Malawi 02 pilegrzymka

Jarosław Różański OMI
Być misjonarzem i Afrykaninem
Jan Paweł II w Malawi (4-6 maja 1989 r.)
Jan Paweł II udał się z wizytą do Malawi w dniach 4-6 maja 1989 r. w ramach piątej podróży
apostolskiej do Afryki (28 IV - 6 V 1989 r.), która objęła ponadto Madagaskar, Reunion i
Zambię.
Malawi było ostatnim etapem piątej podróży apostolskiej Jana Pawła II do Afryki. Do
Blantyre, dawnej stolicy kraju, przybył 4 maja po południu. Papieża powitał blisko 90-letni
prezydent Hastings Kamuzu Banda, który piastował to stanowisko od uzyskania
niepodległości. Obecni byli również wszyscy biskupi kraju. Ojciec Święty już w
przemówieniu powitalnym dotknął dramatu Mozambiku, z którym Malawi graniczy
bezpośrednio i z którego już prawie 800 tys. uchodźców przebywało w kraju. Jan Paweł II
wyraził wielkie uznanie dla rządu i ludności, która tych ludzi przyjęła i żywi, pomimo że nie
dysponuje wielkimi bogactwami naturalnymi i pomimo że kraj jest często nawiedzany
suszami i powodziami. „Naprawdę postąpiliście zgodnie z waszymi najlepszymi tradycjami”
– powiedział Papież1.
Potrzeba pracy misyjnej
Po oficjalnym powitaniu Jan Paweł II spotkał się z korpusem dyplomatycznym, a następnie
złożył wizytę prezydentowi republiki w jego rezydencji. Wieczorem Jan Paweł II spotkał się w
katedrze z duchowieństwem i siostrami zakonnymi. Papież wyraził uznanie dla pracy
misjonarzy i skoncentrował się na chrześcijańskim przykazaniu miłości, realizowanej w życiu
misjonarza. ,,W ten wieczór chciałbym was wszystkich gorąco zachęcić, abyście się stali
naprawdę misjonarzami według Serca Bożego, zarówno w waszym życiu osobistym jak
również w oddziaływaniu na powierzonych wam wiernych” 2.
Następnego dnia, 5 maja przed południem, Jan Paweł II odprawił w Parku Kwacha w Blantyre
Mszę św. Obecnych było przeszło 100 tys. osób. Uczestniczył w niej także prezydent Kamuzu
Banda. Ojciec Święty pozdrowił zebranych w języku cziczewa. Homilia poświęcona była pracy
misyjnej, gdyż w tym roku przypadało 100-lecie przybycia pierwszych misjonarzy na teren
Malawi. „Od czasu owych skromnych początków Kościół zapuścił korzenie w Malawi i
przyniósł Ewangelii obfite żniwo. Dowodzi tego duża liczba katolików, ich żywa wiara,
liczne powołania do kapłaństwa i życia zakonnego, gorliwość z jaką pełni oddania świeccy
służą wspólnocie Kościoła i niosą wiarę innym”. „Mam nadzieję, że moja wizyta dopomoże
wam – jako jednostkom i jako wspólnocie wiary – upodabniać się z każdym dniem coraz
bardziej do Chrystusa, że pomoże wam żyć Ewangelią. Naszą misją jako członków Kościoła
jest otwierać się na działanie Ducha Świętego, aby On przeobrażał nas i całą ludzkość swoją
mocą”. Wspomniał o konkretnych, realizowanych w życiu chrześcijan w Malawi znakach
przynależności do Chrystusa, w tym otwarciu na uchodźców z Mozambiku. „Niektórzy z was
przyjęli w ten sposób Chrystusa do swoich wiosek i domów. Możecie także dostrzec Go w
ludziach niepełnosprawnych. Kiedy pomagacie im zająć należne miejsce w społeczeństwie,
pomagacie Chrystusowi. Odnosi się to także do miłości i troski, jaką okazujecie chorym i
umierającym. Coraz więcej ludzi choruje dziś na AIDS. Musimy traktować ich tak, jak
traktowalibyśmy samego Chrystusa. Musimy ‘nawrócić się i żyć’ przez okazywane czynem
1 A. Kurowski, MD
2 A. Kurowski, MD
miłosierdzie, przez potęgę miłości”3.
Na zakończenie Mszy św. Jan Paweł II powierzył Malawi Matce Bożej – Matce Pocieszenia –
Matce Afryki.
Po Mszy św. Jan Paweł II spotkał się w siedzibie arcybiskupa Blantyre z episkopatem
Malawi. Mówiąc 100-leciu ewangelizacji kraju, Papież zaznaczył, iż obecny „etap
intensywnej działalności misjonarzy zagranicznych w Malawi stopniowo ustępuje miejsca
kolejnemu etapowi: katolicy Malawi przyjmują coraz większą odpowiedzialność za swe
Kościoły lokalne i starają się coraz głębiej rozumieć, co to znaczy być katolikiem i
Afrykaninem”. Wskazał na trudności, którym Kościół musi obecnie sprostać. „Trzeba przede
wszystkim zauważyć, że głosicie Ewangelię w społeczeństwie obejmującym chrześcijan także
z innych Kościołów i wspólnot kościelnych. Jak już wspomniałem podczas wizyty ad limina,
należy mocniej podkreślać wspólne więzy łączące chrześcijan. Więzy te trzeba umacniać
przez wspólną modlitwę, wspólną działalność społeczną i światłą dyskusję teologiczną”. To
otwarcie należy także okazać muzułmanom i wyznawcom innych religii. „Różnorodność
religii w Malawi sprawia, iż szczególnie ważne jest, aby katolicy dobrze znali prawdy swej
wiary i dobrze umieli stosować tę wiarę w życiu”. Temu służy bogactwo istniejących ruchów
i organizacji kościelnych, ale także troska o dobre przygotowanie kapłanów, braci i sióstr
zakonnych. „W ramach ewangelizacji i formacji Kościół konsekwentnie broni godności osoby
ludzkiej i dąży do dobra społeczeństwa poprzez autentyczny rozwój człowieka. Wobec
pluralizmu wyznań religijnych w Malawi oznacza to opowiedzenie się za sprawiedliwością i
pokojem, we współpracy z wszystkimi, którym zależy na prawdziwych wartościach
ludzkich”4.
