organizacja i zadania jst

Transkrypt

organizacja i zadania jst
1. Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego w
Polsce
2. Struktura organizacyjna jednostek samorządu terytorialnego w Polsce
3. Organy władzy w jednostkach samorządu terytorialnego
4. Zadania jednostek samorządu terytorialnego
5. Pojęcie budżetu jednostki samorządu terytorialnego
6. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego
7. Rodzaje budżetów samorządowych
Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu
terytorialnego w Polsce.
• Przepisy określające źródła dochodów, zasady ustalania i podziału subwencji i
dotacji jednostkom samorządu terytorialnego.
• Przepisy ustrojowe dotyczące zadań i organizacji poszczególnych szczebli
samorządowych.
Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu
terytorialnego w Polsce.
• Europejska Karta Samorządu Terytorialnego (1 września 1988/14 lipca 1999)
• Konstytucja RP (2 kwietnia 1997)
• Ustawa o wprowadzeniu zasadniczego trójszczeblowego podziału
administracyjnego (24 lipca 1998)
• Ustawa o samorządzie gminnym (8 marca 1990)
• Ustawa o samorządzie powiatowym (5 marca 1998)
• Ustawa o samorządzie wojewódzkim (5 marca 1998)
• Ustawa o finansach publicznych (30 czerwca 2005)
• Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (13 listopada 2003)
• Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
(17 grudnia 2004)
• Ustawa o RIO (7 października 1992)
Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu
terytorialnego w Polsce.
Europejska Karta Samorządu Terytorialnego – podstawowe zasady
• prawo społeczności lokalnych do posiadania własnych zasobów finansowych i
swobodnego dysponowania nimi w trakcie wykonywania swych uprawnień,
• część zasobów finansowych z podatków i opłat lokalnych,
• wysokość zasobów finansowych dostosowana do uprawnień przyznanych
przez konstytucję lub prawo,
• zróżnicowane i elastyczne systemy finansowe (dostosowanie do
rzeczywistych zmian i wykonywanych uprawnień)
• ochrona społeczności lokalnych słabszych finansowo,
• gwarancja dostępu do krajowego rynku kapitałowego.
Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu
terytorialnego w Polsce.
Konstytucja RP:
• udział w dochodach publicznych odpowiednio do zadań,
• dochody JST: dochody własne, subwencje ogólne i dotacje celowe,
• zmiany w zakresie zadań i kompetencji następują wraz z odpowiednimi w podziale
dochodów publicznych,
• prawo do ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych,
• gmina jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego,
• JST mają osobowość prawną,
• zaspokojenie potrzeb wspólnoty samorządowej poprzez realizację zadań własnych,
• samodzielność JST objęta ochroną sądową,
• prawo własności i inne prawa majątkowe,
• organ stanowiący – rada wybierana w wyborach bezpośrednich,
• organ wykonawczy wybierany przez ogół społeczeństwa.
Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu
terytorialnego w Polsce.
Ustawa o finansach publicznych:
• zasady kontroli finansowej i audytu wewnętrznego w jednostkach sektora
publicznego,
• zasady zarządzania państwowym długiem publicznym, procedury
ostrożnościowe i sanacyjne,
• sposób finansowania deficytu,
• zakres planowania i uchwalania budżetów opartych na dochodach
publicznych,
• zakres opracowania i uchwalania budżetów,
• zasady i tryb wykonywania budżetów,
• zasady i tryb gospodarowania środkami UE i innymi bezzwrotnymi środkami
zagranicznymi.
Struktura organizacji JST w Polsce
Poziom gminny:
• gminy miejskie
• gminy miejsko-wiejskie
• gminy wiejskie
Struktura organizacji JST w Polsce
Gmina – definicja:
• wspólnota samorządowa, którą tworzą mieszkańcy oraz odpowiednie
terytorium,
• wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność,
• ma osobowość prawną,
• jej samodzielność podlega ochronie sądowej,
• tworzenie, łączenie, podział, znoszenie gmin, ustalanie granic i siedzib
wyłącznie poprzez rozporządzenie Rady Ministrów po konsultacjach ze
społecznością lokalną.
Struktura organizacji JST w Polsce
Jednostki pomocnicze gminy:
• wieś - sołectwa
• miasto – dzielnice i osiedla
Struktura organizacji JST w Polsce
Poziom powiatowy:
• charakter lokalny i ponadlokalny,
• powiaty ziemskie,
• miasta na prawach powiatów,
• zadania publiczne o charakterze lokalnym, których adresatem jest obywatel,
Struktura organizacji JST w Polsce
Przesłanki utworzenia powiatów:
• ulepszenie sposobów zarządzania poszczególnymi dziedzinami sektora
publicznego (edukacja, bezpieczeństwo, opieka społeczna, ochrona zdrowia).
