polityka mieszkaniowa gminy kielce - Studia i Materiały "Miscellanea

Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae
Rok 15, Nr 2/2011
Wydział Zarządzania i Administracji
Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
Ludzie, zarządzanie, gospodarka
Kamil Wiśniewski1
POLITYKA MIESZKANIOWA GMINY KIELCE
Wstęp
W literaturze przedmiotu panuje dość powszechny pogląd, Ŝe nawet w najbogatszych społeczeństwach występowała, występuje i będzie istnieć w przyszłości dość
pokaźna część ludności, której poziom dochodów uniemoŜliwia kupno bądź najem
standardowego mieszkania po cenach rynkowych. Z waŜnych względów społeczno-etycznych i gospodarczych organy administracji rządowej i samorządowej, w ramach
prowadzonej polityki redystrybucji dochodów i wspomagania określonych dziedzin
konsumpcji, zobligowane są do wspomagania popytu mieszkaniowego i poszerzania
dostępności tańszych mieszkań dla mniej zamoŜnych grup ludności2. W artykule podjęto tematykę planowanych zmian w zasobie mieszkaniowym Gminy Kielce w latach
2011-2013 w ramach gminnej polityki mieszkaniowej.
1. Gospodarka i polityka mieszkaniowa – rozwaŜania teoretyczne
W miarę rozwoju społecznego i gospodarczego zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, wybudowanie lub uzyskanie mieszkania, a następnie jego utrzymanie
w stanie nadającym się do uŜytku przestały być sprawą jednostki, a stały się przedmiotem złoŜonego współdziałania. Wydaje się, Ŝe o pierwszych elementach świadomej gospodarki mieszkaniowej moŜna mówić, gdy podmiot publiczny (samorząd
lokalny, władze państwowe, organizacje państwowe i społeczne) podejmuje próby
oddziaływania na układ stosunków mieszkaniowych. Przedmiotem oddziaływania
mogą być budynki mieszkalne i mieszkania lub ich właściciele i uŜytkownicy. Gospodarka mieszkaniowa obejmuje całość działalności administracyjnej, gospodarczej
1
2
Mgr Kamil Wiśniewski, asystent, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach.
W. Dominiak, Realizacja społecznych celów mieszkalnictwa w krajach Unii Europejskiej - implikacje dla Polski [w:] Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, L. Frąckiewicz (red.),
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Instytut Gospodarki Nieruchomościami, Warszawa - Katowice
2005, s. 25.
241
i techniczno-gospodarczej, mającej na celu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych,
a przede wszystkim budowę, eksploatację i rozdział mieszkań3.
Według J. Zaparta gospodarka mieszkaniowa to działalność gospodarcza i administracyjna, mająca na celu zaspokojenie mieszkaniowych potrzeb ludności kraju,
regionu, gminy itp. W szerokim ujęciu do gospodarki mieszkaniowej zalicza się:
− budownictwo mieszkaniowe;
− eksploatację i techniczne utrzymanie oraz zarząd istniejącymi zasobami
mieszkaniowymi;
− dyspozycję i najem mieszkań;
− obrót nieruchomościami mieszkaniowymi.
W ujęciu węŜszym mianem gospodarki mieszkaniowej określa się funkcję zarządu, eksploatacji i technicznego utrzymania zasobów4.
W gospodarce mieszkaniowej mieszkania ujmuje się nie tylko jako sumę indywidualnych jednostek mieszkaniowych, lecz równieŜ w postaci zbiorczej kategorii – zasobów mieszkaniowych znajdujących się w dyspozycji społeczeństwa.
Powstanie i rozwój gospodarki mieszkaniowej wiąŜą się więc z oddziaływaniem
czynnika publicznego na zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych ludności. Działania tego rodzaju nabierają z czasem charakteru systemowego, dając początek temu, co nazywamy polityką mieszkaniową najpierw o zasięgu lokalnym, a następnie – regionalnym i krajowym. Oznacza to, iŜ pojęcie gospodarki mieszkaniowej
związane jest ściśle z polityką mieszkaniową.
