Edukacja prawna młodzieży

Zespół Szkół Elektrycznych Nr 2
im. ks. Piotra Wawrzyniaka w Poznaniu
Program działań edukacyjno-profilaktycznych
Edukacja prawna młodzieży
Autorzy programu: Edyta Jeżyk, Małgorzata Kaliszewska-Kubacka
Adresaci: uczniowie z Zespołu Szkół Elektrycznych Nr 2 im. ks. Piotra Wawrzyniaka
Termin realizacji: rok szkolny 2012/2013
Data zatwierdzenia programu: 24 maja 2012 r.
Program oparty jest na założeniach zawartych w „Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół
ponadgimnazjalnych, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego”
oraz Szkolnym programie profilaktyki.
W ostatnich latach w przerażającym tempie wzrasta przestępczość wśród młodzieży szkolnej. My, dorośli musimy sobie
uświadomić, że bezstresowym wychowaniem wyrządzamy krzywdę własnym dzieciom. Wielu nieszczęściom i konfliktom
z prawem można by zapobiec, gdyby proces wychowawczy przebiegał prawidłowo. To, czego nie zapewnia rodzina, szkoła
winna uzupełnić, czyli nauczyć młodego człowieka przestrzegania ogólnie przyjętych norm współżycia społecznego, a także
zadbać o rozwój jego inteligencji emocjonalnej. Dlatego też zdecydowałyśmy się na opracowanie i wdrożenie programu
działań edukacyjnych z zakresu prawa karnego.
Z rozmów pedagoga szkolnego z uczniami, ich rodzicami, wychowawcami klas oraz przeprowadzonej wśród uczniów
ankiety diagnozującej środowisko wynika, że wielu wychowanków z naszej szkoły pochodzi z rodzin dysfunkcyjnych
o zaniżonej świadomości prawnej. Najczęściej popełniane przez młodzież przestępstwa, według danych zamieszczonych na
stronie www.policja.pl, to: udział w bójkach i pobiciach, gwałtach, kradzieżach z włamaniem, przestępstwach rozbójniczych
i narkotykowych. W związku z powyższym edukacja prawna młodzieży wydaje się koniecznością.
W spotkaniach poza szkołą uczestniczyć będzie kilkunastoosobowa grupa zainteresowanych uczniów, którzy zadeklarują
swój udział w programie oraz uczniowie pochodzący z rodzin dysfunkcyjnych, wskazani przez autorów programu.
W spotkaniach na terenie szkoły uczestniczyć będą uczniowie klas pierwszych, drugich, trzecich.
Cele główne:
 przekazanie młodzieży podstaw wiedzy prawnej,
 przeciwdziałanie zachowaniom ryzykownym młodzieży,
 uświadomienie uczniom konsekwencji wynikający z podejmowania zachowań ryzykownych.
Cele operacyjne:
 uczeń przedstawia strukturę sądownictwa w Polsce,
 uczeń rozumie znaczenie podstawowych pojęć z zakresu prawa karnego,
 uczeń podaje przykłady przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu oraz przeciwko mieniu, rozumie, że za podejmowanie
działań o charakterze przestępczym grozi odpowiedzialność karna,
 uczeń definiuje pojęcie cyberprzemocy, wie jakie formy może przyjmować cyberprzemoc, rozumie konsekwencje
cyberprzemocy dla jej ofiar, wie jakie konsekwencje grożą sprawcom przemocy w sieci oraz zna zasady bezpiecznego
korzystania z Internetu i telefonu komórkowego,
 uczeń przedstawia kary i środki karne obowiązujące w polskim prawie,
 uczeń potrafi wyjaśnić na jakich zasadach nieletni odpowiadają za popełnienie przestępstwa, jakie środki wychowawcze
i poprawcze mogą być wobec nich zastosowane,
 uczeń przedstawia przebieg procesu sądowego oraz jego uczestników,
 uczeń przedstawia przepisy prawne ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, wskazuje konsekwencje ich łamania.
Procedury osiągania celów:













