33-35

Kwiecień 2013
33
PÓŁKA Z DVD
Andrzej Prószyński
Miasto na Górze
P
odobno pomys nawiedzi re!ysera we
"nie. Jak sam mówi w wywiadzie:
Obudzi em si! pewnego ranka z dziwnym
obrazem przed oczami. By y to dwie góry, skierowane do siebie wierzcho kami. U stóp jednej
z nich sta ma y cz owiek, który spojrza w gór!
i zobaczy patrz"c" na niego kobiet!. Spodoba
mi si! ten obraz. Uzna em, #e jest inspiruj"cy.
Wiedzia em, #e kryje opowie$% o mi o$ci. Mi o$ci
niemo#liwej. I w a$nie dlatego chcia em si! z ni"
zmierzy%.Ten pomys pozwoli mi opowiedzie% co$
poetyckiego, a jednocze$nie wyrazi% opini! o istniej"cym $wiecie.
Re!yser nazywa si# Juan Diego Solanas
i jest Argenty$czykiem, za" Þlm, jaki wy oni
si# ze wspomnianej wizji, zwie si# prosto i dobitnie Upside Down. Co innego t umaczenia.
W kilku krajach tytu brzmi %wiaty równoleg e, nadaj&c ca kiem nowy sens temu okre"leniu. Z kolei u nas Þlm nazywa si# Odwróceni
zakochani, a has o reklamowe g osi, !e jest to
Romeo i Julia w "wiecie Incepcji. Pomijaj&c rodowód pomys u – z t& Incepcj& to bym nie
przesadza . Chocia! par# jej kadrów nasuwa
takie skojarzenia, nasz Þlm nie jest bynajmniej
oniryczny, twardo si# bowiem trzyma ustalonej, cho' niezwyk ej, koncepcji rzeczywisto"ci.
Dwa "wiaty, Dó i Góra, le!& równolegle do
siebie w odleg o"ci kilkunastu pi#ter, istnieje
nawet budynek &cz&cy jeden z drugim. Zjawisko tzw. podwójnej grawitacji powoduje, !e
wszystkie przedmioty pochodz&ce z danego
"wiata s& przyci&gane w a"nie do niego, mieszka$cy mog& wi#c spogl&da' nawzajem na siebie zadzieraj&c g owy do góry. Sytuacja obu
"wiatów wydaje si# wzajemnie symetryczna,
nikt jednak nie ma w&tpliwo"ci, gdzie jest Dó ,
a gdzie Góra: ten pierwszy jest biednym "wiatem, eksploatowanym przez drugi, bogatszy,
który dostarcza tym z Do u pr&d w zamian za
rop# naftow&. Wida' wi#c wyra(nie, !e mamy
do czynienia z alegori&, co najwyra(niej podkre"li a w wywiadzie Kirsten Dunst, mówi&c:
niektórzy uznaj&, !e to Þlm fantastyczno-naukowy, zaraz jednak odwo uj&c si# do Þlmu
Brazil. Najlepiej wi#c uwa!a', !e jest i jednym
i drugim, cho' „twarda” interpretacja powoduje pewne trudno"ci logiczne (czy oba
34
"wiaty s& p askie? dlaczego s& nieruchome
wzgl#dem siebie? czemu ludzie nie maj& l#ku
wysoko"ci i zaburze$ b #dnika, gdy uda im si#
traÞ' do drugiego "wiata? sk&d pada "wiat o?).
Takich pyta$ najwyra(niej nie powinno si#
zadawa', a ten znakomity wizualnie pomys
nale!y przyj&' z dobrodziejstwem inwentarza.
Nasi Romeo i Julia, czyli Adam z Do u (Jim
Sturgess) oraz Eden z Góry (Kirsten Dunst)
spotykaj& si# od dzieci$stwa w scenerii wzi#tej z wizji re!ysera. Kiedy Adam rzuca lin#
swojej przyjació ce, mo!e j& nawet "ci&gn&'
do dolnego "wiata, ta za" mo!e przycupn&'
ponad nim na spodniej powierzchni skalnego nawisu, jak wida' na zdj#ciu powy!ej.