Termin polityka mieszkaniowa jest uŜywany w dwóch znaczeniach. W pierwszym, pragmatycznym ujęciu, polityka mieszkaniowa oznacza ogólny kierunek
i metody działania, stosowane przez państwa lub podmioty publiczne, organizacje
polityczne i społeczne do osiągnięcia określonych celów w dziedzinie mieszkalnictwa i zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. W takim sensie mówi się o róŜnych programach czy systemach polityki mieszkaniowej, ustalających cele i środki
takiego działania w konkretnych okolicznościach.
W drugim znaczeniu, które ukształtowało się znacznie później, w miarę rozwoju badań naukowych nad problematyką mieszkaniową, polityka ta jest dyscypliną
naukową formułującą teoretyczne przesłanki do programowania praktycznej działalności. W ramach tej polityki bada się stosunki mieszkaniowe i prawidłowości
w nich występujące, a następnie na tej podstawie wskazuje cele i metody oddziaływania na układ stosunków mieszkaniowych.
Precyzując dalej, moŜna powiedzieć, iŜ polityka mieszkaniowa określa metody
kierowania rozwojem stosunków mieszkaniowych i rozwiązywania zagadnień
dotyczących utrzymania i reprodukcji bazy materialnej, którą dla tych stosunków
są zasoby mieszkaniowe. Przedmiotom badań jest tu całokształt tych spraw w ich
3
4
A. Andrzejewski, Mieszkanie jako element środowiska materialnego i społecznego - funkcje
i forma mieszkania [w:] Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, L. Frąckiewicz
(red.), Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Instytut Gospodarki Nieruchomościami, Warszawa - Katowice 2005, s. 50-51.
J. Zapart, Polityka mieszkaniowa w Polsce. Zarys przemian, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 1999, s. 12.
242
aspektach ekonomicznych, socjalnych i technicznych5.
Polityka mieszkaniowa jest dyscypliną naukową, która bada stosunki mieszkaniowe i prawidłowości w nich występujące, a następnie na tej podstawie wskazuje
cele i określa metody działania w zakresie zaspokajania i poprawy warunków
mieszkaniowych. Polityka społeczna analizuje te kwestie w kontekście społecznym, ekonomicznym i technicznym6. Efektem takiego podejścia do kwestii mieszkaniowej są trzy podstawowe zasady polityki mieszkaniowej:
1. korzystanie z samodzielnego mieszkania jest prawem kaŜdej jednostki i rodziny;
2. zagwarantowanie tego prawa jest powinnością państwa wobec obywateli;
3. koniecznością jest wspomaganie sfery mieszkaniowej za pomocą środków
publicznych7.
Zakres i pole działania polityki mieszkaniowej są znaczne. Powinna ona koncentrować się wokół pięciu najwaŜniejszych spraw:
1. własność mieszkaniowa (zakres wolnego rynku);
2. mieszkania na wynajem (regulowany sektor rynku);
3. powszechne dodatki mieszkaniowe;
4. obowiązki państwa w zakresie utrzymania i modernizacji zasobów mieszkaniowych;
5. pomoc w warunkach niedoboru mieszkań8.
Realizacja lokalnej polityki mieszkaniowej gminy przejawia się m.in. w następujących działaniach:
− przygotowywaniu gruntów pod budownictwo mieszkaniowe;
− realizacji inwestycji mających na celu wzniesienie budynków powiększających mieszkaniowy zasób gminy;
− wyborze formy i sposobu zarządzania gminnym zasobem mieszkaniowym;
− określeniu zasad i zakresu prywatyzacji zasobów komunalnych;
− pobudzaniu i wspieraniu inicjatyw społecznych i indywidualnych, stwarzających szanse na poprawę sytuacji mieszkaniowej mieszkańców gminy;
− opracowywaniu programów i planów rozwoju budownictwa mieszkaniowego, jak równieŜ remontów i modernizacji mieszkań;
− zatwierdzaniu planów przestrzennego zagospodarowania gminy;
− partycypowaniu w rozwoju infrastruktury technicznej i społecznej oraz
sprawowaniu nadzoru nad zagospodarowaniem osiedli mieszkalnych9.
5
6
7
8
9
A. Andrzejewski, Mieszkanie jako element…, op.cit. s. 50-52.
J. Warwa, Sytuacja mieszkaniowa i społeczne aspekty polityki mieszkaniowej w Polsce [w:] Zadania społeczne, Z. Pisz (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław
2002, s. 370.
W. Nieciuński, Kwestia mieszkaniowa [w:] Materiały do studiowania, A. Rajkiewicz, J. Supińska,
M. KsięŜpolski (red.), Biblioteka Pracownika Socjalnego, Katowice 1998, s. 194.
W. Nieciuński, Pięć kanonów polityki społecznej, „Polityka społeczna” 2000, nr 11, s. 5.
M. Trojanek, Gospodarowanie nieruchomościami komunalnymi, 24 Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1997, s. 7-11 [za:] Zarządzanie zasobami mieszkaniowymi w Polsce,
A. Nalepka (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2007, s. 77.
243
Jednym z celów polityki mieszkaniowej samorządów gminnych jest rozwiązywanie problemów socjalno-mieszkaniowych, wynikających z sytuacji gospodarstw
domowych znajdujących się w niedostatku. Rozwiązanie tych problemów polega
na staraniach gminy o zapewnienie lokalu mieszkalnego kaŜdej rodzinie. Jest to
problem skomplikowany i nie w pełni moŜliwy do zrealizowania. Aby jednak
łagodzić powstające patologiczne sytuacje w kaŜdej gminie, prowadzi się tzw.
politykę pozyskiwania mieszkań, która polega na zapewnieniu lokali mieszkalnych osobom potrzebującym. Następuje to poprzez:
− kupno mieszkań (w miarę finansowych moŜliwości gminy);
− remonty pustostanów (finansowane ze środków budŜetowych);
− adaptację przez najemców na cele mieszkalne pomieszczeń wspólnego
uŜytku o funkcji niemieszkalnej w budynkach stanowiących własność
i współwłasność miasta;
− współfinansowanie budowy mieszkań w towarzystwach budownictwa
społecznego10.
2. Prognoza zmian w zasobie mieszkaniowym Kielc w latach 2011-2013
w ramach gminnej polityki mieszkaniowej
Do rozwiązywania problemów mieszkaniowych członków wspólnoty samorządowej Kielc niezbędne jest utrzymanie zasobu mieszkaniowego na określonym
poziomie. W tym celu konieczne jest pozyskiwanie nowych mieszkań, które nie
będą przeznaczone do sprzedaŜy, z jednoczesnym prowadzeniem sprzedaŜy
mieszkań połoŜonych w budynkach stanowiących własność wspólnot mieszkaniowych. W pierwszej kolejności dotyczy to wspólnot mieszkaniowych z bardzo
małym udziałem Miasta. Działania te mają na celu racjonalne gospodarowanie
gminnym zasobem mieszkaniowym, a tym samym obniŜenie kosztów eksploatacyjnych i remontowych.
Na rysunku 1. przedstawiono prognozę wielkości zasobu mieszkaniowego
Kielc w przedziale czasowym obejmującym lata 2011-2013. Jak wynika z tego
rysunku Miasto prognozuje spadek liczby lokali mieszkalnych znajdujących się
w jego posiadaniu, z 4082 w 2011 r. do 3582 w 2013 r. co oznacza spadek
o 12,25%. Prognoza ta jest związana m.in. z:
− duŜym zainteresowaniem najemców lokali komunalnych ich wykupem;
− pogarszającym się stanem technicznym budynków, który skutkuje wyłączeniem ich z uŜytkowania i wyburzeniem;
− planowanymi wyburzeniami pod gminne inwestycje.
