Woda z kranu jak bumerang

Woda z kranu jak bumerang – ciągle wraca
Co jakiś czas wraca jak bumerang temat picia wody z kranu. Pierwsze doniesienia na ten
temat ukazały się latem 2003 roku, a przedostatnio w sierpniu roku bieżącego, kiedy to dwaj
„samozwańczy fachowcy od żywienia” ogłosili na Facebooku swój odkrywczy pomysł, żeby
poprawić zdrowie i chronić środowisko, trzeba pić tylko wodę z kranu i przy okazji odciąć
źródło dochodu tym paskudnym rozlewaczom wody do butelek. Temat ten podchwycili dość
entuzjastycznie dziennikarze, ale po kilku dniach balon pękł kiedy argumenty studenta sztuk
pięknych i niedoinformowanego w tej dziedzinie informatyka okazały się mówiąc delikatnie
chybione. Sprawa umarła śmiercią naturalną bowiem te rewelacje wbrew oczekiwaniom
inicjatorów akcji nie zachwiały rynkiem napojów. Okazało się, że konsumenci wyciągnęli
wręcz odwrotne wnioski niż zakładali to inicjatorzy tej całej pseudo edukacyjnej akcji i
zwrócili się o informację w tych sprawach do źródła. Dało to możliwość producentom wód i
napojów wyjaśnienia jak na kruchych podstawach budowane są takie akcje i przedstawienia
walorów produkowanych przez nich wód i napojów.
Mimo że przedsiębiorstwa wodociągowe zacierały ręce, że zyskały tu świeżą wodę na młyn
ich interesów to wygranymi w tej batalii okazały się jednak przedsiębiorstwa dostarczające
wodę i napoje w butelkach. Prawdą jest, że dzięki nowoczesnej technologi uzdatniania wody
wiele przedsiębiorstw wodociągowych może wyprodukować krystalicznie czystą wodę ale
jak wykazała moja dyskusja z przedstawicielem wodociągów warszawskich na antenie
TVN24 odpowiadają one za stan wody do licznika. Za dalszy jej bieg w rurach umywają ręce.
Wobec tego zaproponowałem by zamiast szermować hasłem „pijcie wodę z kranu” używali w
reklamie swoich produktów hasła „pijcie wodę sprzed licznika” i będzie to bardziej uczciwe.
A w ogóle nie zdają sobie chyba sprawy z tego, że porównywanie jakości wody
wodociągowej do wód butelkowanych jest nieuprawnione i nosi cechy nieuczciwej
konkurencji. Są to dwie rożne kategorie wód, podlegające różnym przepisom
określającym ich cechy i dopuszczalne parametry i takie stawianie sprawy jest
wprowadzaniem konsumentów w błąd. Nie jest to tylko nasze stanowisko, ale także
rozstrzygnięcia sądowe w Europie. W procesie przed Trybunałem Belgijskim zakazano
największej firmie wodociągowej Vivaqua w Belgii stosowania takich praktyk.
Dlaczego pod znakiem zapytania należy stawiać jakość wody wodociągowej?
Pytanie nie jest bezpodstawne, gdyż tylko w miesiącu wrześniu i październiku tego roku nie
licząc oczywiście wcześniejszych, dowiadujemy się z informacji prasowych z różnych stron
Polski o zanieczyszczeniach wód wodociągowych. Płynące wody z kranu o różnym kolorze
na pewno nie krystalicznym i zapachu nie mającym nic wspólnego z krystaliczną cieczą,
ostrzeżenia mieszkańców że woda nie jest zdatna do picia lub zdatna tylko po przegotowaniu
mówią o jej jakości. Przykłady takich doniesień prasowych oryginalnych można znaleźć na
stronie internetowej www.wodadlazdrowia.pl. W różnych akcjach przedsiębiorstwa
wodociągowe dla zachęcenia konsumentów do picia wody z kranu prześcigały się w
pomysłowych akcjach, kusząc się na porównanie nawet pod względem jakościowym wody
wodociągowej do wód butelkowych w tym mineralnych.
Porównanie takie jest nie tylko nie do przyjęcia z punktu widzenia merytorycznego ale i ma
cechy nieuczciwej konkurencji.
Jakimi zatem cechami różnią się od siebie wody wodociągowe i wody butelkowane i
dlaczego jest to tak ważne.
Pierwsza różnica dotyczy tego co mówi Ministerstwo Zdrowia, wydając dwa różne
obowiązujące rozporządzenia (1; 2) dotyczące : wód wodociągowych czyli wód
przeznaczonych do spożycia przez ludzi i wód mineralnych, źródlanych i stołowych. Aby
jednak wyjaśnić bardziej szczegółowo temat i bardziej zobrazować powołuję się tu na
autorytatywne źródło pani dr Teresę Latour z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego
PZH Zakładu Tworzyw Uzdrowiskowych (3). Z publikacji tej dowiadujemy się że:
Woda przeznaczona do zaopatrywania ludności (wodociągowa), określana w przepisach jako
„ woda do spożycia przez ludzi”Wody butelkowane- naturalne wody mineralne (NWM),
wody źródlane (WŹ), wody stołowe (WS)są zaliczane do środków spożywczych
Wody te różnią się zasadniczo:
- pochodzeniem
- przeznaczeniem
Sposobem traktowania przed udostępnieniem do spożycia a w konsekwencji wymaganiami
mikrobiologicznymi, fizyko-chemicznymi i chemicznymi
Różnice pomiędzy wodami wodociągowymi i wodami butelkowanymi (3)
Różnice-rodzaje
Pochodzenie
Przeznaczenie i
codzienne użycie
Przygotowanie
wody do
udostępniania
Wymagania
mikrobiologiczne
Wody wodociągowe
Woda do zaopatrywania ludności
może pochodzić
-z zasobów podziemnych ale
także wykorzystuje się wody
powierzchniowe mające kontakt
z różnym
– często niezidentyfikowanym
zanieczyszczeniem
Wody butelkowane
Wody butelkowane muszą pochodzić
wyłącznie
-z zasobów podziemnych,: izolowanych
utworami geologicznymi
(np. gliny, iły) od przenikania do nich
zanieczyszczeń zewnętrznych.
W konsekwencji są to wody „pierwotnie
czyste” pod względem chemicznym i
mikrobiologicznym nie zawierające
składników antropogenicznych
- do higieny osobistej i
Woda źródlana- do picia, przygotowania
utrzymania czystości
napojów
- do celów gospodarczych- naturalna woda mineralna i woda
produkcyjnych
stołowa- do picia, a niektóre również w
- do przygotowania napojów i
celu uzupełnienia niedoborów mineralnych
pokarmów
( C2+, Mg2+, J-, F-, Na+, Cl-) lub poprawy
funkcji fizjologicznych
- W celu uzyskania jakości
- Rozlewnia musi być usytuowana w
bezpiecznej dla zdrowia stosuje bliskim sąsiedztwie ujęcia wody. się różne metody uzdatniania:
Niedopuszczalne są metody przygotowania
filtrację, dezynfekcję
wody do rozlewu takie jak: dezynfekcja,
(chlorowanie, ozonowanie,
demineralizacja, mikrofiltracja, filtracja z
światło UV), demineralizację.
użyciem węgla aktywnego-zmieniające lub
- z miejsca, w którym nastąpiło korygujące naturalne właściwości tych
uzdatnienie woda przekazywana wód
jest rurociągiem (różnej długości
i z różnych materiałów) do
miejsc poboru przez
użytkowników.
- jakość wody w miejscu odbioru
może być różna od stwierdzonej
w punkcie jej uzdatniania.
wyklucza się obecność:
W wodzie butelkowanej - naturalnej
- bakterii Escherichia coli w
wodzie mineralnej, wodzie źródlanej, i
100ml
wodzie stołowej – wyklucza się obecność:
- Enterokokki w 100 ml
- bakterii Escherichia coli w 250 ml
Wymagania
chemiczne
- bakterii grupy coli w 250 ml
- Enterokokki w 250 ml
- Pseudomonas aeruginosa w 250 ml
- Clostridia redukujące siarczyny w 50 ml
- Ogólna liczba bakterii wyhodowanych na
agarze z 1ml wody w temp. 220 C± 20 C
po 72 h ≤ 20 w temp. 360 C± 20 C po 24 h
≤5
- Wymagania dla wód butelkowanych
(zarówno zakres badań jak też rodzaje
bakterii i objętość wody, w której są one
limitowane) są zdecydowanie
- bardziej rygorystyczne niż dla wody
wodociągowej.
Limity stężenia niektórych składników potencjalnie toksycznych w tym
również naturalnego pochodzenia
Woda udostępniana systemem
Wody butelkowane
wodociągów:
- bar Ba2+ ≤ 1,0 mg/dm3
2+
- bar Ba - nienormowany
- kadm Cd2+ ≤ 0,003 mg/dm3
- kadm Cd2+ ≤ 0,005 mg/dm3
- miedź Cu2+ ≤ 1,0 mg/dm3
2+
3
- miedź Cu ≤ 2,0 mg/dm
- azotany NO3– ≤ 10 mg/dm3
- azotany NO3– ≤ 50 mg/dm3
- azotyny NO2– ≤ 0,1 mg/dm3
2–
3
- azotyny NO ≤ 0,5 mg/dm
Limity stężenia składników
Wykluczona obecność któregokolwiek ze
organicznych potencjalnie
składników organicznych limitowanych w
szkodliwych dla zdrowia
wodzie wodociągowej.
