raport z ewaluacji problemowej

Transkrypt

Nadzór pedagogiczny
System Ewaluacji Oświaty
RAPORT Z EWALUACJI
PROBLEMOWEJ
SPECJALNY OŚRODEK SZKOLNO-WYCHOWAWCZY
IM. KORNELA MAKUSZYŃSKIEGO W OLSZTYNIE
Olsztyn
Kuratorium Oświaty w Olsztynie
Wstęp
Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów
do spraw ewaluacji.
Ewaluacja
zewnętrzna
polega
na zbieraniu
i analizowaniu
informacji
na temat
funkcjonowania
szkoły
w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa:
1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów.
2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się.
3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej.
4. Uczniowie są aktywni.
5. Kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne.
6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji.
7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych.
8. Promowana jest wartość edukacji.
9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki.
10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju.
11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu,
egzaminu
gimnazjalnego,
egzaminu
maturalnego,
egzaminu
potwierdzającego
kwalifikacje
zawodowe
i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych.
12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi.
Ewaluacja ma także na celu ustalenie, czy szkoła spełnia badane wymagania zawarte w rozporządzeniu Ministra
Edukacji Narodowej
z dnia 6.08.2015 r. Szkoła może spełniać wymagania na poziomie podstawowym
i podejmować działania z wysokiego poziomu wymagania.
SPECJALNY OŚRODEK SZKOLNO-WYCHOWAWCZY IM. KORNELA MAKUSZYŃSKIEGO W OLSZTYNIE
2/33
Opis metodologii
Badanie zostało zrealizowane w dniach 09-02-2016 - 22-02-2016 przez zespół wizytatorów ds.
ewaluacji, w skład którego weszły: Renata Maria Iłeczko oraz Joanna Jabłońska. Badaniem objęto 44
wychowanków (ankieta i wywiad grupowy), 51 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 55 nauczycieli (ankieta
i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami
partnerów ośrodka, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje 8 zajęć, obserwację
placówki i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje
następujące wymagania:
●
Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celów
placówki.
●
Kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne.
Wyjaśnienie skrótów dla narzędzi:
OP - Arkusz obserwacji placówki
OZ - Arkusz obserwacji zajęć w placówce
AD - Kwestionariusz ankiety dla dyrektora/dyrektorki placówki
AN - Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli/wychowawców
AR - Kwestionariusz ankiety dla rodziców
AW - Kwestionariusz ankiety dla wychowanków
APW - Kwestionariusz ankiety poewaluacyjnej dla wizytatora
ADZ - Kwestionariusz badania "Analiza danych zastanych"
WN - Scenariusz wywiadu grupowego z nauczycielami/wychowawcami
WW - Scenariusz wywiadu grupowgo z wychowankami
WD - Scenariusz wywiadu z dyrektorem/dyrektorką placówki
WNPO - Scenariusz wywiadu z nauczycielami/wychowawcami po obserwacji
WP - Scenariusz wywiadu z partnerami
WPN - Scenariusz wywiadu z pracownikami niepedagogicznymi
SWZR - Scenariusz wywiadu z rodzicami
3/33
Obraz placówki
Do Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego im. Kornela Makuszyńskiego w Olsztynie
uczęszczają dzieci i młodzież z lekką, umiarkowaną i znaczną niepełnosprawnością intelektualną. W strukturze
Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego funkcjonują następujące placówki dydaktyczne i opiekuńcze:
●
Przedszkole Miejskie Nr 18 Specjalne dla dzieci z umiarkowaną lub znaczną niepełnosprawnością
intelektualną oraz dla dzieci z autyzmem i z niepełnosprawnościami sprzężonymi (w tym wczesne
wspomaganie rozwoju dla dzieci posiadających opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju
dziecka wydaną przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną),
●
Szkoła Podstawowa Nr 8 Specjalna dla uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim,
●
Szkoła
Podstawowa
Nr
28
Specjalna
dla
uczniów
niepełnosprawnych
intelektualnie
w stopniu
umiarkowanym lub znacznym,
●
Gimnazjum Nr 18 Specjalne dla uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim,
●
Gimnazjum Nr 21 Specjalne dla uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym
lub znacznym,
●
Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 6 Specjalna dla uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu
lekkim,
●
Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy dla uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu
umiarkowanym lub znacznym oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi,
●
Opieka Całodobowa.
Placówki funkcjonują w dwóch budynkach. Przy Al. Piłsudskiego 42 mieszczą się szkoły dla uczniów
z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, natomiast przy Al. Piłsudskiego 56A dla dzieci i młodzieży
z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz opieka całodobowa. Obydwa
obiekty są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych (brak barier architektonicznych). Placówka
dysponuje gabinetami rewalidacyjnymi, salą rehabilitacyjną, doświadczania świata, gimnastyczną, pracowniami
zawodowymi, symulacyjnymi i do zajęć praktycznych, pracownią komputerową, psychologiczną, logopedyczną,
muzyczną, integracji sensorycznej. Szkoły przygotowują dzieci i młodzież do samodzielnego funkcjonowania
w życiu codziennym i środowisku społecznym. Zasadnicza szkoła zawodowa przygotowuje młodzież do pracy
zawodowej (w zawodach: kucharz, ślusarz, pracownik pomocniczy obsługi hotelowej, koszykarz plecionkarz).
Podejmowane przez ośrodek działania zapewniają dzieciom i młodzieży bezpieczeństwo oraz wzmacniają
społecznie pożądane postawy i zachowania. Wychowankowie oraz rodzice biorą udział w ustalaniu zasad
obowiązujących w placówce. Panuje tutaj przyjazna atmosfera, a relacje między wszystkimi członkami
społeczności
ośrodka
są
oparte
na wzajemnym
szacunku
i zaufaniu.
Przy placówce
działają
także
stowarzyszenia wspomagające jej działalność statutową: Stowarzyszenie "Dajmy szansę, Stowarzyszenie
na Rzecz Normalizacji Życia Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną, Stowarzyszenie Olimpiady Specjalne
Polska, Oddział Regionalny Warmińsko-Mazurskie. Dzieci i młodzież uczęszczający do ośrodka odnoszą wiele
sukcesów sportowych o zasięgu nie tylko lokalnym, ale także krajowym i międzynarodowym.
4/33
Informacja o placówce
Patron
SPECJALNY OŚRODEK SZKOLNO-WYCHOWAWCZY IM.
KORNELA MAKUSZYŃSKIEGO W OLSZTYNIE
Kornel Makuszyński
Typ placówki
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
Miejscowość
Olsztyn
Ulica
Al.M.J.Piłsudskiego
Numer
42
Kod pocztowy
10-450
Urząd pocztowy
Olsztyn
Telefon
895335280
Fax
895335280
Www
www.sosw.olsztyn.pl
Regon
51103668900000
Publiczność
publiczna
Kategoria uczniów
Bez kategorii
Charakter
specjalna
Uczniowie, wychow., słuchacze
179
Oddziały
26
Nauczyciele pełnozatrudnieni
80.00
Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy)
1.00
Nauczyciele niepełnozat._(w etatach)
0.45
Średnia liczba uczących się w oddziale
6.88
Liczba uczniów przypadających na jednego
pełnozatrudnionego nauczyciela
2.24
Województwo
WARMIŃSKO-MAZURSKIE
Powiat
Olsztyn
Gmina
Olsztyn
Typ gminy
gmina miejska
Nazwa placówki
5/33
