Obraz, ciało i myślenie – współczesne teorie przedstawienia Image

Obraz, ciało i myślenie – współczesne teorie przedstawienia
Image, Body, and Reflection – Theorizing Visual Representation
Kod: 0200-SA57F1
Prowadzący: dr Agnieszka Rejniak-Majewska
Rodzaj zajęć: seminarium analityczne
Poziom i wymiar przedmiotu: poziom II, 30 godzin, semestr zimowy
Punkty ECTS: 3 pkt
Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach oraz znajomość wskazanych tekstów
Wymagania wstępne:
Proponowany termin: poniedziałek 19.00-20.30
Cel zajęć: Wprowadzenie do refleksji nad doświadczeniem obrazu, widzeniem i reprezentacją, gdzie
problematyzowana jest m.in. relacja obrazu i świadomości, kwestia intencji i „władzy” spojrzenia, a
takŜe mocy samych obrazów.
Program zajęć:
I. Świadomość obrazu w ujęciach fenomenologicznych
a) Między malowidłem a przedstawieniem: R. Ingardena koncepcja warstw bytowych obrazu
b) Percepcja a wyobraŜenie: modyfikacja neutralizująca wg Husserla a pojęcie wyobraźniowej
„neantyzacji” J.-P. Sartre’a
c) Cielesność widzenia i obrazu w ujęciu M. Merleau-Ponty’ego
II. Obraz jako uobecnienie – doświadczenie obrazu w perspektywie antropologii i hermeneutyki
a) Uobecniająca funkcja obrazu w ujęciu H.-G. Gadamera
b) Cielesność poczucia obrazu a retoryczny mechanizm opisu werbalnego (ekphrasis)
III. Krytyka przedstawienia
a) Heideggerowska krytyka Vorstellung
b) Reguły klasycznego przedstawienia i „pokazywanie widzenia” – analizy M. Foucault i L. Marina
c) „Kartezjański perspektywizm” a pluralizm porządków widzenia wg M. Jaya
IV. Reprezentacja, doświadczenie innego, inwersja spojrzenia
a) Sartre’owska fenomenologia spojrzenia
b) Opozycja idola i ikony J.-L. Mariona
c) Reprezentacja, „nadreprezentacja” i niemoŜność reprezentacji wg J.-L. Nancy’ego
Literatura podstawowa:
R. Ingarden, O budowie obrazu, w: tegoŜ, Studia z estetyki, t. II, PWN, Warszawa 1958
J.-P. Sartre, Wyobraźenie. Fenomenologiczna psychologia wyobraźni, Warszawa 1970
J.-P. Sartre, Fenomenologia spojrzenia, w: Fenomenologia francuska, red. J. Migasiński, Warszawa 2006
M. Merleau-Ponty, Oko i umysł. Szkice o malarstwie, Gdańsk 1996
H.-G. Gadamer, Bytowa wartość obrazu, w: Prawda i metoda, Kraków 1993
L. Marin, Przedstawienie i pozór, „Sztuka i Filozofia” nr 26 (2005)
M. Foucault, Panny dworskie, w: tegoŜ, Słowa i rzeczy, t.1, Gdańsk 2004
M.P.Markowski, Pragnienie obecności. Filozofie reprezentacji od Platona do Kartezjusza, Gdańsk 1999
I. Lorenc, Świadomość i obraz. Studia z filozofii przedstawienia, Warszawa 2001.