Żyjcie nowym życiem w Chrystusie
W godzinach popołudniowych Jan Paweł II udał się na stadion Kamuzu w Blantyre, gdzie
spotkał się na liturgii słowa z 50 tys. młodzieży. Cytując list św. Pawła do Kolosan mówił im o
potrzebie dążenia do świętości. „Słyszę już wasze pytania, które chcecie mi postawić: Jak stać
się świętym w obliczu tak wielu przeszkód jakie stawiają nam na drodze nasze czasy? – i
kontynuował: „Droga do świętości jest wyruszeniem w podróż, czasem na bardzo trudną
wyprawę, na której trzeba wykazać dużo samozaparcia i wewnętrznej walki z egoizmem i
grzechem”. Papież pochwalił zaangażowanie tak wielu spośród nich w różnych organizacjach
młodzieżowych i w udzielaniu pomocy biednym5.
Bezpośrednio ze stadionu Jan Paweł II udał się do centrum szkół „Our Lady of Wisdom” na
spotkanie z katolickim laikatem. Podkreślił tam, iż w Malawi świeccy zawsze odgrywali
wielką rolę w Kościele. Wyraził im duże uznanie i zatrzymał się na trudnościach jakie w
życiu napotykają i jakie mu przedstawili. Skupił uwagę przede wszystkim na zagrożeniu
rodziny, która jest kolebką miłości i życia społecznego. Chrześcijańskie świadectwo dawane
w rodzinie jest świadectwem prawdziwie ewangelicznym i wchodzi w zakres ważnego
zadania Kościoła – ewangelizacji kultury6.
Następnie Jan Paweł II spotkał się w szkolnej bibliotece z przedstawicielami różnych
wspólnot wyznaniowych i religijnych.
6 maja rano Jan Paweł II opuścił Blantyre i samolotem udał się do Lilongwe, nowej stolicy
Malawi. Tam na lotnisku wojskowym odprawił Mszę św. dla 150 tys. wiernych. W homilii
mówił: „W czasie moich wizyt duszpasterskich w różnych częściach świata zwracam się z
tym apelem do ludzi wszystkich ras i języków: trwajcie blisko Chrystusa! To orędzie kieruję
dziś do wszystkich tu zgromadzonych”. Papież mówił o królestwie Chrystusa i o tym, że w
3 Jan Paweł II, Sto lat Kościoła W Malawi. Homilia podczas Mszy św. w Kwacha Park, 5 V – Blantyre, OR
4 Jan Paweł II, W przededniu Synodu Biskupów poświęconego Afryce. Przemówienie do biskupów Malawi, 5 V
Blantyre, OR
5 MD
6 MD
życiu „niestety, przejawy ciemności są wszystkim dobrze znane. Jednostki doznają cierpień i
niepowodzeń. Istnieją też różne rodzaje zła społecznego, których przezwyciężenie wymaga
odwagi i ustawicznych wysiłków. Wiem, że wielu młodych ludzi nie może znaleźć pracy i
szybko traci nadzieję. Bezrobocie nie sprzyja zachowaniu ludzkiej godności (…). Przy wielu
okazjach apelowałem o ustanowienie takiego ładu ekonomicznego, który umożliwiłby
społeczeństwom krajów rozwijających się kierowanie własnym losem i zapewnienie miejsc
pracy dla zawodowo czynnej części ludności (por. Sollicitudo rei socialis, 26)”. Nawiązał też
do losu uchodźców: Od kilku lat Afryka z niepokojem „obserwuje wzrost liczby ludzi, którzy
muszą uciekać z ojczyzny z powodu wojny lub głodu. Malawi otworzyło drzwi na przyjęcie
tysięcy uchodźców, z których wielu jest katolikami. Należy udzielać zachęty i poparcia
wszelkim wysiłkom podejmowanym przez władze państwowe, Kościół i organizacje
międzynarodowe w celu udzielenia pomocy naszym braciom i siostrom. Do was, którzy
musieliście przekroczyć granicę, wołam: Nie traćcie nadziei! Sam Chrystus był kiedyś
uchodźcą”.
Jan Paweł II w homilii zachęcił też gorąco wiernych do świętości życia w rodzinie. „Wzywam
was dziś, abyście odrzucali styl życia niezgodny z tym, co najlepsze w waszych tradycjach i z
wiarą chrześcijańską”7.
Po Mszy św. Jan Paweł II udał się na lotnisko, kończąc swój ośmiodniowy pobyt w Afryce.
7 Jan Paweł II, Żyjcie nowym życiem w Chrystusie. Homilia podczas Mszy św. na terenie lotniska wojskowego, 6 V,
Lilongwe, OR