Obszary badawcze umożliwiające opisanie działań szkoły
w zakresie wymagań
placówki
Poziom podstawowy:
Planowanie działań w placówce odpowiednio do rodzaju placówki: profilaktyczno-wychowawczych,
edukacyjnych, prozdrowotnych, rekreacyjnych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych i rewalidacyjnych, w
tym wynikających z indywidualnych programów edukacyjno - terapeutycznych opracowanych dla
wychowanków, służy rozwojowi wychowanków. Czas spędzany przez wychowanków w placówce jest
efektywnie wykorzystywany.
Działania realizowane w placówce są monitorowane i w razie potrzeby modyfikowane w celu podniesienia
efektywności pracy placówki.
Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania.
Informowanie wychowanków o ich postępach oraz ocenianie pomagają wychowankom uczyć się i
planować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki motywują
wychowanków do rozwoju i wspierają ich w trudnych sytuacjach.
Poziom wysoki:
Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki pracują wspólnie z wychowankami, nad
doskonaleniem podejmowanych działań, uwzględniając ich możliwości. Wychowankowie mają wpływ na
sposób organizowania i przebieg procesu wychowawczego. Wychowankowie czują się odpowiedzialni za
własny rozwój.
W placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacji i terapii w odniesieniu
do każdego wychowanka.
Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia wychowankom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej
wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej
funkcjonować w społeczności lokalnej.
Wychowankowie uczą się od siebie nawzajem.
Kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne
Poziom podstawowy:
Placówka realizuje działania wychowawcze i profilaktyczne, które dostosowane są do potrzeb i środowiska
wychowanków.
Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje między
wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu.
Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane przez wychowanków,
pracowników placówki oraz rodziców.
Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie
właściwych zachowań. Realizacja tych działań jest monitorowana oraz modyfikowana w razie potrzeby.
Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie do potrzeb wychowanków i
sprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i zachowań.
Wychowankowie współpracują ze sobą w miarę swoich możliwości.
W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność placówki.
Poziom wysoki:
W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych, opiekuńczych,
edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych. Ocena ta jest uwzględniana przy planowaniu,
realizowaniu i modyfikowaniu kolejnych działań.
Podejmowane działania zaspakajają potrzeby każdego wychowanka.
6/33
Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się odpowiedzialnością w działaniu i relacjach
społecznych. Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, biorą udział w procesie podejmowania
decyzji dotyczących zadań placówki.
7/33
Wnioski
1. Ciągłe
monitorowanie
i dokonywanie
ewaluacji
indywidualnych
programów
edukacyjno-terapeutycznych oraz wdrażanie formułowanych na tej podstawie wniosków
i rekomendacji wpływa korzystnie na rozwój wychowanków.
2. Indywidualizacja
procesu
edukacji,
rewalidacji
i terapii
w odniesieniu
do każdego
wychowanka sprawia, że czas spędzony przez dzieci i młodzież w ośrodku jest efektywnie
wykorzystany, a nabyta wiedza i umiejętności umożliwiają podopiecznym lepsze rozumienie
świata, sprawniejsze funkcjonowanie osobiste, w środowisku lokalnym, a także podjęcie
pracy w przyszłości.
3. Nauczyciele
i wychowawcy
dotychczasowe
rozpoznają
osiągnięcia.
możliwości
Wiedzę
tę
uczniów,
ich
potrzeby
wykorzystują
oraz
w procesie
wychowawczo-dydaktycznym oraz rewalidacyjnym, umożliwiając tym samym każdemu
wychowankowi odniesienie sukcesu na miarę jego możliwości.
4. W placówce stwarza się warunki do udziału wychowanków w konkursach, zawodach
sportowych, przeglądach oraz w bieżących wydarzeniach społeczno-kulturalnych. Odnoszone
w nich sukcesy sprzyjają budowaniu poczucia własnej wartości.
5. Prowadzenie
działań
terapeutycznych,
profilaktyczno-wychowawczych,
rewalidacyjnych
i wynikających
edukacyjnych,
prozdrowotnych,
z indywidualnych
programów
edukacyjno-terapeutycznych oraz kół zainteresowań sprawia, że potrzeby wychowanków są
zaspokajane i mogą oni rozwijać swoje uzdolnienia.
8/33
Wyniki ewaluacji
Wymaganie:
placówki
Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania:
Ośrodek spełnia badane wymaganie. Realizuje zadania z zakresu poziomu podstawowego. W
placówce
planuje
się
oraz
realizuje
działania
edukacyjne,
profilaktyczno-wychowawcze,
prozdrowotne, rekreacyjne, terapeutyczne, rewalidacyjne, w tym wynikające z indywidualnych
programów
edukacyjno-terapeutycznych
tak,
aby
służyły
wszechstronnemu
rozwojowi
wychowanków. W celu podniesienia efektywności pracy placówki działania te są monitorowane,
a w razie potrzeby modyfikowane. Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się
i formułowane wobec nich oczekiwania. Informowanie wychowanków o ich postępach pomaga im
się uczyć. Placówka podejmuje również działania z zakresu poziomu wysokiego. Wychowankowie
czują się odpowiedzialni za własny rozwój, mają także wpływ na sposób organizowania i przebieg
procesu wychowawczego. W placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację
procesu
edukacji
i terapii
w odniesieniu
do każdego
wychowanka.
Organizacja
procesów
edukacyjnych umożliwia wychowankom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie
oraz uczenie się od siebie nawzajem. Wzajemna pomoc koleżeńska, wspólna zabawa, zdrowa
rywalizacja oraz przestrzeganie ustalonych reguł, a także nauka tolerancji i akceptacji wpływają
na przyjazną atmosferę panującą w placówce.
Obszar badania:
Planowanie działań w placówce odpowiednio do rodzaju placówki:
edukacyjnych,
prozdrowotnych,
rekreacyjnych,
terapeutycznych, resocjalizacyjnych i rewalidacyjnych, w tym wynikających z indywidualnych
programów edukacyjno - terapeutycznych opracowanych dla wychowanków, służy rozwojowi
wychowanków.
Czas
spędzany
przez
wychowanków
w
placówce
jest
efektywnie
wykorzystywany.
Prowadzone przez wychowawców i nauczycieli działania są adekwatne do potrzeb rozwojowych
wychowanków. Podczas planowania pracy placówki wykorzystuje się informacje zawarte w orzeczeniach
o potrzebie kształcenia specjalnego (dotyczące diagnozy i zaleceń do pracy z uczniem oraz zakres zajęć
rewalidacyjnych),
wnioski
wynikające
z ich
ewaluacji,
potrzeby
zgłaszane
przez
rodziców,
informacje
pozyskiwane od pedagogów, psychologów, logopedów, wychowawców, a także od samych wychowanków.
Ponadto uwzględnia się wyniki przeprowadzanych w ośrodku badań diagnostycznych, do których zaliczyć należy
przede wszystkim:
9/33
●
diagnozę monachijską (arkusz dla dzieci najmłodszych określający poziom rozwoju poszczególnych
funkcji psychomotorycznych),
●
profil
psychoedukacyjny
PEP-R
Schoplera
(określenie
deficytów
poszczególnych
funkcji
oraz
dysharmonii ich rozwoju, poziom funkcjonowania dziecka - przeznaczony dla dzieci w wieku
przedszkolnym i wczesnoszkolnym),
●
metodę H.C. Gunzburga (ocena postępu w rozwoju społecznym niepełnosprawnych intelektualnie).
