docw cieniu czepka - Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i
download 
Reklamacja Transkrypt
w cieniu czepka - Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i
www.doipip.wroc.pl N U M ER 9 (2 0 3) W R Z ESIEŃ 2 0 0 8 W ROCŁ AW LEGN ICA ISSN 14256584 W CIENIU CZEPKA NIEZALEŻN Y MIESIĘCZ NIK PIELĘGN I A R EK I PO ŁOŻ N YCH OK R ĘGU W RO C Ł AW S K I E G O I LEGN ICK IEGO Ukojenie Drodzy Czytelnicy! Gdy nadchodzą jesienne dni, gdy dzień staje się coraz krótszy, łatwo zmieniają się ludzkie nastroje, częściej widzimy wszystko w pesymistycznym świetle, popadamy w melancholię. Trudno zapobiec ta- Gdy mi serce tęsknota zalewa, gdy mi brzydnie cały ludzki świat — kiemu naturalnemu – w gruncie rzeczy – biegowi wydarzeń. Po okresie idę w las, gdzie słodko szumią drzewa, wiosennej euforii i wakacyjnego wypoczynku nie zawsze jest łatwo pod- gdzie radością dyszy każdy kwiat... dać się rutynie i szablonowemu planowi dnia. Szczególnie mocno powroty do schematycznego życia odczuwają rodzice, którzy wraz z dniem 1 września na nowo zaczynają odliczać kolejne miesiące roku szkolnego. Każdy ptak o miłowaniu śpiewa, I właśnie wtedy, gdy po raz kolejny dostrzegamy powtarzalność ludzkie- czarodziejsko szemrze leśny zdrój... go losu, uświadamiamy sobie, że wciąż zataczamy kręgi, pokrywające Złote słońce gęstwiny olśniewa... się lub przecinające z innymi. I choć wielu nie lubi standardów i stereotypów, właśnie w nich czuje się najlepiej. Brzęczy w słońcu złotych muszek rój... W codzienności medycznej słowo „standard” ma bardzo istotne znaczenie, pokazuje i uwydatnia sposoby pracy. Zwraca uwagę, że Wkoło świeżość dziecinnie wiośniana... poszczególne czynności zostały opisane, uschematyzowane i wdrożone Świat skąpany śród diamentów ros... do rutynowych czynności zawodowych. Nie można odejść od standar- Jak weselny krzyk młodego rana dów, bo wówczas łatwo o pomyłki czy inne potknięcia, jakie mogą mieć wpływ nie tylko na naszą pracę, ale i na zdrowie pacjenta. Tak więc brzmi kukułki rozkochany głos... trudno odejść nawet na chwilę od rytmu, wyznaczonego nam przed ustalone reguły. W bieżącym numerze biuletynu poruszamy problem popełniania błędów medycznych i przedstawiamy sposoby ich unikania. Warto zapamiętać, że uczyć się od innych możemy doskonalić swo- Jakiś dziwny urok padł na ziemię przebudzoną z uśmiechniętych snów... Cisza słodka, woniejąca drzemie je umiejętności i dzięki temu rzadziej się mylić. Nauka opiera się na wcześniejszych doświadczeniach ludzi, śród paproci i wilgotnych mchów... którzy żyli przed nami i nadali wiedzy nowy kierunek. Ich osiągnięcia pozwoliły następnym pokoleniom nie tylko unikać niepowodzeń, ale skuteczniej realizować własne powołanie. Takimi osobami, które stały Idę w las kwiecisty i daleki, się dla polskiego pielęgniarstwa mistrzyniami zawodu, były zmarłe nie- pozostawiam w dali ludzki świat... dawno Rachela Hutner i Gizela Mandler. Obie kobiety – pielęgniarki Idę brzegiem śpiewającej rzeki... przez całe życie starały się nieść pomoc drugiemu człowiekowi. Dzieliły Złota radość dąży za mną w ślad... się swoimi umiejętnościami, dzięki czemu wiele kolejnych pokoleń pielęgniarek doskonaliło swój warsztat pracy, bazując na doświadczeniach starszych i doświadczonych koleżanek. Warto pamiętać o tych, które Rzeka śpiewa o szczęściu i płynie... odeszły po wieczną nagrodę, ale warto również kształtować ciągle swe Nad jej brzegiem szedłem w leśną dal, standardy pracy z pacjentem, dzielić się własnymi przemyśleniami, doświadczeniami i umiejętnościami. Może po latach też ktoś wspomni nas łagodnym, ciepłym słowem i powie: „wiele jej (jemu) zawdzięczam”. aż zgubiłem się w wonnej gęstwinie, aż zgubiłem z serca dawny żal... Życzę z całego serca, aby każdemu z nas udało się wypracować wzór osobowości, który warto naśladować. Julian Ejsmond Redakcja (1892—1930) Informacje DORPiP W NUMERZE ........................................................ str. PROBLEMY PRAWNE ............................................ 3 Konferencja ........................................................... 7 Chemioterapia ...................................................... 8 A może by tak... ............................................... 11 Replantacje ......................................................... 12 I Zjazd PTPR i opinia ....................................... 14 Informacje, ogłoszenia ................................... 15 Nasze oczekiwania ........................................... 16 Problemy prawne i adresy www ................. 19 W CIENIU CZEPKA niezależny miesięcznik pielęgniarek i położnych okręgu wrocławskiego i legnickiego. (www.doipip.wroc.pl) Wydawca: Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu. Redaguje Prezydium DORPiP: Urszula Olechowska Leokadia Jędrzejewska Anna Szafran Dorota Pietrzak Mariola Górny Włodziwoj Sawicki Władysława Głowacz Grażyna Majewska - Kaźmierczak Beata Łabowicz Redakcja, redakcja techniczna, skład, korekta, grafika i przygotowanie do druku – Włodziwoj Sawicki Ogłoszenia .................................................... 20-21 Konsultacja polonistyczna mgr Katarzyna Sawicka PAMIĘĆ I SERCE ........................................... 2223 Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca, w tekstach publikowanych zastrzega sobie prawo skrótów, zmian tytułów oraz poprawek stylistyczno–językowych. OGŁOSZENIA ...................................................... 24 UWAGA ! Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu 53-333 Wrocław ul. Powstańców Śl. 50 informuje, że począwszy od 17 maja 2008 r. obowiązuje NOW Y NU MER KONTA BANKOW EGO, na który należy przekazywać składki członkowskie: Jednocześnie informujemy, że przez okres 12 miesięcy stary i nowy numer rachunku bankowego będą mogły być używane wymiennie. STARE KONTO: Konto Nr: 09 1060 0076 0000 3200 0040 0571 Bank Przemysłowo-Handlowy I Oddział/ Wrocław, Pl. Powstańców Śląskich 9, 50–950 Wrocław 2 2 Artykuły, listy, uwagi i inną korespondencję prosimy nadsyłać na adres redakcji: Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu, ul. Powstańców Śląskich 50, 53–333 Wrocław, fax. 373–20–56 e–mail: [email protected] REDAKCJA NIE PONOSI ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA TREŚĆ OGŁOSZEŃ I REKLAM I TEKSTÓW SPONSOROWANYCH DOIPiP NIE PROWADZI POŚREDNICTWA PRACY W KRAJU I ZAGRANICĄ UWAGA: Nie przyjmujemy do publikacji tekstów przekazywanych telefonicznie! Nasza okładka: fot. K i W Sawicki Numer zamknięto 30.08.2008 r. Do druku przygotowano 8.09.2008 r. Nakład 3500 egz. Pismo nieodpłatnie rozprowadzane wśród członków Samorządu Pielęgniarek i Położnych. Druk ABIS Wszystkie artykuły (i nie tylko) na str. www.doipip.wroc.pl Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu, ul. Powstańców Śląskich 50, 53–333 Wrocław, e–mail: [email protected] tel. 364–04–44, 364–04–35, tel/fax. 373–20–56 www.doipip.wroc.pl Konto Izby: (NOWE) Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych NOWY NUMER KONTA BANKOWEGO, na który należy przekazywać składki członkowskie: Bank PEKAO S.A. O/Wrocław 63 1240 6670 1111 0000 5641 0435 Biuro DOIPiP w Lubinie N I E C Z Y N N E !!! Biuletyn indywidualnie można pobierać w Szpitalu Miejskim u Naczelnej Pielęgniarki GODZINY PRACY BIURA Dolnośląskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych SEKRETARIAT I KSIĘGOWOŚĆ poniedziałek – czwartek – od 800 do 1600 z wyjątkiem wtorków i piątków wtorek – od 800 do 1700 a w piątek do 1500 BIURO EWIDENCJI (wydaje, wymienia prawo wykonywania zawodu) poniedziałek nieczynne dla petentów wtorek .......................................................... 10–17 środa ................................................................8–16 czwartek ...................................................... 10–16 piątek ...............................................................815 KASA poniedziałek .................................. 10–16 wtorek ............................................. 11–14 środa .................................................. 8–15 czwartek .......................................... 10–16 piątek ..................................... NIECZYNNA BIBLIOTEKA wtorki ................................................. od 14 do 17 piątki ..................................................... od 9 do 14 OKRĘGOWY RZECZNIK ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ Informacja w Biurze Izby PRZEWODNICZĄCY OKRĘGOWEGO SĄDU PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH Informacja w Biurze Izby DYŻURY RADCY PRAWNEGO poniedziałki 14 – 17; środa 14 – 16 (mgr E. Stasiak); KASA POŻYCZKOWA PRZY DOIPIP Bank PKO BP IV Oddział Wrocław, ul. Gepperta 4 Nr: 56 1020 5242 0000 2702 0019 9224 Informacje o stanie swojego konta w Kasie Pożyczkowej można uzyskać w czasie dyżuru w środy od 1500 do 1630 telefonicznie lub osobiście KSIĘGOWOŚĆ IZBY NIE PROWADZI KASY POŻYCZKOWEJ I NIE UDZIELA INFORMACJI W CIENIU CZEPKA Problemy prawne errare humanum est – błądzić jest rzeczą ludzką... ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA RAZ JESZCZE... §§§ - BŁĄD MEDYCZNY Aby przybliżyć temat popełniania błędów medycznych trzeba uświadomić sobie, iż „błędy postępowania medycznego można tylko zredukować, gdyż nie sposób ich całkowicie wyeliminować: na całym świecie są popełniane i nawet najnowsze technologie nie zapobiegają popełnianiu błędu”. Cytując dalej za R. Hajdukiewiczem pojęcia „błędu medycznego” nie należy mylić z pojęciem „niepowodzenia w leczeniu czy pielęgnacji”. Określa ono błąd popełniony przez wszystkich profesjonalistów medycznych: lekarzy, pielęgniarki, diagnostów, rehabilitantów, ratowników medycznych. Obecnie w definicji błędu medycznego wyróżnia się następujące jego elementy: 1) wadliwe rozpoznanie, leczenie, pielęgnowanie 2) z powodu braku wiadomości przeciętnie wymaganej lub braku należytej staranności 3) skutkujące ujemnie dla zdrowia lub życia pacjenta. W przeszłości wyróżniano następujące rodzaje błędu medycznego: – lekarski Przyjmujemy odpłatnie drobne ogłoszenia. Cena za jedną linijkę tekstu w układzie 3 kolumnowym: dla członków samorządu = 5 zł; dla pozostałych osób = 7 zł – techniczny – organizacyjny Współcześnie klasyfikuje się błąd medyczny jako : – decyzyjny – wykonawczy – organizacyjny – opiniodawczy bądź też klasyfikuje się go zgodnie z etapami postępowania z pacjentem: – diagnostyczny – związany z profilaktyką – terapeutyczny – pielęgnacyjny – na ogół związany z niewłaściwym, bezpośrednim nadzorem czy złą techniką. Błędy te mogą być popełniane przez pojedynczą osobę lub zespół profesjonalistów medycznych. Kiedy mamy do czynienia z błędem zawodowym, należy zastanowić się co do niego doprowadziło: – czy nieszczęśliwy zbieg okoliczności – czy brak wiedzy i umiejętności – czy źle zorganizowana praca – czy był to przejaw braku odpowiedzialności – czy było to świadome przewinienie, zaniedbanie – czy był to brak należytej staranności i taktu w kontaktach z pacjentami – czy brak wsparcia psychicznego wobec pacjenta – czy zbyt dyrektywne zachowania personelu względem pacjenta – należy również rozpatrzyć czy były to błędy OŚWIADCZENIE DOIPiP nie pośredniczy w rekrutacji pielęgniarek i położnych do pracy w kraju i zagranicą Zajrzyj na stronę internetową naszej Izby – www.doipip.wroc.pl/bip i Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych!!! www.izbapiel.org.pl 9 (203) 2008 zawodowe, czy zaniedbania kryminalne Należy wtedy rozważyć jak błędów zawodowych uniknąć i jak przejawom błędów zawodowych przeciwdziałać. Z pewnością zasadnym jest ustawiczne uświadamianie sobie i innym czym jest i czym skutkuje błąd zawodowy. Należy go rozpoznać po to, aby następnie był on eliminowany podczas wykonywania czynności zawodowych. Jak wskazują doświadczeni w tej dziedzinie przedstawiciele Sądu Pielęgniarek i Położnych oraz Rzecznicy Odpowiedzialności Zawodowej Pielęgniarek i Położnych przydatnym może okazać się studiowanie przypadków. I tak np.: – oparzenie pacjenta termoforem – podanie większej niż została zlecona przez lekarza dawki leku – niewłaściwy dozór pacjentów podczas stosowania „prostego zabiegu pielęgnacyjnego” jakim jest np. zastosowanie termoforu – zmniejszenie czujności i poziomu opieki nad pacjentami podczas zmiany dyżurowej pielęgniarek – nie przekazanie zmieniającej pielęgniarce o trwaniu zabiegu u pacjenta np. zastosowania lampy solux Wszystkie te przypadki okazać się mogą szokującymi i wstydliwymi . Jednak pojawiające się w naszym środowisku zawodowym incydenty tragicznego w skutkach braku wiedzy i umiejętności czy różnych zaniedbań muszą nas nie tylko bulwersować, ale motywować do przeciwdziałania Kolejnym przewinieniem jest ukrywanie popełnienia błędu medycznego. Niejednokrotnie dochodzi do prób wyleczenia/naprawienia szkody we własnym zakresie, aby uniknąć „wątpliwego rozgłosu” i niekorzystanie z wiedzy specjalistów z innych ośrodków – tym samym popełnianie błędu nadal trwa. 3 Problemy prawne Skandynawskie badania wykazały, że najmniej błędów jest popełnianych w szpitalach, które przyznają się do pomyłek. W Danii, Niemczech, Austrii i Szwajcarii wprowadzono system monitorowania błędów, który dziesięć lat wcześniej zastosowano w lotnictwie, przemyśle kosmicznym, nuklearnym oraz chemicznym. W Polsce zwolennikiem idei monitorowania błędów medycznych jest Stowarzyszenie Pacjentów Primum Non Nocere. Jego Przewodniczący Adam Sandauer uważa, że jest to nie tylko uzasadnione moralnie, ale i bardziej opłacalne, zarówno dla pacjentów jak i pracowników Ochrony Zdrowia – ujawnianie błędów to jedyny sposób by zmniejszyć liczbę powikłań i zwiększone z tego powodu koszty leczenia. Ma ono bowiem służyć poprawie bezpieczeństwa i jakości leczenia. Zerwanie z tabu błędów medycznych to szansa na uratowanie upadającego statusu zawodów zaufania społecznego. W przeciwnym razie do placówek Ochrony Zdrowia wkroczą adwokaci, a odszkodowania będą coraz wyższe. Rzecznik Praw Pacjenta NFZ twierdzi, że zasada primum non nocere jest dziś ważniejsza niż w czasach Hipokratesa, bo nowoczesna opieka zdrowotna jest o wiele bardziej skomplikowana i ryzykowna. Błędy cechują każde ludzkie działanie, ale można i należy się na nich uczyć, szczególnie w Ochronie Zdrowia. Dzisiaj zjawisko błędu medycznego przybiera skalę epidemii. Liczba spraw u Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej oraz w Okręgowym Sądzie Pielęgniarek i Położnych zwiększyła swoją skalę. Coraz więcej poszkodowanych pacjentów lub ich rodziny składa skargi, nie zawsze kierując się chęcią zemsty, czy zysku. Poszkodowanym chodzi raczej o ukaranie pielęgniarki/położnej, dyrekcji ośrodka, by podobne błędy nie powtarzały się. Wielkim zadaniem dla kadry kierowniczej jest wypracowanie systemu nadzoru – wskazując za J. Sawickim, przy uwzględnieniu zasady ograniczonego zaufania w działaniu zespołów medycznych. A. Zoll i M. Sośniak twierdzą, że nadzór nad przebiegiem leczenia i pielęgnacji jest częścią terapii. Podsumowując, należy uświadomić sobie ważność każdego, nawet najprostszego i najdrobniejszego wykonywanego przez nas zabiegu, bowiem każdy zabieg musi być wykonywany z pełną świadomością jego możliwych konsekwencji, z należytą starannością, kulturą zawodu i pod nadzorem zarówno pielęgniarskim jak i lekarskim. Materiał opracowała Anna Szafran 4 KONSULTANT KRAJOWY W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO I POŁOŻNICZEGO mgr Leokadia Jędrzejewska adres do korespondencji: 54-207 Wrocław, ul. Na Ostatnim Groszu 70/12 tel. kom. 691 85 20 69, e-mail:l.ję[email protected] KK/50/08/08 Wrocław, dnia 19 sierpnia 2008r. Opinia w sprawie przydatności kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego w pracy położnej zatrudnionej w oddziale położniczo-ginekologicznym. Zgodnie z art.10c.ust.3 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 57, poz.602 – tekst jednolity z późn. zm.), kurs kwalifikacyjny ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę, położną specjalistycznych kwalifikacji do udzielania określonych świadczeń zdrowotnych wchodzących w zakres danej dziedziny pielęgniarstwa lub dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia. Każda z aktualnie funkcjonujących form kształcenia podyplomowego dla położnych, pozwala na zdobycie, poszerzenie bądź zaktualizowanie wiedzy i umiejętności, w wielu dziedzinach pielęgniarstw oraz dziedzin majach zastosowanie w ochronie zdrowia, które w określonych częściach mogą być przydatne na innych stanowiskach pracy położnej, niż wskazał ustawodawca, jednakże całościowo są one wyraźnie ukierunkowane na określonego świadczeniobiorcę i stanowisko pracy. Przykładem może być kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, gdzie wykaz umiejętności będących przedmiotem nauczania, wyraźnie koreluje z miejscem realizacji zadań przez położną a cele są ukierunkowane na przygotowanie położnej do udziału w realizacji zadań podstawowej opieki zdrowotnej w opiece nad kobietą, rodziną i społecznością lokalną. Mając na uwadze powyższe, stwierdzam, że przydatność kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego dla położnej zatrudnionej w oddziale położniczo – ginekologicznym, może być podważana przez pracodawcę i uznana jako mało przydatna lub nieprzydatna na tym stanowisku pracy. Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Leokadia Jędrzejewska W CIENIU CZEPKA Problemy prawne Wrocław, dnia 14 lipca 2008 r. Stanowisko prawne DOTYCZY: PEŁNIENIA DYŻURÓW „POD TELEFONEM ” PRZEZ PIELĘGNIARKI. Zgodnie z art. 32k. ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r o zakładach opieki zdrowotnej ( Dz.U. z 2007 r Nr 14, poz. 89 ) osoby, o których mowa w art. 32j ust. 1 ustawy, mogą zostać zobowiązane do pozostawania poza zakładem opieki zdrowotnej w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych. Osoby które mogą być zobowiązane do pozostawania w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych, stosownie do powołanego wyżej przepisu art. 32j ust. 1 ustawy to : lekarze oraz inni posiadający wyższe wykształcenie pracownicy wykonujący zawód medyczny, zatrudnieni w zakładzie opieki zdrowotnej przeznaczonym dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych. W związku z powyższym, powołane przepisy nie będą miały zastosowania do pielęgniarek które posiadają wykształcenie średnie. Do nich będą miały zastosowanie przede wszystkim przepisy ustawy o zakładach opieki zdrowotnej dotyczące stosowania rozkładów czasu pracy, w których dopuszczalne jest przedłużenie wymiaru czasu pracy do 12 godzin na dobę ( z wyłączeniem tych pracowników których obowiązują skrócone normy czasu pracy). Pracownikom wykonującym zawód medyczny, zatrudnionym w systemie pracy zmianowej w zakładach opieki zdrowotnej przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych świadczeń zdrowotnych, przysługuje dodatek w wysokości: 1) co najmniej 65 % stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego, obliczanej zgodnie z art. 32k ust. 3, za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze nocnej; 2) co najmniej 45 % stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego, obliczanej zgodnie z art. 32k ust. 3, za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze dziennej w niedziele i święta oraz dni wolne od pracy wynikające z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Należy podkreślić, że przepisy ustawy o zakładach opieki zdrowotnej w zakresie jakim regulują czas pracy pracowników zakładów opieki zdrowotnej, mają charakter przepisów szczególnych w stosunku do unormowań kodeksu pracy o czasie pracy ( art. 128 – 151 12 ). Regulacja między tymi unormowaniami układa się w myśl ogólnych zasad rządzących stosunkiem przepisów szczególnych do przepisów ogólnych co oznacza, że przepisy szczególne mają pierwszeństwo przed przepisami kodek9 (203) 2008 su pracy. Ustawa o zoz w rozdziale 4 zawiera przepisy o czasie pracy pracowników zakładu opieki zdrowotnej. Przepisy te wprowadzają szczególne normy w wymiarze dobowym i tygodniowym ( art. 32g), maksymalne okresy rozliczeniowe ( art. 32h ), szczególne rozkłady czasu pracy ( art. 32 i), przepisy o pełnieniu dyżurów medycznych ( art. 32j) i o pozostawaniu w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych ( 32 k) oraz o dodatkach w przypadku pracy zmianowej. Ustawa o zoz reguluje istotne elementy związane z pozostawaniem w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych. Nie zawiera ona odesłania w tym zakresie do przepisów kodeksu pracy, dlatego też w ocenie opiniującego instytucji pozostawania w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych nie można rozszerzyć na innych pracowników medycznych niż tych wymienionych w przepisie art. 32 k ustawy. Dla przypomnienia, pozostawanie w gotowości jest przewidziane wyłącznie dla lekarzy i innych pracowników medycznych posiadających wyższe wykształcenie. Takie też jednoznaczne stanowisko prezentują specjaliści z zakresu prawa pracy jak np. Tadeusz Nycz w artykule zamieszczonym w PiZS z 2001r. Nr 3 Jednak zważywszy, że w samodzielnych zakładach opieki zdrowotnej kwestie czasu pracy, czasu pełnienia dyżuru, pozostawania w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych może być przedmiotem regulacji zawartych w regulaminach pracy lub regulaminach wynagradzania, należy rozważyć czy pracodawca może w tych wewnętrznych aktach prawnych rozszerzyć stosowanie przepisów o pozostawaniu w gotowości do pracy na innych pracowników medycznych niż wskazanych w powołanym przepisie. Przepis art. 9 § 2 kodeksu pracy zakazuje by postanowienia w/w aktów wewnętrznych były mniej korzystne niż przepisy kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych. Ponadto, art. 18. § 1 kodeksu pracy również nakazuje by postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie były mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. Dlatego też wydaje się, że rozszerzenie obowiązku pozostawania w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych na pielęgniarki posiadające średnie wykształcenie czy to w wewnętrznych regulaminach czy też w umowach o pracę jest rozwiązaniem dla tej grupy pra- cowników mniej korzystnym (pod względem finansowym ) od tego który przewiduje przepis art. 32i ustawy o zoz tj stosowania równoważnego system czasu pracy z możliwością przedłużenia przeciętnej dobowej normy czasu pracy do maksymalnie 12 godzin. Praca w systemie równoważnym daje bowiem możliwość uzyskania dodatkowego wynagrodzenia, gdy praca jest wykonywana w porze nocnej oraz w porze dziennej niedzielę i święta. Dyrektor zobowiązując pielęgniarki ze średnim wykształceniem do pozostawania w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych (tzw. dyżur pod telefonem) może narazić się na zarzut naruszenia przepisów art. 32k ustawy o zoz, który to przepis wprawdzie stwarza możliwość zobowiązania pracowników do pozostawania poza zakładem pracy w gotowości, ale taki obowiązek może zostać nałożony tylko w stosunku do lekarzy i innych pracowników medycznych z wyższym wykształceniem. Odmowa wykonania polecenia dyrektora przez pielęgniarkę ze średnim wykształceniem, którą dyrektor zobowiąże do pozostawania poza zakładem opieki zdrowotnej w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych może skutkować konsekwencjami służbowymi w postaci nałożenia kar porządkowych (upomnienia, nagany) aż do rozwiązania umowy o pracę włącznie. Odwołanie się pielęgniarki od dokonanego rozwiązania umowy o pracę do Sądu Pracy będzie zmuszało Sąd do oceny podejmowanych działań przez dyrektora pod kątem ich zgodności z obowiązującymi przepisami. Na marginesie, poważne wątpliwości prawne wywołuje informacja na temat zawierania umów cywilnoprawnych na pełnienie „dyżurów pod telefonem”, z własnymi pracownikami (pielęgniarkami). W takim przypadku, świadczenie pracy w ramach umowy cywilnoprawnej może zostać potraktowane jako niezgodne z przepisami kodeksu pracy dotyczącymi wynagradzania za godziny nadliczbowe. Pielęgniarka będąca pracownikiem szpitala jednocześnie wykonująca pracę na podstawie umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej będzie mogła dochodzić od szpitala wynagrodzenia w zakresie pracy wykonywanej na podstawie umowy cywilnoprawnej wg zasad obowiązujących przy godzinach nadliczbowych. Alicja Haczkowska Radca prawny 5 Problemy prawne Wrocław, dnia 17.07.2008 r. Stanowisko prawne Dotyczy : przygotowywania i rozpuszczania leków cytostatycznych przez pielęgniarkę w oddziale szpitalnym Przedstawione w tytule opinii zagadnienie należy rozpocząć od udzielenia odpowiedzi czy przygotowanie w tym rozpuszczanie leku cytostatycznego jest usługą farmaceutyczną w myśl przepisów ustawy z dnia 6 września 2002 r. Prawo farmaceutyczne (Dz.U.z 2008 r. Nr 45, poz. 271) jeśli tak, to czy ta usługa jest zastrzeżona do wykonywania wyłącznie przez pracowników apteki. Szczegółowy zakres usług farmaceutycznych wykonywany przez apteki w tym apteki szpitalne wymienia art. 86 ustawy Prawo farmaceutyczne. Zgodnie z tym przepisem usługi farmaceutyczne wykonywane przez aptekę szpitalną obejmują: 1) wydawanie produktów leczniczych i wyrobów medycznych, określonych w odrębnych przepisach; 2) sporządzanie leków recepturowych,; 3) sporządzenie leków aptecznych; 4) udzielanie informacji o produktach leczniczych i wyrobach medycznych. 