Kurczyński Z. Pozyskiwanie danych obrazowych w świetle
Transkrypt
Kurczyński Z. Pozyskiwanie danych obrazowych w świetle
Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, Vol. 18, 2008 ISBN 978-83-61576-08-2 POZYSKIWANIE DANYCH OBRAZOWYCH W ĝWIETLE XXI KONGRESU MTFIT W PEKINIE – 2008 R. IMAGE DATA ACQUISITION IN THE LIGHT OF THE 21st ISPRS CONGRESS IN BEIJING - 2008 Zdzisáaw KurczyĔski Zakáad Fotogrametrii, Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej, Politechnika Warszawska SàOWA KLUCZOWE: Kongres MTFiT, Pekin 2008, Komisja I, pozyskiwanie danych obrazowych, zakres zadaĔ. STRESZCZENIE: Referat prezentuje ocenĊ stanu obecnego i perspektywy rozwoju obrazowania lotniczego i satelitarnego, sformuáowaną na podstawie przebiegu XXI Kongresu MiĊdzynarodowego Towarzystwa Fotogrametrii i Teledetekcji (MTFiT), który odbyá siĊ w lipcu 2008 r. w Pekinie. Omawiana problematyka jest przedmiotem zainteresowania I Komisji Technicznej MTFiT: „Pozyskiwanie danych obrazowych –sensory i platformy”. 1. KONGRES MIĉDZYNARODOWEGO TOWARZYSTWA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI W PEKINIE – 2008 R. Szlak jedwabny informacji obrazowej – to hasáo przewodnie pod którym odbywaá siĊ XXI Kongres MiĊdzynarodowego Towarzystwa Fotogrametrii i Teledetekcji (ISPRS). Kongresy takie odbywają siĊ co 4 lata i są spotkaniami w dziedzinie fotogrametrii, teledetekcji i geoinformacji na najwyĪszym, Ğwiatowym poziomie. Kongresy ISPRS są dla spoáecznoĞci geoinformacyjne wydarzeniem tej rangi, co olimpiady dla sportowców. Skojarzenie z olimpiadą jest tym bardziej narzucające siĊ, Īe obecny Kongres odbywaá siĊ w Pekinie, w bezpoĞrednim sąsiedztwie parku olimpijskiego, na kilkanaĞcie dni przed letnią olimpiadą, przy wszechobecnej i dominującej atmosferze zbliĪającego siĊ wydarzenia. Kongres trwaá 10 dni: od Ğrody 2 lipca do piątku 11 lipca. Odbywaá siĊ w nowoczesnym PekiĔskim MiĊdzynarodowym Centrum Kongresowym, poáoĪonym w póánocnej czĊĞci miasta, z imponującym zapleczem hotelowym w zasiĊgu pieszego spaceru. Centrum to stwarza idealne warunki do organizacji tak duĪych, miĊdzynarodowych imprez. W Kongresie uczestniczyáo ponad 2700 osób, w tym ponad 1500 z zagranicy, reprezentujących 76 krajów. W tej grupie znalazáa siĊ liczna, bo ponad 30-osobowa grupa z Polski. Podczas Kongresu zaprezentowano ponad 2600 referatów, z czego znaczną czĊĞü, bo okoáo poáowĊ, stanowiáy wystąpienia chiĔskich autorów. Polacy zaprezentowali 21 referatów. 333 Pozyskiwanie danych obrazowych w Ğwietle XXI Kongresu MTFIT w Pekinie – 2008 2. PIERWSZA KOMISJA TECHNICZNA W KADENCJI MTFIT 2004 – 2008 DziaáalnoĞü merytoryczna ISPRS koncentruje siĊ w tzw. komisjach. Takich komisji w kadencji 2008-2012 byáo osiem. Pokrywają one zakres problematyki związanej z fotogrametrią, teledetekcją i geoinformatyką, od pozyskiwania danych obrazowych (komisja I), poprzez edukacjĊ (komisja VI) po zastosowania teledetekcji (komisja VIII). Na czele kaĪdej komisji stoi wybierany na daną kadencjĊ przewodniczący, a