Na podstawie rysunku 1. moŜna zauwaŜyć wyraźny (o 25,06%) prognozowany wzrost liczby gminnych lokali socjalnych i pomieszczeń tymczasowych od
1197 w 2011 r. do 1497 w 2013 r. WiąŜe się on z brakiem moŜliwości wykupienia
tego typu lokali przez najemców oraz przewidywanym znacznym wzrostem zapotrzebowania na lokale socjalne w tym okresie wynikającym m.in. z:
10
Zarządzanie zasobami mieszkaniowymi…, op.cit., s. 91.
244
przewidywań co do zwiększenia liczby wyroków eksmisyjnych (głównie
z powodu nie płacenia czynszu) z prawem do lokalu socjalnego;
− zwiększającej się liczby wnioskodawców nie posiadających własnego
mieszkania i osiągających tak niskie dochody, Ŝe uzyskanie mieszkania
bez pomocy Miasta nie jest dla nich moŜliwe.
Jak widać na rysunku 1. prognozuje się zmniejszenie zasobu mieszkaniowego
Kielc z 5 279 lokali w 2011 r. do 5079 w 2013 r., co oznacza spadek o 3,79%.
Wynika to z przewidywanego znacznego spadku liczby gminnych lokali mieszkalnych, którego nie będzie w stanie zrównowaŜyć prognozowany wzrost liczby
lokali socjalnych i pomieszczeń tymczasowych11.
−
5 079
1 497
2013
3 582
Lata
5 179
2012
1 347
3 832
5 279
2011
1 197
4 082
0
1 000
Lokale mieszkalne
2 000
3 000
Liczba lokali
4 000
5 000
Lokale socjalne i pomieszczenia tymczasowe
6 000
Razem
Rysunek 1. Prognoza wielkości zasobu mieszkaniowego Gminy Kielce w szeregu
czasowym obejmującym lata 2011-2013.
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach
z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”, § 6.
Wraz z upływem czasu pogarsza się stan techniczny budynków mieszkalnych
i konieczne stają się ich remonty. WiąŜą się one równieŜ coraz częściej z dewastacjami, które mają miejsce głównie w lokalach socjalnych. Potrzeby w zakresie
remontów budynków i lokali stanowiących zasób mieszkaniowy Kielc, ustalane są
przez Miejski Zarząd Budynków na podstawie stanu technicznego budynków
11
Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie
uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na
lata 2009-2013”, § 6.
245
w oparciu o wyniki okresowych przeglądów technicznych i nakazy słuŜb nadzoru
budowlanego.
We wspólnotach mieszkaniowych, w których Miasto Kielce reprezentuje Dyrektor Miejskiego Zarządu Budynków, potrzeby remontowe ustalane są przez
zarządy tych wspólnot. Miasto przekazuje zaliczki na bieŜącą konserwację
i eksploatację oraz na fundusz remontowy, zgodnie z uchwałami wspólnot mieszkaniowych.
Na rysunku 2. przedstawiono przewidywane nakłady na remonty budynków
wchodzących w skład zasobu mieszkaniowego Kielc, które zgodnie z planami
w latach 2011-2013 mają spaść z 10,6 mln zł w 2011 r. do 9 mln w 2013 r. tj.
o 15,09%. Wynika to m.in. z prognozowanego zmniejszenia się zasobu mieszkaniowego Gminy; wyburzeń budynków, których remont nie ma ekonomicznego
uzasadnienia oraz sprzedaŜy przez Miasto lokali w budynkach mieszkalnych
wspólnot z udziałem Gminy12.
Planowane nakłady na remonty
budynków
11
11
10,6
10,0
10
10
9,0
9
9
8
2011
2012
Lata
2013
Rysunek 2. Szacunkowe nakłady na remonty budynków znajdujących się w mieszkaniowym zasobie Gminy Kielce (w mln zł).
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach
z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”, § 8.