Struktura organizacji JST w Polsce
Kryteria przyjęte przy tworzeniu powiatów:
• akceptacji społeczności lokalnej,
• historyczno-kulturowe,
• gospodarcze,
• potencjału instytucjonalnego użyteczności publicznej,
• geograficzne.
Struktura organizacji JST w Polsce
Poziom regionalny:
• 16 województw,
• województwo – największa jednostka zasadniczego podziału terytorialnego
Struktura organizacji JST w Polsce
Cele województwa:
• wykonywanie administracji publicznej,
• pobudzanie aktywności gospodarczej,
• podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności,
• zachowanie wartości kulturowych i środowiskowych z uwzględnieniem potrzeb
przyszłych pokoleń.
Organy władzy w JST w Polsce
Formy sprawowania władzy przez naród:
• demokracja bezpośrednia,
• demokracja pośrednia.
Organy władzy w JST w Polsce
Regulacja kwestii sprawowania władzy w JST:
• art. 169 u. 1 Konstytucji RP – jednostki samorządu terytorialnego wykonują
swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych.
Wybory do tych organów są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się
w głosowaniu tajnym.
• art. 170 Konstytucji RP – członkowie wspólnoty samorządowej mogą
decydować w drodze referendum w sprawach dotyczących tej wspólnoty,
• ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich (6
września 2006)
Organy władzy w JST w Polsce
Rada gminy:
• rozstrzyganie o wszystkich sprawach z zakresu działania gminy,
• organ kadencyjny,
• organ kolegialny (przewodniczący rady i od 1 do 3 vice przewodniczących),
• obraduje na sesjach (zwyczajne i nadzwyczajne),
• może ze swojego grona powołać komisje do realizacji określonych zadań.
Organy władzy w JST w Polsce
Kompetencje rady gminy:
• o charakterze ustrojowym,
• gospodarczo-majątkowe (uchwalanie programów gospodarczych,
podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych)
• finansowe,
• administracyjne,
• z zakresu współpracy zagranicznej,
• lokalno-porządkowe,
• do nadania honorowego obywatelstwa gminy,
• do stanowienia przepisów gminnych,
• kontrolne i nadzorcze,
• procesowe.
Organy władzy w JST w Polsce
Kompetencje finansowe rady gminy:
• uchwalanie budżetu gminy i rozpatrywanie sprawozdania z jego wykonania,
• określanie procedury uchwalania budżetu,
• podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat,
• określanie wysokości sumy, do której zarząd gminy może samodzielnie
zaciągać zobowiązania,
• podejmowanie uchwał w sprawie emisji obligacji komunalnych, zaciągania
kredytów i pożyczek długoterminowych.
Organy władzy w JST w Polsce
Rada powiatu:
• organ kadencyjny,
• organ stanowiący,
• organ kontrolny,
• obraduje na sesjach,
• może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do okrślonych
zadań,
Organy władzy w JST w Polsce
Zadania rady powiatu:
• stanowienie aktów prawa miejscowego, statutu powiatu,
• wybór i odwołanie zarządu,
• powoływanie i odwoływania na wniosek starosty sekretarza i skarbnika
powiatu,
• stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie
sprawozdań z jego działalności,
• uchwalanie budżetu powiatu,
• rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu,
• podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu.
Organy władzy w JST w Polsce
Sejmik wojewódzki:
• organ stanowiący,
• organ kontrolny,
• kadencja (4 lata).
Organy władzy w JST w Polsce
Zadania sejmiku wojewódzkiego:
• stanowienie aktów prawa miejscowego,
• uchwalanie strategii rozwoju województwa oraz programów wojewódzkich,
• uchwalanie planów zagospodarowania przestrzennego,
• podejmowanie uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej,
• uchwalanie budżetu województwa,
• określenie zasad udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych budżetu,
• rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu województwa, sprawozdań
finansowych województwa, wieloletnich programów województwa,
• uchwalanie przepisów dotyczących wysokości podatków i opłat lokalnych,
• podejmowanie uchwał w sprawie powierzenia zadań samorządu wojewódzkiego innym
jednostkom samorządu terytorialnego,
• podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych.
Zadania jednostek samorządu terytorialnego
Zadania własne gminy dotyczą:
• ładu przestrzennego, gospodarki terenami i środowiska,
• gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
• wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizację, usuwania i oczyszczania
ścieków komunalnych, gospodarki odpadami, zaopatrzenia w energię
elektryczną i cieplną,
• lokalnego transportu zbiorowego,
• ochrony zdrowia,
• pomocy społecznej,
• oświaty,
• kultury,
• kultury fizycznej,
• targowisk i hal targowych.
