Europejska Inicjatywa LEADER – lokalne społeczności na

Europejska Inicjatywa LEADER – lokalne społeczności na rzecz
zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich
W okresie programowania 2007-2013 Inicjatywa LEADER będzie prowadzona w ramach
Programu Rozwój Obszarów Wiejskich. Jest ona swoistą kontynuacją programu LEADER
PLUS (lata 2004-2006), realizowanego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego
„Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich”.
LEADER stanowi IV Oś Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów
Wiejskich, a jego głównym celem jest aktywizacja środowisk lokalnych oraz działania na
rzecz wzrostu ich zaangażowania w tworzenie i realizację lokalnych strategii rozwoju
obszarów wiejskich.
Sam program jest dobrym przykładem
praktyk mających na celu włączanie
społeczności lokalnych w podejmowanie
decyzji, w tym i tych dotyczących –
pośrednio i bezpośrednio - środowiska.
Poprzez
tworzenie
Lokalnych
Grup
Działania
(LGD),
składających
się
z przedstawicieli różnych grup społecznych,
decyzje podejmowane są przez całą
społeczność. To LGD opracowuje i wdraża
lokalną strategię rozwoju obejmującą
obszar na którym żyje 10-150 tysięcy
©WWF/S. i A. Homan
mieszkańców, a więc wpływa na to, w jakim
kierunku dany region będzie się rozwijał. LGD podejmuje także decyzję odnośnie projektów,
jakie będą realizowane, co dodatkowo wzmacnia wpływ społeczności lokalnej na
środowisko, w którym żyje.
LEADER składa się z dwóch komponentów:
Komponent pierwszy to tworzenie Lokalnych Grup Działania (LGD). Ciała takie, składające
się z przedstawicieli różnych grup społecznych (np. mieszkańcy, inwestorzy gospodarczy,
instytucje publiczne i prywatne) danego regionu, przeprowadzają analizę możliwości
rozwojowych terenów wiejskich. Następnie na tej podstawie opracowana zostaje lokalna
strategia rozwoju.
Każda strategia powinna uwzględniać co najmniej jedno z następujących zagadnień:
• zastosowanie nowych informacji know-how i nowych technologii w celu podniesienia
konkurencyjności produktów i usług terenów wiejskich;
• poprawa jakości życia na obszarach wiejskich;
• podnoszenie wartości lokalnych produktów zwłaszcza przez ułatwianie małym
jednostkom produkcyjnym dostępu do rynków dzięki wspólnym działaniom;
• wykorzystanie zasobów naturalnych i kulturowych, w tym potencjału obszarów
należących do sieci Natura 2000
Aby przygotować Lokalną Grupę Działania do jej obowiązków, w ramach komponentu
pierwszego przeprowadzane są dla chętnych bezpłatne szkolenia. Aby ubiegać się o udział
w szkoleniach, LGD musi złożyć wniosek do odpowiedniego urzędu marszałkowskiego. Po
pozytywnym rozpatrzeniu tego wniosku LGD podpisuje umowę z samorządem województwa
i rozpoczyna szkolenia. Ma to nie tylko podnosić kompetencje przedstawicieli grup, ale
przede wszystkim wpływać na aktywność społeczności lokalnych.
W komponencie pierwszym na uwagę zasługuje, ze względu na sposób angażowania
społeczeństwa, schemat podejmowania decyzji kluczowych dla danego regionu. Włączanie
społeczności lokalnej oraz ekspertów w proces tworzenia lokalnej strategii rozwoju pozwala
na wzięcie pod uwagę wszystkich pomysłów oraz przedyskutowanie kwestii spornych.
W konsekwencji prowadzi to do stworzenia strategii, która spełniać będzie oczekiwania
wszystkich mieszkańców danego regionu.
Komponent drugi polega na wdrożeniu lokalnej strategii rozwoju.
W ramach tego komponentu mogą być realizowane kompleksowe projekty o charakterze
wielosektorowym oraz mniejsze na zasadzie tzw. małych grantów (do 25 tysięcy złotych),
uwzględniające dziedziny takie jak: rozwój turystyki, ochronę i promocję środowiska
naturalnego, krajobrazu i zasobów historyczno-kulturowych, popularyzację wyrobów
regionalnych czy działania szkoleniowe. W komponencie tym zwraca przede wszystkim
uwagę decyzyjna rola Lokalnych Grup Doradczych. Wybór przez LGD odpowiednich
projektów oraz ich wdrażanie pozwala jej członkom, a de facto przedstawicielom
społeczności lokalnej, aktywnie wpływać na to, co dzieje się w ich otoczeniu i regionie.
Aby usprawnić działanie Programu LEADER, w okresie programowania 2004-2006,
stworzona została dodatkowo Krajowa Sieć LEADER (http://www.leaderplus.org.pl).
Głównym celem sieci jest wymiana informacji oraz doświadczeń zdobytych podczas
realizacji Programu przez uczestników, co przyczyni się z pewnością do efektywniejszego
korzystania z Programu.
Strona internetowa polskiej Krajowej Sieci LEADER
http://www.leaderplus.org.pl
Więcej o LEADER na stronach Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi
http://www.minrol.gov.pl