Poradnik cz 2 - Fundacja Ekspert

Transkrypt

Publikacja zawiera materiały dotyczące aktywizacji zawodowej osób po 50
roku życia, praktyczne zestawy ćwiczeń, związane m.in.
z badaniem predyspozycji i cech przedsiębiorczych.
Fundacja
Ekspert – Kujawy
ul. Dworcowa 65
88-100 Inowrocław
Marzec 2014
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
„PI Aktywni seniorzy”
1
Opis produktu finalnego projektu innowacyjnego testującego
Temat innowacyjny „Działania służące wydłużeniu wieku aktywności zawodowej”
Nazwa projektodawcy Fundacja Ekspert-Kujawy w Inowrocławiu
Tytuł projektu PI Aktywni seniorzy
Numer umowy POKL.06.01.01-10-017/11-00
Dostępność produktu finalnego dla jego przyszłych użytkowników
Publikacja bezpłatna.
Poradnik skierowany jest m.in. do organizacji pozarządowych, Ośrodków Pomocy Społecznej
oraz Urzędów Pracy.
Poradnik wydany w 60 egzemplarzach.
Publikacja bezpłatna
Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach
Europejskiego Funduszu Społeczne
2
SPIS STREŚCI
Str.
WSTĘP…………………………………………………………………………………...……………4
1. MODEL INKUBATORA……………………………………………………….………………....5
1.1. NA JAKIEJ ZASADZIE DZIAŁA FIRMA ZAŁOŻONA W INKUBATORZE
AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ OSÓB PO 50 ROKU ŻYCIA…………………………….5
1.2. CO DAJE UCZESTNIKOWI UDZIAŁ W IAZS…………….……………….…………12
1.3. UREGULOWANIA MIĘDZY UCZESTNIKIEM, A ORGANIZACJĄ PROWADZĄCĄ
INKUBATOR ……………………..…………………………………………………………17
1.4.
KORZYŚCI
JAKIE
PRZYNIESIE
ORGANIZACJI
PROWADZENIE
INKUBATORA……………………………………………………………………………...18
1.5
PRAKTYCZNE
UWAGI
DOTYCZĄCE
ZAKŁADANIA
I
PROWADZENIA
INKUBATORA……………………………………………………………………………..19
2. METODY PRACY I DZIAŁANIA W INKUBATORACH AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ
OSÓB PO 50 ROKU ŻYCIA……………………………………………………………………..21
2.1. SZKOLENIE PRACOWNIKÓW/TRENERÓW INKUBATORA………………….…..21
3. METODY WSPARCIA PSYCHOLOGICZNO-DORADCZEGO Z UWZGLĘDNIENIEM
SPECYFICZNYCH POTRZEB PO 50 ROKU ŻYCIA…………………………………………..23
3.1. ZAJĘCIA WARSZTATOWE…………………………………………..……………….24
3.2. INDYWIDUALNE WSPARCIE PSYCHOLOGICZNO-DORADCZE………………..28
3.3. WSPARCIE W ZAKRESIE STOSOWANIA NOWYCH TECHNOLOGII……………30
4. PROGRAM SZKOLENIOWO-DORADCZY Z ZAKRESU PRZEDSIEBIORCZOŚCI…...35
5. COACHING W ZAKRESIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI………………………………………55
6. GRUPA WSPARCIA……………………………...........................................................................60
ZAŁĄCZNIKI………………………………………………………………………………………..62
3
WSTĘP
Praca z osobami po 50 roku życia, bezrobotnymi lub nieaktywnymi zawodowo
wymaga od organizacji pozarządowych odpowiedniego przygotowania. Poszukiwanie
rozwiązań skutecznych do wspierania tej grupy w wejściu lub powrocie na rynek
pracy nie należy do zadań łatwych.
Przygotowana publikacja to poradnik zawierający proponowany innowacyjny
model Inkubatora Aktywizacji Zawodowej osób po 50 roku życia.
Publikacja prezentuje narzędzia, które w innowacyjny sposób wspierają grupę
osób 50+ w zakresie przedsiębiorczości. Publikacja ta kierowana jest do organizacji
pozarządowych, które mogą wykorzystać proponowany model, tworząc w swoich
strukturach Inkubator, wspierający osoby przedsiębiorcze poprzez tzw. preinkubację.
Model ten to adaptacja rozwiązań z powodzeniem już dziś stosowanych
przez Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości. Istotą zaproponowanych rozwiązań
jest dostosowanie rozwiązań do specyfiki potrzeb, umiejętności i wiedzy osób po 50
roku życia. Publikacja to swoisty drogowskaz jak utworzyć inkubator, jak go
prowadzić.
Publikacja ma jednak znacznie szerszą grupę docelową.
Zawarliśmy w niej porady, instrukcje ćwiczeń i materiały jakie mogą być pomocne
także Ośrodkom Pomocy Społecznej czy Powiatowym Urzędom Pracy. Prezentowane
rozwiązania mogą stać się inspiracją do planowania wsparcia osób po 50 roku życia,
mogą stać się źródłem wiedzy na temat przedsiębiorczości, prowadzenia wsparcia
doradczego, zarówno grupowego jak i indywidualnego.
Szczególną grupą, która może wykorzystać prezentowane rozwiązania są te
organizacje pozarządowe, które prowadzą działania w zakresie aktywizacji osób po 50
roku życia, stosując narzędzia pobudzające przedsiębiorczość.
4
1. MODEL INKUBATORA
1.1. NA JAKIEJ ZASADZIE DZIAŁA FIRMA ZAŁOŻONA W INKUBATORZE
AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ OSÓB PO 50 ROKU ŻYCIA?
Firma działająca w ramach IAZS (uczestnik inkubatora) korzysta z osobowości
prawnej użyczonej jej przez podmiot prowadzący Inkubator, przez co stanowi niejako jej
odrębną komórkę. Wpływa to na zwiększenie wiarygodności osób prowadzących młode
firmy, a także umożliwia inkubatorowi ich ochronę. Przedsiębiorca (uczestnik inkubatora) nie
jest pracownikiem inkubatora, nie prowadzi także zarejestrowanej działalności gospodarczej,
dzięki czemu wciąż zachowuje prawo do korzystania z różnego rodzaju programów
finansujących zakładanie własnej działalności gospodarczej.
W opracowanym modelu organizacja, która chciałaby wspierać przedsiębiorczość, dokonuje
analizy swojej sytuacji prawnej i w zależności od posiadanych wpisów w KRS, podejmuje
decyzję o uruchomieniu Inkubatora Przedsiębiorczości.
Ważnym zagadnieniem jest dokładna analiza swojej sytuacji prawnej. Aby prowadzić tego
typu działalność niezbędne jest posiadanie wpisu w zakresie możliwości prowadzenia
działalności gospodarczej (nie każda organizacja taką działalność prowadzi).
Ważne jest także to aby opis prowadzonej przez organizację działalności był zgodny
z profilem działalności jaką zamierzają prowadzić członkowie Inkubatora (uczestnicy).
Form prawnych, w jakich możliwe jest prowadzenie Inkubatora jest kilka. IAZS może być
prowadzony przez m.in.:
− organizację pozarządową (fundacja lub stowarzyszenie), lub przez utworzony podmiot
(tzw. operatora) np. spółdzielnię socjalną, spółkę z o. o. non profit.
To organizacja sama decyduje jaką formę prawną będzie posiadał Inkubator.
Poniżej prezentujemy podstawowe informacje na temat przykładowych podmiotów mogących
założyć i prowadzić Inkubator Przedsiębiorczości Seniorów, w tym fundacja, stowarzyszenie,
spółdzielnia socjalna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością non-profit.
5
Podstawą prawną działania fundacji jest ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 roku
o fundacjach (Dz.U.91.46.203
tekst
jednolity
z
późniejszymi
zmianami). Zgodnie
z brzmieniem art. 1 powyższej ustawy fundacja może być ustanowiona dla realizacji
zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub
gospodarczo użytecznych, w szczególności takich, jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki
i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona
środowiska oraz opieka nad zabytkami. Fundację
niezależnie od
ich
mogą
ustanowić
osoby
fizyczne
obywatelstwa i miejsca zamieszkania, bądź osoby prawne mające
siedzibę w Polsce lub za granicą. Oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji powinno
być złożone w formie aktu notarialnego. Fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą
wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Działalność fundacji opiera się na przepisach
przytoczonej powyżej ustawy oraz na statucie, który ustala fundator. Działalnością fundacji
kieruje jej zarząd, który również reprezentuje fundację na zewnątrz.
Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji
celów, przy czym postanowienie o prowadzeniu działalności gospodarczej musi być
zawarte w statucie i uwidocznione w rejestrze.
Jeśli fundacja chce prowadzić działalność gospodarczą, to w statucie musi znaleźć się zapis
mówiący o takiej możliwości, a także wartość środków majątkowych przeznaczonych
na ten cel. Zapisy w statucie powinny zawierać informację o tym, że fundacja prowadzi
działalność
gospodarczą
w
wymienionym
uzyskanych
przeznacza
na realizacją
działalności
gospodarczej
najlepiej
i
celów
zakresie,
a
całość dochodów
statutowych. Do
najprościej
określenia
z
niej
zakresu
posłużyć się opisami działalności
zawartymi w Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).
Dla prowadzenia działalności gospodarczej fundacja musi zgodnie z art. 5 ust. 5
ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 roku o fundacjach, przeznaczyć środki majątkowe o
Podstawą prawną funkcjonowania
wartościstowarzyszeń
nie mniejszejjest,
niż 1w000
Polskim
zł.
systemie prawnym,
Podstawą prawną działania stowarzyszeń jest ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 Prawo
o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r.Nr 79, poz. 855 tekst jednolity z późniejszymi
zmianami). Główne cechy stowarzyszenia określa art. 2 powyższej ustawy, zgodnie
z którym stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem
6
o celach niezarobkowych. Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy
działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego
działalności. Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej członków;
do prowadzenia swych spraw może zatrudniać pracowników. Zgodnie z art. Art. 8 ust. 1
Prawa o stowarzyszeniach, stowarzyszenie podlega obowiązkowemu wpisowi do Krajowego
Rejestru Sądowego i z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o wpisie uzyskuje
osobowość prawną oraz może rozpocząć działalność.
Źródłem pozyskiwania środków na działalność stowarzyszenia mogą być:
− składki członkowskie wpłacane przez członków stowarzyszenia,
− dotacje pochodzące od osób fizycznych, firm i organizacji popierających cele
− stowarzyszenia.
− dochody z prowadzonej działalności gospodarczej o ile prowadzenie tej
działalności jest przewidziane w statucie,
− darowizny, spadki i zapisy.
Prowadzenie działalności gospodarczej przez stowarzyszenie wymaga:
zmiany statutu,
odrębnego wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze
Sądowym.
Spółdzielnia socjalna.
Spółdzielnia socjalna jest specyficzną formą przedsiębiorstwa społecznego. Tworzą ją
w większości osoby zagrożone marginalizacją ze względu na bezrobocie, niepełnosprawność
czy chorobę psychiczną, które mają trudności w znalezieniu pracy. Praca w spółdzielniach
socjalnych daje im szansę na aktywizację społeczną i zawodową, integrację, podniesienie
swoich kwalifikacji.
W odróżnieniu od innych podmiotów ekonomii społecznej spółdzielnia socjalna wymaga
dużej samodzielności i odpowiedzialności jej członków. Obowiązuje tu kolektywny sposób
podejmowania decyzji, a każdy członek, niezależnie od wielkości udziału w spółdzielni,
dysponuje w tym procesie jednym głosem. To sprawia, że członkowie spółdzielni są w pełni
odpowiedzialni za sprawy przedsiębiorstwa, uczą się samodzielności i długofalowego
7
planowania. Sami dbają o finanse, zarządzają własną działalnością, wyznaczają kierunki
rozwoju.
Odzwierciedla się to w formie prawnej spółdzielni socjalnej. W odróżnieniu od ZAZ-ów
i CIS-ów, ma ona osobowość prawną i nie posiada „zewnętrznego” organizatora w postaci
jednostek samorządu terytorialnego czy organizacji pozarządowych. Chociaż podmioty takie
mogą spółdzielnię założyć lub do niej przystąpić.
Kto może założyć spółdzielnię socjalną?
Spółdzielnię socjalną mogą założyć osoby fizyczne rekrutujące się z grup zagrożonych
wykluczeniem lub osoby prawne (organizacje pozarządowe, jednostki samorządu
terytorialnego lub kościelne osoby prawne).
Osoby fizyczne zakładające spółdzielnię socjalną muszą mieć całkowitą zdolność
do czynności prawnych i należeć do jednej z poniższych grup:
- osoby bezrobotne (w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia),
- osoby niepełnosprawne (w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych),
- osoby, o których mowa w ustawie o zatrudnieniu socjalnym:
•
bezdomne, realizujące indywidualny program wychodzenia z bezdomności (w rozumieniu
przepisów o pomocy społecznej),
•
uzależnione od alkoholu po zakończeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa
odwykowego,
•
uzależnione od narkotyków lub innych środków odurzających po zakończeniu programu
terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej,
•
chore psychicznie w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego,
•
zwalniane z zakładów karnych, mające trudności w integracji ze środowiskiem
w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej,
•
uchodźcy realizujący indywidualny program integracji w rozumieniu przepisów o pomocy
społecznej,
Ponadto członkami spółdzielni socjalnej mogą zostać również inne osoby, nie należące
do grup zagrożonych wykluczeniem, o ile ich liczba nie stanowi więcej niż 50% ogólnej
liczby założycieli.
Pamiętajmy, że osoby z grup zagrożonych wykluczeniem muszą mieć stosowne
zaświadczenie potwierdzające przynależność do powyższych grup. Można je, zależnie
8
od sytuacji, uzyskać w powiatowym urzędzie pracy, powiatowym centrum pomocy rodzinie,
zakładzie lecznictwa odwykowego czy ośrodku pomocy społecznej.
Jeśli spółdzielnię socjalną zakładają osoby prawne, więc np. fundacje lub
stowarzyszenia są one zobowiązane do zatrudnienia w spółdzielni co najmniej 5 osób
spośród grup wykluczonych w terminie sześciu miesięcy od dnia wpisu spółdzielni
socjalnej do Krajowego Rejestru Sądowego. Takie osoby po przepracowaniu
nieprzerwanie dwunastu miesięcy mają prawo uzyskać członkostwo w spółdzielni.
Spółdzielnię socjalną może założyć co najmniej 5 osób fizycznych lub co najmniej 2 osoby
prawne. Maksymalna liczba członków to 50 osób. Chyba, że spółdzielnia powstaje w wyniku
przekształcenia spółdzielni inwalidów lub spółdzielni niewidomych. W tej sytuacji nie ma
ograniczeń, jeśli chodzi o górny limit liczby członków.
Jak założyć spółdzielnię socjalną?
Od strony formalno-prawnej, aby założyć spółdzielnię socjalną, musimy przede wszystkim
przygotować statut spółdzielni. Statut spółdzielni powinien zawierać:
- nazwę spółdzielni (pamiętajmy, że niezależnie od naszej decyzji dot. nazewnictwa, należy
w nim zawrzeć określenie „spółdzielnia socjalna”).
- przedmiot działalności spółdzielni
- czas trwania spółdzielni, jeżeli zakładamy ją na czas określony.
- prawa i obowiązki członków,
- zasady i tryb przyjmowania nowych członków,
- zasady wypowiadania członkostwa, wykreślania i wykluczania członków
- wysokość wpisowego oraz wysokości i ilości udziałów, które członek obowiązany jest
zadeklarować,
- terminy wnoszenia i zwrotu udziałów oraz skutki nie wykonania tego w terminie
- szczegóły dotyczące zasad funkcjonowania organów spółdzielni – czyli walnego
zgromadzenia i zarządu, a w spółdzielniach liczących więcej niż 15 członków – również
rady nadzorczej (jeżeli członków jest mniej radę również można powołać, ale stosowny
9
zapis na ten temat musi znaleźć się w statucie).
Kiedy statut spółdzielni jest spisany, kolejnym krokiem jest przeprowadzenie zebrania
założycielskiego wraz z przyjęciem statutu i wyborem organów statutowych. Wtedy też
można rozpocząć procedurę rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. I tu należy uzbroić
się w cierpliwość, bo procedura może potrwać nawet kilka miesięcy. KRS sprawdzi dokładnie
nasze dokumenty i w razie niejasności czy nieprawidłowości zwróci się do nas z prośbą
o wyjaśnienie lub uzupełnienie danych.
Po rejestracji spółdzielców czekają jeszcze takie formalności jak: uzyskanie numer REGON,
rejestracja w urzędzie skarbowym i uzyskanie numeru NIP, rejestracja w ZUS i założenie
konta bankowego, na które będą wpłacane środki z funduszu założycielskiego, a także
wpisowe i udziały poszczególnych członków spółdzielni.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością non-profit
Definicja, zakładanie
Stosunkowo najmniej znaną formą działań społecznych jest możliwość prowadzenia spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością, w celach społecznych. Zgodnie z kodeksem spółek
handlowych spółka z o.o. może mieć inne cele, niż osiąganie zysku, tj. cele społeczne.
W języku potocznym taka forma nazywana jest spółką non-profit. Zyski z działalności
gospodarczej takiej spółki zwykle nie mogą podlegać podziałowi między udziałowców.
Należy podkreślić, że nie jest to forma zdefiniowana prawem. Powyższe zasady działalności
zazwyczaj są określane w aktach założycielskich spółek, przez ich założycieli.
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą być zakładane przez osoby fizyczne i prawne,
w tym przez fundacje i stowarzyszenia. Najważniejszym dokumentem wewnętrznym jest
umowa spółki, sporządzona w formie aktu notarialnego, która w szczególności określa cele,
strukturę, liczbę i wysokość udziałów oraz zasady podziału zysków. Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością ma osobowość prawną i odpowiada za swoje zobowiązania całym swoim
majątkiem.
Kapitał założycielski
Minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosi 5000 zł i może on być wniesiony
w formie środków finansowych lub wkładu rzeczowego (aportu). W przypadku, gdy spółkę
zakłada organizacja pozarządowa, trzeba liczyć się z tym, że majątek pozyskany
10
na działalność statutową nie może być przekazany na wkład do spółki. Organizacja musi
pozyskać takie środki, które mogą być przekazane na wkład do powstającej spółki. Mogą to
być środki np. z działalności gospodarczej lub dotacja celowa z przeznaczeniem na wkład
do spółki. Środki takie będą opodatkowane podatkiem od osób prawnych, takiej darowizny
darczyńca nie może też odliczyć od podstawy opodatkowania.
Warunki prowadzenia działalności gospodarczej
Spółki bez ograniczeń mogą prowadzić działalność gospodarczą. Spółki mogą tworzyć:
fundacje,
niepubliczne
zakłady
opieki
zdrowotnej,
spółdzielnie
osób
prawnych
oraz przystępować do związków (federacji) organizacji pozarządowych (jeśli spółka ma cele
zarobkowe, może tworzyć i przystępować do związków organizacji pozarządowych
wyłącznie jako członek wspierający).
Działalność pożytku publicznego
Zgodnie z Ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie spółka z o.o. nie
działająca w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczająca całość dochodu na realizację celów
statutowych oraz nieprzeznaczająca zysku do podziału między swoich członków,
udziałowców, akcjonariuszy i pracowników, może prowadzić działalność pożytku
publicznego, co w praktyce oznacza m.in. korzystanie ze środków publicznych (uczestnicząc
w otwartych konkursach ofert). Może też ubiegać się (po spełnieniu szeregu innych
warunków wynikających z Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie)
o status organizacji pożytku publicznego (może dzięki temu otrzymywać 1% podatku
przekazywanego przez podatników). Przy czym posiadanie statusu pożytku publicznego,
oznacza możliwość prowadzenia działalności gospodarczej wyłącznie jako dodatkowej
w stosunku do działalności pożytku publicznego.
Jeśli spółka ma status organizacji pożytku publicznego, to w odniesieniu do prowadzonej
przez nią działalności pożytku publicznego przysługuje jej zwolnienie z podatku
dochodowego od osób prawnych, podatku od nieruchomości, podatku od czynności
cywilnoprawnych, opłaty skarbowej, opłat sądowych. Spółka posiadająca status organizacji
pożytku publicznego może też na zasadach określonych w odrębnych przepisach, nabywać
na szczególnych warunkach prawo użytkowania nieruchomości będących własnością Skarbu
Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
11
1.2. CO DAJE UCZESTNIKOWI UDZIAŁ W IAZS?
Głównym celem prowadzenia Inkubatora jest wspieranie przedsiębiorczości wśród osób
po 50 roku życia, które chcą spróbować swoich szans w prowadzeniu własnej, profesjonalnej
firmy. Dzięki ochronnym warunkom inkubatora każda osoba może sprawdzić swój pomysł
bez ponoszenia ryzyka, zbędnych kosztów i czasu na rejestrację własnej firmy. Proponowane
i opisane poniżej korzyści z uczestnictwa w inkubatorze przedstawiają formy adekwatne
do możliwości osób po 50 roku życia.
Rolą Inkubatora jest maksymalne ułatwienie startu w biznesie, poprzez innowacyjny model
wspierania osób 50+, ułatwiający prowadzenie firmy na zasadzie StartUp'u.
Ułatwienia te dotyczą:
1. Braku obowiązku rejestracji firmy w poszczególnych urzędach
(GUS, Urząd Miasta itp.) cała dokumentacja spoczywa na Inkubatorze,
2. Dostępu do biura i pomieszczeń zaplecza socjalnego
Ważnym elementem inkubatora jest oferta StartUp House’y, czyli zapewnienie przestrzeni
coworkingowej i salek
konferencyjnych.
Inkubator udostępnia pomieszczenia biurowe,
sprzęt biurowy (dostęp do telefonu, faksu, komputera, drukarki, skanera, kserokopiarki
i innych podstawowych urządzeń biurowych, wedle zasobów organizacji) niezbędny
przy prowadzeniu biznesu. W naszym modelu inkubator działa w dni robocze, zgodnie
z przyjętymi powszechnie godzinami pracy pomiędzy godziną 8 a 18. Nic nie stoi
na przeszkodzie aby godziny pracy były elastyczne. Dla organizacji, które nie dysponują
wolnymi pomieszczeniami w czasie swojej pracy, z powodzeniem można wykorzystać
godziny po zamknięciu biura organizacji. Z zasady udostępnianie pomieszczeń biurowych nie
wiąże się z ponoszeniem przez członka inkubatora dodatkowych kosztów.
12
Przykładowe pomieszczenia biurowe udostępnione na potrzeby powstającej firmy prowadzonej
przez osoby po 50 roku życia.
13
3. Udział w szkoleniach z zakresu przedsiębiorczości
Rolą inkubatorów jest prowadzenie szkoleń, które będą przygotowywały do sprawnego
i efektywnego prowadzenia działalności gospodarczej.
W przygotowanym modelu opracowano szkolenia jakie można z powodzeniem wykorzystać
podczas prowadzonych szkoleń czy warsztatów. Lista jednak szkoleń, jakie mogą być
prowadzone w ramach inkubatora jest praktycznie nieograniczona. Poniżej prezentujemy
przykładowy katalog szkoleń, które można prowadzić w inkubatorze, a które mają związek
z przedsiębiorczością:
feedback,
wyznaczanie celów,
biznesplany,
e-commerc
podatki,
prawo w biznesie,
finansowanie rozwoju
firm,
uruchamianie biznesu,
prowadzenie firmy,
księgowość,
zarządzanie personelem,
komunikacja w biznesie,
autoprezentacja,
zarządzanie zespołem,
zarządzanie czasem,
negocjacje,
asertywność,
mowa ciała,
coaching,
zarządzanie zmianą,
zarządzanie kryzysowe,
Należy pamiętać o tym, iż działalność szkoleniowa nie powinna obciążać dodatkowymi
kosztami uczestnika działającego w preinkubacji.
4. Prowadzenie księgowości.
Firma w okresie preinkubacji nie prowadzi własnej księgowości. Wszystkie rozliczenia
przejmuje na siebie Inkubator. Organizacja prowadzi własną księgowość lub korzysta z usług
biura rachunkowego. W zależności od formy prowadzenia inkubatora (utworzenie odrębnego
podmiotu, rozszerzenie działalności statutowej) należy uwzględnić fakt, iż świadczone usługi
przez członków inkubatora będą stanowiły przychody i koszty organizacji pozarządowej.
Należy spodziewać się wzrostu pracy w zakresie prac związanych z księgowością
w organizacji pozarządowej. Może to generować koszty związane z dodatkową pracą działu
księgowości lub biura rachunkowego.
14
5. Poradnictwo prawne.
Rolą Inkubatora jest świadczenie usług prawnych, których wymagać będą nowo powstające
firmy. Osoby rozpoczynające działalność w ramach preinkubacji mogą wymagać
specjalistycznych porad prawnych, na co każdy inkubator winien być przygotowany.
Aktualna sytuacja prawna nie należy do przejrzystych. Skorzystanie z pomocy specjalisty
może uchronić przed kosztownymi kłopotami, wzmocni pewność uczestnika, rozwiąże
rodzące się wątpliwości.
6. Porady podatkowe.
Podobnie jak poradnictwo prawne, rolą inkubatora jest otoczenie uczestnika profesjonalną
opieką od strony podatkowej. Zadania te nie powinny dla organizacji stanowić dodatkowego
obciążenia. Każda organizacja pozarządowa albo sama prowadzi księgowość swojej
organizacji, albo korzysta z porad biur rachunkowych. Z powodzeniem można wykorzystać
wiedzę
i
doświadczenie
osób
prowadzących
księgowość
organizacji
w
opiece
nad uczestnikiem projektu.
Przykładowe pomieszczenie oddane do dyspozycji doradców, specjalistów trenerów w celu pro-
15
wadzenia spotkań indywidualnych. Pomieszczenie także możliwe do wykorzystania do organizacji
spotkań biznesowych
7.
Udostępnienie konta bankowego inkubatora, posługiwania się pieczątką
inkubatora, numerem REGON, NIP, a także prawo do posługiwania się znakiem IAZS,
co zdecydowanie zwiększa prestiż firmy. Należy pamiętać, iż transakcje pomiędzy
uczestnikiem, a podmiotami dla których świadczone będą np. usługi będą odbywały się
w sposób bezgotówkowy. Uczestnik będzie miał prawo do posługiwania się rachunkiem
bankowym Inkubatora, powinien mieć także dostęp do wydruków z konta, pozwalających mu
samodzielnie śledzić przepływy finansowe.
Rekomenduje się utworzenie subkonta,
dla każdego z uczestników inkubatora, co zapewni przejrzystość finansową dla każdego
z podmiotów. Należy połączyć to z pracą trenera biznesu, i to on powinien wspólnie
z uczestnikiem preinkubacji śledzić przepływy związane z prowadzoną działalnością,
w tym np. przychody i środki zgromadzone przez uczestnika projektu.
8.
Pomoc w promocji i reklamie za pośrednictwem patronów, udostępniania
znaku firmowego organizacji, rozpoznawalnego na lokalnym rynku, wspólny udział
w targach przedsiębiorczości, promocję w Internecie, także na stronach internetowych
tworzonych przez inkubatory. Dobrym pomysłem, jaki rekomendujemy w modelu jest
utworzenie podstrony, na której umieszczane będą profile powstałych firm. W opracowanym
modelu zadania te powierzone będą osobom prowadzącym inkubator.
9. Stała opieka i doradztwo trenera biznesu, wyposażonego w profesjonalną wiedzę
na temat prowadzenia biznesu. To ta osoba pełni kluczową rolę w inkubatorze. Ich rolą jest
bieżąca
opieka
nad
przedsiębiorstwem,
pomoc
w
rozwijaniu
przedsiębiorczości,
pozyskiwaniu kontrahentów i zleceń. Do zadań doradcy będzie należało wspieranie
uczestnika w organizacji i spotkaniach biznesowych, w prowadzeniu spraw związanych
z rachunkami. To ta osoba sprawuje nadzór i pieczę nad prawidłowością wystawianych
rachunków i faktur
i przepływami pieniężnymi przez wyrażenie akceptacji każdego
przelewu.
Do zadań, jakie wykonywać w ramach swoich obowiązków będą trenerzy biznesu zaliczyć
wg proponowanego modelu należy:
− przedsiębiorczość i tworzenie firmy,
− opracowanie biznesplanu,
16
− udzielanie informacji o dostępie do środków z funduszy europejskich, dotacji
z powiatowych urzędów pracy,
− badania i ocena rynku i marketing,
− zarządzanie biznesem,
− finanse,
− ochrona własności intelektualnej (w zależności od potrzeb i pomysłów).
10. Organizacja spotkań biznesowych i pomoc w nawiązywaniu kontaktów.
Do działalności inkubatorów należeć będzie pomoc w kojarzeniu przedsiębiorców,
zdobywaniu zleceń, aranżacji spotkań biznesowych. W proponowanym modelu inkubator
posiada reprezentacyjne pomieszczenia do organizacji spotkań biznesowych. Nikomu nie
trzeba przypominać jak ważne jest dla powodzenia przedsiębiorstwa odpowiedni wizerunek
i pierwsze wrażenie. Dotyczy to nie tylko wyglądu uczestnika prowadzącego np. negocjacje
biznesowe, ale także miejsce i warunki lokalowe.
W opracowanym modelu zaleca się aby w pierwszych kontaktach i spotkaniach
z potencjalnymi kontrahentami brał udział trener biznesu. To rozwiązanie pomoże
uczestnikowi w nabyciu pewności siebie, skutecznie wesprze w prowadzonych negocjacjach,
do których nie ma uczestnik odpowiedniego przygotowania, czy doświadczenia.
1.3. UREGULOWANIA MIĘDZY UCZESTNIKIEM, A ORGANIZACJĄ PROWADZĄCĄ
INKUBATOR.
Pomiędzy
uczestnikiem,
a
inkubatorem
zostaje
zawarta
umowa
cywilno-prawna,
na podstawie której uczestnik otrzymywać będzie środki finansowe, będące wynikiem jego
pracy. Ponadto Inkubator może zawrzeć z uczestnikiem umowę o przystąpienie do Inkubatora
określającą relacje łączące uczestnika z inkubatorem, w tym m.in. określającą prawa
i obowiązki uczestnika inkubatora. Umowa ta może mieć charakter porozumienia między
Inkubatorem a uczestnikiem.
Sprawdzonym i rekomendowanym czasem funkcjonowania przedsiębiorstwa w Inkubatorze
jest okres do 1 roku. Należy jednak pamiętać, iż taka forma działalności, którą prowadzą
osoby po 50 roku życia, może wymagać dłuższego okresu adaptacji i usamodzielniania się.
Należy do kwestii tej podchodzić bardzo ostrożnie i pamiętać o generalnej zasadzie iż każda
osoba w sposób indywidualny nabywa wiedzę doświadczenie (uczy się bycia
17
przedsiębiorcą). Nie należy także blokować uczestnika w usamodzielnianiu się jeśli wcześniej
uzna, że jest gotowy opuścić inkubator i zacząć samodzielnie funkcjonować rejestrując
własną firmę. Należy pamiętać, że w każdym momencie można wyjść z IAZS, z tym że
zaleca się takie konstruowanie umów, aby przewidywały minimalny okres 1 miesiąca na
wypowiedzenie wcześniej zawartej umowy.
1.4.
KORZYŚCI
JAKIE
PRZYNIESIE
ORGANIZACJI
PROWADZENIE
INKUBATORA
− zdobycie cennego doświadczenia w prowadzeniu i kierowaniu działaniami
przedsiębiorczymi, możliwego do wykorzystania w przyszłości, np. poprzez posłużenie się
doświadczeniem przy pozyskiwaniu środków na realizację takich działań POKL jak 6.2,
8.1.2, 7.2.2.
− wzrost prestiżu i renomy organizacji pozarządowej, zwiększenie rozpoznawalności na
lokalnym rynku,
− możliwość pozyskania dodatkowych klientów dla świadczonych przez siebie usług,
co w sytuacji kiedy na rynku usług szkoleniowych jest stosunkowo ciasno,
z pewnością pomoże w utrzymaniu się na rynku,
− możliwość dodatkowego uzyskania przychodu, co dla organizacji pozarządowych, jest
dodatkowym atutem. Proponowany model nie zakłada ponoszenia kosztów związanych
z uczestnictwem w inkubatorze, niemniej adaptacja tego modelu, dla kolejnych podmiotów
wiązać będzie się z dodatkowymi obciążeniami. Dopuszcza się możliwość zawierania umów
pomiędzy inkubatorem a uczestnikiem, w których uregulowane zostaną kwestie partycypacji
w kosztach utrzymania inkubatora. Organizacja, która nie będzie w stanie samodzielnie
pokryć kosztów usług księgowych, świadczenia specjalistycznego poradnictwa, czy też
będzie poszukiwała środków na pokrycie kosztów eksploatacyjnych zastrzec, iż uczestniczy
wpłacając część dochodów na rzecz organizacji, tytułem kosztów prowadzenia księgowości.
Rekomenduje się aby opłaty te nie przekraczały 15% dochodów uczestnika pracującego
w inkubatorze.
