Szkoleniowy Matrix

Dojeżdżamy do ronda,
czas na retarder
Szkolenia
Kierowca siedzi w pełnowymiarowej
kabinie pojazdu ciężarowego, wyposa−
żonej w system odwzorowania ruchu
Ja ko pie rw sza red ak cja w Po
lsc e
jak się jeź dzi w sym ula tor ze
sp raw dzi liśm y,
AS 13 00
Szkoleniowy Matrix
Wrażenie jest niebywałe. Symulator AS
Symulator AS 1300
1300 do złudzenia przypomina wrażenie z realnej jazdy
ciężarówką. Gdyby ktoś wszedł do kabiny z opaską na
oczach, miałby problem z odróżnieniem czy siedzi w real−
nej ciężarówce, czy w symulatorze.
Jako pierwsza polska redakcja mie−
liśmy okazję przekonać się na własnej
skórze, jak wygląda jazda w warunkach
wirtualnej rzeczywistości. W siedzibie
Łódzkiego Stowarzyszenia Przewoźników
Międzynarodowych i Spedytorów uru−
chomiono pierwszy w Polsce symulator
norweskiej firmy AutoSim. AS 1300 jest
pełnowymiarowym symulatorem samo−
chodu ciężarowego i autobusu. Kierowca
siedzi w pełnowymiarowej kabinie po−
jazdu ciężarowego, wyposażonej w sys−
tem odwzorowania ruchu o trzech stop−
niach swobody oraz system wizualiza−
cyjny, dający ciągłe pole widzenia o kącie
200 stopni oraz obraz w lusterkach
AutoSim
Sprzęt na miarę czasów. Od kilku mie−
sięcy toczy się gorąca dyskusja na temat
kwalifikacji wstępnej dla kierowców au−
tobusów i samochodów ciężarowych. Pro−
gram szkolenia obejmuje, w myśl unijnych
regulacji, czterogodzinną jazdę w warunkach
specjalnych – na torze; bądź godzinną w
symulatorze wysokiej jakości.
Firma AutoSim z siedzibą w norwe−
skim Tromso działa na rynku od roku
1992. Jest jedną z wiodących na ryn−
ku wirtualnego odwzorowywania rze−
czywistości i znana jest m.in. z pro−
dukcji symulatorów wysokiej jakości
dla pojazdów osobowych, ciężaro−
wych, autobusów i pojazdów straży
pożarnej. Uczestniczy w dużych euro−
pejskich programach badawczych do−
tyczących wykorzystania symulatorów
(m.in. TRaCS −Truck and Coach Si−
mulators czy CLARESCO − Car &
Truck Lighting Analyses).
8
Fot.:
O producencie
Komputerowa wizualizacja
symulatora AS 1300
Pojazdy oddziałują na siebie dając wrażenie ruchu w normalnych warunkach dro−
gowych. Na zdjęciu „centrum dowodzenia” − stanowisko instruktora.
bocznych. Kabina symulatora jest wy−
posażona we wszystkie przyrządy ste−
rujące, które znajdziemy w praktyce,
dając realistyczne wrażenie prowadze−
nia ciężarówki. Kierowca może się
uczyć poprawnego technicznie prowa−
dzenia i manewrowania pojazdem, bez
jakichkolwiek ograniczeń.
Jazda na żywo. Symulator uruchamia się
z kluczyka, który budzi do życia wirtual−
ny silnik. Charakterystyczny ryk silnika
informuje, że czas ruszyć w wirtualną drogę.
Mamy do wyboru dwa tryby operowania
przełożeniami – automatyczny i ręczny.
Wybieramy ten coraz częściej stosowany
– automatyczny. Przesuwamy dźwignię
zmiany biegów do przodu i symulator rusza.
„Pojazd” żwawo nabiera tempa. Na „pace”
jest 16 ton, a zestaw który przyszło pro−
wadzić składa się z ciągnika i trzyosiowej
naczepy. Trzeba wyczuć pojazd i warun−
ki panujące na drodze, więc ruszamy po−
jazdem z wolna sprawdzając jego wrażli−
wość na pedał gazu i manewry kierownicą.
16 ton to niewiele, więc najmniejszy na−
wet ruch pedałem gazu od razu przekłada
się na żwawy pochód wskazówki prędko−
ściomierza ku wyższym wartościom. Co
za uczucie, nie ma drogówki!
Podobnie reaguje układ kierowniczy.
Nawet najmniejszy manewr od razu zmie−
nia położenie pojazdu. Lekkie rozpędzenie
pojazdu i... gwałtowne naciśniecie pedału
hamulca. Zestaw „staje dęba”. Uff... Do−
brze, że mamy zapięte pasy. Symulator
szybko uczy pokory i respektu wobec
siły trucka. Teraz trochę wolniej. Obroty
kręcą się na zielonym polu. Obok są użyt−
kownicy drogi – pojazdy osobowe, au−
tobusy, vany i inne ciężarówki.
Dojeżdżamy do ronda, czas na retar−
der. Dwa pierwsze stopnie zwalniacza i po−
jazd dynamicznie wytraca swoją prędkość.
Stopień najwyższy??? Zestaw staje. Ko−
niec wirtualnego snu. Dlaczego? Instruk−
tor wyjaśnia, że jako pierwsi testujemy to
urządzenie w warunkach skrzyni automa−
tycznej i hamulce silnikowe nie zostały
jeszcze „wyregulowane” do tego typu jazdy.
Po pokonaniu ronda wyłania się pagórko−
waty teren. Dzielny, wirtualny „rumak”
bez żadnej zadyszki pokonuje kolejne wznie−
sienia. Pedał dno − jak w realnych górach.
Na wierzchołku przeszkoda − zepsuty sa−
mochód, zajmujący pół pasa jezdni. Szybka
decyzja – omijamy, nieznacznie przekra−
czając podwójną ciągłą, niemal na gru−
bość papieru zepsuty samochód, by nie
zderzyć się z ewentualnie wyjeżdżającym
z naprzeciwka pojazdem. Udaje się,
wzniesienie pokonane. Jazda z góry, czas
na hamulec silnikowy, który włącza się lewą
nogą. Działa za mocno, ale podobnie, jak
retarder nie jest jeszcze wyregulowany.
Sytuacja zmienia się dynamicznie. Z
naprzeciwka naciera ciężarówka. Mija−
my się na wąskiej górskiej drodze, „o
włos” unikając otarcia.
Wypadek − przypadek. Nagle zmienia
się pogoda – niebo się zachmurza, a przed
szybą wirują płaty śniegu. Boczny wiatr
znosi naczepę. Maksymalna koncentra−
cja. Jeden błąd i zestawu nie ma na drodze.
Jazda w dół, skręt w prawo, w boczną
drogę. Dwa domostwa. Za wąsko, trze−
ba się wycofać. Lekko do przodu, na−
czepa zrównuje się z kabiną, przesunię−
cie dźwigni zmiany biegów i cofanie z
naczepą po prostej. Naczepa odskakuje
lekko na prawo, korekta kierownicą
doprowadza ją do porządku. Na zakoń−
czenie manewru czeka chcący wjechać
na teren posesji samochód osobowy,
chyba Volkswagen. Nagle rusza i wbi−
ja się klinem pod naczepę. WYPADEK!!!
Silnik zestawu zostaje odłączony.
O systemie
Firma AutoSim zwróciła szczególną uwagę
na odtworzenie realistycznego ruchu drogo−
wego z udziałem pojazdów ciężkich, osobo−
wych, motocykli, rowerów i pieszych. Pojaz−
dy oddziałują na siebie wzajemnie – także z
pojazdem symulowanym – dając wrażenie
płynnego ruchu drogowego. Ruch jest zapro−
gramowany w taki sposób, aby realizować
normalne zasady poruszania się po dro−
gach publicznych. System zaprogramowa−
nych ćwiczeń może wprowadzać niespo−
dziewane manewry, mające za zadanie
sprawdzić reakcje i umiejętności oceny sy−
tuacji na drodze przez kierowcę.
Pakiet ćwiczeń obejmuje: umiejętności
prowadzenia, oceny sytuacji na drodze i za−
chowania bezpieczeństwa. Ćwiczenia te mogą
być realizowane w zestawie z przyczepą lub
bez niej. Każdy moduł posiada interface
komunikacji z kursantem, podający uzy−
skaną ocenę, dający możliwość odtwarza−
nia przebiegu ćwiczeń z różnych rzutów
kamery oraz przesyłanie komunikatów do
instruktora w postaci informacji teksto−
wych wyświetlanych na ekranie.
Większość ćwiczeń może być wykony−
wana bez instruktora.
99
Szkolenia
Andrzej Majewski,
prezes Łódzkiego
Stowarzyszenia
Przewoźników
Międzynarodowych
– Od trzech lat przymierzaliśmy się do tego
zakupu. Z dwóch oferentów na rynku eu−
ropejskim wybraliśmy norweską propozy−
cję. O naszym wyborze, obok jakości, de−
cydowała cena. Od maja zaczniemy prowadzić
regularne zajęcia, po skompletowaniu wszyst−
kich niezbędnych zezwoleń i dokumentów.
