streszczenie pracy

mgr inż. Agnieszka Maćkowska-Kędziora
„Ocena wpływu autorskiej metody dietoterapii metabolicznej na
parametry antropometryczne oraz wybrane parametry biochemiczne
osób z zaburzeniami gospodarki lipidowej i węglowodanowej.”
Streszczenie
Choroby układu sercowo-naczyniowego są wg raportów WHO najczęstszą przyczyną
zgonów na świecie, a prognozy długoterminowe wskazują systematyczny wzrost
śmiertelności z ich powodu. Konieczne staje się zatem wprowadzenie szybkich i
skutecznych interwencji skutecznie modyfikujących czynniki ryzyka rozwoju tych chorób.
Istotnym narzędziem profilaktyki i terapii otyłości, dyslipidemii oraz hiperglikemii jest
prozdrowotna zmiana stylu życia obejmująca przede wszystkim zmianę sposobu
żywienia i zwiększenie aktywności fizycznej.
Wyniki badań publikowane na przełomie ostatnich lat wskazują na konieczność zmiany
wytycznych żywieniowych w zakresie terapii otyłości oraz profilaktyki i terapii chorób
metabolicznych oraz chorób układu krążenia. Rekomendowane dotychczas w terapii
diety niskokaloryczne i niskotłuszczowe, zwiększające procentowy udział podaży energii
z węglowodanów, okazały się nie być dostatecznie skuteczne. W 2015 r. WHO
opublikowała raport, w którym zaleca się ograniczenie podaży węglowodanów prostych
jako niezbędny element profilaktyki chorób cywilizacyjnych, a w najnowszych wytycznych
żywieniowych USDA usunięto zalecenia ograniczania podaży cholesterolu w diecie.
Udowodniono, że to nadmierna podaż cukru, nie tłuszczu, jest przyczyną rozwoju
zaburzeń metabolicznych, w tym zaburzeń gospodarki węglowodanowej i lipidowej
organizmu oraz przyczynia się do powstania zmian miażdżycowych.
Przedmiotem niniejszej rozprawy było wykazanie czy i w jakim zakresie zmiana stylu
życia, polegająca na zastosowaniu sposobu żywienia opartego na wytycznych mojej
autorskiej metody dietoterapii metabolicznej, wpływa korzystnie na obniżenie masy ciała,
procentowej zawartości tłuszczu, obwodu brzucha, dyslipidemię i hiperglikemię.
Metoda dietoterapii metabolicznej jest opracowaną przeze mnie terapią dietetyczną
mającą na celu regulację gospodarki węglowodanowej i lipidowej organizmu. Założenia,
na których oparłam zasady dietoterapii, bazują na publikowanych w piśmiennictwie
naukowym wynikach badań nad metabolizmem człowieka, wpływie substancji
odżywczych i pozaodżywczych na gospodarkę węglowodanową i lipidową organizmu,
zaleceniach żywieniowych opracowanych przez naukowców Harward
University oraz własnych doświadczeniach, zdobytych podczas pracy z pacjentami z
nadwagą, otyłością i zaburzeniami metabolicznymi. Jest odmianą diety
niskowęglowodanowej, ze zbilansowaną, dobraną indywidualnie podażą białka oraz
zbilansowaną wg najnowszych zaleceń podażą tłuszczu oraz znacznym udziałem
błonnika. W diecie nie zastosowano ograniczenia kalorycznego spożywanych posiłków
oraz podaży cholesterolu.
Niniejsza rozprawa stanowi ocenę wpływu dietoterapii krótkoterminowej (30 dniowej;
n=200 pacjentów) i długoterminowej (6 miesięcznej; n=76 pacjentów) na parametry
antropometryczne (masa ciała, BMI, obwód brzucha, procentowa zawartość tłuszczu)
oraz wybrane parametry biochemiczne (stężenie TC, frakcji LDL, frakcji HDL i
trójglicerydów oraz glukozy na czczo) u osób z nadwagą, otyłością, zaburzeniami
gospodarki lipidowej i/lub węglowodanowej.
Ocenę wpływu dietoterapii na parametry antropometryczne i wybrane parametry
biochemiczne przeprowadzono dla całej grupy badanej oraz w podgrupach wydzielonych
pod względem płci, masy ciała oraz rodzaju stwierdzonych zaburzeń metabolicznych
(stężenia TC, LDL-C, HDL-C, TG oraz glukozy na czczo).
