Nazwiska odmieniamy, ale

Region Gda
ski NSZZ „Solidarno
http://www.solidarnosc.gda.pl
Nazwiska odmieniamy, ale...
Wiele osób w j zyku mówionym bez zastanowienia odmienia nazwiska, na przykład: Adamowi
Kowalskiemu urodziła si córka, Do Marii Paluchowej przyjechali go cie
, Obrazy Jana
Matejki podobały mi si , Ogl dałem film z Hann Skar ank, ale gdy trzeba wypełni jakie
dokumenty lub napisa nazwisko w li cie, wówczas zastanawia si , czy nazwisko nale y
odmienia , czy nie.
Z pomoc przychodz nam podr czniki, słowniki, poradniki, których autorzy jednoznacznie
stwierdzaj , e w j zyku polskim (w mowie i pi mie) nale y odmienia nazwiska polskie i obce.
Zasada ta obowi zuje, je li jest tylko mo liwe przyporz dkowanie nazwiska do jakiego
polskiego wzorca odmiany. A zatem:
D browska(jak przymiotnik: np. ciekawska) ‒ D browskiej(ciekawskiej); Pacuła (jak
rzeczownik: np. buła) ‒ Pacuły (buły);
Paluchowa (przymiotnik: nowa) ‒ Paluchowej (nowej);
Nowak (rzeczownik: rak) ‒ Nowaka (raka).
Wybór odpowiedniego wzorca odmiany zale
y od:
1. płci wła ciciela nazwiska (zasady odmiany nazwisk
odmiany nazwisk m skich)
2. jego narodowo ci
3. zako czenia nazwiska.
e
skich ró
ni
si
od zasad
Równie nazwiska mał e stw, rodzin powinni my odmienia . Prof. Jan Miodek (j zykoznawca)
nieraz wyra ał oburzenie z powodu listów adresowanych do niego i jego ony: Pa stwo Teresa
i Jan Miodek. Oczekiwał od nadawców, e napisz : Pa stwo Teresa i Jan
Miodkowie; tak jak
pisze si : pa stwo
Makowscy, Nowakowie (a nie: Maria i Andrzej Nowak), Pietraszakowie (od:
Pietraszak), Latowie (od: Lato), Langowie (od Lange). Profesor zastanawiał si , dlaczego
chodzimy do Wandy i Stanisława Kowalików, ale gdy piszemy dedykacj lub yczenia, wówczas
cz sto pojawia si : dla Wandy i Stanisława Kowalik ‒ i zdecydowanie stwierdzał, e poprawna
jest forma: Kowalików. Jedynie w tekstach kierowanych za granic proponował „rozbija
mał e sk par , np. na: Maria
Kuncewicz i Jerzy Kuncewicz, eby nie wprowadza adresatów
w bł d.
Niestety, pisownia i odmiana znacznej grupy nazwisk sprawia nam kłopoty.
Zastanawiamy si , czy odmienia si nazwisko pani
Matejko, czy powinni my napisa :
pana Lato czy pana Laty, w jaki sposób odmienia si nazwisko panaKalety, czy pan
Kozioł powinien u ywa formy:
Kozła czy Kozioła; a pan Goł b‒ Goł baczy Goł bia; jak
zapisywa nazwiska podwójne; które nazwiska obce odmienia si , a których nie odmieniamy,
dlaczego piszemy: Disneya bez apostrofu, a Moore a ‒ z apostrofem.
Na cz
z tych pyta
spróbuj
odpowiedzie
w kolejnych artykułach tego cyklu.
1/2
Region Gda
ski NSZZ „Solidarno
http://www.solidarnosc.gda.pl
W nast
pnym odcinku przyjrzymy si
Na zako czenie ciekawostka dotycz
historycznych.
nazwiskom
e
skim.
ca zasady pisowni nazwisk Polaków ‒ postaci
Otó nazwiska osób, które pojawiły si w dziejach Polski przed rokiem 1800, piszemy zgodnie
z dzisiejsz ortografi , a wi c: Mikołaj
Rej, Jan Zamojski (maj c na my li hetmana i kanclerza
z XVI w.) oraz Andrzej Zamojski (kanclerz wielki koronny; 1716‒1792), natomiast nazwiska
postaci historycznych działaj cych po roku 1800 piszemy zgodnie z ówczesn pisowni
(obowi zuj c , gdy dana posta
yła). Dlatego napiszemy: Władysław Stanisław
Reymont,
Andrzej Zamoyski (prezes Towarzystwa Rolniczego, który ył w latach: 1800‒1874).
Barbara Ellwart
2/2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)