Zakup symulatora jest korzystniejszy cenowo
od budowy i wyposażenia toru. Do insta−
lacji urządzenia wystarcza pomieszczenie
o powierzchni 70 mkw. i wysokości 4 m,
nie zaś odpowiednio uzbrojona powierzchnia
kilkuhektarowa. Symulator jest też ekologiczny.
Nie zużywamy paliwa i opon. Jest on też
ok. 8 razy tańszy od toru. Koszt godziny
szkolenia na symulatorze w naszym stowa−
rzyszeniu ustaliliśmy na poziomie 280 złotych,
przy dwuzmianowym jego wykorzystaniu.
jąc widoczność. Jazda z góry, każdy ma
w pamięci tragedię z Grenoble, a zatem re−
tarder do dzieła. I nagle klasyczny piruet,
autobus obraca się o 180 stopni. No, ład−
nie!!! Było za szybko. Silnik gaśnie. Niby
symulator, ale nerwy dają się we znaki. I
znowu jazda, bo turystów trzeba dowieźć
do domu. Niestety, nie na długo. Test kończy
się spektakularnie – autobus parkuje w
stojącym na poboczu domu... Na szczę−
ście to tylko wirtualny, bezpieczny do nauki,
świat.
Szkolenie kierowców ciężarowych SimWorld.
Część techniczna szkolenia kierowców samo−
chodów ciężarowych SimWorld jest komplet−
nym zestawem scenariuszy stworzonym w taki
sposób, aby zminimalizować czas i wysiłek
potrzebny kursantowi na oswojenie się z po−
ZBIGNIEW WITAMBORSKI
Czas na zmianę. Czas na inny pojazd. In−
struktor decyduje: zabudowane podwozie
z przyczepą. Prowadzi się lżej niż ciągnik
z naczepą. Przyczepa trzyma ślad podwo−
zia. Wjazd do miasta, piękna dwupasmo−
wa droga. Z prawej porusza się wysoko−
podwoziowy autobus. Zasłania sygnali−
zację świetlną. Tylko ostre hamowanie
ochrania przed przejechaniem na czerwo−
nym. Cóż... i takie sytuacje się zdarzają.
Jazda po mieście wyczerpuje, powrót na
autostradę. Na prawym pasie chyba wy−
padek, zbyt dużo pojazdów. Omijanie lewą
stroną. Za chwilę symulator mija skrzy−
żowanie autostrad, „wjeżdża” na prostą. Na−
gle silny wiatr znosi przyczepę ostro w lewo.
Jedziemy dalej starając trzymać się obra−
nego pasa ruch. Wiatr wieje jeszcze moc−
niej, zestaw tańczy. Kontra, ale wiatr wieje
jeszcze mocniej i dalej spycha na pobo−
cze. Wielki finał na barierkach autostra−
dy. Silnik staje.
Przesiadamy się do autobusu. Jeden kla−
wisz, nowy pojazd. Tym razem autobus
pełen turystów. Zjeżdżamy z autostrady,
czas na wycieczkę w góry. Nagle... śnieg
z nieba wali ciężkimi płatami, ogranicza−
10
jazdem ciężarowym, nie tylko z kabiną i urzą−
dzeniami sterującymi, ale też z rozmiarami i ilością
potrzebnego na drodze miejsca. Pakiet przepro−
wadza kursanta przez część wstępną do praktycz−
nego treningu polegającego na prowadze−
niu pojazdu w warunkach pozamiejskich,
po stromych i krętych drogach górskich,
miejskich arteriach, a także na cofaniu na
prostej i w zakrętach i parkowaniu pojaz−
du w wąskich przestrzeniach.
Pakiet szkoleniowy może być używany w
różnych trybach oceniania, poczynając od oce−
ny i akceptacji instruktora, poprzez ocenę au−
tomatyczną zatwierdzaną przez instruktora, aż
do w pełni automatycznej oceny i potwierdze−
nia umiejętności kursanta.
Pakiet szkoleniowy jest przystosowany do
szkolenia z prowadzenia pojazdu i autobusu, a
także ciągnika z przyczepą.
Nagle zmienia się pogoda –
niebo się zachmurza, a przed
szybą wirują płaty śniegu
Test kończy się spektakularnie
– autobus parkuje w stojącym
na poboczu domu