5) sporządzanie leków do żywienia pozajelitowego; 6) sporządzanie leków do żywienia dojelitowego; 7) przygotowywanie leków w dawkach dziennych w tym leków cytostatycznych; 8) wytwarzanie płynów infuzyjnych; 9) organizowanie zaopatrzenia szpitala w produkty lecznicze i wyroby medyczne; 10) przygotowywanie roztworów do hemodializy i dializy dootrzewnowej; 11) udział w monitorowaniu działań niepożądanych leków; 12) udział w badaniach klinicznych prowadzonych na terenie szpitala; 13) udział w racjonalizacji farmakoterapii; 14) współuczestniczenie w prowadzeniu gospodarki produktami leczniczymi i wyrobami medyczny w szpitalu. Powyższe czynności farmaceutyczne są jednocześnie czynnościami określanymi w ustawie Prawo farmaceutyczne czynnościami fachowymi. Stosownie do treści art. 90 w/w ustawy przy wykonywaniu w aptece czynności fachowych mogą być zatrudnieni wyłącznie farmaceuci i technicy farmaceutyczni w granicach ich uprawnień zawodowych. Z powyższych przepisów jednoznacznie wynika, że przygotowywanie leków cytostatycznych w dawkach dziennych jest czynnością farmaceutyczną, zastrzeżoną do wykonywania przez farmaceutów i techników farmaceutycznych z tym, że jeśli chodzi o tych ostatnich to mogą wykonywać w związku z przy6 gotowywaniem leków cytostatycznych wyłącznie czynności pomocnicze (art. 91 ust. 2 ustawy Prawo farmaceutyczne). Z uwagi, że czynności farmaceutyczne mogą być wykonywane wyłączne w aptece i do tego spełniającej szczególne wymogi określone w niżej powołanych przepisach: 1) Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 19 czerwca 1996 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy przygotowywaniu, podawaniu i przechowywaniu leków cytostatycznych w zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 80, poz. 376 z późn. zm.), 2) Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2002 r. w sprawie wykazu pomieszczeń wchodzących w skład powierzchni podstawowej i pomocniczej apteki (Dz.U. Nr 161, poz. 1338 z późn. zm.), 3) Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002 r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki (Dz.U. Nr 171, poz. 1395 z późn. zm.), oraz, że mogą te czynności farmaceutyczne wykonywać wyłącznie farmaceuci i w określonym zakresie technicy farmaceutyczni wyłączone jest wykonywanie tych czynności przez pielęgniarki. Należy więc, jako jedynie słuszne i nie budzące jakichkolwiek wątpliwości interpretacyjnych przyjąć stanowisko, że jedynie farmaceuci posiadają merytoryczne przygotowanie do sporządzania leków, tym parenteralnych. Poza znajomością technik przygotowywania leków (w tym cytostatyków) pozyskiwaną w trakcie studiów farmaceutycznych, posiadają też wiedzę merytoryczną obejmującą znajomość farmakologii, farmakokinetyki, właściwości fizyczno-chemiczne cytostatyków. Każda z postaci leku wymaga innego sposobu przygotowywania. Należy pamiętać też, że ujęte substancje pomocnicze nie mogą wywierać własnego działania farmakologicznego, wchodzić w interakcje, ani też wpływać niekorzystnie na trwałość i dostępność biologiczną leku. Znajomość zagadnień takich jak stężenie maksymalne, iloczyn rozpuszczalności, stabilność po rozpuszczeniu, dobór rozpuszczalnika czy dobór opakowania jest podstawą prawidłowej pracy z cytostatykami i posiadana jest przez farmaceutów, a nie przez pielęgniarki. Dopiero jednoczesne spełnienie wszystkich tych wymogów może zagwarantować oczekiwaną jakość produktu końcowego – a to wszystko możliwe jest dzięki posiadaniu w aptekach pracowni cytostatycznych. Tylko apteka daje gwarancje, że pacjent otrzyma lek bezpieczny i pełnowartościowy, a lek zostanie przygotowany bez narażenia zdrowia człowieka i bezpieczeństwa środowiska. Całkowicie pozbawione podstaw prawnych (a zarazem bardzo niebezpieczne) jest stanowisko, iż pielęgniarka posiada umiejętności przygotowania leku cytostatycznego gdyż system nauczania obejmował np. farmakologię (które m.in. prezentuje Krajowy Konsultant w Dziedzinie Pielęgniarstwa Pediatrycznego w opinii z dnia 31.10.2007 r., opinia ta jest nadal dostępna na stronach internetowych Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych). Przede wszystkim należy podkreślić, iż nie można postawić znaku równości pomiędzy udzielaniem usług farmaceutycznych a udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Te pierwsze jak już wyżej starano się wyjaśnić zastrzeżone są dla farmaceuty a te ostatnie są zastrzeżone m.in. dla takich zawodów medycznych jak pielęgniarka, położna, lekarz. Ponadto, posiadanie umiejętności i wiedzy jest czym innym od prawa wykonywania czynności zastrzeżonych na rzecz niektórych zawodów. Można by powiedzieć również, iż pielęgniarka, która ukończyła wyższe studia pielęgniarskie, których program obejmuje przedmiot wykładany na kierunku lekarskim może wykonywać zawód lekarza bo nabyła i posiada umiejętności w tej dziedzinie. Wśród czynności, które pielęgniarska może wykonywać na zlecenie lekarza lub samodzielnie, zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 1996 r o zawodach pielęgniarki i położnej oraz wydanymi na jej podstawie przepisami wykonawczymi, nie ma wymienionych usług farmaceutycznych, pielęgniarka może natomiast podawać leki pacjentowi w tym leki cytostatyczne. Odmowa wykonania przez pielęgniarkę czynności polegających na przygotowaniu leku cytostatycznego jako polecenia niezgodnego prawem nie powinno wywoływać dla niej negatywnych konsekwencji ze strony świadomego pracodawcy. Taka odmowa winna zostać sporządzona przez pielęgniarkę na piśmie wraz z podaniem przyczyn odmowy. Jeżeli jednak pracodawca zastosuje wobec pielęgniarki sankcje w postaci udzielenia kar porządkowych czy też rozwiąże z nią stosunek pracy w związku z odmową wykonania polecenia polegającego na przygotowaniu leku cytostatycznego w dawce dziennej, pielęgniarka uprawniona jest do podjęcia obrony swoich racji przed sądem pracy. Alicja Haczkowska Radca prawny W CIENIU CZEPKA Zaproszenie na Konferencję Naukowo-Szkoleniową Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych rozpoczyna nowy cykl corocznych konferencji pt: AKADEMIA PIELĘGNIARSTWA Tegoroczna konferencja organizowana jest wraz z Dolnośląskim Stowarzyszeniem Rozwoju Pielęgniarstwa Onkologicznego przy współudziale Dolnośląskiego Centrum Onkologicznego i dotyczyć będzie WIELODYSCYPLINARNEJ OPIEKI NAD PACJENTEM ONKOLOGICZNYM TERMIN KONFERENCJI : 1 października 2008r. (godz. rozpoczęcia – 10.00) MIEJSCE: Centrum Konferencyjne hotelu „WROCŁAW” , ul. Powstańców śląskich 7 we Wrocławiu OPŁATA KONFERENCYJNA: uczestnicy winni wnieść opłatę w wysokości 35 zł na konto DOIPiP we Wrocławiu: Bank PEKAO S.A. 0/Wrocław 63 1240 6670 1111 0000 5641 0435 Zgłoszenia wraz z kserokopią dowodu wpłaty (kserokopia dotyczy uiszczających opłatę) należy przesłać do dnia 22.09.2008r. - pocztą na adres: Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych, 53-333 WROCŁAW, ul. Powstańców Śląskich 50 - lub pocztą elektroniczną e-mail: [email protected] Szczegółowy program konferencji dostępny na stronie: www.doipip.wroc.pl w zakładce ogłoszenia. Serdecznie zapraszamy do uczestnictwa W imieniu DORPiP we Wrocławiu Urszula Olechowska ZGŁOSZENIE NA KONFERENCJĘ „WIELODYSCYPLINARNA OPIEKA NAD PACJENTEM ONKOLOGICZNYM” 01 października 2008 r. godz. 10.00 –15.00 Imię i nazwisko / Firma ............................................................................................................................................................................................................................................ Adres ............................................................................................................................................................................................................................................................................... Miejsce pracy ............................................................................................................................................................................................................................................................... Tel. .......................................................................................................................... Fax .................................................................................................................................................. a)* Oświadczamy, że jesteśmy podatnikiem podatku VAT uprawnionym do otrzymywania faktur VAT i posiadamy następujący numer identyfikacyjny NIP ................................................. Upoważniamy Was do wystawienia faktury VAT bez naszego podpisu. b)* Oświadczam , że nie jestem podatnikiem podatku VAT. Data przelewu bankowego / przekazu pocztowego ......................... kwoty 35 zł x ilość osób = ..................................................................................................... * niepotrzebne skreślić data .................................................... podpis i pieczątka Zakładu lub podpis uczestnika ....................................................................................................................... ZGŁOSZENIA PROSIMY PRZESYŁAĆ NA ADRES: DOLNOŚLĄSKA OKRĘGOWA IZBA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH, 53-333 WROCŁAW, UL.POWSTAŃCÓW ŚLĄSKICH 50 9 (203) 2008 7 Chemioterapia Halina Krężelewska Pielęgniarka Oddziałowa Oddziału Chemioterapii Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu WYNACZYNIENIA JAKO POWIKŁANIE W LECZENIU CYTOSTATYKAMI Chemioterapia jest metodą leczenia nowotworów polegającą na podawaniu cytostatyków. Hamują one podział lub niszczą komórki nowotworowe. Ten sposób leczenia, oprócz szerokich właściwości terapeutycznych związany jest z ryzykiem wystąpienia licznych działań niepożądanych, do których zalicza się odczyny miejscowe o różnym stopniu nasilenia, będące wynikiem przypadkowego wynaczynienia roztworu z cytostatykiem. W YNACZYNIENIE – to niezamierzone przesączanie lub wyciek leku do przestrzeni okołonaczyniowej lub podskórnej, w trakcie podawania leku. Odczyny miejscowe mogą pojawiać się Fot. 2 Martwica spowodowana wynaczynieniem cytostatyku. w trakcie podawania leku lub po jego zakończeniu. Nawet najmniejsza ilość leku poza na- czyniem może prowadzić do poważnych konsekwencji. Konsekwencje wynaczynienia: 1. Zaczerwienienie, obrzęk, ból 2. Zaburzenia drożności naczyń żylnych 3. Głębokie uszkodzenie okolicznych tkanek 4. Martwica tkanek. Czynniki wpływające na stopień zniszczenia tkanek - związane z pacjentem Wystąpienie wynaczynienia i jego skutków spowodowane może być jakością sieci żylnej pacjenta. Osoby starsze mają żyły kruche, małej średnicy. W tej grupie chorych powstają owrzodzenia proksymalne od miejsca wkłucia i podawania leku na całym drzewie żylnym. Występuje słaba wytrzymałość ścian żylnych, która w połączeniu ze zmniejszonym przepływem obwodowym prowadzić może do przesączania leku w ilości wystarczającej do wywołania martwicy. Fot. 1 Zdjęcie dłoni bezpośrednio po wynaczynieniu leku z grupy Antracykliny. Pielęgniarka dokonuje pomiaru rozległości wynaczynienia 8 Czynniki wpływające na stopień zniszczenia tkanek związane z miejscem podawania leku (wkłucie obwodowe, centralne, W CIENIU CZEPKA Chemioterapia porty naczyniowe) Dowiedziono, że optymalnym miejscem wkłucia z uwagi na szerokie żyły jest przedramię. Znajdująca się tam dobrze rozwinięta tkanka podskórna chroni przed uszkodzeniem ścięgien. Podawanie leków w inne miejsca (wykluczamy naczynia żylne kończyn dolnych) rozważa się w trudnych przypadkach. Staramy się unikać wewnętrznej strony nadgarstka, a także okolicy zgięcia łokciowego, ponieważ pierwsze objawy odczynu są trudne do oceny wzrokowej. Zatem nie powinno się rozpoczynać podawania leków cytostatycznych wybierając jako pierwsze miejsce wkłucia zgięcie łokciowe – rozpoczynamy od grzbietowej części dłoni. W przypadku pacjentek po amputacji piersi zabronione jest zakładanie wkłucia w kończynie górnej po stronie amputowanej piersi. CZY NNIK I WPŁY WAJĄCE NA STOPIEŃ ZNISZCZENIA TKANEK ZW IĄZANE Z LEK IEM, KTÓRY ULEGA WYNACZYNIENIU. 1. Przynależność leku do grupy cytostatyków o działaniu szkodliwym i drażniącym ściany naczyń krwionośnych 2. Objętość wynaczynionego leku 3. Stężenie leku Leki drażniące i szkodliwe w małym stopniu: – Cyklofosfamid – Cytarabina – Metotrexat – Irinotekan – Topotekan Fot. 3 Kończyna górna, miejsce po wynaczynieniu przygotowane do przeszczepu. Leki drażniące miejscowo – powodują zapalenie lecz nie martwicę. Martwica pojawia się w przypadku wynaczynienia dużej ilości leku: – 5-Fluorouracyl – Bleomycyna – Cis platyna – Dacarbazyna – Paclitaxel – Etoposid Leki powodujące martwicę – duże wynaczynienie cytostatyku z tej grupy często powoduje uszkodzenie mięśni, nerwów, głębokie owrzodzenie, zaburzenie funkcji kończyn. – Doksorubicyna – Epirubicyna – Docetaxel – Vinblastyna – Vincrystyna – Vinorelbina Aby uniknąć przedostawania się cytostatyków poza naczynia żylne należy: 1. Starannie wybierać miejsce wkłucia 2. Unikać podaży leków pod ciśnieniem, należy pozwolić aby przechodził do żyły pod wpływem ciężkości 3. Obserwować miejsce wkłucia w czasie wchłaniania się leków cytostatycznych i wygląd całej kończyny. 4. Zwracać uwagę na zmianę odczuć chorego w okolicy miejsca podawania leku. 5. Jeżeli doszło do przekłucia żyły należy nakłuć inną. 6. Nie wolno dokonywać nakłucia dystalnie w stosunku do miejsca przekłucia żyły. 7. Miejsce wkłucia powinno być cały czas dostępne kontroli wzrokowej pielęgniarki. W każdym punkcie, gdzie podawane są cytostatyki koniecznie jest posiadanie APTECZKI RATUNKOWEJ w celu jak najszybszego działania ograniczającego rozległość wynaczynienia i jego szkodliwe skutki. Fot. 4 Obraz naczyń żylnych po podaniu cytostatyków silnie drażniących, nie powodujących martwicy. 9 (203) 2008 W skład apteczki wchodzą: – Dexaven amp. – 4 mg – Corhydron amp. 100 mg – DMSO (dwumetylosulfotlenek) – Hialuronidaza – amp. – Hydrocortison – krem – Natrium Bicarbonatum 8.4% - amp. – Tiosiarczan sodu – 10% - amp. 9 Chemioterapia – strzykawki – 1, 2 i 5 ml – igły podskórne – rękawice sterylne – opatrunki lodowe i cieplne – sterylne kompresy – pisak do zaznaczenia rozległości wynaczynienia Hialuronidaza, Tiosiarczan Sodu i DMSO są lekami sprowadzanymi (import docelowy). POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARSKIE W PRZYPADKU WYNACZYNIENIA: 1. Należy natychmiast zatrzymać podaż leku. 2. Pozostawić kaniulę jako dostęp do żyły. 3. Zaznaczyć pisakiem obszar wynaczynienia - pomocne w dalszej obserwacji. 4. Podjąć próbę aspiracji wynaczynionego leku za pomocą strzykawki 5 ml. 5. Jeżeli jest antidotum na wynaczyniony lek należy podać go przez pozostawioną kaniulę do miejsca wynaczynienia. 6. Nie obstrzykujemy i nie masujemy okolicy wynaczynienia – powoduje to rozlanie wynaczynionego leku na okoliczne tkanki. UWAGA – w przypadku wynaczynienia cytostatyku nie wolno przepłukiwać wkłucia, stosować wilgotnych kompresów z alkoholu i opatrunków uciskowych. ŚRODKI DZIAŁAJĄCE MIEJSCOWO: 1. TIOSIARCZAN SODU- zastosowany miejscowo na skórę ogranicza procesy zapalne. 2. HILURONIDAZA - ma działanie enzymatyczne, ułatwia dyfuzję podawanych parenteralnie leków. Stosowana jest dożylnie lub podskórnie w miejscu wynaczynienia z jednoczesnym ogrzaniem okolicy wynaczynienia do 4 razy na dobę przez okres 20 minut. 3. DIMETYLOSULOKSYD (DMSO) – preparat ma działanie przeciw zapalne, przeciw obrzękowe i rozszerzające naczynia. Stosuje się go jako okład na sterylnym gaziku z dostępem powietrza do okolicy wynaczynienia (bez ucisku) zmiana co 8 godzin. 4. STERYDY – w leczeniu wspomagającym mogą być zastosowane jako leki przeciw zapalne. 10 WYKAZ ŚRODKÓW NEUTRALIZUJĄCYCH W PRZYPADKU WYNACZYNIENIA KONKRETNEGO CYTOSTATYKU 1. Antracykliny: NATRIUM BICARBONICUM (5 ml + 10 ml 0.9% Na Cl podać do 5 ml roztworu - do kaniuli pozostawionej w miejscu wynaczynienia + okład z DMSO) 2. Cytostatyki pochodzenia roślinnego – Vincrystyna, Vinblastyna i Navelbina – Hialuronidaza 150 mg (1 amp.) do kaniuli pozostawionej w miejscu wynaczynienia + ciepłe okłady. 3. Pochodne Platyny – Tiosiarczan sodu + 0.9% Na Cl w proporcji 4 ml – 6 ml do kaniuli pozostawionej w miejscu wynaczynienia + okład z DMSO + maść z Heparyną 4. Taxoidy – Hialuronidaza 150 -300 mg + 6 ml Natrium Bicarbonatum 8.4% do kaniuli pozostawionej w miejscu wynaczynienia + opatrunek lodowy. Wynaczynienie cytostatyku i przeprowadzone po nim postępowanie zmierzają do ograniczenia jego szkodliwego działania. Zdarzenie to musi zostać odnotowane w dokumentacji medycznej. Świadoma współpraca personelu z chorym, zrozumienie przez pacjenta zasad chemioterapii i konieczność zwracania uwagi na niepokojące objawy znacząco wpływają na minimalizowanie i ograniczenie szkodliwego działania cytostatyku w przypadku wynaczynienia. Tak więc edukacyjna rola pielęgniarki sprawującej opiekę nad chorym leczonym lekami cytostatycznymi ma wpływ na bezpieczeństwo pacjenta i zapobiega zdarzeniom niepożądanym. W celu osiągnięcia wysokiej jakości opieki pielęgniarskiej i satysfakcji pacjenta konieczna jest edukacja chorego i jego rodziny jako nierozłączny element procesu terapeutycznego. Nie należy zapominać o położeniu nacisku na tę funkcję pielęgniarki w procesie adaptacyjnym nowozatrudnionego personelu. Jest to bardzo ważne zadanie dla kadry kierowniczej. Czy istnieje możliwość zaliczenia trzymiesięcznego przeszkolenia po pięcioletniej przerwie w wykonywaniu zawodu jako stażu pracy uprawniającego do przyjęcia na kurs specjalistyczny? Zgodnie z § 32 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003 r. w sprawie kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 197, poz. 1923), do kursu specjalistycznego może przystąpić pielęgniarka, położna, która posiada prawo wykonywania zawodu oraz co najmniej trzymiesięczny staż pracy w zawodzie. Pomimo braku ustawowej definicji pojęcia „stażu pracy”, stosując wykładnię funkcjonalną wyżej wymienionego aktu prawnego należy stwierdzić, że przez staż pracy, należy rozumieć czas, na przestrzeni którego, dana osoba wykonywała swój zawód. Oznacza to posiadanie pełnych kwalifikacji oraz wykonywanie całego zakresu obowiązków właściwych dla danego zawodu. Pięcioletnia przerwa w wykonywaniu zawodu nie skutkuje utratą prawa wykonywania zawodu, jednakże podjęcie wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej po upływie tego okresu, zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 5 lipca 1996 roku o zawodach pielęgniarki i położnej (t. j. Dz. U. z 2001 r., Nr 57, poz. 602 ze zm.), wymaga odbycia, przez pielęgniarkę przeszkolenia. U podstaw ratio legis tego przepisu, leży chęć zagwarantowania rzetelnego i bezpiecznego dla pacjenta, wykonywania czynności zawodowych pielęgniarki i położnej. Wspomniane wyżej przeszkolenie, ma za zadanie zweryfikowanie stanu wiedzy pielęgniarki, z obecną praktyką i zmieniającymi się technikami oraz sprzętem. Przeszkolenie odbywa się pod nadzorem i opieką osób do tego wyznaczonych. Dopiero po odbyciu wskazanego przeszkolenia, pielęgniarka lub położna może, zgodnie z prawem, zostać zatrudniona i wykonywać wszystkie czynności właściwe dla jej zawodu. Z uwagi na powyższe, nie możliwe jest potraktowanie trzymiesięcznego okresu przeszkolenia, po pięcioletniej przerwie w wykonywaniu zawodu, jako stażu pracy niezbędnego do podjęcia kursu specjalistycznego. Sporządził: mgr Marcin Michalczyk Zatwierdził: mgr Iwona Choromańska Radca prawny NRPiP W CIENIU CZEPKA Błogosławiona patronka A MOŻE BY TAK DO SIOSTRY MARTY? W numerze majowym naszego czasopisma pisałam o tym, że Miłosiernym Samarytaninem może zostać każdy z nas, oraz o tym, że zawód pielęgniarski predysponuje do takiej postawy. A dzisiaj chciałabym napisać o tym, iż taka postawa Miłosiernego Samarytanina jest krokiem do… świętości. w szpitalu w Bochni, a później w Śniatyniu koło Kołomyi (dzisiejsza Ukraina). Jako pielęgniarka wykazywała wielką fachowość i kompetencję oraz zaangażowanie. Potrafiła całymi dniami i nocami zajmować się chorymi. Pomagała bez względu na wyznanie, czy narodowość. Miała pogodne usposobienie, lecz bardzo stanowcze. Żaden chory na jej oddziale nie umarł bez sakramentu pojednania. Już wtedy pokazała, że proces leczenie i pielęgnowania powinien odbywać się całościowo. Miała Tak więc „świętymi bądźcie” jak czytamy w Piśmie Świętym. Świętość to nie wyimaginowany stan, ale konkretna rzeczywistość, która nas dotyka, do której zapraszamy Pana Boga i Jemu oddajemy nasze sprawy. Córka św. Beretty Moli, przy relikwiarzu swojej matki we Wrocławiu tak powiedziała: „Aby zostać świętym nie potrzeba czynić rzeczy nadzwyczajnych, wystarczy poddać się woli Bożej w wypełnianiu codziennych obowiązków”. Mając w sercu te słowa, chciałabym dzisiaj przybliżyć postać pielęgniarki, która w maju (24 maja 2008 r.) została beatyfikowana, a więc uznana przez Kościół za świętą. Siostra Maria Wiecka, urodziła się 12 stycznia 1874 r. w Nowym Wiecu na Pomorzu. Miała jeszcze dwanaścioro rodzeństwa, pośród których była jedną z najstarszych dzieci, toteż od samego początku opiekowała się gromadką swoich braci i sióstr. Rodzina Wieckich była głęboko religijna. W domu pielęgnowano patriotyczne, polskie tradycje. W wieku 16 lat Marta postanowiła wstąpić w Krakowie do Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia od św. Wincentego a Paulo. Jednak ze względu na młody wiek została odesłana, aby miała możliwość ponownego przemyślenia swojej decyzji. To wydarzenie utwierdziło jedynie Martę w wyborze jej dalszej drogi życiowej. Toteż po uzyskaniu pełnoletności, zrealizowała swoje pragnienie. Początkowo została skierowana do pracy w szpitalu we Lwowie, a później w Podhajcach. Tam pracowała przez pięć lat, przygotowując się jednocześnie do ślubów zakonnych, które złożyła 15 sierpnia 1897 roku. 19 października 1899 r. rozpoczęła pracę zwyczaj modlić się przy łóżku chorego, który umierał i nikogo nie pozostawiała w tej godzinie samego. Matka przełożona tak wspomina jej posługę: „Trudno opisać ile starania wkładała, by chorych szczególnie opornych nakłonić do spowiedzi i przyjęcia świętych sakramentów. Twarde serca kruszyły się pod jej słowami i szczerze jednały z Bogiem”. Mając zaledwie 30 lat oddała życie za młodego sanitariusza, ojca rodziny, którego zastąpiła przy dezynfekcji pomieszczenia po osobie chorej na tyfus plamisty. 9 (203) 2008 Zaraziwszy się tą chorobą zmarła kilka dni później (30 maja 1904 r.). Została pochowana na miejscowym cmentarzu. Od tej pory ludzie nie przestają się modlić nad jej grobem. Nazywana jest „Mateczką”, „Matuszką”, „Dobrodziejką”. Jej kult łączy ludzi różnych wyznań (katolików, unitów, prawosławnych, Ormian i Żydów. We wszystkich sytuacjach bez wyjścia mieszkańcy Śniatynia wiedzą, że kiedy pomodlą się przy grobie „Mateczki” ona zaradzi ich potrzebie. Wśród wielu historii o szczególnej pomocy w nauce, pojednaniu, nawróceniu i uzdrowieniach oraz innych łaskach, znana jest i ta, którą opowiadała Tatiana Doromina: „Mama jednej z moich znajomych modliła się przy grobie siostry Marty. Podeszła do niej znajoma i powiedziała: – Po co się modlisz, ona jest Polką, a ty się modlisz po ukraińsku. Po pewnym w czasie snu, przyszła do niej siostra Marta i powiedziała: – Ty myślisz, że ja nie rozumiem po ukraińsku?” Znane są wypadki uzdrowienia z raka prostaty, utraty wzroku, nagłego zatrzymania krążenia, reumatyzmu i wielu innych dolegliwości. Siostra Marta wstawia się u Boga także wtedy, kiedy trzeba zmienić nastawienie ludzi, od których zależy nasz los. Myślę, że ta wciąż mało znana błogosławiona pomoże i nam, pielęgniarkom, bo jesteśmy jej szczególnie bliskie. Modlitwa o uproszenie łask za przyczyną bł. Siostry Marty Wieckiej: Panie Boże, Ty powołałeś Siostrę Martę Wiecką do Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia, by idąc za Twoim Synem służyła ubogim i chorym. Posłuszna Twemu wezwaniu, szła drogą wincentyńskiego powołania, poświęcając się całkowicie służbie, aż do oddania życia za człowieka. Panie, Boże mój uwielbiam Cię za wszystkie łaski jakich raczyłeś udzielić bł. Siostrze Marcie Wieckiej. Błagam Cię, racz okazać przez jej wstawiennictwo, potęgę Twojej miłości i udziel mi łaski…, o którą Cię pokornie i z ufnością proszę, jeżeli to zgadza się z Twoją wolą. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen. Mariola Marynicz-Hyla 11 Replantacje AMPUTACJE KOŃCZYN TRANSPORT REPLANTACJE „...Ręka jest organem przeznaczonym do wykonywania najcudowniejszych zadań ludzkiej maszyny – musi wiec być otoczona nie tylko staranną opieką, lecz i należytym szacunkiem...” Sterling Bunnel Ręka ludzka jest bez wątpienia najwspanialszym i najbardziej precyzyjnym narzędziem jakie stworzyła przyroda. Ludziom pierwotnym sprawne ręce pomocne były w wykonywaniu prostych czynności dnia codziennego. Od najdawniejszych czasów filozofowie, poeci i uczeni, a także władcy zajmowali się z różnych punktów widzenia zagadnieniem ręki ludzkiej. Arystoteles (384 r.p.n.e.) utrzymywał, że ręka to nie jeden narząd ale ich zespół zdolny do spełniania rozmaitych czynności. Istnieje wiele popularnych przysłów i zwrotów świadczących o roli i funkcji ręki w życiu człowieka. Brak czegoś ważnego i istotnego określamy, że czujemy się „jak 12 bez ręki”; chcąc podkreślić czyjąś ważność i pomoc – mówimy, że jest on „jego prawą ręką”. Ludzi posiadających wybitne zdolności i umiejętności wykonywania wielu różnych prac określamy „złote rączki”. Te znane zwroty świadczą o roli i wadze posiadania zdrowej i wzorowo funkcjonującej ręki. W Trzebnickim Szpitalu im. Św. Jadwigi Śląskiej (wcześniej Ośrodek Replantacji Kończyn) od 35 lat istnieje oddział chirurgii ręki. To właśnie tam w 1971 r. prof. Ryszard Kocięba wraz z zespołem współpracowników jako pierwszy w Europie przeprowadził operację replantacji ręki. Od tamtego czasu do dziś trafiają tam regularnie pacjenci z całego kraju po różnego rodzaju urazach kończyn. Ośrodek pełni 24 godzinny dyżur (7 dni w tygodniu) dla pacjentów z amputacją kończyn. Instrukcja, dotyczącą sposobu trans- portu amputowanej kończyny, choć pewnie wielu osobą jest znana, warta jest przypomnienia. Wytyczne postępowania okołourazowego w ciężkich urazach kończyn ze szczególnym uwzględnieniem amputacji FAZA PRZEDSZPITALNA: Miejsce zdarzenia • zabezpieczenie poszkodowanego i uszkodzonej kończyny przez