OPIEKA nad OSOBĄ z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ

OPIEKA nad OSOBĄ z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ
w NORWEGII
Główne wnioski z analizy zapisów i dokumentów rządowych
Opracowane przez Teresę Annę Kaczorek
Analizowane materiały:
Broszura wydana przez Ministerstwo Zdrowia: Dzieci i młodzież z niepełnosprawnością - jakie
prawa ma rodzina? (Barn og unge med nedsatt funksjonsevne- hvilke rettigheter har familien?)
Ustawa o dyskryminacji i dostępności (Diskriminerings- og tilgjengelighetsloven, §9 - §12)
Prawa pacjenta i prawo użytkowania (Pasient- og brukerrettighetsloven §2-7)
Prawo o usługach zdrowotnych i opiece (Helse-og omsortjenesteloven §3-2)
Ustawa o ubezpieczeniach (Folketrygdloven)
Ustawa o specjalistycznej pomocy medycznej (Spesialisthelsetjeneseloven)
DZIECI
I
MŁODZIEŻ
Z
NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ
(JAKIE
PRAWA
MA
RODZINA?)
Prawa są określone w przepisąch ustawowych i wykonawczych.
2004 - Ministerstwo Zdrowia i Opieki wydało plan dotyczący habilitacji dzieci.
2007- Norwegia podpisąła Konwencje ONZ o prawach osób niepełnosprawnych
2008- Ustawa o doradztwie dla osób niepełnosprawnych.
2009 - Ustawa o dyskryminacji
PIERWSZE LATA ŻYCIA
1. Przychodnia zdrowia (ośrodki zdrowia) w gminie
Wszystkie gminy mają przychodnie zdrowia, które prowadzą (maja nadzór) dzieci od urodzenia
do wieku szkolnego. Przychodnia zdrowia dostaje zawiadomienie o narodzinach dziecka i
chorobach oraz niepełnosprawności ze szpitala.
1
2. Szpital.
Matka ma urlop macierzyński po narodzinach dziecka( z pełnym wynagrodzeniem). Ojciec nie
ma prawa do wynagrodzenia od pracodawcy, ale może dostać zasiłek opiekuńczy z
ubezpieczenia społecznego.
Rodzice otrzymują potrzebne doradztwo i pomoc od pracownika socjalnego w szpitalu.
Dziecko poniżej 18 roku życia ma prawo do obecności matki/ ojca podczas pobytu w szpitalu. Co
najmniej jeden z rodziców powinien otrzymać możliwość zakwaterowania na czas pobytu w
szpitalu. Rodzice dostają zwrot pieniędzy za wyżywienie, transport i nocleg. Pobyt, leczenie i
leki są bezpłatne i dotyczą zarówno państwowych jaki i prywatnych szpitali (które maja umowę z
regionalna instytucja zdrowia).
3. Prawo do informacji
Dziecko ma prawo do informacji o chorobie, ale bierze się tutaj pod uwagę wiek, dojrzałość i
inne czynniki np. kulturowe, pochodzenie...
Jeśli pacjent jest poniżej 16 roku życia zarówno pacjent jak i rodzice otrzymują informacje o
chorobie. Ale pacjent pomiędzy 12 i 16 rokiem życia może się nie zgodzić na udzielenie
informacji o jego chorobie rodzicom.
4. Zgoda rodziców dotycząca opieki medycznej.
Rodzice maja prawo do wyrażenia zgody na opiekę medyczna dla dziecka do 16 roku życia. Od
12 roku życia dziecko ma prawo do wypowiadania się na temat wszystkich pytań dotyczących
swojego zdrowia.
Młodzież miedzy 16 a 18 rokiem życia jest uprawniona do wyrażania zgody jeśli chodzi o opiekę
zdrowotną. Ale zgoda może być umorzona , jeśli niepełnosprawność utrudnia zrozumienie co ta
zgoda oznacza.
Jeśli dziecko nie zgadza się na pomoc medyczna , personel medyczny musi zdecydować co jest
najlepsze dla pacjenta.
5. Rehabilitacja
2
Po wyjściu dziecka ze szpitala ośrodek zdrowia (gminny) przejmuje odpowiedzialność leczenia i
stworzenia odpowiednich warunków do życia dla całej rodziny.
Gmina ma odpowiedzialność za rehabilitacje.
NAV (ADMINISTRACJA PRACY I OPIEKI SPOLECZNEJ) OFERUJE RODZINOM
POMOC W POSTACI:
Zasiłek pielęgnacyjny, przysługuje opiekunom dzieci do 12 roku życia dziecka, jeśli dziecko
choruje na choroby przewlekle oraz do 18 roku dla dzieci z niepełnosprawnością. Oboje rodzice
(opiekunowie) mogą dostać ten zasiłek jeśli dziecko przebywa w szpitalu albo innej instytucji
leczniczej.
Ta osoba, która opiekuje się dzieckiem niepełnosprawnym , które jest chore na chorobę która
zagraża życiu lub jest chorobą bardzo poważną ,ma prawo do zasiłku pielęgnacyjnego mimo, że
dziecko skończyło 18 lat. Ten zasiłek może być podzielony pomiędzy obydwoje rodziców , jedno
z rodziców dostaje pieniądze przez pierwsze 2 tygodnie, następnie dwa drugi z rodziców.
Stawka zasiłku jest równa wynagrodzeniu z pracy. Przysługuje tez dodatek urlopowy.
Świadczenia opiekuńcze gdy dziecko jest chore
Przysługują rodzicom, gdy dziecko jest chore. Przysługuje na dzieci do 12 roku życia i do 18
roku, gdy dziecko jest chore na chorobę chroniczna albo dziecko jest niepełnosprawne. Pieniądze
wypłacane są do 10 dni (rok kalendarzowy) przez pracodawcę, po tym czasie przez
ubezpieczalnie. Rodzicom dzieci niepełnosprawnych przysługuje 40 dni (po 20 na każdego z
rodziców). Rodzice mogą dostać do 3 dni kalendarzowych za jednym razem.
Świadczenia podstawowe (Grunnstønad)
Są wypłacane przez ubezpieczalnie raz w miesiącu, i od tych świadczeń nie jest podatek
odprowadzany. Są one dodatkiem do innych świadczeń. Jest ten zasiłek przyznawany dla
3
rodziców dzieci, które są chore co najmniej 2 lata. Stawka świadczenia jest różna.
Ten zasiłek można dostać :
 jako pomoc pienieżną na sprzęt techniczny
 transport, np. samochód
 pies dla niewidzących
 telefon
 protezy
 na żywność, gdy dieta jest kosztowna
 na ubrania, buty, pościel
Zasiłek roczny (hjelpestønad) .
Jest rekompensatą za szczególną opiekę / dogląd dziecka podczas choroby, urazu, albo
wrodzonej niepełnosprawności. Obejmuje chorobę trwająca co najmniej 2 lata. Nie ma
ograniczenia wiekowego do tego zasiłku. Może go dostać więcej niż jedno dziecko w rodzinie.
Warunkiem otrzymania tego zasiłku jest konieczność zatrudnienia osoby prywatnej do opieki,
tzn. rodziców, innych członków rodziny albo sąsiadów.
NAV - OFERTA DLA RODZIN
Powiększona kwota zasiłku rocznego.
Mogą się starać o niego osoby dla dzieci poniżej 18 roku życia, które potrzebują bardziej
wymagającej opieki, czy bardziej skomplikowanego treningu lub częstszego doglądu
spowodowanego choroba.
W tym przypadku potrzebna jest bardziej szczegółowa dokumentacja, która dotyczy
udokumentowania:
 w jakim stopniu zdolności psychiczne i fizyczne dziecka są zredukowane
 jak duża pomoc (opieka) i dogląd jest potrzebny
4
 jak duża jest potrzeba jeśli chodzi o naukę, trening i stymulację
 zakres zadań i obowiązków dla osoby która ma się opiekować chorym dzieckiem.
Zasiłek szkoleniowy
Osoba, która opiekuje się dzieckiem niepełnosprawnym, albo dzieckiem które jest chore na
chroniczna chorobę, ma prawo do zasiłku szkoleniowego. Osoba musi być zatrudniona
(wykonywać pracę zarobkową), wtedy nie dostaje wynagrodzenia ale dostaje zasiłek
szkoleniowy. Szkolenie musi być konieczne by opieka nad dzieckiem była właściwa. Nie ma
ograniczenia wiekowego, można się starać o ten zasiłek po ukończeniu 18 roku życia dziecka.
Potrzeba szkolenia jest oceniana przez poradnie psychologiczna, szkołę, rodziców, centra
kompetencji lub zakład opieki zdrowotnej.
Istnieją specjalne programy dla rodzin dzieci, u których występują rzadkie choroby, które
prowadzi sektor państwowy.
Zasiłek szkoleniowy może tez być przyznany / użyty w sektorze prywatnym ale muszą być
spełnione warunki takie jak:
 szkolenie musi się odbywać na tym samym poziomie merytorycznym
 program rehabilitacji musi być medycznie rozpoznany i zalecony
 sektor państwowy musi pokryć koszty szkolenia całkowicie albo częściowo.
Wojewoda dysponuje spisem instytucji szkoleniowych, w których rodzice mogą uczestniczyć.
Unia Europejska dają możliwość starania się o zasiłek szkoleniowy w innych krajach. Ale tylko
dla dzieci, czyli osób do 18 roku życia. I jeśli nie ma możliwości szkoleniowych w Norwegii.
Wynagrodzenie opiekuńcze
Jest przyznawane rodzicom dzieci z dużą (poważną) niepełnosprawnością. Nie jest to
wynagrodzenie równe ewentualnym utraconym zarobkom (pracy). Dziecko pozostaje wtedy w
domu, program ma na celu wzmocnienie zdolności dziecka do życia (mieszkania) w domu.
Program jest finansowany i zarządzany przez gminy. Gmina decyduje ile zasiłek ma wynosić,
jeśli chodzi o wymiar godzin i wynagrodzenie za godzinę. Są 2 możliwości zatrudnienia, może to
5
być prywatna osoba, albo osoba która pracuje w gminie.
Prawo do tego zasiłku jest słabsze aniżeli prawo do innych zasiłków (świadczeń opieki).
6