Stan techniczny mieszkaniowego zasobu Miasta powinien ulegać systematycznej poprawie w miarę dostosowania stawek czynszu do poziomu rzeczywistych
nakładów na utrzymanie budynków. Skutki zaległości remontowych minionych lat
będą usuwane w zakresie i tempie zaleŜnym od moŜliwości finansowych. Wykonywane na bieŜąco konserwacje i naprawy mają zapobiec pogarszaniu się stanu
technicznego gminnego zasobu mieszkaniowego. Przeglądy roczne i 5 letnie pozwolą słuŜbom technicznym Miejskiego Zarządu Budynków na dalsze planowanie
robót remontowych, modernizacyjnych i inwestycyjnych zarządzanych zasobów.
12
Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach…, op.cit., § 8.
246
Tabela 1. prezentuje przewidywane potrzeby remontowe budynków znajdujących się w zasobie mieszkaniowym Kielc, w układzie branŜowym. Z danych zawartych w tabeli wynika, Ŝe od 2009 do 2013 r. przewiduje się spadek wydatków
we wszystkich zakresach remontowych z wyjątkiem wydatków na:
− remonty elewacji;
− remonty pustostanów lokali mieszkalnych;
− chodniki i drogi osiedlowe (roboty zewnętrzne);
− remonty pieców i trzonów kuchennych13.
Tabela 1. Prognozowane potrzeby remontowe budynków będących w zasobie
mieszkaniowym Kielc w układzie branŜowym (w mln zł).
Zakres remontu
Naprawa pokryć dachowych i uszkodzonych elementów konstrukcji
oraz obróbek blacharskich
Potrzeby remontowe
w poszczególnych latach
2011
2012
2013
0,33
0,24
0,21
Dobudowa, przebudowa i remonty przewodów kominowych dymowych, spalinowych i wentylacyjnych
0,31
0,21
0,18
Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej
1,05
1,67
1,18
1,05
0,15
0,13
0,08
1,98
1,98
1,98
Remonty wewnętrznych instalacji wodnych i sanitarnych
0,57
0,49
0,41
Remonty instalacji elektrycznych i odgromowych
0,27
Remonty elewacji
Remonty klatek schodowych i korytarzy
(roboty malarskie)
Remonty pustostanów lokali mieszkalnych
Chodniki i drogi osiedlowe (roboty zewnętrzne)
Wykonanie nowych przyłączy instalacji sanitarnych
Remonty podłóg
0,16
0,08
0,05
1,43
0,13
0,06
0,24
0,06
0,16
0,04
0,19
0,03
Remonty pieców i trzonów kuchennych
0,08
Zaliczki na fundusz remontowy we wspólnotach mieszkaniowych,
zgodnie z udziałami Gminy
3,60
3,50
3,00
10,62
10,06
8,98
Rozbiórki budynków
Razem
0,32
0,09
1,36
0,32
0,08
0,21
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach
z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”, § 8.
13
Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach…, op.cit., § 8.
247
W latach 2011-2013 Gmina planuje sprzedaŜ lokali mieszkalnych na poziomie
300 rocznie. Realizowany będzie proces mający na celu pełną prywatyzację zasobu mieszkaniowego Miasta w budynkach stanowiących własność wspólnot mieszkaniowych. W pierwszej kolejności procesem tym objęte zostaną nieruchomości,
w których Miasto posiada mniejszościowy udział.
SprzedaŜ mieszkań na rzecz dotychczasowych najemców pozwoli na pełną
prywatyzację nieruchomości, co spowoduje zmniejszenie wydatków Miasta na
utrzymanie części wspólnych budynku i remonty. Gmina, jako jeden ze współwłaścicieli we wspólnocie mieszkaniowej partycypuje bowiem w kosztach zarządu
nieruchomościami wspólnymi, proporcjonalnie do posiadanego udziału w nieruchomości.
W budynkach stanowiących jednolitą pod względem własnościowym substancję, które zlokalizowane są w atrakcyjnych inwestycyjnie punktach Kielc (rejon
śródmieścia) nie przewiduje się sprzedaŜy poszczególnych lokali mieszkalnych.