Kiedy uchwyc& si# siebie nawzajem, ich wektory grawitacji równowa!& si#, mog& wi#c
Informator GKF #287
zawisn&' w stanie pozornej niewa!ko"ci.
W pami#' zapada zw aszcza scena, gdy w lesie
u podnó!a góry Adam bierze dziewczyn# „na
barana” i odbywa z ni& spacer godny lunonautów. Niestety, zauwa!a ich stra! graniczna (!)
i otwiera ogie$. Podczas pospiesznej ewakuacji Eden spada na swoj& gór# z wysoko"ci kilku metrów. Adam s&dzi, !e j& zabi , po
latach jednak zauwa!a dziewczyn# w telewizji. Podejmuje wi#c karko omn& decyzj#:
postanawia dosta' si# do jej "wiata (co jest
nie tylko trudne technicznie, ale te! nielegalne) i ponownie nawi&za' zerwany kontakt.
W tym celu zdobywa prac# w wie!owcu &cz&cym oba "wiaty, na "rodkowym pi#trze,
gdzie biurka stoj& na pod odze i na suÞcie
(patrz plakat poni!ej). Tam zaprzyja(nia si#
Kwiecień 2013
niebawem z kontaktowym facetem z Góry,
niejakim Bobem Boruchovitzem, który organizuje mu ubranie i odpowiedni& ilo"' balastu ze swojego "wiata. Adam przebiera si#
i obci&!a, sp ywaj&c zgrabnie na suÞt, po czym
sk ada wizyt# swej dziewczynie. Okazuje si#
jednak, !e wskutek upadku sprzed lat Eden
ma k opoty z pami#ci&, zapomnia a wi#c ca kiem tak!e i jego…
Nie b#d# zdradza dalszego ci&gu akcji,
zw aszcza !e to nie ona sprawia niespodzianki, lecz niecodzienna sceneria, w której si#
rozgrywa. Sala balowa, w której ta$czy si#
na pod odze i suÞcie, skok (a raczej upadek)
z jednej rzeki do drugiej… Twórcy Þlmu do o!yli wszelkich stara$, !eby wszystko wygl&da o
realistycznie – tworzyli nawet trójwymiarowe
modele, które potem odwracali do góry nogami, by niczego nie pomyli'. Wi#kszo"' uj#'
wymaga a nakr#cenia osobno Góry i Do u,
a nast#pnie po &czenia obu Þlmów w jedn&
ca o"'. Scena, w której Adam przebiera si#
w ubranie z Góry i l&duje na suÞcie, by a
(nomen omen) kr#cona w specjalnym obrotowym pomieszczeniu – dzi#ki temu wida',
jak nogi lec& mu do góry przy zak adaniu butów. Ogólny efekt jest powalaj&cy – podczas
ogl&dania Þlmu mo!na rzeczywi"cie dozna'
zawrotu g owy, której to przypad o"ci nasi
bohaterowie wydaj& si# by' szcz#"liwie pozbawieni.
Wszystko to oczywi"cie nieuchronnie
prowadzi do sytuacji, w której efekty wizualne
zaczynaj& dominowa' nad intryg&. Je"li jednak
(zgodnie z intencj& re!ysera) spojrze' na ten
Þlm jako na opowie"' poetyck& – wszystko
nagle wskakuje na w a"ciwe miejsca. Prymat
wizji przestaje by' zarzutem, a ci&g niezwyk ych obrazów staje si# naturalnym sposobem przekazania tej historii. Mo!e tak!e bardziej onirycznej, ni! mi si# zrazu zdawa o.
35
Odwróceni zakochani (Upside Down)
• produkcja: Francja, Kanada, 2012
• ocena: FilmWeb 6,1/10, IMDb 6,4/10
• re!yseria: Juan Diego Solanas
• scenariusz: Juan Diego Solanas, Harris Demel, Santiago Amigorena,
• muzyka: Benoît Charest
• zdj#cia: Pierre Gill
• gatunek: melodramat, sf
• czas trwania: 1 godz. 43 min.
• obsada:
Jim Sturgess (Adam)
Kirsten Dunst (Eden)
Timothy Spall (Bob Boruchovitz)
Jayne Heitmeyer (kierowniczka)
Holly O’Brien (Paula)
Vincent Messina (Tommy)