Międzynarodowy kongres TCM - Kraków 2016

MEDYCYNA CHIŃSKA
W POLSCE
I ROLA POLAKÓW W ROZWOJU
MEDYCYNY CHIŃSKIEJ
Marek Kalmus
Polskie Towarzystwo Tradycyjnej Medycyny Chińskiej
oraz Instytut Medycyny Chińskiej i Profilaktyki Zdrowia
Historia najnowsza
• 1986, Kraków – początek nauczania TCM w
Polsce – wykładowca: Claude Diolosa (Instytut
Avicenny, Niemcy)
• Od 1991 przekształcenie nauczania TCM z kursów
prywatnych w strukturę bardziej formalną
• Ok. połowy lat 90.tych – rozpoczęcie nauczania
TCM w innych miastach
• 2008 - powstanie „Compleo” w Katowicach –
7-gabinetowego centrum medycyny chińskiej
specjalizującego się w akupunkturze
• 2009 – powstanie Polskiego Towarzystwa
Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (PTTMC) z
siedzibą w Krakowie (www.pttmc.org )
Historia najnowsza
• 2010 – zawód „akupunkturzysta” zostaje
wpisany na listę zawodów przez Ministra Pracy i
Polityki Społecznej. Jest to zawód paramedyczny
(wpis pod nr 323001 w grupie: 3230 „Praktykujący
niekonwencjonalne lub komplementarne metody terapii”)
– nie ma więc wymogu bycia lekarzem, ani
posiadania wyższego wykształcenia medycznego.
• 2012 – PTTMC zostaje członkiem zwyczajnym
European Traditional Chinese Medicine
Association (ETCMA)
• 2013 – w Krakowie powstaje 6-gabinetowe
Centrum Medycyny Chińskiej zatrudniające 18
specjalistów TCM, praktykujących medycynę
chińskiej w pełnym zakresie.
Akupunktura medyczna
i prof. Zbigniew Garnuszewski
• w roku 1978 prof. dr n. med. Zbigniew
Garnuszewski zaczął w Warszawie stosować
akupunkturę.
• od 1979 kształci lekarzy w zakresie tzw.
akupunktury medycznej (opartej na leczeniu
objawów i skupionej głównie na terapii bólu, bez
pogłębionej diagnostyki).
• Dzięki jego staraniom akupunktura w roku 1986
została oficjalnie uznana za metodę leczniczą przez
Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej.
• W 1986 r. prof. dr hab. n. med. Zbigniew
Garnuszewski uzyskuje nominację na Specjalistę
Krajowego do spraw akupunktury.
Polskie Towarzystwo Akupunktury
• W 1987 roku powstało lekarskie stowarzyszenie:
Polskie Towarzystwo Akupunktury założone przez
prof. dr n. med. Zbigniewa Garnuszewskiego.
• PTA zrzesza lekarzy-akupunkturzystów i prowadzi
podstawowe szkolenia dla lekarzy w zakresie
akupunktury medycznej, głównie przeciwbólowej.
• Nie jest prawdą, że „akupunkturę mogą
wykonywać jedynie lekarze - członkowie PTA” –
jest to sprzeczne z umocowaniem zawodu
akupunkturzysty, jako zawodu paramedycznego na
poziomie technika (Rozporządzenie Ministra Pracy i
Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dziennik
Ustaw z 2010 r. Nr 82 poz. 537)
Akupunktura medyczna
i prof. Zbigniew Garnuszewski
• W 1988 roku z inicjatywy prof. dr Zbigniewa
Garnuszewskiego powstało Stołeczne
Centrum Akupunktury specjalizujące się
w leczeniu bólu.
• Akupunktura medycyny zachodniej (Medical
Acupuncture) wykonywana jest obecnie
również w licznych Przychodniach Leczenia
Bólu, a zabiegi te mogą być refundowane
przez NFZ.
Michał Piotr Boym SJ
• Urodzony w 1612 r.
we Lwowie
• Pochodzenie ze
znanej lekarskiej
rodziny (ojciec – lekarz
króla Zygmunta III, brat –
również znany lekarz)
• Choroba i ślubowanie
• Wstąpienie do zakonu
jezuitów
• Studia w Kaliszu,
Sandomierzu i na
Krakowskiej Akademii
• Wyjazd do Włoch
i Rzymu
Michał Piotr Boym SJ
• Wyjazd za Rzymu na misję do Chin w 1643 – przez
Lizbonę i Mozambik, Goa do Makao, potem na
wyspę Hajnan
• W Chinach własne studia badania z botaniki i
zoologii, geografii oraz medycyny chińskiej
• Boym jako pierwszy polski sinolog i jeden z
pierwszych sinologów na świecie.
