organizacja i zadania jst
Transkrypt
organizacja i zadania jst
1. Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce 2. Struktura organizacyjna jednostek samorządu terytorialnego w Polsce 3. Organy władzy w jednostkach samorządu terytorialnego 4. Zadania jednostek samorządu terytorialnego 5. Pojęcie budżetu jednostki samorządu terytorialnego 6. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego 7. Rodzaje budżetów samorządowych Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce. • Przepisy określające źródła dochodów, zasady ustalania i podziału subwencji i dotacji jednostkom samorządu terytorialnego. • Przepisy ustrojowe dotyczące zadań i organizacji poszczególnych szczebli samorządowych. Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce. • Europejska Karta Samorządu Terytorialnego (1 września 1988/14 lipca 1999) • Konstytucja RP (2 kwietnia 1997) • Ustawa o wprowadzeniu zasadniczego trójszczeblowego podziału administracyjnego (24 lipca 1998) • Ustawa o samorządzie gminnym (8 marca 1990) • Ustawa o samorządzie powiatowym (5 marca 1998) • Ustawa o samorządzie wojewódzkim (5 marca 1998) • Ustawa o finansach publicznych (30 czerwca 2005) • Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (13 listopada 2003) • Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (17 grudnia 2004) • Ustawa o RIO (7 października 1992) Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce. Europejska Karta Samorządu Terytorialnego – podstawowe zasady • prawo społeczności lokalnych do posiadania własnych zasobów finansowych i swobodnego dysponowania nimi w trakcie wykonywania swych uprawnień, • część zasobów finansowych z podatków i opłat lokalnych, • wysokość zasobów finansowych dostosowana do uprawnień przyznanych przez konstytucję lub prawo, • zróżnicowane i elastyczne systemy finansowe (dostosowanie do rzeczywistych zmian i wykonywanych uprawnień) • ochrona społeczności lokalnych słabszych finansowo, • gwarancja dostępu do krajowego rynku kapitałowego. Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce. Konstytucja RP: • udział w dochodach publicznych odpowiednio do zadań, • dochody JST: dochody własne, subwencje ogólne i dotacje celowe, • zmiany w zakresie zadań i kompetencji następują wraz z odpowiednimi w podziale dochodów publicznych, • prawo do ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych, • gmina jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego, • JST mają osobowość prawną, • zaspokojenie potrzeb wspólnoty samorządowej poprzez realizację zadań własnych, • samodzielność JST objęta ochroną sądową, • prawo własności i inne prawa majątkowe, • organ stanowiący – rada wybierana w wyborach bezpośrednich, • organ wykonawczy wybierany przez ogół społeczeństwa. Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce. Ustawa o finansach publicznych: • zasady kontroli finansowej i audytu wewnętrznego w jednostkach sektora publicznego, • zasady zarządzania państwowym długiem publicznym, procedury ostrożnościowe i sanacyjne, • sposób finansowania deficytu, • zakres planowania i uchwalania budżetów opartych na dochodach publicznych, • zakres opracowania i uchwalania budżetów, • zasady i tryb wykonywania budżetów, • zasady i tryb gospodarowania środkami UE i innymi bezzwrotnymi środkami zagranicznymi. Struktura organizacji JST w Polsce Poziom gminny: • gminy miejskie • gminy miejsko-wiejskie • gminy wiejskie Struktura organizacji JST w Polsce Gmina – definicja: • wspólnota samorządowa, którą tworzą mieszkańcy oraz odpowiednie terytorium, • wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, • ma osobowość prawną, • jej samodzielność podlega ochronie sądowej, • tworzenie, łączenie, podział, znoszenie gmin, ustalanie granic i siedzib wyłącznie poprzez rozporządzenie Rady Ministrów po konsultacjach ze społecznością lokalną. Struktura organizacji JST w Polsce Jednostki pomocnicze gminy: • wieś - sołectwa • miasto – dzielnice i osiedla Struktura organizacji JST w Polsce Poziom powiatowy: • charakter lokalny i ponadlokalny, • powiaty ziemskie, • miasta na prawach powiatów, • zadania publiczne o charakterze lokalnym, których adresatem jest obywatel, Struktura organizacji JST w Polsce Przesłanki utworzenia powiatów: • ulepszenie sposobów zarządzania poszczególnymi dziedzinami sektora publicznego (edukacja, bezpieczeństwo, opieka społeczna, ochrona zdrowia). Struktura organizacji JST w