świadków wypadku w oparciu o instrukcję telefoniczną udzieloną przez lekarza pogotowia bądź ratownika medycznego (zabezpieczenie miejsca zdarzenia, wyłączenie niebezpiecznych urządzeń, demontaż urządzenia, wstępne tamowanie krwotoku) • zabezpieczenie poszkodowanego i uszkodzonej kończyny przez kwalifikowany personel medyczny karetki pogotowia ABC,BTLS,ATLS • tamowanie kr wotoku: najlepiej miejscowe, opat r u n k iem uc i sk ow y m , w razie niepowodzenia należy założyć na wysokości ramienia szeroką opaskę uciskową (np. aparat do pomiaru RR), należy odnotować czas niedokrwienia! Nie wolno stosować opaski Esmarcha ani krępulców! • dostęp iv. Nie wolno zakładać wkłuć do zdrowej kończyny górnej, lepiej korzystać z żył na kończynach dolnych. • Ocena obecności innych obrażeń • Farmakoterapia p/bólowa np. Fentanyl • Antyseptyka, usunięcie masy wnych zanieczyszczeń strumieniem sterylW CIENIU CZEPKA Replantacje nego roztworu 0,9% NaCl • Aseptyka- Kikut bliższy amputowanej kończyny oraz część amputowaną obłożyć sterylnymi opatrunkami i obandażować. • unieruchomienie zgodnie z zasadami Potta* • postępowanie przeciwwstrząsowe, resuscytacja płynowa Faza szpitalna Oddział chirurgiczny, Szpitalny Oddział Ratunkowy • Postępowanie przeciwwstrząsowe • Inspekcja chirurgiczna rany - Nie wolno zakładać zacisków naczyniowych i podwiązek, nie wolno wycinać elementów anatomicznych, nie używać środków antyseptycznych barwiących. • Krwawienie opanować miejscowym opatrunkiem uciskowym, kikut i część amputowaną obłożyć sterylnymi opatrunkami. • Natychmiast po przyjęciu poszkodowanego powiadomić specjalistyczny ośrodek pełniący dyżur replantacyjny, podać wszystkie szczegóły dotyczące przyczyny, rodzaju urazu ręki, stanu chorego. • W przypadku amputacji rozpocząć schładzanie kończyny do temp. +4 – 6 stopni Celcjusa !!! Amputowaną niecałkowicie część pozostawioną w opatrunku, obłożyć szczelnie workami z zimną wodą z dodatkiem kostek lodu, tak aby płyn chłodzący miał temperaturę ok.+ 4 stopni Celcjusa. Amputowaną całkowicie zanurzyć w roztworze sterylnej soli fizjologicznej i wraz z opakowaniem (worek) zanurzyć w płynie chłodzącym. Nie wolno stosować samego lodu!!! • Odnotować czas wypadku i czas rozpoczęcia hipotermii. Do ośrodków replantacji należy zgłaszać chorych z całkowicie lub częściowo amputowanymi kończynami (dolnymi tylko u dzieci) niezależnie od wysokości uszkodzenia oraz masywnymi urazami kończyn górnych i dolnych wymagającymi rekonstrukcji mikrochirurgicznych. • Nie należy kwalifikować chorych z wyłącznie złamaniami kości, uszkodzeniami ścięgien lub mięśni przy zachowanym krążeniu krwi w kończynie. Nie jest z reguły wskazaniem amputacja pojedynczego palca innego niż kciuk. • Pobrać kilka próbek krwi chorego (przed podłączeniem roztworów koloidowych) i oznaczyć 9 (203) 2008 grupę krwi. Oryginał wyniku grupy i próbówkę z krwią przesłać wraz z chorym. Oznaczoną grupę krwi przekazać drogą radiową, telefoniczną, internetem, także gdy chory jest już w drodze. Przed ekspedycją chorego wykonać komplet urazowy zdjęć RTG, kończyn, klatki piersiowej, USG jamy brzusznej, w celu wykluczenia towarzyszących obrażeń. FAZA TRANSPORTU Decyzję transportu chorego, po uprzednim uzyskaniu potwierdzenia przyjęcia z ośrodka replantacyjnego podejmuje lekarz oddziału chirurgicznego lub SOR i ponosi za nią odpowiedzialność. Za dopuszczenie pacjenta do transportu i przebieg transportu odpowiedzialność ponosi lekarz transportujący. • Transportować do ośrodka replantacyjnego można chorego wyłącznie w stanie ogólnym dobrym, pod opieką lekarza, który na bieżąco monitoruje stan chorego, ma możliwość kontynuacji postępowania przeciwwstrząsowego, w razie pogorszenia stanu pacjenta zdecyduje o przerwaniu transportu i odstawieniu chorego do najbliższego oddziału chirurgicznego. • Podczas transportu należy kontrolować hipotermię kończyny, temperaturę cieczy chłodzącej, posiadać zapas kostek lodu i w miarę wytapiania uzupełniać je. • Jeżeli utrzymywana jest staza, kontrolować ciśnienie i czas trwania niedokrwienia (maks. 1,5 godz. ciągłej stazy ), przy dłuższym transporcie puszczać krążenie i ponownie zaciskać. Preferować opatrunek miejscowy uciskowy. • Wraz z chorym dostarczyć kartę informacyjną, RTG, dokumentację informującą o podanych lekach i płynach z zaznaczeniem dawek i czasu podania, ew. grupę krwi. Procedurę transportu amputowanych części ciała na podstawie wytycznych prof. dr R. Kocięby i dr hab. J. Jabłeckiego, opracował A.Domanasiewicz Kontakt: Szpital im. Świętej Jadwigi Śląskiej ul. Prusicka 53/55 55-100 Trzebnica tel. 071 312 01 25; 071 312 09 20 fax 071 312 14 98 www.szpital-trzebnica.pl Dziś w Trzebnickim Szpitalu przeprowadza się około 30-40 replantacji kończyn rocznie, do tego należy dodać wiele operacji rekonstrukcyjnych. Specjalistyczne procedury chirurgiczne, pielęgniarskie i rehabilitacyjne stały się standardem. Wypracowano wiele własnych rozwiązań i koncepcji. W 2006 roku Szpital znów zagościł na ekranach telewizorów i łamach prasowych. 2 kwietnia zespół chirurgiczny pod wodzą dr hab. Jerzego Jabłeckiego dokonał 26 w świecie transplantacji ręki od zmarłego dawcy. Odmieniono życie Leszka Opoki, który kilkanaście lat temu stracił prawa rękę na wysokości ½ przedramienia. Obecnie pacjent wykonuje wiele czynności, o których mógłby tylko pomarzyć. Mnogość procedur i metod pozwala pomagać pacjentom z tak wielkim problemem jak amputacja kończyny, a utrata ręki nie musi od razu oznaczać kalectwa. Opracowała Hanna Maj * Unieruchomienie zgodnie z zasadami Potta: unieruchamiając złamaną kość należy równocześnie unieruchomić z nią stawy: staw powyżej i poniżej miejsca złamania. Opatrunek unieruchamiający powinien ściśle przylegać w okolicy stawów, zaś nieco luźniejszy powinien być w miejscu złamania. 13 Informacje i prawo 2 października (niedziela) 2008 roku odbędzie się I Zjazd Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Ratunkowego - połączony z warsztatami szkoleniowymi. Celem konferencji jest przestawienie planów działań PTPR, omówienie najbardziej pilnych zadań, powołanie grup zadaniowych, połączone z możliwością praktycznych ćwiczeń. Mamy nadzieję że Konferencja będzie również okazją do spotkania i integracji środowiska pielęgniarek i pielęgniarzy związanych z ratownictwem. W trakcie zjazdu planowane są następujące sesje: 1. Plany i cele PTPR 2. Powołanie grup zadaniowych do realizacji celów statutowych. 3. Warsztaty szkoleniowe a) udrażnianie dróg oddechowych (techniki zaawansowane i alternatywne), b) badanie pacjenta (pacjent urazowy i internistyczny), c) płynoterapia (techniki przygotowywania leków, zasady przetaczania płynów, najnowsze wytyczne), d) resuscytacja krążeniowo-oddechowa. Przewidywany jest udział ok. 50 osób z terenu kraju. Zapraszamy do udziału pielęgniarki i pielęgniarzy z jak największej ilości regionów kraju. Szacunkowy koszt udziału w konferencji: 100 pln Szczegółowy plan konferencji wraz z formularzem zgłoszeniowym wkrótce. Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Ratunkowego Ul. Szlak 61, 31-153, Kraków e-mail: [email protected] 14 głosowania, bezwzględną liczbą głosów. Natomiast do konkursu mogą przystąpić osoby posiadające kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska w publicznych zakładach opieki zdrowotnej określone w TaWarszawa 16 maja 2008 r. ryfikatorze kwalifikacyjnym. MINISTERSTWO ZDROWIA DEPARTAMENT PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH OPINIA W SPRAWIE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH WYMAGANYCH NA STANOWISKO PIELĘGNIARKI ODDZIAŁOWEJ. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 1999 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w publicznych zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 30, poz. 300) określa kwalifikacje wymagane od osób na określone stanowiska. Zgodnie z Taryfikatorem kwalifikacyjnym cytowanego rozporządzenia na stanowisko pielęgniarki oddziałowej wymagane jest wykształcenie: • wyższe pielęgniarskie lub inne wyższe mające zastosowanie przy udzielaniu świadczeń w działalności podstawowej i średnie medyczne oraz 3 lata stażu zawodowego w szpitalu; lub • średnie medyczne i specjalizacja oraz 5 lat stażu zawodowego w szpitalu; lub • średnie medyczne i kurs kwalifikacyjny oraz 7 lat stażu zawodowego w szpitalu. Natomiast przepisy art. 44a ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, z późn. zm.) wskazują, że w publicznych zakładach opieki zdrowotnej na stanowisko pielęgniarki oddziałowej przeprowadzane są konkursy. Szczegółowe regulacje dotyczące postępowania konkursowego zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 sierpnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania konkursu na niektóre stanowiska kierownicze w publicznych zakładach opieki zdrowotnej, składu komisji konkursowej oraz ramowego regulaminu przeprowadzania konkursu (Dz. U. Nr 115, poz. 749). Ponadto postępowanie konkursowe przeprowadzane jest zgodnie z zasadami oraz z zachowaniem kolejności czynności wynikających z ust. 1 cytowanego powyżej rozporządzenia, a wybór kandydata na dane stanowisko odbywa się w drodze tajnego Jednocześnie należy wskazać, że szczegółowe regulacje dotyczące systemu szkolnictwa wyższego zawarte są w ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365). Zgodnie z przepisami powyższej ustawy studia wyższe są to studia prowadzone przez uczelnię posiadającą uprawnienia do ich prowadzenia, kończące się uzyskaniem odpowiedniego tytułu zawodowego. Tytuł zawodowy licencjata, uzyskiwany jest na studiach pierwszego stopnia, czyli studiach licencjackich, które umożliwiają uzyskanie wiedzy i umiejętności w określonym zakresie kształcenia oraz przygotowują do pracy w określonym zawodzie. Dlatego też wykształcenie wyższe pielęgniarskie uzyskuje osoba, która ukończyła szkołę wyższą prowadzącą kształcenie w formie studiów wyższych zawodowych, co reguluje ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 57 poz. 602 z późn. zm.). Należy nadmienić, że szkoły pielęgniarskie są zobowiązane do uzyskania akredytacji Ministra Zdrowia, potwierdzającej spełnianie standardów kształcenia, które przeprowadza Krajowa Rada Akredytacyjna Szkolnictwa Medycznego (rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 lipca 2001 r. w sprawie Krajowej Rady Akredytacyjnej Szkolnictwa Medycznego oraz trybu uzyskiwania akredytacji - Dz. U. Nr 83, poz. 904). W związku z powyższym absolwent szkoły pielęgniarskiej, który uzyskał tytuł zawodowy licencjata pielęgniarstwa posiada wykształcenie wyższe zawodowe. Reasumując Departament Pielęgniarek i Położnych uprzejmie wyjaśnia, że pielęgniarka, która ukończyła szkołę wyższą zawodową i uzyskała tytuł zawodowy licencjata pielęgniarstwa posiada wykształcenie wyższe pielęgniarskie. Zatem osoba taka może przystąpić do konkursu na stanowisko pielęgniarki oddziałowej, ponieważ posiada kwalifikacje zawodowe wymagane do zajmowania powyższego stanowiska oraz odpowiedni staż pracy w zawodzie. (-) Beata Cholewka Dyrektor Departamentu Pielęgniarek i Położnych W CIENIU CZEPKA Informacje , ogłoszenia Wrocław, dnia 05.09.2008r. PROJEKT BBC DLA PIELĘGNIAREK „FLYER NURSES INI” 13.08.2008. Pracownicy medyczni z całego świata często biorą udział w leczeniu lub też są świadkami nietypowych postępowań terapeutycznych w sytuacjach nagłych. W celu ukazania ich pracy Telewizja BBC przygotowała specjalny projekt programu. BBC telewizja poszukuje pielęgniarek z różnych stron świata do podzielenia się swoim doświadczeniem z przeszłości o szczególnie nietypowych przypadkach medycznych. Maverick telewizja produkuje drugą część serialu, który osiągnął najwyższą oglądalność TV – BBC. Jest to serial dokumentalny związany z tematyką medyczną, dotyczący niezwykłych i wyjątkowych przypadków leczonych w sytuacjach nagłych zdarzeń. Producenci są zainteresowani rozmową z pielęgniarkami z różnych miejsc na świecie, które są chętne do dzielenia się swoimi doświadczeniami dotyczącymi niezwykłych sytuacji związanych z ich pracą: wypadkami, zranieniami, czy innymi przypadkami, jakie były notowane w ostatnich latach, pod warunkiem, że stan zdrowia i samopoczucie pacjentów uległy poprawie. Jeśli jest coś, co pielęgniarka uważa, że może być propozycją dla programu, prosimy o kontakt: Samantha Williams at Maverick’s London offices on +44 20 7874 6675 or email: [email protected] Ten adres email jest ukrywany przed spamerami, włącz obsługę JavaScript w przeglądarce, by go zobaczyć dla uzyskania bardziej szczegółowych informacji kontakt: Fiona Inskip, Series Producer +44 20 7874 6654 • Wszystkie telefony traktujemy poważnie – mamy zaufanie dla rozmówców i gwarantujemy zachowanie pełnej dyskrecji. przedruk (skrót) ze strony PTP (www.ptp.na1.pl) 9 (203) 2008 ZAPROSZENIE Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu ponownie serdecznie zaprasza Panie Pielęgniarki i Położne do uczestnictwa w zajęciach