obszar tematyczny zainteresowania danej komisji podzielony jest na tematyczne grupy robocze. To wáaĞnie w grupach roboczych skupia siĊ wáaĞciwa dziaáalnoĞü, a jej wyniki są prezentowane na miĊdzykongresowych sympozjach. Jedną z Komisji jest Komisja I: Pozyskiwanie danych obrazowych – sensory i platformy. Komisja I: Pozyskiwanie danych obrazowych – sensory i platformy (ang.: Image Data Acquisition – Sensors and Platforms) witryna internetowa: http://isprs.free.fr Prezydent Komisji I: Alain Baudoin (Francja) 2.1. Zakres zadaĔ Komisji I: „Pozyskiwanie danych obrazowych – sensory i platformy” 1. Projektowanie i realizacja cyfrowych, lotniczych i satelitarnych misji obserwacji Ziemi. 2. Projektowanie, konstruowanie, opis i instalacja obrazowych i nieobrazowych sensorów (wáączając optyczne, IR, SAR, IFSAR, LIDAR itd.). 3. Standaryzacja definicji i pomiarów parametrów sensorów. 4. Integracja obrazowych i nieobrazowych sensorów z innymi pokrewnymi. 5. WáaĞciwoĞci geometryczne i radiometryczne, normy jakoĞciowe i czynniki wpáywający na jakoĞü danych. 6. Testowanie, kalibracja i ocena sensorów (wáączając kalibracjĊ laboratoryjną, w locie, miĊdzy-kalibracjĊ i pola testowe). 7. Zintegrowane sterowanie platformą, nawigacja, pozycjonowanie i orientacja. 8. Przetwarzanie danych i przetwarzanie wstĊpne. 9. Pokáadowe przetwarzanie danych i systemy autonomiczne. 10. Systemy i noĞniki zapisu danych, dane pomocnicze (czas, pozycja, kąty obrotu itd.) oraz skanery do filmów. 11. Standardy przesyáania danych obrazowych i nieobrazowych. 2.2. Grupy robocze Komisji I i zakresy ich zadaĔ Poszczególne Komisje Techniczne realizują swoje zakresy zadaĔ w tzw. Grupach Roboczych (WG). To wáaĞnie w grupach roboczych stawiane są konkretne zadania, realizowane są projekty badawcze, przedstawiane na miĊdzykongresowych konferencjach, sympozjach i warsztatach naukowych. Takich grup roboczych dziaáających w ramach Komisji I byáo 7. Dodatkowo funkcjonowaáa tzw. MiĊdzykomisyjna Grupa Robocza ICWG I/V, áącząca zakresy zadaĔ dwóch komisji: I i V. PoniĪej prezentowane są te grupy wraz z ich zakresami zadaĔ. 334 Zdzisáaw KurczyĔski ICWG I/V - Autonomiczna nawigacja pojazdowa 1. 2. 3. 4. 5. Projektowanie i rozwój technologii autonomicznej nawigacji pojazdowej zawierających: GPS, INS, peáne okreĞlenie pozycji, pozycjonowanie i nawigacjĊ bazującą na aktywnym i pasywnym obrazie/sygnale. Rozwój i integracja sensorów do nawigacji pojazdów i sieci sensorów. Badania i rozwój algorytmów wspierających autonomiczną nawigacjĊ. Rozwój i zastosowania bezobsáugowych systemów nawigacyjnych, systemów wspomagania kierowcy pojazdów koáowych i Niepilotowanych Statków Powietrznych (UAV). Propagowanie poziomu wiedzy i rozwiązaĔ technologicznych autonomicznych systemów nawigacyjnych w Ğrodowiskach roboczych. WG I/1 - Standardy, kalibracja i walidacja 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Techniki laboratoryjne kalibracji sensorów. Radiometryczna i geometryczna kalibracja sensorów w locie oraz walidacja systemów sensorowych. Ustanowienie nowych i wykorzystanie istniejących pól testowych do kalibracji i walidacji. Standardy parametrów systemów sensorowych w powiązaniu z odpowiednimi Komisjami Technicznymi ISO i projektami. Zarządzanie wspólnymi Zespoáami Roboczymi ISPRS/CEOS w zakresie kalibracji i walidacji. Wspóápraca miĊdzy ekspertami kalibracji/walidacji a uĪytkownikami danych. Wspóápraca z WG VII/1 w zakresie kalibracji/walidacji związanej z definiowaniem i pomiarami odpowiedzi spektralnych. WG I/2 – Systemy SAR i LIDAR 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Kalibracja i walidacja, specyfikacja i formaty danych SAR i LiDAR. Ocena systemów przetwarzania danych SAR i LiDAR. Systemy dla generowania i edytowania NMT z danych InSAR i LiDAR. WieloczĊstotliwoĞciowe SAR, polarymetryczne InSAR, systemy LiDAR wieloimpulsowe i o peánym ksztaácie fali, systemy oparte na tablicy sensorów. Systemy dla integracji systemów InSAR, LIDAR i optycznych. JakoĞü danych i walidacja uĪytecznoĞci systemów SAR i LiDAR. Wspóápraca z zewnĊtrznymi grupami takim jak CEOS, IEEE-GRSS, ASPRS LiDAR Committee i EuroSDR. WG I/3 – Detekcja wieloplatformowa i sieci sensorów 1. 2. 3. 4. 5. Badanie moĪliwoĞci detekcji wieloplatformowej i sieci sensorów. Teoria, technologia i zastosowania we wspóádziaáaniu zintegrowanej detekcji wieloplatformowej i sieci sensorów. Integracja sensorów obrazowych i nieobrazowych dla sieci sensorów. Interoperacyjna komunikacja i powiązania sieciowe sensorów in-situ i zdalnych. Standaryzacja danych sensorowych i parametrów transferu, przez udziaá w ISO TC 172 i OGC. 335 Pozyskiwanie danych obrazowych w Ğwietle XXI Kongresu MTFIT w Pekinie – 2008 WG I/4 – Lotnicze fotogrametryczne systemy cyfrowe 1. 2. 3. 4. 5. Wspóápraca z EuroSDR w zakresie rozwoju powszechnie akceptowanych procedur kalibracji i testowania lotniczych fotogrametrycznych systemów cyfrowych. Ocena radiometryczna/geometryczna i stosunek kosztów do korzyĞci produktów fotogrametrycznych pochodzących z lotniczych systemów cyfrowych. Rozwijanie wytycznych przepáywu procesów produkcyjnych dla wáaĞciwego rozmieszczania i stosowania lotniczych fotogrametrycznych systemów cyfrowych i ich integracji z innym obrazowymi i nieobrazowymi sensorami. Wspóápraca z IC WG I/V na rzecz rozwoju i oceny lekkich cyfrowych systemów fotogrametrycznych, specyficznych dla niepilotowanych statków powietrznych (UAV). Zestawienie wszechstronnej bazy danych, dostĊpnej on-line, lotniczych fotogrametrycznych systemów cyfrowych. WG I/5 – Geometryczne modelowanie optycznych systemów satelitarnych i generowanie NMT 1. 2. 3. 4. 5. Porównanie istniejących i rozwijanych algorytmów dla geometrycznego modelowania obrazów satelitarnych pod operacyjnym warunkiem wáączenia georeferencji wprost oraz specjalnych warunków dla systemów z dwoma i trzema linijkami. Ekstrapolacja poprzednich porównaĔ (poza obszarem fotopunktów), analiza i raport dla kaĪdego satelitarnego systemu obrazowania. Zintensyfikowane i szczegóáowe badania dokáadnoĞci i kosztów róĪnych technik pozyskiwania danych NMT. Identyfikacja i katalogowanie miĊdzynarodowych pól testowych dla porównywania i oceny róĪnych metod pozyskiwania NMT, bazujących na informacji satelitarnej. Geometryczne wymagania jakoĞci dla zaawansowanych optycznych systemów dostarczających NMT. WG I/6 – Maáe satelity 1. 2. 3. 4. 5. Wymagania uĪytkowników do projektowania i realizacji misji maáych satelitów obserwacji Ziemi, wáączając w to konstelacje satelitów. Inwentaryzacja misji maáych satelitów obserwacji Ziemia i uĪytecznoĞci systemów. Ocena korzyĞci uĪywania maáych satelitów w porównaniu z innymi Ĩródáami informacji. Ustanowienie forum uprzemysáowionych i rozwijających siĊ krajów, dla propagowania ich wyników, doĞwiadczeĔ i rekomendacji. Wspóápraca z WG VI/3 dla transferu technologii do krajów rozwijających siĊ. WG I/7 – Inteligentna detekcja Ziemi 1. 2. 3. 4. 5. 6. Inteligentne i autonomiczne sterowanie sensorami i platformami. Pokáadowe przetwarzanie danych. Detekcja zdarzeĔ i obserwacja. Inteligentne sensory. Zastosowania inteligentnych technologii obserwacji Ziemi. Przyszáe trendy w rozwoju sensorów i platform. 336 Zdzisáaw KurczyĔski 3. POZYSKIWANIE DANYCH OBRAZOWYCH – SENSORY I PLATFORMY PODCZAS KONGRESU Organizacja obrad Kongresu w znacznym stopniu byáa odzwierciedleniem struktury organizacyjnej Towarzystwa. Na program skáadaáo siĊ kilka róĪnych rodzajów sesji i spotkaĔ odbywających siĊ równolegle. NajwaĪniejsze z sesji to sesje techniczne, dzielone na 3 rodzaje, wĞród których dominowaáy sesje poszczególnych grup roboczych w blokach póátoragodzinnych. Na taki blok skáadaá siĊ jeden dáuĪszy referat, tzw. zapraszany, stanowiący przegląd lub wprowadzenie do gáównej tematyki, oraz 3 referaty zwykáe. Alternatywą byáy bloki záoĪone z 5 referatów zwykáych. Ten rodzaj sesji byá realizowany równolegle w 8 salach konferencyjnych wg. ustalonego porządku. Zachodziáa wiĊc koniecznoĞü wyboru jednej sesji technicznej, tym trudniejszego, Īe równolegle do tych sesji biegáy inne wydarzenia przewidziane programem. Drugą formą sesji technicznych byáy sesje posterowe (bloki po 2 godziny), równieĪ dzielone tematycznie, wg podziaáu na komisje i grupy robocze. WáaĞciwy Kongres byá poprzedzony trwającymi dwa dni tematycznymi wykáadami. Do wyboru byáo 10 jednodniowych wykáadów i 5 warsztatów prowadzonych przez zaproszonych wybitnych specjalistów w danym przedmiocie. Jeden z tych wykáadów miaá bezpoĞredni związek z zakresem Komisji I. Byá to TU-8: Integracja GPS/INS dla zastosowaĔ georeferencji wprost. Sesje referatowe prezentowane w ramach Komisji I Sesje techniczne (TS) i posterowe (PS) wg. grup roboczych: TS WG I/1, PS WG I/1: Standardy, kalibracja i walidacja. TS WG I/2 (1): Zastosowania SAR. TS WG I/2 (2): Systemy LiDAR wieloimpulsowe i o peánym ksztaácie fali. TS WG I/2 (3): Walidacja dokáadnoĞci danych LIDAR. TS WG I/2 (4): Nowe systemy komercyjne i technologie. TS WG I/2 (5): PostĊp w jakoĞci geometrycznej i obrazowej SAR. PS WG I/2 (1): Systemy SAR. PS WG I/2 (2): Systemy LIDAR. TS WG I/3, PS WG I/3: Detekcja wieloplatformowa i sieci sensorów. TS WG I/4 (1): WáaĞciwoĞci geometryczne obecnych kamer cyfrowych. TS WG I/4 (2): Radiometria i perspektywy kamer cyfrowych. PS WG I/4: Lotnicze fotogrametryczne systemy cyfrowe. TS WG I/5 (1): Orientacja optycznych sensorów satelitarnych. TS WG I/5 (2): Generowanie NMT z optycznych systemów satelitarnych. PS WG I/5: Geometryczne modelowanie optycznych systemów satelitarnych i generowanie NMT. TS WG I/6, PS WG I/6: Maáe satelity. Sesje techniczne miĊdzykomisyjne: TS ICWG I/V: Autonomiczna nawigacja pojazdowa. 337 Pozyskiwanie danych obrazowych w Ğwietle XXI Kongresu MTFIT w Pekinie – 2008 Sesje techniczne (TS) i posterowe (PS) specjalne: PS SS-1: Eksploatacja i miĊdzynarodowa koordynacja z systemami obserwacji Ziemi. TS SS-4, PS SS-4: Nowoczesna nawigacja i obserwacja Ziemi. PS SS-11: Cartosat-SAP. Sesje techniczne (TS) i posterowe (PS) tematyczne: TS ThS-1, PS ThS-1: Sieci sensorów i bezpieczeĔstwo wewnĊtrzne. TS ThS-2: Kamery Ğrednioformatowe. TS ThS-3, PS ThS-3: Generowanie NMT z satelitarnych systemów optycznych o duĪej rozdzielczoĞci. TS ThS-11: Cartosat-SAP. TS ThS-23 (1, 2), PS ThS-23: Kartowanie z UAV. Materiaáy kongresowe zostaáy opublikowane i są dostĊpne na DVD i w formie papierowej jako kolejny, XXXVII wolumen Archiwum PTFiT, skáadający siĊ z 10 tomów. Referaty Komisji I znajdują siĊ w tomie B1. Referaty są poszeregowane tematycznie, zgodnie z sesjami referatowymi. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. ZawartoĞü tomu B1: WG I/1 Standardy, kalibracja i walidacja: 16 referatów w tym 1 z Polski. WG I/2 Systemy SAR i LiDAR: 63 referaty. WG I/3 Detekcja wieloplatformowa i sieci sensorów: 6 referatów. WG I/4 Lotnicze fotogrametryczne systemy cyfrowe: 36 referatów. WG I/5 Geometryczne modelowanie optycznych systemów satelitarnych i generowanie NMT: 36 referatów. WG I/6 Maáe satelity: 7 referatów. ICWG I/V Autonomiczna nawigacja pojazdowa: 7 referatów. Sesja tematyczna: Sieci sensorów i bezpieczeĔstwo wewnĊtrzne: 7 referatów. Sesja tematyczna: Kamery Ğrednioformatowe: 7 referatów. Sesja tematyczna: Generowanie NMT z satelitarnych systemów optycznych o duĪej rozdzielczoĞci: 16 referatów. Sesja tematyczna: Kartowanie z UAV: 11 referatów. Sesja specjalna: Eksploatacja i miĊdzynarodowa koordynacja w zakresie systemów obserwacji Ziemi: 1 referat. Sesja specjalna: Nowoczesna nawigacja i obserwacja Ziemi: 4 referaty. Sesja specjalna: SS 11 - Cartosat-SAP: 14 referatów, w tym 2 z Polski. Razem 231 referatów. To ponad 2 razy wiĊcej niĪ na poprzednim Kongresie w Istambule. 4. GàÓWNE TRENDY W ZAKRESIE PROBLEMATYKI POZYSKIWANIA DANYCH OBRAZOWYCH W nadmiarze informacji nieáatwo wskazaü najistotniejsze trendy, które wytyczą kierunki rozwoju na najbliĪsze lata, w zakresie tematyki związanej z pozyskiwaniem danych obrazowych. Przegląd referatów pozwala jednak wskazaü na punkty ciĊĪkoĞci w tym zakresie. 