Po przekwaterowaniu lokatorów do lokali zamiennych, nieruchomości te będą
wystawione na sprzedaŜ na wolnym rynku lub zagospodarowane w inny niŜ obecnie sposób14.
Podstawowym źródłem finansowania gospodarki mieszkaniowej Kielc w latach 2011-2013 będą przychody z wynajmu lokali mieszkalnych oraz budŜet Miasta Kielce. Dodatkowymi źródłami finansowania mogą być m.in.:
− fundusze Unii Europejskiej;
− środki z budŜetu Państwa;
− fundusze z dopłat;
− kredyty komercyjne15.
Wydatki związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych obejmują:
1. koszty bieŜącej eksploatacji:
− utrzymania czystości w budynkach;
− konserwacji i pogotowia technicznego;
− obowiązkowych przeglądów technicznych;
− ubezpieczenia nieruchomości;
− dezynfekcji i deratyzacji;
− druku ksiąŜeczek czynszowych;
− korespondencji z najemcami;
− wywozu śmieci i nieczystości płynnych;
− utrzymania zimowego;
− wycinki drzew;
2. koszty remontów i modernizacji lokali oraz budynków;
3. koszty zarządu nieruchomościami wspólnymi, których Gmina jest jednym
ze współwłaścicieli;
14
15
Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach…, op.cit., § 9.
Ibidem, § 13.
248
4. koszty wynagrodzeń za zarząd i administrowanie zasobem przez Miejski
Zarząd Budynków oraz podmioty wyłonione w drodze przetargu;
5. wydatki inwestycyjne16.
W tabeli 2. przedstawiono szacunkowe koszty związane z utrzymaniem zasobu
mieszkaniowego Kielc z podziałem na poszczególne kategorie. Tworząc to zestawienie załoŜono, Ŝe w pozycji 1 i 5 z roku na rok wzrost kosztów wyniesie około
5%, natomiast w przypadku pozycji 2, 3 oraz 4 około 2%.
Tabela 2. Prognozowane koszty utrzymania zasobu mieszkaniowego Gminy Kielce w latach 2011-2013 (w zł/m2/m-c).
Koszty
Koszty remontów i modernizacji nieruchomości naleŜących do
Gminy
2011
Zaliczki eksploatacyjne na utrzymanie nieruchomości wspólnych
wspólnot mieszkaniowych
Zaliczki remontowe - udział Gminy w remontach budynków wspólnot mieszkaniowych
Koszty zarządzania i administrowania zasobem mieszkaniowym
Koszty eksploatacji lokali i nieruchomości naleŜących do Gminy
Razem
Lata
2012
2013
2,05
2,15
2,26
1,00
1,00
1,01
0,87
0,88
0,88
0,75
0,77
0,78
4,92
5,08
5,22
0,25
0,28
0,29
Źródło: uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie
uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na
lata 2009-2013”, § 14.
Miasto planuje inwestycje budowlane, w wyniku których mają powstawać lokale mieszkalne i socjalne. Zgodnie z tym co obrazuje rysunek 3. w okresie od
2011 do 2013 r. przybywać będzie średnio 60 lokali mieszkalnych rocznie.
W przypadku planowej liczby nowo powstałych lokali socjalnych widać wyraźną
tendencję wzrostową od 100 w 2011 r. do 150 w latach 2012-2013. Zgodnie
z szacunkami średnio rocznie przybywać będzie 106 nowych lokali socjalnych.
16
Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach…, op.cit., § 14.
249
150
160
150
Liczba lokali
140
120
100
100
80
80
50
60
50
40
20
0
2011
2012
2013
Lata
Planowana liczba nowych lokali mieszkalnych
Planowana liczba nowych lokali socjalnych
Rysunek 3. Prognoza inwestycji Gminy Kielce w budownictwo mieszkaniowe
w latach 2011-2013.