Polsce Kryteria przyjęte przy tworzeniu powiatów: • akceptacji społeczności lokalnej, • historyczno-kulturowe, • gospodarcze, • potencjału instytucjonalnego użyteczności publicznej, • geograficzne. Struktura organizacji JST w Polsce Poziom regionalny: • 16 województw, • województwo – największa jednostka zasadniczego podziału terytorialnego Struktura organizacji JST w Polsce Cele województwa: • wykonywanie administracji publicznej, • pobudzanie aktywności gospodarczej, • podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności, • zachowanie wartości kulturowych i środowiskowych z uwzględnieniem potrzeb przyszłych pokoleń. Organy władzy w JST w Polsce Formy sprawowania władzy przez naród: • demokracja bezpośrednia, • demokracja pośrednia. Organy władzy w JST w Polsce Regulacja kwestii sprawowania władzy w JST: • art. 169 u. 1 Konstytucji RP – jednostki samorządu terytorialnego wykonują swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych. Wybory do tych organów są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. • art. 170 Konstytucji RP – członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować w drodze referendum w sprawach dotyczących tej wspólnoty, • ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich (6 września 2006) Organy władzy w JST w Polsce Rada gminy: • rozstrzyganie o wszystkich sprawach z zakresu działania gminy, • organ kadencyjny, • organ kolegialny (przewodniczący rady i od 1 do 3 vice przewodniczących), • obraduje na sesjach (zwyczajne i nadzwyczajne), • może ze swojego grona powołać komisje do realizacji określonych zadań. Organy władzy w JST w Polsce Kompetencje rady gminy: • o charakterze ustrojowym, • gospodarczo-majątkowe (uchwalanie programów gospodarczych, podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych) • finansowe, • administracyjne, • z zakresu współpracy zagranicznej, • lokalno-porządkowe, • do nadania honorowego obywatelstwa gminy, • do stanowienia przepisów gminnych, • kontrolne i nadzorcze, • procesowe. Organy władzy w JST w Polsce Kompetencje finansowe rady gminy: • uchwalanie budżetu gminy i rozpatrywanie sprawozdania z jego wykonania, • określanie procedury uchwalania budżetu, • podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat, • określanie wysokości sumy, do której zarząd gminy może samodzielnie zaciągać zobowiązania, • podejmowanie uchwał w sprawie emisji obligacji komunalnych, zaciągania kredytów i pożyczek długoterminowych. Organy władzy w JST w Polsce Rada powiatu: • organ kadencyjny, • organ stanowiący, • organ kontrolny, • obraduje na sesjach, • może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do okrślonych zadań, Organy władzy w JST w Polsce Zadania rady powiatu: • stanowienie aktów prawa miejscowego, statutu powiatu, • wybór i odwołanie zarządu, • powoływanie i odwoływania na wniosek starosty sekretarza i skarbnika powiatu, • stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z jego działalności, • uchwalanie budżetu powiatu, • rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu, • podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu. Organy władzy w JST w Polsce Sejmik wojewódzki: • organ stanowiący, • organ kontrolny, • kadencja (4 lata). Organy władzy w JST w Polsce Zadania sejmiku wojewódzkiego: • stanowienie aktów prawa miejscowego, • uchwalanie strategii rozwoju województwa oraz programów wojewódzkich, • uchwalanie planów zagospodarowania przestrzennego, • podejmowanie uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej, • uchwalanie budżetu województwa, • określenie zasad udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych budżetu, • rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu województwa, sprawozdań finansowych województwa, wieloletnich programów województwa, • uchwalanie przepisów dotyczących wysokości podatków i opłat lokalnych, • podejmowanie uchwał w sprawie powierzenia zadań samorządu wojewódzkiego innym jednostkom samorządu terytorialnego, • podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych. Zadania jednostek samorządu terytorialnego Zadania własne gminy dotyczą: • ładu przestrzennego, gospodarki terenami i środowiska, • gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, • wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizację, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, gospodarki odpadami, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną, • lokalnego