338 Zdzisáaw KurczyĔski Liczba prezentowanych referatów wyraĨnie wskazuje, Īe wiodącym problemem nad którym pracują czoáowe oĞrodki fotogrametryczne w Ğwiecie jest problematyka drugiej grupy roboczej, dotycząca systemów radarowych (SAR) i skaningu laserowego (LIDAR). Tu widaü wzrost zainteresowania. Ocenia siĊ, Īe w ostatnich latach czterokrotnie wzrosáa dokáadnoĞü danych LIDAR, dziesiĊciokrotnie skróciá siĊ czas ich opracowania, dziĊki rosnącej wydajnoĞci zmalaáy koszty opracowania, a systemy staáy siĊ bardziej zwarte gabarytowo. Obserwuje siĊ zacieĞnienie wspóápracy miĊdzynarodowej w zakresie systemów pozyskiwania danych z puáapu satelitarnego, lotniczego i naziemnego. Taki cel stawia sobie GEOS (Global Earth Observation System of Systems), zaproponowanej przez GEO (Group on Earth Observation). GEO skupia 74 kraje i 51 organizacji. Kolejną obszerną i dominującą problematyką są lotnicze fotogrametryczne systemy cyfrowe, leĪące w zakresie grupy roboczej WG I/4. MoĪna tu wskazaü na kilka problemów obecnych podczas Kongresu: - rozwój kamer Ğrednioformatowych, - kalibracja geometryczna i radiometryczna kamer cyfrowych, - standaryzacja w zakresie kalibracji i oceny jakoĞci obrazów. WyraĨne zauwaĪalne tak podczas prezentacji jak i na wystawie jest rosnące zainteresowanie niepilotowanymi statkami powietrznymi (UAV) i lekkimi cyfrowymi systemami fotogrametrycznymi instalowanymi na takich platformach. 5. WYSTAWA WaĪną czĊĞcią Kongresu, dla wielu uczestników najwaĪniejszą, byáa trwająca 4 dni wystawa. Na dwóch kondygnacjach centrum kongresowego w zorganizowanych stoiskach prezentowaáo siĊ okoáo 150 wystawców ze Ğwiata. Nie zabrakáo tu najwiĊkszych dostawców sprzĊtu i oprogramowania. Reprezentowane byáy równieĪ, szczególnie z Chin, firmy produkcyjne. WĞród bardziej „namacalnych” produktów warto wyróĪniü lotnicze kamery cyfrowe. Wielkoformatowe kamery cyfrowe, po raz pierwszy zaprezentowane w 2000 r. podczas Kongresu ISPRS w Amsterdamie, zdobyáy juĪ i ugruntowaáy swoją pozycjĊ w produkcji i wypierają z rynku usáug fotolotniczych kamery analogowe na film zwojowy. Czoáowi aktorzy tego rynku zaprezentowali najnowsze wersje juĪ uznanych kamer. Firma Vexcel pokazaáa najnowszą kamerĊ UltaCam Xp o rozdzielczoĞci 17310x11310 pikseli (196 Mpikseli), Leica Geosystems zastĊpuje znaną kamerĊ ADS40 (typu skaner elektrooptyczny) modelem ADS80 z polepszoną radiometrią i nowym oprogramowaniem przetwarzania wstĊpnego. Na rynek kamer wielkoformatowych wszedá RolleiMetric prezentując kadrową czterogáowicową kamerĊ AICx4, opartą na matrycach CCD, o rozdzielczoĞci 10Kx13.5K i wymiennych obiektywach. ChiĔczycy zaprezentowali 4 gáowicową kamerĊ kadrową, opartą na matrycach CCD o rozdzielczoĞci 9Kx9K w zakresie panchromatycznym. Ocenia siĊ, Īe od 2001 r. wprowadzono na rynek okoáo 300 cyfrowych kamer wielkoformatowych, nadal jednak dziaáa okoáo 600 kamer analogowych. WaĪnym trendem rozwojowym w tym zakresie, unaocznionym na wystawie, są tzw. kamery 339 Pozyskiwanie danych obrazowych w Ğwietle XXI Kongresu MTFIT w Pekinie – 2008 Ğrednioformatowe, którym wróĪy siĊ szybki rozwój. Prognozuje siĊ nawet, Īe rozwój kamer Ğrednioformatowych moĪe zwiastowaü widoczny juĪ na horyzoncie boom na rynku cyfrowym. Ocenia siĊ, Īe zapotrzebowanie na takie kamery jest dwukrotnie wiĊksze niĪ na kamery wielkoformatowe. Firma Intergraph zaprezentowaáa kamerĊ RMK D o rozdzielczoĞci 6Kx6.5K, bazującą na znanej kamerze wielkoformatowej DMC. ZasiĊg kamery RMK D jest dwukrotnie mniejszy, ale i jej cena bĊdzie o poáowĊ niĪsza od kamery DMC. Leica zaprezentowaáa caákowicie nową, Ğrednioformatową kamerĊ RC105 o rozdzielczoĞci 7200x5400 pikseli i wymiennych obiektywach, zintegrowaną z nowym modelem znanego skanera laserowego ALS60, skanującego z czĊstotliwoĞcią 200 tys. punktów laserowych na sekundĊ. Vexcel zapowiada wypuszczenie na rynek kamery UltraCam L. Vehrli Geosystems z Ukrainy pokazaá nową kamerĊ 4-DAS-1 i zapowiedziaá na nastĊpny rok kamerĊ wielkoformatową 3DAS-2, obie typu skaner elektrooptyczny (oparte na linijkach CCD). Applanix zaprezentowaá nową wersjĊ kamery DS 439, zintegrowaną z lotniczym skanerem laserowym. Belgijska firma Dimac zaprezentowaáa moduáową kamerĊ w trzech wariantach: peánym, lekkim i ultralekkim. Model lekki kamery bĊdzie konkurencją dla intergraphoskiej RMK D. Drugim zauwaĪalnym akcentem wystawy byáy ultralekkie, zdalnie sterowane platformy UAV, zdolne do przenoszenia aparatury obrazującej. Taką aparaturĊ instaluje siĊ na zdalnie sterowanych modelach samolotów, lub podwiesza pod sterowanymi balonami (sterowcami), lub zdalnie sterowanymi helikopterami. Na wystawie prezentowanych byáo kilka takich konstrukcji, wszystkie produkcji chiĔskiej. Oba te zaobserwowane na wystawie trendy rozwojowe, tj. Ğrednioformatowe kamery cyfrowe i bezzaáogowe platformy UAV byáy równieĪ obecne w licznych wystąpieniach podczas sesji technicznych. Prezentowane na wystawie rozwiązania UAV oraz doniesienia o ich praktycznym wykorzystaniu wskazują, Īe nie są to „zabawki”, ale alternatywne do tradycyjnych samolotów platformy przenoszenia aparatury obrazującej, czĊsto bardziej dyspozycyjne, przydatne w obrazowaniu niewielkich obiektów, lub sytuacjach zagroĪenia. Szczególnie przyszáoĞciowe mogą okazaü siĊ stratosferyczne platformy UAV, napĊdzane bateriami sáonecznymi, zdolne do pozostawania na duĪych wysokoĞciach przez dni, tygodnie, a nawet miesiące. Takie platformy áączą zalety fotografowania lotniczego i satelitarnego, bĊdą jednak od obu bardziej dyspozycyjne. 6. PIERWSZA TECHNICZNA W PRZYSZàEJ KADENCJI MTFIT 2008 – 2012 Jak zwykle podczas kongresów MTFiT tak i obecnie spotkanie byáo okazją do oficjalnych spotkaĔ wáadz MTFiT. Jednym z zadaĔ byá wybór miejsca nastĊpnego, XXII Kongresu w 2012 r. OdbĊdzie siĊ on w Melbourne w Australii. Zostaáy powoáane nowe wáadze na nastĊpną kadencjĊ MTFiT. Nowym Prezydentem Towarzystwa zostaá prof. Orhan Altan z Turcji - dotychczasowy Sekretarz Generalny. Powoáano nowe Komisje Techniczne, sformuáowano ich zakresy zadaĔ, oraz powoáano ich prezydentów. Na Prezydenta Komisji I wybrano Nasera El-Sheimy z Kanady. 