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach
z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”, § 15.
Skala inwestycji mieszkaniowych Gminy Kielce wynika z jej moŜliwości finansowych. Prognozowane nakłady finansowe Miasta na planowane inwestycje
mieszkaniowe prezentuje rysunek 4. Jak widać na tym rysunku wydatki Kielc na
budownictwo mieszkaniowe wzrosną od 24 mln zł w 2011 r. do 28 mln zł
w 2013 r., co oznacza wzrost o 16,67%.
28
Lata
2013
2012
27
24
2011
22
23
24
25
26
27
28
29
Planowane nakłady finansowe
Rysunek 4. Planowane nakłady finansowe Kielc na budownictwo mieszkaniowe
w przedziale czasowym 2011-2013 (w mln zł).
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach
z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”, § 15.
250
W latach 2011-2013 Miasto Kielce nie będzie budować mieszkań komunalnych finansowanych w 100% z miejskiego budŜetu. Głównym źródłem pozyskiwania nowych mieszkań do zasobu Miasta będą:
− lokale budowane z wykorzystaniem kredytu z Krajowego Funduszu
Mieszkaniowego przez Kieleckie Towarzystwo Budownictwa Społecznego (KTBS), w którym Miasto jest jedynym udziałowcem. Miasto, działając w celu podnajmowania lokali mieszkalnych osobom fizycznym, zawierać będzie z KTBS umowy w sprawie partycypacji w kosztach budowy lokali, których będzie najemcą;
− nabywanie budynków i ich adaptacja na lokale mieszkalne;
− nabywanie lokali mieszkalnych na wolnym rynku;
− przeznaczanie terenów Miasta pod budownictwo mieszkaniowe realizowane przez podmiot, z którymi Miasto podejmie współpracę.
W Gminie Kielce zakłada się poprawę wykorzystania gminnego zasobu mieszkaniowego dzięki wdroŜonemu „Programu zamian lokali”, zakładającego dostosowanie wielkości zajmowanego lokalu do moŜliwości płatniczych lokatora, poprawę warunków mieszkaniowych najemców zasobu komunalnego, zmniejszenie
liczby dłuŜników i liczby osób oczekujących na lokale socjalne. Przy realizacji
„Programu zamiany lokali”, wykorzystywane są moŜliwości jakie stwarzają nowoczesne technologie: komputerowa baza mieszkań których najemcy chcą dokonać zamiany lokalu, wyszukiwarka ofert na stronie internetowej, formularze kontaktowe, ankiety internetowe.
Działania mające na celu racjonalizację gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta w latach 2011-2013 będą obejmować ponadto:
− likwidację niesamodzielnych lokali mieszkalnych;
− wykwaterowanie najemców lokali z budynków szkół i przedszkoli celem
przeznaczenia tych lokali na potrzeby dydaktyczne;
− monitorowanie właściwego i zgodnego z prawem wykorzystania lokali
mieszkalnych;
− zintensyfikowanie działań dotyczących odzyskiwania lokali mieszkalnych;
− adaptację do celów mieszkalnych pomieszczeń i powierzchni niemieszkalnych;
− skrócenie czasu istnienia pustostanów w zasobie mieszkaniowym;
− zbudowanie jednolitej bazy danych dotyczącej lokali wspólnej dla Wydziału Mieszkalnictwa Urzędu Miasta Kielce i Miejskiego Zarządu Budynków wraz z systemem umoŜliwiającym jej bieŜące aktualizowanie17.
17
Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach…, op.cit., § 16.
251
Zakończenie
Mieszkanie w istotny sposób wpływa na kształtowanie się środowiska społecznego, a zwłaszcza podstawowej komórki społecznej – rodziny, jest bowiem nieodzownym warunkiem jej załoŜenia i prawidłowego rozwoju18. Odpowiednie warunki zamieszkiwania sprzyjają trwałości rodziny oraz pomagają w harmonijnym
rozwoju społeczności lokalnej. Brak rozwiązania kwestii mieszkaniowej wywołuje
procesy dezintegracyjne na wszystkich poziomach organizacji społecznej. Te zaleŜności powodują, Ŝe mieszkanie ma charakter społeczny.
