Temperatura, ciśnienie i my - Instytut Katalizy i Fizykochemii

19 października 2012
Dzień Otwarty Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. Jerzego Habera PAN
www.ik-pan.krakow.pl
Temperatura, ciśnienie i my
Przyzwyczajeni do życia w warunkach normalnych często nie zdajemy sobie spawy jak istotne
dla właściwości materii są ciśnienie i temperatura i to nie tylko te ekstremalne, które panują
we wnętrzu Ziemi, gwiazdach czy kosmosie,
ale także te, które stosunkowo niewiele różnią
się od codziennych. Zobaczycie: potęgę ciśnienia atmosferycznego, z którego na co dzień nie
zdajecie sobie sprawy, właściwości materii przy
podwyższonym i obniżonym ciśnieniu i temperaturze, a także fascynujące zjawiska związane
z nadprzewodnictwem w niskich temperaturach.
między łyżwą, a lodem. Cienka warstewka
wody, powstała pod wpływem ciśnienia, działa
jak smar.
Takie efekty, jak i życie na Ziemi, zawdzięczamy
anomalnym właściwościom wody.
Jak „zobaczyć” ciśnienie,
czyli jak próżnia działa na balonik?
Nienadmuchany balonik umieszczamy w szczelnym naczyniu podłączonym do pompy próżniowej. W miarę pompowania – obniżania ciśnienia
zewnętrznego, ciśnienie powietrza wewnątrz
balonika prowadzi do wzrostu jego objętości.
Lewitacja magnesu nad nadprzewodnikiem
Po schłodzeniu do temperatury ok. -200oC walec ze specjalnego materiału przechodzi w stan
nadprzewodzący stając się idealnym przewodnikiem prądu elektrycznego. W takim stanie pole
magnetyczne magnesów indukuje w nadprzewodniku wirowe prądy, będące źródłem nowego pola magnetycznego zawsze skierowanego
przeciwnie do pola go indukującego. Pojawia się
siła odpychająca pomiędzy magnesami i nadprzewodnikiem, która jest w stanie zrównoważyć siłę grawitacyjną działającą na nadprzewodnik i zaczyna on lewitować.
Drut jak duch
Kostka lodu ma temperaturę poniżej 0°C. Pod
wpływem ciśnienia wywieranego przez drut
lokalnie obniża się temperatura topnienia, ale
nad drutem woda natychmiast zamarza i drut
„przenika” przez lód jak duch przez ścianę.
Podobny efekt powoduje zmniejszenie tarcia
[CIEKAWE DOŚWIADCZENIA]
barwna wersja ulotki dostępna na www.ik-pan.krakow.pl