18
1.5. PRAKTYCZNE UWAGI DOTYCZĄCE ZAKŁADANIA I PROWADZENIA
INKUBATORA
Podmiot zamierzający prowadzić inkubator, tj. np. fundacja, stowarzyszenie, spółdzielnia
socjalna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością non-profit zakładając inkubator powinien
uwzględnić następujące uwarunkowania:
•
bycie płatnikiem podatku VAT. Organizacje prowadzące Inkubator, które są
płatnikiem podatku VAT są mało atrakcyjne dla części potencjalnych uczestników
Inkubatora. Usługi sprzedawane przez taki Inkubator są droższe o wartość podatku VAT, a co
za tym idzie mniej atrakcyjne na konkurencyjnym rynku. Taka sytuacja jest szczególnie
widoczna, kiedy odbiorcami usług oferowanych przez Inkubator (świadczonych przez
uczestnika Inkubatora) są klienci indywidualni lub przedsiębiorstwa nie mające możliwości
odliczenia podatku VAT. Z drugiej strony w Inkubatorze prowadzonym prze organizację nie
będącą płatnikiem podatku VAT nie można realizować wielu rodzajów działalności – tych
działalności, które są zarezerwowane tylko dla płatników podatku VAT.
•
zakres działalności gospodarczej możliwej do prowadzenia w ramach danego
Inkubatora. Rozpoczynając działalność Inkubatora w wielu przypadkach należy dokonać
zmian w KRS w zakresie możliwych do prowadzenia przez dany podmiot rodzajów
działalności gospodarczych (PKD). Zakres rodzajów działalności (PKD) powinien być
możliwie szeroki, aby uczestnicy inkubatora nie mieli ograniczonych profili działalności
możliwych do testowania/prowadzenia. Należy pamiętać, iż konieczność dokonania zmian
w KRS w przypadku niektórych podmiotów wiąże z opłatami sądowymi.
•
odpowiedzialności podmiotu prowadzącego Inkubator za wadliwe wykonywanie
zleceń przez uczestników Inkubatora. Prowadząc Inkubator należy mieć na uwadze
zagrożenia
wynikające
z
możliwości
wadliwego
wykonania
usług/produktów
przez uczestników Inkubatora. W zależności od rodzaju świadczonych usług, a także poziomu
doświadczenia zawodowego uczestników je wykonujących zagrożenie takie jest mniej
lub bardzie realne, a także ewentualna odpowiedzialność w zależności od rodzaju usługi jest
mniej lub bardziej dotkliwa. Rozwiązaniem może być wykupienie polisy ubezpieczenia OC
w zakresie prowadzonej przez Inkubator działalności gospodarczej.
19
Ponadto każdy Inkubator powinien funkcjonować zgodnie z przepisami aktualnie
obowiązującego prawa. Fundacja Ekspert-Kujawy, a także autorzy niniejszego podręcznika
nie ponoszą odpowiedzialności za żadne szkody powstałe w wyniku prowadzenia Inkubatora.
20
2. METODY PRACY I DZIAŁANIA W INKUBATORACH AKTYWIZACJI
ZAWODOWEJ OSÓB PO 50 ROKU ŻYCIA
2.1. SZKOLENIE PRACOWNIKÓW/TRENERÓW INKUBATORA
Ważnym elementem działalności Inkubatora jest właściwie przeszkolona kadra. Z tego
względu wdrożenie działalności IAZS rozpocząć należy od przeszkolenia pracowników/
trenerów Inkubatora w wymiarze 40 godzin warsztatów, tj. 8 spotkań po 5 godzin
szkoleniowych. Głównym celem warsztatów jest przygotowanie trenerów i pracowników
Inkubatora do przekazania wiedzy zdobytej na szkoleniu uczestnikom, tj. osobom 50+
oraz zapoznanie się przez pracowników ze standardami pracy jednolitymi dla wszystkich
trzech inkubatorów.
Program zajęć obejmuje następujące zagadnienia:
1. Standardy pracy w inkubatorze- celem zajęć jest przekazanie uczestnikom tzn.
pracownikom i trenerom inkubatora zasad jego funkcjonowania. Ważnym aspektem
poruszonym na niniejszych zajęciach jest konieczność stosowania się do jednakowo
przyjętych standardów i przepisów. Zajęcia obejmują jeden dzień szkoleniowy tj. 5 godzin
dydaktycznych.
2. Aspekty administracyjno-prawne związane z rejestracją firmy oraz umowy
występujące w obrocie gospodarczym - pracownicy i trenerzy inkubatora zapoznają się
z szeregiem podstawowych informacji istotnych przy zakładaniu własnej działalności,
dowiedzą się jakie formalne aspekty trzeba spełnić, gdzie się udać i jakie dokumenty złożyć,
aby dać dobre wskazówki beneficjentom projektu. Ponadto poznają różne rodzaje umów
cywilno-prawnych oraz sposoby ich wypełniania w celu zdobycia należytej wiedzy
do przekazania jej beneficjentom projektu.
Zajęcia obejmują jeden dzień szkoleniowy,
tj. 5 godzin dydaktycznych.
3. Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa, różne aspekty zarządzania - pracownicy
i trenerzy inkubatora poznają rolę i zadania poszczególnych komórek organizacyjnych,
zdobędą wiedzę na temat różnych sposobów zarządzania, w tym zarządzanie finansami,
zarządzanie kapitałem ludzkim, zmianami
oraz konfliktem, a także poznają różnice
21
między zarządzaniem strategicznym a operacyjnym. Warsztaty prowadzone powinny być pod
kątem przekazywania zdobytej przez pracowników wiedzy uczestnikom projektu tj. osobom
50+. Zajęcia obejmują jeden dzień szkoleniowy, tj. 5 godzin dydaktycznych.
4. Kultura i etyka w przedsiębiorstwie oraz marketing i promocja - pracownicy
inkubatora na zajęciach poznają standardy postępowania w przedsiębiorstwie, stopnie
rozwoju etycznego oraz prawa konsumenta
i zasady „zdrowej” konkurencji. Ponadto
dowiedzą się na czym polega promocja i marketing w firmie, poznają sposoby działań
marketingowych, oraz narzędzia marketingowe i będą potrafili zdobytą wiedzę przekazać
uczestnikom projektu. Zajęcia obejmują jeden dzień szkoleniowy, tj. 5 godzin dydaktycznych.
5. Dotacje na finansowanie działalności, źródła finansowania - pracownicy i trenerzy
inkubatora na zajęciach zdobędą wiedzę na temat pozyskiwania środków na rozwój
działalności, poznają różne formy finansowania i zasady ubiegania się o środki pomocowe
z Unii Europejskiej oraz z budżetu Państwa. Zajęcia prowadzone będą pod kątem umiejętnego
przekazania tej wiedzy i udzielenia wskazówek przez trenerów uczestnikom projektu. Zajęcia
obejmują dwa dni szkoleniowe, tj. 10 godzin dydaktycznych.
6. Biznes plan- pracownicy oraz trenerzy inkubatora biorący udział w zajęciach poznają
elementy składowe biznes planu, zdobędą praktyczną wiedzę dotyczącą szacowania
jednorazowych kosztów uruchomienia działalności, jak opracować program inwestycyjny
oraz stworzyć zestawienie finansowe i przewidywany rachunek zysków i strat. Zdobytą
wiedzę będą przekazywać uczestnikom projektu i udzielać praktycznych wskazówek przy
przygotowywaniu przez nich biznes planu. Zajęcia obejmują dwa dni szkoleniowe,
tj. 10 godzin dydaktycznych.
22
3. METODY WSPARCIA PSYCHOLOGICZNO-DORADCZEGO
Z UWZGLĘDNIENIEM SPECYFICZNYCH POTRZEB PO 50 ROKU ŻYCIA
PRZEDMIOT ZAJĘĆ:
Zajęcia obejmują:
- warsztaty z doradcą zawodowym;
- warsztaty z psychologiem;
- indywidualne spotkanie z doradcą zawodowym;
- indywidualne spotkanie z psychologiem
GRUPA DOCELOWA:
Warsztaty przeznaczone są do osób pozostających bez zatrudnienia w wieku 50+.
Preferowane grupy 16 osobowe, w tym 50% kobiet.
CZAS TRWANIA I SPOSÓB ORGANIZACJI ZAJĘĆ:
Zajęcia realizowane w łącznym wymiarze 252 godzin indywidualnych i grupowych zajęć
wsparcia psychologiczno-doradczego.
W tym 60 godzin warsztatów z doradcą zawodowym i psychologiem, zajęcia obejmują
4 spotkania po 5 godzin dla każdej grupy, tj. 20h zajęć dla każdej grupy.
W ramach wsparcia psychologiczno-doradczego przewidziane się także spotkania
indywidualne w wymiarze 96 godzin z doradcą zawodowym i psychologiem. W tym dla
każdej osoby indywidualna 2 godzinna rozmowa z doradcą zawodowym oraz indywidualna
rozmowa z psychologiem.
CEL GŁÓWNY ZAJĘĆ:
Celem warsztatów jest zwiększenie motywacji wewnętrznej i wiary we własne możliwości,
pomoc w odkrywaniu indywidualnych zainteresowań i predyspozycji do wykonywania
określonej pracy. Przede wszystkim jest to cykl zajęć zapewniający kompleksowe
przygotowanie do realizacji własnych przedsięwzięć. Zajęcia służyć mają rozwojowi
kompetencji interpersonalnych i wzmacnianiu poczucia własnej wartości uwzględniając
specyficzne potrzeby osób po 50 roku życia.
23
3.1. ZAJĘCIA WARSZTATOWE
(20h zajęć dla każdej z grup)
W ramach rozwijania kompetencji społecznych realizowane są warsztaty obejmujące
zagadnienia dotyczące m.in.:
● komunikacji społecznej;
● umiejętności pracy w zespole;
● autoprezentacji;
● asertywności;
● wzmocnienia poczucia własnej wartości.
PROPONOWANY PROGRAM ZAJĘĆ:
l.p.
TEMAT ZAJĘĆ
TREŚCI NAUCZANIA
WARSZTATY Z PSYCHOLOGIEM
24
Warsztaty z zakresu umacniania
1.
poczucia własnej wartości,
samopoznanie, automotywacja,
(integracja uczestników, stworzenie
warunków do współpracy)
(jedno spotkanie 5godzinne
dla każdej grupy)
(załącznik 1 – str. 62)
CELE SZCZEGÓŁOWE ZAJĘĆ:
-zaspokojenie
potrzeby
akceptacji
i ekspresji;
- kształtowanie postawy empatii;
- określenie przez uczestników swoich
mocnych i słabych stron (analiza SWOT);
- określenie priorytetów;
- rozpoznanie własnych trudności;
- zaplanowanie metod przeciwdziałania
zewnętrznym trudnością;
- określenie celu (SMART);
METODYKA:
- mini wykład;
- dyskusja;
- praca indywidualna;
- praca grupowa
EFEKTY ZAJĘĆ:
- wzmocnione poczucie własnej wartości;
- zwiększenie wewnętrznej motywacji;
- umiejętność rozpoznawania własnych
trudności;
- umiejętność radzenia sobie
z zewnętrznymi trudnościami;
- umiejętność ustalania celów
i priorytetów;
WARSZTATY Z DORADCĄ ZAWODOWYM
25
2.
Bilans predyspozycji społecznozawodowych, rozwijanie dostrzegania
szans dla własnej działalności
- kształtowanie postaw przedsiębiorczych;
- kształtowanie umiejętności planowania
działań w swojej karierze zawodowej
zawodowej,
(jedno spotkanie 5 godzinne
dla każdej grupy)
i rozwoju;
- kształtowanie umiejętności brania
odpowiedzialności
za
siebie,
innych
i dobra materialne;
- dostrzeganie korzyści z prowadzenie
własnej działalności gospodarczej
METODYKA:
- dyskusja;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnik zna swój profil
osobowościowo-zawodowy;
- jest nastawiony na osiągnięcie sukcesu
i potrafi planować odpowiednie działania;
-
wie
jakie
korzyści
wynikają
z prowadzenia własnej działalności
gospodarczej;
- zna zasady współpracy i etyki w biznesie;
- widzi konieczność ciągłego doskonalenia
się
26
3.
Trening zdrowej komunikacji:
komunikacja społeczna, asertywność,
- zwiększenie wiedzy na temat komunikacji
dla każdej grupy)
interpersonalnej;
- spójność komunikacji- co przekonuje
odbiorcę;
- różne rodzaje postaw i emocje im
towarzyszące oraz ich konsekwencje;
- poznanie swoich mocnych i słabych stron
w zakresie wyrażania własnych potrzeb,
uczuć i opinii, obrony własnych praw,
odmawiania;
- wyrażanie nieprzyjemnych uczuć;
- asertywność w gestach
METODYKA:
- dyskusja;
- praca w grupach;
- odgrywanie scenek;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy będą lepiej sobie radzić
w sytuacji różnicy zdań i różnych
oczekiwań innych ludzi;
- będą lepiej sobie radzić w sytuacjach
konfliktowych;
- będą potrafili rozpoznawać swoje emocje
i nie działać pod ich wpływem;
-
nauczą
się
konstruktywnej
krytyki
i skutecznej motywacji;
- będą potrafili zadbać o swoje interesy bez
poczucia winy;
- zwiększą swoją skuteczność działania;
- będą potrafili w sposób jasny i otwarty
wyrażać swoje uczucia i potrzeby;
27
4.
Kreatywność i wyobraźnia,
radzenie sobie ze stresem,
- poznanie zasad i warunków sprzyjających
kreatywnemu myśleniu;
zarządzanie czasem,
dla każdej grupy)
- korzyści twórczego myślenia;
-
skojarzenia
i
abstrahowanie,
wykorzystywanie metafor;
- zespołowe rozwiązywanie problemów;
- przeciwdziałanie ograniczeniom
skutecznego myślenia;
- poznanie metod skutecznego zarządzania
czasem;
- umiejętność dostosowania się do nowych
sytuacji
METODYKA:
- praca w zespołach;
- dyskusja;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy mają zwiększony poziom
kreatywności i twórczości;
- wiedzą jak swój twórczy potencjał
wykorzystać w sytuacjach rozwiązywania
problemów;
- potrafią unikać i zapobiegać elementom,
które blokują procesy twórcze;
-
potrafią
wykorzystać
wyobraźnię
w rozwiązywaniu problemów;
- znają obszary do rozwoju w zakresie
zarządzania czasem;
- potrafią efektywnie zarządzać czasem
28
3.2. INDYWIDUALNE WSPARCIE PSYCHOLOGICZNO – DORADCZE
1) INDYWIDUALNA KONSULTACJA Z PSYCHOLOGIEM
(jedna 2 godzinna sesja).
Sesja realizowana przez psychologa ma na celu wzmocnienie i rozbudzenie poczucia własnej
wartości, możliwości wpływu na swoje życie oraz podniesienie motywacji w zakresie
podnoszenia kwalifikacji. Psycholog doradzi w jaki sposób pogodzić życie zawodowe
z życiem prywatnym oraz ukierunkuje na osiągnięcie postawionego sobie celu i realizację
założonych zadań. Sesja realizowana będzie w odniesieniu do diagnozy powstałej w wyniku
realizacji testów i kwestionariuszy. Podstawą do realizacji sesji jest powstały w wyniku badań
profil osobowościowo- zawodowy. (załącznik 5 – str. 120)
2) INDYWIDUALNA KONSULTACJA Z DORADCĄ ZAWODOWYM
(jedna 2godzinna sesja).
Sesja realizowana przez doradcę zawodowego ma na celu opracowanie Indywidualnego
Planu Działania (IPD). Istotnym elementem opracowania IPD będzie określenie przez
uczestników ich oczekiwań i celów zawodowych oraz definiowanych przez nich umiejętności
i kompetencji, a także pomoc uczestnikom w racjonalnym i realnym określeniu ich przyszłej
drogi zawodowej.
Indywidualny Plan Działania to osobisty program kreowania przyszłej kariery zawodowej
przygotowywany przy współpracy osoby bezrobotnej i chcącej rozpocząć własną działalność
gospodarczą z doradcą zawodowym, specjalistą do spraw szkoleń czy też liderem Klubu
Pracy.
IPD polega na ustaleniu z uczestnikiem szeregu działań dostosowanych do jego sytuacji
osobistej i lokalnego rynku pracy.
Efektem podjętych działań jest podjęcie działalności gospodarczej przez uczestnika.
Pomoc doradcy zawodowego przy tworzeniu Indywidualnego Planu Działania
ma na celu:
− dokonanie analizy dotychczasowej sytuacji uczestnika, zwłaszcza posiadanych
kwalifikacji
i
predyspozycji
zawodowych
oraz
przebiegu
doświadczenia
zawodowego;
− zwiększenie samowiedzy i samoświadomości uczestnika w zakresie posiadanych
możliwości w kontekście wymagań związanych z pełnieniem określonych ról
zawodowych oraz w kontekście aktualnej sytuacji i wymagań na rynku pracy;
29
− ocena stopnia motywacji i gotowości uczestnika do dokonania zmian w obecnej
sytuacji zawodowej;
− zidentyfikowanie
posiadanych
przez
uczestnika
umiejętności
nabytych
w dotychczasowej drodze zawodowej;
− wskazania możliwych szans osoby na rynku pracy bądź ścieżek, które uczestnik
powinien obrać;
− przygotowanie uczestnika do dalszego samodzielnego planowania i podejmowania
dalszych działań ukierunkowanych na aktywizację zawodową uczestnika.
3.3. WSPARCIE W ZAKRESIE STOSOWANIA NOWYCH TECHNOLOGII
PRZEDMIOT ZAJĘĆ:
Szkolenie: „Podstawy obsługi komputera”
SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAJĘĆ
„Podstawy obsługi komputera”
GRUPA DOCELOWA:
Zajęcia z podstawowej obsługi komputera skierowane są do osób pozostających bez
zatrudnienia w wieku 50+, nie posiadających umiejętności obsługi komputera bądź jest ona
na poziomie podstawowym.
Preferowana 8-osobowa grupa szkoleniowa. Wymiar szkolenia obejmuje 40 godzin
lekcyjnych (45-minutowych). Szkolenie realizowane w wymiarze 10 spotkań szkoleniowych
po 4h szkoleniowe każde.
30
WYMAGANIA WOBEC KADRY:
Zajęcia z zakresu podstaw obsługi komputera powinny być prowadzona przez trenerów
posiadających wykształcenie wyższe informatyczne.
Nabycie przez uczestników umiejętności podstawowej obsługi komputera.
PROPONOWANY PROGRAM ZAJĘĆ:
l.p.
TREŚCI NAUCZANIA
TEMAT ZAJĘĆ
Moduł I: Microsoft Office Word
1.
Zapoznanie się z systemem
•
operacyjnym Windows
urządzenia wejścia / wyjścia, nośniki
danych, budowa komputera, zasady BHP
podczas korzystania z komputera
•
pulpit jego elementy;
•
aplikacje systemu – notatnik, kalkulator
31
2.
Obsługa Microsoft Office Word
•
formatowanie tekstu
•
zmiana wyglądu tekstu: kroju i wielkości
czcionki
zmiana
stylu
czcionki
wstawianie indeksów górnych i dolnych
•
zastosowanie dużych znaków (kapitaliki,
wersaliki)
•
zmiana koloru czcionki
•
kopiowanie formatu tekstu
•
użycie
automatycznego
dzielenia
formatowanie
akapitu,
wyrazów
wyrównanie tekstu wcięcie akapitu
•
stosowanie pojedynczego, podwójnego
odstępu miedzy wierszami
3.
•
praca z długimi dokumentami
•
wstawianie,
usuwanie
i
użycie
tabulatorów
•
Zastosowanie znaków wypunktowania
oraz numerowania
•
zmiana
znaków
wypunktowania
i numerowania
•
zmiana orientacji strony dokumentu:
pozioma
pionowa
zmiana
rozmiaru
strony zmiana wielkości marginesów
•
wstawianie i modyfikacja w nagłówku
i w stopce dokumentu
•
wstawianie w nagłówku oraz stopce
m.in.: daty, numeracji stron
stosowanie automatycznej numeracji stron
32
4.
•
tworzenie tabeli, wstawianie tekstów
do tabeli, edycja danych w tabeli,
wstawianie i usuwanie wierszy i kolumn
tabeli
•
zmiana szerokości kolumn i wysokości
wierszy, zmiana stylu i koloru linii
obramowania,
wprowadzenie
cieniowania komórki tabeli
Moduł II: Microsoft Office Power Point
5.
Pojęcia podstawowe, rodzaje układów
•
pierwsze kroki w tworzeniu prezentacji
slajdów, pola tekstowe, tła, listy
•
powiększanie i pomniejszanie widoku
punktowane i numerowane.
prezentacji
•
wyświetlanie
i
ukrywanie
pasków
narzędzi
•
slajdy
•
dodawanie do prezentacji nowego slajdu
o wskazanym układzie: slajd tytułowy,
wykres,
tekst,
lista
wypunktowana,
tabela, arkusz kalkulacyjny
•
zmiana układu slajdu
•
zmiana
koloru
określonego
slajdu,
wszystkich slajdów
•
szablony projektu, wzorzec slajdu
33
6.
Tworzenie tabel w Power Point
•
i wklejanie tabel w Worda.
umieszczanie tabel w slajdzie i jej
formatowanie
•
zmiana wielkości, stylu i kroju czcionki
w slajdzie
•
zastosowanie różnych wielkości liter
tekście
•
zastosowanie kolorów do tekstu
•
zastosowanie cieniowania do tekstu
wyrównanie tekstu w slajdzie
7.
Microsoft Office Power Point
•
wstawianie rysunków, Word Art, Clipart ,
plików dźwiękowych i filmów
•
przejścia
slajdów,
animacja
niestandardowa, przyciski akcji, pokazy
niestandardowe, próba tempa.
Moduł III: Internet
Tworzenie wykresów w Power Point i
8.
•
wklejanie wykresów z Excela
tworzenie
w
prezentacji
i
modyfikowanie
różnych
rodzajów
wykresów
•
zmiana kolorów słupków, kolumn, linii
• zmiana typu wykresu
9.
Internet – poruszanie się po Internecie
• szybki dostęp do informacji www
oraz wyszukiwanie informacji.
• przeglądarki stron internetowych
• wyszukiwarki
• katalogi
•
portale
34
10.
Internet – poczta elektroniczna (e-mail).
•
zakładanie konta e-mail
Egzamin
•
adres skrzynki pocztowej
•
wysyłanie e-maili
•
dołączanie załączników
• książka adresowa
4. PROGRAM SZKOLENIOWO-DORADCZY Z ZAKRESU
PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
PRZEDMIOT ZAJĘĆ:
Prowadzenie własnej działalności gospodarczej.
GRUPA DOCELOWA:
Zajęcia szkoleniowe skierowane do osób pozostające bez zatrudnienia w wieku 50+.
Preferowane grupy 16 osobowe, w tym 50% kobiet.
Zajęcia realizowane będą w wymiarze 72 godzin dla każdej z 3 grup. Warsztaty prowadzone
będą przez 12 dni po 6 godzin dla każdej grupy. Łącznie zrealizowanych będzie 216 godzin
warsztatów z zakresu przedsiębiorczości.
Eksperci, którzy poprowadzą szkolenia to osoby z branży, które zajmują się twardymi
kompetencjami takimi jak: marketing, prawo pracy, pisanie biznes planu itp., w przystępny
i praktyczny sposób przeprowadzą uczestników przez zagadnienia ważne przy rozpoczynaniu
własnej działalności gospodarczej.
Celem szkolenia jest profesjonalne przygotowanie teoretyczno – praktyczne osób po 50 roku
życia do podjęcia i prowadzenia samodzielnie działalności gospodarczej przy wykorzystaniu
merytorycznej wiedzy m.in.
z zakresu marketingu, analizy otoczenia organizacji oraz
zewnętrznych źródeł finansowania działalności gospodarczej. Podczas zajęć uczestnicy
35
zapoznają się z szeregiem informacji jakie są niezwykle istotne przy zakładaniu własnego
biznesu. Dzięki temu uzyskają kompleksową wiedzę potrzebną do prawidłowego startu
własnej firmy. Każdy uczestnik kończy program z przygotowanym biznes planem.
PROGRAM ZAJĘĆ:
W trakcie szkolenia omówione zostaną zagadnienia związane z rozpoczęciem działalności
gospodarczej ze szczególnym uwzględnieniem m.in. takich aspektów jak:
● generowanie pomysłu na własny biznes;
● procedura rejestracyjna własnej firmy;
● wybór formy prawnej prowadzenia własnej działalności gospodarczej;
● formy opodatkowania działalności gospodarczej;
● źródła finansowania zewnętrznego;
● tworzenie biznes planu przedsiębiorstwa;
● zarządzanie własną firmą;
PROPONOWANY PROGRAM ZAJĘĆ (1)
l.p.
TEMAT ZAJĘĆ
TREŚCI NAUCZANIA
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ DLA KAŻDEGO
36
1.
CELE SZCZEGÓŁOWE ZAJEĆ:
Aspekty administracyjno-prawne
związane z rejestracją firmy
(dwa spotkania po 6 godzin
dla każdej grupy)
-
podstawowe
pojęcia
związane
z przedsiębiorczością;
- akty prawne związane z rejestracją
działalności gospodarczej;
- wybór formy organizacyjno-prawnej firmy;
-
koncesje
i
zezwolenia
związane
z rozpoczęciem i prowadzenie własnej
działalności;
- rejestracja działalności gospodarczej:
● Urząd Gminy
● Urząd Statystyczny
● Urząd Skarbowy
● Zakład Ubezpieczeń Społecznych
- pozostałe obowiązki formalno-prawne
związane z rejestracją działalności
METODYKA:
- wykład;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy zapoznają się z szeregiem
informacji
jakie
są
bardzo
istotne
przy zakładaniu własnej działalności;
- uczestnicy wiedzą jakie formalne aspekty
muszą spełnić, gdzie się udać, jakie
dokumenty złożyć
37
2.
Aspekty administracyjno-prawne
związane z prowadzeniem
- akty prawne związane z opodatkowaniem
działalności gospodarczej
dla każdej grupy)
- zasady opodatkowania;
- zasady przygotowywania dokumentacji
podatkowej;
- finanse i ich kontrola
METODYKA:
- wykład;
-warsztat
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy znają formy opodatkowania
działalności gospodarczej, z uwzględnieniem
podatku
dochodowego,
obrotowego
i akcyzowego , a także podatków lokalnych
- uczestnicy potrafią przygotować
dokumentacje podatkową
Umowy występujące w obrocie
3.
-
gospodarczym
dla każdej grupy)
umowy
cywilno-prawne
przydatne
w prowadzeniu działalności gospodarczej;
- wzory, elementy umów;
- zasady przygotowywania umów;
METODYKA:
- wykład;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy znają rodzaje umów
cywilno-prawnych;
- znają zasady przygotowywania umów
cywilno-prawnych
38
Promocja i marketing w małej
4.
- marketingowe podejście do prowadzenia
firmie
dla każdej grupy)
- marketing w rozwoju firmy;
- sposoby działań marketingowych;
METODYKA:
- wykład;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy wiedzą od czego zacząć, na co
zwrócić uwagę;
-
wiedzą
na
czym
polega
marketing
i promocja w firmie
Struktura organizacyjna
5.
przedsiębiorstwa,
różne aspekty zarządzania
dla każdej grupy)
- rola i zadania poszczególnych komórek
organizacyjnych;
- zarządzanie finansami;
- zarządzanie kapitałem ludzkim, zmianami
i konfliktem;
- zarządzanie strategiczne a operacyjne;
METODYKA:
- wykład;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnik wie jakie są obowiązki
poszczególnych komórek organizacyjnych
w firmie;
- zna różne sposoby zarządzania
39
Sytuacje kryzysowe
6.
w przedsiębiorstwie,
kultura i etyka w przedsiębiorstwie
dla każdej grupy)
- znaczenie etyki biznesu;
- wizerunek firmy a satysfakcja z pracy;
- omówienie konkretnych przykładów
sytuacji kryzysowych w przedsiębiorstwie;
METODYKA:
- wykład;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnik wie jakie działania podjąć
w sytuacjach kryzysowych;
- zna zasady uczciwej konkurencji;
- zna prawa konsumentów
Zamówienia publiczne
7.
dla każdej grupy)
- tryby udzielania zamówień;
- podstawowe zasady udzielania zamówień
publicznych;
- środki ochrony prawnej
METODYKA:
- wykład
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy posiadają podstawową wiedzę
z zakresu zamówień publicznych
40
Dotacje na finansowanie
8.
działalności, źródła finansowania
- kredyty bankowe, poza bankowe;
- dotacje;
METODYKA:
dla każdej grupy)
- wykład
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnik zna różne formy finansowania;
- uczestnik posiada wiedzę na temat
pozyskiwania środków na rozwój
działalności;
Opracowanie biznes planu
9.
(cztery spotkania po 6 godzin
dla każdej grupy)
- elementy składowe biznes planu;
- plan marketingowy;
-
szacowanie
jednorazowych
kosztów
uruchomienia działalności;
- program inwestycyjny;
- zestawienia finansowe;
- przewidywany rachunek zysków i strat;
- przygotowanie biznes planu
METODYKA:
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- stworzenie własnego biznes planu
41
l.p.
TEMAT ZAJĘĆ
TREŚCI NAUCZANIA
Doradztwo prawne
1.
(dwa spotkania po 6 godzin
dla każdej grupy)
- wybór form prowadzenia działalności
gospodarczej;
- tryb i sposób załatwiania formalności
urzędowych;
- umowy cywilno-prawne (wzory, elementy
umów);
METODYKA:
- wykład;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy wiedzą jakie są formy
prowadzenia działalności gospodarczej;
- uczestnicy wiedzą gdzie się udać i jakie
dokumenty złożyć aby zarejestrować
działalność;
- uczestnicy wiedza jakie umowy
cywilno
–
prawne
są
przydatne
w prowadzeniu własnej działalności
gospodarczej;
42
2.
Doradztwo prawne
(jedno 6 godzinne spotkanie
- obowiązki prowadzącego firmę wynikające
dla każdej grupy)
z kodeksu pracy i ustaw towarzyszących;
- zatrudnianie i zwalnianie pracowników,
podjęcie współpracy (umowa zlecenie,
umowa o dzieło i inne);
- drogi dochodzenia wierzytelności roszczeń
i egzekwowania zadłużeń;
METODYKA:
- wykład;
- pogadanka;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy znają zasady zatrudniania
i zwalniania pracowników oraz obowiązki
właściciela firmy wynikające z kodeksu
pracy;
- uczestnicy wiedza jak egzekwować
zadłużenia
43
Zagadnienia finansowo-księgowe
3.
dla każdej grupy)
podatkowej;
- akty prawne związane z opodatkowanie
- ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
właściciela firmy oraz jego pracowników;
- finanse i ich kontrola;
METODYKA:
- wykład;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
działalności
gospodarczej,
z uwzględnieniem podatku dochodowego,
obrotowego i akcyzowego , a także
podatków lokalnych
dokumentacje podatkową
44
Marketing w przedsiębiorstwie
4.
- marketing i promocja małej firmy na
starcie;
dla każdej grupy)
- narzędzia i działania marketingowe;
METODYKA:
- wykład;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy wiedza na czym polega
promocja i marketing w firmie;
- znają sposoby działań marketingowych;
- znają narzędzia marketingowe;
Zespół a rozwój firmy
5.
(dwa spotkania 6 godzinne
dla każdej grupy)
- zarządzanie zespołem;
- budowanie zespołu;
-zalety i wady pracy zespołowej;
- role niezbędne do prawidłowego
funkcjonowania zespołu;
- rola lidera;
METODYKA:
- wykład;
- pogadanka;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
-
uczestnicy
znają
zasady
budowania
i funkcjonowania zespołu w firmie;
- uczestnicy znają role poszczególnych
członków zespołu;
- uczestnicy wiedzą jak radzić sobie
z konfliktami w zespole;
45
CELE SCZEGÓŁOWE ZAJĘĆ:
Sytuacje kryzysowe
6.
w przedsiębiorstwie,
- przedstawienie konkretnych przykładów
sytuacji kryzysowych w firmie;
kultura i etyka w przedsiębiorstwie
dla każdej grupy)
- znaczenie etyki biznesu;
- wizerunek firmy a satysfakcja z pracy;
METODYKA:
- wykład;
- pogadanka;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnik wie jakie działania podjąć
w sytuacjach kryzysowych;
- zna zasady uczciwej konkurencji;
- zna prawa konsumentów;
Opracowanie biznes planu
7.
(cztery spotkania 6 godzinne dla
każdej grupy)
- elementy składowe biznes planu;
-
szacowanie
jednorazowych
kosztów
uruchomienia działalności;
- zestawienia finansowe;
- przygotowanie biznes planu
METODYKA:
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- stworzenie własnego biznes planu
46
l.p.
TEMAT ZAJĘĆ
TREŚCI NAUCZANIA
Przedsiębiorstwo - wprowadzenie
1.
w podstawowe zagadnienia
- podstawowe pojęcia;
- struktura organizacyjna przedsiębiorstwa;
dla każdej grupy)
- rola i zadania poszczególnych komórek
organizacyjnych;
-
różne
aspekty
zarządzania
w przedsiębiorstwie;
- zarządzanie strategiczne a zarządzanie
operacyjne;
METODYKA:
- wykład;
- pogadanka;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnik zna podstawowe pojęcia
związane z przedsiębiorstwem;
- uczestnik zna strukturę organizacyjną
firmy;
- uczestnik zna różne aspekty zarządzania
47
Aspekty administracyjno – prawne
2.
związane z rejestracją firmy
- akty prawne związane z rejestracją
(dwa spotkania 6 godzinne
dla każdej grupy)
- wybór formy organizacyjno-prawnej firmy;
-
koncesje
i
zezwolenia
związane
z rozpoczęciem i prowadzenie własnej
działalności;
- rejestracja działalności gospodarczej:
● Urząd Gminy
● Urząd Statystyczny
● Urząd Skarbowy
● Zakład Ubezpieczeń Społecznych
- pozostałe obowiązki formalno-prawne
związane z rejestracją działalności
METODYKA:
- wykład;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy zapoznają się z szeregiem
informacji jakie są bardzo istotne przy
zakładaniu własnej działalności;
- uczestnicy wiedzą jakie formalne aspekty
muszą spełnić, gdzie się udać, jakie
dokumenty złożyć
48
Zagadnienia finansowo – księgowe
3.
dla każdej grupy)
podatkowej;
- akty prawne związane z opodatkowanie
- ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
właściciela firmy oraz jego pracowników;
- umowy cywilno – prawne występujące
w obrocie gospodarczym;
METODYKA:
- wykład;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
działalności
gospodarczej,
z uwzględnieniem podatku dochodowego,
obrotowego i akcyzowego , a także
podatków lokalnych;
dokumentacje podatkową;
49
Aspekty administracyjno – prawne
4.
związane z prowadzeniem
- zatrudnianie i zwalnianie pracowników,
działalności
podjęcie współpracy (umowa zlecenie,
dla każdej grupy)
umowa o dzieło i inne);
- obowiązki prowadzącego firmę wynikające
kodeksu pracy i ustaw towarzyszących;
- drogi dochodzenia wierzytelności roszczeń
i egzekwowania zadłużeń;
- finanse i ich kontrola;
METODYKA:
- wykład;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy znają zasady zatrudniania
i zwalniania pracowników oraz obowiązki
właściciela firmy wynikające z kodeksu
pracy;
- uczestnicy wiedzą jak egzekwować
zadłużenia;
50
5.
Zarządzanie zasobami ludzkimi
- motywowanie, delegowanie, komunikacja;
dla każdej grupy)
- przewodzenie zespołem;
- sprawowanie kontroli;
- planowanie toku zadań;
- komunikacja: słabe i mocne strony;
METODYKA:
- wykład;
- pogadanka;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy posiadają umiejętność
motywowania, delegowania i przewodzenia
zespołem;
- uczestnicy wiedzą jak przewodzić zespołem
skutecznie;
-
uczestnicy
znają
rolę
komunikacji
w zarządzaniu zasobami ludzkimi;
- znają plusy i minusy komunikacji;
51
Marketing w przedsiębiorstwie
6.
dla każdej grupy)
- marketingowe podejście do prowadzenia
- opracowanie planu marketingowego firmy;
- promocja produktu i firmy, marka, logo,
ocena skuteczności promocji;
- rachunek ekonomiczny podstawą
podejmowania decyzji w zakresie promocji;
METODYKA:
- wykład;
- pogadanka;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy wiedza na czym polega
promocja i marketing w firmie;
- znają sposoby działań marketingowych;
- znają narzędzia marketingowe;
52
Etyka w przedsiębiorstwie
7.
(jedno spotkanie 6 godzinne dla
każdej grupy)
- etyka w przedsiębiorstwie i jej elementy;
- stopnie rozwoju etycznego organizacji;
- korzyści z etyki;
- społeczna odpowiedzialność biznesu;
- prawa konsumenta;
- zasady „zdrowej konkurencji”;
METODYKA:
- wykład;
- pogadanka;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnicy znają standardy postępowania
-
uczestnicy
znają
stopnie
rozwoju
etycznego;
-
uczestnicy
znają
prawa
konsumenta
i zasady „zdrowej” konkurencji;
53
Źródła finansowania działalności
8.
małych i średnich firm
- leasing, dzierżawa, franchising;
- kredyt bankowy i pozabankowy;
dla każdej grupy)
- zasady ubiegania się o środki pomocowe,
z Unii Europejskiej oraz z budżetu Państwa;
METODYKA:
- wykład;
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnik zna różne formy finansowania;
- uczestnik posiada wiedzę na temat
pozyskiwania środków na rozwój
działalności;
- uczestnik potrafi opracować wniosek
o udzielenie dotacji z Powiatowego Urzędu
Pracy;
Biznes plan
9.
(trzy spotkania 6 godzinne
dla każdej grupy)
- uproszczony schemat biznes planuelementy składowe;
- opracowanie planów finansowych;
- oszacowanie jednorazowych kosztów
uruchomienia działalności gospodarczej;
- oszacowanie kosztów operacyjnych;
- przygotowanie biznes planu;
METODYKA:
- warsztat;
EFEKTY ZAJĘĆ:
- uczestnik potrafi stworzyć biznes plan;
Przykładowe materiały szkoleniowe – Załącznik nr 7, str.
54
5. COACHING W ZAKRESIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej w formie i pod osłoną IAZS,
uczestnicy korzystają ze wsparcia coacha w zakresie przedsiębiorczości. W każdym
z inkubatorów działać powinno trzech doradców. Ich rolą będzie bieżąca opieka nad
przedsiębiorstwem, pomoc w rozwijaniu przedsiębiorczości, pozyskiwaniu kontrahentów
i zleceń.
Do zadań trenerów biznesu należy wspieranie uczestnika w organizacji
i spotkaniach biznesowych, w prowadzeniu spraw związanych z rachunkami.
GRUPA DOCELOWA:
Wsparcie skierowane do osób, które pod szyldem Inkubatora uczą się zakładania
i prowadzenia własnej działalności gospodarczej.
Coaching obejmuje indywidualne spotkania realizowane przez okres 8 miesięcy przez trzech
wykwalifikowanych trenerów biznesu w każdym z Inkubatorów.
Coaching jest prostą i efektywną formą rozwoju zarówno osobistego, jak i zawodowego,
w której coach, pełni rolę osobistego trenera, pomagającego dotrzeć do upragnionego celu
lub grupy celów, by osiągnąć sukces.
Podczas sesji coach pomaga w osiągnięciu osobistych sukcesów i uzyskaniu upragnionych
rezultatów w życiu prywatnym i zawodowym, dzięki podniesieniu kompetencji uczestnika
i poszerzeniu jego świadomości, pomagając pozostać skoncentrowanym na wyznaczonych
celach, prowadząc, motywując i inspirując tak, by dokonywać pozytywnych zmian w swoim
życiu i czerpać z niego więcej zadowolenia.
Coaching jest procesem, który wspiera jednostki w rozwoju, poprawie efektywności
działania, podniesieniu jakości funkcjonowania.
W wyniku coachingu osoba coachowana :
- precyzyjniej wyznacza sobie własne cele;
- podejmuje lepsze decyzje;
- efektywniej wykorzystuje swój naturalny potencjał, swoje mocne strony.
55
Coaching koncentruje się na wykorzystaniu wiedzy i umiejętności posiadanych
przez daną osobę w celu samowzmocnienia i samodoskonalenia działania. Celem coachingu
jest uzyskanie trwałej zmiany zachowania osoby, która korzysta z pomocy coacha.
Coaching realizowany jest przez konsultacje indywidualne, indywidualne podejście zapewnia
skupienie całej uwagi coacha na uczestniku i dostosowanie programu do jego indywidualnych
potrzeb i sytuacji w jakich się znajduje. Pozwoli skupić się na aktualnie realizowanych
przez niego celach i wyzwaniach lub pomóc skutecznie wyznaczyć cele krótko i długo
terminowe, które pragnie osiągnąć.
Założenia pracy trenerów biznesu – standaryzacja usług w każdym z Inkubatorów.
Każda usługa trenera jest dla uczestnika projektu nieodpłatna i opiera się
na następujących zasadach:
1)
dostępności usługi dla wszystkich osób objętych wsparciem w Inkubatorze,
2)
dobrowolności – oznaczającej wolne od przymusu korzystanie z usług
przez uczestnika projektu,
3)
równości – oznaczających obowiązek trenera równego traktowania wszystkich
uczestników projektu,
Korzyści indywidualnych konsultacji:
− uczestnik pozna strategie sukcesu w każdej dziedzinie życia;
− uczestnik sporządzi plan działania z sukcesem;
− uczestnik nauczy się technik efektywnego stawiania celów;
− uczestnik odkryje swoje umiejętności i talenty, sporządzi profil osobisty w kierunku:
nowa
− kariera;
− uczestnik nauczy się akceptować zmiany i lepiej sobie z nimi radzić;
− uczestnik nauczy się być asertywnym wobec innych.
56
1. Zakres udzielanego wsparcia w ramach Coachingu w zakresie przedsiębiorczości
1) Wsparcie w zakresie doradztwa personalnego:
Trenerzy biznesu świadczą specjalistyczne usługi, które w swoim zakresie obejmują pomoc
w rekrutacji personelu dla potrzeb lokalnych firm. Ważnym elementem działalności trenera
jest to, iż z jego pracy korzystać mogą zarówno firmy, poszukujące odpowiedniego kandydata
na dane stanowisko, jak i uczestnicy projektu. Zakres działalności trenera biznesu w tym
obszarze jest dość rozbudowany i zawiera m.in.:
•
Gromadzenie ofert pracy;
•
Utrzymywanie stałego kontaktu z Powiatowymi Urzędami Pracy;
•
Nawiązywanie kontaktów z pracodawcami ogłaszającymi się z ofertami
poszukiwania pracowników;
•
badanie kompetencji uczestników projektu w zakresie kompetencji oczekiwanych
przez pracodawców;
•
pomoc w przygotowywaniu i gromadzeniu dokumentów aplikacyjnych;
•
motywowanie uczestników.
W ten sposób uczestnicy mają okazję przygotować się do wejścia na rynek pracy, nawiązać
kontakt z pracodawcą, zaproponować im swoje usługi. Zwarzywszy na fakt, opisane
doradztwo ma duże znaczenie psychologiczne i motywacyjne.
2) Wsparcie księgowo – podatkowe
Katalog
wsparcia
oferowany
uczestnikom
przez
trenerów
przygotowanych
do świadczenia usług księgowo podatkowych obejmuje następujące tematy.
Zakres doradztwa podatkowego
•
ocena umów zawieranych przez uczestnika w aspekcie skutków podatkowych;
•
analiza podatkowych skutków przedsięwzięć realizowanych lub planowanych przez
uczestnika;
•
kwestia reprezentacji przed organami podatkowymi;
57
•
doradztwo w zakresie optymalizacji podatkowej, wsparcie w zakresie wdrażania
rekomendowanych rozwiązań;
•
doradztwo w obszarze podatku VAT usługi świadczone w kraju;
•
wsparcie podatkowe w zakresie rozpoczęcia działalności gospodarczej, w tym
w zakresie wyboru formy prowadzenia działalności;
3) Wsparcie biznesowe
Prowadzenie działalności gospodarczej w formie testowania w inkubatorze związane jest
z ciągłym podejmowaniem decyzji oraz szukaniem właściwych rozwiązań. Warto
uczestnikom zaoferować profesjonalne doradztwo, pomagające w podjęciu efektywnych
decyzji biznesowych. Świadczone usługi doradcze obejmować mogą:
1. DORADZTWO W ZAKRESIE SPOSOBU POZYSKANIA KAPITAŁU
• analiza zapotrzebowania na środki finansowe;
• doradztwo w wyborze źródeł finansowania przedsięwzięcia wymagającego dużych
nakładów finansowych (kredyt, leasing, własne środki, dotacje unijne);
• analiza ofert kredytowych i leasingowych, wybór najodpowiedniejszego środka
finansowego;
2. ANALIZY FINANSOWE
• ocena efektywności przedsięwzięcia (analizy rentowności, płynności, gospodarki
magazynowej i innych);
• analiza progu rentowności;
• sporządzanie prognoz bilansu, rachunku zysków i strat;
3. DOTACJE UNIJNE
• analiza możliwości uzyskania dotacji
• dobór odpowiedniego programu wsparcia
• prezentowanie i omawianie dokumentacji projektu
• doradztwo przy planowaniu pomysłu i jego sprecyzowaniu
4) Wsparcie finansowe
58
Przykłady świadczonych usług doradczych:
1. OPTYMALIZACJA PODATKOWA
• analiza finansów przedsięwzięcia (symulacja finansowa);
• opracowywanie
i
prezentowanie
indywidualnych
programów
pozwalających
zoptymalizować ewentualne zobowiązania podatkowe;
2. DORADZTWO FINANSOWO - UBEZPIECZENIOWE
• obniżanie bieżących obciążeń podatkowych poprzez rozwiązania finansowe stworzone
pod konkretne przedsięwzięcie;
• analiza finansów osobistych uczestników;
• doradztwo w zakresie wczesnego reagowania na zmiany koniunkturalne;
• tworzenie programów inwestycyjnych zabezpieczających posiadany kapitał;
• doradztwo w budowaniu kapitału od podstaw;
5) Wsparcie prawne
• pomoc w wyborze optymalnej formy prawnej prowadzenia przedsięwzięcia;
• prezentowanie i omawianie umów z zakresu prawa pracy;
• prezentowanie i omawianie umów z zakresu prawa własności intelektualnej;
• prezentowanie i omawianie umów z zakresu prawa handlowego;
• prezentowanie i omawianie wniosków do Krajowego Rejestru Sądowego;
• doradztwo w zakresie postępowań z zakresu prawa karnego skarbowego;
• doradztwo i wsparcie w zakresie spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych.
W takcie usług prawnych trenerzy analizują i wspierają uczestników w dziedzinach:
• prawa karnego;
• prawa cywilnego;
• prawa podatkowego;
• prawa rodzinnego
• kodeksu postępowania administracyjnego
• prawa podatkowego
59
6) Wsparcie marketingowe
Doradztwo marketingowe obejmuje specjalistyczne usługi w zakresie opracowania
najważniejszych założeń marketingu strategicznego w przedsięwzięć planowanych przez
uczestników.
•
Wstępne badania, analizy dostarczają wielu ważnych informacji związanych
z planowanymi przedsięwzięciami;
•
Wspólne z uczestnikami analizy pozwalające wyciągnąć kluczowe wnioski
dla marketingu przedsięwzięcia;
•
Strategie marketingowe, planowanie strategiczne marketingu;
•
Strategie marki, strategie pozycjonowania, strategie komunikacji;
•
Plany marketingowe, plany sprzedaży, plany promocji;
•
Inne usługi doradcze w tym:
Identyfikacja wizualna;
Materiały reklamowe;
Strony internetowe;
60
6. GRUPA WSPARCIA
GRUPA DOCELOWA:
Wsparcie skierowane do osób, które pod szyldem Inkubatora będą się uczyć zakładania
i prowadzenia własnej działalności gospodarczej.
Zajęcia realizowane w wymiarze 3 godzin warsztatów dla każdej grupy. Zajęcia obejmują
dwa spotkania w miesiącu i realizowane będą przez okres 14 miesięcy. Łącznie 252 godziny
warsztatów prowadzonych przez psychologa oraz doradcę zawodowego w ramach Grupy
Wsparcia.
Głównym celem grup wsparcia jest wzajemne wsparcie emocjonalne oraz doskonalenie
wewnętrzne uczestników. Grupy te skupiają ludzi o podobnych problemach i wykorzystują
ich potencjał do
świadczenia wzajemnej pomocy oraz ukierunkowane są na poruszanie
różnej problematyki. Grupa wzmacnia poczucie więzi z innymi ludźmi, umożliwia wymianę
informacji i doświadczeń w pokonywaniu trudności, budowanie siły, nadziei, wzmacnia
pozytywne poczucie własnej wartości oraz poszerza samoświadomość, zmniejsza poczucie
osamotnienia i bezradności wobec problemów. Terapeutyczne działanie grupy wsparcia
będzie polegać przede wszystkim na wzrastającej umiejętności odkrywania i rozumienia
własnej osoby z wykorzystaniem potencjału grupy przy udziale fachowca.
Celem programu jest wsparcie i działania na rzecz integracji i zwiększenia uczestnictwa
w życiu społecznym i zawodowym osób po 50 roku życia.
Powyższy cel realizowany jest poprzez:
wzajemne dzielenie się członków grupy doświadczeniem w pokonywaniu problemów;
wzajemne wsparcie emocjonalne;
zwalczanie bezradności wobec problemu, własnej trudnej sytuacji życiowej oraz
szukania wspólnymi siłami rozwiązań;
budowanie siły, nadziei i wpływu na własne życie oraz poczucia własnej wartości
uczestników;
pogłębianie wglądu we własne zasoby i zrozumienie własnych ograniczeń;
61
rozwijanie nowych form radzenia sobie z problemami;
stworzenie nowych perspektyw;
PROGRAM ZAJĘĆ:
- stereotypy dotyczące pracowników 50+;
- zagrożenia wynikające z odchodzenia osób 50+ z życia zawodowego;
- społeczne wykluczenie osób powyżej 50 roku życia;
- samoocena;
- planowanie;
- stres;
- bilans umiejętności;
- tendencje na rynku pracy;
- role społeczne;
- motywacja do podjęcia własnej działalności i powrotu do aktywności zawodowej
i społecznej.
62
ZAŁĄCZNIKI
63
ZAŁĄCZNIK 1
PRZEDSTAWIENIE TRENERA
Czas realizacji: 10 minut
Metodyka: mini wykład trenera
Cel: przekazanie podstawowych informacji na temat programu szkolenia i organizacji zajęć.
Opis: Trener przedstawia się uczestnikom, prezentuje co będzie przedmiotem warsztatu,
określa normy organizacyjne - czas pracy, przerwy.
Ćwiczenie 1 PRZEDSTAWIENIE UCZESTNIKÓW
Metodyka: odgrywanie roli, dyskusja ( flip-chart, mazaki, kartki)
Cel: zapoznanie się uczestników, integracja, zdobycie przez trenera informacji o postawach
i nastawieniu uczestników
Opis:
1. Uczestnicy wyobrażają sobie, że znajdują się na przyjęciu. Każdy z nich ma za zadanie
dowiedzieć się 2 różne rzeczy o 2 różnych osobach. Swoje informacje zapisują na kartkach.
Później podzielą się nimi z grupą. Nie można podawać tych samych informacji różnym
rozmówcom. Możesz dać wskazówki co do rodzaju wymienianych informacji, na przykład:
dotyczące pracy, uczuć, kursu czy doświadczeń osobistych, ulubionych owoców, dań, sportu.
2. Na tablicy trener może narysować tabelę z imionami członków grupy. Uczestnicy po
zakończeniu przyjęcia (ok. 15 min.) przedstawiają grupie uzyskane informacje, a trener
zapisuje je przy imionach uczestników.
3. Trener zadaje uczestnikom pytanie: jak się czuli?, jakie to było ćwiczenie? (łatwe, trudne),
czy sami podejmowali inicjatywę czy też czekali, aż ktoś rozpocznie rozmowę?, oraz w jakich
innych sytuacjach czują się podobnie.
! Uczestnicy mogą sami zapisywać na flipcharcie informacje o uczestnikach lub zapisywać
na małych karteczkach i przyklejać przy odpowiednich imionach.
! Trener może przeprowadzić inne ćwiczenie do prezentacji uczestników, może również
przeprowadzić kilka ćwiczeń w zależności od tego jak szybko pracuje grupa i jaka panuje
atmosfera wśród uczestników.
64
USTALENIE ZASAD PRACY I FUNKCJONOWANIA GRUPY NA SZKOLENIU
Metodyka: dyskusja kierowana (flip- chart, mazaki)
Cel: opracowanie zasad funkcjonowania grupy
Opis: Trener musi przekazać grupie po co są ustalane zasady, należy podać kilka
przykładowych zasad, które muszą koniecznie się znaleźć na liście, np. punktualność. Należy
tez zaznaczyć co będzie jeśli ktoś nie będzie przestrzegał wspólnie ustalonych zasad.
1. Jeden z uczestników zapisuje na flip-charcie wszystkie zasady podane przez trenera
i uczestników.
2. Każdy z uczestników po kolei mówi jakie zasady powinny jeszcze na zajęciach
obowiązywać, każda z zasad zostaje zapisana
3. Trener musi zapytać czy wszyscy uczestnicy zgadzają się na zapisane zasady, jeśli nie,
należy daną zasadę wykreślić, zasady, które zostały będą przez całe szkolenie
obowiązywać trenera i uczestników
! Spisane zasady warto przywiesić w widocznym miejscu, trener w trakcie zajęć wiele razy
się do nich odwoła.
Ćwiczenie 2 OCZEKIWANIA UCZESTNIKÓW SZKOLENIA
Metodyka: praca w grupach, dyskusja, (flip-chart, mazaki)
Cel: badanie oczekiwań
Opis:
1. Zanim przejdziesz do ćwiczenia wyjaśnij grupie, jaki jest cel identyfikacji ich oczekiwań
względem szkolenia.
2. Zapisz na Flip-charcie różnymi kolorami maksymalnie 3 pytania.
Przykłady pytań: Czego oczekuję od szkolenia? Co mogę wnieść do szkolenia? Moje
nadzieje. Moje obawy. Jedna rzecz, która, mam nadzieję, się nie wydarzy. Jedna rzecz,
która, mam nadzieję, się wydarzy.
Należy zaznaczyć, że odpowiedzi powinny odzwierciedlać opinię wszystkich członków grupy
szkoleniowej, a każdy zespół wybierze swojego przedstawiciela, który zaprezentuje
pozostałym uczestnikom wyniki pracy swojego zespołu.
65
3. Podziel grupę na czteroosobowe zespoły. Każdemu zespołowi daj kartkę z Flipa do
zapisywania odpowiedzi. Poproś, aby zespoły pracowały niezależnie od siebie, a także
wybrały swoich rzeczników, którzy zaprezentują efekty pracy swojego zespołu.
4. Omów dokładnie każde opracowanie. Zwróć szczególną uwagę na realność oczekiwań
Wykreśl punkty, których nie będzie można zrealizować w czasie szkolenia.
5. Rozwieś kartki z odpowiedziami na ścianach i wyjaśnij, że w trakcie całego szkolenia
będzie można się na nie powoływać.
Ćwiczenie 3 OSOBISTY KWESTIONARIUSZ PERSONALNY
Metodyka: praca indywidualna
Cel: samoocena
Opis: Poniżej znajduje się zestaw cech osobowości. Każdy z uczestników samodzielnie
ocenia je zgodnie ze szkolną skalą oceniania.
Jeżeli którąkolwiek z kategorii oceniono na 1, 2 lub 3, oznacza to, że wskazana jest
intensywna praca nad jej doskonaleniem. Ponadto pojawienie się ocen 4 i 5, nie oznacza, że
można spocząć na laurach. Zawsze należy dążyć do perfekcji (6). Im więcej cech ocenionych
na 4, 5, 6, tym więcej można wpisać w analizie SWOT w swoje mocne strony. Im więcej
cech ocenionych na 1, 2, 3, tym więcej trzeba wpisać w analizie SWOT w swoje słabe
strony.
1 – to ocena niedostateczna; 2 – dopuszczająca; 3 – dostateczna; 4 – dobra; 5 – bardzo
dobra; 6 – celująca.
Skala ocen
Określona cecha
1
2
3
4
5
6
Wykształcenie formalne
Znajomość języków obcych
Twórcze myślenie
Kreowanie pomysłów
Oryginalność
Innowacyjność
Umiejętność organizacji pracy
Podejmowanie decyzji
66
Autorytet
Umiejętność współpracy
Analizowanie problemów
Wytrwałość w działaniu
Energia, entuzjazm
Odporność na stres
Komunikatywność
Stabilność emocjonalna
Potrzeba osobistego rozwoju
Po
wypełnieniu
powyższych
ćwiczeń
z
pewnością
każdy z
uczestników
usystematyzował swoją wiedzę w zakresie swojej osoby. Teraz uczestnicy mogą przystąpić
do wykonania analizy SWOT. Zadaniem trenera jest wyjaśnić cel przeprowadzenia tej
analizy.
ANALIZA SWOT MOJEJ OSOBY
Silne strony - zalety
Słabe strony – wady
……………………………………… ……………………………………
……………………………………… ……………………………………
……………………………………… ……………………………………
……………………………………… ……………………………………
67
Szanse
Zagrożenia
……………………………………… ……………………………………
……………………………………… ……………………………………
………………………………………. ……………………………………..
……………………………………… ……………………………………..
Jednak nie wystarczy, że uczestnicy wypełnią matrycę. Uczestnicy muszą wnikliwie
rozważyć wynikające z niej wnioski. Trener przedstawia listę pytań, która ma im w tym
pomóc.
1. Czy moje silne strony przeważają nad słabościami?
2. Czy moje silne strony są przydatne do zatrudnienia, jakiego szukam?
3. Co mogę zrobić, aby pogłębić swoje silne strony?
4. Co mogę zrobić, żeby wyeliminować swoje słabe strony?
5. Czy szanse są większe od zagrożeń?
6. Co zrobić, żeby zwiększyć szanse?
7. Co mogę zrobić, żeby zmniejszyć zagrożenia?
Należy przekazać uczestnikom, że analiza SWOT nie daje wyników raz na całe życie. Ucząc
się, poszerzając swoje kompetencje muszą dopisywać punkty do silnych stron i eliminować
słabe.
Ćwiczenie 4 „KWESTIONARIUSZ SAMOPOZNANIA”
Metodyka: praca indywidualna, dyskusja
Cel: samoocena
Opis: Każdy uczestnik samodzielnie czyta poniższe zdania opisujące różne sytuacje
i zachowania. Przy każdym pytaniu zaznacza odpowiedź, która najlepiej do niego pasuje.
68
Zadaniem trenera jest zaznaczyć, że nie należy zastanawiać się zbyt długo i że nie ma tu
odpowiedzi dobrych ani złych. Liczy się każda odpowiedź, która jest szczera i prawdziwa.
Każdy uczestnik ma cztery warianty odpowiedzi do wyboru:
A – zawsze
B – często
C – rzadko
D – nigdy
1. Lubię pracować wg ściśle określonego planu
2. Potrafię zachęcić ludzi do działania
3. Wolny czas poświęcam na rozwiązywanie krzyżówek,
grę w karty lub
kolekcjonowanie ciekawych przedmiotów
4. Sprawia mi przyjemność realizowanie drobnych zadań, które pozwolą mi osiągnąć
zamierzony cel
5. Każde zaplanowane działanie powinno zostać wykonane w ustalonym terminie
6. Lubię pracować nad różnymi projektami w grupie, jako równoprawny członek zespołu
7. Wolę spotykać się i rozmawiać z osobami o tradycyjnych poglądach
8. Lubię tworzyć plan działania, który będą realizować inni ludzie
9. Stawiam sobie i innym ludziom ambitne cele
10. Potrafię szybko podejmować trafne decyzje
11. Lubię przeglądać informacje giełdowe lub czytać czasopisma biznesowe
12. Do swoich obowiązków podchodzę w sposób praktyczny, starając się unikać
zbędnego ryzyka
13. Potrafię publicznie wypowiadać się na interesujące mnie tematy
14. Wolę dokładnie nauczyć się wykonywać swoją pracę, niż powierzchownie realizować
wiele różnych zajęć
15. Jestem zadowolona ze swojego życia
16. Uważam, że aby osiągnąć sukces należy szczegółowo zaplanować swoje działanie
17. Potrafię przekonywać innych ludzi do swoich pomysłów
18. Często podejmuję ryzykowne decyzje, które pomogą osiągnąć mi sukces
19. Lubię pracować „przy biurku”, poświęcając wiele uwagi na pisanie pism
i wykonywanie działań kalkulacyjnych
69
20. Osiągnięcie zaplanowanego celu jest ważniejsze niż sposoby jakimi się go realizuje
21. Najważniejsza w pracy jest systematyczność i dokładność
22. Cieszę się, gdy mam okazję do doświadczenia i uczenia się nowych rzeczy
23. W swojej pracy wolę kontaktować się osobiście z ludźmi
24. Gdy spędzam czas sama nie czuje się samotna
25. Nawet, gdy coś mi nie wychodzi, to z entuzjazmem podejmuję kolejne działania, które
pozwolą osiągnąć mi sukces
26. Często sam/a inicjuję realizację zadań
27. Oczekuję od innych ludzi, że będą skutecznie pomagać mi w realizacji moich planów
28. Gdy podejmuję ważne decyzje długo się potem zastanawiam czy mój wybór jest
słuszny.
Następnie, każdy uczestnik wpisuje wyniki w arkusz odpowiedzi:
1.
A
B
C
D
2.
A
B
C
D
3.
A
B
C
D
4.
A
B
C
D
5.
A
B
C
D
6.
A
B
C
D
7.
A
B
C
D
8.
A
B
C
D
9.
A
B
C
D
10.
A
B
C
D
11.
A
B
C
D
12.
A
B
C
D
13.
A
B
C
D
14.
A
B
C
D
15.
A
B
C
D
16.
A
B
C
D
17.
A
B
C
D
18.
A
B
C
D
19.
A
B
C
D
20.
A
B
C
D
70
21.
A
B
C
D
22.
A
B
C
D
23.
A
B
C
D
24.
A
B
C
D
25.
A
B
C
D
26.
A
B
C
D
27.
A
B
C
D
28.
A
B
C
D
Interpretacja wyników:
Przedsiębiorca: 1,3,4,5,6,7,12,14,15,16,19,21,24,28
Konserwatysta: 2,8,9,10,11,13,17,18,20,22,23,25,26,27
Jeżeli uzyskałeś przewagę P, oznacza to, że jesteś typem inicjatora – jesteś osobą
o cechach przywódczych, przedsiębiorczą, potrafiącą bez lęku kreować swój publiczny
wizerunek. Interesujesz się polityką i ekonomią. Preferujesz pracę z ludźmi, a nie
z urządzeniami, potrafisz skutecznie wykorzystywać techniki wywierania wpływu na innych.
Doskonale organizujesz pracę w grupie, szybko podejmujesz trafne decyzje, jesteś osobą
odpowiedzialną, lojalną, ale również skłonną do podejmowania działań ryzykownych.
Charakteryzujesz się otwartością i pewnością siebie. Potrafisz w sposób dominujący,
ale również z entuzjazmem przekonywać innych do swoich pomysłów. Jesteś inicjatorką
działań, tworząc perspektywiczne plany, koncentrujesz się na wizji osiągnięcia sukcesu. Nie
lubisz analizować poszczególnych elementów, nie koncentrujesz się na szczegółach. Jesteś
zdolną przywódczynią grupy, potrafisz skutecznie negocjować i motywować. Masz tendencję
do przypisywania sobie sukcesów i niedostrzegania wkładu innych w osiągnięcie pożądanego
wyniku. Wolny czas wykorzystujesz na spotkania biznesowe, zajmujesz się polityką, giełdą,
handlem, inwestycjami lub nauką nowych rzeczy. Realizujesz się w zawodach
menedżerskich, w działach prawniczych, marketingowych, czy biurowych.
Jeżeli uzyskałeś przewagę K, oznacza to, że jesteś typem tradycjonalisty - jesteś osobą
charakteryzującą się zdolnościami i zamiłowaniami urzędniczymi. Lubisz pracę biurową,
jesteś osobą skrupulatną i dokładną w wykonywaniu pracy „papierkowej”. Posiadasz
71
zdolności arytmetyczne, dobrze radzisz sobie z wykonywaniem działań księgowo –
rozliczeniowych. Szybko uczysz się obsługiwać urządzenia biurowe. Jesteś osobą
o
tradycyjnych
poglądach,
zadowoloną
ze
swojego
życia.
Cenisz
dokładność
i systematyczność, uczciwość, stałość w poglądach i lojalność. W zachowaniu kierujesz się
praktycznością i tradycją. Lubisz pracować w zespołach, według ściśle określonego planu
i podziału zadań. Sprawia Ci przyjemność dokonywanie analizy i syntezy zdarzeń. Zwracasz
uwagę na szczegóły i procedury, terminowo wykonujesz swoją pracę i jesteś dumna z jej
efektów. Wolny czas wykorzystujesz zwykle na zajęcia praktyczne, tj. robótki ręczne,
rozwiązywanie krzyżówek lub kolekcjonowanie przedmiotów, znaczki, uczestniczenie
w grach towarzyskich. Realizujesz się w zawodach urzędniczych, jako pracownik działów
księgowych, płac, kontroler i analityk finansowy, ekspert podatkowy, czy biegły księgowy.
Ćwiczenie 5 KWESTIONARIUSZ ORIENTACJI MOTYWACYJNEJ
Metodyka: praca indywidualna
Cel: określenie orientacji motywacyjnej uczestników
Opis: Motywacja określa stan gotowości człowieka do podjęcia określonego działania, to
wzbudzony potrzebą zespół procesów psychicznych i fizjologicznych określający podłoże
ludzkich zachowań i ich zmian.
Zanim uczestnicy zaczną się motywować do działania, warto, żeby wiedzieli jaki styl
orientacji motywacyjnej reprezentują.
Dlatego, w tym celu warto wykonać następujące ćwiczenie:
Poniżej znajdują się stwierdzenia związane z założeniami, dotyczącymi określenia wymiarów
motywacji do działania. Przeczytaj uważnie każde ze zdań i zakreśl prawidłową odpowiedź:
P – zgadzam się z tym stwierdzeniem
F – nie zgadzam się z tym stwierdzeniem
1. Zwykle potrzebuje swobody w podejmowaniu decyzji
P
F
2. Lubię jasno określone zadania
P
F
3. Nie chcę by inni ludzie organizowali mi pracę
P
F
4. Lubię wykonywać zadania na konkretnie ustalony termin
P
F
5. Często kupuje produkty wysokiej jakości
P
F
6. Lubię gdy inni ludzie wydają mi polecenia (zlecają zadania)
P
F
72
7. Nie lubię pracować pod presją czasu
P
F
8. Uważam, że ludzie pracują po to, aby coś z tego mieć
P
F
9. Lubię uczyć się czegoś nowego
P
F
10. Ważne jest dla mnie osiągnięcie zaplanowanego celu
P
F
P
F
P
F
P
F
P
F
11. Często kupuje produkty, które pozwalają mi zrobić dobre
wrażenie na innych ludziach
12. Uważam, że ludzie często podejmują działania, aby się rozwijać
i samorealizować
13. Jeżeli nie udaje mi się zrealizować moich planów i osiągnięć celu,
to podejmuję się innego sposobu ich realizacji
14. Samokierowanie i samokontrola są skuteczniejsze od narzuconej
dyscypliny w dążeniu do celu
Interpretacja wyników:
Motywacja wewnętrzna: odpowiedzi P w twierdzeniach: 1,3,5,7,9,12,14.