pochodzenia antropogenicznego
lub powstałych w procesie
uzdatniania
- chlorek winylu ≤ 0,50µg/dm3
-akryloamid ≤ 0,1µg/dm3
-trichalometany suma (THM) ≤
100µg/dm3
-bromiany ≤ 10µg/dm3
-wielopierścieniowe
węglowodory aromatyczne
(suma) ≤ 0,10 µg/dm3
-benzo(a)piren ≤ 0,010 µg/dm3
-epichlorohydryna ≤ 0,1µg/dm3
-formaldehyd ≤ 0,05 mg/dm3
-czterochlorek węgla ≤ 0,002
mg/dm3
-chloroform ≤ 0,03 mg/dm3
-pestycydy (suma) ≤ 0,5 µg/dm3
-chloroaminy ≤ 0,5 mg/ dm3
I jak nie trudno się zorientować różnice rozpoczynają się już od samego początku czyli od
pochodzenia wód, poprzez różnice w składzie chemicznym i mikrobiologicznym, sposobie
wydobywania i dystrybucji. Nie można zatem powiedzieć, że "woda to woda" bo jedna od
drugiej znacznie się różni i to bardzo istotnymi wieloma czynnikami, które mają zasadniczy
wpływ na zdrowie ludzi.
I jeszcze jeden bardzo ważny aspekt. Inicjatorzy kolejnej akcji zachęcającej do picia wody z
kranu wymyślili sobie kampanię pt.”Zawodniacy”, którą zgłosili do konkursu na programy
zdrowotne i otrzymali patronat Ministerstwa Zdrowia oraz dofinansowanie na jej realizację.
To im otworzyło drogę do zbierania wokół tej akcji dalszych patronów i protektorów.
Zaangażowało się w to pięć poważnych instytucji i kilka innych organizacji, ale chyba nikt
nie przeczytał dokładnie celów i uzasadnień tej kampanii bo w materiałach roi się od błędów i
nieścisłości.
Organizatorzy kampanii chcą przede wszystkim, jak deklarują się promować picie wody z
kranu, a nie butelkowanej.
Organizatorzy kampanii w ogóle nie orientują się w rzeczywistości. Woda wodociągowa
teoretycznie spełnia wszystkie normy jakości, ale po wyjściu ze stacji uzdatniania praktycznie
nikt nie czuje się odpowiedzialny za to co leci z kranu u finalnego odbiorcy. Dlatego
twierdzenie, że jest bezpieczna i zdrowa po otwarciu kranu, jest takim pobożnym życzeniem i
taką sobie loterią, a w aspekcie zdrowia publicznego rozwiązanie dostępne, wygodne i tanie to
za mało by twierdzić, że taka loteryjka ma służyć bezpieczeństwu dzieci. Bulwersującym a
właściwie dramatycznym i bezsensownym agrumentem jest tłumaczenie że: picie wody z
kranu jest troską o dzieci z uboższych rodzin i ma znaczenie wyrównywania nierówności.
Widać też że organizatorzy tej kampanii nie znają realiów życia szkolnego bo takie założenie
przyczyniło by się raczej do podziału dzieci na grupy Bogatsi piliby napoje i soki a te
pozostałe biedaki wodę, co wpędzało by je w kompleksy. I to byłaby kolosalna, ale porażka.
Cała ta kampania tylko pozornie ma coś wspólnego z troską o zdrowie dzieci bo obiektywnie
rzecz biorąc jest wiele napojów i wód przynoszących pozytywne efekty zdrowotne. Tego
niestety nie zauważają działacze Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych, które w
założeniach może i ma szczytne cele, ale przy ich realizacji rozmijają się z prawdą i tą
lansowaną ideą. Używają nieprawdziwych, wymyślonych przez siebie argumentów, co
podważa ich wiarygodność.
Tadeusz Wojtaszek
Literatura:
1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2010 r zmieniające rozporządzenie w
sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie naturalnych wód
mineralnych, wód źródlanych i wód stołowych.
3. T. Latour, Wody butelkowane, woda wodociągowa, podobieństwa i różnice .Narodowy
Instytut Zdrowia Publicznego PZH Zakład Tworzyw Uzdrowiskowych
4. T. Wojtaszek ., Woda dla życia i zdrowia, Vege nr 2/2008
5. W. Respondek, I. Traczyk;Wody mineralne jako źródło wybranych składników
mineralnych w diecie. Standardy Medyczne 4/2007.