• Od 1650 pobyt w Yunnanie na dworze cesarza
Yongli z dynastii Ming (obalonej przez Mandżurów)
• Boym jako poseł-ambasador cesarski do papieża.
• Podróż z Goa lądem przez indyjską Golkondę i
Gudżarat, potem przez Persję: Bender Abbas,
Isfahan i Tebriz i dalej przez Smyrnę w Turcji – do
Wenecji
• Na dworze weneckiego Doży 16 grudnia 1652.
Michał Piotr Boym SJ
• Niechęć papieża Innocentego do spotkania z Boymem, który
nieświadomie został wplątany polityczne układy wrogich
stronnictw.
• Przedłużony z powodów politycznych pobyt we Włoszech
w Loreto i Rzymie (1654-1656)
• Publikacja pierwszych dzieł po łacinie dzięki wsparciu rodu
Medyceuszy (Flora Sinensis).
• Spotkanie z nowym papieżem Aleksandrem VII i wypełnienie
poselstwa.
• 1656 – droga powrotna do Chin przez Goa, Birmę i Syjam,
gdzie w stolicy Syjamu, Ayuthayi pracuje nad swoimi
dziełami z medycyny chińskiej.
• Droga z Syjamu do Chin – 22 sierpnia 1659 śmierć z
„wyczerpania i chorób” tuż przy granicy Wietnamu
i Chin (w pobliżu prowincji Guanxi)
Michał Piotr Boym SJ
Nowatorskie badania
sinologiczne:
• Atlas Chin: właściwa
lokalizacja Pekinu i wielu
innych miast oraz Muru
Chińskiego, Półwysep
Koreański. Liczne ryciny
ukazujące chińską faunę,
florę, stroje, zwyczaje.
• Flora Sinensis – unikalna
publikacja na temat flory
i zwierząt Chin.
• Prace dotyczące medycyny
chińskiej
Boyma studia medycyny chińskiej
• Zainteresowanie medycyną chińską
• Pobyt na dworze Yongli – dostęp do cesarskiej biblioteki i
wszystkich klasycznych rękopisów medycznych.
• Studia nad m.in. Huang Di Nie Jing, akupunkturą i terapiami
ziołowymi.
• Przekład na łacinę wielu chińskich tekstów medycznych.
• Własne dzieło Boyma: Specimen medicinae Sinicae:
- opis chińskiej medycyny
- omówienie m.in. Akupunktury
- dokładne opisy sposobów diagnozowania na podstawie
tętna.
• Liczne notatki na temat medycyny chińskiej Boym przywozi
do Rzymu i deponuje u przyjaciela. Inne pozostają w Goa.
• Skradziony dorobek Boyma przez Andreasa Cleyera, który
pod swoim nazwiskiem publikuje część dzieł medycznych
Boyma.
• Boym jako protoplasta medycyny chińskiej na Zachodzie.
Pierwsze europejski doktoraty
z medycyny chińskiej
• Spośród 10-ciu pierwszych doktoratów z
medycyny chińskiej w Europie dwa są dziełem
Polaków.
• Pracą na temat moksy Antoni Baranowski
uzyskał stopień doktora medycyny w roku 1828
na Uniwersytecie Wileńskim.
• praca autorstwa dr Józefa Domaszewskiego,
poświęcona akupunkturze, obroniona została
w Krakowie w 1830 roku na Uniwersytecie
Jagiellońskim.
Kolejne, współczesne doktoraty
• Pod koniec XX wieku kolejni lekarze:
- Jan Szopiński
- Li Tannin
- Gabriela Pollak-Węgłowska
- Piotr Woźniak
- Wiesława Stopińska
uzyskali stopnie doktora medycyny na podstawie
dysertacji dotyczących akupunktury,
• Tadeusz Błaszczyk broni doktorat z farmakologii
ziół chińskich.