Motywacja zewnętrzna: odpowiedzi P w twierdzeniach: 2,4,6,8,10,11,13.
Motywację można scharakteryzować, jako zewnętrzną lub wewnętrzną potrzebę osiągnięć.
Poniżej znajdziesz interpretacje orientacji motywacyjnej, jaką się charakteryzujesz.
Ludzie o silnej motywacji wewnętrznej rzadko zadowalają się dotychczasowymi
osiągnięciami. Charakteryzują się wysoka potrzebą osiągnięć, są motorem przekształceń.
Ustalają wysokie standardy w działaniu i nie zgadzają się na obniżanie ich wymagań. Pragną
wprowadzenia takiego systemu oceny ich działania, który jest oparty na jednoznacznych
i mierzalnych kryteriach. Doceniają rolę innych ludzi w osiąganiu własnych sukcesów.
Potrafią również przyjąć odpowiedzialność za doznawane porażki. Traktują doświadczenie
niepowodzenia jako kolejna okazję do uczenia się. Pragną samorealizować się dla własnej
przyjemności, a jednoczenie nie satysfakcjonuje ich wysoka płaca czy status wynikający
z posiadanego stanowiska.
Osoby o motywacji zewnętrznej chcą osiągać sukces dla władzy, pieniędzy, podziwu
otoczenia. Raczej interesuje ich osobista satysfakcja niż skupianie się na potrzebach firmy
73
czy problemach innych ludzi. Sukcesy za efektywne wykonanie zadań przypisują sobie,
natomiast odpowiedzialnością za porażki mają skłonność obarczać innych. Generalnie wolą
pracować pod dyktando innych mając jasno określone, dokładnie sprecyzowane zadania
nastawione
na uzyskanie określonego wyniku.
Już na pierwszy rzut oka widać, że warto pracować nad tym, aby motywacja
do działania wypływała z Twojego wnętrza. Dlatego pracuj nad tym, aby kierowała Tobą
wewnętrzna potrzeba osiągnięć.
Ćwiczenie 6 MOJE MOCNE STRONY
Metodyka: praca indywidualna, prezentacja swoich cech na forum grupy
Cel: poznanie swoich mocnych i słabych stron
Opis: Uczestnicy zaznaczają przymiotniki, które ich zdaniem najlepiej ich charakteryzują.
Trener musi zaznaczyć, aby myśleli o sobie pozytywnie. Trener dokładnie wyjaśnia sposób
realizacji,
uczestnicy
wybierają
tylko
te
określenia,
które
mają
potwierdzenie
w faktach. Nie chodzi tu o ideał, jakim powinno się być, lecz o szczery pogląd na temat
siebie. Następnie uczestnicy wpisują w tabelę po trzy najtrafniejsze określenia swojej osoby,
najważniejsze
według
nich
w
życiu
zawodowym,
towarzyskim,
w
obecnej
lub w poszukiwanej pracy oraz takie, które mogą być pomocne w rozwoju i awansie
zawodowym. Następnie w ostatniej kolumnie tabeli wpisz takie trzy cechy z listy, które nie
zostały przez Ciebie zakreślone, a które mogłyby być pomocne w Twoim rozwoju
zawodowym.
ambitny
lojalny
racjonalny
taktowny
atrakcyjny
łagodny
rozsądny
tolerancyjny
bezpośredni
miły
rzeczowy
towarzyski
74
błyskotliwy
mocny
rzetelny
twórczy
bystry
naturalny
silny
uczynny
ciekawy
niezależny
solidny
uprzejmy
ciepły
obowiązkowy
spokojny
wesoły
cierpliwy
odważny
spostrzegawczy
wrażliwy
dociekliwy
opanowany
sprawny
wykształcony
dokładny
opiekuńczy
stanowczy
wytrwały
dowcipny
pomysłowy
staranny
zapobiegliwy
dyskretny
praktyczny
sumienny
zaradny
dzielny
przedsiębiorczy
sympatyczny
zdecydowany
inteligentny
przewidujący
szczery
zorganizowany
komunikatywny
przyjazny
śmiały
zrównoważony
75
DOM I
PRACA
KARIERA
CHCE BYĆ
ZNAJOMI
MOJE SŁABE STRONY:
Trener wyjaśnia, że w tym zadaniu należy postępować podobnie jak w przypadku mocnych
stron. W tabelę uczestnik wpisuje jednak te cechy, które jego zdaniem są największym
utrudnieniem
w
osiągnięciu
sukcesu
w
życiu
osobistym
i
zawodowym
oraz
w rozwoju osobistym na rzecz kariery. W ostatniej kolumnie tabeli wpisuje taką cechę, która
pomimo, że jest negatywna, mogłaby być jego zaletą w sytuacjach związanych
z poszukiwaniem pracy lub rozwojem zawodowym.
agresywny
niedbały
niezdolny
zamknięty
bojaźliwy
niepewny
pochopny
zarozumiały
chciwy
niesamodzielny
roztargniony
zazdrosny
impulsywny
niespokojny
ryzykancki
zaborczy
konfliktowy
niesprawny
skąpy
zbyt
ambitny
lekkomyślny
nieśmiały
słaby
zbyt
dokładny
leniwy
niewytrwały
wulgarny
zbyt
pewny
niecierpliwy
niezaradny
wybuchowy
złośliwy
76
DOM I
PRACA
KARIERA
CHCE BYĆ
ZNAJOMI
Ćwiczenie 7 OSOBISTE OGRANICZENIA
Metodyka: ćwiczenie indywidualne, dyskusja
Cel: określenie własnych ograniczeń i podjęcie próby ich neutralizacji lub zmiany na atuty
Opis:
1. Zadaniem uczestników jest dokończyć zdania dotyczące ich osobistych ograniczeń.
2. Po wykonaniu ćwiczenia przez wszystkich trener prosi o przekreślenie słowa „Nie” we
wszystkich zdaniach.
3. Teraz prosi uczestników o przeczytanie zdań w formie pozytywnej, czyli zamiast „Nie
jestem w stanie założyć działalności gospodarczej” Jestem w stanie założyć działalność
gospodarczą.
Tym samym zmieniamy swoje nastawienie, odrzucając ograniczenia i wierząc, że możemy
zrobić to, co napisaliśmy.
Trener zadaje grupie pytania:
Kto mógłby przeczytać swoje zdania?
W jaki sposób wyeliminowanie słówka „nie” zmienia naszą perspektywę spojrzenia na te
zdania? (zaczynamy widzieć możliwości, zastanawiamy się nad sposobem realizacji)
Trener dokonuje podsumowania.
Dokończ poniższe zdania dotyczące twoich osobistych ograniczeń:
Nie mogę _______________________________________________
Nie potrafię _____________________________________________
Nie jestem w stanie _________________________________________
77
Ćwiczenie 8 OKREŚLENIE CELÓW
Cel: rozwijanie umiejętności określania celów
Opis:
Trener wyjaśnia uczestnikom na czym polega wykonanie ćwiczenia. Po jego
wykonaniu pyta uczestników co sprawiło im szczególną trudność, a co było dla nich łatwe.
Czy było coś co ich zaskoczyło lub coś co odkryli trakcie ćwiczenia.
Zastanów się teraz nad tym, czego pragniesz, co być może było i jest Twoim marzeniem.
Wypisz wszystkie cele, o jakich myślisz. Nie pomijaj żadnego pomysłu, ani rozwiązania,
o którym pomyślałeś.
Po sporządzeniu listy dokonaj oceny i uporządkuj ją od pomysłu najważniejszego dla Ciebie
do najmniej ważnego.
Wybierz cel, który uznałeś za najważniejszy i zapisz go zgodnie z zasadą SMART.
Teraz zapisz swój cel w formie pytania np. Co mogę zrobić, aby do 01.01.2016 rozpocząć
prowadzenie własnego biznesu?
Teraz zapisz minimum 20 odpowiedzi. Nie 10, nie 15 musi ich być przynajmniej 20 (może
być więcej). Pierwsze odpowiedzi będą najłatwiejsze, kolejne coraz trudniejsze. Końcówka
może być bardzo ciężka. Im bardziej wysilisz swoją „głowęǁ, tym lepsze otrzymasz
rozwiązania. Czasem bywa tak, że końcowe rozwiązania są najlepsze. Jeśli każdy dzień
rozpoczniesz od zastanawiania się nad odpowiedziami, to przez cały czas Twoja uwaga
będzie skoncentrowana na rozwiązaniu.
Przyjrzyj się odpowiedziom umieść w ramach czasowych tzn. zapisz konkretną datę i tak
powstał Twój wstępny plan działania.
! to ćwiczenie może być trudne dla uczestników. Trener podchodzi do każdego uczestnika
i bada postępy. W razie potrzeby udziela wsparcia, naprowadza, wyjaśnia. Ważne, aby każdy
z uczestników podjął próbę i próbował wykonać ćwiczenie.
78
Ćwiczenie 9 MOTYWACJA
Metodyka: burza mózgów
Cel: uświadomienie uczestnikom, co ich motywuje do założenia własnej działalności
Opis:
1.Trener przedstawia zasady burzy mózgów.
2. Przeprowadza „burzę mózgów” na temat „Co motywuje ludzi do rozpoczęcia
działalności gospodarczej?”
3. Proszę pozbierać jak najwięcej pomysłów i każdy z uczestników po zakończeniu zbierania
pomysłów niech określi, które z wszystkich go będą motywować- (nie muszą być koniecznie
przez niego wymienione).
Ćwiczenie 10 SAMOOCENA
Cel: odkrywanie własnych możliwości i atutów. Dokonywanie samooceny
Opis:
1.Trener rozdaje uczestnikom po sześć pustych kartek.
2.Wyjaśnia, że chodzi o to, aby wyobrazili sobie, jak zachowują się w różnych sytuacjach.
Następnie poprosi, aby pomyśleli, jakimi słowami mogą odpowiedzieć na pytanie: „Jaki
jestem w pracy? (Zapisuje pytanie na Flipie). Wystarczą dwa lub trzy przymiotniki.
Poproś uczestników, aby zamknęli oczy i wyobrazili sobie, jak zachowują się w wybranych
przez siebie sytuacjach.
3.Wybierz sytuacje związane z pracą, na przykład: „Jaki jestem jako pracownik podległy?,
„Jaki chciałbym być, kiedy prowadzę działalność gospodarczą?.
4. Następnie w taki sam sposób odpowiadają na pytania: „Jaki jestem w domu? oraz
„Jaki jestem, kiedy zostaję sam?.
5. Podobnie niech się zastanowią i odpowiedzą na trzy inne pytania: „Jaki chciałbym być
w pracy?, „Jaki chciałbym być w domu? oraz „Jaki chciałbym być, kiedy zostaję sam?.
6. Jeśli mają ochotę, to zachęć ich do podzielenia się swoimi przemyśleniami z całą grupą.
Źródło: Andy Kirby Gry Szkoleniowe Oficyna Ekonomiczna, Oddział Polskich Wydawnictw
Profesjonalnych Sp. z o.o. 2002
79
Zaprezentowana ćwiczenie jest oparte na metodzie stosowanej w doradztwie przez Carla Rogersa,
polegającej na rozważaniu różnic pomiędzy „ja rzeczywistym a „ja idealnym” (Rogers 1951).
80
ZAŁĄCZNIK 2
Ćwiczenie 1 POZIOM POSIADANYCH UMIEJĘTNOŚCI I CECH
Cel: identyfikacja posiadanego poziomu cech i umiejętności
Opis:
1.Trener prosi o wykonanie ćwiczenia.
2. Po wykonaniu ćwiczenia zadaje pytanie czy to ćwiczenie sprawiało jakąś trudność.
Jeżeli tak to, jaką?
3. Każdy uczestnik powinien zaprezentować najwyżej ocenione cechy i umiejętności
oraz przykłady swojego zachowania. Trener udziela informacji zwrotnej.
Umiejętności/ cechy/ stopień opanowania
Przykłady
Zorganizowanie
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
czas nie przecieka mi przez ręce, potrafię
zaplanować swoją pracę, jestem
zorganizowany
Elastyczność
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
sprawnie radzę sobie z częstymi zmianami
(środowiska, zadań, ludzi). Jestem elastyczny
Empatia
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
potrafię odczytywać i wczuwać się w emocje
innych. Jestem empatyczny
Umiejętności analityczne
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
potrafię dokonać analizy (także liczbowej:
tabele, badania, wykresy) i zaproponować
rozwiązania
81
Komunikatywność
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
potrafię nawiązywać kontakty, dobrze
komunikuję się z innymi, łatwo wyrażam
swoje myśli. Jestem zawsze dobrze
zrozumiany.
Automotywacja
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
jestem wewnętrznie zdyscyplinowany, jeżeli
coś zaplanuję na pewno to zrobię
Kreatywność
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
pomysły na rozwiązanie różnych problemów
Przywództwo
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
lubię i potrafię przewodzić, potrafię
wydawać polecenia, lubię podejmować
decyzje za siebie i innych
Samokontrola
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
potrafię kontrolować swoje emocje nawet
w trudnych sytuacjach
Inicjatywa
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
jestem przedsiębiorcza, często sama
zaczynam działać i wykazuję inicjatywę
Praca w zespole
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
jestem osobą wspierającą pracę w zespole,
potrafię bezkonfliktowo działać, rozumiem,
że ważny jest cel zespołu a nie mój prywatny
82
Inne
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
tu możesz wpisać umiejętności i cechy
ważne z punktu widzenia profilu planowanej
działalności gospodarczej
Inne
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
tu możesz wpisać umiejętności i cechy
ważne z punktu widzenia profilu planowanej
działalności
Ćwiczenie 2 MOJA KARIERA
Cel: zachęcenie do refleksji na temat własnych obszarów kompetencji, motywacji do pracy
i systemu wartości
Opis: Trener musi zaznaczyć, że nie ma tu odpowiedzi dobrych i złych. Różne cechy opisane
w kwestionariuszu są równie dobre, a wypełnienie go ma posłużyć do opisania „kotwic
kariery” nie zaś do ich oceniania.
Prosimy o przypisanie najwyższej rangi (najwyższej liczby punktów) tym zdaniom, które
najlepiej Cię opisują, a niskiej rangi (najmniejszej liczby punktów) tym zdaniom, które
do Ciebie w ogóle nie pasują. Na przykład, jeśli twierdzenie mówi „Marzę o stanowisku
prezesa firmy” możesz przypisać mu następujące rangi:
„1”
- jeśli to twierdzenie zupełnie nie pasuje do Ciebie
„2” lub
„3” - jeśli to twierdzenie pasuje do Ciebie w niektórych sytuacjach
„4” lub
„5” - jeśli to twierdzenie w dużej mierze pasuje do Ciebie
„6”
- jeśli to twierdzenie całkowicie do Ciebie pasuje
Rangi wpisuj w kolumnie po lewej stronie twierdzeń.
83
1.
Marzę o tym, żeby osiągnąć taki stopień profesjonalizmu, by ludzie zwracali
się do mnie po radę jak do eksperta.
2.
Najbardziej angażuje mnie praca, dzięki której mogę kierować innymi
i koordynować ich wysiłki.
3.
Marzę o karierze, która da mi wolność wyboru sposobu i czasu działania.
4.
Bezpieczeństwo i stabilność są dla mnie ważniejsze niż niezależność
i autonomia.
5.
Jestem zawsze otwarty na pomysły, które pozwolą mi otworzyć własną firmę.
6.
Odniosę w życiu sukces tylko wówczas, gdy będę miał poczucie, że mam swój
udział w budowaniu społecznego dobra.
7.
Marzę o takiej karierze, dzięki której będę rozwiązywać trudne problemy lub
stawać wobec prawdziwych wyzwań.
8.
Raczej porzucę firmę niż pozwolę, żeby moja praca w niej stwarzała problemy
osobiste i rodzinne.
9.
Będę czuł, że odniosłem sukces tylko wtedy, gdy uda mi się doprowadzić moje
umiejętności techniczne i umiejętności zarządzania do szczytowego poziomu.
10. Marzę o tym. Żeby zarządzać wielką organizacją o podejmować decyzje
mające wpływ na sytuację wielu ludzi.
11. Najbardziej angażuję się w pracę, kiedy mam całkowitą swobodę decydowania
o zadaniu, harmonogramie i procedurach.
12. Z pewnością odejdę z firmy, która nie będzie dbała o moje bezpieczeństwo.
13. Nawet bardzo wysokie stanowisko menedżerskie w cudzej firmie nie jest dla
mnie ważne w porównaniu z możliwością prowadzenie własnego biznesu.
14. Najbardziej odpowiada mi kariera, dzięki której będę używać swoich zdolności
w służbie innym ludziom.
15. Będę czuł, że moja kariera wiąże się z sukcesem tylko wtedy, gdy stanę twarzą
w twarz z trudnymi wyzwaniami.
16. Marzę o takiej pracy, która pozwoli mi zaspokajać jednocześnie potrzeby
natury osobistej, rodzinnej i zawodowej.
17. Bycie szefem i jednocześnie dobrym fachowcem w danej dziedzinie jest dla
mnie bardziej atrakcyjne niż praca dyrektora wysokiego szczebla.
18. Praca w firmie przyniesie mi satysfakcję tylko wtedy, gdy zajmę stanowisko
dyrektora wysokiego szczebla.
19. Praca w firmie przyniesie mi satysfakcję, gdy osiągnę wysoką autonomię
i swobodę działania.
84
20. Poszukuję takiej pracy, która da mi poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji.
21. Zaangażuję się w taką drogę zawodową, która będzie całkowicie rezultatem
mojego własnego wysiłku i moich własnych pomysłów.
22. Zamiast osiągać wysoką pozycję menedżerską wolę spożytkować moje
umiejętności dla budowania lepszego świata.
23. Angażuję się w taka pracę, w której zadania na pierwszy rzut oka wydają się
nie do rozwiązania.
24. Sukces w życiu oznacza dla mnie utrzymanie równowagi między
wymaganiami życia osobistego, rodzinnego i zawodowego.
25. Raczej odszedłbym z firmy, niż zaakceptował rotacyjny system obejmowania
stanowisk, który powoduje utratę pozycji eksperta w danej dziedzinie.
26. Stanowisko dyrektora wysokiego szczebla jest dla mnie bardziej atrakcyjne niż
menedżera – fachowca.
27. Własny sposób wykonywania pracy, wolny od reguł i barier znaczy dla mnie
więcej niż poczucie bezpieczeństwa.
28. Najbardziej zaangażuje się w pracę, kiedy będę miał poczucie bezpieczeństwa
zatrudnienia i stałe zarobki.
29. Odniosę sukces zawodowy tylko wtedy, kiedy uda mi się stworzyć lub
zbudować coś co będzie oparte na moim własnym pomyśle.
30. Marzę o karierze, która wniesie realny wkład w rozwój społeczeństwa.
31. Poszukuję takiej pracy, która będzie stanowiła wyzwanie dla mojej zdolności
rozwiązywania problemów oraz pozwalała na zdrową rywalizację.
32. Utrzymanie równowagi między życiem osobistym i zawodowym jest dla mnie
ważniejsze niż wysoka pozycja menedżerska.
33. Najchętniej poświęcam się pracy, która angażuje moje szczególne umiejętności
i talenty.
34. Zmienię pracę, jeśli nie da mi ona szansy na otrzymanie stanowiska menedżera
ogólnego.
35. Odejdę z firmy, która będzie ograniczać moją wolność i autonomię.
36. Marzę o karierze, która da mi poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji.
37. Marzę o stworzeniu własnej firmy.
38. Jestem gotów na odejście z firmy, która nie doceni mojej umiejętności
pomagania innym.
39. Rozwiązywanie problemów pozornie nierozwiązywalnych jest dla mnie
w pracy ważniejsze niż osiąganie wysokiej pozycji menedżerskiej.
85
40. Zawsze będę poszukiwać takich możliwości pracy, które ograniczają
do minimum konflikty „praca – dom”.
Teraz przejrzyj jeszcze raz swoje odpowiedzi i zwróć uwagę na te, które rangowałeś
najwyżej.
Wybierz z nich TRZY, które najdokładniej Cię opisują i do przyznanych im rang dodaj
jeszcze po cztery (4) punkty.
Tablica wyników
1) Przenieś wyniki wpisane w kolumnach do tablicy – klucza.
2) Dodaj punkty wpisane w każdej kolumnie w celu obliczenia liczby punktów
przypisanych poszczególnym kotwicom kariery.
3) Nie zapomnij o dodaniu po cztery punkty do rang najdokładniej Cię opisujących.
4) Wynik każdej kolumny podziel następnie przez pięć.
5)
Otrzymasz w ten sposób średni wynik dla każdej skali, oznaczający wagę jaką ma
dla Ciebie dana wartość – kotwica kariery.
P
Prz
A/N
B/S
K/P
U/P
W
SZ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
suma
średnia
86
P – Profesjonalizm
K/P - Kreatywność i przedsiębiorczość
Prz – Przywództwo
U/P - Usługi i poświęcenie dla innych
A/N - Autonomia i niezależność
W – Wyzwanie
B/S - Bezpieczeństwo i stabilizacja
SZ - Styl życia
Interpretacja
Edgar.H. Schein na podstawie badań doszedł do wniosku, że istnieje ścisły związek
między wyznawanym systemem wartości i potrzebami a obranym rodzajem kariery.
Schein wyodrębnił osiem grup takich wartości i nazwał je „kotwicami” kariery:
1. Profesjonalizm. Towarzyszy mu dążenie do „bycia fachowcem”
w konkretnej dziedzinie, potwierdzenia własnego mistrzostwa, awansu poziomego.
Tacy ludzie najczęściej nie są zainteresowani stanowiskami kierowniczymi.
2. Przywództwo. Celem zawodowym staje się wówczas zdobycie nowych doświadczeń
w zakresie zarządzania, podejmowanie decyzji, zwiększenie zakresu władzy, dążenie
do sukcesu finansowego.
3. Autonomia i niezależność. Związana jest z dążeniem do poszerzenia marginesu
własnej swobody, uwolnienia się z krępujących więzów i ograniczeń (związanych np.
z
biurokracją
i autokratyzmem
przełożonych).
Osoby
silnie
nastawione
na niezależność nie poszukują stanowisk kierowniczych, ale nie chcą być jedynie
wykonawcami poleceń zwierzchników. Ich celem jest „bycie sobie sterem
i żeglarzem”, praca na stanowisku samodzielnych specjalistów i związana z nimi
odpowiedzialność.
4. Bezpieczeństwo i stabilizacja. Głównym motorem działania jest w tym przypadku
emocjonalny związek z firmą, poczucie lojalności. Pracownicy o stosunkowo silnej
potrzebie bezpieczeństwa mogą aspirować do stanowisk kierowniczych, ale87
najczęściej w ramach tej samej jednostki. Zwykle bronią się przed zmianami swojego
środowiska, np. nie interesuje ich na ogół kariera międzynarodowa.
5. Kreatywność i przedsiębiorczość. Przejawia się w tym, że osoby twórcze chętnie
posiadają wiedzę o sobie, organizacji i różnych jej podsystemach, dostrzegają
problemy i rozwiązują je, dążą do wprowadzenia zmian, innowacji itd. Są zwykle
mobilne i pozytywnie nastawione do rotacji jako drogi podwyższania kwalifikacji
oraz do awansu poziomego. Większość z nich satysfakcjonuje stanowisko doradcy
szefa. Jedną z odmian kreatywności jest także przedsiębiorczość.
6. Usługi i poświęcenie dla innych. Głównym celem w życiu staje się realizacja wartości
humanistycznych, rozwiązywanie problemów politycznych, pomaganie innym,
leczenie, nauczanie. Osoby wyznające te wartości chętnie angażują się w akcje
społeczne, podejmują pracę jako wolontariusze.
7. Wyzwanie. Podłożem działanie jest tu często chęć przeciwstawiania się trudnościom
i możliwość podejmowania ryzyka. Osoby lubiące wyzwania chętnie podejmują pracę
w środowisku stwarzającym okazję do walki i rywalizacji. Pola wyzwań mogą być
bardzo różne np. takie jak ratowanie firmy od bankructwa, ale również handel i sport.
8. Styl życia. Osoby prezentujące tę wartość starają się o zachowanie proporcji
i harmonii między różnymi aspektami życia – a przede wszystkim pracą i życiem
osobistym. Są gotowe zrezygnować z wyższych dochodów na rzecz spędzania
większej ilości czasu z bliskimi. Sukces to dla nich coś więcej niż sukces zawodowy.
Ćwiczenie 3 PREDYSPOZYCJE ZAWODOWE
Cel: badanie predyspozycji i cech przedsiębiorczych
Opis: Poniżej znajduje się 90 stwierdzeń. Każdy uczestnik zaznacza kółkiem numery tych
zadań, z którymi się zgadza i które są zgodne z jego opiniami i sposobem myślenia. Trener
musi zaznaczyć, że odpowiedzi należy zaznaczać bez dłuższego zastanawiania się – pierwsza
myśl jest najlepsza!
1. Posiadanie silnego i zgrabnego ciała jest dla mnie ważną rzeczą.
2. Staram się dogłębnie zrozumieć rzeczy.
88
3. Muzyka, kolory, piękno każdego rodzaju może wpłynąć na moje usposobienie.
4. Ludzie wzbogacają moje życie i nadają mu sens.
5. Wierzę w siebie i w to, że mam wpływ na rzeczy.
6. Doceniam jasno wytyczone kierunki działania, które dokładnie określają co mam
robić.
7. Zwykle potrafię budować i znosić wszystko sama, sama daję sobie radę.
8. Mogę godzinami myśleć o czymś innym.
9. Doceniam piękne otoczenie. Kolory i formy znaczą dla mnie bardzo dużo.
10. Kocham towarzystwo.
11. Lubię rywalizację.
12. Muszę mieć najpierw uporządkowane zaplecze i dopiero potem rozpocząć pracę
nad projektem.
13. Lubię pracować rękami.
14. Badanie nowych idei daje mi zadowolenie.
15. Zawsze poszukuję nowych sposobów, aby dać wyraz moim twórczym zdolnościom.
16. Doceniam możliwość dzielenia moich osobistych spraw z innymi.
17. To, że jestem najważniejszą osobą w grupie daje mi zadowolenie.
18. Jest dla mnie sprawą honoru, by dbać o wszystkie szczegóły w mojej pracy.
19. Nie przeszkadza mi, że zabrudzę ręce w czasie pracy.
20. Wykształcenie jest dla mnie nieustającym procesem rozwijania i wyostrzania mojego
sposobu myślenia.
21. Lubię ubierać się nietradycyjnie oraz próbować nowe kierunki mody i kolory.
22. Często wyczuwam, gdy jakaś osoba odczuwa potrzebę rozmowy.
23. Lubię organizować ludzi i dawać impuls do pracy.
24. Rutyna pomaga mi w ukończeniu pracy.
25. Lubię kupować rzeczy, które są punktem wyjścia do dalszej pracy.
26. Czasami mogę siedzieć godzinami i pracować nad rozwiązaniem problemów, czytać
lub myśleć o życiu.
27. Potrafię wyobrazić sobie rzeczy.
28. Czuję się dobrze, kiedy zajmuję się innymi ludźmi.
29. Lubię, gdy dają mi kredyt zaufania w pracy.
30. Jestem podbudowana wierząc, że dobrze i starannie rozwiązałam powierzone mi
zadania.
89
31. Chciałabym najchętniej być sobą i wykonywać rzeczy praktycznie, pracować rękami.
32. Chętnie czytam książki na jakikolwiek z tematów, który budzi moją ciekawość.
33. Lubię wprowadzać w życie nowe pomysły.
34. W sytuacji, gdy mam jakieś problemy z innymi, preferuję rozmowę i znalezienie
rozwiązania.
35. Żeby osiągnąć sukces, należy mierzyć wysoko.
36. Lubię sytuacje, które wymagają ode mnie podejmowania decyzji i brania za nie
odpowiedzialności.
37. Lubię dyskutować.
38. Analizuję dany problem gruntownie, zanim podejmę działania.
39. Lubię zmieniać otoczenie tak, aby uczynić je czymś innym i specjalnym.
40. Kiedy jest mi przykro, znajduję przyjaciela, by z nim porozmawiać.
41. Kiedy proponuję plan, wolę żeby inni zajmowali się szczegółami.
42. Zwykle jestem zadowolona z miejsca, gdzie przebywam.
43. Praca na świeżym powietrzu dostarcza mi nowego zasobu energii.
44. Bez przerwy zadaję sobie pytanie „dlaczego?”.
45. Podoba mi się, że moja praca jest wyrazem mojego nastroju i uczuć.
46. Lubię znajdować sposoby pomagania ludziom, by byli bardziej ludzcy wobec siebie.
47. Branie udziału w podejmowaniu ważnych decyzji jest niezmiernie ciekawe.
48. Zawsze cieszę się, gdy ktoś inny przejmuje kierownictwo.
49. Lubię, gdy moje otoczenie jest proste i praktyczne.
50. Roztrząsam problem, dopóki nie znajdę odpowiedzi.
51. Piękno natury porusza coś ukrytego we mnie.
52. Bliskie stosunki z innymi są dla mnie ważne.
53. Lepsze stanowisko i awans są dla mnie ważne.
54. Efektywność to coś dla mnie – pracować określoną ilość godzin każdego dnia.
55. Dla uniknięcia chaosu potrzebny jest mi silny system z ustalonym prawem
i porządkiem.
56. Książki zmuszające do myślenia zawsze poszerzają moje horyzonty.
57. Bardzo cieszę się z możliwości pójścia na wystawę, do teatru czy do kina.
58. „Nie widziałam cię długi czas, powiedz co u ciebie?” – zawsze interesuję się losem
znajomych.
59. Niezmiernie ciekawą rzeczą jest możliwość wpływania na innych ludzi.
90
60. Kiedy przyrzekam, że coś zrobię, wykonuję to do najdrobniejszego szczegółu.
61. Solidna, fizyczna i twarda praca nikomu nie zaszkodzi.
62. Chciałabym nauczyć się wszystkiego, co jest dostępne o tematach, które mnie
interesuję.
63. Nie chcę być jak inni, lubię robić rzeczy inaczej.
64. „Powiedz mi, jak mogę ci pomóc?” – lubię pomagać innym.
65. Jestem gotów podjąć ryzyko, by kontynuować sprawy dalej.
66. Lubię jasne i precyzyjne linie postępowania, kiedy coś zaczynam.
67. Pierwsze co widzę w samochodzie, to dobry silnik.
68. Ci ludzie działają stymulująco na mój intelekt.
69. Kiedy czymś się zajmuję, mam tendencję do zapominania o całym świecie.
70. Martwi mnie, że jest tylu ludzi w naszym społeczeństwie, którzy potrzebują pomocy.
71. Zabawne jest podsuwać innym ludziom pomysły.
72. Nie znoszę kiedy ktoś bez przerwy zmienia metodę, kiedy akurat kończę zadanie.
73. Zwykle znajduję wyjście w sytuacjach „podbramkowych”.
74. Nawet samo czytanie o odkryciach jest ciekawe.
75. Lubię robić happeningi.
76. Zawsze staram się, jak mogę, by okazać uwagę ludziom, którzy wyglądają
na samotnych i bez przyjaciół.
77. Lubię działać.
78. Nie lubię robić rzeczy, które nie są zatwierdzone.
79. Sport jest ważny, jeśli ciało ma być zdrowe.
80. Sposób funkcjonowania natury budził zawsze moją ciekawość.
81. Zabawnie być w dobrym humorze i robić coś nadzwyczajnego.
82. Sądzę, że ludzie są w głębi duszy dobrzy.
83. Jeśli nie daję sobie rady za pierwszym razem, rozpoczynam jeszcze raz z nową
energią i entuzjazmem.
84. Cenię wysoko sytuacje, kiedy wiem, czego inni ode mnie oczekują.
85. Lubię rozłożyć rzeczy na czynniki pierwsze, by zobaczyć, czy dam sobie radę.
86. Działam zgodnie z dewizą „Nie denerwuj się, możemy przemyśleć sprawę
i zaplanować następny krok”.
87. Byłoby mi trudno wyobrazić sobie moje życie bez pięknych rzeczy wokół mnie.
91
88. Często tak się dzieje, że inni przychodzą do mnie, by opowiedzieć o swoich
problemach.
89. Zwykle nawiązuję kontakt z ludźmi, którzy mogą pokazać mi drogę do nowych
możliwości.
90. Nie potrzebuję dużo, by być szczęśliwym.
Teraz zakreśl te same liczby, które zostały zakreślone w teście do samooceny.
R
B
A
S
P
K
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
Zapisz liczbę cyfr zakreślonych w każdej kolumnie:
R____B____A____S____P____K____
Wpisz litery, które otrzymały największą liczbę punktów:
1.____2.____3.____
Teraz zapoznaj się ze szczegółowymi opisami Twojego typu predyspozycji zawodowych.
Obszar zainteresowań zawodowych – REALISTYCZNY
Typ realistyczny cechuje: niezależność, praktycyzm, sprawność fizyczna, przebojowość,
konserwatyzm, siła, logika, fizyczna koordynacja; preferuje wykorzystywanie zmysłów
wzroku i dotyku. Osoba ta lubi: napięcie, podejmowanie ryzyka, pracę na świeżym
92
powietrzu, konkretne problemy, pieniądze, posługiwać się narzędziami i maszynami. Posiada
uzdolnienia techniczne, ale często brakuje jej umiejętności społecznych. Jest określana jako:
konformistyczna, prostolinijna, nieelastyczna, naturalna, praktyczna, niedbająca o rozgłos,
oszczędna, mało drobiazgowa, nieskomplikowana, praktyczna, oszczędna, szczera, trzeźwo
myśląca, zasadnicza. Typowi realistycznemu odpowiadają realistyczne zawody, takie jak:
mechanik samochodowy, kontroler ruchu lotniczego, mierniczy, rolnik, elektryk. Posiada
uzdolnienia techniczne, ale często brakuje mu umiejętności społecznych. Problemy
zawodowe (i nie tylko) rozwiązuje poprzez podejmowanie konkretnych działań. Posiada
naturalną umiejętność szybkiej i realistycznej oceny sytuacji, jednak w zmieniających się
sytuacjach preferuje zachowania konwencjonalne, konserwatywne i praktyczne.
Cele życiowe
wynajdywanie przyrządów lub sprzętu; zostanie wybitnym sportowcem
niezależność, wolność, inteligencja, ambicja, opanowanie, pieniądze,
Wartości
władza, status
Samoocena
zdolności mechaniczne, techniczne; sprawność fizyczna
Uzdolnienia
i kompetencje
Preferowane
zachowania
Słabe strony
techniczne, manualne, rolnicze, techniczne elektryczne
posługiwanie się rzeczami, narzędziami, maszynami i zwierzętami
społeczne, oświatowe
Przykładowe kompetencje przydatne w życiu zawodowym: używanie narzędzi do obróbki
mechanicznej drewna (piła mechaniczna, obrabiarka ...), rysowanie w skali, posługiwanie się
narzędziami stolarskimi, wykonywanie napraw hydraulicznych.
Przykładowe czynności do wykorzystania w życiu zawodowym: naprawiane urządzeń
mechanicznych, wykonywanie przedmiotów z drewna, pracowanie na świeżym powietrzu,
obsługa maszyn lub sprzętu zmechanizowanego.
( Lamb R, Hurst P, Kennedy R. (1996). Testy i autotesty w poradnictwie zawodowym. Zeszyty
informacyjno- -metodyczne doradcy zawodowego nr 6. Krajowy Urząd Pracy, Warszawa.)
Obszar zainteresowań zawodowych – BADAWCZY
93
Jest to osoba o wyraźnych zainteresowaniach badawczych i cechuje ją: niezależność,
ciekawość świata, intelektualizm, chęć analizowania swoich myśli i uczuć, brak
tradycjonalizmu. Takie osoby korzystają z zasobu informacji, posiadają swoiste powiązania
z ludźmi i rzeczami, stosują przyrządy do badania idei: posiadają zdolności intelektualne,
umiejętność logicznego myślenia. Osoby te lubią: studiowanie, wyzwania, wymianę myśli
i skomplikowane, abstrakcyjne problemy, gdyż są zainteresowane adekwatnym odbiorem,
rozumieniem i przewidywaniem otaczającej rzeczywistości. Dają sobie świetnie radę
z analizowaniem zarówno otaczającej rzeczywistości, jak też abstrakcyjnych problemów.
Potrafią być wnikliwe, sprawnie kojarzyć odległe nawet fakty, wyciągać poprawne wnioski
i dokonywać syntez. Osoby te mają otwarty umysł i ciekawość otaczającego świata. Szybko
się uczą. Posiadają uzdolnienia matematyczne i naukowe, kompetencje analityczne,
i werbalne, ale często brakuje im uzdolnień przywódczych. Wykonują zawody, które wiążą
się z czynnościami analitycznymi i intelektualnymi, których celem jest identyfikowanie
i rozwiązywanie problemów, tworzenie lub wykorzystywanie wiedzy. Są określane jako:
analityczne,
ostrożne,
praktyczne,
niezależne,
dokładne,
racjonalne,
powściągliwe,
niezrozumiałe, mające wgląd w siebie. Obszar zainteresowań badawczych wskazuje także
prawdopodobną łatwość przekwalifikowania się i nabycia nowych kompetencji i umiejętności
zawodowych.
Cele życiowe
wynajdywanie wartościowych produktów; teoretyczny wkład do nauki
Wartości
inteligencja, logiczność, ambicja, mądrość, nauka
Samoocena
zdolności matematyczne, szkolne, intelektualne
Uzdolnienia
i kompetencje
Preferowane
zachowania
Słabe strony
Przykładowe
naukowe i pedagogiczne, matematyczne
badanie zjawisk: fizycznych, biologicznych, kulturowych
przywództwo, perswazja
kompetencje:
przeprowadzanie
eksperymentu
naukowego
lub
badań
empirycznych, interpretowanie wzorów chemicznych, korzystanie z komputera w badaniach
naukowych, rozumienie roli DNA w genetyce.
94
Przykładowe czynności do wykorzystania w życiu zawodowym: czytanie książek naukowych,
praca w ośrodku naukowym lub badawczym, stosowanie matematyki w problemach
badawczych, zajmowanie się zagadnieniami naukowymi lub technicznymi.
Obszar zainteresowań zawodowych – ARTYSTYCZNY
Osoby o zainteresowaniach zawodowych charakterystycznych dla typu artystycznego cechuje: kreatywność, uczuciowość, poczucie estetyki, analizowanie swoich myśli i uczuć,
ekspresyjność. Są inteligentne, wrażliwe na kolory, formę, dźwięki; za pomocą procesów
myślowych przetwarzają informacje uzyskane za pomocą zmysłów. Lubią piękno, wymianę
myśli, interesujące i niezwykłe widoki. Posiadają uzdolnienia artystyczne pisarskie,
muzyczne lub w zakresie sztuk pięknych, wymagające innowacyjności i kreatywności, ale
często brakuje mu uzdolnień urzędniczych. Są określane jako: skomplikowane, emocjonalne,
oryginalne, ekspresyjne, niezależne, otwarte, wrażliwe, niekonformistyczne, obdarzone
wyobraźnią, skoncentrowane na uczuciach, impulsywne, niepraktyczne, rozwiązujące
problemy zawodowe w sposób twórczy i nietypowy. Lubią pracować w nieschematycznych
sytuacjach, używając wyobraźni i możliwości twórczych. Sztuka jest dla nich ważnym
elementem życia i otoczenia. Osoby te odczuwają sporą satysfakcję z odbioru sztuki, choć
indywidualne preferencje, zarówno wobec gatunków sztuki, jak też konkretnych stylów mogą
być bardzo zróżnicowane. W pracy zawodowej mogą i powinni wykorzystywać owo
zaangażowanie i czerpaną radość z estetycznego i twórczego aspektu własnych działań,
zarówno poprzez wykorzystywanie swoich zdolności i pasji twórczych, jak też realizowanie
samego kontaktu ze sztuką, np. w ramach aktywności instytucjonalnej bądź menedżerskiej na
rynku sztuki.
Cele życiowe
zostanie
sławnym
artystą,
publikowanie
powieści,
oryginalne
malowanie, muzyczne kompozycje
Wartości
równość, odwaga, wyobraźnia, świat piękna, estetyka
Samoocena
zdolności artystyczne, ekspresyjny, oryginalny, intuicyjny, niezależny
Uzdolnienia
i kompetencje
artystyczne, języki, sztuka, muzyka, teatr, pisarstwo
Preferowane
posługiwanie się materiałem fizycznym, słownym i ludzkim w celu
zachowania
wytworzenia dzieł sztuki lub produktów
95
Słabe strony
biurowe
Przykładowe czynności: szkicowanie, rysowanie, malowanie, występowanie przed innymi,
gra w zespole lub orkiestrze, robienie portretów lub fotografii.
Przykładowe kompetencje: malowanie lub rzeźbienie, aranżowanie lub komponowanie
muzyki, projektowanie ubiorów lub mebli, pisanie nowel.
Obszar zainteresowań zawodowych – SPOŁECZNY
Typ społeczny cechuje otwartość na kontakty z ludźmi, chęć przywództwa, zainteresowanie
ludźmi, uczuciowość, potrzeba spełniania się, odpowiedzialność. W pracy z innymi używa
uczuć, słów, idei. Posiada umiejętność wczuwania się, rozumienia spraw, jest otwarty,
naturalny, taktowny, lubi pomagać innym. Rozwiązuje problemy zawodowe kierując się
uczuciami. Wartości ważne w pracy to: równość, poczucie własnej godności, wyrozumiałość
i uczynność. Osoba reprezentująca typ społeczny określana jest jako: wpływająca na innych,
pomagająca, idealista, uprzejma, cierpliwa, przekonywująca, współpracująca, empatyczna,
przyjazna, wielkoduszna, odpowiedzialna, uspołeczniona, taktowna, rozumiejąca i ciepła. Posiada uzdolnienia i talenty społeczne, kompetencje interpersonalne oraz umiejętność
obchodzenia się z ludźmi, ale często brakuje jej uzdolnień technicznych.
Przykładowe czynności odpowiednie dla osoby reprezentującej typ społeczny: pomaganie
innym w ich problemach, uczenie w szkole, opiekowanie się pacjentami chorymi umysłowo,
praca społeczne.
Do przykładowych kompetencji należą: łatwość rozmowy z każdym człowiekiem, pomaganie
ludziom, którzy są wytraceni z równowagi lub w kłopotach, pomaganie innym w uczeniu
ludzi, osiąganie lepszych wyników w pracy z ludźmi niż w pracy z przedmiotami, ideami.
Cele życiowe
Wartości
pomaganie innym; ponoszenie ofiary dla innych; kompetentny
nauczyciel lub terapeuta
równość, poczucie własnej godności, wyrozumiałość, uczynność
lubiący pomagać innym, rozumiejący innych, zdolności nauczania
Samoocena
działalność społeczna i etyczna
Uzdolnienia
społeczne, kierownicze i handlowe, interpersonalne, oświatowe,
i kompetencje
stosunki międzyludzkie
96
Preferowane
manipulowanie innymi w celu rozwoju informowania, szkolenia,
zachowania
leczenia lub oświecenia
Słabe strony
manualne, techniczne, naukowe
Przykładowe kompetencje przydatne w życiu zawodowym: łatwość rozmowy z każdym
człowiekiem, pomaganie ludziom, którzy są wytrąceni z równowagi lub w kłopotach,
pomaganie innym w uczeniu ludzi, osiąganie lepszych wyników w pracy z ludźmi niż
w pracy z przedmiotami i ideami. Przykładowe czynności, do wykorzystania w życiu
zawodowym: pomaganie innym w ich problemach, uczenie w szkole, opiekowanie się
pacjentami chorymi umysłowo, praca społeczna.
Obszar zainteresowań zawodowych – INICJATOR / TYP PRZEDSIĘBIORCZY
Typ przedsiębiorczy cechuje: energiczność, niezależność, pełna wiara we własne siły, chęć
dominacji, elokwentność; w pracy z ludźmi i podczas wykonywania zadań kierują się
uczuciami i logiką. Osoby takie lubią organizować, przekonywać, kierować, administrować.
Lubią pracować z ludźmi – mieć wpływ na nich, przekonywać lub występować publicznie,
albo też chcą być przywódcami lub chcą zarządzać dla osiągnięcia zysku lub celów
wyznaczonych przez organizację Typowi przedsiębiorczemu odpowiadają wymagające
przedsiębiorczości zawody, takie jak: sprzedawca, menedżer, kierownik, producent
telewizyjny, menedżer sportowy, zaopatrzeniowiec. Osoby typu przedsiębiorczego posiadają
umiejętności przywódcze, łatwość perswazji, wywierania wpływu na innych oraz
wysławiania się, ale często brakuje im uzdolnień naukowych. Są określane jako: dbające
o zysk, ugodowe, ambitne, władcze, energiczne, pewne siebie, poszukujące wrażeń, nie
bojące się ryzyka, towarzyskie, eksponujące się, ekstrawertywne, rozmowne, kokieteryjne,
optymistyczne. Osoby reprezentujące typ przedsiębiorczy rozwiązują problemy zawodowe
poprzez podejmowanie ryzyka. Posiadają naturalną umiejętność szybkiego i elastycznego
dostosowywania się do zmian.
Ponadto osoby o zainteresowaniach przedsiębiorczych, ze zmieniających się sytuacji potrafią
wyciągnąć maksimum korzyści dla siebie, przy czym korzyści tych nie należy traktować
wyłącznie w kategoriach finansowych. Każdą aktywność, w którą się angażują są skłonni
traktować, jako swojego rodzaju inwestycję, która, choć teraz niesie pewne koszty,
w przyszłości, nawet dość odległej, przyniesie korzyści.
97
Cele życiowe
zostanie liderem społecznym; ekspert od finansów i handlu; podobanie się
i bycie dobrze ubranym
wolność, ambicja, (-) wyrozumiałość, (-) uczynność, osiągnięcia
Wartości
na polu polityki i gospodarki
agresywny,
Samoocena
lubiany,
pewny
siebie,
towarzyski,
o
zdolnościach
pedagogiczne,
zarządzania,
krasomówczych i przywódczych
Uzdolnienia
kierownicze
i
handlowe,
społeczne,
i kompetencje
urzędnicze, interpersonalne, przywódcze, umiejętność perswazji
Preferowane
manipulowanie innymi w celu osiągnięcia celów organizacji lub korzyści
zachowania
ekonomicznych
Słabe strony
naukowe
Przykładowe kompetencje, przydatne w życiu zawodowym: bycie dobrym mówcą, ambicja
i asertywność, zdolności handlowe, umiejętności przywódcze.
Przykładowe czynności, do wykorzystania w życiu zawodowym: prowadzenie własnej firmy
lub oferowane usług, pełnienie roli przewodniczącego jakiejś grupy, nadzorowanie pracy
innych, praca w charakterze konsultanta ds. organizacji lub handlu.
Obszar zainteresowań zawodowych –
KONWENCJONALNY/ TRADYCJONALISTA
Typ konwencjonalny cechuje: łagodne usposobienie, dokładność, odpowiedzialność, logika
myślenia; wykorzystuje ona informacje płynące z narządów zmysłów i procesów myślowych.
Osoba ta lubi: porządek, zdecydowanie, bezpieczeństwo, identyfikowanie się z osobami
osiadającymi władzę, wpływy. To ludzie, którzy lubią mieć do czynienia z danymi, lubią
pisać lub obliczać, wykonywać prace ze zwróceniem uwagi na szczegóły lub kierując się
instrukcjami innych osób. Posiadają uzdolnienia urzędnicze i rachunkowe oraz zdolności wykonywania zadań wymagających precyzji, ale często brakuje im uzdolnień artystycznych.
Są określani jako: dokładni, sumienni, defensywni, skuteczni, nieelastyczni, kontrolujący się,
metodyczni, zdyscyplinowani, wytrwali, praktyczni, rozważni, nierozrzutni, bez polotu,
mający zamiłowanie do porządku. Typ konwencjonalny charakteryzuje się dobrą organizacją
wszelkiej działalności, dokładnością czasem wręcz drobiazgowością. Osoby te wykazują
98
się skrupulatnością i sumiennością starając się zawsze przestrzegać obowiązujących reguł.
Rozwiązując problemy zawodowe kierują się uznanymi zasadami, regułami.
Cele życiowe
ekspert od finansów i handlu;
duży wkład pracy;
Wartości
osiągnięcia w biznesie, (-) wyrozumiałość, (-) wyobraźnia,
Samoocena
konformistyczny, zorganizowany, zdolności urzędnicze i arytmetyczne
Uzdolnienia
i kompetencje
Preferowane
zachowania
Słabe strony
zdolności urzędnicze, biurowe, obliczeniowe
manipulowanie danymi
artystyczne
Przykładowe kompetencje przydatne w życiu zawodowym: porządkowanie korespondencji
lub innych papierów, posługiwanie się urządzeniami do przetwarzania danych, prowadzenie
dokładnych zapisów płatności lub sprzedaży, pisanie listów urzędowych.
Przykładowe czynności do wykorzystania w życiu zawodowym: wykonywanie prostych
obliczeń arytmetycznych w handlu lub księgowości, prowadzenie dokładnych zapisów
wydatków, sporządzanie inwentarzu dostaw lub produktów, sprawdzanie, czy nie ma błędów
w dokumentacji lub braków w produktach.
Może się zdarzyć, że nie będziesz reprezentował/a tylko jednej kategorii. Często
predyspozycje przenikają się w następujący sposób:
- Realista – Badacz – Artysta
- Badacz – Artysta – Społeczny
- Artysta – Społeczny – Inicjator
- Społeczny – Inicjator – Tradycjonalista
- Inicjator – Tradycjonalista - Badacz
Ćwiczenie 4 TEST NA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ
Cel: określenie typu przedsiębiorcy
99
Opis: Test składa się z pytań i stwierdzeń. Przy pytaniach i stwierdzeniach, z którymi się
uczestnik zgadza pisze T (dla TAK) i N (dla nie).
Należy
odpowiadać spontanicznie i zaznaczać te odpowiedzi, które przychodzą jako
pierwsze na myśl po przeczytaniu pytania.
Nie należy zastanawiać się długo - tu nie ma dobrych lub złych odpowiedzi.
1. Ważniejsze jest życie w spokoju od ciągłego poszukiwania i podążania do nowych
celów.
2. Odpowiadałaby mi sytuacja, gdybym był(a) sam(a) dla siebie szefem.
3. Jestem osobą, która szybko się irytuje.
4. Zawsze traktuję osobę będącą moim przełożonym lub mającą nade mną władzę
z ostrożnością i respektem.
5. Gdy rozmawiam z osobami z władz lub moimi przełożonymi czuję się rozluźniony(a)
i pewny(a).
6. Często martwię się drobnymi sprawami.
7. Wolę pracować z osobą trudną i dobrze znającą się na zagadnieniu, niż zgodną,
ale niezbyt kompetentną.
8. Czy masz tendencję do bycia pesymistą i zbyt ostrożną osobą w sytuacjach trudnych?
9. Czy dobrze się czujesz w towarzystwie, gdzie wszyscy sobie żartują i robią nawzajem
kawały?
10. Czy miał(a)byś coś przeciwko, aby wyjechać do mało atrakcyjnej części kraju, gdyby
to była forma promocji, awansu?
11. Czy potrafisz wykonywać pracę monotonną i powtarzającą się bez uczucia znudzenia?
12. Czy mógł(a)byś osiągnąć więcej, gdyby bardziej doceniano Twoje wysiłki?
13. Czy denerwuje
Cię
marnotrawstwo
(włączone
niepotrzebnie
światło,
wyrzucona żywność)?
14. Czy potrafisz czuć się zupełnie zrelaksowana(y) wyjeżdżając na wakacje?
15. Za dużo jest praw i zasad w dzisiejszych czasach.
16. Starałem(łam) się pracować ciężko, aby być wśród najlepszych w Twojej dziedzinie.
17. Denerwuję się kiedy mój zegarek idzie niewłaściwie.
18. Toleruję całkowicie odmienne od moich poglądy i szanuję opinie innych osób.
19. Ograniczam swoje życie towarzyskie lub rekreację, aby pracować bardziej efektywnie.
100
20. Masz opory przed traktowaniem nazbyt uprzejmie osób, które kiedyś mogą się
przydać w mojej karierze.
21. Jest ważne, aby osiągać większy sukces, niż osoby płci przeciwnej.
22. Jestem zła(y), gdy ludzie są niepunktualni.
23. Ważniejsze jest dla mnie bycie sobą, niż poprawianie - ulepszanie siebie.
24. Lubię się wprawiać alkoholem w dobry humor.
25. Czuję się źle i niespokojnie, gdy czuję, że marnuję mój czas.
26. Lubię gry hazardowe (toto-lotek, zakłady piłkarskie, ruletkę, losy).
27. Lubię wprowadzać zmiany i ulepszenia w organizacji i sposobie działania.
28. Z trudem zapominam o pracy, gdy kończą godziny pracy.
29. Czy brak wydajności denerwuje Cię?
30. Czy denerwuje Cię, gdy przełożony mówi Ci co masz robić?
31. Czy lubisz sobie żartować z innych?
32. Czy cierpisz na bezsenność?
33. Czy denerwuje Cię, kiedy Twój zwierzchnik mówi Ci, jak lepiej wykonywać Twoją
pracę?
34. Potrafię wybaczyć koleżance, koledze ich brak wiedzy lub umiejętności tak długo,
jak długo są dla mnie mili.
35. Ktoś kto wstępuje w związek małżeński głównie z powodów finansowych
lub wpływów jest głupi.
36. Po wykonaniu dobrej pracy często mam uczucie, że mogłabym to zrobić jeszcze
lepiej.
ODPOWIEDZI
Za odpowiedź TAK
na pytania nr 2, 3, 5, 6, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 25, 27, 29, 30, 31, 32, 33, 36
zapisz sobie po 1 punkcie.
Za odpowiedź NIE
na pytania nr 1, 4, 7, 8, 9, 10, 11, 14, 23, 24, 26, 28, 34, 35
zapisz sobie po 1 punkcie.
ZSUMUJ WYNIKI I SPRAWDŻ JAKIM TYPEM PRZEDSIĘBIORCY JESTEŚ.
0 - 10 punktów - TYPOWI PODWŁADNI
101
11 - 19 punktów - RZETELNI BANKIERZY
20 - 24 punktów - KIEROWNICY Z CECHAMI PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
25 - 30 punktów - PRZEDSIĘBIORCY Z SILNYMI TENDENCJAMI DO PROWADZENIA
WŁASNEJ DZIAŁALNOŚCI
31 - 36 punktów - PRZEDSIĘBIORCY NEUROTYCZNI
TYPOWI PODWŁADNI
Osoby, u których brak jakichkolwiek cech do prowadzenia działalności na własny rachunek.
RZETELNI BANKIERZY
Nie lubisz podejmować ryzyka. Masz naturę osoby rozważnej i dokładnej. Wolisz
obserwować działania innych osób, niż być przywódcą. Nie musisz mieć stałego kontaktu
z ludźmi. Odpowiada Ci spokojna praca i ograniczona odpowiedzialność. Wolisz wypełniać
polecenia, niż je wydawać. Sprawdzasz się w tych działaniach, gdzie potrzebne jest myślenie
analityczne i precyzja. Można ci powierzać pieniądze bez obawy, że zrobisz z nimi coś
ryzykownego. Sprawdzisz się w księgowości, dziale kontroli jakości oraz we wszelkich
działaniach wymagających dokładności.
KIEROWNICY Z CECHAMI PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
Lubisz przebywać z ludźmi, organizować im pracę, planować nieduże przedsięwzięcia
i kontrolować bieżące działania. Podejmowanie ryzyka w Twoim przypadku ma dużo
wspólnego z chłodną kalkulacją. Nadmiar fantazji i zbytnie ryzyko w działaniach u innych
ludzi drażni Cię. Współpraca z innymi nie stanowi dla Ciebie żadnego problemu, umiesz się
dostosować do grupy. Obowiązki wypełniasz zgodnie z poleceniami. Lubisz wiedzieć,
co konkretnego wynika z Twoich działań. Poszukujesz rozwiązań pewnych, sprawdzonych
i już wcześniej wykorzystanych. Sprawdzisz się jako przedsiębiorca niedużego
przedsiębiorstwa, kierownik grupy ludzi uporządkowanych.
PRZEDSIĘBIORCY Z SILNYMI TENDENCJAMI DO PROWADZENIA WŁASNEJ
DZIAŁALNOŚCI
Lubisz
podejmować
ryzyko,
lubisz
niepewne
sytuacje
i
dreszcz
emocji,
gdy oczekujesz na rezultat swojej decyzji. Masz umiejętność oddawania spraw własnemu
biegowi wydarzeń, gdy jest to konieczne. Uporządkowanie i rutyna Cię męczą.
102
Przełamywanie barier i łamanie zasad sprawia Ci przyjemność. Skupiasz się na tym, co
w danej chwili Cię interesuje. Nie masz zwyczaju kontrolowania innych osób, wolisz
pobudzać ich do myślenia i działania. Sprawdzisz się jako prawdziwy przedsiębiorca lub
kreatywny kierownik aktywnego zespołu ludzi.
PRZEDSIĘBIORCY NEUROTYCZNI
Twoja chęć podejmowania ryzyka jest bardzo duża. Masz wyjątkowe skłonności do hazardu
i chęć ciągłego wygrywania. Przeżywasz, gdy coś Ci się nie powiedzie. Nie umiesz
przegrywać. Współpraca z Tobą może być fascynująca, ale równocześnie bardzo uciążliwa.
Lubisz działania spontaniczne i silne emocje. Nie chcesz robić planów, ani zastanawiać się,
co może stać się, gdy podejmiesz niewłaściwą decyzję. Współpraca z innymi jest możliwa
tylko wtedy, gdy poddadzą się Twojej woli. Kontrola działań innych ludzi Cię nudzi.
Sprawdzisz się w wolnych zawodach lub na niezależnym i samodzielnym stanowisku.
Ćwiczenie 5 „TECZKA KLIENTA”
Cel: analiza posiadanych predyspozycji zawodowych
Opis: Ćwiczenie polega na dokonaniu osobistego bilansu posiadanych przez uczestnika
predyspozycji zawodowych. Trener dokładnie przekazuje instrukcje do ćwiczenia i omawia
jego
cel.
Każdy
uczestnik
indywidualnie
uzupełnia
6
wskazanych
kategorii:
1”wartości życiowe”, 2 „zainteresowania”, 3 „cechy osobowości”, 4 „kwalifikacje
zawodowe”, 5 „kompetencje”, 6 „cele zawodowe”.
103
Moje wartości.
To, co jest dla mnie ważne.
Moje zainteresowania.
Moje cechy osobowości.
Jaki jestem?















Moje kwalifikacje /
ukończone szkoły, kursy,
Moje kompetencje /
Cele zawodowe.
szkolenia
posiadane umiejętności
Co jest moim celem?


















Ćwiczenie 6 SPRAWDŹ DO CZEGO SIĘ NADAJESZ
Cel: określenie obszarów zawodowych
Opis: Trener wyjaśnia uczestnikom cel ćwiczenia oraz sposób wykonania. Rozwiązanie tego
testu wskaże w jakich obszarach zawodowych uczestnik realizuje się najlepiej oraz jak może
zastosować nową wiedzę na swój temat np. na rozmowie kwalifikacyjnej.
Każdy uczestnik samodzielnie wykonuje test i zaznacza punkty w tabeli.
104
1. Zbliża się ważna uroczystość. Kupujesz nowe ubranie ponieważ:
a/ chcesz zrobić wrażenie na pozostałych uczestnikach
b/ nie chcesz odstawać strojem od innych gości
2. Gdy nie masz pieniędzy
a/ zaglądasz do sklepów, by wiedzieć co chciałbyś kupić w najbliższym czasie
b/ unikasz sklepów, by nie przypominać sobie o pustkach w portfelu
3. Kupujesz nowy rower. Sprzedawca oferuje dwa modele podobnej jakości. Jeden ma nieco
lepsze wyposażenie, drugi przedłużoną gwarancję
a/ wybierasz dodatkową gwarancję – zawsze to rok dodatkowego spokoju
b/ kupujesz lepsze wyposażenie
4. Twoja firma negocjuje ważny kontrakt. Poprzednie negocjacje nie poszły najlepiej:
a/ myślisz, jaką taktykę zastosować tym razem, aby uzyskać najkorzystniejsze warunki
b/ analizujesz przebieg ostatnich negocjacji, by nie powtórzyć popełnionych błędów
5. Zbliżają się wakacje. Planując urlop przy ograniczonym budżecie
a/ zastanawiasz się jak sfinansować wymarzony wyjazd
b/ wybierasz miejsce wypoczynku tak, aby na pewno nie zabrakło Ci pieniędzy
6. Pisząc CV:
a/ zwracasz uwagę na podkreślenie swojej wiedzy i kompetencji
b/ szukasz oryginalnych pomysłów, aby się wyróżniało
7. Pod nieobecność Twojego szefa pojawia się możliwość bardziej korzystnej transakcji.
Klient niecierpliwie domaga się niestandardowej decyzji
a/ prosisz klienta o cierpliwość, jak tylko szef wróci podejmie decyzję
b/ podejmujesz decyzję sam, taka okazja może się już nie powtórzyć
8. Zepsuło Ci się auto. Potrzebujesz pilnie wyjechać do innego miasta. Przyjaciel chce Ci
pożyczyć swój nowy, bardzo kosztowny samochód
a/ pożyczasz auto
105
b/ jedziesz pociągiem – nie chcesz myśleć, ile kosztowałoby zarysowanie takiego cacka
9. W czasie rozmowy rekrutacyjnej
a/ ważysz każde słowo i starasz się nie popełnić żadnego błędu
b/ uważasz, że rozmówca to taki sam człowiek jak ty, a własnej osobowości i tak nie
da się ukryć
10. Sukces w każdym zawodzie wymaga:
a/ rozwagi
b/ determinacji
11. Przy zakładaniu nowej firmy priorytetem są:
a/ kapitał i rezerwy finansowe
b/ genialny pomysł i strategia realizacji
12. W pracy zespołowej najważniejsze jest:
a/ precyzyjne określenie zadań dla każdego członka zespołu
b/ wspólnie wyznaczony cel
13. Szukając pracy stawiam na:
a/ prestiż firmy
b/ prestiż mojej sytuacji zawodowej
14. Według Ciebie kreatywność to:
a/ gotowość do podejmowania wyzwań
b/ wnoszenie rozwiązań
15. Wolisz pracować:
a/ na pewnej, bezpiecznej posadzie
b/ w każdym miejscu, w którym coś będzie zależało od Ciebie
16. Wybierz trzy najbliższe Ci słowa:
a/ ryzyko
b/ wyzwanie
106
c/ rozwaga
d/ odwaga
e/ bezpieczeństwo
f/ doświadczenie
17. Przeczytaj poniższy tekst i wybierz ten, który Ci się bardziej podoba:
a/ Dzisiaj muszę porozmawiać z szefem – może w tym projekcie coś dla niego jest
ważne, o czym jeszcze nie wiem. Nie możemy się pomylić w realizacji, bo od tego projektu
zależy przyszłość naszego działu.
b/ Najważniejsza sprawa na dzisiaj to rozmowa z szefem – chcę mu wykazać, że zadania są
dobrze przydzielone, a ludzie przygotowani do działania. Ten projekt to duża
szansa dla naszego działu.
Podsumuj liczbę zaznaczeń w każdej kolumnie.
Numer pytania
Odpowiedzi A
Odpowiedzi B
1
a
b
2
a
b
3
b
a
4
a
b
5
a
b
6
b
a
7
b
a
8
a
b
9
b
a
10
b
a
11
b
a
12
b
a
13
b
a
14
a
b
15
b
a
107
16
17
a
c
b
e
d
f
b
a
Suma
108
Odpowiedzi A – liczba większa niż 11
Jesteś osobą, której sposób myślenia ukierunkowany jest na przyszłość. Lubisz wiedzieć
czego chcesz i często zastanawiasz się, jak coś ulepszyć, aby to osiągnąć. Problemy
zamieniasz w ekscytujące zadania. Nie obce Ci jest ryzyko, a sprawy trudne uważasz
za fascynujące przygody. Podejmując się jakiegoś działania, z góry widzisz efekty. Lubisz
ruch i zmiany. Problem sprawia Ci stagnacja i powtarzające się zajęcia. Pamiętaj, by przy
zamiłowaniu do zmian nie zapomnieć o konsekwentnej realizacji kluczowych celów.
W perspektywie wyboru pracy:
Najlepiej sprawdzisz się w zawodach pozbawionych sztywnych granic proceduralnych.
Potrzebujesz przestrzeni do szybkiego podejmowania decyzji, tworzenia nowych strategii,
zarządzania ludźmi czy organizowania nowych obszarów działalności.
(przykłady: dział marketingu, architektura, różne szczeble zarządzania, sztuka, handel).
W trakcie rozmowy kwalifikacyjnej:
•
•
•
podkreśl swoją niezależność w sposobie myślenia,
zaznacz upór w szukaniu rozwiązań,
podaj przykłady sytuacji, w których znalazłeś rozwiązanie.
Zrezygnuj z:
•
•
przesadnego entuzjazmu w formułowaniu wypowiedzi,
zbyt ogólnego i powierzchownego opisywania dotychczasowych doświadczeń.
Odpowiedzi B – liczba większa niż 11
Jesteś osobą, która podłoże obecnego zachowania znajduje w osobistych doświadczeniach, praktycznym potwierdzeniu znajomości tematu. Analizując wydarzenia, uczysz
się, co w życiu się opłaca, a czego na pewno robić nie należy. Nadzwyczaj sprawnie odnajdujesz w różnych sytuacjach słabe punkty, dzięki czemu zwykle zapobiegasz niepowodzeniom. Lubisz mieć pewność, że obrany cel leży w zasięgu Twoich możliwości. Gdy
podejmujesz ryzyko, dokładnie szacujesz jego wartość. Lubisz mieć maksimum informacji.
Zespołowi dajesz poczucie stabilności i oparcia. Czasem możesz być uważany za krytyka,
jednak dzięki temu stanowisz równowagę dla pomysłów zbyt euforycznie nastawionych
kolegów.
Dobrze sprawdzasz się na stanowiskach, które mają jasno określone granice
odpowiedzialności, a zadania do wykonania są klarownie sprecyzowane. W takich warunkach
109
czujesz się bezpiecznie, potrafisz być decyzyjny i zmotywowany do pracy. Świetnie
sprawdzasz się w zawodach wymagających stałej kontroli, nadzoru nad prawidłowością
realizowanych prac (przykład: analityk, kontroler jakości, laborant, księgowy).
•
•
•
podkreśl korzyści płynące z porządku i systematyczności działań,
mów otwarcie, że lepiej czujesz się w jasno określonych zadaniach i obowiązkach,
podaj przykład sytuacji, w której osiągnąłeś sukces dzięki umiejętności analizowania
zdarzeń.
Uważaj na:
•
•
nadmierne dopytywanie się o szczegóły przyszłych obowiązków,
zbyt obszerne wypowiedzi na temat Twoich doświadczeń.
Odpowiedzi A i B – liczby mniejsze niż 12
Jeśli liczby punktów w obu kolumnach są mniejsze niż 12, oznacza to, że wciąż szukasz
najlepszych dla siebie sposobów zachowań. Najlepszą motywację i zdolność decydowania
osiągasz w sytuacjach, gdy obszar, po którym się poruszasz, jest Ci znany co najmniej na
poziomie ogólnym, wtedy potrafisz przenosić góry. Równocześnie w niektórych sytuacjach
potrzebujesz płaszczyzny bez ustanowionych granic. Przede wszystkim lubisz działać, tyle
tylko, że w niektórych sytuacjach potrzebujesz narzuconego odgórnie planu, a w innych
chcesz ten plan współtworzyć. Przeanalizuj kilka doświadczeń z przeszłości i odpowiedz
sobie na pytanie, jakie sytuacje uruchamiają u Ciebie proces działania według narzuconych
reguł, a jakie proces decydowania o regułach.
Dobrze sprawdzasz się w zawodach, które wymagają z jednej strony badawczego podejścia,
z drugiej dają możliwość działania. Przetwarzanie danych, na podstawie których da się
stworzyć klarowny plan działań i rozwoju, to strategia dla Ciebie. (przykłady: programista,
pracownik produkcji, pracownik biurowy).
•
•
•
wykaż, że dla Ciebie ważne jest przetwarzanie planów na działanie,
potwierdzaj Twoją umiejętność łączenia wytycznych z twórczą inicjatywą,
daj przykład sytuacji, w której sprawdza się Twoja strategia.
Uważaj na:
•
•
•
używanie zwrotów „nie wiem czy mogę się tego podjąć, z uwagi na zbyt małe
doświadczenie”,
niezbyt klarowne wypowiedzi, mogące sugerować brak zdecydowania.
110
(Psychotest, Opracowanie Andy Collins w: Perspektywy nr 11 z 2000 r.)
ZAŁĄCZNIK 3
Ćwiczenie 1 NADANIE NOWYCH IMION
Metodyka: ćwiczenie indywidualne i dyskusja
Cel: integracja grupy, ćwiczenie „na rozruszanie mięśnia mózgowego”
Opis: trener prosi uczestników, aby nadali sobie nowe imiona na wzór imion indiańskich. Np.
urodzona w listopadzie ale wolała czerwiec; siostra lwa, która pokochała barana; trawa, która
podeptano, ale się podniosła. Wysiłek uczestników ma być skierowany na wymyślanie sobie
imienia, które w sposób metaforyczny oddawałoby jakąś prawdę o noszącej je osobie. Jest to
ćwiczenie z kreatywności. Uczestnicy zapisują nowe imiona na kolorowych kartkach
i stawiają przed sobą.
! Trener także nadaje sobie imię.
Ćwiczenie 2 KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA
Cel: rozwijanie umiejętności z zakresu komunikacji werbalnej
Opis: Trener pokazuje uczestnikom dziurkacz i prosi, aby każdy samodzielnie opisał go na
kartce w kilku zdaniach, bez użycia jego nazwy. Trener wiesza na tablicy opisy dziurkacza
i pokazuje uczestnikom różnice w postrzeganiu. Nagradza najbardziej precyzyjny opis.
Ćwiczenie 3 KOMUNIKACJA WERBALNA
Metodyka: praca w grupach
Cel: rozwijanie umiejętności z zakresu komunikacji werbalnej
Opis: Trener dzieli uczestników na kilka grup. Każda z grup ma za zadnie wymienić rodzaje
pytań, podać przykłady oraz ich zastosowanie. Po wykonanym ćwiczeniu grupy prezentują
efekty swojej pracy.
111
Rodzaj pytania
Pytanie
Co możemy uzyskać?
112
Ćwiczenie 4 PARAFRAZA
Metodyka: praca w grupach
Cel: rozwijanie umiejętności komunikacji interpersonalnej
Opis: Trener dokładnie wyjaśnia cel i sposób realizacji ćwiczenia. Trener tworzy dwie 5
osobowe grupy. Zadaniem jednej grupy jest wypowiadanie się na temat awarii w firmie
i skutków z nią związanych. Natomiast druga grupa aktywnie słucha a po zakończonej
wypowiedzi, trwającej pięć minut (trener kontroluje czas) dokonują parafrazy tego co
usłyszeli. Pozostałe osoby, które przysłuchiwały i przyglądały się ćwiczeniu wskazują plusy
i minusy pracy każdej grupy, tzn. sposób formułowania komunikatu, mowa ciała jednej
i drugiej grupy podczas ćwiczenia oraz poprawność parafrazy.
Ćwiczenie 5 ASERTYWNOŚĆ
Metodyka: ćwiczenie indywidualne
Cel: rozwijanie postaw asertywnych
Opis: Każdy z uczestników samodzielnie wypełnia mapę potrzeb. Po zakończeniu ćwiczenia
chętne osoby omawiają swoje wyniki.
MAPA ASERTYWNOŚCI
Tak,
Nie, raczej
raczej tak
nie
OBRONA SWOICH PRAW W KONTAKTACH OSOBISTYCH
Jeżeli ktoś zachowuje się wobec Ciebie w sposób
niesprawiedliwy lub krzywdzący- czy zwracasz na to uwagę?
Jeżeli ktoś pożyczył od Ciebie pieniądze lub jakąś rzecz i zwleka
z oddaniem- przypominasz mu o tym?
113
Jeżeli ktoś prosi Cię o przysługę, której spełnienie wydaje Ci się
trudne lub nie wygodne- czy odmawiasz?
Czy masz wrażenie, że inni ludzie mają tendencje do
wykorzystywania Ciebie lub rządzenia Tobą?
Czy często zdarza Ci się robić coś, na co nie masz ochoty, tylko
dlatego, że nie potrafisz przeciwstawić się otoczeniu?
INICJATYWA I KONTAKTY TOWARZYSKIE
Czy jesteś w stanie rozpocząć rozmowę z nową osobą?
Czy często odczuwasz trudności w podtrzymywaniu rozmowy
towarzyskiej?
Czy sprawia Ci trudność podtrzymywanie kontaktu wzrokowego
z osobą, z która rozmawiasz?
Czy swobodnie uczestniczysz w spotkaniu towarzyskim, na
którym nie znasz nikogo oprócz gospodarza?
WYRAŻANIE I PRZYJMOWANIE KRYTYKI I POCHWAŁ
Gdy ktoś Cię pochwali- czy wiesz jak się zachować?
Czy zdarza Ci się chwalić znajomych, przyjaciół, członków
rodziny?
Gdy ktoś Cię krytykuje czy wiesz jak się zachować?
Czy masz trudności w krytykowaniu znajomych, przyjaciół,
członków rodziny?
WYRAŻANIE PRÓŚB
Czy potrafisz zwrócić się do nieznajomej osoby z prośba
o pomoc?
Czy potrafisz prosić znajomych, przyjaciół, członków rodziny
o przysługi i pomoc?
114
WYRAŻANIE UCZUĆ
Czy potrafisz otwarcie i szczerze wyrażać ciepło, sympatię,
zaangażowanie wobec mężczyzn?
Czy potrafisz otwarcie i szczerze wyrażać niezadowolenie i złość
wobec mężczyzn?
Czy potrafisz otwarcie i szczerze wyrażać ciepło, sympatię,
zaangażowanie wobec kobiet?
Czy potrafisz otwarcie i szczerze wyrażać niezadowolenie i złość
wobec kobiet?
Czy często zdarza Ci się unikać pewnych ludzi lub sytuacji
z obawy przed własnym zakłopotaniem?
Czy zdarza Ci się dzielić swoimi odczuciami z inną osobą?
WYRAŻANIE OPINII
Jeżeli rozmawiając z kimś, uświadomisz sobie, że masz odmienne
zdanie- czy zwykle decydujesz się wyrazić swój pogląd?
Czy często unikasz wypowiadania prawdziwej opinii na jakiś
temat z obawy , aby Twój rozmówca nie nabrał o Tobie
niekorzystnego wyobrażenia?
Czy często przeżywasz taką sytuację, że inni atakują Twoje
zdanie, a Ty masz kłopot z jego obroną?
Czy masz zwyczaj reagować niepokojem i napięciem, gdy Twój
rozmówca ma odmienne zdanie od Twojego?
WYSTĄPIENIA PUBLICZNE
Czy sprawia Ci trudność zabieranie głosu (zadanie pytania,
podzielenie się opinią) przy dużym audytorium?
115
Czy odczuwasz trudności podczas wystąpień publicznych
(przemówienie, pogadanka) wobec szerszego forum?
KONTAKT Z AUTORYTETEM
Jeżeli masz odmienne zdanie , niż ktoś, kto jest dla Ciebie
autorytetem- czy otwarcie wyrażasz swoje stanowisko?
Czy podczas kontaktu z osobą, która jest dla Ciebie autorytetem,
zdarza Ci się często rezygnować ze swoich interesów i preferencji
na korzyść interesów i preferencji tej osoby?
NARUSZENIE CUDZEGO TERYTORIUM
Czy zdarza Ci się Kończyc zdania za inne osoby?
Czy masz zwyczaj używać krzyku, jako sposobu zmuszania
innych do zrobienia tego czego Ty chcesz?
Czy złoszcząc się masz zwyczaj używania wyzwisk
i niecenzuralnych wyrazów?
Czy kontynuujesz prowadzenie sprzeczki, mimo że druga osoba
od dłuższego czasu ma jej dosyć?
Czy masz zwyczaj podejmować decyzje za inne dorosłe osoby?
Zacienione kratki wskazują na obszary twoich trudności.
Wróć teraz do tych punktów Mapy, przy których twój krzyżyk znalazł się w zacienionej
kratce. Przypomnij sobie, o jakich sytuacjach z twojego życia myślałeś, odpowiadając
na dane pytanie. Spisz na kartce te sytuacje, z którymi masz kłopot, uwzględniając nie tylko
okoliczności, ale przede wszystkim osoby, których dotyczy trudność. Teraz zaplanuj zmianę.
Ćwiczenie 6 ASERTYWNA ODMOWA
Metodyka: praca w zespołach, dyskusja, odgrywanie scenek
Cel: rozwijanie postaw asertywnych
Opis:
116
Trener dzieli uczestników na 4 zespoły. Każdy zespół dostaje do opracowania jedna scenkę
dotycząca asertywnej odmowy- każdy zespół otrzymuje odpowiedni tekst.
Każdy z 4 zespołów prezentuje przygotowaną scenkę przed grupą. Po wykonaniu ćwiczenia
każda grupa otrzymuje informację zwrotna od grupy i trenera.
Grupa I:
Wyobraź sobie, że jesteś bardzo dynamiczną i pewną siebie osobą. Potrafisz załatwić wiele
rzeczy z gatunku takich, co to inni nawet nie wiedzą jak się do tego zabrać. Wśród przyjaciół
słynna jest Twoja skuteczność. Mało kto wie, że nie radzisz sobie w pewnej sytuacji
rodzinnej. Twoje rodzeństwo traktuje Twój domek letniskowy jak własny i okupuje go całe
lato. Dziś znowu zadzwoniła Twoja siostra i poprosiła o udostępnienie domku na cały lipiec,
bo przyjeżdżają jej znajomi z Hiszpanii i chciałaby im pokazać uroki polskich krajobrazów.
Oznajmiła Ci, że jej goście zakupili bilety i są przygotowani do przyjazdu, więc liczy ona na
to, że nie będziesz miała nic przeciwko. Ty jednak chciałaś spędzić w lipcu kilka spokojnych
tygodni w domku letniskowym wraz ze swoim mężem…
Grupa II
Wyobraź sobie, że wróciłaś dość późno do domu, miałaś ciężki dzień. Jest piątek, około
szóstej po południu, jesteś bardzo zmęczona, bolą Cię nogi, głowa. Na szczęście możesz się
położyć na godzinę. Właśnie leżysz i czytasz ciekawą książkę, gdy dzwoni koleżanka.
Obiecałaś pomóc jej wybrać materiał na sukienkę – właśnie dzisiaj znalazła coś
odpowiedniego i chce, żebyś zaraz przyjechała do sklepu. Chcesz jej pomóc, ale
zdecydowanie nie w tym momencie…
Grupa III
Wyobraź sobie, że jest piątkowe popołudnie. Dzwoni telefon. Gdy odbierasz, słyszysz głos
siostry, która oznajmia, że nie ma z kim zostawić syna, a Ty (przecież niezamężna) masz tyle
czasu, więc... zaraz go przywiezie. Przez Twoją głowę przelatuje myśl, że - jak zwykle nawet
się Ciebie nie spytano czy masz czas i ochotę. Znów czujesz, że zostałaś potraktowana jak
przymusowa opiekunka do dziecka. Owszem lubisz swego siostrzeńca, ale na dzisiaj miałaś
inne plany…
117
Grupa IV
Wyobraź sobie, że wybrałaś się na zakupy. W jednym z Twoich ulubionych sklepów oglądasz
różne sukienki. Sprzedawczyni pokazuje Ci kilka nowych modeli, pomaga szukać
odpowiedniego rozmiaru i doradza w sprawie dodatków. Część sukienek bierzesz
do przymierzalni. Żadna z nich nie jest jednak taką, jakiej potrzebujesz. Kiedy wychodzisz
z naręczem przymierzanych rzeczy sprzedawczyni z życzliwym uśmiechem i profesjonalnym
akcentem pyta: „To którą pakujemy?!ǁ. Robi Ci się trochę głupio, że zaabsorbowała tyle
czasu sprzedawczyni, ale nie chciałabyś wydać tylu pieniędzy na zbędną sukienkę…
118
ZAŁĄCZNIK 4
Ćwiczenie 1 KIESZONKOWCY
Metodyka: praca w zespołach
Cel: rozwijanie kreatywności. Budowanie zespołu. Rozwiązywanie problemów.
Opis: ćwiczenie polega na kreatywnym wykorzystaniu zawartości kieszeni. Trener określa
w jakiej dziedzinie będzie oceniania kreatywność (np. rozwiązywanie problemu
z rozpoczęciem działalności gospodarczej). Trener prosi jednego z uczestników lub całą
grupę o opróżnienie swoich kieszeni. Wszystkie przedmioty
leżą na stole, uczestnicy
dobierają się w pary i otrzymują po jednym z tych przedmiotów. Zadaniem uczestników jest
wykorzystanie tego przedmiotu, jako źródła inspiracji przy rozwiązaniu zadanego problemu.
Trener zaprasza dwie pary do przedyskutowania ich rozwiązań i stopniowo powiększa te
grupę.
Czasami para może się całkiem zablokować. W tej sytuacji można pozwolić wymienić
przedmiot. Innym dobrym sposobem na pobudzenie kreatywności, może być zastosowanie
techniki porównywania, która polega na wypisaniu wszystkich cech przedmiotu i zadaniu
sobie pytania, w jaki sposób wiąże się on z rozwiązywanym problemem, a w czym od niego
odbiega. Ważne, aby trener przeznaczył dużo czasu na etap dyskusji.
! konieczne aby trener miał własne pudełko zabawek, które rozda
Ćwiczenie 2 CZYNNIKI STRESUJĄCE W ŻYCIU ZAWODOWYM I OSOBISTYM
Metodyka: zespoły zadaniowe, dyskusja
Cel: uświadomienie uczestnikom jakim poddają się czynnikom stresującym, na jakie maja
wpływ?
Opis: uczestnicy muszą się zastanowić jakie czynniki powodują stres w naszej pracy
i w życiu prywatnym. Uczestnicy zostaną podzieli na 4 zespoły i wypiszą na kartkach z Flipcharta: 2 zespoły czynniki stresogenne w życiu zawodowym, 2 zespoły czynniki stresogenne
w życiu pozazawodowym. Po zakończonym ćwiczeniu należy zastanowić się, czy i jaki
mamy na nie wpływ i jak sobie z nimi poradzić.
119
Wymień główne czynniki stresujące Cię w życiu zawodowym i osobistym. Opisz, co wtedy
czujesz, jak się zachowujesz?
Sytuacja
Twoje zachowanie
Twoje uczucia
Ćwiczenie 3 BŁĘDY W MYŚLENIU
Cel: uświadomienie sobie jakie błędy w myśleniu popełniamy
Opis:
uczestnicy uzupełniają stwierdzenia w języku pro aktywnym. Po uzupełnieniu
stwierdzeń wspólna dyskusja na temat popełnianych błędów w myśleniu, które powodują
negatywną ocenę naszych działań i innych osób.
JĘZYK REAKTYWNY
JĘZYK PROAKTYWNY
Nie mogę nic zrobić.
Popatrzmy, co da się zrobić.
Muszę to zrobić.
Chcę to zrobić.
120
Źle mnie pani zrozumiała.
Znów muszę Ci pokazać, jak dzwonić do
klienta.
Gdybym miał czas, robiłbym więcej w pracy.
Źle interpretujesz moje słowa.
Nie potrafię tego zrobić.
Ćwiczenie 4 ROZMOWA ANTYSTRESOWA
Metodyka: ćwiczenie indywidualne
Cel: rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem
Opis: zadaniem uczestników jest przekształcić podane stwierdzenia, w takie, które nie będą
miały negatywnego wydźwięku. Stwierdzenia te są przykładem „rozmów wewnętrznych”,
przyczyniających się do pogłębiania stanu stresu. Prowadzimy je sami ze sobą często
w sposób całkowicie automatyczny.
STWIERDZENIA
DEPRECJONUJĄCE
STWIERDZENIA POZYTYWNE
Tylko częściowo osiągnąłem to, co
planowałem.
121
Nie panuję nad swoimi emocjami.
W trudnych sytuacjach tracę głowę.
Jestem, jaki jestem i nic na to nie poradzę.
Nie zniosę więcej ciągłych problemów.
Nie mam osobowości człowieka, któremu się
wszystko udaje.
Ćwiczenie 5 RADZENIE SOBIE ZE STRESEM
Metodyka: mini zespoły zadaniowe
Cel: rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem
Opis: trener dzieli uczestników na 3 osobowe zespoły, uczestnicy zapisują efekty na Flipcharcie. Następnie je prezentują i omawiają z grupą.
Uczestnicy wypisują wszystkie negatywne myśli związane z prowadzeniem działalności
gospodarczej i podejmują próbę przeprowadzenia rozmowy antystresowej.
122
ZAŁĄCZNIK 5
INDYWIDUALNY PLAN DZIAŁANIA (1)
„ PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ DLA KAŻDEGO”
Dane beneficjenta:
Imię i nazwisko:
……………………………………………………………………………………….
CZĘŚĆ
A
–
DIAGNOZA
OBECNEJ
SYTUACJI
SPOŁECZNEJ
I ZAWODOWEJ UCZESTNIKA:
1. Sytuacja osobista związana z udziałem w projekcie:
* Wiek, okres pozostawania bez pracy (osoba bezrobotna lub nieaktywna zawodowo), sytuacja rodzinna, stopień niepełnosprawności,
określenie sytuacji ekonomicznej, kwestia korzystania ze wsparcia OPS, bądź wsparcia innych instytucji , wykształcenie
..…………………………………………………………………………………………………………
………………..…….…………………………….………………………………………………………
..…………………………………………………………………………………………………………
………………..…….…………………………….………………………………………………………
..…………………………………………………………………………………………………………
2. Określenie powodów zainteresowania podjęciem prowadzenia własnej działalności
gospodarczej:
poczucie niezależności
chęć stworzenia sobie miejsca pracy
zdobycie większej ilości pieniędzy
chęć samorealizacji
kontynuacja tradycji rodzinnych
inne (jakie?)
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
123
CZĘŚĆ B – DIAGNOZA POTRZEB SZKOLENIOWO - DORADCZYCH:
I. Atuty osobiste związane z założeniem własnej działalności:
1. Umiejętność obsługi komputera i Internetu:
brak umiejętności obsługi komputera i Internetu
podstawy obsługi komputera i Internetu
średnio zawansowana obsługa komputera i Internetu
zawansowana obsługa komputera i Internetu
2. Znajomość języków obcych:
* Nazwa języka, poziom posługiwania się językiem (słabo, podstawy, komunikatywnie, biegle)
..…………………………………………………………………………………………………………
………………..…….…………………………….………………………………………………………
……………………
3. Prawo jazdy:
brak
Prawo jazdy kat. …………………….
4. Mocne strony/posiadanie cech i umiejętności ułatwiających, wspomagających zachowania
przedsiębiorcze:
* Należy zaznaczyć przynajmniej 1 odpowiedź
tendencje
orientacja na
podejmowanie decyzji
do dominowania
osiągnięcia i sukces
obciążonych ryzykiem
skłonność do wyczynu
motywy „bycia
odporność psychiczna
i posiadania
przedsiębiorczym”
dążenie do własności
zdecydowanie
pomysłowość
zaufanie u innych
myślenie twórcze,
umiejętności negocjacji
poszukiwanie
i mobilizowania innych
rozwiązań
wysoki próg stresu i
i autonomii
działanie instynktowne
znajomość potrzeb ludzi
optymizm i aktywność
frustracji
orientacja na osiągnięcie
decyzje adekwatne do
umiejętność działania
spontaniczność,
sukcesu i władzy
sytuacji
w sytuacjach trudnych
mówienie przed
myśleniem
umiejętność przezwyciężania
konsekwencja
postawa pionierska
zdolności przywódcze
znajomość siebie
tendencje do powiększania
traktowanie sytuacji
zdolności twórcze
duża energia
wiedza specjalistyczna
stanu posiadania
ryzykownych jako
i zrównoważenie
związana z planowanym
lęków i depresji oraz różnych
zagrożeń
szans na sukces
przedsięwzięciem
II. Atuty sytuacyjne związane z założeniem własnej działalności:
posiadanie oszczędności
posiadanie/dostęp do lokalu
posiadanie/dostęp do niezbędnego sprzętu i wyposażenia
możliwość korzystania z doświadczeń i dorobku najbliższych i przyjaciół
124
inne (jakie?)
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
III. Trudności o charakterze wewnętrznym związane z założeniem własnej działalności:
1. Słabe strony / posiadanie cech i umiejętności utrudniających zachowania przedsiębiorcze:
liczenie głównie na
usprawiedliwianie
lęki, niechęć, bojaźń
opiekę i oparcie
uległość
siebie za brak
zamiast
u innych osób
sukcesów
samodzielności
chęć utrzymania tego,
trudności
co się posiada, a nie
w podejmowaniu
jego pomnażania
decyzji
brak odporności
niski próg stresu i
psychicznej
frustracji
odrzucenie i izolacja
chwiejność
"wyuczona
unikanie sytuacji
bezradność"
decyzji obciążonych
ryzykiem
postawa zachowawcza
nie ma zdania, nie
brak zdolności
potrafi decydować
twórczych
2. Braki w wiedzy, umiejętnościach i doświadczeniu w zakresie planowanego przedsięwzięcia
* brak powiązanego wykształcenia, brak powiązanego doświadczenia, brak uprawnień itp.
wykształcenie:
..…………………………………………………………………………………………………………
………………..…….…………………………….………………………………………………………
..…………………………………………………………………………………………………………
………………..…….…………………………….………………………………………………………
doświadczenie zawodowe:
..…………………………………………………………………………………………………………
………………..…….…………………………….………………………………………………………
..…………………………………………………………………………………………………………
………………..…….…………………………….………………………………………………………
umiejętności interpersonalne, społeczne:
..…………………………………………………………………………………………………………
..…………………………………………………………………………………………………………
………………..…….…………………………….………………………………………………………
praca w zespole:
..…………………………………………………………………………………………………………
………………..…….…………………………….………………………………………………………
..…………………………………………………………………………………………………………
125
………………..…….…………………………….………………………………………………………
IV. Trudności o charakterze zewnętrznym:
niekorzystna lokalizacja (zbyt mały lub mało chłonny rynek)
brak stałych odbiorców zleceń
sytuacja finansowa (brak środków własnych)
sytuacja osobista (zaangażowanie czasowe uniemożliwiające działania zawodowe i
przedsiębiorcze)
inne (jakie?)
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
CZĘŚĆ C – Opis działań, jakie powinny być podjęte, żeby zwiększyć szanse
na założenie własnej działalności
I Plan działania: proszę odnieść się do trudności wskazanych w punkcie III i IV
TRUDNOŚCI
PLAN DZIAŁANIA
TERMIN
REALIZACJI
Trudności o charakterze
wewnętrznym wynikające
ze słabych stron uczestnika
projektu
wewnętrznym wynikające
z braku wiedzy,
umiejętności i
doświadczenia w zakresie
planowanego
przedsięwzięcia
126
zewnętrznym
II Podsumowanie rozmowy wraz z opinią doradcy zawodowego:
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………..
……………………………..
Podpis Beneficjenta
Data i podpis doradcy
127
INDYWIDUALNY PLAN DZIAŁANIA (2)
„ PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ DLA KAŻDEGO”
Dane beneficjenta:
Imię i nazwisko:
……………………………………………………………………………………….
CZĘŚĆ
A
–
DIAGNOZA
OBECNEJ
SYTUACJI
SPOŁECZNEJ
I ZAWODOWEJ UCZESTNIKA:
1. Sytuacja osobista związana z udziałem w projekcie:
* Wiek, sytuacja rodzinna, stan zdrowia, określenie sytuacji ekonomicznej, wykształcenie, dodatkowe kursy i szkolenia, doświadczenie
zawodowe
..…………………………………………………………………………………………………………..
………………..…….…………………………….………………………………………………………
…………………………………..….…………………………………………………………………….
..…………………………………………………………………………………………………………..
2. Określenie powodów zainteresowania podjęciem prowadzenia własnej działalności
gospodarczej:
poczucie niezależności
chęć stworzenia sobie miejsca pracy
zdobycie większej ilości pieniędzy
chęć samorealizacji
kontynuacja tradycji rodzinnych
inne (jakie?)
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
CZĘŚĆ B – DIAGNOZA POTRZEB SZKOLENIOWO - DORADCZYCH:
I. Atuty osobiste związane z założeniem przedsiębiorstwa społecznego:
1. Umiejętność obsługi komputera i Internetu:
brak umiejętności obsługi komputera i Internetu
podstawy obsługi komputera i Internetu
średnio zawansowana obsługa komputera i Internetu
zawansowana obsługa komputera i Internetu
128
2. Znajomość języków obcych:
* Nazwa języka, poziom posługiwania się językiem (słabo, podstawy, komunikatywnie, biegle)
..………………………………………………………………………………………………………......
…………………..…….…………………………….……………………………………………………
……………………………………..….……………………………………………………………….....
3. Prawo jazdy:
brak
Prawo jazdy kat. …………………….
4. Mocne strony/posiadanie cech i umiejętności ułatwiających, wspomagających zachowania
przedsiębiorcze:
tendencje
orientacja na
podejmowanie decyzji
do dominowania
osiągnięcia i sukces
obciążonych ryzykiem
skłonność do wyczynu
motywy „bycia
odporność psychiczna
i posiadania
przedsiębiorczym”
dążenie do własności
zdecydowanie
wysoki próg stresu i
decyzje adekwatne do
umiejętność działania w
władzy
sytuacji
sytuacjach trudnych
umiejętność przezwyciężania
konsekwencja
postawa pionierska
pomysłowość
zaufanie u innych
wyobrażenia
umiejętności negocjacji
i myślenie
i mobilizowania innych
dywergencyjne
i autonomii
intuicja
znajomość potrzeb ludzi
ekstrawersja
optymizm i aktywność
zdolności
znajomość siebie
frustracji
orientacja na osiągnięcie sukcesu i
lęków i depresji oraz różnych
przywódcze
zagrożeń
tendencje do powiększania stanu
traktowanie sytuacji
posiadania
ryzykownych jako
zdolności twórcze
duża energia
wiedza specjalistyczna
i zrównoważenie
związana z planowanym
szans na sukces
przedsięwzięciem
II. Atuty sytuacyjne związane z założeniem własnej działalności:
posiadanie oszczędności
posiadanie/dostęp do lokalu
posiadanie/dostęp do niezbędnego sprzętu i wyposażenia
możliwość korzystania z doświadczeń i dorobku najbliższych i przyjaciół
inne (jakie?)
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
129
III. Trudności o charakterze wewnętrznym związane z założeniem własnej działalności:
1. Słabe strony / posiadanie cech i umiejętności utrudniających zachowania przedsiębiorcze:
liczenie głównie na
uległość
usprawiedliwianie
lęki, niechęć, bojaźń
opiekę i oparcie
siebie za brak
zamiast
u innych osób
sukcesów
samodzielności
chęć utrzymania tego,
trudności
co się posiada, a nie
w podejmowaniu
jego pomnażania
decyzji
brak odporności
niski próg stresu i
psychicznej
frustracji
odrzucenie i izolacja
chwiejność
"wyuczona
unikanie sytuacji
bezradność"
decyzji obciążonych
ryzykiem
postawa zachowawcza
konformizm
brak zdolności
twórczych
2. Luki w wiedzy i doświadczeniu w zakresie planowanego przedsięwzięcia
* Kwestia niepowiązanego wykształcenia, braku powiązanego doświadczenia, braku uprawnień
..…………………………………………………………………………………………………………
………………..…….…………………………….………………………………………………………
…………………………………..….…………………………………………………………………….
IV. Trudności o charakterze zewnętrznym:
niekorzystna lokalizacja (zbyt mały lub mało chłonny rynek)
brak informacji o możliwości otwarcia własnej działalności gospodarczej lub dostępu do takiej
informacji
sytuacja finansowa (brak środków własnych)
sytuacja osobista (zaangażowanie czasowe uniemożliwiające działania zawodowe i
przedsiębiorcze)
inne (jakie?)
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
130
CZĘŚĆ C – Opis działań, jakie powinny być podjęte, żeby zwiększyć szanse
na założenie własnej działalności
I. Plan działania:
Termin
- Założenie spółdzielni socjalnej (jaka
Lista wspierających osób,
Etapy niezbędne
realizacji
branża, gdzie?)
pomocnych instytucji
do zrealizowania w celu
- Podniesienie kwalifikacji (jaki kierunek,
i organizacji
utrzymania rentowności
tytuł)
spółdzielni socjalnej
II. Podsumowanie rozmowy wraz z opinią doradcy na temat rekomendowanej ścieżki udziału
w projekcie:
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………
….…………………………...
Podpis Beneficjenta
Data i podpis doradcy
131
ZAŁACZNIK 6
ROZMOWA Z PSYCHOLOGIEM
CZĘŚĆ A – Dane Beneficjenta
Imię i nazwisko: …………………………………………………………………………
Data: ………………………………………
CZĘŚĆ B – Obecna sytuacja Beneficjenta
1.
Czy uczestnik Projektu posiada rodzinę (partnera, dzieci,)? Jeżeli tak, to czy
i jak utrzymuje z nią kontakt, jak często?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
2.
Sytuacja zdrowotna Beneficjenta (fizyczna i psychiczna) – czy i na co jest
chory, czy się leczył lub leczy, czy przechodził lub przechodzi jakieś terapie itp.?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
3.
Sytuacja materialna – czy obecnie Pan/Pani posiada jakiekolwiek dochody
(źródło), posiadane zasoby materialne, zobowiązania finansowe (zadłużenia)?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
CZĘŚĆ C – Czynniki determinujące sytuację Beneficjenta
4.
Historia okresów bezrobotności uczestnika. Jak długo obecnie jest osobą
bezrobotną? Co stało się przyczyną utraty pracy? Dlaczego jest osobą
bezrobotną według samego siebie?
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
132
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
….
5.
Czy i jak sytuacja bycia osobą bezrobotną wpływa na stosunki z otoczeniem,
na samopoczucie uczestnika?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
6.
Jakie skutki, negatywny wpływ bycia bezrobotnym spostrzega Beneficjent
u siebie, swojej rodziny, otoczenia? W jaki sposób radzi sobie z nimi?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
7.
Co jest obecnie przyczyną (przyczynami) trudności wejścia/utrzymania się
na rynku pracy (przyczyny osobiste/ ekonomiczne/ społeczne/ losowe)?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
8.
Własne wady i zalety, jakie zdaniem Beneficjenta utrudniają lub ułatwiają mu
znalezienie/utrzymanie miejsca pracy?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
9.
Jakie działania beneficjent obecnie podejmuje w celu przeciwdziałania
własnemu bezrobociu? Jak określa swoją gotowość do podjęcia pracy?
133
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
CZĘŚĆ D – Oczekiwania Beneficjenta wobec najbliższej przyszłości
10.
Dlaczego beneficjent uczestniczy w Projekcie? Czego oczekuje?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
11.
Jakiego wsparcia potrzebuje, oczekuje?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………......
12.
Jakich zmian Beneficjent chciałby dokonać? Jak?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
13.
Jakie korzyści widzi klient dla siebie płynące z podjęcia pracy zawodowej?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
………………………………………
Podpis beneficjenta
…………………………………..
Podpis psychologa
134
INDYWIDUALNA ROZMOWA Z PSYCHOLOGIEM
Dane beneficjenta:
Imię i nazwisko:
……………………………………………………………………………………….
Adres zamieszkania:
………………………………………………………………………………………
CZĘŚĆ A Obecna sytuacja Beneficjenta
1. Czy uczestnik Projektu posiada rodzinę? Tak…. Nie…. Z kim Pan/i mieszka? Jakie
panują relacje (stosunki) u Pana/ i w rodzinie?
……………………………………………………………………………………………………………………...…
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
2. Sytuacja zdrowotna Beneficjenta (fizyczna i psychiczna) – czy i na co jest chory,
czy się leczył lub leczy, czy przechodził lub przechodzi jakieś terapie itp.?