Po 30 dniach stosowania dietoterapii metabolicznej w całej grupie dietoterapii
krótkoterminowej (n=200 pacjentów) odnotowano znaczące zmiany w zakresie
monitorowanych parametrów antropometrycznych i biochemicznych. Średnia redukcja
masy ciała o 5,4 kg i zawartości tłuszczu o 2,2% powiązana była z równoczesną
redukcją obwodu brzucha średnio o 8,9 cm. Uzyskano również redukcję stężenia
glukozy na czczo o 15 mg/dl, TC o 43,6 mg/dl, LDL-C o 24,4 mg/dl oraz TG o 92,1 mg/dl,
co pozwoliło na uzyskanie wartości prawidłowych w zakresie monitorowanych
parametrów biochemicznych. Nie wykazano wpływu płci oraz rodzaju początkowych
zaburzeń metabolicznych na efekt dietoterapii.
Spośród początkowej grupy 200 osób po 6 miesiącach do ponownej analizy wpływu
dietoterapii na monitorowane parametry antropometryczne i biochemiczne wyodrębniono
grupę 76 osób dietoterapii długoterminowej. Były to osoby, które nadal kontynuowały
dietoterapię i które po 6 miesiącach ponownie udostępniły wyniki badań biochemicznych
i pomiarów antropometrycznych. Celem ponownej analizy było
sprawdzenie stabilności efektów uzyskanych w pierwszym etapie i weryfikacja dalszych
zmian.
Przeprowadzona analiza wpływu dietoterapii długoterminowej wykazała systematyczne
zmiany w zakresie parametrów antropometrycznych. Po 6 miesiącach uzyskano
redukcję masy ciała o 10,1 kg, BMI o 3,5 kg/m 2, zawartości tłuszczu o 3,8% i obwodu
brzucha o 15 cm.
Analiza wpływu dietoterapii długoterminowej na stężenie cholesterolu całkowitego
wykazała, że po początkowej znacznej redukcji nastąpił nieznaczny jego wzrost. Po 6
miesiącach stężenie TC zmniejszyło się średnio o 30 mg/dl osiągając średni poziom 213
mg/dl. Podobne zmiany odnotowano w stężeniach frakcji LDL. Po 6 miesiącach
dietoterapii osiągnięto średnią wartość stężenia LDL-C w monitorowanej grupie 132,3
mg/dl, uzyskując wartości referencyjne.
W przypadku cholesterolu frakcji HDL, po 30 dniach odnotowano nieznaczną redukcję
stężenia, po 6 miesiącach natomiast nastąpił wzrost stężenia, szczególnie wyraźny w
podgrupie osób z początkowym niskim stężeniem tej frakcji (o średnio 13%).
Najbardziej znaczące efekty uzyskano podczas całego okresu stosowania dietoterapii w
zakresie redukcji TG. Analiza stężenia TG po 6 miesiącach wykazała systematyczną
redukcję, która w efekcie końcowym wyniosła średnio Δ=117 mg/dl.
Uzyskana po 30 dniach normalizacja stężenia glukozy na czczo okazała się stabilna i
ponowna kontrola po 6 miesiącach potwierdziła osiągnięcie wartości referencyjnych.
Wykazano, że zastosowanie autorskiej metody dietoterapii metabolicznej u osób z
nadwagą, otyłością oraz zaburzeniami gospodarki lipidowej i/lub węglowodanowej
korzystnie wpływa na zmiany parametrów antropometrycznych i wybranych parametrów
biochemicznych. Osiągnięta po 30 dniach redukcja monitorowanych parametrów
biochemicznych uległa stabilizacji w ciągu następnych 5 miesięcy jej stosowania.
Stopień redukcji stężeń monitorowanych parametrów biochemicznych jest zależny od
poziomu ich stężeń początkowych. Im większe odchylenie od wartości referencyjnych,
tym większą uzyskano redukcję. Wielkość redukcji masy ciała, zawartości tłuszczu i
obwodu brzucha jest proporcjonalna do czasu stosowania dietoterapii. 148
Ponieważ wszystkie monitorowane parametry stanowią istotne czynniki ryzyka rozwoju
chorób układu sercowo-naczyniowego, wdrożenie zasad dietoterapii metabolicznej może
stać się cennym narzędziem profilaktyki i niefarmakologicznego postępowania w
leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego.