Sztuka Legionów Polskich - Muzeum Narodowe w Krakowie

Sztuka Legionów Polskich
3 czerwca 2016 – 29 stycznia 2017
W szeregach
Legionów Polskich
służyło około 180
artystów. Tylko z
ASP w Krakowie
do legionów
wstąpiło 30
przyszłych malarzy,
rzeźbiarzy i grafików
Wojciech Kossak, Potyczka z Kozakami, Kraków 1917, olej,
płótno, wł. Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
Inspiracją dla zorganizowania wystawy „Sztuka Legionów Polskich” jest setna rocznica
pierwszego pokazu sztuki legionowej, otwartego w 1916 roku w salach Towarzystwa Przyjaciół
Sztuk Pięknych w Krakowie. W Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie
pokazujemy blisko 200 eksponatów, ilustrujących szlak bojowy legionów od wymarszu 1.
Kompanii Kadrowej z Oleandrów 6 sierpnia 1914 roku po bunt II Brygady Legionów Polskich
pod Rarańczą w lutym 1918 roku. 150 obrazom i rysunkom towarzyszy umundurowanie, broń
i odznaki pamiątkowe legionistów. Gratką dla zwiedzających mogą być zestawione po raz
pierwszy od kilkudziesięciu lat dwie kurtki wojskowe marszałka Józefa Piłsudskiego.
Nie zapomnieliśmy także o portretach twórców sztuki legionowej oraz narzędziach ich pracy – na
wystawie można zobaczyć m.in. oryginalną paletę malarską Leona Wyczółkowskiego i szkicownik
Stanisława Janowskiego. Zaprezentowane obiekty pochodzą z kolekcji Muzeum Wojska Polskiego
w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Historycznego Miasta Krakowa oraz
osób prywatnych.
Spośród licznych portretów żołnierzy na wystawie w Muzeum Narodowym w Krakowie warto
zwrócić uwagę na sylwetkę legionisty pędzla Wojciecha Jastrzębskiego. To Jan Fieldorf – brat
bodaj najsłynniejszego z „żołnierzy wyklętych”, generała Augusta Fieldorfa „Nila”, organizatora
i dowódcy Kedywu Armii Krajowej, po sfingowanym procesie w 1953 r skazanego na karę śmierci.
Podczas gdy o drugim z braci jest w ostatnich latach głośno, między innymi za sprawą filmu
„Generał Nil” z 2009 roku, niewiele mniej dramatyczne losy Jana Fieldorfa wciąż pozostają
nieznane. Chęć przywrócenia mu należnego miejsca w pamięci Polaków kierowała Leszkiem
Zachutą, który wypożyczył wspomniany portret na wystawę w MNK. - Andrzej Fieldorf, krakowski
maszynista kolejowy, i jego żona Agnieszka mieli czwórkę dzieci: Emmę, Józefa, Jana i Augusta
Emila. Moja żona była córką pierwszego brata, Józefa – opowiada Leszek Zachuta.
Obaj młodsi Fieldorfowie swoją służbę Polsce rozpoczęli właśnie w legionach: Jan w pułku artylerii
polowej, Emil – w piechocie na froncie rosyjskim. Konsekwentny i uzdolniony technicznie starszy
1
Sztuka Legionów Polskich
3 czerwca 2016 – 29 stycznia 2017
brat po odzyskaniu niepodległości zaczął realizować swoją pasję – został lotnikiem i mechanikiem
samolotowym. Jan Fieldorf służył m.in. w krakowskim II Pułku Lotniczym. W czasie wojny został
aresztowany przez gestapo i zginął w obozie koncentracyjnym w Gross-Rosen 10 lutego 1942 r.
Ojciec obu bohaterów, Andrzej Fieldorf, przypomniał tę śmierć w prośbie do prezydenta Bolesława
Bieruta o prawo łaski dla Augusta Emila.
Ten ostatni to jedna z wielu znaczących postaci II Rzeczypospolitej, których młodość upłynęła na
walce o niepodległość w szarym mundurze legionisty. „Kariery” legionowe mieli za sobą jednak nie
tylko przyszli politycy, ale również wielu artystów. W szeregach Legionów Polskich służyło ich około
180. Tylko z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie do legionów wstąpiło 30 przyszłych malarzy,
rzeźbiarzy i grafików, m.in. Franciszek Prochaska, Jan Stebnowski, Józef Kordian- Zamorski.
Patriotyczny zryw porwał także działających już na swoich polach twórców, jak Wincenty
Wodzinowski, Kazimierz Młodzianowski, Henryk Kunzek czy Józef Świrysz-Ryszkiewicz.
Czyn legionowy wspierali też profesorowie Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie Leon
Wyczółkowski i Julian Fałat, przebywający na froncie wołyńskim w charakterze malarzy wojennych.
Ich przewodnikiem i opiekunem był służący w legionach od 1914 roku absolwent ASP Stefan
Sonnewened, który sportretował L. Wyczółkowskiego na poleskiej pozycji. Ten rysunek został
wybrany jako jeden z wizerunków wystawy, możemy go oglądać m. in. na promujących ekspozycję
plakatach.
(oprac. MB)
2
Sztuka Legionów Polskich
3 czerwca 2016 – 29 stycznia 2017
Informacje dla zwiedzających:
Wystawa
Sztuka Legionów Polskich
3 czerwca 2016 – 3 stycznia 2017
Muzeum Narodowe w Krakowie
Gmach Główny, Galeria Broń i Barwa
Wstęp w ramach biletu do galerii stałych
w Gmachu Głównym MNK
Pon.: nieczynne
Wt. – sob.: 10.00–18.00
Niedz.: 10.00–16.00
MNK Media:
KATARZYNA BIK
(695 981 817)
[email protected]
MARTA BOSAK
(606 207 728)
[email protected]
Pliki
do pobrania:
SERWER ftp.mnk.pl
UŻYTKOWNIK: media
HASŁO: fCZRRtme6w
Bilet normalny – 11 zł
Bilet ulgowy – 6 zł
Bilet rodzinny (maks. 5 osób) – 20 zł
Bilet grupowy normalny (min. 15 osób) – 9 zł
Bilet grupowy ulgowy (min. 15 osób) – 6 zł
Dzieci do 7 lat – wstęp bezpłatny
Dzieci i młodzież do 16 lat – 1 zł
Uczniowie i studenci do 26 lat – 1 zł
Kuratorzy: Piotr Wilkosz, Alina Jurkiewicz-Zejdowska
Koordynator: Grażyna Kulawik
Aranżacja: Luiza Berdak
Organizator: Muzeum Narodowe w Krakowie
we współpracy z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
Patroni medialni: TVP S.A., TVP Kraków, Polskie Radio, Radio Kraków,
Rzeczpospolita, Mówią Wieki, Karnet, Local Life, Krakow.pl, Telewizja M
Sponsorzy: Comp S.A., Agencja Mienia Wojskowego
Mecenas Muzeum Narodowego w Krakowie: PZU
3