Mieszkanie jest towarem rynkowym o duŜej wartości, którego pozyskanie bardzo często przekracza moŜliwości finansowe samych zainteresowanych. Oczywiście zrealizowanie tej potrzeby przez mniej zamoŜnych moŜe dokonać się takŜe
poprzez wynajem mieszkania, lecz to równieŜ wiąŜe się z bardzo duŜym obciąŜeniem finansowy budŜetu gospodarstwa domowego19.
W związku z powyŜszym Gmina Kielce prowadzi politykę mieszkaniową, która ma na celu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych społeczności lokalnej.
W latach 2011-2013 prognozuje się zmniejszenie zasobu mieszkaniowego Gminy
Kielce głównie z powodu wykupu mieszkań komunalnych przez ich najemców.
Wpłynie to na spadek gminnych wydatków na remonty budynków znajdujących
się w mieszkaniowym zasobie Kielc. W przedziale czasowym obejmującym lata
2011-2013 zakłada się wzrost nakładów finansowych Kielc na budownictwo
mieszkaniowe oraz intensyfikację zamian mieszkań pomiędzy najemcami. Działania te powinny pomóc w rozwiązaniu problemów mieszkaniowych mieszkańców
Gminy Kielce.
Bibliografia:
1.
Andrzejewski A., Mieszkanie jako element środowiska materialnego i społecznego –
funkcje i forma mieszkania [w:] Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, L. Frąckiewicz (red.), Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Instytut Gospodarki
Nieruchomościami, Warszawa-Katowice 2005.
Dominiak W., Realizacja społecznych celów mieszkalnictwa w krajach Unii Europejskiej – implikacje dla Polski [w:] Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, L. Frąckiewicz (red.), Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Instytut Gospodarki
Nieruchomościami, Warszawa-Katowice 2005.
Nieciuński W., Kwestia mieszkaniowa [w:] Materiały do studiowania, A. Rajkiewicz,
J. Supińska, M. KsięŜpolski (red.), Biblioteka Pracownika Socjalnego, Katowice 1998.
Nieciuński W., Pięć kanonów polityki społecznej, „Polityka społeczna” 2000, nr 11.
Trojanek M., Gospodarowanie nieruchomościami komunalnymi, 24 Zeszyty Naukowe
Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1997.
Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 18 grudnia 2008 r.
w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”.
2.
3.
4.
5.
6.
18
19
A. Andrzejewski, Mieszkanie jako element…, op.cit., s. 45.
J. Warwa, Sytuacja mieszkaniowa…, op.cit., s. 369-370.
252
7.
8.
9.
Warwa J., Sytuacja mieszkaniowa i społeczne aspekty polityki mieszkaniowej w Polsce
[w:] Zadania społeczne, Z. Pisz (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we
Wrocławiu, Wrocław 2002.
Zapart J., Polityka mieszkaniowa w Polsce. Zarys przemian, Wydawnictwo Akademii
Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 1999.
Zarządzanie zasobami mieszkaniowymi w Polsce, A. Nalepka (red.), Wydawnictwo
Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2007.
Abstrakt
W artykule podjęto problematykę polityki mieszkaniowej Gminy Kielce. Artykuł rozpoczęto od rozwaŜań teoretycznych związanych z gospodarką i polityką
mieszkaniową. Następnie dokonano charakterystyki planowanych zmian w zasobie mieszkaniowym Gminy Kielce w latach 2011-2013.
The Housing Policy of the Kielce Commune
This article presents the housing policy of the Kielce commune. In the first part
of the article the author describes problems referring to the concept of housing
economy and housing policy. The second part concentrates on planned changes in
the residential resource of the Kielce commune in 2011-2013.
MBA Kamil Wiśniewski, junior lecturer, Jan Kochanowski University in Kielce.
253