Zadania jednostek samorządu terytorialnego
Zakres zadań powiatu:
• edukacja publiczna,
• promocja i ochrona zdrowia,
• pomoc społeczna i prorodzinna,
• wspieranie osób niepełnosprawnych,
• transport zbiorowy i drogi,
• kultura i ochrona dóbr kultury,
• kultura fizyczna i turystyka,
• geodezja, kartografia i sprawy katastru,
• gospodarka nieruchomościami, zagospodarowanie przestrzenne i nadzór
budowlany,
• gospodarka wodna
• ochrona środowiska i przyrody,
Zadania jednostek samorządu terytorialnego
Zakres zadań powiatu (cd.):
• rolnictwo, leśnictwo i rybactwo śródlądowe,
• porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli,
• ochrona przeciwpowodziowa, przeciwpożarowa, zapobieganie innym
zagrożeniom życia lub zdrowia ludzi i środowiska,
• przeciwdziałanie bezrobociu oraz aktywizacja lokalnego rynku pracy,
• ochrona praw konsumenta,
• utrzymanie powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej,
• obronność,
• promocja powiatu,
• współpraca z organizacjami pozarządowymi.
Zadania jednostek samorządu terytorialnego
Klasyfikacja zadań powiatu:
• ponadgminne: dotyczą obszaru objętego administracją powiatu i służą
zaspokojeniu zbiorowych potrzeb mieszkańców (drogi, komunikacja
pasażerska),
• uzupełniające: takie, które ze względu na brak zdolności efektywnego
działania nie mogą być prawidłowo wykonane przez gminy,
• wyrównawcze: zapewnienie sprawiedliwego wyrównania obciążeń
finansowych gmin na jego obszarze.
Zadania jednostek samorządu terytorialnego
Cele działalności województwa:
• pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej,
obywatelskiej, kulturowej mieszkańców, a także pielęgnowanie i rozwijanie
tożsamości lokalnej,
• pobudzanie aktywności gospodarczej,
• podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki
województwa,
• zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego przy
uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń,
• kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego.
Zadania jednostek samorządu terytorialnego
Zadania województwa w zakresie prowadzenia polityki rozwoju:
• tworzenie warunków rozwoju gospodarczego, w tym kreowanie rynku pracy,
• utrzymanie i rozbudowa infrastruktury technicznej,
• wspieranie i prowadzenie działań na rzecz podnoszenia poziomu
wykształcenia obywateli,
• kształtowanie środowiska przyrodniczego, wspieranie rozwoju nauki i
współpracy między sferą nauki i gospodarki,
• popieranie postępu technicznego oraz innowacji,
• promocja województwa.
Zadania jednostek samorządu terytorialnego
Pozostałe zadania województwa:
• edukacja publiczna w tym szkolnictwo wyższe,
• promocja i ochrona zdrowia,
• wspieranie kultury i ochrona jej dóbr,
• pomoc społeczna,
• prowadzenie polityki prorodzinnej,
• modernizacja terenów wiejskich,
• zagospodarowanie przestrzenne,
• ochrona środowiska i gospodarka wodna,
• ochrona przeciwpowodziowa,
• utrzymywanie dróg i transport zbiorowy,
• kultura fizyczna i turystyka,
• ochrona praw konsumentów,
• obronność,
• bezpieczeństwo publiczne.
Zadania jednostek samorządu terytorialnego
Zadania zlecone jednostek samorządu terytorialnego:
• zlecone na mocy ustawy,
• obejmują zadania z zakresu administracji rządowej oraz z zakresu
przygotowania i przeprowadzenia wyborów powszechnych i referendów,
• zadania obligatoryjne,
• realizowane po zapewnieniu jednostce środków finansowych (dotacja celowa).
Zadania jednostek samorządu terytorialnego
Zadania zlecone jednostek samorządu gminnego:
• prowadzenie urzędów stanu cywilnego,
• wydawanie dowodów osobistych,
• oświetlenie dróg krajowych w miastach,
• prowadzenie ewidencji nieruchomości,
• prowadzenie spisów wyborców,
• wypłata zasiłków z pomocy społecznej.
Zadania jednostek samorządu terytorialnego
Zadania zlecone jednostek samorządu powiatowego:
• prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego,
• nadzór nad lasami prywatnymi,
• prowadzenie powiatowej inspekcji weterynaryjnej i sanitarnej,
• prowadzenie powiatowych urzędów pracy,
• nadzór budowlany,
• rejestr pojazdów,
• wydawanie praw jazdy,
• finansowanie komisji poborowych.
Zadania jednostek samorządu terytorialnego
Zadania zlecone jednostek samorządu wojewódzkiego:
• utrzymanie urządzeń melioracji wodnych,
• prowadzenie ośrodków dokumentacji oraz wojewódzkiego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego.