Stanowisko Copa-Cogeca Badania i innowacja motorem

RES(12)5658:4
Stanowisko Copa-Cogeca
Badania i innowacja motorem zrównoważonego, produktywnego i
konkurencyjnego rolnictwa w Europie
Europejscy rolnicy i spółdzielnie muszą odegrać swoją strategiczną rolę jaką jest zaopatrzenie
500 milionów unijnych konsumentów w żywność oraz przyczynić się do zabezpieczenia i
stabilizacji światowych dostaw żywności. Sektor rolny musi ponadto zmierzyć się z poważnymi
wyzwaniami, takimi jak zmiany klimatu, kurczące się zasoby naturalne, konieczność utrzymania
zróżnicowanych i atrakcyjnych obszarów wiejskich oraz ochrona środowiska.
UE przechodzi z gospodarki opartej na ropie naftowej na biogospodarkę. Oznacza to, że
europejskie rolnictwo oprócz produkcji wysokiej jakości żywności po umiarkowanych cenach
również dostarcza surowców dla przemysłu i do produkcji energii. Ta nowa sytuacja stanowi
wyzwanie dla sektora rolnego, lecz równocześnie tworzy nowe rynki i możliwości.
Copa-Cogeca uważa, że jedynie silny, przyciągający innowacje i inwestycje sektor rolny UE
będzie w stanie sprostać przyszłym wyzwaniom, spełnić oczekiwania społeczeństwa i przyczynić
się do strategii Europa 2020. Unijne ramy polityczne odgrywają ważną rolę w utrzymaniu
konkurencyjnego, produktywnego i innowacyjnego sektora rolnego, umożliwiając rolnikom i
spółdzielniom zmierzenie się z tymi wyzwaniami. Kształt wniosków ustawodawczych w sprawie
przyszłej wspólnej polityki rolnej (WPR), polityki rozwoju obszarów wiejskich oraz programu
Horyzont 2020 na okres 2014-2020 oraz interakcje między nimi odegrają niezmiernie ważną
rolę w formowaniu przyszłościowego sektora rolnego UE.
Dalsza współpraca między sektorem badań i organizacjami rolników oraz spółdzielniami jest
niezbędna, jeśli unijne rolnictwo ma znaleźć kompromis między rzeczywistością, w jakiej działa
nowoczesny sektor rolny, a oczekiwaniami społeczeństwa. Pozwoliłaby ona rolnikom na
utrzymanie rentowności produkcji przy równoczesnym uwzględnieniu kwestii takich jak zmiany
klimatu, dobrostan zwierząt, jakość i wymogi środowiskowe w ich codziennej pracy.
Dlatego Copa-Cogeca apeluje o:
•
•
•
•
•
•
•
•
Zwiększenie zależności między polityką badań, WPR oraz polityką spójności,
Stosowanie badań i innowacji w celu odwrócenia aktualnego spowolnienia wzrostu
produktywności,
Uproszczenie procedur dla przedsiębiorstw pragnących uczestniczyć w projektach
badawczych
Ukierunkowanie badań na praktyczne i opłacalne rozwiązania, które zaowocują
powstaniem bardziej zrównoważonego sektora rolnego prowadzącego wydajną gospodarkę
zasobami,
Zorganizowane wsparcie publiczne dla badań prowadzonych w sektorze rolnym
na szczeblu UE oraz koordynację między programami krajowymi,
Instrumenty promujące i wdrażające innowacyjne rozwiązania w
gospodarstwie, w tym odpowiednie zachęty, wymianę transgraniczną oraz opracowanie
unijnej sieci gospodarstw pokazowych,
Intensyfikację porad i szkoleń dotyczących nowoczesnego rolnictwa, które często korzysta
z TIK i automatyzacji,
Zachęcanie do wymiany wiedzy między naukowcami i praktykami, np. poprzez
europejskie partnerstwo innowacyjne na rzecz rolnictwa.
Copa - Cogeca | European Farmers European Agri-Cooperatives
61, Rue de Trèves | B - 1040 Bruxelles | www.copa-cogeca.eu
EU Transparency Register Number | Copa 44856881231-49 | Cogeca 09586631237-74
Europejskie rolnictwo będzie w stanie spełnić oczekiwania społeczeństwa tylko jeśli stanie się
konkurencyjne i opłacalne. W związku z tym Copa-Cogeca zdecydowała się na aktywniejszy
udział w dyskusjach na temat badań i innowacji w rolnictwie, co ma na celu pomoc w
opracowaniu i rozprzestrzenianiu praktycznych rozwiązań. Copa-Cogeca oraz jej członkowie
będą ponadto brać aktywny udział w ustalaniu tematów badań oraz priorytetów na szczeblu
agronomicznym i politycznym. Są one warunkiem wstępnym do utworzenia ram politycznych
opartych na wiedzy.
Motor badań i innowacji w unijnym sektorze rolnym
Unijne rolnictwo musi znaleźć sposób na sprostanie wielu wyzwaniom, aby można było jak
najlepiej wykorzystać jego potencjał. Każde z wyzwań wiąże się z ogromnym wysiłkiem rolników
i spółdzielni, jednak pojawienie się wielu trudności naraz, a w niektórych przypadkach
pozornych konfliktów interesów, sprawia, że zadania te stają się jeszcze trudniejsze. Rolnictwo
musi stawić czoła wzrastającemu zapotrzebowaniu na żywność, pasze i produkty pochodzenia
biologicznego oraz czynnikom zagrażającym systemom produkcji podstawowej, jak np. zmiany
klimatu oraz nieustannie zmieniające się środowisko produkcyjne UE.
Europejskie rolnictwo charakteryzuje się niezwykle zróżnicowanymi warunkami rolnoklimatycznymi, przez co stosowanie transgranicznych innowacji jest problematyczne. Coraz
większa nieprzewidywalność pogody oznacza, że standaryzacja procesów produkcji jest również
ograniczona.
Z ekonomicznego punktu widzenia, udział produkcji podstawowej w łańcuchu wartości skurczył
się ze względu na wzrost międzynarodowej wymiany handlowej. Wydaje się, że tendencja ta się
utrzyma. Cykle inwestycyjne w rolnictwie są względnie długie ponieważ kapitał jest zazwyczaj
uwięziony w gruntach, budynkach i maszynach. Dlatego też dostęp do funduszy niezbędnych do
wprowadzenia innowacji w gospodarstwie nie jest łatwy. W wielu dziedzinach obowiązują
surowe przepisy, które prowadzą do względnie wysokich kosztów produkcji. Ponieważ kontekst
prawny sektora rolnego nieustannie się zmienia, trzeba prowadzić konieczne inwestycje ze
znacznym wyprzedzeniem. Dlatego też innowacyjne rozwiązania umożliwiające niskokosztowe
przystosowanie się do zmian przepisów lub wymagań rynku są niezmiernie ważne
Daleko idące zmiany dotykają również samego zawodu rolnika. Jedna trzecia rolników w UE-27
ma ponad 65 lat (Eurostat 2007). Równocześnie liczba osób gotowych na przejęcie gospodarstw
nieustannie spada. Oznacza to, że średni rozmiar gospodarstw będzie się powiększał. Ponadto
prawdopodobnie będzie miała miejsce dalsza specjalizacja (mniejsza liczba produktów lub
sektorów) rolnictwa. Spółdzielnie rolnicze mogą odegrać tu ważną rolę, koordynując działania
ich członków i wzmacniając ich pozycję na rynku.
Innowacje w gospodarstwie oraz w całym łańcuchu wartości, bez względu na to czy dotyczą one
nowej technologii, praktyk, usług, produktów lub procedur czy też zakresu ich stosowania,
odgrywają kluczową rolę. Są one warunkiem koniecznym do ułatwienia dostępu do rynku oraz
wprowadzania na niego produktów.
Gotowe na przyszłość - wizja przyszłego, odnoszącego sukcesy rolnictwa
UE
•
Innowacja stanowi trzon sukcesu przedsiębiorstw, czy to poprzez nowe technologie,
usprawnienie organizacji i zarządzania procesami produkcji czy też nowe modele biznesowe.
Trzeba koniecznie wzmacniać innowację w sektorze rolnym, ponieważ, jak powiedział jeden
z pionierów świata biznesu "Jeśli chcesz przewidzieć przyszłość – stwórz ją".
•
Zrównoważony unijny przemysł rolny, prowadzący wydajną gospodarkę
zasobami w przyszłości będzie mógł przyczynić się do tworzenia gospodarki
ekologicznej i do wzrostu gospodarczego. Dzięki innowacyjnym rozwiązaniom,
opartym na praktycznych wynikach badań naukowych, rolnicy i spółdzielnie rolnicze będą
mogli zwiększyć produktywność, opłacalność i konkurencyjność gospodarstw, a także
uwzględnić ochronę środowiska w procesach produkcji.
2|8
•
Przy wsparciu badań i innowacji rolnictwo będzie w stanie uporać się ze
zmianami klimatu oraz zwiększyć, lub co najmniej utrzymać, aktualny poziom
produkcji. Naszym zdaniem, w przyszłości rolnicy będą mieli dostęp do szerokiego
wachlarza opłacalnych nowoczesnych technik dostosowanych do zróżnicowanych warunków
produkcji i sektorów. Nowe technologie, w tym biotechnologia, pozytywnie wpłyną na wybór
odpowiednich roślin i zwierząt oraz przyczynią się do poczynienia postępów w hodowli.
Umożliwi to zrównoważoną gospodarkę zasobami naturalnymi, zwiększenie składowania
dwutlenku węgla oraz ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.
•
W przyszłości organizacje producentów oraz podejście spółdzielcze w całym
łańcuchu żywnościowym wzmocnią pozycję rynkową producentów rolnych.
Pozwoli im to na przezwyciężenie trudności związanych ze względnie niewielką skalą
europejskiej produkcji rolnej, pełne wykorzystanie korzyści płynących z różnorodności oraz
walkę z silną presją cenową.
•
Rolnictwo w UE będzie korzystać ze skuteczniejszej wymiany wiedzy
prowadzonej za pomocą neutralnego doradztwa rolnego, badań stosowanych, dostępu do
pokazów w gospodarstwach, miejsc na przeprowadzanie eksperymentów oraz projektów
opierających się na technologii informatycznej.
Instrumenty polityczne oraz unijne finansowanie w celu wsparcia badań
i innowacji w rolnictwie
Aby wzmocnić wymianę wiedzy i częstsze stosowanie innowacyjnych rozwiązań w gospodarstwie
potrzeba spójnego podejścia. Badania koncentrujące się na potrzebach gospodarstwa i
praktycznych rozwiązaniach powinny być uzupełnione o dodatkowe zachęty, silne
zaangażowanie organizacji rolniczych oraz polityczną i społeczną zgodę na stosowanie nowych
technologii i innowacyjnych rozwiązań. Za pomocą odpowiednich narzędzi politycznych oraz
odpowiednich i ukierunkowanych funduszy unijnych rolnictwo może odegrać centralną rolę w
promocji zielonego wzrostu.
Copa-Cogeca uważa, że propozycje Komisji odnośnie programu Horyzont 2020, przyszłego
programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji, komunikaty w sprawie wydajnej
gospodarki zasobami i biogospodarki oraz wiele aspektów wniosków ustawodawczych w sprawie
przyszłej WPR są krokiem we właściwym kierunku.
Przyszła rola unijnej polityki badań
Na chwilę obecną badania w sektorze rolnym w Europie są rozproszone. Coraz więcej uwagi
poświęca się badaniom podstawowym, nie zważając na to czy wyniki badań można wdrożyć w
gospodarstwie. Ponadto wsparcie publiczne zostało niedawno ograniczone w niektórych
państwach członkowskich.
•
Copa-Cogeca cieszy się z planowanego wzrostu wsparcia UE dla badań w
sektorze rolnym. Fundusze programu Horyzont 2020 powinny być wykorzystane z
pożytkiem dla rolnictwa, ze zwróceniem szczególnej uwagi na
zwiększenie
przedsiębiorczości gospodarstw rolnych oraz rozprzestrzenianie praktycznych wyników
badań.
•
Celem Horyzontu 2020 powinna być promocja innowacji oraz opracowanie
praktycznych rozwiązań o wartości rynkowej, które zachęcą do stosowania innowacji
w gospodarstwie.
•
Szczególnie zachęcający jest fakt, że bezpieczeństwo żywnościowe oraz
bezpieczeństwo żywności to jedne z kluczowych kwestii objętych programem
Horyzont 2020. Jest to bardzo ważny obszar badań, ponieważ należy
przeprowadzić zrównoważoną intensyfikację produkcji rolnej. Ze względu na fakt,
że bezpieczeństwo żywnościowe jest problemem pojawiającym się na wielu płaszczyznach,
3|8
badania muszą obejmować aspekty społeczne gospodarcze i środowiskowe oraz relacje między
nimi. Horyzont 2020 powinien wspierać europejski przemysł rolno-spożywczy (stanowi on
9% zatrudnienia w UE) poprzez finansowanie badań w kontekście "wiodącej pozycji w
przemyśle" oraz "wyzwań społecznych". Badania te powinny dotyczyć całego łańcucha
innowacji, od produkcji podstawowej do wprowadzania produktu do obrotu. Roczne obroty
w przemyśle spożywczym wynoszą €917 miliardów - jest to drugi największy przemysł
przetwórczy w UE-27, a wraz z rolnictwem odgrywa on ważną rolę w kontekście gospodarki
oraz stanowi jedno z głównych źródeł utrzymania na obszarach wiejskich.
•
Niska opłacalność stanowi przeszkodę dla inwestycji w badania, dlatego
właśnie potrzeba zorganizowanego publicznego wsparcia dla badań i innowacji
na szczeblu UE. Dotyczy to również instrumentów środowiskowych, klimatu oraz
dobrostanu zwierząt. Aby można było opracować nowe technologie produkcji w sektorze
rolno-spożywczym, trzeba podjąć pewne działania w sektorze zaawansowanej produkcji i
przetwórstwa.
•
Badania powinny przede wszystkim skupiać się na użytkownikach i szukaniu
rozwiązań rzeczywistych problemów. Należy usprawnić przepływ informacji w
obydwu kierunkach, aby wyniki badań znalazły zastosowanie w gospodarstwie a potrzeba
praktycznych badań została uwzględniona. W przyszłości do zadań SCAR (Stały Komitet ds.
Badań Naukowych w Dziedzinie Rolnictwa) powinno należeć wspieranie tego procesu oraz
zachęcanie do wydajniejszego wykorzystania wyników badań.
•
Należy poświęcić więcej uwagi potencjalnemu zastosowaniu wyników badań w
czasie selekcji programów. Ponadto należy uprościć procedury związane z
zaangażowaniem się przedsiębiorstw w projekty badawcze. Badania istotne z
praktycznego punktu widzenia wymagają znajomości kontekstu politycznego i aktualnej
sytuacji w rolnictwie.
Copa-Cogeca uczestniczy w wielu europejskich platformach
technologicznych oraz wspiera ich rolę, jaką jest ułatwienie nawiązywania kontaktów między
nauką a przemysłem.
•
Copa-Cogeca pragnie aby dwie inicjatywy w zakresie wspólnego planowania:
"Rolnictwo, bezpieczeństwo żywnościowe i zmiany klimatu" oraz "Zdrowe
odżywianie warunkiem zdrowego życia" dalej się rozwijały. Copa-Cogeca cieszy
się z nowego przetargu EIT na nowe WWiI (wspólnoty wiedzy i innowacji) w 2014, w tym
WWiI ŻYWNOŚĆ, obejmujące cały łańcuch żywnościowy. Systemy rolno-spożywcze cechują
się coraz większą wzajemną zależnością, a inicjatywy te leżą w interesie zarówno rolników
jak i przetwórców żywności.
•
Widać jasno, że potrzeba publiczno-prywatnych partnerstw na rzecz badań,
koncentrujących się na nowych technologiach i innowacyjnym podejściu. Mogą
one wzmocnić badania prywatne, w tym te obejmujące kluczową rolę, jaką rolnictwo
odgrywa w biogospodarce. Wielu przedstawicieli sektora rolnego utworzyło prywatne
ośrodki badań stosowanych lub blisko współpracuje z takimi ośrodkami. Wkład rolników
stanowi potencjalne źródło prywatnych funduszy.
Innowacja w przyszłej wspólnej polityce rolnej
•
•
•
Copa-Cogeca w szczególności cieszy się z propozycji mających na celu
wzmocnienie badań i innowacji oraz szkoleń i doradztwa w ramach WPR.
Ponadto z radością przyjmuje fakt, że uznano "ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w
rolnictwie i leśnictwie oraz na obszarach wiejskich" za jeden z sześciu priorytetów polityki
rozwoju obszarów wiejskich obejmujących całą UE
Copa-Cogeca jest niezmiernie zadowolona z utworzenia europejskiego
partnerstwa innowacyjnego "Wydajne i zrównoważone rolnictwo", którego celem
jest połączenie badań, innowacji oraz doradztwa. Copa-Cogeca jest gotowa zaangażować się
w to EPI.
EPI na rzecz rolnictwa, Horyzont 2020 (finansujący badania) oraz EFRROW (w
ramach którego utworzy się grupy operacyjne) muszą być spójne. Należy skupić
się na tym w jaki sposób wyniki badań mogą znaleźć zastosowanie w gospodarstwach.
4|8
Zgodnie z projektem przepisów innowacja stanowi cel wszystkich priorytetów (wraz ze
środowiskiem oraz łagodzeniem zmian klimatu i dostosowywaniem się do nich) . Podkreśla to
jak ważną rolę odgrywa innowacyjne rolnictwo w przyszłym EFRROW oraz ukazuje, że
innowacja nie jest celem samym w sobie lecz drogą do osiągnięcia inteligentnego,
zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu na obszarach wiejskich.
Copa-Cogeca zdaje sobie sprawę z pojawiających się tu możliwości. W wielu przypadkach jednak
jedynie połączenie różnych instrumentów może zwiększyć stosowanie innowacji. Nie dotyczy to
jedynie niezbędnego połączenia wsparcia dla inwestycji i przepływu wiedzy, lecz również
instrumentów środowiskowych. Równocześnie Copa-Cogeca jest świadoma faktu, że potrzeba
dodatkowego instrumentu promującego zielony wzrost. Tylko w ten sposób można w
odpowiednim czasie stworzyć nowe przyjazne środowisku, oparte na wydajnej gospodarce
zasobami praktyki w gospodarstwie, w celu promocji wielofunkcyjnego i zrównoważonego
rolnictwa w UE.
Rola europejskiego partnerstwa innowacyjnego na rzecz rolnictwa (EPI)
•
Ukształtowanie europejskiego partnerstwa innowacyjnego "Wydajne i
zrównoważone rolnictwo", stworzenie nowych sieci, przekucie wyników badań
na ich praktyczne zastosowania oraz zachęcanie do innowacji stanowią nowe wyzwania.
Copa-Cogeca chętnie się ich podejmie. Mamy nadzieję, że przedstawiciele Copa-Cogeca będą
uczestniczyć w pracach Rady Sterującej Wysokiego Szczebla oraz że będą mogli wziąć udział
w opracowaniu strategicznego planu wdrażania. W ramach nowego EPI to właśnie rolnicy,
ich organizacje i spółdzielnie muszą stać za projektami.
•
Copa-Cogeca popiera podejście, w ramach którego EPI zwraca szczególną
uwagę na glebę i jej wartość w produkcji rolnej, ze względu na fakt, że
magazynuje ona wodę, wartości odżywcze oraz dwutlenek węgla. EPI musi
pogodzić pozorny konflikt interesów między zwiększeniem wydajności hodowli i upraw z
jednej strony, a pogłębianiem zrównoważonej ekologicznej produkcji z drugiej.
Przedstawione instrumenty rozwoju obszarów wiejskich muszą więc dysponować
odpowiednimi funduszami oraz muszą być ukształtowane tak, by mogły przyczynić się do
osiągnięcia powyższych celów jednocześnie zwiększając rentowność produkcji rolnej. EPI
samo w sobie może pełnić rolę katalizatora, ponieważ mimo że nie posiada własnych
funduszy na lokalne działania, jego sukces zależy od bliskich powiązań z innymi źródłami
finansowania.
•
Trzeba będzie koniecznie opracować odpowiednie instrumenty i zachęty dla
rolników. Tylko dzięki usprawnionej bazie wiedzy na temat roli produkcji i natury, a także
wymianie i praktycznemu zastosowaniu tej wiedzy rolnicy mogą się lepiej przygotować do
produkcji, wydajnej gospodarki zasobami, utrzymania bioróżnorodności oraz łagodzenia
zmian klimatu i dostosowywania się do nich.