transportu zbiorowego, • ochrony zdrowia, • pomocy społecznej, • oświaty, • kultury, • kultury fizycznej, • targowisk i hal targowych. Zadania jednostek samorządu terytorialnego Zakres zadań powiatu: • edukacja publiczna, • promocja i ochrona zdrowia, • pomoc społeczna i prorodzinna, • wspieranie osób niepełnosprawnych, • transport zbiorowy i drogi, • kultura i ochrona dóbr kultury, • kultura fizyczna i turystyka, • geodezja, kartografia i sprawy katastru, • gospodarka nieruchomościami, zagospodarowanie przestrzenne i nadzór budowlany, • gospodarka wodna • ochrona środowiska i przyrody, Zadania jednostek samorządu terytorialnego Zakres zadań powiatu (cd.): • rolnictwo, leśnictwo i rybactwo śródlądowe, • porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli, • ochrona przeciwpowodziowa, przeciwpożarowa, zapobieganie innym zagrożeniom życia lub zdrowia ludzi i środowiska, • przeciwdziałanie bezrobociu oraz aktywizacja lokalnego rynku pracy, • ochrona praw konsumenta, • utrzymanie powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, • obronność, • promocja powiatu, • współpraca z organizacjami pozarządowymi. Zadania jednostek samorządu terytorialnego Klasyfikacja zadań powiatu: • ponadgminne: dotyczą obszaru objętego administracją powiatu i służą zaspokojeniu zbiorowych potrzeb mieszkańców (drogi, komunikacja pasażerska), • uzupełniające: takie, które ze względu na brak zdolności efektywnego działania nie mogą być prawidłowo wykonane przez gminy, • wyrównawcze: zapewnienie sprawiedliwego wyrównania obciążeń finansowych gmin na jego obszarze. Zadania jednostek samorządu terytorialnego Cele działalności województwa: • pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej, kulturowej mieszkańców, a także pielęgnowanie i rozwijanie tożsamości lokalnej, • pobudzanie aktywności gospodarczej, • podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa, • zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń, • kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego. Zadania jednostek samorządu terytorialnego Zadania województwa w zakresie prowadzenia polityki rozwoju: • tworzenie warunków rozwoju gospodarczego, w tym kreowanie rynku pracy, • utrzymanie i rozbudowa infrastruktury technicznej, • wspieranie i prowadzenie działań na rzecz podnoszenia poziomu wykształcenia obywateli, • kształtowanie środowiska przyrodniczego, wspieranie rozwoju nauki i współpracy między sferą nauki i gospodarki, • popieranie postępu technicznego oraz innowacji, • promocja województwa. Zadania jednostek samorządu terytorialnego Pozostałe zadania województwa: • edukacja publiczna w tym szkolnictwo wyższe, • promocja i ochrona zdrowia, • wspieranie kultury i ochrona jej dóbr, • pomoc społeczna, • prowadzenie polityki prorodzinnej, • modernizacja terenów wiejskich, • zagospodarowanie przestrzenne, • ochrona środowiska i gospodarka wodna, • ochrona przeciwpowodziowa, • utrzymywanie dróg i transport zbiorowy, • kultura fizyczna i turystyka, • ochrona praw konsumentów, • obronność, • bezpieczeństwo publiczne. Zadania jednostek samorządu terytorialnego Zadania zlecone jednostek samorządu terytorialnego: • zlecone na mocy ustawy, • obejmują zadania z zakresu administracji rządowej oraz z zakresu przygotowania i przeprowadzenia wyborów powszechnych i referendów, • zadania obligatoryjne, • realizowane po zapewnieniu jednostce środków finansowych (dotacja celowa). Zadania jednostek samorządu terytorialnego Zadania zlecone jednostek samorządu gminnego: • prowadzenie urzędów stanu cywilnego, • wydawanie dowodów osobistych, • oświetlenie dróg krajowych w miastach, • prowadzenie ewidencji nieruchomości, • prowadzenie spisów wyborców, • wypłata zasiłków z pomocy społecznej. Zadania jednostek samorządu terytorialnego Zadania zlecone jednostek samorządu powiatowego: • prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, • nadzór nad lasami prywatnymi, • prowadzenie powiatowej inspekcji weterynaryjnej i sanitarnej, • prowadzenie powiatowych urzędów pracy, • nadzór budowlany, • rejestr pojazdów, • wydawanie praw jazdy, • finansowanie komisji poborowych. Zadania jednostek samorządu terytorialnego Zadania zlecone jednostek samorządu wojewódzkiego: • utrzymanie urządzeń melioracji wodnych, • prowadzenie ośrodków dokumentacji oraz wojewódzkiego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.