spotkanie młodzieży z rzecznikiem prasowym Sądu Okręgowego w Poznaniu,
spotkanie młodzieży z policjantem z Wydziału Prewencji Policji,
spotkanie z kuratorem sądowym z ZKSS dla dzielnicy Poznań – Grunwald,
udział w rozprawach sądowych w Sądzie Okręgowym w Poznaniu oraz w Sądzie Rejonowym Poznań - Grunwald i Jeżyce
Wydział IV Rodzinny i Nieletnich,
spotkanie całej społeczności uczniowskiej z sędzią Sądu Okręgowego w Łodzi Anną Marią Wesołowską,
wizyta młodzieży w Zakładzie Poprawczym w Poznaniu,
wizyta młodzieży w Salezjańskim Domu Młodzieży w Poznaniu,
wizyta młodzieży w zakładzie karnym lub zaproszenie do szkoły pracownika zakładu bądź byłego więźnia,
wizyta w Poradni Profilaktyki i Terapii Uzależnień MONAR w Poznaniu lub zaproszenie psychoterapeuty ds. uzależnień,
wystosowanie pism do instytucji na terenie miasta Poznania: Sądu Okręgowego, Sądu Rejonowego, Komendy
Wojewódzkiej Policji, Zakładu Poprawczego, Salezjańskiego Domu Młodzieży, Aresztu Śledczego, Poradni Profilaktyki
i Terapii Uzależnień MONAR,
wspólne czytanie poradnika prawnego Anny Marii Wesołowskiej, pt. Bezpieczeństwo młodzieży – pogadanka na temat
przeczytanych fragmentów,
zakupienie do biblioteki szkolnej literatury z zakresu prawa karnego,
konkurs plastyczny na plakat bądź hasło promujące bezpieczną szkołę.
TREŚCI PROGRAMOWE
Struktura sądownictwa w Polsce.
Podstawowe pojęcia z zakresu
prawa karnego.
Przestępstwa przeciwko życiu
i zdrowiu.
Przestępstwa przeciwko mieniu.
Konsekwencje prawne
popełnianych przestępstw.
Przemoc z użyciem mediów
elektronicznych.
EFEKTY EDUKACYJNE









Uczeń potrafi:
opisać strukturę sądownictwa w Polsce,
wymienić i zdefiniować podstawowe
pojęcia z zakresu prawa karnego,
wymienić przestępstwa przeciwko życiu
i zdrowiu oraz przeciwko mieniu,
określić konsekwencje prawne przestępstw
najczęściej popełnianych przez
młodocianych sprawców, np.: udział
w bójce i pobiciu, kradzież, rozbój, kradzież
rozbójnicza, wymuszenie rozbójnicze,
przywłaszczenie mienia, uszkodzenie
rzeczy, paserstwo.
Uczeń potrafi:
zdefiniować pojęcie cyberprzemocy,
wymienić formy cyberprzemocy,
opisać konsekwencje cyberprzemocy dla jej
ofiar,
sformułować zasady bezpiecznego
korzystania z Internetu i telefonu
komórkowego,
wymienić konsekwencje prawne grożące
sprawcom przemocy w sieci.
METODY REALIZACJI
TERMINY
spotkanie z sędzią
lub/i
kuratorem sądowym
lub/i
policjantem
z Wydziału Prewencji
Policji – wykład,
pogadanka
I semestr
lekcja w bibliotece
z udziałem pedagoga
szkolnego oraz
nauczyciela
bibliotekarza
lub/i spotkanie
z policjantem
z Wydziału Prewencji
Policji – wykład,
pogadanka
I semestr
klasy I
Odpowiedzialność nieletnich
za popełnienie przestępstwa.




Kary i środki karne obowiązujące
w polskim prawie.

Przebieg procesu sądowego.

Uczeń potrafi:
zdefiniować pojęcia: nieletni, czyn karalny,
demoralizacja,
wymienić czyny karalne oraz opisać
przejawy demoralizacji,
wymienić środki wychowawcze
i poprawcze, stosowane wobec nieletnich
sprawców czynów zabronionych,
wskazać dokument prawny regulujący
odpowiedzialność nieletnich, którzy
popadli w konflikt z prawem – Ustawa
z dnia 26 października 1982 r.
o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Uczeń potrafi:
wymienić i zdefiniować kary oraz środki
karne jak: grzywna, ograniczenie wolności,
praca na cele społeczne, dozór kuratora,
pozbawienie wolności, obowiązek
powstrzymywania się od przebywania
w określonych środowiskach, zakaz
kontaktowania się z określonymi osobami,
zakaz prowadzenia pojazdów, obowiązek
naprawienia szkody.
Uczeń potrafi:
opisać przebieg procesu sądowego oraz
wymienić jego uczestników.
spotkanie z sędzią
sądu rodzinnego
i nieletnich
lub/i policjantem
Wydziału Prewencji
Policji
lub/i uczestnictwo
w rozprawie sądowej
lub/i wizyta
w zakładzie
poprawczym,
Salezjańskim Domu
Młodzieży
spotkanie z sędzią
lub/i
kuratorem sądowym
– wykład, pogadanka
lub/i
wizyta w zakładzie
karnym
I lub/i II
semestr
klasy I
uczestnictwo
młodzieży
w rozprawie sądowej
I semestr
II semestr
Poznanie przepisów prawnych
dotyczących narkotyków oraz
konsekwencji ich łamania.



Problematyka przestępstw
najczęściej popełnianych przez
młodocianych na podstawie
poradnika prawnego Anny Marii
Wesołowskiej: Bezpieczeństwo
młodzieży. Wydawnictwo Poltext,
Warszawa 2008.






Uczeń potrafi:
wskazać dokument prawny regulujący
odpowiedzialność karną posiadania,
wprowadzania do obrotu narkotyków –
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r.
o przeciwdziałaniu narkomanii,
wymienić konsekwencje prawne
wytwarzania, posiadania,
rozpowszechniania narkotyków,
wymienić placówki świadczące pomoc
osobom uzależnionym.
Uczeń potrafi:
wymienić przestępstwa popełniane przez
młodocianych sprawców,
zna przepisy i zagrożenie karą za konkretne
czyny, np. fałszerstwo dokumentu, rozbój,
groźba, udział w bójce, pobiciu, zmuszanie
świadka do zmiany zeznań,
zdefiniować pojęcie „Niebieskiej karty”
oraz wymienić jej elementy,
scharakteryzować zjawisko przemocy
w rodzinie,
przewidywać konsekwencje
podejmowanych działań,
rozwiązywać problemy bez wchodzenia
w konflikt z prawem.
spotkanie
z policjantem
z Wydziału Prewencji
Policji
lub/i
psychoterapeutą
z Poradni Profilaktyki
i Terapii
Uzależnień MONAR –
wykład, pogadanka
II semestr
praca z książką –
w ciągu
wspólne czytanie
roku
wybranych
szkolnego
felietonów, wymiana
poglądów – pod
kierunkiem pedagoga
szkolnego oraz
nauczyciela
bibliotekarza
Spodziewane efekty:
uczeń:
 dysponuje wiedzą z zakresu odpowiedzialności karnej,
 potrafi przewidywać konsekwencje podejmowanych działań,
 wykazuje większą świadomość prawną,
 ma motywację do samorozwoju i życia w zgodzie z prawem,
 interioryzuje (uwewnętrznia) normy społeczne,
 rozumie istotę inteligencji emocjonalnej.
szkoła:
 wzrost poczucia bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły i poza szkołą,
 poszerzenie zakresu działań szkoły,
 podniesienie jakości pracy szkoły,
 pozytywny wizerunek szkoły wypracowany poprzez współpracę szkoły z instytucjami stojącymi na straży prawa,
 promocja szkoły w środowisku,
 zainteresowanie absolwentów gimnazjów ofertą edukacyjną szkoły.
autorzy programu:
 bliższe poznanie młodzieży objętej programem,
 doskonalenie własnego warsztatu pracy,
 samodoskonalenie.
Ewaluacja programu odbywać się będzie poprzez:




rozmowy z uczniami,
obserwację uczniów,
analizę wytworów pracy uczniowskiej – plakat lub hasło promujące bezpieczną szkołę,
ankiety.
Ewaluacja przebiegać będzie etapami, po zakończeniu realizacji konkretnych części programu. Dotyczyć będzie metod
i form realizacji programu (czy zostały dobrze dobrane), atmosfery panującej na zajęciach, tematyki zajęć (czy była
interesująca).
Autorzy programu:
mgr Małgorzata Kubacka
mgr Edyta Jeżyk
pedagog szkolny
nauczyciel bibliotekarz