Współczesny wkład Polaków do TCM
• lek. med. Bartosz Chmielnicki:
- strona www.evidencebasedacupubcture.org
- innowacyjny diagram-plakat nt. pulsów i książka
Jakości pulsu, wydana po polsku, angielsku i
niemiecku - ułatwia naukę diagnozy z pulsu
- autorski projekt: symboliczne mapy-krajobrazy
meridianów i symboliczne obrazy punktów
akupunkturowych – pomoc w nauce klasycznej
akupunktury i jej głębszym rozumieniu
• dr farm., lek. med. Tadeusz Błaszczyk:
- zakład doświadczalny hodowli ziół chińskich w
Hamm w Niemczech i badania nad uprawą ziół
chińskich w Europie oraz ich jakością
- czterotomowe dzieło Chińska Materia Medica –
Leczę ziołami chińskimi
Edukacja TCM w Polsce
• 1989 – Nieformalne powstanie pierwszej szkoły TCM w Krakowie –
Claude Diolosa jako nauczyciel. Od 1992 krakowska szkoła TCM
działa jako firma Marek Kalmus Consulting
• Od 1997 pierwszy regularny 4-letni kurs TCM prowadzony przez
Claude Diolosę. Potem pojawiają się inni wykładowcy
• 2006 – powstanie Szkoły Akupunktury w Bydgoszczy, Niepublicznej
Szkoły Policealnej.
• 2006 – powstanie Szkoły Tradycyjnej Medycyny Chińskiej TOMO w
Gdańsku
• 2008 – powstanie „Compleo” - Szkoły Akupunktury w Katowicach
• 2011 – zmiana nazwy krakowskiej szkoła TCM na: Instytut Medycyny
Chińskiej i Profilaktyki Zdrowia i rozpoczęcie działania w formalnych
strukturach Ministerstwa Edukacji: jako Niepubliczna Szkoła
Policealna oraz Placówka Kształcenia Ustawicznego
• Inne szkoły TCM:
- Centrum Sztuk Zdrowotnych, Warszawa
- Szkoła Akupunktury „Annamed” we Wrocławiu
- ITCM „Dao”, Kraków
- dr Tadusz Błaszczyk, Raszyn pod Warszawą
- Instytut Avicenny we Wrocławiu
Staże kliniczne w Chinach
i praktyki zagraniczne
• Absolwenci czteroletnich kursów w Krakowie –
wyjazdy na praktyki-wolontariaty do Nepalu
(Free Clinic w Katmandu)
• Staże kliniczne w Guanxi TCM University i
Chengdu University of TCM – absolwenci ze
szkoły krakowskiej
• Staże kliniczne w Nanjing University of TCM
i Szpitalu Klinicznym Hai Ci w Qingdao,
(Shandong) – absolwenci TOMO
• Wolontarity w Sikkime i Nepalu (projekt PTTMC:
Akupunkturzyści dla Nepalu)
Liczba praktykujących TCM w Polsce
• Lekarze medycyny zachodniej przeszkoleni
w TCM – kilkudziesięciu, lub nieco ponad stu
• Lekarze TCM wykształceni w USA, Wielkiej
Brytanii, Francji – kilku
• Lekarze TCM z Chin i Mongolii – prawdopodobnie
nie więcej niż stu
• Terapeuci TCM – szacunkowo 200-300
• Dietetycy TCM – maksymalnie 50
• Lekarze praktykujący akupunkturę medyczną
(przeciwbólową) po kursach PTA – kilkudziesięciu
- stu
Pozycja medycyny chińskiej w Polsce
• Medycyna chińska rozwija się w Polsce
dynamicznie, odpowiadając na rosnące
zapotrzebowanie pacjentów, którzy szukają
pomocy w sytuacjach, gdzie medycyna zachodnia
zawodzi.
• Jest też spora grupa pacjentów, którzy preferują
leczenie metodami naturalnymi, bez licznych
skutków ubocznych.
• TMC jest metodą bezpieczną i bardzo skuteczną,
pod warunkiem, że wykonywana jest przez osoby
posiadające do tego odpowiednie kwalifikacje.
Status prawny TCM w Polsce
• Polskie prawo nie zabrania stosowania
medycyny chińskiej, natomiast brak jest regulacji
prawnych tym zakresie. Jedyna regulacja to
uznanie zawodu „akupunkturzysta”.
• Terapeuci TCM praktykują zazwyczaj w oparciu
o wpis do ewidencji działalności gospodarczej,
zgłaszając działalność paramedyczną
• Lekarze praktykują TCM w ramach
wykonywanej praktyki – jako jej rozszerzenie
• Ponieważ brak jest regulacji prawnych PTTMC
zaleca stosowanie się do uznanych standardów
międzynarodowych WHO i ETCMA
Medycyna chińska, a Kościół katolicki
w Polsce – przypadki negatywne
• Medycyna chińska, a szczególnie akupunktura,
bywa w ostatnich latach atakowana przez
niektóre kręgi polskiego kościoła katolickiego
(m.in. Radio Maryja) oraz część katechetów
z nimi związanych.
• Wynika to raczej z braku wiedzy lub też
prywatnej, niewłaściwej interpretacji doktryny.
• Nie jest to jednak zgodne ani z oficjalną
wykładnią doktryny katolickiej, ani z prawem
kanonicznym.
Medycyna chińska a polski Kościół
– przykłady pozytywne
• Wsparcie Jana Pawła II dla akupunktury.
• Korzystanie z zabiegów TMC w Polsce przez
wielu księży, zakonnice, mnichów, a nawet
biskupów.
• Centrum Medycyny Chińskiej w Krakowie –
Parafia Św. Floriana.
• Śląska Akademia Akupunktury – Wydział
Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego.
• Wykłady na temat medycyny chińskiej
w jezuickim Collegium Ignatianum w Krakowie.
Związki Jana Pawła II
z akupunkturą
• Pobłogosławienie w 1987 r. kamienia
węgielnego pod budowę Stołecznego
Centrum Akupunktury w Warszawie.
• udzielenie oficjalnego Apostolskiego
błogosławieństwa profesorowi dr med.
Zbigniewowi Garnuszewskiemu,
Prezesowi Polskiego Towarzystwa
Akupunktury w 1995 r.
Papież Franciszek
a medycyna chińska
• Papież Franciszek jeszcze jako Bergoglio,
kardynał Buenos Aires, przez wiele lat
korzystał z leczenia medycyną chińską.
• Miał swojego chińskiego akupunkturzystę
Liu Ming, u którego korzystał z zabiegów
akupunktury w latach 2005 – 2012.
• http://macaubulletin.blogspot.com/2014/04
/pope-francis-and-chinese-connection.html
Dlaczego rośnie popularność TMC?
• Medycyna chińska dla wielu Polaków staje się
coraz częściej ostatnią deską ratunku, gdy
medycyna zachodnia zawodzi
• Zunifikowane procedury lecznicze medycyny
zachodniej, oraz ekonomiczne i organizacyjne
uwarunkowania polskiego systemu ochrony
zdrowia ograniczają rolę lekarza, a pacjent czuje
się mało ważnym trybikiem w zbiurokratyzowanym
systemie opieki zdrowotnej
• Wielu lekarzy, mimo braku wiedzy na temat
medycyny chińskiej, negatywnie wypowiada się na
jej temat publicznie, dezawuując ją - jednak bez
przedstawienia jakichkolwiek naukowych dowodów.
Dlaczego rośnie popularność TMC?
• Leczenie metodami medycyny chińskiej w
ogromnej liczbie przypadków jest w stanie
skutecznie pomóc, nie wywołując
niepożądanych działań ubocznych,
poprawiając jakość życia pacjentów.
• W wielu schorzeniach skuteczność TCM
jest znacznie wyższa, a czas leczenia
krótszy niż metodami medycyny
zachodniej.
Nadzieje na przyszłość
• Wierzę, że ten kongres (i inne tego typu
wydarzenia organizowane w przyszłości), oraz
rosnąca rola polskich szkół medycyny chińskiej
przełamią nieufność polskich lekarzy i podniosą
ich kompetencje w zakresie wiedzy na temat
TCM.
• Rosnąca liczba świadomych pacjentów wymusi
zmiany instytucjonalne w systemie opieki
zdrowotnej, który otworzy się też na medycyny
tradycyjne, alternatywne i niekonwencjonalne.
• Prywatne ubezpieczenia zdrowotne będą
uwzględniać m.in. leczenie medycyną chińską
Dziękuję za uwagę
[email protected]
kom. 502090301