sportowo-rekreacyjnych organizowanych wspólnie z wrocławską drużyną policjantek. Mile widziane panie, które uprawiały lub uprawiają sport. Dla chętnych przewidziane jest uczestnictwo w zajęciach treningowych i atrakcyjnych zawodach sportowych. Szczegółowe informacje pod nr tel. 668 371 525 mł. insp. mgr Mariusz Żebrowski Serdecznie zapraszamy Urszula Olechowska Przewodnicząca DORPiP Fundacja Rodzić po Ludzku rzeczową, merytoryczną dyszaprasza na XIV konferencję kusję w interdyscyplinarnym szkoleniową pt. gronie specjalistów nad przyczynami tego zjawiska. To z kolei posłuży wypracowaniu stan– o aspektach dardów postępowania, które w przyszłości zaowocują zmniejmedycznych, szonym odsetkiem tej operacji. psychologicznych „Poród na ostrzu noża” i społecznych cesarskiego cięcia”. Wybór tematu tegorocznej konferencji jest wyrazem zaniepokojenia Fundacji Rodzić po Ludzku dynamicznym wzrostem cięć cesarskich w Polsce i to zarówno w szpitalach powiatowych, jak i klinikach. Uważamy, że nadszedł czas, aby podjąć Konferencja odbędzie się w dniach 18- 19 listopada 2008 r. w Warszawie, Instytut Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN, ul. Księcia Trojdena 4. Formularz zgłoszeniowy i więcej informacji na www.rodzicpoludzku.pl ZOZ PSIE POLE Sp zoo zatrudni w pełnym lub niepełnym wymiarze godzin, PIELĘGNIARKI ŚRODOWISKOWE Od kandydatek oczekujemy specjalizacji lub kursu kwalifikacyjnego Doświadczenie mile widziane Kontakt: Teresa Chmiel tel 071 / 372-75-70 lub 509-904-705 e-mail [email protected] 15 Nasze oczekiwania Wojciech Kapała Postulowane zmiany w pielęgniarstwie w Polsce według pielęgniarek na podstawie ankiety internetowej Zmiany i przeobrażenia pielęgniarstwa zarówno na świecie, jak i w Polsce są niezbędne. Wraz z rozwojem medycyny stosownym dostosowaniem się do owego rozwoju musi sprostać także pielęgniarstwo, ale przeobrażenie to musi wynikać również z faktu coraz większego udziału pacjenta w procesie leczenia, a więc także w pielęgnowaniu. Czy tylko to? Czy nie należy wymienić także innych przyczyn zmian i potrzebnych fluktuacji pielęgniarstwa? Zapytano o to internautów poprzez kwestionariusz ankiety, jaki został zamieszczony na stronie internetowej serwisu WWW dla pielęgniarek i pielęgniarzy („Pielęgniarstwo” – http://republika.pl/pielegniarstwo/). Kwestionariusz ankiety składał się z kilku podstawowych pytań, wśród których w części pierwszej zapytano internautów o ocenę strony WWW dla pielęgniarek, zaś w drugiej części kwestionariusza pytania dotyczyły m.in. postulowanych zmian w pielęgniarstwie w Polsce. Ank ieta na stronie W W W zosta ła umieszczona 26 września 2005 roku, a zamknięto ją 26 lutego 2006 roku. Ankietę wypełniły 103 osoby, wśród których przeważały kobiety (86 pielęgniarek, tj. 83,5 proc. wszystkich ankietowanych), zaś mężczyźni stanowili zdecydowaną mniejszość (17 pielęgniarzy, tj. 16,5 proc. ankietowanych). Ankieta miała charakter dobrowolny, mógł ją wypełnić każdy, kto „wszedł” na stronę internetową serwisu „Pielęgniarstwo”. Trzeba jednak zaznaczyć, że badanie to miało Streszczenie: Artykuł omawia wyniki badania ankietowego, jakie było przeprowadzone na serwisie internetowym „Pielęgniarstwo”, który działał w latach 2001-2006. Ankietowane osoby, których w sumie było 103, pytano o postulowane przez nich zmiany w polskim pielęgniarstwie. Respondenci wśród postulowanych zmian wymienili konieczność przeobrażenia warunków pracy, fluktuację systemu nauczania zawodu oraz wskazali na potrzebę zmian w obrębie organizacji zawodowych pielęgniarek i położnych. Słowa kluczowe Zmiany zawodowe, polskie pielęgniarstwo. oczywiście charakter jedynie poglądowy, bowiem ankietowani pochodzą z różnych stron Polski, są pracownikami różnych szpitali, instytucji, czy też sami świadczą usługi pielęgniarskie w rejonie a fakt, że wypełnili ankietę (wzięli udział w badaniu) miał charakter wolicjonalny. KIERUNKI ZMIAN WEDŁUG PIELĘGNIAREK I PIELĘGNIARZY Pielęgniarki i pielęgniarze, którzy wypełnili kwestionariusz ankiety zamieszczony na stronie WWW wskazywali najczęściej na trzy kierunki postulowanych przez nich zmian w pielęgniarstwie: 1. System nauczania pielęgniarstwa; 2. Warunki wykonywania pracy; 3. Organizacje zawodowe. Część osób wskazywało na pojedyncze aspekty zmian (pisząc np. tylko o zmianie w systemie nauczania pielęgniarstwa), zaś część osób pisała o kilku (niekiedy dwóch, niekiedy trzech elementach zmian – czyli Informacje o autorze artykułu: mgr pielęgniarstwa Wojciech Kapała – Redaktor Czasopisma „Nowoczesne Pielęgniarstwo i położnictwo”, pracownik Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu, wykładowca na Wydziale Zamiejscowym Nauk o Zdrowiu w Kołobrzegu Wyższej Szkoły Gospodarki Krajowej w Kutnie. 16 zarówno o systemie nauczania, zmianie warunków pracy i uwagach dotyczących organizacji zawodowych). Głosy – wypowiedzi internautów policzono i wykazano, że najwięcej uwag osoby, które postanowiły wypełnić internetowy kwestionariusz ankiety kierują do warunków wykonywania pracy (ogółem 58 proc. badanych), w dalszej kolejności do systemu nauczania pielęgniarstwa (46 proc. badanych) oraz organizacji zawodowych (23 proc. badanych). Niektórzy internauci wypowiadali jeszcze inne, pojedyncze uwagi dotyczące zmian podejścia pielęgniarek do pracy, zmian w za kresie współpracy z personelem lekarskim, większej odpowiedzialność zawodowa wraz z roz szerzeniem kompetencji w zawodzie, większej współpracy i zaangażowania pielęgniarek oddziałowych w pracę pielęgniarek odcinkowych i w problemy w pracy z pacjentem – w sumie takich osób było kilkanaście (14 proc. badanych). (wykres obok) Osoby, który wzięły udział w internetowym badaniu, zapytane w temacie postulowanych przez nich przeobrażeń w pielęgniarstwie w Polsce najwięcej swoich uwag i sugestii kierowały do zmiany dotychczasowych warunków pracy (58 proc. badanych osób). Uzasadnienia tego zdania były bardzo różne, niekiedy respondenci pisali tylko bardzo lapidarnie, W CIENIU CZEPKA Nasze oczekiwania że należy zmienić warunki pracy, ale część z nich dodawała także swój komentarz. Wśród różnych wypowiedzi w tym temacie można było spotkać następujące (przykłady wypowiedzi): „W środowisku pielęgniarskim zmieniłabym warunki pracy, choć ostatnio, tu gdzie pracuję, nie są one takie najgorsze, a poza tym to dałabym wyższe pensje – za dzisiejszą pensję można umrzeć z głodu”, „zmienić warunki pracy i organizacje, bo kto chce w Polsce pracować za 800 zł.???”, „wyposażenie szpitali w sprzęt do pielęgnacji i w ogóle do pobytu w nich pacjentów jest tragiczne – odrapane ściany, brak stojaków na kroplówki, nie mówiąc już o braku pomp infuzyjnych, które są prawie jedynie na Intensywnej Terapii, brak wystarczającej ilości pościeli... Można by tu pisać bardzo długo czego brakuje”, „przede wszystkim warunki pracy – żeby pielęgniarstwo przestało być momentami niewolnikiem chorej służby zdrowia”. Na drugim miejscu ankietowane osoby wskazały za konieczne zmiany w systemie nauczania pielęgniarstwa – 46 proc. badanych. Zdania w tej grupie osób były jednak podzielone, tj. część osób postuluje, aby wrócić do nauczania pielęgniarstwa w systemie liceum i studium pielęgniarstwa (kilkunastu respondentów było takiego zdania), zaś pozostała część osób wyraziła swoje pozytywne zdanie o fakcie, że pielęgniarstwo jest obecnie wykładane na wyższych uczelniach zarówno w systemie licencjatu, czy studiów magisterskich, aczkolwiek osoby te miały także swoje uwagi, co do prowadzenia zajęć, czy też przygotowania zawodowego absolwentów wyższych uczelni. WypowieRycina 1 Postulowane przeobrażenia w pielęgniarstwie w Polsce według pielęgniarek i pielęgniarzy (zestawienie w procentach) dzi osób, które postulowały powrót do systemu nauczania pielęgniarstwa w ramach liceum i studium były następujące (przykłady wypowiedzi): „Moim zdaniem powinny wrócić Licea Medyczne – jest wiele ludzi, którzy by do nich poszło z powołania”, „moim zdaniem stary system kształcenia był lepszy, bo uczył ludzi młodszych i tych, którzy chcieli iść do tego zawodu, a teraz na studia pielęgniarskie niekiedy idą ludzie z przypadku”, „co tu dużo mówić, na studiach jest mało praktyki, tych ludzi nie uczy się praktycznych elementów zawodu – jak oni będą pracować z pacjentem, gdy mają przede wszystkim wiedzę teoretyczną? W Liceach Medycznych zwracało się uwagę na praktykę i tak powinno być nadal”. Wypowiedzi osób, które wypowiadały się pozytywnie o kształceniu pielęgniarek w systemie akademickim, aczkolwiek upatrywały w nim jakiś potrzebnych zmian tak, aby jeszcze lepiej spełniał pokładane w nim nadzieje, były bardzo różne (przykła-dy wypowiedzi): „System nauczania należy pozostawić w takim kształcie jak obecnie, czyli licencjat i możliwość uzyskania magisterki w tym kierunku”, „szkolnictwo jest na dobrej drodze rozwoju”, „należy ustalić, co ma robić pielęgniarka po ukończeniu studiów, trzeba wreszcie ustalić jej kompetencje i możliwości – po co komu 5-letnie (ciężkie) studia – tylko po to, żeby System nauczania Warunki pracy wykonywać „profesjonalną” toaletę?”, „trzeba doprowadzić do respektowania naszego wykształcenia: im wyższe kwalifikacje, tym wyższe stanowisko”, „należy zmienić nieco system nauczania – więcej etyki zawodowej”, „tak, głównie system nauczania – chcąc pracować z lekarzami tak, aby to była współpraca, musimy mieć wyższe wykształcenie! wszystkie!”, „system nauczania jest do zweryfikowania – nie może być profesjonalnie przygotowana do zawodu pielęgniarka po ogólniaku i od razu studiach magisterskich – ona nie ma pojęcia, jak wyglądać powinna praca przy pacjencie”, „przyjmować do szkół tylko te osoby, które chcą być pielęgniarkami, położnymi, a nie te które np. nie dostały się na inne uczelnie, bądź nie bardzo wiedzą co chcą w życiu robić”, „trzeba zmienić system kształcenia, kształcić umiejętności praktycznych, a nie teorii. Widzę, że niektóre pielęgniarki po szkole mają napakowaną głowę teorią, ale nie potrafią się znaleźć w praktyce”, „mówi się, że nadzieją na lepsze jutro jest dobra edukacja i tutaj właśnie upatrywałabym źródła zmian – ale czy rzeczywiście w Polsce można liczyć na zmianę środowiska pielęgniarskiego? Moim zdaniem nie bardzo. Szkolnictwo pielęgniarskie w Polsce, nawet te na wyższym poziomie, nie uczy praktycznych elementów i zagadnień, nie uczy twórczego myślenia, nauczyciele akademiccy od lat powielają stare schematy nauczania – raz napisane konspekty są przedstawiane studentom Organizacje Inne zawodowe pielęgniarstwa Źródło: Opracowanie własne 9 (203) 2008 17 Nasze oczekiwania przez kilka – jeśli nie kilkanaście lat! Odnoszę wrażenie, że akademiccy nauczyciele pielęgniarstwa stracili poczucie tożsamości z zawodem pielęgniarskim..., a więc, jak tu można mówić o profesjonalizmie?”. Ankietowane osoby, wypowiadając się na ten temat napisały także o organizacjach zawodowych (23 proc. badanych), jako o ważnym czynniku, który powinien być zmieniony tak, aby pielęgniarstwo w Polsce było w pełni profesjonalne i za takie było uważane. W wypowiedziach respondentów dominowało zdanie, że organizacje zawodowe powinny się bardziej angażować w walkę o lepszy byt pielęgniarek i o uszanowanie zawodu pielęgniarskiego. Ar gumentacje takiego zdania respondentów były bardzo różne – przykłady wypowiedzi: „Or ganizacje zawodowe powinny nas w pełni reprezentować, walczyć o nasze prawa, a nie tylko dawać poklask dyrekcji szpitali”, „należy wprowadzić nowe osoby do organizacji zawodowych tak, aby rozbić stare układy i tak, aby te panie przestały się tylko ładnie uśmiechać i mówić w kółko to samo, ale żeby wreszcie wziąć się do roboty i zrobić coś pożytecznego, a nie tylko utyskiwać– to ostatnie, to bardzo charakterystyczne dla środowiska pielęgniarskiego, aż wstyd się przyznać!”, „organizacje zawodowe i Izby Pielęgniarskie powinny być bardziej prężne, powinny w pełni nas reprezentować i nas bronić. Powinny być przede wszystkim dla nas – pielęgniarek, a nie stać z boku, tak jakby nie wywodziły się z naszego środowiska”. Komentarz Przeobrażenia w pielęgniarstwie w Polsce, jak wynika z wypowiedzi pielęgniarek i pielęgniarzy, powinny być bardzo różne i najlepiej byłoby, gdyby zachodziły wielotorowo. Jak wynika z powyżej cytowanych wypowiedzi najwięcej problemów ankietowani widzą w warunkach wykonywania pracy i właśnie tutaj domagają się wprowadzenia różnego rodzaju zmian. Zmiany te, jak wynika z wypowiedzi pielęgniarek i pielęgniarzy, powinny służyć poprawie warunków wykonywania pracy, co przysłuży się zarówno samym pielęgniarkom, a także wpłynie pozytywnie na pielęgnowanych przez nie pacjentów. Oczywiście warunki pracy, w jakim przyszło wykonywać zawód pielęgniarski są bardzo różne w wielu szpitalach, poradniach itp., ale wszyscy zdają so18 bie sprawę, że w związku z obecną sytuacją służby zdrowia w Polsce nie są one wszędzie zadowalające. Niemniej kontrowersji wzbudził temat edukacji pielęgniarek. Respondenci pisali o chęci powrotu do szkolenia pielęgniarek w systemie liceum, bądź też studium (co w Polsce obecnie jest zaniechane ze względu na wymogi formalno-prawne), ale pisali także o nauce pielęgniarek w systemie kształcenia akademickiego i związanych z tym problemach. W tym miejscu należy podkreślić, że kształcenie pielęgniarek na po ziomie uniwersyteckim jest uważane za właściwe i docelowe przez wielu różnych bada czy i autorytetów w tej dziedzinie. Otóż, jak pisze E. Hamrin, do wyzwań pielęgniarstwa europejskiego w XXI wieku należy przede wszystkim: prowadzenie nauki pielęgniarek na poziomie uniwersyteckim, a także szerszy dialog pomiędzy różnymi dziedzinami nauk medycznych, przyczyniający się do poszerzenia wiedzy pielęgniarskiej oraz wdrożenia tej wiedzy w praktykę, istotne zmiany w organizacji pracy pielęgniarek zmierzające do efektywnego wykorzystania ich potencjału (co także zasygnalizowali ankietowane pielęgniarki i ankietowani pielęgniarze) oraz głębsze rozważanie przez pielęgniarki kwestii etycznych w zakresie m.in. śmierci, aborcji, eutanazji i transplantacji narządów [1]. Ponadto, jak pisze L. Szymczak, od pielęgniarek menedżerów (jakimi są/ powinny być pielęgniarki naczelne, oddziałowe) wymagać się będzie rozległej wiedzy, dojrzałej orientacji w hierarchii wartości, wysokiego poziomu kulturalnego i etycznego i znajomości języków obcych. Pielęgniarce-menedżerowi, pisze dalej L. Szymczak, potrzebny będzie także wizjonerski pogląd pozwalający na przewidywanie tendencji rynkowych i życzeń klientów, umiejętność szybkiego reagowania na zmiany i wykorzystanie ich jako sposobności do nowych działań, a także gotowość do własnego rozwoju i uczenia się przez całe życie [2]. Ile z tego, co jest postulowane przez autorytety, jest praktyką dnia codziennego? Ile pielęgniarek naczelnych i oddziałowych odpowiada tym wzorcom? – to każdy z nas może ocenić sam. Nauka, wzorce osobowe, w tym moralne i profesjonalizmu zawodowego są potrzebne w pielęgniarstwie, bowiem do nich można się odnieść budując własną zawodową osobowość profesjonalisty. Sama nauka i prowadzenie badań naukowych w pielęgniarstwie jest bardzo istotne. – I. Rżewska pisze, że „nauka jest konieczna dla rozwoju pielęgniarstwa, a wyniki konkretnych badań mogłyby ułatwić ulepszyć działania pielęgnacyjne (…)” [3]. Różnego rodzaju badania w pielęgniarstwie są prowadzone obecnie także w Polsce i systematycznie wzrasta ich ranga i znaczenie dla całego procesu rozpoznawania, leczenia chorób oraz ich lepszej, tj. w odpowiedni sposób prowadzonej pielęgnacji i rehabilitacji. Przyczyniają się one także do pełniejszego zrozumienia problemów współczesnego pielęgniarstwa. I. Wrońska przyznaje nawet, że jeżeli pielęgniarstwo ma budować własne podstawy teoretyczne, swoisty zasób wiedzy naukowej, jeżeli praktyka pielęgniarska ma być oparta bardziej na wynikach naukowych badań niż na tradycji, intuicji i zwyczajach, to wówczas umiejętności badawcze muszą być włączane do repertuaru profesjonalnych umiejętności każdej pielęgniarki [4]. W podobnym tonie w y powiada się I. Rżewska, która podkreśla, że współczesne pielęgniarstwo powinno przede wszystkim wypracować swoją własną, specyficzną domenę wiedzy, umiejętności i nauki [5]. Zamykając omawiany tu temat należy podkreślić przede wszystkim to, iż same pielęgniarki dostrzegają braki i niedoskonałości w swoim środowisku zawodowym i są do niego krytycznie ustosunkowane. Może cieszyć ten fakt, bowiem jeśli różnego rodzaju problemy są dostrzegane przez pielęgniarki, które pracują bezpośrednio przy pacjencie, to świadczy to o dużej wrażliwości i dojrzałości zawodowej, a jest to już ważny czynnik do zainicjowania, wdrożenia i przeprowadzenia konkretnych zmian, których celem będą lepsze warunki pracy i płacy. Piśmiennictwo 1. Hamrin E. The challenge for nursing science in Europe in the New Millenium. Probl Piel 2000; 2: 41-51. 2. Szymczak L. W poszukiwaniu współczesnego wizerunku pielęgniarki-menedżera. V Kongres Piel Pol „Doceniając przeszłość– planujemy przyszłość”, Busko-Zdrój 8-9 maja 2000, mat. konf.: 69-72. 3. Rżewska I. W sprawie nauki pielęgniarskiej. Piel i Poł 1984; 2: 8-9. 4. Wrońska I. Pielęgniarstwo jako nauka teoretyczno-praktyczna. Probl Piel 1999; 1: 11-21. 5. Rżewska I. W sprawie nauki pielęgniarskiej. Piel i Poł 1984; 2: 8-9. A r t yk u ł z a m iesz cz ono d zięk i uprzejmości Założyciela portalu Pielęgniarek i Położnych. Źródło: – Kapała W. Postulowane zmiany w pielęgniarstwie w Polsce według pielęgniarek na podstawie ankiety internetowej. Nowoczesne Pielęgniarstwo i położnictwo 2008, vol. 2, nr 2. Portal Pielęgniarek i Położnych -http://www.pielegniarki.info.pl/ W CIENIU CZEPKA Informacje, prawo, ogłoszenia MINISTERSTWO ZDROWIA DEPARTAMENT PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH że jest to szkoła prowadząca kształcenie w formie studiów wyższych zawodowych - licencjackich, które trwają co najmniej 6 semestrów i obejmują 4.600 godzin, w tym co najmniej 50 % stanowią zajęcia prakWarszawa, 28 sierpnia 2008 r. tyczne. W myśl ww. ustawy wykształcenie wyższe pielęgniarskie uzyskuje osoba, która ukończyła szkołę wyższą prowadzącą kształcenie w formie studiów wyższych zawodowych. Stanowisko w sprawie wykształcenia licencjackiego uzyskiwanego przez pielęgniarki i położne Transformacja systemu kształcenia w zawodzie pielęgniarki i położnej spowodowała potrzebę wprowadzenia wielu zmian w przepisach ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 57 poz. 602). Regulacje zawarte w ustawie z dnia 3 lutego 2001 roku o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 16, poz. 169) wskazują, że od roku akademickiego 2003/2004 nie przeprowadza się rekrutacji do szkół pomaturalnych dla pielęgniarek i położnych, co spowodowało, iż kształcenie w ww. zawodach odbywa się wyłącznie na poziomie szkolnictwa wyższego. Natomiast z dniem 12 lipca 2003 r. weszła w życie ustawa z dnia 22 maja 2003 o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz ustawy zmieniającej ustawę o zawodach pielęgniarskiej położnej (Dz. U. Nr 109, poz, 1029), która wprowadziła definicję szkoły pielęgniarskiej, określając, Informacja w sprawie terminu ważności wydanych zaświadczeń o ukończonych szkoleniach Warszawa, dnia 24 listopada 2004r. Przepisy ustawy z dnia 5 lipca 1996r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tj. Dz. U. z 2001r. Nr 57, poz. 602 ze zm.) w rozdziale 2a regulują zasady funkcjonowania systemu kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych. Zarówno wyżej powołane przepisy ustawy, jak też rozpo- 9 (203) 2008 Ponadto ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365), stanowi, że studia wyższe są to studia prowadzone przez uczelnię posiadającą uprawnienia do ich prowadzenia, kończące się uzyskaniem odpowiedniego tytułu zawodowego: licencjata, magistra lub innego równorzędnego. Tytuł zawodowy licencjata, uzyskiwany jest na studiach pierwszego stopnia, czyli studiach licencjackich, które umożliwiają uzyskanie wiedzy i umiejętności w określonym zakresie kształcenia oraz przygotowują do pracy w określonym zawodzie. Reasumując, w świetle przepisów ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, jak również ustawy prawo o szkolnictwie wyższym absolwent szkoły pielęgniarskiej, który uzyskał tytuł zawodowy licencjata pielęgniarstwa posiada wykształcenie wyższe zawodowe. (-) Jolanta Skolimowska Zastępca Dyrektora Departamentu Pielęgniarek i Położnych rządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003r. w sprawie wykazu dziedzin pielęgniarstwa oraz dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia, w których może być prowadzona specjalizacja i kursy kwalifikacyjne oraz ramowych programów specjalizacji dla pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 197, poz. 1922) nie zawierają postanowień odnośnie terminu ważności wydawanych zaświadczeń o ukończonych szkoleniach. Oznacza to, że zaświadczenia wydawane są bezterminowo. Kwestia oceny, czy pielęgniarka położna legitymuje się odpowiednimi kwalifikacjami zawodowymi należy już do przełożonych. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, iż w myśl art. 10b ust. 1 ustawy o zawodach na wszystkich pielęgniarkach i położnych ciąży ustawowy obowiązek stałego aktualizowania swojej wiedzy i umiejętności zawodowych. Radca prawny NRPiP Iwona Choromańska Tu warto zajrzeć: spis adresów stron internetowych instytucji powiązanych z pielęgniarstwem – http://www.pielegniarstwo.republika.pl/ PORTAL pielęgniarek i położnych www.pielegniarki.info.pl – FORUM PIELĘGNIARKI I POŁOŻNEJ - Gazeta Wyborcza http://forum.gazeta.pl/forum/71,1.html?f=28038 – Polska pielęgniarka i położna w Wielkiej Brytanii http://artur73.blogspot.com – Fundacja Rozwoju Pielęgniarstwa Polskiego http:// www.frpp.org.pl/ – Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie http://www. ptp.na1.pl/ – Wirtualny Magazyn Pielęgniarki i Położnej http:// www.nursing.com.pl – Studenckie Koło PTP przy Zarządzie Głównym Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego http://www. koloptp.pl/ –Polskie Towarzystwo Położnych http://www.zgptpol.am.lublin.pl/ – Polskie Towarzystwo Pielęgniarek Anestezjologicznych i Intensywnej Opieki http://www.ptpa.amp. edu.pl/ – Krajowe Stowarzyszenie Pielęgniarek Medycyny Szkolnej http://www.kspms.org/ – Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Pediatrycznych http://sppszpital.w.interia.pl/ – Polskie Towarzystwo Pielęgniarek Stomijnych http:// www.ptps.pl/ – Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Onkologicznych http://www.pspo.pl/ – Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych http://www.pspe.pl/strona/ – Sekcja Pielęgniarstwa i Techniki Medycznej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego http://www.sptm. org.pl/ – Ministerstwo Zdrowia http://www.mzios.gov.pl/ – Krajowa Rada Akredytacyjna Szkolnictwa Medycznego http://www.mz.gov.pl/wwwmz/index?mr=b2&ms=0&ml=pl&mi=0&mx=6&ma=162 – Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych http://www.ckppip.edu.pl/ – Narodowy Fundusz Zdrowia - Centrala http://www. nfz.gov.pl/new/ – Narodowy Fundusz Zdrowia - Oddziały Wojewódzkie http://www.nfz.gov.pl/new/index.php?katnr=3&dzialnr=8&artnr=34 – Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych http://www.ozzpip.nazwa.pl/ – Samorząd Zawodowy Pielęgniarek i Położnych - Naczelna Izba http://www.izbapiel.org.pl/ – Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych http://www.doipip.wroc.pl 19 G.B. MANAGEMENT DZIAŁ DOSKONALENIA ŚREDNICH KADR MEDYCZNYCH Adres biura/szkoły: adres do korespondencji: ul. Trzebnicka 42 50-230 Wrocław tel./ fax: (0 71) 78 33 285 tel./ fax: (0 71) 78 36 911 e-mail: [email protected] www.ddskm.pl PLAN SZKOLEŃ 2008 r. Lp. Rodzaj szkolenia Il.os. Czas trwania Termin realizacji Cena 1. Komunikacja z pacjentem 30 2 dni IV kwartał 2008 150 zł 2. Profesjonalna obsługa pacjenta 30 3 dni IV kwartał 2008 190 zł I SZKOLENIA DLA PERSONELU MEDYCZNEGO 3. Nowoczesny i skuteczny menedżer służby zdrowia 20 3 dni IV kwartał 2008 300 zł 4. Asertywność i komunikacja wewnętrzna w służbie zdrowia 20 2 dni IV kwartał 2008 190 zł 5. Komunikacja wewnętrzna- dialog i skuteczna perswazja w zespole medycznym 20 3 dni IV kwartał 2008 270 zł 6. Rozmowa oceniająca- rozwój i doskonalenie czy „dywanik”… 20 3 dni IV kwartał 2008 270 zł 30 5 dni IV kwartał 2008 235 zł II KURSY DOKSZTAŁCAJĄCE dla pielęgniarek i położnych 1. Profilaktyka zakażeń szpitalnych 2. Budowa i wdrażanie standardów 30 3 dni IV kwartał 2008 150 zł 3. Ochrona zdrowia przed toksycznym działaniem cytostatyków 30 2 dni IV kwartał 2008 135 zł 4. Profilaktyka i leczenie odleżyn 30 3 dni IV kwartał 2008 150 zł 30 3 dni IV kwartał 2008 150 zł 5. Proces pielęgnowania III KURSY SPECJALISTYCZNE 25,26,27.09 9,10,11.10 23,24,25.10 6,7,8.11 1. Endoskopia dla pielęgniarek 30 teoria: 12dni praktyka:13dni 2. Szczepienia ochronne dla pielęgniarek 30 teoria: 5 dni praktyka: 5 dni 3. EKG dla pielęgniarek i położnych 30 teoria: 5dni praktyka:10dni 30 teoria: 6 dni praktyka: 5dni 5. Resuscytacja krążeniowo- oddechowa dla pielęgniarek i położnych 30 teoria: 6dni praktyka: 5dni 6. Pielęgnowanie w chorobach narządu wzroku dla pielęgniarek 30 teoria : 8dni praktyka 13dni IV kwartał 2008 500 zł* 7. Podstawy dializoterapii dla pielęgniarek 30 teoria: 4dni praktyka: 8dni IV kwartał 2008 350 zł* 8. Leczenie ran dla położnych 30 teoria: 5dni praktyka: 5dni IV kwartał 2008 350 zł* 9. Leczenie ran- odleżyny dla pielęgniarek 30 teoria: 5dni praktyka:10dni IV kwartał 2008 390 zł* 30 teoria: 5 dni praktyka:10dni IV kwartał 2008 390 zł* 30 teoria: 5dni praktyka:10dni IV kwartał 2008 390 zł* 4. 