W planie typowego dnia wychowanków znajdują się stałe elementy takie jak: zajęcia wynikające z ramowego
planu dnia (uczniowie o znacznej i głębokiej niepełnosprawności intelektualnej, w tym także przedszkolaki),
zajęcia szkolne wg planów lekcji zgodnych z ramowym planem nauczania dla poszczególnych etapów
edukacyjnych
(uczniowie
z lekką,
umiarkowaną
i znaczną
niepełnosprawnością
intelektualną),
zajęcia
prowadzone w grupach wychowawczych (opieka całodobowa). Do działań stałych zaliczono m.in. terapię
psychologiczną,
pedagogiczną,
logopedyczną
(zajęcia
z zakresu
pomocy
psychologiczno-pedagogicznej)
oraz terapeutyczne (biofeedback, zajęcia z terapii sensorycznej, dogoterapia itp.) oraz zajęcia:
●
opiekuńczo-wychowawcze (zajęcia świetlicowe i całodobowe zajęcia opiekuńczo - wychowawcze,
profilaktyczno - wychowawcze, działania na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa uczniów, itp),
●
rewalidacyjne,
●
dydaktyczne,
●
gospodarczo - porządkowe,
●
rekreacyjno - sportowe,
●
rozwijające indywidualne zainteresowania wychowanków (koła zainteresowań),
Od czasu do czasu natomiast prowadzi się działania wynikające z aktualnych potrzeb. Są to na przykład:
●
pogadanki tematyczne wynikające ze szczególnych sytuacji, jakie przynosi życie codzienne,
●
akcje profilaktyczno-zdrowotne uwzględniające tematykę z zakresu bezpieczeństwa, profilaktyki
uzależnień, przeciwdziałania agresji,
●
konkursy, imprezy i akcje wynikające z kalendarza imprez szkolnych, w tym wynikające z akcji
ogólnopolskich, bądź aktualnych potrzeb (np. charytatywnych),
●
pomoc psychologiczna dla potrzebujących rodziców.
Podczas
realizacji
różnorodnych
przedsięwzięć
zaspokajane
są
podstawowe potrzeby
wychowanków
jak: emocjonalne (bezpieczeństwa, poczucia własnej wartości i sukcesu, radzenia sobie w sytuacjach trudnych,
aktywności,
kontaktu
współzawodnictwa,
społecznego,
pozytywnej
komunikacji,
motywacji), społeczne
np.:
makaton,
(przynależności
piktogramy,
mowa
i akceptacji
ciała,
język
w grupie,
gestów,
samodzielności, rozwoju (dostosowanie zajęć do możliwości psychofizycznych każdego dziecka, tworzenie dla
wychowanków szerokiej oferty kół zainteresowań, poznawcze (potrzeba rozwijania własnych zainteresowań,
samodzielnego działania, zdobywania wiedzy itp.).
Obszar badania: Działania realizowane w placówce są monitorowane i w razie potrzeby
modyfikowane w celu podniesienia efektywności pracy placówki.
Dyrektor, nauczyciele i wychowawcy monitorują procesy edukacyjne ( uczenia się,
wychowawczy i opieki), a w razie potrzeby poddają je modyfikacjom. Monitorowanie dotyczy
m.in.: prawidłowości prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania, realizacji programów nauczania, planów
pracy
dydaktycznej,
wychowawczej
i opiekuńczej
nauczycieli,
indywidualnych
programów
edukacyjno-terapeutycznych (IPET) oraz planów zajęć rewalidacyjnych (w zakresie zgodności z zaleceniami
zawartymi
w orzeczeniach
i higienicznych
warunków
o potrzebie
nauki,
kształcenia
wychowania
specjalnego),
i opieki.
Ponadto
zapewnienia
prowadzona
uczniom
jest
bezpiecznych
analiza
arkuszy
diagnostycznych, wniosków wynikających z obserwacji wychowanków oraz rozmów z rodzicami i specjalistami.
Nauczyciele i specjaliści (pedagog, psycholog, logopeda) prowadzą także ewaluację indywidualnych programów
edukacyjno-terapeutycznych. W oparciu o wnioski z monitorowania procesów edukacyjnych poddaje się
modyfikacjom te działania, które wymagają wzmocnienia. Zmiany dokonane w ostatnich dwóch latach dotyczą
m.in.:
●
dopracowania procedury postępowania nauczycieli i innych pracowników Specjalnego Ośrodka
Szkolno-Wychowawczego w Olsztynie w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży oraz w trudnych
sytuacjach wychowawczych (np. postępowania z uczniem pod wpływem alkoholu lub środków
psychoaktywnych, z uczniem agresywnym oraz palącym papierosy itp.),
●
zwiększenia etatów pomocy nauczyciela (np. pełniącego rolę asystenta dziecka jeżdżącego na wózku
inwalidzkim),
●
rozszerzenia tematyki zajęć z wychowawcą (uzupełnienie o aktualną tematykę, wynikającą z bieżącej
sytuacji wychowawczej),
●
modyfikacji planu dyżurów nauczycielskich (zwiększenie uwagi na bezpieczeństwo dzieci podczas
przemieszczania się uczniów na zajęcia sportowe i lekcje wychowania fizycznego),
●
doprecyzowania tzw. „zasad przemieszczania się uczniów z boiska szkolnego do szkoły po lekcji
wychowania fizycznego”,
●
zainstalowania domofonu przy drzwiach wejściowych (zapobieganie niekontrolowanym wyjściom
uczniów podczas zajęć oraz wejściu do budynku osób niepożądanych),
●
wskazania osoby odpowiedzialnej za weryfikację osób wchodzących i wychodzących z budynku
(portier przy wejściu głównym).
Ponadto modyfikowane są także indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne wychowanków pod kątem
osiąganych
przez
uczniów
efektów
kształcenia,
wychowania
i działań
rewalidacyjnych.
Widoczna
jest
powszechność i systematyczność monitorowania działań. W efekcie tych zmian poprawiło się bezpieczeństwo
fizyczne uczniów , ponadto osiągają oni wysokie wyniki na egzaminach zewnętrznych.
11/33
Obszar badania: Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane
wobec nich oczekiwania.
Wychowankowie
znają
stawiane
przed
nimi
cele
uczenia
się
i formułowane
wobec
nich
oczekiwania. Wszyscy ankietowani uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim (30)
stwierdzili, że rozmawiają ze swoimi nauczycielami o tym, jakie są wobec nich oczekiwania (wykres 1j). Także
wszyscy z nich zadeklarowali, że wśród pracowników placówki są osoby, do których mogą zwrócić się o pomoc
(wykres 2j). Zdaniem uczniów wychowawcy często rozmawiają z nimi o celowości uczenia się, o przydatności
nauki w życiu codziennym, ich postępach w nauce. Dzieje się to przeważnie podczas lekcji oraz na lekcjach
z wychowawcą, podczas zajęć pozalekcyjnych, a nawet podczas przerw. Wskazówki udzielane przez nauczycieli
są pomocne wychowankom w pokonywaniu różnego rodzaju trudności. Nauczyciele rozmawiają z uczniami
także o zachowaniu się w szkole i poza nią. Często przypominają zasady dobrego zachowania, co w opinii
uczniów jest bardzo pomocne w życiu osobistym i funkcjonowaniu społecznym.
Wykres 1j
Wykres 2j
12/33
Obszar badania: Informowanie wychowanków o ich postępach oraz ocenianie pomagają
wychowankom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele i inne osoby
realizujące zadania placówki motywują wychowanków do rozwoju i wspierają ich w trudnych
sytuacjach.
Nauczyciele systematycznie monitorują osiągnięcia uczniów, stosując przy tym elementy oceniania
kształtującego. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki motywują wychowanków do rozwoju
i wspierają ich w trudnych sytuacjach, tworząc atmosferę akceptacji i poczucia bezpieczeństwa. Nauczyciele
m.in.:
●
informują uczniów, co będą brać pod uwagę, oceniając zadanie, które mają wykonać,
●
dostrzegają każdy sukces ucznia,
●
wskazują mocne strony każdego wychowanka,
●
powszechnie stosują wzmocnienia pozytywne (chwalenie, nagradzanie),
●
udzielają
informacji
wychowankom
na temat
jakości
wykonywania
przez
nich
zadań,
ich
zaangażowania w życie placówki i w rozwój własny,
●
zachęcają uczniów do zadawania pytań, uczą tolerancji i umiejętności cieszenia się nawet z małych
