czynniki warunkujące wybór zawodu

Co nauczyciel wiedzieć
powinien?
WaŜne pojęcia
WaŜne pojęcia
WYCHOWANIE – to mądre towarzyszenie uczniowi na
drodze jego rozwoju i stworzenie mu wartościowego środowiska
wychowawczego.
W jego wyniku uczeń poznaje kim jest i otrzymuje
podpowiedź od nauczyciela - wychowawcy kim moŜe być.
Praca nauczyciela wychowawcy to nie praca rzeźbiarza,
urabiającego bezkształtny materiał według własnych lub narzuconych
koncepcji, ale raczej ogrodnika, pochylającego się z troską nad
powierzonymi jego opiece sadzonkami.
WaŜne pojęcia
PRACA – to główny rodzaj aktywności ludzi
w Ŝyciu dorosłym, która określa ich znaczenie
i pozycję w społeczeństwie, stanowi główne
źródło dochodów oraz wywiera wpływ na styl
Ŝycia i poziom ogólnego rozwoju.
WaŜne pojęcia
Zawód - zbiór zadań (zespół czynności)
wyodrębnionych w wyniku społecznego
podziału pracy, będących świadczeniami na
rzecz innych osób, wykonywanych stale lub
z niewielkimi zmianami przez poszczególne
osoby i wymagających odpowiednich
kwalifikacji (wiedzy i umiejętności),
zdobytych w wyniku kształcenia lub
praktyki.
WaŜne pojęcia
Kariera zawodowa - to osiągnięcie wyznaczonego celu
(poprzez wybór optymalnej ścieŜki edukacyjno-zawodowej,
znalezienie odpowiedniej pracy i dostosowanie się do
trendów zgodnie z obserwacjami rynku pracy) oraz
wysokiej pozycji zawodowej, a takŜe zdobywanie coraz
lepszych stanowisk, przebieg naszej pracy i czas jej oddany.
WaŜne pojęcia
DORADZTWO ZAWODOWE - to pomoc polegająca
na udzieleniu indywidualnej porady zawodowej na
kolejnych etapach dokonywania wyboru typu szkoły,
kierunku kształcenia zatrudnienia, przekwalifikowywania
się, ponownego zatrudnienia w przypadku utraty pracy.
Porada taka wymaga interakcji zachodzącej między
radzącym się uczniem bądź dorosłym a udzielającym
porady – doradcą zawodowym.
Co nauczyciel wiedzieć
powinien?
Czynniki warunkujące wybór
zawodu
A. PaszkowskaPaszkowska-Rogacz: Warsztat pracy europejskiego doradcy
kariery zawodowej,
zawodowej, KOWEZ, WW-wa, 2002
Czynniki warunkujące
wybór zawodu
1. Czynniki wewnętrzne – związane
z rozwojem ogólnym i zawodowym
człowieka oraz jego cechy indywidualne.
2. Czynniki zewnętrzne - sytuacyjne
i wychowawcze związane z wyborem zawodu.
Czynniki warunkujące
wybór zawodu
Nauczyciel wychowawca powinien tak
organizować czynniki zewnętrzne, aby wpłynęły
na jak największą grupę czynników
wewnętrznych.
Czynniki wewnętrzne
1. Znajomość siebie samego
2. Umiejętność poszukiwania pracy
3. Znajomość ścieŜek edukacyjnych
Poznanie siebie
Samoocena - postawa wobec samego siebie,
zwłaszcza wobec własnych moŜliwości oraz
innych cech wartościujących społecznie.
Samoocena jest poczuciem własnej
wartości
(wg A. Janowski).
/wysoka, niska, adekwatna, nieadekwatna/
Poznanie siebie
• ZAINTERESOWANIA
• UZDOLNIENIA
• STAN ZDROWIA I CECHY FIZYCZNE
• OSOBOWOŚĆ - SKŁONNOŚCI ZAWODOWE
Zainteresowania
Zainteresowania - to specyficzne nastawienia poznawcze
pełniące waŜną funkcję w ukierunkowywaniu aktywności
i pobudzające do określonej działalności.
Sprzyjają nabywaniu wiedzy oraz kształtowaniu
pewnych umiejętności, poniewaŜ powodują łatwiejsze
spostrzeganie, zapamiętywanie i uczenie się treści.
Wpływają na postępy w nauce szkolnej
Determinują wybór i ukończenie szkoły
Mają wpływ na wybór zawodu i zadowolenia z wykonywanej pracy
Określają wybór hobby
Uzdolnienia
Zdolność– pewna sprawność do wykonywania czynności lub
moŜliwość, dzięki której człowiek zdobywa wiadomości,
umiejętności, sprawności (wg B Hornowski).
Poziom zdolności zaleŜy od czynników wrodzonych,
wychowania, aktywności, pracowitości (wg W. Szewczuk).
Zdolności spełniają waŜną rolę w Ŝyciu człowieka.
Decydują o sukcesach i zadowoleniu, o niejednakowych
efektach uczenia się i pracy. Uświadomienie sobie
własnych uzdolnień przed podjęciem decyzji o wyborze
zawodu jest niezwykle istotne, poniewaŜ róŜne zawody
wymagają róŜnych uzdolnień.
/Ogólne
Ogólne lub specjalne/
specjalne
Osobowość – skłonności
zawodowe
Osobowość wg Eysencka to: względnie trwała
organizacja charakteru, temperamentu,
intelektu i właściwości fizycznych, które
determinują specyficzne sposoby
przystosowywania do otoczenia.
J.L. Holland wyróŜnia 6 typów osobowości
zawodowych.
Wg jego koncepcji kaŜdy typ (stanowiący zespół
cech osobowości) szuka dla siebie
odpowiedniego środowiska pracy, miejsca wśród
ludzi i sposobu zachowania.
J.L. Holland wyróŜnia 6 typów
osobowości zawodowej:
•SPOŁECZNY
•REALISTYCZNY
•BADAWCZY
•KONWENCJONALNY
•PRZEDSIĘBIORCZY
•ARTYSTYCZNY
Stan zdrowia i cechy fizyczne
Przy wyborze zawodu naleŜy uwzględniać
cechy fizyczne, które obejmują właściwości
budowy i funkcjonowania organizmu :
•wygląd zewnętrzny
•budowa ciała – deficyty
•funkcjonowanie fizyczne
•stan zdrowia – schorzenia przewlekle
•funkcjonowanie poszczególnych narządów
WaŜne o zdrowiu
Do wykonywania kaŜdego zawodu istnieją
określone wymagania zdrowotne.
KaŜda dysfunkcja organizmu i choroba
przewlekła daje wiele przeciwwskazań
ograniczając moŜliwości nauki i wykonywania
pewnych zawodów.
Odpowiednio wcześnie naleŜy informować
uczniów o konieczności uwzględniania
przeciwwskazań zdrowotnych, aby uniknąć
błędów i rozczarowania zmuszającego do zmiany
szkoły i przekwalifikowania.
Przeciwwskazania zdrowotne
przykłady :
- wady wzroku – zakaz pracy na wysokości, obsługi
maszyn w ruchu, prowadzenia pojazdów , cięŜkiej
pracy fizycznej itp.
- wady słuchu – zakaz pracy w hałasie, na wysokości,
ograniczenia na stanowiskach w bezpośrednim
kontakcie z petentem
- astma – zakaz pracy w kontakcie z alergenami,
w zmiennych lub trudnych warunkach klimatycznych
- schorzenia ortopedyczne – zakaz dźwigania,
cięŜkiej pracy fizycznej , pracy w pozycji przymusowej
Znajomość samego siebie –
czyli...
- realistyczne postrzeganie własnej osoby
- pozytywne relacje z ludźmi
- odporność na zmiany i stała ciekawość poznawcza
- umiejętność stawiania sobie celów i ich planowa realizacja
Pozwala na przyjęcie elastycznej i otwartej postawy,
dzięki której ewentualna poraŜka nie zmienia się w klęskę
Ŝyciową, ale staje się wyzwaniem pobudzającym do
dalszych działań.
Poznanie świata zawodów
Podstawę decyzji zawodowej stanowi
znajomość świata pracy.
Konieczne jest mobilizowanie młodzieŜy
do zdobywania usystematyzowanej
wiedzy o zawodach oraz konfrontowania
wymagań ze swoimi predyspozycjami.
Charakterystyka zawodu
obejmuje:
•zadania i czynności,
•wymagania psychologiczne,
•wymagania fizyczne i zdrowotne,
•środowisko pracy i narzędzia,
Umiejętność poszukiwania
pracy
-znajomość wiedzy o prawach rządzących
rynkiem pracy,
- znajomość metod i standardów
poszukiwania pracy,
- umiejętność utrzymania pracy.
Poznanie szkół i ścieŜek
edukacyjnych
1. Wiedza o strukturze systemu edukacji RP
2. Znajomość oferty szkół w środowisku
lokalnym
3. Znajomość oferty szkół w regionie
4. Świadomość moŜliwości uczenia się przez
całe Ŝycie.
WaŜne umiejętności
1. posługiwania się nowoczesną techniką informatyczną
2. komunikowania się,
3. rozwiązywania problemów,
4. wysłuchiwania innych i uwzględniania ich punktów
widzenia,
5. korzystania z róŜnych źródeł informacji,
6. porozumiewania się w kilku językach,
7. łączenia i porządkowania wiedzy,
8. radzenia sobie z nietypowością i złoŜonością,
9. organizowania i oceniania własnej pracy,
10. pracy w grupie.
WaŜne role nauczyciela wychowawcy
1. Uświadomienie uczniowi znaczenia posiadania
wiedzy o sobie samym w kontekście dokonywania
wyborów zawodowych oraz pomoc w zdobywaniu jej.
2. Przekazanie uczniowi wiedzy i umiejętności
z nauczanego przedmiotu na poziomie, który pozwoli
mu wejść na wyŜszy szczebel kariery zawodowej
/egzaminy, zaplanowanie ścieŜki kariery/.
3. WyposaŜenie ucznia w wiedzę i umiejętności
niezbędne w dokonywaniu trafnych decyzji
edukacyjnych i zawodowych
4. Kształtowanie umiejętności społecznych
5. Współdziałanie z rodzicami w zakresie aktywizacji
zawodowej dziecka.