•
Copa-Cogeca zdaje sobie sprawę, że szczególna odpowiedzialność spoczywa na
barkach sieci, ponieważ stanowi ona przestrzeń roboczą na szczeblu UE. Sieć ta
będzie mogła odegrać swoją centralną rolę jedynie jeśli zostanie uznana przez trzy
najważniejsze grupy tj. przedstawicieli naukowców, rolników oraz doradców. Sieć ta nie
powinna brać pod uwagę jedynie interesów wyżej wspomnianych grup, lecz również
poszczególnych państw członkowskich. W kontekście tworzenia oddolnych krajowych sieci
EPI rolnicy potrzebują czasu na dostosowanie się do nowej, często nieznanej im sytuacji,
jaką jest współpraca z naukowcami.
•
Grupy operacyjne mają do odegrania ważną rolę przy realizacji innowacyjnych
projektów. Należy wykorzystać istniejące struktury, jak np. nieformalne porozumienia o
współpracy, a nie tworzyć dodatkowe bariery i formalne wymagania dla organizacji. EPI
powinny także wspierać transgraniczne grupy operacyjne. Copa-Cogeca jest zdania, że
należy uznawać EPI i udzielać im wsparcia na podstawie wspólnych celów dotyczących
innowacji w zakresie produktów lub procesów, jej rozprzestrzeniania oraz woli współpracy w
danym okresie czasu. Należy również zdawać sobie sprawę z tego, że nie każdy innowacyjny
5|8
pomysł może odnieść sukces rynkowy. Tylko w przypadku gdy grupy te będą gotowe na
podjęcie ryzyka i ułatwią dostęp do funduszy oraz zmobilizują prywatny kapitał, będą one
mogły usprawnić proces innowacji w rolnictwie oraz zachęcić rolników do wydeptywania
nowych innowacyjnych ścieżek. Ponadto trzeba wykorzystać możliwość synergii z polityką
spójności w przypadku transnarodowych i międzyregionalnych programów współpracy.
Może to rozwiązać aktualny problem programów polityki rozwoju obszarów wiejskich,
ponieważ obejmują one jedynie programy regionalne lub krajowe. Transgraniczny przepływ
wiedzy może znacznie przyśpieszyć stosowanie innowacyjnych praktyk zarządzania. EEPI
powinny umożliwić transgraniczną współpracę oraz wykorzystanie funduszy strukturalnych.
•
Centralną rolę odegra rozprzestrzenianie wiedzy oraz tworzenie związków
między badaniami i innowacją a praktycznym rolnictwem i przetwórstwem
produktów rolnych. W związku z tym organizacje rolnicze, spółdzielnie oraz doradztwo
zyskają na znaczeniu. Ramowe warunki uczestnictwa w przyszłych programach muszą być
elastyczne i otwarte na systemy doradztwa. Copa-Cogeca opowiada się ze poszerzeniem
zasięgu systemu doradztwa rolnego (FAS) wraz ze wsparciem dla doradztwa w ramach
programu rozwoju obszarów wiejskich.
Europejskie partnerstwo innowacyjne na rzecz wody
Copa-Cogeca jest gotowa włożyć wiele wysiłku w działalność EPI na rzecz wody, gdyż woda
odgrywa centralną rolę w rolnictwie. Rolnictwo zmaga się ze znacznymi wahaniami dostępu do
wody, co prowadzi do coraz częstszych i poważniejszych powodzi i suszy. Stworzenie
zrównoważonego sektora rolnego w zmieniających się warunkach klimatycznych oznacza
ograniczenie zużycia wody w rolnictwie przy równoczesnym zapewnieniu dostępu do niej. CopaCogeca apeluje o ujednolicenie prac w ramach EPI na rzecz rolnictwa i EPI na rzecz wody, w celu
opracowania opłacalnych systemów i technologii nawadniania, które są kluczem do zwiększania
wydajności gospodarki wodnej oraz ułatwiają dostosowanie produkcji do kurczących się
zasobów wodnych.
Budowanie zdolności innowacyjnych w rolnictwie UE
Wybrane priorytety opisane poniżej ukazują w jaki sposób można budować zdolności
innowacyjne w europejskim rolnictwie oraz jakie warunki wstępne należy spełnić.
Zwiększenie produktywności sektora rolnego oraz zniwelowanie deficytu plonów (yield gap)
Utrzymanie lub nawet zwiększenie produktywności biologicznej jest niezbędne w celu
wykarmienia wzrastającej liczby ludności. Ponadto odgrywa ono strategiczną rolę w
zagwarantowaniu dostaw energii oraz przejściu UE na biogospodarkę. Dlatego też należy
uwzględnić produkcję biomasy z produktów leśnych lub pochodzących z upraw przy ustalaniu
priorytetów i środków finansowych dla programów badawczych. Można wspierać poprawę
genetyki istniejących upraw lub tworzenie całkowicie nowych roślin wielofunkcyjnych. Działania
te zwiększają zróżnicowanie biologiczne i krajobrazu, zachęcają do zróżnicowania działalności na
obszarach wiejskich oraz stanowią nowe źródło dochodu rolników. Dlatego też należy
koniecznie przeznaczyć dodatkowe fundusze prywatne i publiczne na badania nad uprawami.
Zaopatrzenie UE w białka
Niska opłacalność upraw roślin białkowych zniechęca przemysł do inwestowania w badania w tej
dziedzinie. W ciągu ostatnich dziesięcioleci niewiele zdziałano dla poprawy plonów i ich
odporności na choroby. Z tego względu uprawy te nie są atrakcyjne dla wielu rolników. W takich
właśnie przypadkach koordynacja publicznego wsparcia badań na szczeblu UE jest niezbędna. W
sektorach wieprzowiny i drobiu opracowanie nowych lub poprawa istniejących źródeł białek
pomogłaby w optymalizacji środków produkcji oraz zmniejszyłaby zależność od soi, której ceny
są zmienne i mogą zmniejszyć opłacalność produkcji. Ponadto badania koncentrujące się na
paszach, składnikach odżywczych oraz poprawie genetyki zwierząt hodowlanych mogłyby
polepszyć jakość gotowych produktów oraz ograniczyć emisje metanu poprzez zwiększenie
produktywności ograniczając wpływ hodowli na środowisko.
6|8
Najlepsze wykorzystanie maszynerii rolniczej
Aktualnie rolnicy dysponują różnorodnymi nowoczesnymi maszynami służącymi do orki,
utrzymania upraw w dobrym stanie oraz zbiorów. Tego rodzaju sprzęt staje się jednak coraz
bardziej wyspecjalizowany co ogranicza jego zastosowanie do konkretnych zadań lub upraw.
Może to wpłynąć na decyzje dotyczące płodozmianu w gospodarstwie oraz utrudnić
przetestowanie nowych upraw lub odmian. Równocześnie spada produkcja tańszych, wydajnych
maszyn dla tradycyjnego rolnictwa, których zastosowanie jest bardziej ogólne. Może to utrudnić
prowadzenie gospodarki na niewielkich polach lub polach o nieregularnym kształcie oraz
uwzględnienie cech środowiska występujących w danym gospodarstwie, które są coraz
ważniejsze dla społeczeństwa. Copa-Cogeca jest przekonana, że wsparcie innowacji w tych
dziedzinach jest niezbędne oraz że rolnicy powinni dysponować odpowiednimi możliwościami
wyboru. W niektórych przypadkach można dostosować technologię stosowaną w innych
sektorach do potrzeb rolnictwa. W przyszłości trzeba będzie połączyć praktyczną wiedzę
ekspercką z nowymi technologiami i ich zakresem zastosowania w celu stworzenia nowego
sprzętu rolniczego.
Przyszła produkcja zwierzęca
Należy koniecznie wspierać stosowanie rozsądnych wyników badań zmieniając praktyki żywienia
zwierząt oraz wprowadzanie nowych innowacyjnych rozwiązań dotyczących utrzymania zwierząt
w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz ochrony zwierząt przed coraz bardziej
ekstremalnymi warunkami pogodowymi. Istnieje potrzeba opracowania nowych technologii dla
budynków, w których trzymane są zwierzęta oraz systemów zarządzania stadem w celu
ułatwienia pracy, obniżenia kosztów, poprawy jakości produktów przy równoczesnym
zwiększeniu zdrowia i dobrostanu zwierząt. Zaproponowane alternatywy muszą opierać się na
wiedzy naukowej, a ich praktyczne zastosowanie musi zostać udowodnione. EPI mogłyby
wspierać praktyczne wdrażanie wyników badań. Należy stworzyć optymalne warunki hodowli w
celu wykorzystania ich pełnego potencjału. Ponadto trzeba ocenić oczekiwania społeczeństwa
dotyczące dobrostanu zwierząt pod kątem potrzeb zwierząt i kwestii zdrowotnych. Do
osiągnięciu pełnego potencjału produkcyjnego rolnicy często potrzebują zewnętrznych
elementów wysokiej jakości dostosowanych do ich potrzeb, takich jak nowe gatunki, pasze czy
produkty weterynaryjne.
Optymalizacja czynników produkcji
Aby można było spełnić oczekiwania związane ze zrównoważoną intensyfikacją produkcji trzeba
stworzyć lepsze warunki dla wydajniejszej gospodarki wodnej, nawozami i innymi zasobami w
gospodarstwie.
Wiele krajowych oraz unijnych projektów badawczych oraz projektów
wspieranych przez fundusz strukturalny aktualnie analizuje sposoby zwiększenia wydajności
sektora rolnego. Udało się już opracować wiele obiecujących rozwiązań. Należy jak najszybciej
zacząć stosować te innowacyjne rozwiązania i niedrogie sposoby na zwiększenie wydajności w
gospodarstwie. Będzie to możliwe np. poprzez przepływ wiedzy między rolnikami z różnych
państw członkowskich lub różnych sektorów produkcji. W przyszłości fundusze na badania i
innowacje powinny ułatwiać przepływ wiedzy i promować innowacje. Optymalizacja środków
produkcji wymaga również prowadzenia badań nad wydajniejszymi nawozami dostosowanymi
do warunków glebowych oraz potrzeb upraw. Potrzeba również dalszych badań nad
uwalnianiem azotu i innych nawozów do gleby oraz ich dostępnością dla roślin. W przypadku
środków ochrony roślin i radzenia sobie z chorobami, zróżnicowanie klimatu systemów rolnych
oraz wysoka mobilność szkodników i patogenów rodzą potrzebę dalszych innowacji w celu
wsparcia tworzenia i rozprzestrzeniania rozwiązań biologicznych oraz zintegrowanej ochrony
roślin.
7|8
Uwagi końcowe
Dokument ten zawiera wstępne przemyślenia Copa-Cogeca na temat przyszłej roli rolników i
spółdzielni w kształtowaniu badań w sektorze rolno-spożywczym. Ze względu na różne
ograniczenia rolnicy i spółdzielnie nie zawsze mogą w pełni wykorzystać potencjał europejskiego
rolnictwa.
Badania i innowacje w unijnym sektorze rolnym mogą pozwolić rolnikom stawić czoła wyzwaniu
jakim jest wyżywienie wzrastającej liczby ludności na świecie w sposób zrównoważony i wydajny.
Rolnictwo odgrywa podstawową rolę w kwestiach społecznych, środowiskowych i związanych z
dobrą koniunkturą na obszarach wiejskich. Coraz wyraźniej widać jak ważny jest europejski
sektor rolny zwłaszcza w kontekście obecnego kryzysu finansowego i niestabilnej gospodarki.
Aby rolnictwo mogło w dalszym ciągu przyczyniać się do zielonego wzrostu oraz wpływać na
szeroko pojętą gospodarkę trzeba skupić się na stworzeniu innowacyjnego sektora rolnego oraz
nieustannie go wspierać. Należy zwiększyć zależność między rolnikami, spółdzielniami,
doradcami i naukowcami na szczeblu krajowym oraz UE, aby nauka i praktyka wzajemnie się
inspirowały prowadząc do stworzenia konkurencyjnego sektora rolnego.
Stosowanie nowych technologii i innowacyjnych rozwiązań w gospodarstwie stworzy nowe
możliwości dla unijnych rolników. Copa-Cogeca będzie aktywnie pomagać rolnikom w ich
wykorzystaniu.
8|8