CFP: Arystokracja polska w XIX wieku. Tożsamość i kultura

CFP:ArystokracjapolskawXIXwieku.Tożsamośćikultura
Ogólnopolskakonferencjanaukowa,
organizowanaprzezInstytutHistoriiSztukiUniwersytetuim.AdamaMickiewiczaw
Poznaniu
Poznań,6-7kwietnia2017
Arystokracjapolska,rozumianajakoogółrodówpolskiegopochodzenialubwPolsce
osiadłych,wyróżnionychtytułembaronowskim,hrabiowskimlubksiążęcymbyła–gdy
widziećjąwperspektywiedługiegolubchoćbytylkośredniegotrwania–zjawiskiem
właściwieefemerycznym.Wykształciłasiępóźno,naszersząskalędopierouschyłku
Rzeczpospolitejijużpojejupadku,naskuteknadańobcychwładców.Jakobyt
politycznyzniesionazostaławkrótcepowskrzeszeniupaństwa,namocyartykułu96
Konstytucjimarcowejz1921roku.
Pojawieniesięarystokracjistanowiłoważnewydarzeniewdziejachpolskiego
szlachectwa,godziłobowiemwjedenznajdroższychmumitów–mianowiciewzasadę
szlacheckiejrówności.Arystokratycznytytułwyróżniałiwywyższał.Takrozpatrywana,
miałaarystokracja–zwracalinatouwagęjużwspółcześniautorzy–charakter
nowinkarskiiwyraźnyposmakcudzoziemski(„Wiadomo,żetytułyprzychodząz
Paryża”…).
Oddalającsięodrodzimejbraciszlacheckiej,zbliżałasięarystokracjapolskadowielkiej
europejskiej,kosmopolitycznejrodzinytytułowanych(zktórązresztąpolskieelityod
dawnałączyłysilnewięzyobyczajowe,językowe,towarzyskie).Aleta–arystokracja
europejska–przeżywaławtymczasiewłasnetrudności:próbowałaodnaleźćsięw
nowej,zmienionej,porewolucyjnejrzeczywistości.Konfrontowanaz
postoświeceniowymdyskursemrównościowym,zmuszonadokonkurowaniaz
rosnącymwsiłęmieszczaństwemiburżuazją,tracącauprzywilejowanąpozycję
politycznąwbiurokratyzującychsięiprofesjonalizującychstrukturachpaństwowych,
miotanawewnętrznymikonfliktami,nanowodefiniowałaswąpolitycznąispołeczną
rolę.Dopierocouformowanailedwookrzepła,polskaarystokracjaznalazłasięwod
razuzsytuacjiturbulentnej.
Czywokresieswegoniespełnapółtorawiecznegoistnieniaarystokracjapolska
wypracowaławłasną–właśnie„arystokratyczną”–tożsamość?Czyzaistniałana
ziemiachpolskich„kulturaarystokratyczna”?Czyzdołałwtymkrótkimczasie
wykształcićsięstereotyp„arystokraty”,uobecnionywtekstachkultury?Napotrzeby
konferencjiprzyjmujemyjakohipotezę,formułowanązostrożnościąiprzedstawianą
nienachalnie,żetakwłaśniebyło.
Chcielibyśmyzatempodjąćrefleksjęnadtożsamościąikulturotwórcząroląpolskiej
arystokracji.Czymwyróżniałasiętagrupaspołeczna,jakimideałomhołdowała,jaki
światopoglądwyznawała?Nailedziałalnośćarystokratówwpolukulturywypływałaz
ichprzekonańizwyczajów?Iodwrotnie:nailetożsamośćarystokracjiznajdowała
odzwierciedleniewewspieranejprzezniąkulturalnejdziałalności?Naileistotnebyłyjej
związkizarystokracjąeuropejską,anailesilnieciążenierodzimejtradycjiszlacheckiej?
Czywykształciłsięwśrodowiskachpozaarystokratycznychjakiśstereotyparystokraty,
utrwalonynp.wliteraturze?
Liczymynapodjęcieróżnychtematów,związanychzszerokopojętąkulturąarystokracji
wXIXwieku.Jednocześniezaznaczamy,żeinteresujenasujęcieanalityczne,spojrzenie
naróżnewątkizrozległejperspektywyzwyczajówgrupyspołecznej,aniehistorii
poszczególnychpostaciczyrodów.Nieoznaczatoucieczkiodkonkretu:pojedynczej
biografii,wydarzenia,przypadku.Chodzijednakżeotakidobórzagadnień,które
pozwoląformułowaćwnioskiogólniejsze,ozastosowanietakichmetodbadawczych,
którepozwoląwykroczyćpozanarracjęwyłącznieopisowąkuwnikliwej,
wielowymiarowejinterpretacji.
Wpoluzainteresowaniasąm.in.:światopoglądiideałyarystokracji;jejzwiązkiz
arystokracjąeuropejską;prowadzonaprzezarystokratówpolitykamatrymonialna;
obecnośćarystokratówpolskiegopochodzeniawstrukturachpaństweuropejskich;
arystokratycznymecenatiprotektoratwobszarzesztukplastycznych,architektury,
literatury,muzyki,teatru;obrazyarystokratówutrwalane–wliteraturze,sztukach
przedstawiających–przezosobydotejgrupynienależące.
Konferencjabędzieodbywałasięwformuleseminaryjnej,tojestpokażdym
wystąpieniu–zkoniecznościjegoczasograniczamydo25minut–przewidujemy
piętnastominutowądyskusję.
Zwracamysiędowszystkichzainteresowanychudziałemwkonferencjizuprzejmą
prośbąoprzesłaniedodnia15grudniajednostronicowegoabstraktu
proponowanegowystąpieniawrazzkrótkimCV.Zgłoszeniaprosimysłaćpocztą
elektronicznąnaadres:[email protected]ątradycyjnąnaadres:Michał
Mencfel,InstytutHistoriiSztukiUAM,Al.Niepodległości4,61-874Poznań.
Decyzjęoprzyjęciureferatuprzekażemyniepóźniejniż10stycznia2017r.
Organizatorzyprzejmująkosztynoclegóworazczęściowowyżywieniareferentóww
czasietrwaniakonferencji.
Organizacja:drKamilaKłudkiewicz,drMichałMencfel