Rozwój mowy - Przedszkole Niezapominajka w Gliwicach
Transkrypt
Rozwój mowy - Przedszkole Niezapominajka w Gliwicach
Rozwój mowy Rozwój mowy uwarunkowany jest genetycznie, zależy od wrodzonych właściwości organizmu człowieka. Rozwój komunikacji mowy zależny jest również od kontaktu z środowiskiem społecznym, z innymi ludźmi. Jest to kilka procesów, które są ściśle ze sobą powiązane, współgrają tu ze sobą czynniki biologiczne i społeczne. Dlatego pamiętać należy,że opanowanie wymowy może u każdego dziecka przebiegać inaczej. Pewne głoski „uznawane” za trudniejsze pojawiają się u nich wcześniej a pewne, łatwiejsze, dużo później. Według Leona Kaczmarka w rozwoju mowy wyodrębnia się cztery okresy : - okres melodii (0—1 roku życia) - okres wyrazu (1roku życia —2 roku życia) - okres zdania (2 roku życia —3 roku życia) - okres swoistej mowy dziecięcej (3 roku życia —7 roku życia) Krótka charakterystyka okresów rozwoju mowy : Okres melodii. Jest to faza przygotowawcza w rozwoju mowy. Początkowo dziecko komunikuje się z dorosłymi krzykiem lub płaczem. Po krzyku matka poznaje, że dziecko jest głodne czy jest mu zimno. Jest to pierwsze porozumienie się dziecka z najbliższym otoczeniem. Krzyk jest też ćwiczeniem narządu oddechowego: wdech - krótki, wydech - długi, powolny. W 2-3 miesiącu życia, niemowlę zaczyna wydawać różne dźwięki nazywane głużeniem albo gruchaniem, towarzyszą temu żywe ruchy kończyn i całego ciała. Głużenie to jeszcze nie mowa, ale nieświadome ćwiczenie narządów artykulacyjnych. Już w okresie gruchania niemowlę zaczyna przygotowywać się do wydawania podstawowych dźwięków mowy. W drugiej połowie pierwszego roku życia pojawia się gaworzenie w czasie którego dziecko powtarza dźwięki. Dzięki nabywaniu takich cech, jak spostrzegawczość, skupienie uwagi, dziecko naśladuje dźwięki, które wydało przypadkowo (powtarza je) oraz dźwięki, które zasłyszało w otoczeniu. Z końcem pierwszego roku życia dziecko dużo już rozumie, spełnia też proste polecenia. Pojawiają się pierwsze wyrazy: mama, tata, baba. Okres wyrazu. Dziecko używa już w zasadzie wszystkich samogłosek. Ze spółgłosek może wymawiać : p, b, m, t, d, n, ń, k oraz j . Pozostałe spółgłoski zastępuje innymi, rozumie już wiele słów, wyrażeń i zdań. Okres zdania. W tym okresie mowa ulega dalszemu doskonaleniu i zauważalny jest znaczny postęp. Dziecko powinno już wypowiadać głoski: p, b, m, l,w, f, ś, ć, ź, dź, ń, k, g, ch, t, d,n. Pod koniec tego okresu mogą się już pojawiać głoski s, z, c, a czasem nawet sz, ż, cz, dż. Wymienione głoski nie zawsze są poprawne, a czasem szczególnie w trudniejszych zestawieniach - bywają zastępowane innymi, łatwiejszymi, wskutek braku wprawy narządów artykulacyjnych. W tej fazie rozwoju dziecko zaczyna się posługiwać najpierw 2-3 wyrazowymi, później 4-5wyrazowymi zdaniami. Okres swoistej mowy dziecięcej. Wymowę dziecka w tym okresie charakteryzuje już duża umiejętność porozumiewania się z otoczeniem. Dziecko zaczyna odróżniać dźwięki s, z, c, dz od ich miękkich odpowiedników. Pod koniec czwartego roku życia pojawić się może głoska r. Około 4-5 roku życia pojawiają się głoski sz, ż, cz, dż, lecz pamiętać należy, że mowa w tym okresie daleka jest jeszcze od doskonałości. Dziecko powinno już wymawiać wszystkie samogłoski, jak również spółgłoski m, b, p, f, , w, ś, ć, ź, dź, ń, k, g, ch, t, d, n, l, j, ł, czasem spółgłoski sz, ż, cz, dż, mowa dziecka 5-letniego jest już w zasadzie zrozumiała. Rozwój mowy powinien zakończyć się ok.6 roku życia choć w wielu przypadkach okres ten może być nieco dłuższy. Pamiętajmy - dzieci mówią tak, jak rodzice, dziadkowie,opiekunowie, wychowawcy - Wasza mowa jest dla dzieci wzorem do którego w swej praktyce językowej się przybliżają. Na podstawie : L. Kaczmarek „Nasze dziecko uczy się mowy” G. Demel „Minimum logopedyczne...” Opracowała Ewa Puchlerska