10. Przygotowywanie i podawanie leków przeciwnowotworowych u dorosłych dla pielęgniarek i położnych Leczenie ran- oparzenia dla pielęgniarek 11. Leczenie ran- owrzodzenia żylne dla pielęgniarek IV 690 zł IV kwartał 2008 350 zł * 16,17,18.10 23,24 .10 350 zł * IV kwartał 2008 390 zł* IV kwartał 2008 350 zł* KURSY SPECJALIZACYJNE 1. Specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego 25 22 miesiące 2. Specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego 25 22 miesiące 3. Specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego 25 22 miesiące 4. Specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego 25 22 miesiące 5. Specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego 25 22 miesiące Termin uruchomienia specjalizacji uzależniony jest od decyzji Ministerstwa Zdrowia ( przyznanie środków na dofinansowanie) - Zgłoszenia należy dokonywać na załączonym formularzu listownie lub elektronicznie. O przyjęciu na dany kurs dokształcający oraz specjalistyczny decyduje kolejność zgłoszeń. Osoby, które nie zakwalifikowały się na bieżące szkolenie będą przyjęte w kolejnym terminie. - Kandydat zakwalifikowany na kurs otrzymuje zawiadomienie w formie pisemnej. W sytuacji dużego zainteresowania danym kursem dokształcającym, może być on realizowany również na życzenie w Państwa placówce, tylko dla jej pracowników. Termin, miejsce i organizacja kursu ustalone będą wówczas indywidualnie. - O przyjęciu na specjalizację decyduje spełnienie wymogów zawartych w Rozporządzeniu MZ oraz wynik egzaminu wstępnego. Organizator informuje, iż podane terminy rozpoczęcia i zakończenia planowanych szkoleń mogą ulec przesunięciom spowodowanym przez brak kompletu osób na 20dany rodzaj kursu. W CIENIU CZEPKA Informacje, ogłoszenia WYŻSZA SZKOŁA MEDYCZNA LZDZ W LEGNICY 59-220 Legnica, ul. Mickiewicza 36, Informacje i zapisy: mgr Małgorzata Modl pok. 211-tel./fax: 076 72-45-160 wew. 39 lub pok. nr 104- Dziekanat , tel./fax: 076 72-45-160 www.wsmlegnica.pl, e-mail: [email protected] Oferta szkoleniowa L.P DZIEDZINA/ADRESAT LICZBA GODZIN KOSZT SZKOLENIA JEDNEJ OSOBY TERMIN ROZPOCZĘCIA/ MIEJSCE SZKOLENIA Specjalizacje trwające 20 miesięcy 1 Specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego dla pielęgniarek 1111 godzin dydaktycznych 4950 zł Czerwiec 2009 2 Specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa geriatrycznego dla pielęgniarek 1030 godzin dydaktycznych 4600 zł Czerwiec 2009 3 Specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania 1057 godzin dydaktycznych 5000 zł Czerwiec 2009 4 Specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego dla pielęgniarek 995 godzin dydaktycznych 5280 zł Egzamin kwalifikacyjny 09.09.2008 5 Wykonanie i interpretacja zapisu EKG dla pielęgniarek i położnych 105 godzin dydaktycznych 350 zł 20.09.2008 Kamienna Góra 6 Leczenie ran dla pielęgniarek 225 godzin dydaktycznych 950 zł Listopad 2008 Legnica/Świdnica 7 Szczepień ochronnych dla pielęgniarek 80 godzin dydaktycznych 330 zł Październik 2008 Legnica/Świdnica 70 zł Listopad 2008 Legnica/Świdnica Kursy specjalistyczne Kursy dokształcające 8 Profilaktyka raka sutka-samobadanie piersi dla pielęgniarek 20 godzin dydaktycznych Szkolenia 9 Sanitariusza szpitalnego-kurs kwalifikacyjny dla wszystkich. Osoba po ukończeniu kursu uzyskuje nowy zawód sanitariusza szpitalnego. 240 godzin 1300 zł Z chwilą zamknięcia naboru (min. 20 osób) Legnica/Świdnica 10 Udzielania pierwszej pomocy dla pracowników 15 godzin 250 zł Z chwilą zamknięcia naboru (min. 8 osób) Legnica/Świdnica 11 Profilaktyka raka piersi dla kobiet 20 godzin 70 zł Z chwilą zamknięcia naboru (min. 20 osób) Legnica/Świdnica Kursy 12 Kurs Ratowników. Kurs kwalifikacyjny Ratownictwa Medycznego 66 godzin 1490 zł Z chwilą zamknięcia naboru (min. 20 osób) Legnica/Świdnica 13 Języka Miganego dla służb medycznych (pielęgniarki i położne i inni pracownicy medyczni) 60 godzin 600 zł Z chwilą zamknięcia naboru (min. 8 osób) Legnica/Świdnica 14 Języka Miganego dla służb społecznych oraz innych osób zainteresowanych 60 godzin 600 zł Z chwilą zamknięcia naboru (min. 8 osób) Legnica/Świdnica 15 Kurs masażu klasycznego dla osób chcących nabyć umiejętności posługiwania się masażem klasycznym w odnowie biologicznej i profilaktyce zmęczenia psychofizycznego 160 godzin (6 miesięcy) 1380 zł Z chwilą zamknięcia naboru (min. 25 osób) Legnica/Świdnica 16 Kurs pedagogiczny kwalifikacyjny dla czynnych zawodowo nauczycieli (instruktorów) 270 godzin w/g programu MEN 1650 zł Wrzesień 2008 Legnica/Świdnica 17 Szkoła opiekun medyczny dla absolwentów liceum 2 semestry Tryb: dzienny, wieczorowy, zaoczny dzienny 180 zł miesięcznie wieczorowy, zaoczny 160 zł miesięcznie Luty 2009 Legnica/Świdnica 2 lub 3 semestry 1950 zł/semestr 01.10.2008 Legnica 2 semestry Dla pielęgniarek 1950 zł Dla lekarzy 2800 zł 01.10.2008 Legnica Studia podyplomowe 18 Studia podyplomowe BHP dla absolwentów szkół wyższych 19 Studia podyplomowe Zarządzanie Jednostkami Służby Zdrowia dla absolwentów szkół wyższych 9 (203) 2008 21 Pamięć i serce Z głębokim żalem żegnamy naszą Koleżankę JOLANTĘ RUDĄ pielęgniarkę z Kliniki Chirurgii Urazowej i Chirurgii Ręki składając wyrazy współczucia i słowa otuchy Jej najbliższym Z-ca Dyrektora ds. Pielęgniarstwa Akademickiego Szpitala Klinicznego, Przełożona Pielęgniarek oraz pielęgniarki z rejonu Klinik przy ul. Traugutta 57/59 Jedne drzwi otwierają się, inne zamykają, a my musimy żyć dalej Naszej koleżance BOŻENCE JABŁOŃSKIEJ słowa otuchy i wyrazy współczucia z powodu śmierci Mamy składają koleżanki i współpracownicy Bloku Operacyjnego szpitala w Oławie Jedne drzwi otwierają się inne zamykają, a my musimy żyć dalej Koleżance BARBARZE HAJDUCKIEJ słowa otuchy i wyrazy współczucia z powodu śmierci Męża składają koleżanki i współpracownicy z Oddziału Chirurgicznego ZOZ Oława Jedne drzwi otwierają się, inne zamykają, a my musimy żyć dalej. Serdeczne wyrazy współczucia oraz słowa otuchy z powodu śmierci Taty JOANNIE DOMAGALE składają koleżanki z Oddziału Endokrynologii Okręgowego Szpitala we Wrocławiu 22 Zarząd oraz Członkowie Koła Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego przy ZOZ MSWiA we Wrocławiu Z ogromnym żalem i smutkiem przyjęliśmy wiadomość, że w dniu 21.08.2008 r. zmarła, przeżywszy 100 lat GIZELA MANDLER Długoletni, zasłużony Pracownik Szpitala – Polikliniki MSW we Wrocławiu Przełożona Pielęgniarek Nestorka pielęgniarstwa i wpółzałożycielka Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego. Odznaczona między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego Oraz Złotą Odznaką Zasłużonych dla Województwa Wrocławskiego i Miasta Wrocławia. Cześć Jej pamięci! Dyrekcja, Pielęgniarki i Położne oraz Pracownicy ZOZ MSWiA we Wrocławiu MARCIE JAKUBISZYN wyrazy szczerego żalu i słowa otuchy z powodu śmierci Matki składają koleżanki z ZOZ Oława Pani BASI HAJDUCKIEJ wyrazy współczucia z powodu śmierci Męża składa Dyrekcja, Koleżanki i Koledzy z ZOZ Oława Naszej Koleżance MONICE PREDKO słowa otuchy i wyrazy szczerego współczucia z powodu śmierci Mamy składają – współpracownicy Oddziału Wewn. C z OSK W CIENIU CZEPKA Pamięć i serce „Umrzeć musi, co ma żyć” Stanisław Wyspiański Z głębokim żalem i smutkiem Żegnamy nestorkę i autorytet pielęgniarstwa GIZELĘ MANDLER Założycielkę Koła Naukowego Pielęgniarek, a następnie Koła Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego przy Szpitalu MSW, aktywną działaczkę na rzecz Oddziału Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego we Wrocławiu. Żegnamy Cię w wielkim smutku, ale także z wiarą w sercu, że dzieło Twe nie przeminie. Naszej Drogiej Koleżance DANUCIE SKOWRONEK wyrazy szczerego żalu i słowa otuchy z powodu śmierci Mamy składają koleżanki i koledzy z Przychodni Rejonowej w Chojnowie. Z wielkim żalem pożegnaliśmy tragicznie zmarłą 08.08.2008 r. naszą koleżankę pielęgniarkę HANNĘ SZYDŁOWSKĄ i Jej męża MARIUSZA – długoletnich pracowników Wojewódzkiego Szpitala Neuropsychiatrii w Krośnicach. Na zawsze pozostaną w naszej pamięci! Rodzinie wyrazy współczucia składają Pielęgniarki Wojewódzkiego Szpitala Neuropsychiatrii w Krośnicach Naszej Drogiej Koleżance SYLWII JAROSZ wyrazy żalu i słowa otuchy z powodu śmierci Mamy składają pracownicy Oddziału Neonatologii WSS we Wrocławiu Wyrazy głębokiego współczucia i słowa otuchy z powodu śmierci Ojca KATARZYNIE URBANIAK składają pracownicy Oddziału Neonatologii WSS we Wrocławiu Koleżance położnej KRYSTYNIE ADAMSKIEJ słowa otuchy i wyrazy szczerego współczucia z powodu śmierci Mamy składają koleżanki z Oddziału PołożniczoGinekologicznego oraz Neonatologicznego z ZOZ Średzkie Centrum Medyczne Wyrazy szczerego współczucia koleżance ELŻBIECIE PYRYT z powodu śmierci Siostry składają pielęgniarki Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu 9 (203) 2008 Wyrazy głębokiego współczucia dla koleżanki położnej ALICJI SZWEDO z powodu śmierci Teściowej składają koleżanki z Oddziału PołożniczoGinekologicznego oraz Neonatologicznego z NZOZ Średzkie Centrum Medyczne Wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy koleżance TAMARZE GÓRNIEWICZ z powodu śmierci Mamy składa Pielęgniarka Naczelna, pielęgniarki, położne ZP ZOZ w Miliczu 23 Informacje SKRÓCONY PLAN SZKOLENIA NA II PÓŁROCZE 2008 ROKU Dolnośląskiego Ośrodka Kształcenia Podyplomowego Kadr Medycznych Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu i biurem w Lubinie Formularz zgłoszeniowy, w wersji do druku, dostępny jest na stronie internetowej DOIPiP: www.doipip.wroc.pl Szczegółowe informacje można uzyskać w siedzibie we Wrocławiu i biurze w Lubinie SZKOLENIA SPECJALIZACYJNE (we Wrocławiu) Dziedzina Planowane terminy rozpoczęcia Cena PLN Pielęgniarstwo onkologiczne dla pielęgniarek 5415 zł w tym 4215 dofinansowane przez MZ Pielęgniarstwo położnicze dla położnych 5415 zł w tym 4215 dofinansowane przez MZ Pielęgniarstwo kardiologiczne dla pielęgniarek lipiec 2008 lipiec 2008 5415 zł dofinansowa- uzależniony od nie uzależnione od daty ogłoszenia przetargu przetargu Planowane terminy zakończenia Zakres maj 2010 Wykonywanie i interpretacja zapisu EKG dla pielęgniarek i położnych (nr 03/07) maj 2010 Resuscytacja krążeniowo – oddechowa ( nr 02/07 ) uzależniony od daty ogłoszenia przetargu KURSY KWALIFIKACYJNE Dziedzina cena Miejsce Pielęgniarstwo rodzinne dla położnych 1.500 Lubin Pielęgniarstwo rodzinne dla pielęgniarek Planowane terminy Planowane terminy rozpoczę- zakończenia cia wrzesień 2008 r. styczeń 2009r. Lubin 1.500 Wrocław październik 2008 r. wrzesień 2008 r. luty 2008 r. styczeń 2009 r. Pielęgniarstwo opieLubin ki długoterminowej 1.500 Wrocław dla pielęgniarek sierpień 2008 r. grudzień 2008 r.* styczeń 2009r. kwiecień 2009 r. Organizacja i zarządzanie dla pielęgnia- 1.600 Wrocław rek i położnych październik 2008 r. styczeń 2009r. 1.500 Wrocław Pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki dla pielęgniarek 1.500 Lubin Wrocław październik 2008 r. listopad 2008 r. luty 2009 r. marzec 2009r. Pielęgniarstwo opieki paliatywnej dla pielęgniarek 1.500 Wrocław grudzień 2008 r.* kwiecień 2009 r. październik 2008 luty 2009 r. Kurs kwalifikacyjny dla sanitariuszy szpitalnych 950 Wrocław marzec 2009r. * - terminy rozpoczęcia w/w kursów uzależnione będą od ilości osób zainteresowanych i mogą rozpocząć się we wcześniejszych miesiącach w zależności od zapotrzebowania na szkolenia 24 Cena PLN Miejsce Planowane terminy rozpoczęcia Planowane terminy zakończenia 350 Lubin Wrocław październik 2008r. wrzesień 2008r. listopad 2008r. październik 2008r. 350 wrzesień 2008r październik wrzesień 2008 r. 2008r. Lubin (dla DCO) październik Wrocław październik 2008r. 2008 r. listopad 2008 r. 350 Wrocław listopad 2008 r. Szczepienia ochronne dla pielęgniarek Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie dla pielęgniarek i położnych 880 zł w tym 780 dofinansowane wrzesień 2008 ze środków Wrocław listopad 2008 r. publicznych i własnych Wykonywanie i ocena testów skórnych dla pielęgniarek 250 Wrocław listopad 2008 r. grudzień 2008 r. październik 2008 r. grudzień 2008 r. grudzień 2008 r. KURSY DOKSZTAŁCAJĄCE Pielęgniarstwo ochrony zdrowia pracujących dla pielęgniarek listopad 2008 r. KURSY SPECJALISTYCZNE Zakres Cena Miejsce Planowane terminy rozpoczęcia Planowane terminy zakończenia Szkoła Rodzenia dla położnych 400 Wrocław październik 2008r. grudzień 2008r. Praca pielęgniarki w gabinecie zabiegowym dla pielęgniarek 200 Wrocław listopad 2008 listopad 2008r. Wybrane zagadnienia z zakażeń szpitalnych dla pielęgniarek i położnych 200 Wrocław* Wrzesień 2008 r. wrzesień 2008 r Usprawnianie pacjentów po udarze mózgu dla pielęgniarek 200 Lubin Wrocław w zależności od zapotrzebowania Usprawnianie pacjentów długotrwale unieru200 chomionych dla pielęgniarek Lubin Wrocław w zależności od zapotrzebowania Zasady podnoszenia i przenoszenia pacjentów 200 dla pielęgniarek Lubin Wrocław w zależności od zapotrzebowania Profilaktyka i leczenie odleżyn dla pielęgniarek Lubin Wrocław w zależności od zapotrzebowania 200 *możliwość organizowania kursów w miejscu pracy nie tylko we Wrocławiu W CIENIU CZEPKA 071/343 04 16 9 (203) 2008 076/746 42 03 25