osiągnięć,
●
podejmują rozmowy wspierające, mówią o sposobach efektywnej nauki, mobilizują do podejmowania
wysiłku,
●
rozwijają
zainteresowania
uczniów
(zachęcanie
do uczestnictwa
w różnego
rodzaju
zajęciach
pozalekcyjnych),
●
organizują indywidualną pomoc psychologiczną i pedagogiczną,
●
przydzielają role, dają pewne przywileje lub zachęcają do większej aktywności (np. prezentowanie
szkoły podczas uroczystości lub konkursów, reprezentowanie szkoły na olimpiadach i zawodach
sportowych).
Wszyscy ankietowani uczniowie z lekką niepełnosprawnością intelektualną (30) są zdania, że wychowawcom
zależy na tym, aby dobrze radzili sobie w życiu (wykres 1j). Zdecydowana większość z nich (28) twierdzi także,
że wychowawcy często rozmawiają z nimi na temat sposobów radzenia sobie z trudnościami (wykres 2j), ich
sukcesów (29 opinii - wykres 3j), sposobów rozwijania ich zainteresowań (20 opinii - wykres 4j). Nauczyciele
często także (opinia 25 uczniów) udzielają wskazówek, które pomagają się im uczyć (wykres 5j).
13/33
Wykres 1j
Wykres 2j
Wykres 3j
Wykres 4j
14/33
Wykres 5j
W wymaganiu "Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający
osiąganiu celów placówki" w odniesieniu do poziomu wysokiego zebrano następujące dane
świadczące o działaniach szkoły/placówki:
Obszar badania: Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki pracują
wspólnie z wychowankami, nad doskonaleniem podejmowanych działań, uwzględniając ich
możliwości. Wychowankowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu
wychowawczego. Wychowankowie czują się odpowiedzialni za własny rozwój.
Nauczyciele umożliwiają wychowankom wpływanie na sposób organizowania i przebieg procesu
uczenia się. Zdecydowana większość uczniów (25/30) stwierdziła, że nauczyciele często zachęcają ich
do wymyślania i realizowania własnych pomysłów (wykres 1 j). Podobna grupa (26) jest także zdania,
że wychowawcy wspólnie z nimi planują zainicjowane przez nich działania (wykres 2j). Ankietowani nauczyciele
najczęściej dają uczniom możliwość wpływania na: organizację ciekawych wydarzeń (55/55 - wykres 3j), dobór
kolegów do współdziałania (49/55 - wykres 4j), sposób wykonywania obowiązków (44 opinie nauczycieli wykres 5j) oraz plan dnia (33 wskazania - wykres 6j). Realizacja inicjatyw wychowanków dotyczy m.in.:
●
wydawanej w szkole gazetki pn."Szkolniak" (uczniowie mają wpływ na szatę graficzną, wybór osób
i tematyki wywiadów, treść artykułów itp.),
●
formuły i zakresu gazetki ściennej pn. "Wspomnienia nie umierają",
15/33
●
organizacji imprez i uroczystości szkolnych (pomysły wychowanków są wdrażane przy ustalaniu ich
przebiegu),
●
propozycji związanych z działalnością charytatywną, np.: zbiórka żywności dla potrzebujących
"Mikołajek dzieciom", zbiórka makulatury i korków pod hasłem "Nakręteczka dla Franeczka", zbiórka
karmy dla zwierząt ze schroniska itp.
Opinie wychowanków są brane pod uwagę także przy wyborze tematyki projektów edukacyjnych w gimnazjum.
Dotychczas uczniowie mieli wpływ na wybór tematyki i realizacji projektów pn."Olsztyn - moja mała ojczyzna
wczoraj i dziś" oraz "Jak dbać o higienę osobistą?". W opinii uczniów większość z nich ma wpływ na sposób
wykonywania obowiązków (28/30), atmosferę w grupie (25), dobór kolegi/koleżanki do realizacji zadań (24) wykres 1w.
Wykres 1j
Wykres 2j
16/33
Wykres 3j
Wykres 4j
Wykres 5j
Wykres 6j
17/33
Wykres 1w
Obszar badania:
W placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację
procesu edukacji i terapii w odniesieniu do każdego wychowanka.
Każdy
wychowanek
placówki
jest
objęty
indywidualnym
wsparciem.
opracowany indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET).
Każdy
z nich
posiada
Nauczyciele i wychowawcy
w codziennej pracy stosują wobec uczniów zasady ortodydaktyki, czyli życzliwej pomocy, kształtowania
pozytywnej atmosfery pracy, aktywności w nauce, dominacji wychowania, indywidualizacji treści kształcących
(dostosowanie
treści
kształcących
do typu
psychicznego
dziecka).
Przestrzegają
zaleceń
opisanych
w orzeczeniach, m.in.: dostosowują do indywidualnych potrzeb i możliwości swoich podopiecznych czas i tempo
pracy oraz stopniowanie trudności podczas wykonania zadań, stosują elementy stymulacji sensorycznej.
Wizualizują i organizują przestrzeń dla dzieci z autyzmem (etykietowanie pomieszczeń, plany aktywności
z użyciem AAC - komunikacji alternatywnej), używają "dużych" czcionek w kartach pracy, przygotowują własne
pomoce edukacyjno-terapeutyczne. Dobierając metody i formy pracy na zajęciach kierują się indywidualnym
rozwojem
wychowanków,
ich
możliwościami
i potrzebami
psychorozwojowymi,
np.:
stopniem
niepełnosprawności i niepełnosprawności sprzężonych, zaburzeniami psychospołecznymi, wiekiem rozwojowym
dzieci, poziomem funkcjonowania sensorycznego, komunikacyjnego, poznawczego, emocjonalnego, a także
bazą placówki i własnym poziomem przygotowania merytorycznego. W pracy z podopiecznymi stosują metody
tradycyjne (np.: poglądowe, słowne, obserwacja, pokaz) oraz aktywizujące ukierunkowane na rozwój
psychomotoryczny ucznia (pogadankę z elementami dyskusji, pokaz, burzę mózgów, ćwiczenia praktyczne, gry
i zabawy dydaktyczne przy muzyce). W pracy z uczniami wykorzystuje się także następujące metody:
18/33
●
polisensorycznego poznania,
●
Christophera Knill’a pn. „Poranny krąg”;
●
Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne,
●
alternatywnych i wspomagających metod komunikacji (makaton, piktogramy, PCS, BLISS),
●
Thomatisa, Marii Montessori,
●
M.
Frostig,
Horne
(ćwiczenia
i zabawy
ukierunkowane
na rozwijanie
percepcji
wzrokowej,
spostrzegawczości i umiejętności dokonywania wyboru),
●
symultaniczno-sekwencyjną J. Cieszyńskiej,
●
integracji sensorycznej,
●
biofeedback,
●
muzykoterapię,
●
dogoterapię,
●
pedagogikę zabawy,
●
glottodydaktykę,
●
terapię ręki (metody psychomotoryczne),
●
metodę przygotowania do nauki matematyki Gruszczyk-Kolczyńskiej,
●
czytania globalnego,
●
metodę Bon de Par.
Zastosowanie różnorodnych metod pracy pozwala na dotarcie do każdego wychowanka z uwzględnieniem jego
poziomu funkcjonowania oraz współwystępujących niepełnosprawności, często sprzężonych. Przy doborze
wymienionych metod pracy uwzględniane są zalecenia zawarte w orzeczeniach o potrzebie kształcenia
specjalnego,
informacje
pozyskane
w wyniku
diagnozy
przeprowadzonej
w ośrodku,
indywidualne
predyspozycje dziecka, jego zainteresowania i potencjał, bazę dydaktyczną placówki i dostępną poza placówką,
zalecenia
z orzeczeń,
opinii
poradni
psychologiczno-pedagogicznej
i lekarskiej,
indywidualne
programy
terapeutyczno-edukacyjne, informacje do rodziców, opinie nauczycieli uczących wychowanków, dokumentacje
psychologiczno-pedagogiczna oraz dodatkowe kwalifikacje nauczycieli. Ponadto cyklicznie opracowywane są
aneksy
do IPET-ów
w kontekście
weryfikacji
wymagań
edukacyjnych
do indywidualnych
postępów
wychowanków. Opisując działania skierowane na indywidualizację procesu edukacji i terapii wychowanków,
należy podkreślić profesjonalizm kadry pedagogicznej w tym zakresie. Indywidualizacja obserwowanych zajęć
przejawiała się wielokrotnie, począwszy od indywidualnego programu dostosowanego do potrzeb i możliwości,
