Etapy rozwoju mowy.

Etapy rozwoju mowy.
Rozwój języka rozpoczyna się z chwilą ludzkich narodzin. artykulacyjnych. Mówienie jest sprawnością
i trzeba się jej uczyć. Jest to możliwe dzięki sukcesywnemu dojrzewaniu różnych organów mowy. Nauka
mówienia polega na naśladowaniu najbliższych dorosłych, najczęściej rodziców i ich zachowań językowych.
Jeśli wobec tego rodzice wypowiadają się normalnie, ich wymowa jest prawidłowa i wyraźna, nabywanie
umiejętności językowych przez dziecko będzie łatwiejsze. Jeśli słowa wypowiadane będą przez rodziców
czytelnie i wyraźnie prawdopodobnie łatwiej wypowie je prawidłowo nasza pociecha.
W trwającym kilka lat rozwoju mowy dziecka wyróżnić możemy 4 okresy




okres melodii,
okres wyrazu,
okres zdania,
okres swoistej mowy dziecięcej.
Okres melodii trwa do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia. To stadium przedjęzykowe, w którym
wyróżnia się dwa ważne podokresy; głużenie i gawożenia.
Głużenie – u dzieci zdrowych pojawia się miedzy pierwszym, a trzecim miesiącem życia. Jest to etap, w którym
niemowlę nieświadomie przygotowuje się do wydawania podstawowych dźwięków mowy. W głużeniu
wyróżnia się samogłoski, spółgłoski, grupy samogłoskowe
i spółgłoskowe. Są to różnego rodzaju dźwięki, takie jak agu, g, k, gli, kli, tli.
Gawożenie – to wczesny etap rozwoju mowy pojawiający się ok. 6 miesiąca życia. Mamy do czynienia z
zamierzonym powtarzaniem dźwięków. Dzięki nabywaniu takich cech, jak spostrzegawczość, skupienie uwagi,
dziecko naśladuje teraz dźwięki, które wydawało przypadkowo oraz dźwięki, które zasłyszało z otoczenia.
Z końcem pierwszego roku życia dziecko dużo już rozumie, spełnia proste polecenia. Pojawiają się
pierwsze wyrazy: mama, baba, tata. Rozwój mowy w tym okresie postępuje równolegle z rozwojem fizycznym.
Okres wyrazu jest kolejnym etapem rozwoju mowy (trwa od pierwszego do drugiego roku życia). Po
ukończeniu pierwszego roku życia, wraz z pojawieniem się nowych doświadczeń, następuje wielki postęp w
rozwoju mowy dziecka. Rozumie już ono kilka słów, potrafi reagować na proste polecenia i pytania,
samodzielnie wypowiadać proste wyrazy. Chętnie powtarza sylaby i słowa wymawiane przez dorosłego.
Dziecko w tym okresie używa wszystkich samogłosek ( z wyjątkiem nosowych ą i ę). Potrafi artykułować
wiele spółgłosek: m, t, b, k , d, czasem ś, ć, pozostałe zastępuje innymi, łatwiejszymi do wymówienia.
Okres zdania trwa od drugiego do trzeciego roku życia. Cechą charakterystyczną tego okresu jest znaczny
przyrost słownictwa u dziecka, mowa staje się bardziej zrozumiała, nawet dla osób, nie będących zbyt często w
otoczeniu dziecka. Trzylatek wypowiada poprawnie większość głosek, ma jeszcze prawo spółgłoski dźwięczne
wymawiać z niepełną dźwięcznością, a nawet bezdźwięcznie (np.: zamiast woda – fota).
Okres swoistej mowy dziecięcej jest ostatnim etapem rozwoju mowy. Przypada on na czas między trzecim a
siódmym rokiem życia. W tym okresie w dalszym ciągu postępuje rozwój słownictwa. W swoich
wypowiedziach dziecko uwzględnia kolejność zdarzeń i zależności przyczynowo - skutkowe. Agramatyzmy
zanikają Dziecko opanowuje najtrudniejsze artykulacyjnie głoski : sz, ż, cz , dż oraz r. Wszystkie głoski
dźwięczne brzmią dźwięcznie.
Rozwój mowy dziecka powinien być ostatecznie zakończony do 6 roku życia, ale proces rozwoju funkcji
komunikacyjnej języka trwa nadal.
Źródła:
Demel G., Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, WSiP, Warszawa 1994.
Demelowa G., Elementy logopedii, WSiP, Warszawa 1979.
Internet
Joanna Szalewicz – Wiszniowska