340 Zdzisáaw KurczyĔski Podczas Kongresu przyjĊto rezolucje stanowiące rekomendacje do zakresów dziaáalnoĞci poszczególnych Komisji Technicznych. PoniĪej prezentowane są rezolucje mające związek z dziaáalnoĞcią Komisji I. Rezolucja I.1 Kalibracja i certyfikacja sensorów Kongres zauwaĪa: - wzrastającą aktywnoĞü w certyfikacji kamer cyfrowych, szczególnie w Ameryce Póánocnej i Europie, - istnienie bardzo niewielu pól testowych odpowiednich do kalibrowania i walidacji systemów. Uznaje: - potrzebĊ kalibrowania i certyfikowania wszystkich typów sensorów (lotniczy LIDAR, sensory satelitarne itd.), - potrzebĊ wspólnych standardów dla kalibracji i walidacji oraz wspólnych pól testowych. Poleca: - rozwój procedur kalibrowania i certyfikowania sensorów, wáączając w to adaptacjĊ akceptowanych na arenie miĊdzynarodowej wytycznych i wspólnych dla krajów danych i pól testowych, oraz bliską wspóápracĊ z innymi organizacjami, producentami systemów i zespoáami badawczymi. Rezolucja I.2 Systemy bezzaáogowe – UVS (Unmanned Vehicle Systems) Kongres zauwaĪa: - Īe systemy bezzaáogowe lądowe, powietrzne lub podwodne są coraz czĊĞciej uĪywane dla zdalnego pozyskiwania danych, - Īe te systemy wprowadziáy zdalne pozyskiwanie danych w nowe pola i nowe zastosowania, - Īe te systemy oferują Ğrodowisku teledetekcji narzĊdzia i moĪliwoĞci szybkiego rozwoju instrumentów i zastosowaĔ, - Īe te systemy wzmacniają rolĊ fotogrametrii w edukacji geoinformacyjne. Uznaje: - potrzebĊ lepszej wiedzy i danych w sytuacji naturalnych lub spowodowanych przez ludzi kryzysów i eksploracji w ekstremalnych Ğrodowiskach, - moĪliwoĞü redukcji kosztów dziĊki systemom bezzaáogowym. Poleca: - organizacjĊ warsztatów w celu poáączenia wszystkich powiązanych Grup Roboczych ISPRS we wspóápracy z ogólną wspólnotą UVS, - badania dla porównania UVS pod wzglĊdem jakoĞci, uĪytecznoĞci i kosztów z technikami tradycyjnymi, - temat áączonego gromadzenia danych z wieloĨródáowych sensorów i platform. Rezolucja I.3 Systemy o duĪej rozdzielczoĞci dla kartowania topograficznego Kongres zauwaĪa: - ciągáy wzrost liczebnoĞci satelitów duĪej rozdzielczoĞci ze wzrastającą rozdzielczoĞcią, - potrzebĊ dokáadnego i szczegóáowego NMT, pokrywającego duĪe obszary, - trudnoĞci bieĪącego tworzenia map topograficznych w wielu krajach. 341 Pozyskiwanie danych obrazowych w Ğwietle XXI Kongresu MTFIT w Pekinie – 2008 Uznaje: - potrzeba geometrycznego i radiometrycznego testowania, kalibrowania i oceny optycznych satelitarnych systemów o duĪej i bardzo duĪej rozdzielczoĞci oraz satelitów SAR, - potencjaá satelitarnych optycznych systemów stereo i interferometrycznych systemów SAR dla tworzenia map topograficznych. Poleca: - badanie generowania NMT bazującego na nowych systemach satelitarnych, - badanie integracji i áączenia danych z wieloĨródáowych systemów sensorów dla zoptymalizowanych aplikacji mapowych. dr hab. Zdzisáaw KurczyĔski e-mail: [email protected] tel. (022) 234 76 94 342