realizowanego w oparciu o podstawę programową dla odpowiedniego etapu kształcenia. Niemal wszyscy rodzice
(50/51)mają poczucie, że ich dziecko otrzymuje indywidualne wsparcie (wykres 1 j).
19/33
Wykres 1j
Obszar badania: Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia wychowankom powiązanie
różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga
uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej.
Kadra pedagogiczna placówki dba o to, by pokazywać wychowankom związki między tym, czego się
uczą, a sytuacjami z życia codziennego. Nauczyciele konsultują ze sobą treści programowe oraz swoje
plany
dydaktyczne
pod kątem
korelacji
międzyprzedmiotowej
(w
oddziałach).
Planując
swoją
pracę,
uwzględniają łączenie treści dotyczących tych samych (bądź zbliżonych) problemów. Razem ustalają sposób
wprowadzenia oraz utrwalania wspólnych treści programowych, nawiązują na lekcjach do tego, czego uczą się
na innych przedmiotach, rozmawiają z nimi o przydatności nabywanej wiedzy, nawiązują do aktualnych
wydarzeń w Polsce i na świecie, doświadczeń uczniów spoza ośrodka, jeśli są związane z tematem lekcji.
Stwarzają swoim podopiecznym liczne sytuacje, w których mogą oni dostrzegać związek pomiędzy nauką
w ośrodku i sytuacjami, jakie spotykać będą w codziennym życiu, dlatego m.in.:
●
wszystkie formy zajęć prowadzą w sposób angażujący jak najwięcej zmysłów,
●
aranżują cykliczne spotkania z pracodawcami (zasadnicza szkoła zawodowa),
●
organizują wycieczki szkolne powiązane z nauką zawodu oraz praktyki zawodowe u pracodawców,
●
inspirują
wychowanków
do przygotowywania
poczęstunków,
wystroju
i dekoracji
sal
(np.
na organizację ważnych spotkań poza szkołą, na zebranie z rodzicami, wizyty różnych gości),
●
wyjeżdżają z uczniami na wycieczki, podczas których mają okazję obserwować i utrwalać zasady
uczestnictwa z życiu społecznym,
20/33
●
uczestniczą wspólnie z wychowankami w akcjach ekologicznych (np. "Sprzątanie świata", zbiórki
surowców wtórnych),
●
organizują zajęcia praktyczne (wyjście do sklepu po zakupy, poczta - wysyłanie listu, wycieczki
zawodoznawcze, do straży pożarnej, zajęcia kulinarne, zabawy tematyczne itp,
●
organizują zajęcia kulinarne, wigilie, pieczenie pierników, prace porządkowe,
●
wdrażają do przestrzegania higieny osobistej,
●
przygotowują do ubierania odpowiedniej do pogody i sytuacji odzieży.
Obszar badania: Wychowankowie uczą się od siebie nawzajem.
Nauczyciele i wychowawcy tworzą różnorodne sytuacje, w których wychowankowie mają okazję na miarę swoich możliwości - uczenia się od siebie nawzajem. Dzieje się to w czasie lekcji, codziennych
dyżurów w grupie i w klasie, podczas imprez okolicznościowych i uroczystości szkolnych, wyjść do miasta,
wycieczek, w trakcie zajęć terapeutycznych, przy organizacji imprez, w ramach pracy w parach, w grupach
i zespołach, w trakcie zajęć plastycznych i ruchowych. Uczący umożliwiają podopiecznym wyrażanie opinii
na temat wykonanych prac (podczas samooceny i oceny koleżeńskiej prac). Efekty wzajemnego uczenia się
można było zauważyć na obserwowanych zajęciach, podczas których wychowankowie m.in.: dzielili się
materiałami, pomagali sobie wzajemnie, współpracowali przy wykonywaniu zadań, wypowiadali się na forum
klasy, korygowali swoje wypowiedzi, pracowali w grupach, prezentowali wykonaną pracę na forum klasy,
sprawdzali, czy zadania kolegów są poprawnie wykonane itp.
21/33
Wymaganie:
Kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne
Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania:
Ośrodek
spełnia
badane
wymaganie.
Realizuje
zadania
z zakresu
poziomu
podstawowego.
W placówce powszechnie i systemowo realizowane są działania, które zapewniają wszystkim
wychowankom bezpieczeństwo fizyczne oraz psychiczne. Zasady postępowania i współżycia zostały
uzgodnione
i są
Podejmowane
przestrzegane
są
działania
przez
wychowanków,
wychowawcze
pracowników
i profilaktyczne
placówki
odpowiednie
oraz
rodziców.
do potrzeb
dzieci
i młodzieży. Mają one na celu wzmacnianie właściwych zachowań oraz eliminowanie zagrożeń.
Działania te są monitorowane, oceniane i w razie potrzeby modyfikowane. Realizowane są też
działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność ośrodka. Placówka podejmuje również
zadania
z zakresu
opiekuńczych,
poziomu
wysokiego.
wychowawczych,
Ocenia
się
skuteczność
profilaktycznych,
podejmowanych
edukacyjnych,
działań
terapeutycznych
i resocjalizacyjnych. Zaspokajają one potrzeby każdego wychowanka. Podopieczni, odpowiednio
do swoich możliwości, wykazują się odpowiedzialnością w działaniu i relacjach społecznych oraz
biorą udział w podejmowaniu decyzji dotyczących zadań placówki.
Obszar
badania:
Placówka
realizuje
działania
wychowawcze
i
profilaktyczne,
które
dostosowane są do potrzeb i środowiska wychowanków.
Placówka dostosowuje swoje działania do potrzeb zarówno wychowanków, jak i środowiska
w jakim funkcjonuje. Opracowany w ośrodku i przyjęty do realizacji
p rogram profilaktyki jest zgodny
z programem wychowawczym. Realizacja założeń programowych dotyczy wszystkich etapów edukacyjnych
(programy są skierowane do uczniów wszystkich typów szkół i placówek wchodzących w skład ośrodka).
Podstawowym założeniem systemu wychowawczego placówki jest wszechstronny rozwój intelektualny,
emocjonalny, moralny, duchowy i fizyczny wychowanka. W wyniku oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych
ma on zdobyć określoną wiedzę i umiejętności oraz zastosować wiedzę w praktyce, wyrobić w sobie umiejętność
podejmowania decyzji, nawyk samodzielnej i systematycznej pracy, umiejętność samodzielnego funkcjonowania
w środowisku, przyswoić uniwersalne zasady współżycia z ludźmi. Program wychowawczy kładzie też nacisk
na kulturę osobistą i umiejętność współżycia w grupie, kształtowanie postaw obywatelskich, pogłębianie
świadomości ekologicznej, wychowanie estetyczne i zdrowotne, poznawanie dziedzictwa kulturowego regionu,
narodu. Program zakłada spójność działań wychowawczych rodziny i szkoły oraz integralność wychowania
z nauczaniem. W programach wychowawczym i profilaktyki uwzględniana jest specyfika środowiska, w którym
funkcjonuje placówka. Ośrodek nie jest placówką rejonową, uczęszczają do niej uczniowie nie tylko z Olsztyna,
ale także sąsiednich gmin. W ramach realizacji programu profilaktycznego prowadzi się działania obejmujące:
●
promowanie zdrowego trybu życia i zdrowego odżywiania,
22/33
●
informowanie wychowanków o skutkach zachowań ryzykownych,
●
naukę nawiązywania prawidłowych relacji z rówieśnikami i dorosłymi,
●
zdobywanie umiejętności radzenia sobie ze stresem i rozwiązywania konfliktów,
●
stosowanie rozwiązań umożliwiających identyfikację osób z grup podwyższonego ryzyka,
●
zajęcia terapeutyczne i socjoterapeutyczne,
●
poradnictwo rodzinne.
Rodzice twierdzą, że są zapoznawani z programem profilaktycznym i wychowawczym ośrodka w czasie spotkań
i zebrań, indywidualnych spotkań dla rodziców, konsultacji ze specjalistami. Rodzice mogą zgłaszać swoje
sugestie i przekazywać je radzie rodziców.
Obszar badania:
Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i
psychiczne, a relacje między wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na
wzajemnym szacunku i zaufaniu.
Placówka podejmuje działania zapewniające wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne.
Relacje między wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na wzajemnym szacunku
i zaufaniu. W opinii wychowanków, ich rodziców, pracowników niepedagogicznych oraz partnerów placówka
czyni szereg starań, aby zapewnić uczniom bezpieczeństwo fizyczne - budynki są ogrodzone, utrzymane
w dobrym stanie technicznym i dostosowane do specjalnych potrzeb wychowanków (specjalistyczne pracownie,
szerokie korytarze, podjazdy dla niepełnosprawnych, portierzy, domofon, opieka medyczna (pielęgniarka,
stomatolog),
dyżury
nauczycieli
podczas
przerw,
monitoring
wizyjny
zewnętrzny
i wewnętrzny).
Na
bezpieczeństwo psychiczne wychowanków wpływa atmosfera szacunku i akceptacji, wsparcie, zrozumienie,
opieka indywidualna i specjalistyczna ze strony wychowawców i nauczycieli, psychologa, pedagogów szkolnych,
budowanie pozytywnej samooceny, częste nagradzanie, chwalenie, umożliwianie zdobycia zawodu oraz opieka
całodobowa. Podczas wywiadów podkreślano, że rodzice często wybierają tę placówkę dla swoich dzieci po
trudnych doświadczeniach w szkołach masowych (trauma i brak bezpieczeństwa psychicznego, emocjonalnego
i fizycznego). W ośrodku funkcjonują procedury regulujące postępowanie kadry i pracowników w sytuacjach
trudnych wychowawczo. Podczas obserwowanych zajęć nie wystąpiły sytuacje zagrażające bezpieczeństwu
dzieci. Nauczyciele szanowali opinie ucznia, mówili do nich po imieniu, używali zwrotów grzecznościowych.
Uczniowie zachowywali się zgodnie z przyjętymi normami.
23/33
Obszar badania: Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i
przestrzegane przez wychowanków, pracowników placówki oraz rodziców.
Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane przez całą jej
społeczność . Zarówno uczniowie, jak i rodzice uznali, że mają wpływ na zasady obowiązujące w szkole.
Stwierdzili oni, że w placówce za najistotniejsze uznaje się: dbałość o kulturę osobistą, okazywanie szacunku
innym, zapewnianie i przestrzeganie bezpieczeństwa, tworzenie przyjaznej atmosfery, integrację uczniów, ich
rodziców i pracowników. Rodzice poinformowali, że w placówce opracowano jednolity system zasad zachowań
społecznie pożądanych, które są skierowane do wszystkich uczniów ośrodka. Jednocześnie podkreślili,
że z uwagi na stan zdrowia dzieci i ich możliwości percepcyjne nauczyciele przypominają dzieciom powyższe
zasady
na bieżąco
lub w konkretnej
sytuacji
wychowawczej.
Partnerzy
powiedzieli
podczas
wywiadu,
że uczniowie zachowują się zgodnie z przyjętymi normami zarówno w placówce, jak i poza nią. Potrafią
odpowiednio zachować się w kinie, teatrze, podczas wyjść i wyjazdów (w tym podczas praktyk zawodowych)
oraz uroczystości szkolnych. Są bardzo serdeczni, spontaniczni, uśmiechnięci, mili i uczynni. Podczas zawodów,
olimpiad i imprez sportowych stosują zasady fair play. W czasie obserwowanych zajęć wszyscy nauczyciele
poprzez osobisty przykład kształtowali u uczniów pożądane postawy. Tworzyli przyjazną atmosferę sprzyjającą
aktywności i otwartości wychowanków (stosowali formy grzecznościowe, dziękowali za wypowiedź, mimiką
i gestem wyrażali swoje zaangażowanie, uśmiechali się, dostrzegali to, co dobre, chwalili), angażowali ich
w proces uczenia się, zachęcali do współpracy. Relacje pomiędzy uczniami/wychowankami opierały się
na wzajemnym szacunku.
Obszar badania: Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń
oraz wzmacnianie właściwych zachowań. Realizacja tych działań jest monitorowana oraz
modyfikowana w razie potrzeby.
W
placówce
podejmuje
się
skuteczne
i użyteczne
działania
wychowawcze
mające
na celu
eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań, a ich realizacja jest monitorowana
oraz modyfikowana w razie potrzeby. Z informacji uzyskanych od rodziców wynika, że w placówce zdarzają
się pojedyncze sytuacje, podczas których dzieci są narażone na niewłaściwe zachowania ze strony innych
wychowanków (zdarzenia te mają miejsce szczególnie w gimnazjum). Pracownicy szkoły reagują na nie
natychmiast i w sposób profesjonalny rozwiązują problem (rozmowy indywidualne z uczestnikami incydentów,
rodzicami,
działania
terapeutyczne
mające
na celu
wyciszenie
uczniów,
rozmowy
podczas
godzin
wychowawczych). Rodzice podkreślali, że działania placówki są adekwatne do zaistniałych sytuacji i problemów.
Prawie wszyscy ankietowani rodzice (50/51) wskazali, że pozytywne zachowania ich dzieci są chwalone przez
nauczycieli/wychowawców - wykres 1j, a podczas wywiadu powiedzieli, że dzieci doceniane są poprzez pochwały
słowne, drobne nagrody (np. naklejki), dyplomy (np. za frekwencję), brawa i inne pozytywne emocje i gesty.
Przyjazna atmosfera panująca w placówce i profesjonalne zajęcia terapeutyczne i rewalidacyjne sprzyjają
rozwojowi dzieci. Pracownicy ośrodka podejmują szereg działań mających wzmocnienie pożądanych zachowań
wychowanków. Pobyt dziecka w przedszkolu poprzedzony jest często zajęciami wczesnego wspomagania,
w których uczestniczą dzieci wraz z ich rodzicami. Od pierwszego dnia pobytu w przedszkolu, szkole, grupach
wychowawczych
wychowankowie
czują
się
ważni
i docenieni.
Nauczyciele
eksponują
mocne
strony
wychowanków i wspierają ich w pokonywaniu codziennych trudności poprzez rozmowy i organizowanie
wspólnych działań dostosowanych do ich możliwości i zainteresowań. W ośrodku panuje atmosfera akceptacji
24/33
i życzliwości, dzieci wzrastają w niej i uczą się okazywać serdeczność innym. W celu wzmacniania pożądanych
zachowań i eliminowania zdiagnozowanych zagrożeń w placówce prowadzone są następujące działania:
●
opracowano procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych,
●
realizowany jest i monitorowany program wychowawczy ośrodka, szkolny program profilaktyki,
programy wychowawcy klasowego,
●
organizowane są zajęcia ze specjalistami dla uczniów i ich rodziców (pedagog, psycholog, policja,
straż miejska),
●
proponowane są zajęcia pozalekcyjne rozwijające zainteresowania uczniów, w tym w ramach
stowarzyszeń
na basenie,
funkcjonujących
taneczne,
piłka
przy ośrodku
nożna,
(liczne
gimnastyka,
zajęcia
kręgle,
sportowo
ceramika,
rekreacyjne,
warsztaty
teatralne,
fotograficzne,
socjoterapia),
●
organizowane są wycieczki edukacyjne (arboretum, Kadzidłowo, Wzgórza Dylewskie, Pieniężno,
Gdańsk, Centrum Nauki "Kopernik" w Warszawie, Toruń) i ekologiczne (schronisko dla zwierząt,
elektrownia, oczyszczalnia ścieków),
●
sprawowana jest opieka nad wychowankami podczas przerw śródlekcyjnych i wyjść na zewnątrz,
●
podejmowane są działania opiekuńczo-wychowawcze wspólnie z rodzicami (festyny, uroczystości,
wyjazdy),
●
monitorowane jest zachowanie uczniów podczas różnych sytuacji (przerwy, zajęcia dydaktyczne,
terapeutyczne, wychowawcze, w internacie, na wycieczkach, podczas zajęć pozalekcyjnych),
●
motywuje się i aktywizuje uczniów poprzez stosowanie wzmocnień pozytywnych (specjalna nagroda
dyrektora, pochwały, nagrody rzeczowe, listy gratulacyjne do rodziców, reprezentowanie szkoły
na zewnątrz np. poprzez udział w zawodach sportowych, konkursach, przeglądach artystycznych
o zasięgu pozaszkolnym, możliwość bycia wybranym do organów samorządu szkolnego, pocztu
sztandarowego),
●
współpracuje się z rodzicami/opiekunami prawnymi, domami dzieci, kuratorami, asystentami rodziny,
ośrodkami
pomocy
społecznej,
policją,
Miejskim
Zespołem
Profilaktyki
i
Terapii
Uzależnień
w Olsztynie,
●
organizowane są spotkania z absolwentami szkoły, którzy odnieśli sukces,
●
realizowane są programy profilaktyczne (np. w ramach zapobiegania wczesnej inicjacji seksualnej),
●
przeprowadzane są apele i godziny wychowawcze o tematyce adekwatnej do potrzeb i problemów
uczniów (np. zagrożenie dopalaczami),
●
organizowane są szkolenia podwyższające umiejętności kadry pedagogicznej (np. "Nowa scena
narkotykowa", na temat pomocy osobom zagrożonym zamachem samobójczym itp.).
Z informacji uzyskanych od dyrektora i nauczycieli (wykres 1o) wynika, że powyższe działania poddano analizie,
sformułowano wnioski do pracy oraz wdrożono je, np:
●
zmodyfikowano
procedury
obowiązujące
w placówce
w zakresie
reagowania
w sytuacjach
kryzysowych (np. uczeń pod wpływem alkoholu, środków psychoaktywnych, uczeń agresywny itp.),
●
rozszerzono ofertę zajęć pozalekcyjnych zgodnie z potrzebami i zainteresowaniem uczniów ("Agresji
stop", "Ruszaj z nami przyjacielu", "W cztery strony życia", "Świat w obiektywie", "Bajkoterapia",
"Kuchenne ABC", "Artyści świata - natura i wyobraźnia", zajęcia ekologiczne),
25/33
●
zintensyfikowano opiekę nad uczniami (wprowadzono dyżur przed zajęciami w pobliżu świetlicy,
zwiększono ilość godzin zajęć opiekuńczo-wychowawczych w godzinach porannych),
●
wprowadzono zasadę angażowania psychologa i pedagoga szkolnego w zajęcia lekcyjne do klas
trudnych wychowawczo,
●
dostosowano do aktualnych potrzeb szkoły "Kalendarz imprez i uroczystości szkolnych",
●
poszerzono zakres działań włączających uczniów w życie miasta (koncerty, wycieczki, warsztaty,
sport),
●
dostosowywane są metody i formy pracy do specyficznych potrzeb uczniów,
●
zmodyfikowano indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne.
Wykres 1j
26/33
Wykres 1o
Obszar badania: Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie
do potrzeb wychowanków i sprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i
zachowań.
W placówce podejmowane są adekwatne do potrzeb wychowanków działania wychowawcze
sprzyjające kształtowaniu ich postaw i zachowań.
Z informacji uzyskanych od dyrektora, nauczycieli
i pracowników niepedagogicznych wynika, że w ośrodku przykłada się dużą wagę do dbałości o utrzymanie
spójności działań wychowawczych poprzez m.in.:
●
podejmowanie działań wychowawczych w oparciu o opracowany wspólnie z rodzicami, wychowankami
i nauczycielami program wychowawczy i szkolny program profilaktyki,
●
koordynowanie działań wychowawczych oraz udzielanej pomocy psychologiczno- pedagogicznej w
poszczególnych
placówkach
funkcjonujących
w ramach
SOSW
przez
wicedyrektora
ds.
wychowawczych,
●
organizowanie zebrań zespołów wychowawczych w poszczególnych agendach ośrodka,
●
współpracę z rodzicami/opiekunami prawnymi wychowanków oraz instytucjami wspomagającymi
(ośrodki pomocy społecznej, policja, straż miejska i pożarna, Miejski Zespół Profilaktyki i Terapii
Uzależnień w Olsztynie),
●
mediacje wielostronne,
●
cykliczne spotkania w zespołach wychowawczych oraz zespołów ds indywidualnych programów
edukacyjno-terapeutycznych,
●
szkolenia rady pedagogicznej (komunikacja interpersonalna w zespole nauczycieli) i rodziców ("Szkoła
dla rodziców - jak mówić, aby dzieci nas słuchały"),
●
wspomaganie
wychowawców
przez
psychologa,
pedagoga
w działaniach
wychowawczych
i profilaktycznych w zakresie opieki całodobowej,
27/33
●
dobry przepływ informacji między nauczycielami i wychowawcami oraz współpracę z pedagogami
i psychologami.
Wszyscy ankietowani rodzice (51) wskazali, że sposób w jaki placówka wychowuje odpowiada potrzebom ich
dzieci
(wykres
1j),
natomiast
prawie
wszyscy
(50/51),
że nauczyciele
traktują
ich
dzieci
w sposób
uwzględniający posiadane przez nie potrzeby i możliwości (wykres 2j). Rodzice szczególnie cenią dbałość
o rozwój psychofizyczny ich dzieci oraz kształcenie umiejętności najbardziej przydatnych w życiu codziennym
(wykres 1o).
Wykres 1j
Wykres 2j
Wykres 1o
28/33
Obszar badania: Wychowankowie współpracują ze sobą w miarę swoich możliwości.
Wychowankowie w miarę swoich możliwości podejmują współpracę ze sobą.
Stwierdzono to
na podstawie wywiadu z nimi, ich nauczycielami i wychowawcami oraz obserwacji placówki. Uczniowie
samodzielnie
podejmują
decyzje
o udziale
w kołach
zainteresowań,
uroczystościach
i konkursach
oraz
organizowaniu własnego wolnego czasu. Wspólnie redagują własną gazetkę, organizują andrzejki, bal
karnawałowy i inne imprezy dla społeczności całego ośrodka, a nawet środowiska lokalnego (np. uczniowie
zasadniczej szkoły zawodowej zdobywający zawód kucharza przygotowują i obsługują imprezy lokalne).
Obserwując zajęcia i przerwy śródlekcyjne, można było zauważyć, że wychowankowie bawią się i uczą w grupie
z rówieśnikami, wspierają się w trakcie zabawy, pomagają sobie wzajemnie podczas realizacji zadań zleconych
przez nauczycieli. Podczas zajęć widoczne były życzliwe relacje koleżeńskie oraz wsparcie nauczycieli adekwatne
do niepełnosprawności i potrzeb dzieci.
Obszar badania: W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą
społeczność placówki.
W ośrodku podejmowane są adekwatne do jego specyfiki działania antydyskryminacyjne, które
realizowane są przez wszystkich nauczycieli. Oferta ośrodka jest skierowana do wszystkich uczniów bez
względu na płeć, sytuację ekonomiczną, wyznanie, niepełnosprawność. Szkoła pozbawiona jest barier
architektonicznych, ponadto osoby z niepełnosprawnością ruchową mogą liczyć na indywidualną opiekę
w sytuacjach,
które
wychowawczego
oraz
tego
wymagają
programu
(np.
dodatkowy
profilaktyki,
transport
nauczyciele
itp.).
i wychowawcy
Realizując
kładą
założenia
nacisk
programu
na kształtowanie
pożądanych postaw społecznych (tolerancja, potrzeba pomocy innym, wspieranie osobowego rozwoju uczniów,
umiejętności interpersonalne). We wszystkich placówkach wchodzących w skład ośrodka prowadzone są
działania na rzecz zapewnienia opieki i pomocy uczniom będącym w trudnej sytuacji materialnej (diagnoza
sytuacji rodzinnej, informacje o procedurach ubiegania się o zasiłki, stypendia, pomoc w wypełnianiu wniosków,
organizowanie pomocy materialnej). Przeprowadzona w roku szkolnym 2014/2015 ewaluacja wewnętrzna
wskazała na konieczność dopracowania procedury postępowania nauczycieli i innych pracowników Specjalnego
Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Olsztynie w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży oraz w trudnych
sytuacjach wychowawczych o zasady reagowania w sytuacji zachowań dyskryminacyjnych uczniów (procedury
uaktualniono w roku szkolnym 2015/2016). W tym i poprzednim roku szkolnym w ośrodku zrealizowano szereg
działań z zakresu przeciwdziałania dyskryminacji. Najważniejsze z nich to:
●
z zakresu edukacji i profilaktyki - realizacja zagadnień wynikających z podstaw programowych (np.
prawa dziecka, prawa człowieka, mniejszości narodowe, religijne, stereotypy, niepełnosprawność
itp.),
●
z zakresu kształtowania postaw empatycznych (akcje: "Szlachetna paczka", "Góra grosza", zbiórka
nakrętek, warsztaty w Domu Kombatanta w Olsztynie, zbiórki żywności w sklepach we współpracy
z Polskim Komitetem Pomocy Społecznej i Bankiem Żywności w Olsztynie, udział w imprezach
organizowanych przez Dom Pomocy Społecznej "Barka" w Olsztynie),
29/33
●
z zakresu integracji społecznej (organizowanie dni otwartych szkoły, festyny rodzinne i integracyjne,
„Festiwal kultur” w Spychowie, „Akcja Reakcja” – doświadczenie otoczenia z punktu widzenia osoby
niepełnosprawnej, np. jak usiąść na wózku inwalidzkim itp.).
W wymaganiu "Kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne" w odniesieniu do
poziomu wysokiego zebrano następujące dane świadczące o działaniach szkoły/placówki:
Obszar
badania:
W
placówce
ocenia
się
opiekuńczych,
skuteczność
podejmowanych
edukacyjnych,
działań
terapeutycznych
i
resocjalizacyjnych. Ocena ta jest uwzględniana przy planowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu
kolejnych działań.
W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych,
opiekuńczych,
edukacyjnych,
terapeutycznych
i resocjalizacyjnych.
Ocena
ta
przyczynia
się
do modyfikacji oddziaływań, lepszego planowania pracy rewalidacyjnej w celu jak najlepszego
zaspokojenia potrzeb każdego wychowanka.
Skuteczność podejmowanych działań ocenia się m. in.
poprzez:
●
analizę osiągnięć uczniów, efektów prowadzonych działań dydaktycznych i wychowawczych,
●
wyniki egzaminów zewnętrznych (egzaminy próbne, sprawdzian, egzamin gimnazjalny, egzamin
potwierdzający kwalifikacje w zawodzie),
●
analizę sprawozdań zespołów (ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej, wychowawczych),
●
badanie postępów pracy rewalidacyjnej (za pomocą np. badania Gunzberga, diagnozy monachijskiej,
profilu psychoedukacyjnego PEP-R E.Schoplera),
●
mikrobadania
nauczycieli
(np.
analiza
prac
i wytworów
dziecięcych, dokumentacji przebiegu
nauczania, dokumentacji diagnostycznej, zachowań ucznia).
Oceny dokonuje się za pomocą specjalistycznych narzędzi badawczych. Z informacji uzyskanych
od dyrektora, nauczycieli, pracowników niepedagogicznych, rodziców, partnerów oraz analizy danych
zastanych wynika, że uczniowie osiągają dobre wyniki na egzaminach zewnętrznych, sukcesy
w zawodach sportowych i w różnego rodzaju konkursach. Wychowankowie z niepełnosprawnością
intelektualną
umiarkowaną,
znaczną
i głęboką
osiągają
sukcesy
na miarę
swoich
możliwości
psychofizycznych.
30/33
Obszar badania: Podejmowane działania zaspakajają potrzeby każdego wychowanka.
Placówka podejmuje działania mające na celu zaspokojenie potrzeb każdego z wychowanków.
Zaspokajane są głownie potrzeby:
●
bezpieczeństwa (pogadanki, zajęcia wychowawcze, apele tematyczne i wychowawcze, spotkania
z policjantem i strażą miejską, zapewnienie opieki całodobowej, dowożenie dzieci),
●
zdrowotne (usprawnianie ruchowe wychowanków, zajęcia rewalidacyjne, opieka stomatologiczna
i pielęgniarki szkolnej, mała liczebność klas, zatrudnienie pomocy nauczyciela, dogoterapia itp.),
●
społeczne
(umożliwianie
uczniom
udziału
w konkursach,
zawodach
sportowych,
akcjach
charytatywnych itp.),
●
poznawcze
(proponowanie
przedstawieniach, wycieczkach
udziału
we
dydaktycznych,
wszelkiego
wyjazdach
rodzaju kołach
zainteresowań, w
turystyczno-krajoznawczych, wyjściach
do kina, filharmonii, Biura Wystaw Artystycznych w Olsztynie, teatru),
●
emocjonalne (wsparcie psychologów, pedagogów szkolnych, wychowawców, udzielanie pomocy
psychologicznej dla uczniów i ich rodzin, opracowanie IPET-ów, wyjazdy rehabilitacyjne),
●
materialne (paczki dla rodzin z Banku Żywności w Olsztynie, zbiórki ubrań, wsparcie ośrodków
pomocy społecznej, stypendia socjalne, nieodpłatne obiady, wyprawka szkolna, dopłaty do wyjazdów
edukacyjnych).
Wszyscy ankietowani nauczyciele wskazali, że uwzględniają w swojej pracy indywidualne potrzeby i możliwości
swoich wychowanków. Podejmowane przez nich działania dotyczą głównie planowania i realizacji zajęć (wykres
1w). Wychowankowie podczas wywiadu powiedzieli, że uczestniczą we wszystkich zajęciach dodatkowych, jakie
są im oferowane. Zajęcia są ciekawe i rozwijają ich zainteresowania oraz pasje.
Wykres 1w
31/33
Obszar badania:
Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się
odpowiedzialnością w działaniu i relacjach społecznych. Wychowankowie, odpowiednio do
swoich możliwości, biorą udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących zadań placówki.
Wychowankowie
współdecydują
wykazują
się
o realizowanych
odpowiedzialnością
w placówce
w działaniu
zadaniach.
i relacjach
Podejmowanie
społecznych,
decyzji
przez
uczniów/wychowanków jest ograniczone ze względu na ich specyficzne możliwości percepcyjne (dzieci
z upośledzeniem
umysłowym
w stopniu
lekkim,
umiarkowanym,
znacznym,
głębokim
-
często
z niepełnosprawnością sprzężoną). Niemniej jednak są to osoby twórcze, mające wiele ciekawych pomysłów
dotyczących nich samych jak i placówki. Inicjatywy ich są realizowane w miarę możliwości. Wychowankowie
uczestniczący w wywiadzie powiedzieli, że w podejmowaniu decyzji dotyczących życia placówki uczestniczy
głównie samorząd uczniowski. Pozostali uczniowie mogą zgłaszać swoje propozycje dla kolegów z samorządu.
Z informacji
uzyskanych
od nauczycieli
wynika,
że uczniowie
wpływają
na:
organizację
dnia,
sposób
wykonywania obowiązków, organizację ciekawych wydarzeń, wybór zajęć dodatkowych, jak i na to, z kim będą
współpracować w realizacji różnych zadań. Uczniowie wybierają samorząd klasowy i szkolny. Mają także wpływ
na zajęcia pozalekcyjne organizowane w ośrodku. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki
zachęcają wychowanków do angażowania się w organizację konkursów, imprez i uroczystości szkolnych oraz
opracowanie materiałów do wydawanej w szkole gazetki szkolnej. W opinii pracowników niepedagogicznych
wychowankowie podczas kilkuletniego pobytu w ośrodku stają się coraz bardziej dojrzali i odpowiedzialni. O ich
samodzielności świadczy m.in. to, że niektórzy z nich przychodzą samodzielnie do szkoły, potrafią załatwić
formalności i dokumenty w sekretariacie (np. legitymacja szkolna). Pomagają w organizacji imprez (andrzejki,
choinka, wigilia, mikołajki, Dzień Chłopaka, Dzień Kobiet, kiermasze walentynkowe itp.). Ponadto przygotowują
dekoracje w klasach i w szkole, oprawę stołów na uroczystości szkolne i święta, podczas wyjazdów na zielone
szkoły samodzielnie przygotowują śniadania i inne posiłki. Większość uczniów/wychowanków z zespołów
klasowych
i edukacyjno-terapeutycznych
potrafi
samodzielnie
wykonywać
czynności
samoobsługowe.
Pracownicy niepedagogiczni podkreślali odpowiedzialność starszych uczniów za młodszych i niepełnosprawnych
(szczególnie poruszających się na wózkach) oraz za zwierzęta (dokarmianie świnki morskiej).
32/33
Raport sporządzili
●
Joanna Jabłońska
●
Renata Maria Iłeczko
Kurator Oświaty:
........................................
Data sporządzenia raportu:
08.03.2016
33/33

raport z ewaluacji problemowej

Transkrypt

Podobne dokumenty

„Zabawa najlepsza na wszystko” - OSW

Informacja o wynikach kontroli

INTERNAT - oswdamnica

walentynki 2015 - OSW

Sprawozdanie z wizyty w Domu Dziecka

Nowy klub w Olsztynie

W dniu 19 lipca 2013 roku Komisja stypendialna

raport z ewaluacji całościowej - Bursa Samorządu Województwa

Generuj PDF - Komenda Miejska Policji w Olsztynie

Informacja do BIP o wynikach kontroli w Placówce Opiekuńczo