…………………………………………………………………………………………………………….…………
……………..…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
3.Sytuacja materialna – czy obecnie Pan/Pani posiada jakiekolwiek dochody (źródło),
posiadane zasoby materialne, zobowiązania finansowe (zadłużenia)?
…………………………………………………………………………………………………………….…………..
……………..………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
135
CZĘŚĆ B
Czynniki determinujące sytuację Beneficjenta
4.Historia okresów bezrobotności/ pozostawania bez pracy uczestnika. Jak długo
obecnie jest bez pracy? Co stało się przyczyną utraty pracy? Dlaczego jest osobą
pozostającą bez pracy według samego siebie?
…………………………………………………………………………………………………………….…………..
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
5.Czy beneficjent pełnił stanowisko/a kierownicze? Co było dla Pana/i sukcesem
w kierowaniu ludźmi ? Jakie trudności pojawiały się w pracy z ludźmi? W jaki sposób
sobie z nimi radził/a?
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
6.Jakie cechy powinien posiadać idealny przełożony wg beneficjenta? Które z tych
cech identyfikuje Pan/i u siebie? Jakie są najważniejsze?
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………...
7.Czy i jak sytuacja bycia osobą bez pracy wpływa na stosunki z otoczeniem,
na samopoczucie uczestnika?
…………………………………………………………………………………………………………….…………..
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
136
8.Jakie skutki, negatywny wpływ pozostawania bez pracy spostrzega Beneficjent
u siebie, swojej rodziny, otoczenia? W jaki sposób radzi sobie z trudnościami?
…………………………………………………………………………………………………………….………….
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
9.Jakie korzyści płyną z bycia osoba bez pracy? Co beneficjent zauważa u siebie?
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
10.Co jest obecnie przyczyną (przyczynami) trudności wejścia/utrzymania się
na rynku pracy (przyczyny osobiste/ ekonomiczne/ społeczne/ losowe)?
…………………………………………………………………………………………………………….…………..
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
11.Własne wady i zalety, jakie zdaniem Beneficjenta utrudniają lub ułatwiają mu
znalezienie/utrzymanie miejsca pracy?
…………………………………………………………………………………………………………….…………..
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
12.Jakie działania beneficjent obecnie podejmuje w celu przeciwdziałania
pozostawaniu bez zatrudnienia? Jak określa swoją gotowość do podjęcia pracy?
…………………………………………………………………………………………………………….………….
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
137
CZĘŚĆ C Oczekiwania Beneficjenta wobec najbliższej przyszłości
13.Dlaczego beneficjent uczestniczy w Projekcie? Jakie są Pana/i oczekiwania? Czego
pan/i potrzebuje? Czego oczekuje?
…………………………………………………………………………………………………………….…………..
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
14.
Jakich zmian Beneficjent chciałby dokonać? W jaki sposób? Jaki będzie
pierwszy krok?
…………………………………………………………………………………………………………….…………..
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
15.
Jakie korzyści widzi klient dla siebie płynące z podjęcia pracy
zawodowej/założenia spółdzielni socjalnej ?
…………………………………………………………………………………………………………….…………..
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………..
PODPIS BENEFICJENTA
…………………………………………
PODPIS PSYCHOLOGA
138
Załącznik nr 7
Aspekty administracyjno-prawne związane z rejestracją firmy
1. PODSTAWOWE POJĘCIA
Pojęcie działalności gospodarczej.
Działalnością gospodarczą, zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie
działalności gospodarczej jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa,
usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż. Działalnością
gospodarczą jest również działalność zawodowa, wykonywana w sposób ciągły
i zorganizowany.
Za działalność gospodarczą nie uważa się jednak;
a/ działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli
zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;
b/ wynajmowania przez rolników pokoi;
c/ sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług
związanych z pobytem turystów.
Podstawowe cechy działalności gospodarczej - zgodnie z uchwał siedmiu sędziów SN z dnia
18 czerwca 1991 r. /sygn. akt III CZP 40/91/ - to:
a/ profesjonalny charakter
b/ podporządkowanie regułom opłacalności i zysku
c/ powtarzalność działań
d/ uczestnictwo w obrocie gospodarczym
Profesjonalizm działalności gospodarczej.
Zgodnie z wyrokiem SN z dnia 17 sierpnia 1993 r., należyta staranność dłużnika, określana
przy uwzględnieniu zawodowego charakteru prowadzonej przez niego działalności
gospodarczej (art. 355 § 2 k.c.), obejmuje także znajomość obowiązującego prawa oraz
następstw z niego wynikających w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej /sygn. akt
III CRN 77/93, OSNC 1994/3/69/. Jest to staranność na poziomie wyższym od przeciętnego,
wymagana od specjalistów bez względu na to, czy odpowiednio wysoki stopień biegłości
139
osiągnięty został w drodze uzyskania specjalistycznego wykształcenia zawodowego
(fachowego), czy też poprzez praktyczne doskonalenie zawodowe. Zasadne jest zatem
zapatrywanie,
że każdy podmiot
gospodarczy,
dopełniając czynności
związanych
z zamierzonym prowadzeniem działalności gospodarczej, składa jednocześnie zapewnienie
o spełnieniu wszystkich warunków wymaganych - w obowiązujących przepisach do prowadzenia takiej działalności gospodarczej. Do nich należy posiadanie wiadomości
i umiejętności fachowych na poziomie wymaganym w obowiązujących przepisach.
Pojęcie przedsiębiorcy.
Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest osoba
fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna
ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność
gospodarczą. Przedsiębiorcami są więc m.in. spółki prawa handlowego.
Nie jest natomiast przedsiębiorcą spółka cywilna. Za przedsiębiorców uznaje się bowiem
wyłącznie wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności
gospodarczej.
Pełnomocnictwo.
Przedsiębiorca może udzielić innej osobie pełnomocnictwa. Kodeks cywilny reguluje trzy
rodzaje pełnomocnictw, tj.:
a/ ogólne - pozwala na dokonywanie tzw. czynności zwykłego zarządu.
b/ rodzajowe - upoważniające do dokonywania czynności określonego rodzaju /np. tylko
zawieranie umów/
c/ do poszczególnych czynności prawnych.
Pojęcie mikroprzedsiębiorcy
Za mikroprzedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch
ostatnich lat obrotowych:
1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji
finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy
140
aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły
równowartości w złotych 2 milionów euro.
Definicja małego przedsiębiorcy
Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch
Definicja średniego przedsiębiorcy
Za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch
2. ZAGADNIENIA REGULOWANE USTAWĄ
Działalność gospodarczą można prowadzić w następujących formach:
1/ działalność jednoosobowa osoby fizycznej
2/ spółka cywilna
3/ spółka jawna
4/ spółka partnerska
5/ spółka komandytowa
6/ spółka komandytowo-akcyjna
7/ spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
141
8/ spółka akcyjna
Działalność jednoosobowa osoby fizycznej.
Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej oraz spółek cywilnych osób fizycznych
powierzona została – jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej – urzędom
gminy, natomiast pozostałe podmioty zobowiązane są do legalizacji działalności gospodarczej
w rejestrze sądowym.
Przed podjęciem decyzji o założeniu własnej firmy należy rozpoznać ogólne warunki
prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, w tym procedury rejestracyjne. Zalecane
jest również przeprowadzenie wstępnych badań marketingowych, a przynajmniej zapoznanie
się z zasadami funkcjonowania branży, w której planowane jest uruchomienie działalności
gospodarczej, pozyskanie podstawowych informacji o konkurencji oraz profilu konsumentów.
Przed dokonaniem rejestracji firmy wskazana jest konsultacja ze specjalistami, m.in. doradcą
podatkowym, jak również w uzasadnionych wypadkach z adwokatem, notariuszem, radcą
prawnym. Wizyta w jednym z samorządów gospodarczych może - w wypadku niektórych
branż - okazać się cennym źródłem informacji.
Wbrew pozorom wstępna wizyta w lokalnej izbie gospodarczej jest bardzo ważna ze względu
na rozeznanie potrzeby uzyskania ewentualnych zezwoleń i koncesji wymaganych w danej
branży (w tym wypadku instytucje te są najlepiej zorientowane). Wstępne rozeznanie
powinno również obejmować wybór formy organizacyjno-prawnej prowadzenia działalności
gospodarczej oraz ogólne rozeznanie na rynku nieruchomości celem wynajęcia lokalu, gdy
działalność gospodarcza nie będzie prowadzona w mieszkaniu przedsiębiorcy. Ważnym
etapem jest wybór miejsca lokalizacji, która jest ściśle skorelowana z rodzajem planowanej
działalności gospodarczej Przygotowanie własnego lokalu lub adaptacja wynajętego
do potrzeb działalności gospodarczej również jest wbrew pozorom kluczowym elementem
etapu przygotowawczego.
142
Jednoosobowy przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu
do Ewidencji Działalności Gospodarczej.
W tym celu należy:
1.Wypełnienić wniosek CEIDG-1, w którym podajemy swoje dane oraz dane przyszłej firmy.
Wniosek CEIDG-1 (dawne EDG-1) jest jednocześnie:
•
•
•
•
wnioskiem o wpis do ewidencji działalności gospodarczej,
wnioskiem o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki
narodowej (REGON)
zgłoszeniem identyfikacyjnym albo aktualizacyjnym (nadanie NIP, gdy nie jest
nadany)
zgłoszeniem firmy do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Przedsiębiorca od ręki otrzymuje potwierdzenie wpisu do CEIDG.
Wniosek CEIDG-1 można złożyć poprzez:
•
•
•
•
rejestrację/ logowanie w CEIDG, wypełnienie wniosku online i złożenie go przez
Internet, (podpis elektroniczny - wysoki koszt, instytucja bezpłatnego zaufanego
profilu - czasochłonne, logowanie na profilu ePUAPv oraz wizyta w Urzędzie
Gminy);
rejestrację/ logowanie w CEIDG, wypełnienie wniosku online, wydrukowanie
i dostarczenie do urzędu gminy/urzędu miasta;
pomijając logowanie – wypełnienie wniosku online, wydrukowanie i dostarczenie
do urzędu gminy;
pobranie i złożenie wniosku (w formie papierowej) w gminie, gdzie zostanie
przekształcony na wniosek elektroniczny.
2. Wybrać rodzaj księgowości
Już w momencie wypełniania wniosku CEIDG-1 warto zastanowić się nad wyborem formy
opodatkowania podatkiem dochodowym oraz nad rodzajem prowadzonej księgowości.
Podczas rejestracji działalności gospodarczej w Urzędzie Skarbowym musimy wybrać formę
opodatkowania podatkiem dochodowym spośród poniżej podanych możliwości:
•
•
•
•
karta podatkowa,
ryczałt ewidencjonowany,
opodatkowanie na zasadach ogólnych,
podatek liniowy.
143
Podatek w formie karty podatkowej i ryczałtu mogą opłacać tylko osoby prowadzące
działalność gospodarczą w określonych branżach i rodzajach (np. handel obnośny,
wynajem pokoi, usługi krawieckie). Zdecydowana większość przedsiębiorców wybiera
podatek na zasadach ogólnych, w którym możemy wybrać pomiędzy podatkiem
liniowym (stała, niezależna od osiąganych dochodów, 19 proc. stawka), a progresywną
skalą opodatkowania (w 2013 r. 18 i 32 proc.) . Należy pamiętać, że wybierając formę
liniową pozbawiamy się m.in. możliwości wspólnego rozliczania z małżonkiem oraz
tracimy prawo do ulg i odliczeń podatkowych.
W przypadku podatku dochodowego dużym ułatwieniem jest fakt, że nie istnieje
konieczność comiesięcznego dostarczania deklaracji podatkowej. Jedyny nasz obowiązek
to obliczanie comiesięcznych
lub cokwartalnych zaliczek na poczet podatku
dochodowego, które przelewamy na konto US do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc
poprzedni. Przywilej wyboru kwartalnej formy rozliczania się mają tylko tzw. mali
podatnicy i osoby rozpoczynające działalność.
Forma opodatkowania
Rodzaj prowadzonej dokumentacji
rachunkowej
Karta podatkowa
Nie jest prowadzona
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Inne ewidencje (ewidencja przychodów)
Podatek liniowy
Podatkowa księga przychodów i rozchodów
lub księgi rachunkowe
Zasady ogólne
Podatkowa księga przychodów i rozchodów
lub księgi rachunkowe
3. Udać się do Urzędu Skarbowego
Kolejnym obciążeniem, które dotyka przedsiębiorców jest podatek VAT.
Podatek od towarów i usług (PTU), bo tak jest on nazwany w naszym prawie, jest podatkiem,
który płaci każdy z nas dokonując zakupów. Podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki
organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność
gospodarczą.
144
Obecnie większość przedsiębiorców w Polsce, którzy rozpoczynają działalność, jest
zwolniona z obowiązku bycia podatnikiem VAT. Jednak zwolnienie to przestaje mieć
miejsce, gdy wartość sprzedaży firmy przekroczy w roku podatkowym 150.000 zł ( dla firm
rozpoczynających działalność w trakcie roku limit wyliczany jest proporcjonalnie).
Większość firm jednak decyduje się na rezygnację z tego zwolnienia i rejestruje się jako
podatnicy VAT już od momentu startu. Podatnicy, którzy nie mogą lub nie chcą skorzystać
ze zwolnienia, najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia sprzedaży towarów lub
świadczenia usług objętych VAT, składają w urzędzie skarbowym właściwym w sprawach
VAT (zgodnie z miejscem prowadzenia działalności) druk zgłoszeniowy VAT-R. Opłata
za rejestrację wynosi 170 zł. Urząd potwierdza zgłoszenie, wydając w tej sprawie decyzję
administracyjną (VAT-5). Każdy podatnik zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji
sprzedaży i zakupów VAT. Czynni podatnicy VAT mają obowiązek składania w urzędzie
skarbowym deklaracji podatkowych za okresy miesięczne w terminie w terminie do 25 dnia
miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu (VAT-7). Niektórzy podatnicy mogą
składać deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25 dnia miesiąca
następującego po każdym kolejnym kwartale (VAT-7K). Deklaracje kwartalne mają
obowiązek składać podatnicy, którzy wybrali kasową formę rozliczeń, natomiast mali
podatnicy nie rozliczający się kasowo mogą wybrać miesięczny lub kwartalny sposób
rozliczania.
4. Udać się do ZUS
W ciągu siedmiu dni od daty rozpoczęcie działalności gospodarczej należy udać się do ZUS,
celem wybrania odpowiednich składek. Przedsiębiorca zgłasza, jakie składki będzie za siebie
odprowadzał na drukach ZZA (tylko ubezpieczenie zdrowotne) lub ZUA (ubezpieczenie
społeczne i zdrowotne). Przedsiębiorca, dla którego działalność gospodarcza jest jedynym
tytułem do objęcia ubezpieczeniem ZUS zobowiązany jest do samodzielnego opłacania
składek na następujące ubezpieczenia społeczne i zdrowotne:
•
•
•
•
•
emerytalne,
rentowe,
wypadkowe,
zdrowotne,
Fundusz Pracy.
Dobrowolnym ubezpieczeniem jest ubezpieczenie chorobowe.
145
Zgłoszenia ubezpieczonego do obowiązkowych ubezpieczeń w ZUS należy dokonać
we właściwym dla siedziby firmy Inspektoracie ZUS w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia
wykonywania działalności gospodarczej. Jeżeli prowadzenie firmy jest naszym jedynym
zajęciem i jedynym miejscem zatrudnienia dla naszych pracowników, wówczas dla każdego
z osobna wypełniamy formularz ZUA (zgłoszenie do ubezpieczenia osoby ubezpieczonej).
Kiedy natomiast my albo pracownicy mamy pełnoetatową pracę płatną powyżej minimalnej
pensji krajowej, wówczas te osoby należy zgłosić tylko do ubezpieczenia zdrowotnego
na formularzu ZZA. Do ZUS-u, z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego,
przekazujemy 9%
podstawy wymiaru składki, z czego od podatku możemy odliczyć jedynie 7, 75% jej
wymiaru.
W
przypadku,
gdy
nie
zatrudniamy
pracowników,
wpłacamy
składki
na ubezpieczenia społeczne i rozliczamy się z ZUS do 10 dnia następnego miesiąca,
po kolejnym miesiącu działalności. Jeśli natomiast zatrudniamy pracowników rozliczamy się
z ZUS do 15 dnia następnego miesiąca po miesiącu zatrudnienia.
Początkujący przedsiębiorcy lub tacy, którzy przez ostatnie 60 miesięcy nie prowadzili
działalności gospodarczej mają prawo skorzystania z możliwości odprowadzania niższych
składek na ubezpieczenie społeczne. Zgodnie z przepisami, rozpoczynający działalność mogą
opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej przez siebie kwoty, nie niższej
jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Z preferencyjnych warunków
"młody" przedsiębiorca może korzystać przez okres 24 miesięcy kalendarzowych od daty
rozpoczęcia działalności.
5. Pieczątka firmowa (opcjonalnie)
Standardowo każda pieczątka może zawierać następujące dane: pełną nazwę firmy, dane
teleadresowe, REGON, numer NIP.
6. Załóż rachunek bankowy
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r. (Dz. U. nr 155 poz. 1095
ze zm.) nakłada na przedsiębiorców obowiązek posiadania rachunku bankowego ponieważ
przez rachunek powinny przechodzić wszystkie transakcje, których jednorazowa wartość, bez
względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 euro
przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy
146
Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano
transakcji.
O założeniu firmowego rachunku bankowego należy poinformować Urząd Skarbowy
na druku CEIDG-1. W celu założenia konta wypełniamy wniosek w wybranym przez nas
banku. Standardowo na formularzu podajemy podstawowe informacje jak: nazwa firmy,
adres, numery identyfikacyjne.
7. Uzupełnij i ponownie złóż wniosek CEIDG-1
Składamy wniosek o zmianę wpisu w centralnej ewidencji i informacji działalności
gospodarczej uzupełniony o :
•
•
numer firmowego rachunku bankowego – zostanie przesłany do Urzędu Skarbowego
i ZUS,
podmiot prowadzący dokumentację rachunkową wnioskodawcy oraz adres miejsca
przechowywania dokumentacji rachunkowej wnioskodawcy.
8. Sprawdź czy musisz... uzyskać koncesje, zezwolenia lub licencje
W przypadku niektórych działalności obowiązek uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu
w rejestrze działalności regulowanej tzw. reglamentacja działalności gospodarczej (np. agent
ubezpieczeniowy, biuro rachunkowe).
zgłosić się do PIP i Sanepidu
Jeśli nasza firma będzie zatrudniać pracowników, to jesteśmy zobowiązani w ciągu 30 dni
od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej zawiadomić na piśmie Państwową Inspekcję
Pracy (PIP) o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności.
W zależności od rodzaju prowadzonej działalności w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia
działalności musimy powiadomić właściwego państwowego inspektora sanitarnego
o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz o przewidywanej liczbie
pracowników. Musimy także przedłożyć na piśmie informację o środkach i procedurach, jakie
przyjęliśmy, aby spełnić wymagania wynikające z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
związanych z daną dziedziną działalności gospodarczej.
147
Wzory dokumentów, które należy przedłożyć znajdują się na stronach internetowych tych
instytucji.
PRAWO SPÓŁEK I PRAWO UPADŁOŚCIWE
1. RÓŻNICE I CECHY CHARAKTERYSTYCZNE DLA POSZCZEGÓLNYCH
RODZAJÓW SPÓŁEK
Spółka cywilna
Spółka cywilna jest jedną z najprostszych form prowadzenia działalności gospodarczej.
Umowa spółki cywilnej:
a/ musi być zawarta przez co najmniej dwóch przedsiębiorców
b/ powinna być zawarta na piśmie
c/ każdy ze wspólników podlega indywidualnie wpisowi do rejestru przedsiębiorców
prowadzonego przez sąd rejestrowy
d/ nie ma określonego minimalnego kapitału niezbędnego do założenia spółki
e/ wspólnicy ponoszą w pełni odpowiedzialność za zobowiązania spółki - zarówno majątkiem
spółki, jak i majątkiem osobistym.
Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu
gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie
wkładów.
Spółka cywilna:
- nie jest osobą prawną
- nie może być podmiotem praw i obowiązków
- nie może zaciągać zobowiązań
- nie jest przedsiębiorcą
- nie może pozywać ani być pozywana
Do zawarcia umowy spółki cywilnej przepisy przewidują formę pisemną zastrzeżoną
dla celów dowodowych, co oznacza, iż niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności
umowy ale w sytuacjach spornych ogranicza w sposób określony przepisami kc i kpc
korzystanie z niektórych środków dowodowych (zeznania świadków, przesłuchanie stron)
148
na fakt zawarcia umowy i jej treści. Umowa spółki cywilnej może być zawarta na czas
oznaczony lub nieoznaczony.
Poza elementami koniecznymi umowa spółki może zawierać pewne dodatkowe
postanowienia o charakterze fakultatywnym (tj. zależnym od woli i potrzeb stron), które będą
regulowały charakter więzi łączącej wspólników stosownie do ich potrzeb. Można tu wskazać
m.in. ograniczenia w prowadzeniu spraw spółki niektórych wspólników; ograniczenia
w reprezentacji spółki przez niektórych wspólników; określenie wysokości udziałów
w zyskach i stratach; określenie powodów rozwiązania spółki.
Zasady prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowanie mogą określić wspólnicy w umowie
lub w uchwale. W przypadku nie określenia tych zasad obowiązują regulacje ustanowione
przez kc, który wyróżnia trzy rodzaje czynności podejmowanych przez wspólników w ramach
prowadzenia spraw spółki:
1/ czynności zwykłego zarządu – może je prowadzić każdy wspólnik bez konieczności
podejmowania odrębnej uchwały przez wszystkich wspólników. Jeżeli jednak przed jej
ukończeniem którykolwiek ze wspólników wyrazi sprzeciw – potrzebna jest uchwała
wszystkich wspólników.
2/ czynności przekraczające zwykły zarząd – każdorazowo wymagają uchwały wszystkich
wspólników;
3/
czynności
nagłe
–
czynności,
których
zaniechanie
mogłoby
narażać
spółkę
na niepowetowane straty. Mogą być one podejmowane przez każdego wspólnika bez
konieczności podejmowania odrębnej uchwały (zarówno czynności zwykłego zarządu jak
i czynności przekraczające zwykły zarząd).
W odróżnieniu od prowadzenia spraw spółki, jej reprezentacja dotyczy czynności
podejmowanych wobec osób trzecich. W art. 866 kc zawarta jest ogólna zasada dotycząca
reprezentowania spółki, zgodnie z którą w braku odmiennego postanowienia umowy lub
uchwały
wspólników
(przepis
fakultatywny)
każdy
wspólnik
jest
umocowany
do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest upoważniony do prowadzenia jej
spraw. Innymi słowy w braku odmiennych postanowień, każde ograniczenie wspólnika
w prowadzeniu spraw spółki powoduje automatycznie ograniczenie jego prawa reprezentacji.
149
Wspólnicy mogą jednak postanowić, iż poszczególni wspólnicy mają odmienne uprawnienia
w zakresie prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania.
Pomimo analogicznego sposobu rejestrowania działalności gospodarczej przez osoby
fizyczne prowadzące indywidualną działalność gospodarczą i wspólników spółki cywilnej
istnieje pomiędzy tymi dwoma formami prowadzenia działalności gospodarczej zasadnicza
różnica wyrażająca się tym, iż masa majątkowa, na którą składają się wkłady wniesione przez
wspólników spółki cywilnej oraz majątek nabyty przez spółkę cywilną w toku działalności
stanowi wspólny majątek wszystkich wspólników. Wspólność ta jest nazywana wspólnością
łączną. Skutkiem tego, każdy wspólnik jest właścicielem wspólnego majątku, który jako
całość jest niepodzielny. Niepodzielność majątku spółki powoduje, iż:
1) wspólnik w czasie trwania spółki nie może rozporządzać swoim udziałem w majątku
wspólnym oraz udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku;
2) wspólnik nie może dokonać potrącenia wierzytelności przysługującej jego
wierzycielowi z wierzytelnością jaka przysługuje spółce wobec tej osoby;
3) wierzyciele wspólnika nie mogą w trakcie trwania spółki domagać się zaspokojenia
z udziału wspólnika we wspólnym majątku spółki ani z udziału w poszczególnych
składnikach tego majątku.
Ważną kwestią dla wszystkich wspólników jest ich udział w zysku i w stratach spółki.
Stosownie do art. 867 § 1 kc. Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach
i stratach. Umowa spółki może jednak przewidywać inne zasady udziału wspólnika
w zyskach i stratach, z zastrzeżeniem, iż niemożliwe jest umowne wyłączenie wspólnika
od udziału w zyskach.
Kolejną ważną kwestią jest odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. Przepisy
przewidują tu osobistą odpowiedzialność każdego wspólnika, który odpowiada zarówno
majątkiem wspólnym jak i swoim majątkiem odrębnym. Jednocześnie nie można do spółki
cywilnej zastosować art. 331 § 2 kc, który przewiduje zasadę subsydiarnej odpowiedzialności
wspólników
jednostek
organizacyjnych
nie
mających
odpowiedzialności
prawnej,
co powoduje, iż wierzycielowi przysługuje swoboda wyboru majątku z którego chce uzyskać
zaspokojenie swojej wierzytelności.
150
Spółka cywilna charakteryzuje się także tym, iż w trakcie jej trwania nie jest w zasadzie
dopuszczalna zmiana jej składu osobowego. Taka zmiana powoduje, z reguły, powstanie
nowej spółki cywilnej. Jednakże przepisy powodują w pewnych sytuacjach możliwość
wystąpienia wspólnika bez konieczności rozwiązania umowy spółki cywilnej:
1/ jeżeli umowa spółki jest zawarta na czas nieoznaczony, wspólnik może
wypowiedzieć swój udział trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego.
2/ jeżeli zachodzą ważne powody może on wystąpić ze spółki nawet bez zachowania
terminów wypowiedzenia. Przy czym umowa spółki nie może wyłączyć tego uprawnienia.
W przypadku wystąpienia wspólnika powstaje obowiązek rozliczenia się według zasad
określonych w art. 871 kc. Według tego przepisu zwraca się, w naturze, ustępującemu
wspólnikowi te wkłady, które wniósł tylko do używania. Pozostałe wkłady zwraca mu się
w pieniądzu w wysokości określonej w umowie spółki, a gdy umowa nie zawiera w tym
względzie żadnych postanowień, wartość, jaką miały one w chwili ich wniesienia do spółki.
Jednocześnie nie podlega zwrotowi wartość wkładów polegających na świadczeniu usług.
Ponadto każdemu wspólnikowi zwraca się przypadającą na jego rzecz, według wielkości
udziału w zyskach wartość nadwyżki majątku spółki, jeżeli taka nadwyżka wystąpi
po odliczeniu wartości wkładów pozostałych wspólników.
Przyczyny rozwiązania spółki
1) upływ czasu na jaki została zawarta;
2) przyczyny przewidziane w umowie spółki;
3) osiągnięcie celu spółki (nastąpi to często w przypadku zawiązywania spółki
dla realizacji jednego przedsięwzięcia);
4) podjęcie przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki;
5) prawomocne orzeczenie sądu (każdy wspólnik może z ważnych powodów domagać
się od sądu aby ten rozwiązał spółkę);
W przypadku rozwiązania spółki powstaje obowiązek wspólników do rozliczenia się, które
następuje według poniżej zamieszczonych zasad:
1) spłaca się długi spółki;
2) zwraca się wspólnikom wkłady według omówionej powyżej zasady zwrotu wkładów
w przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki;
151
3) pozostałą nadwyżkę dzieli się między wspólników w takim stosunku w jakim
uczestniczą oni w zyskach spółki.
Ponieważ spółka cywilna nie podlega obowiązkowi wpisu do żadnych rejestrów
przedsiębiorców, wspólnicy nie mają obowiązku dokonywania zgłoszenia zakończenia
działalności przez spółkę. Mają oni natomiast obowiązek aktualizacji swojego zgłoszenia
do ewidencji działalności gospodarczej. Jeżeli wspólnik nie kontynuuje i nie zamierza
kontynuować działalności pod żadną inną postacią, zgłasza on zakończenie działalności
i wnosi o wykreślenie z rejestru. Jeżeli będzie kontynuował działalność indywidualnie
lub jako wspólnik innej spółki cywilnej powinien zgłosić zmiany wynikające z tej nowej
działalności.
Spółka komandytowo-akcyjna
Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie
przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co
najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia, a co najmniej jeden wspólnik jest
akcjonariuszem.
Jak widać spółka komandytowo-akcyjna jest dość podobna do spółki komandytowej,
jednakże podstawowa różnica pomiędzy tymi spółkami polega na tym, iż akcjonariusz nie
odpowiada za zobowiązania spółki (ryzykuje więc jedynie swoim wkładem wniesionym
do spółki). Ponadto inne są zasady prowadzenia spraw spółki.
Ta forma prawna jest nowością w polskim systemie prawnym (podobnie jak spółka
partnerska). W chwili obecnej nie jest ona dość popularna. Jednakże należy wskazać, iż ta
forma prawna jest szansą dla wspólników, którzy nie chcą stracić kontroli nad spółką, na jej
dokapitalizowanie (komplementariusze). Jednocześnie ich „ceną” za to jest nieograniczona
odpowiedzialność za zobowiązania spółki.
Minimalny kapitał zakładowy spółki wynosi 50 000 zł. W sprawach nieuregulowanych w
dziale dotyczącym spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się:
1) w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy, zarówno między sobą, wobec
wszystkich akcjonariuszy, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże
152
wspólników do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy – przepisy
dotyczące spółki jawnej;
2) w pozostałych sprawach – odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej,
a w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, akcji, rady nadzorczej
i walnego zgromadzenia.
Pierwszym krokiem w powstaniu spółki komandytowo-akcyjnej jest podpisanie jej statutu.
Osoby podpisujące statut są jej założycielami. Statut powinni podpisać co najmniej wszyscy
komplementariusze. Powinien on zawierać:
1) firmę i siedzibę spółki;
2) przedmiot działalności spółki;
3) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony;
4) oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość;
5) wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich
liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela;
6) liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być
wprowadzone akcje różnych rodzajów;
7) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy
albo adresy do doręczeń;
8) organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut
przewiduje ustanowienie rady nadzorczej.
Statut powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego. Spółka komandytowo-akcyjna
powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Zgłoszenie spółki do rejestru jest dokonywana
na urzędowym formularzu1 i powinno zawierać:
1) firmę, siedzibę i adres spółki;
3) wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną akcji;
4) liczbę akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania, jeżeli statut je przewiduje;
5) wzmiankę,
jaka
część
kapitału
zakładowego
została
wpłacona
przed
zarejestrowaniem;
1
Wzór formularza stanowi załącznik do niniejszego poradnika.
153
6) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz okoliczności
dotyczące ograniczenia ich zdolności do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją;
7) nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób
reprezentacji; w przypadku gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym
spośród siebie prowadzenie spraw spółki – zaznaczenie tej okoliczności;
8) jeżeli przy zawiązaniu spółki akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne –
zaznaczenie tej okoliczności;
9) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
_______________________________________________________________________
Spółka z o.o.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest jednym z dwóch rodzajów spółek
kapitałowych. Jest ona w odróżnieniu od spółek osobowych wyposażona w osobowość
prawną i posiada swoje organy za pomocą których działa w obrocie. Ta cecha spółek
kapitałowych jest jedną z podstawowych różnic tego rodzaju spółek. W rzeczywistości spółka
ta chociaż jest zrzeszeniem osób (wspólników) to w dużo większym stopniu należy na nią
patrzeć jako zrzeszenie kapitału. Spółka z o.o. może być utworzona przez jedną albo więcej
osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Powyższe
oznacza, iż spółka z o.o. nie musi być zawiązana wyłącznie dla celów gospodarczych ale
możliwe jest jej założenie dla celów o charakterze niezarobkowym. Spółka z o.o. może być
ponadto założona przez jedną osobę (czy to fizyczną czy prawną) powodując powstanie
nietypowego tworu w postaci spółki jednoosobowej. Przepisy przewidują jedynie, iż spółka z
o.o. nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z o.o.
Jedną z podstawowych cech spółek kapitałowych jest to, iż ich skład osobowy może ulegać
zmianom na skutek rozporządzania udziałami przez jej wspólników, a zmiany składu
osobowego nie wpływają na byt prawny spółki. Ponadto ważną cechą spółki kapitałowej jest
to, iż jej wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki a są oni jedynie
zobowiązani do świadczeń określonych w umowie spółki.
Pierwszym krokiem prowadzącym do powstania spółki z o.o. jest zawarcie umowy spółki.
154
Umowa spółki powinna być zawarta w formie aktu notarialnego i zawierać następujące
elementy:
1. firmę i siedzibę spółki;
4. przedmiot działalności spółki;
5.
wysokość kapitału zakładowego;
6. czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział;
7. liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników;
8. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Z chwilą zawarcia umowy spółki powstaje tzw. „spółka z o.o. w ogranizacji”. Kolejnymi
elementami potrzebnymi do powstania spółki z o.o. jako osoby prawnej są:
1) wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału
zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości
nominalnej, także wniesienie nadwyżki;
2) powołania zarządu;
3) ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego
ustawa lub umowa spółki;
4) wpisu do rejestru.
Wpis od rejestru następuje na podstawie zgłoszenia zawiązania spółki przez jej zarząd.
Wniosek powinien być podpisany przez wszystkich członków zarządu. Sądem rejestrowym
do którego należy dokonać zgłoszenia jest sąd właściwy ze względu na siedzibę spółki.
Procedura zgłaszania spółki została opisana przy okazji spółki jawnej. Zgłoszenie spółki
powinno zawierać:
1) firmę, siedzibę i adres spółki;
3) wysokość kapitału zakładowego;
4) określenie, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział;
5) nazwiska, imiona i adresy członków zarządu oraz sposób reprezentacji spółki;
6) nazwiska i imiona członków rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli
ustawa lub umowa spółki wymaga ustanowienia rady nadzorczej lub komisji
rewizyjnej;
155
7) jeżeli wspólnicy wnoszą do spółki wkłady niepieniężne - zaznaczenie tej
okoliczności;
8) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony;
9) pismo przeznaczone do ogłoszeń spółki – w wypadku gdy umowa spółki
wskazuje takie pismo.
Ponadto do zgłoszenia spółki należy załączyć:
1. umowę spółki,
2. oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie kapitału
zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione,
3. dowód ustanowienia członków organów spółki z wyszczególnieniem składu
osobowego – w przypadku gdy o ich powołaniu nie stanowi akt notarialny
zawierający umowę spółki;
4. listę wspólników z podaniem nazwiska i imienia lub formy (nazwy) oraz liczby
i wartości nominalnej udziałów każdego z nich. Lista ta powinna być podpisana
przez wszystkich członków zarządu;
5. złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów członków
zarządu.
Po otrzymaniu zgłoszenia sąd rejestrowy bada jego prawidłowość i jeżeli stwierdzi
w zgłoszeniu braki usuwalne wyznacza spółce w organizacji odpowiedni czas do usunięcia
tych braków pod rygorem odmowy wpisu do rejestru. Postępowanie przed sądem
rejestrowym w sprawach nieuregulowanych w ksh toczy się według przepisów o KRS.
Przepisy przewidują, iż stan spółki w organizacji jest okresem przejściowym i jeżeli
zawiązanie spółki nie zostało zgłoszone do sądu rejestrowego w terminie sześciu miesięcy
albo jeżeli postanowienie sądu odmawiającego zarejestrowania stało się prawomocne umowa
spółki ulega rozwiązaniu.
Po zarejestrowaniu spółki na jej zarządzie spoczywa obowiązek złożenia we właściwym
urzędzie skarbowym poświadczonego przez siebie odpisu umowy spółki ze wskazaniem sądu,
w którym spółka została zarejestrowana, oraz daty i numeru rejestracji. Termin do wykonania
tego obowiązku wynosi dwa tygodnie od daty rejestracji.
156
Spółka akcyjna
Spółka akcyjna jest to właściwa spółka kapitałowa, której kapitał jest podzielony na akcje
będące papierami wartościowymi. W Polsce SA stały się główną formą komercjalizacji
i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, występujących głownie na giełdzie.
Cechami charakterystycznymi SA są:
A) możliwość obejmowania znacznej ilości wspólników, których nawet niewielkie wkłady
mogą łącznie pozwolić na prowadzenie działalności na wielką skalę
B) podział kapitału na akcje, które przez swą zbywalność i możliwą obecność na giełdzie
dają poczucie posiadania rzeczywistych wartości majątkowych i udziału w grze
kapitałowe
C) zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób w celu nie tylko gospodarczym
(np. kulturalnym, charytatywnym ). Jeżeli spółkę zawiązuje jedna osoba ma ona wtedy
wszelkie prawa i obowiązki Walnego Zgromadzenia. Kluczowe znaczenie w SA mają
akcje, czyli udziały w spółce, o równej wartości nominalnej (wartość nominalna akcji nie
może być niższa niż 1 grosz), tworzące łącznie kapitał zakładowy, którego minimum
wynosi 500 tys. zł.
D) założenie spółki akcyjnej może nastąpić przez samych założycieli (ewentualnie łącznie
z osobami trzecimi) lub w drodze publicznej subskrypcji (ogłoszeń o zapisach na akcje).
Przedstawiony zostanie jedynie pierwszy sposób, jako że jest on związany z zakładaniem
spółki akcyjnej przez przedsiębiorców dla celów prowadzenia określonej działalności.
Powstanie spółki akcyjnej wymaga dokonania następujących czynności:
1) zawarcia tzw. aktu założycielskiego spółki oraz sporządzenia statutu;
2) pokrycia kapitału zakładowego;
3) powołania organów spółki;
4) wpisu do rejestru sądowego.
SA posiada osobowość prawną. Wyłączona jest osobista odpowiedzialność akcjonariuszy
za zobowiązania spółki, a ich obowiązki ograniczają się tylko do świadczeń oznaczonych
w statucie.
Statut spółki akcyjnej powinien określać co najmniej:
157
1) firmę i siedzibę spółki,
2) przedmiot działalności spółki,
3) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
4) wysokość kapitału zakładowego oraz kwotę wpłaconą przed zarejestrowaniem
na pokrycie kapitału zakładowego,
5) wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy
na okaziciela,
6) liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być
wprowadzone akcje różnych rodzajów,
7) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) założycieli,
8) liczbę członków zarządu i rady nadzorczej, albo co najmniej minimalną
lub maksymalną liczbę członków tych organów oraz podmiot uprawniony
do ustalenia składu zarządu lub rady nadzorczej,
9) co najmniej przybliżoną wielkość wszystkich kosztów poniesionych lub obciążających
spółkę w związku z jej utworzeniem, ustaloną na dzień zawiązania spółki,
10) pismo do ogłoszeń, jeżeli spółka zamierza dokonywać ogłoszeń również poza
Monitorem Sądowym i Gospodarczym.
Statut powinien również zawierać, pod rygorem bezskuteczności wobec spółki, postanowienia dotyczące:
1) liczby i rodzajów tytułów uczestnictwa w zysku lub w podziale majątku spółki oraz
związanych z nimi praw,
2) wszelkich związanych z akcjami obowiązków świadczenia na rzecz spółki, poza
obowiązkiem wpłacenia należności za akcje,
3) warunków i sposobu umorzenia akcji,
4) ograniczeń zbywalności akcji,
5) uprawnień osobistych przyznanych akcjonariuszom, o których mowa w art. 35.
158
Zagadnienia finansowo – księgowe
Zasady opodatkowania
Podatek płacony według zasad ogólnych jest podstawową formą opodatkowania, nie ma więc
ograniczeń związanych z jego wyborem. Jeśli nie deklarujemy innej formy opodatkowania,
będziemy rozliczać się na zasadach ogólnych, właściwych wszystkim podatnikom. Płaci się
go od faktycznie uzyskanego dochodu, który oblicza się, odejmując od przychodów
z działalności koszty ich uzyskania, czyli wszelkie wydatki, poza wykluczonymi przez
ustawę podatkową. U osób fizycznych "kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego
źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów
wymienionych w art. 23". W przypadku osób prawnych "kosztami uzyskania przychodów są
koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art.
16 ust. 1". Mogą być one potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały
faktycznie poniesione. Należy je wykazywać w podatkowej księdze przychodów
i rozchodów. W przypadku gdy wynoszą ponad 1.200 tysięcy euro, musimy prowadzić
księgę rachunkową.
Do kosztów możemy zaliczyć wydatki na zakup towarów, eksploatację samochodów
wykorzystywanych
w
działalności,
wynagrodzenie
pracowników,
niektóre
podatki
(od nieruchomości, środków transportowych, akcyzę), rachunki za telefon, za prąd, wydatki
na reklamę, na zakup wyposażenia, amortyzację środków trwałych. Gdy przychody są
większe niż koszty otrzymujemy dochód do opodatkowania. Jeżeli zaś koszty przewyższają
przychody - powstaje strata. Podatku w takiej sytuacji się nie płaci, a stratę można odliczyć
w ciągu następnych pięciu lat od uzyskania w tych latach dochodu z działalności
gospodarczej (z tym, że odliczanie w żadnym roku nie może być wyższe niż 50 procent
straty).
Obowiązujące stawki podatku dla tej formy rozliczeń z fiskusem wynoszą 18 lub 32 procent,
w zależności od wysokości wypracowanego dochodu. Podatnik ma obowiązek obliczania
zaliczki na podatek i wpłacania jej do urzędu skarbowego (w danym miesiącu – za miesiąc
poprzedni). Ważne jest to, że zaliczka musi być przekazywana od momentu, kiedy dochód
z działalności pomniejszony o niektóre odliczenia, czyli na przykład składki ZUS,
przekroczył kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku. Niestety, przychód
159
powstaje wówczas gdy wystawiamy fakturę – niezależnie od tego, czy kontrahent nam
zapłacił. Jednocześnie podatnik musi dokumentować dokładnie całą swoją działalność
poprzez wystawianie faktur czy rachunków będących dowodem sprzedaży towarów i usług.
Zasady ogólne i podatek liniowy
Podatek dochodowy to podatek osobisty, co oznacza, że podatnikiem jest każda osoba
osiągająca dochód. Osoby fizyczne zamieszkujące terytorium Polski objęte są tzw.
nieograniczonym obowiązkiem podatkowym, czyli bez względu na to, czy źródła ich
przychodów położone są w kraju, czy za granicą, muszą płacić podatek według zasad
obowiązujących w kraju zamieszkania, a więc w Polsce (wyjątkiem są regulacje zapisane
w umowach międzynarodowych).
Podatek liniowy
Od 2004 roku osoby wybierające zasady ogólne, prowadzące działalność gospodarczą
i rozliczające się według księgi przychodów i rozchodów, mogą skorzystać z podatku
liniowego: wynosi on 19 procent, niezależnie od osiągniętego dochodu. Z opcji tej wyłączeni
zostali przedsiębiorcy, którzy mieliby świadczyć usługi na rzecz byłego lub obecnego
pracodawcy, z którym w ubiegłym lub obecnym roku podatkowym związane były umową
o pracę. Wybierając tę formę opodatkowania nie można także rozliczać się wspólnie
z małżonkiem oraz korzystać z ulg.
Komu 19 procent się opłaca?
Przede wszystkim osobom osiągającym wysokie dochody, nierozliczającym się z małżonkiem
(jego zarobki są, bowiem równie wysokie), niekorzystającym z ulg i odliczeń. Księgowość
w tym wypadku się nie zmienia: należy prowadzić księgę przychodów i rozchodów lub księgi
rachunkowe. Nie ma kwoty wolnej od podatku, ale przychody z działalności definiowane są
jak w przypadku podatku płaconego według skali pomniejszane, więc zostają o koszty ich
uzyskania, co nie eliminuje możliwości odliczeń z tytułu inwestycji, zakupów czy opłat
bieżących.
160
Zaliczka stała
Przedsiębiorcy,
którzy
prowadzą
działalność
gospodarczą
przynoszącą
zyski
-
od przynajmniej dwóch lat mają możliwość wyboru uproszczonej formy wpłacania zaliczek
na podatek dochodowy, pod warunkiem złożenia do 20 lutego danego roku podatkowego
informacji we właściwym urzędzie skarbowym. Miesięczny podatek będzie wynosił w takim
wypadku 1/12 podatku dochodowego należnego według skali podatkowej albo stopy 19%
podatku liniowego od dochodu za rok poprzedni. Dzięki takiemu sposobowi rozliczeń nie
musimy się martwić o organizowanie miesięczne kosztów uzyskania przychodu, zakupy
ujmujemy w
sprawozdaniu
rocznym.
Ostateczne
rozliczenie
z
fiskusem
nastąpi
po zakończeniu roku podatkowego: zwrot, jeżeli zyski firmy spadły lub dopłatę –
w przypadku ich wzrostu.
O tym należy pamiętać
Mamy obowiązek uiszczania podatku w terminie do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc
poprzedni. Po zakończeniu roku podatkowego - w terminie do dnia 30 kwietnia roku
następnego mamy obowiązek złożenia zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku
podatkowym (PIT-36) i wpłacenia różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu
wynikającego z zeznania a sumą należnych za dany rok zaliczek. Jeżeli nie uzyska się
dochodu, w zeznaniu PIT-36 wykazuje się wysokość poniesionej straty.
Kiedy skala podatkowa jest korzystna?
W odróżnieniu od podatku liniowego wybierając skalę podatkową możemy korzystać
z różnego rodzaju przywilejów. Rozliczając się według tej formy zyskujemy: możliwość
wspólnego rozliczania się z małżonkiem, preferencje dla samotnych rodziców, możliwość
zwolnienia z podatku w związku z inwestycjami w specjalnej strefie ekonomicznej.
Wszystkie te przywileje są bardzo ważne, ale tracą na znaczeniu, gdy nasz biznes generuje
coraz większe dochody. Rosnące zyski powodują, że „wpadamy” w nowy próg podatkowy
a w konsekwencji płacimy wyższe podatki, których nie rekompensują nawet wspomniane
przywileje. Wniosek jest prosty. Skala podatkowa jest opłacalna, gdy nasze dochody nie
przekraczają znacząco pierwszego przedziału. Jeżeli natomiast zyski jakie nasza firma
wypracowała znacząco przekraczają pierwszy próg wówczas korzystny jest wybór podatku
161
liniowego jako formy opodatkowania.
Jak płacimy podatki?
Opłacanie podatku według skali podatkowej oraz według stawki liniowej jest bardzo
podobne. Jeśli jako osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wybraliśmy
rozliczanie się na zasadach ogólnych (skala podatkowa lub stawka liniowa) jesteśmy
zobowiązani do wpłacania w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy.
W 2007 r. zniesiono obowiązek składania comiesięcznych deklaracji do urzędów
skarbowych, jednakże, jako podatnicy jesteśmy zobligowani do comiesięcznych wpłat
zaliczek na podatek. Wybierając rozliczanie się według skali podatkowej, wysokość zaliczek
ustala się w następujący sposób:
- do wpłaty zaliczki jesteśmy zobowiązani od miesiąca , w którym obliczony na podstawie
księgi przychodów i rozchodów dochód przekroczył kwotę wolną od podatku (obecnie 3091
zł,)
- zaliczkę do zapłaty w tym miesiącu stanowi podatek obliczony od wypracowanego dochodu
- wpłaty w kolejnych miesiącach ustalamy jako różnicę między podatkiem należnym
od dochodu wypracowanego od początku roku a sumą zaliczek wpłaconych w miesiącach
poprzedzających
- obliczoną zaliczkę pomniejszamy o wielkość składki na ubezpieczenie zdrowotne, opłaconej
w danym miesiącu
Księga przychodów obowiązkowa
Niezależnie od tego czy jako osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą
wybierzemy rozliczanie się z fiskusem według skali podatkowej czy zdecydujemy się
na stawkę liniową jesteśmy zobowiązani do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów.
Na podstawie księgi ustalamy dochód, od, którego następnie płacimy podatek.
162
Wzór podatkowej książki przychodów i rozchodów
Kontrahent
Data
Nr
imię
L zdarzenia dowodu i nazwis
p. gospodarcz księgow ko
ego
ego
1 2
3
Przychód
Opis
razem
zdarzenia sprzedanych pozostałe
adres
gospodarcz towarów
(firma)
4
wartość
usług
ego
5
i przychody
6
przychód
(7+8)
zł
gr zł
gr zł
7
8
9
gr
Suma
strony
Przeniesie
nie
z poprzedn
iej strony
Razem od
początku
roku
Zakup
Wydatki
towarów
handlowych
i materiałó
w
wg cen
Koszty
uboczne
zakupu
wynagrodzeni
a w gotówce
i w naturze
zakupu
zł
(koszty)
gr zł
gr zł
wydatki
wydatki
gr zł
Uwagi
razem
pozostałe
(12+13)
gr zł
gr zł
gr
163
10
11
12
13
14
15
16
Zasady ogólne - skala podatkowa
Jest zysk, jest podatek
Podobnie jak w przypadku podatku linowego, wybierając skalę podatkową jako formę
rozliczeń, podatek jaki zapłacimy fiskusowi liczony będzie od dochodu jaki Nasz biznes
wygeneruje. Inaczej mówiąc podatek zapłacimy dopiero wtedy gdy nasza działalność będzie
zyskowna, a więc przychody przewyższą koszty. Decydując się na opodatkowanie według
skali nie musimy składać oświadczenia o wyborze tej formy.
UWAGA! Istota rozliczania się na podstawie skali podatkowej polega na tym, że kwota
podatku jaki zapłacimy zależy od dochodu czyli różnicy pomiędzy przychodami a kosztami
ich uzyskania.
Jakie stawki dla skali podatkowej?
Jedną z różnic między skalą podatkową a podatkiem liniowym, są stawki podatkowe.
W przypadku podatku liniowego jest to 19 proc. a jeśli mówimy o skali to stawki te wynoszą
18, 32%. Decydując się na opodatkowanie według skali podatkowej, podatek jaki zapłacimy
zależy od tego do, którego progu „wpadły” nasze dochody.
164
Kiedy skala podatkowa jest korzystna?
W odróżnieniu od podatku liniowego wybierając skalę podatkową możemy korzystać
z różnego rodzaju przywilejów. Rozliczając się według tej formy zyskujemy: możliwość
wspólnego rozliczania się z małżonkiem, preferencje dla samotnych rodziców, możliwość
zwolnienia z podatku w związku z inwestycjami w specjalnej strefie ekonomicznej oraz ulgi
podatkowe. Wszystkie te przywileje są bardzo ważne, ale tracą na znaczeniu gdy nasz biznes
generuje coraz większe dochody. Rosnące zyski powodują, że „wpadamy” w nowy próg
podatkowy, a w konsekwencji płacimy wyższe podatki, których nie rekompensują nawet
wspomniane przywileje. Wniosek jest prosty. Skala podatkowa jest opłacalna gdy nasze
dochody nie przekraczają znacząco pierwszego przedziału. Jeżeli natomiast zyski jakie nasza
firma wypracowała znacząco przekraczają pierwszy próg wówczas korzystny jest wybór
podatku liniowego jako formy opodatkowania .
Jak płacimy podatki?
Opłacanie podatku według skali podatkowej oraz według stawki liniowej jest bardzo
podobne. Jeśli jako osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wybraliśmy
rozliczanie się na zasadach ogólnych(skala podatkowa lub stawka liniowa) jesteśmy
zobowiązani do wpłacania w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy.
W 2007 r. zniesiono obowiązek składania comiesięcznych deklaracji do urzędów
skarbowych, jednakże jako podatnicy jesteśmy zobligowani do comiesięcznych wpłat
zaliczek na podatek. Wybierając rozliczanie się według skali podatkowej, wysokość zaliczek
za miesiące do grudnia roku podatkowego ustala się w następujący sposób:
165
- do wpłaty zaliczki jesteśmy zobowiązani od miesiąca , w którym obliczony na podstawie
księgi przychodów i rozchodów dochód przekroczył kwotę wolną od podatku (obecnie 3091
zł,)
- zaliczkę do zapłaty w tym miesiącu stanowi podatek obliczony od wypracowanego dochodu
- wpłaty w kolejnych miesiącach ustalamy jako różnicę między podatkiem należnym
od dochodu wypracowanego od początku roku, a sumą zaliczek wpłaconych w miesiącach
poprzedzających
- obliczoną zaliczkę pomniejszamy o wielkość składki na ubezpieczenie zdrowotne, opłaconej
w danym miesiącu
Zgodnie przepisami zaliczki miesięczne za okres od stycznia do listopada jesteśmy
zobligowani uiszczać w terminie do 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Oznacza to,
że np. zaliczkę za lipiec wpłacamy do 20 sierpnia.
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą dokonać wyboru formy
opodatkowania w zależności od zakresu i kosztów prowadzonej działalności oraz od kwot
podatku zapisanych w ryczałcie i karcie podatkowej.
Skala podatkowa w pigułce
- skala podatkowa obok podatku liniowego jest najpopularniejszą formą rozliczania się
z fiskusem,
-podatek
płacimy
od
dochodu
czyli
nadwyżki
przychodów
nad
kosztami,
-wybierając podatek liniowy, przed dniem rozpoczęcia działalności musimy złożyć
oświadczenie o wyborze tej formy,
- skala podatkowa jest opłacalna, gdy nasze dochody nie przekraczają znacząco pierwszego
przedziału skali,
- analogicznie jak przy podatku liniowym wybierając skalę podatkową jesteśmy zobligowani
do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów,
166
- rozliczając się według tej formy zyskujemy: możliwość wspólnego rozliczania się
z małżonkiem, preferencje dla samotnych rodziców, możliwość zwolnienia z podatku
w związku z inwestycjami w specjalnej strefie ekonomicznej oraz ulgi podatkowe,
- wpłacamy comiesięczną zaliczkę na podatek w terminie do dnia 20 każdego miesiąca
za miesiąc poprzedni
Podatek liniowy
Podobnie jak w przypadku skali podatkowej, wybierając podatek liniowy jako formę
rozliczeń, kwota podatku należna fiskusowi liczona będzie od dochodu jaki Nasz biznes
wygeneruje. Inaczej mówiąc podatek zapłacimy dopiero wtedy, gdy nasza działalność będzie
zyskowna, a więc przychody przewyższą koszty.
Oświadczenie niezbędne
UWAGA! Jeżeli podatnik lub jeden z wspólników w roku podatkowym poprzedzającym rok
podatkowy z tytułu stosunku pracy wykonywał na rzecz pracodawcy czynności, którymi
podatnik lub wspólnik obecnie się zajmują wówczas nie mogą oni wybrać stawki liniowej
jako formy opodatkowania.
Stawka liniowa to zalety, ale ta forma opodatkowania ma także swoje wady. Kiedy z niej
korzystamy jednocześnie tracimy przywileje, które przysługują osobom rozliczającym się
według skali podatkowej.
Decydując się na podatek liniowy nie będziemy mogli skorzystać z:
- możliwości wspólnego rozliczania się z małżonkiem
- preferencji dla samotnych rodziców
- zwolnienia w związku z inwestycjami w specjalnej strefie ekonomicznej
- wszelkich ulg podatkowych
Istotną informacją dla osób, które wybiorą tę formę opodatkowania jest fakt, że do dochodów
rozliczanych według stawki liniowej nie wlicza się innych dochodów opodatkowanych
167
wedle skali podatkowej (jak np. z pracy, z udziału w radzie nadzorczej), ani dochodów
kapitałowych. Gdy korzystamy ze stawki liniowej przysługuje nam natomiast prawo
do
pomniejszania
dochodu
o
składki
na
ubezpieczenie
społeczne
własne
i współpracowników, a ponadto prawo do tzw. kredytu podatkowego dla otwierających
działalność gospodarczą.
Umowy występujące w obrocie gospodarczym
Sposób obliczenia umowy zlecenia, umowy o dzieło:
Umowa zlecenie została uregulowana w art. 734 - 751 K.C. i polega na tym, że
przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonych czynności dla dającego
zlecenie, za których ostatecznie efekt nie jest odpowiedzialny (odmiennie od umowy o dzieło,
która jest tzw. umową rezultatu).
Umowa zlecenie może być zależnie od woli stron, umową odpłatną lub nieodpłatną.
Jednakże jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie ma je
wykonać nieodpłatnie, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Wysokość
wynagrodzenia zależy od umowy stron. Jeżeli w umowie nie określono wysokości
wynagrodzenia,
to
należy
się
wynagrodzenie
"odpowiadające
wykonanej
pracy".
Przyjmujący zlecenie musi w zasadzie wykonać czynność do której się zobowiązał osobiście,
powinien przy tym działać z należytą starannością. Dopuszcza się możliwość wykonania
zlecenia przez osobę trzecią - zastępcę i jest to, można powiedzieć, niemalże podstawowa
różnica pomiędzy umową o pracę a umową zlecenia. Powierzenia zlecenia osobie trzeciej
następuje po zawiadomieniu o tym fakcie dającego zlecenie, a przyjmujący zlecenie
odpowiada za niewłaściwe działanie zastępcy, ale tylko na zasadzie winy w wyborze.
Umowa zlecenia może być w każdej chwili wypowiedziana przez każdą ze stron. Jeżeli czyni
to dający zlecenie powinien zwrócić poniesione przez drugą stronę wydatki, a w razie
odpłatnego zlecenia uiścić odpowiednią część wynagrodzenia. Jeżeli umowę wypowiada
przyjmujący zlecenie odpłatne, bez ważnego powodu, odpowiada wobec drugiej strony
za powstałą z tego tytułu szkodę.
Podatek od umowy zlecenia
168
Zaliczkę na podatek dochodowy pobiera się w wysokości 18 % należności pomniejszonej
o koszty uzyskania przychodów oraz (gdy zleceniobiorca z tytułu umowy zlecenia podlega
ubezpieczeniom społecznym) pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym
miesiącu na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe.
Generalnie
koszy
uzyskania
przychodów
wynoszą
20%
uzyskanego
przychodu,
pomniejszonego o potrącone przez płatnika składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz
chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód (w celu ustalenia kosztów
najpierw pomniejsza się przychód o składki, a następnie oblicza się od tej podstawy 20%).
Jeśli z tytułu umowy zlecenia osoba nie podlega ubezpieczeniom społecznym, koszty te
wynoszą 20% przychodu.
W przypadku korzystania przez zleceniobiorcę z praw autorskich i praw pokrewnych
(w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych) tzn. gdy konkretne
zlecenie ma charakter działalności twórczej, koszty uzyskania przychodów mogą być
podwyższone do 50%.
Ubezpieczenia społeczne od umów zlecenia
Jeżeli osoba, która zawarła umowę zlecenia jest jednocześnie pracownikiem zatrudnionym
na podstawie umowy o pracę (bez względu na wymiar czasu pracy) u innego podmiotu niż
zleceniodawca, a wynagrodzenie ze stosunku pracy nie jest niższe od najniższego
wynagrodzenia, to osoba ta podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu tylko z umowy o pracę
(ubezpieczenie emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenia w tym przypadku jest
dobrowolne). Od umowy zlecenia odprowadzana będzie tylko składka zdrowotna.
Jeżeli jednak zawarliśmy umowę zlecenia z pracodawcą z którym pozostajemy w stosunku
pracy, lub jeżeli w ramach tej umowy wykonujemy pracę na rzecz pracodawcy, z którym
pozostajemy w stosunku pracy to w świetle ustawy o ubezpieczeniach społecznych uważani
będziemy za pracownika i powstanie konieczność opłacania składek od łącznego przychodu
z umowy o pracę i od przychodów z umowy zlecenia.
Nie opłaca się składek na ubezpieczenie społeczne od umów zlecenia zawartych z uczniami,
bądź studentami, którzy nie ukończyli 26 roku życia.
Od 1 stycznia 2009 r. zasady rozliczania umów zlecenia do 200 zł zawieranych z osobami
niebędącymi pracownikami uległy zmianie. Obecnie płatnik jest zobowiązany do pobrania
169
zryczałtowanego podatku dochodowego (bez kosztów uzyskania) w wysokości 18%.
Pobierając zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18%, należy pamiętać,
że przychód nie podlega pomniejszeniu o koszty uzyskania przychodu (art. 30 ust. 3 updof).
Oznacza to, że podatek jest pobierany od pełnej kwoty należności wynikającej z zawartej
umowy. Pobierając zryczałtowany podatek od umów zlecenia do 200 zł, nie należy go
również pomniejszać o kwotę składki zdrowotnej (art. 27b ust. 1 updof).
Zamówienia publiczne reguluje - USTAWA z dnia 29 stycznia 2004 r. „Prawo zamówień
publicznych”
Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa, różne aspekty zarządzania
1. Style kierowania w przedsiębiorstwie.
Styl kierowania to sposób, w jaki menedżer postępuje w stosunku do swoich podopiecznych,
sposób ten jest stosunkowo trwały i powtarzalny.
Styl kierowania, zarządzania firmą wpływa zatem na styl postępowania, działania personelu,
co ma przełożenie na efektywność, sukces organizacji.
Większość osób na najwyższych
stanowiskach (menedżerowie), zmierza cały czas
w kierunku zarządzania. Myślą w kategoriach wydajności i rzeczy. Obecnie potrzebne jest
kierowanie zmierzające do przywództwa, a więc skupienia swoich działań na ludziach
i zasadach.2
Odpowiedni dobór stylu kierowania, ma fundamentalny wpływ na właściwe, sprawne
i nowoczesne funkcjonowanie różnorodnych instytucji czy ludzi. Obserwowana w praktyce
duża różnorodność technik kierowania sprawiła, iż problematyce stylów kierowania
poświęcono wiele badań i opracowań, w których starano się dokonać opisu i systematyzacji
stylów kierowania spotkanych w praktyce. Poniżej kilka ujęć.
2.1. Charakterystyka stylów kierowania Lipitta-White'a 3
Lippit
i
White
wyróżniają
dwa
style
kierowania:
autokratyczny
(dyrektywny)
i demokratyczny (integratywny).
2
3
Stephen R, Covery, Zasady skutecznego przywództwa, przeł. K. Pawłowski, Poznań 2004,2008, REBIS, s.173.
http://mfiles.pl/pl/index.php/Style_kierowania_wg_Lippita_i_White%27a z dnia 27.05.2012,godz.17.30
170
Autokratyczny styl kierowania (dyrektywny) - to styl kierowania, w którym kierownik
sam ustala cele grupy i zadania prowadzące do ich osiągnięcia oraz sam dokonuje podziału
pracy w zakresie ustalenia celów między uczestników grupy (centralizacja władzy).
Zauważyć można duży dystans miedzy kierownikiem, a podwładnymi. Autokrata może być:
życzliwy, surowy lub nieudolny.
• Autokrata surowy to osoba sprawiedliwa lecz stanowcza i nie delegująca uprawnień;
• Autokrata życzliwy jest osobą starającą się ustalać jak najlepsze warunki pracy, lecz
podejmującą wszystkie decyzje indywidualnie;
•
Autokrata nieudolny to osoba nieobliczalna, łatwo zmieniający nastrój.
Styl demokratyczny (integratywny), charakteryzuje więź kierownika z grupą, Jest to styl
oparty na współpracy, zaufaniu. Kierownik angażuje pracowników w sprawy firmy, daje
możliwość podejmowania decyzji, swobody w podziale zadań i określenia sposobu ich
wykonania. Kierownik zasięga opinii pracowników przed podjęciem decyzji, a jego kontakty
z podwładnymi mają charakter otwarty (komunikacja dwukierunkowa). Dba o dobry klimat
i współpracę
dla
w zespole, interesuje się sprawami osobistymi zespołu. Stwarza warunki
rozwoju zespołu, motywuje do poszukiwania kreatywnych rozwiązań. Kierownik
zatrzymuje ostateczną odpowiedzialność za wykonanie zadań oraz środki kontroli
i interwencji, które mają zapewnić realizację celów zespołu. Wadą stylu demokratycznego
jest czasochłonność procesu podejmowania decyzji.
2.2. Charakterystyka stylu kierowania opracowana przez R. Blake'a i J. Moutona4
Według stworzonej przez R. Blake'a i J. Moutona koncepcji stylów kierowania, zwanej często
"siatką kierowniczą" człowiek nie rodzi się przywódcą, lecz nim się staje. Ani cechy
człowieka, ani sytuacja, w jakiej się znajduje w danym momencie nie determinują jego
sukcesu. To co ma znaczenie, to sposoby zachowania. Szukając odpowiedzi na pytanie, jaki
styl kierowania jest najskuteczniejszy, a jaki przynosi większą efektywność grupy,
wyodrębnili oni dwa style kierowania:
• kierowanie
zorientowane
na
zadaniach:
kierownik
nadzoruje
podwładnych,
aby wywiązywali się oni z zadań, praca jest zorganizowana i zharmonizowana.
4
James .A. F. Stoner, R .Edward Freeman ,Daniel R. Gilbert, Jr.,dz. cyt.s.461-462.
171
• kierowanie zorientowane na pracownikach: kierownik zachęca do podejmowania
decyzji i ustalania celów przy podejmowaniu ważnych decyzji, utrzymuje dobre
stosunki z podwładnymi, buduje zaufanie, troszczy się o wzajemny szacunek.
Badania empiryczne wykazały, że w najefektowniejszych grupach roboczych na ogół
przywódcy koncentrowali się raczej na pracownikach niż na zadaniach. Stylem wg ich
oceny, który niemal w każdej sytuacji doprowadzi do wyższej efektywności zespołu,
do jego zadowolenia, jest styl demokratyczny, kierowania zespołowego.
2.3 . Model przywództwa Herseya i Blancharda. 5
Uzależnili oni skuteczność stylu kierowania od stopnia dojrzałości, gotowości
podwładnych. Gotowość
to chęć brania odpowiedzialności za powierzone zadania
(dojrzałość psychologiczna), to także doświadczenie i umiejętności zawodowe (dojrzałość
funkcjonalna). W miarę rozwoju stopnia dojrzałości podwładnego, powinien się zmieniać styl
oddziaływania na niego. Jest to koncepcja sytuacyjna.
Wyróżnia się cztery style kierowania odpowiednie do stopnia dojrzałości
podwładnych: dyrektywny (nakazowy), podtrzymująco – strukturyzujący (wspierający),
partycypacyjny, delegujący (zorientowany na dokonania).
Styl nakazowy to początkowa faza. Przełożony mając do czynienia z pracownikami
pod każdym względem niedojrzałymi, uczy ich. Mówi, co, kiedy, jak, i gdzie ma być
zrobione. Nauka, choć zastosowany styl to autorytarny odbywa się poprzez pochwały.
Styl wspierający - dojrzałość niska do umiarkowanej, dotyczy to przede wszystkim
dojrzałości funkcjonalnej. Podwładni nie chcą, w tej fazie rozwoju brać odpowiedzialności
za powierzone im zadania.
Kierownik powinien stopniowo odchodzić od stylu
zorientowanym na zadania, obdarzając swoich podwładnych zaufaniem.
Styl partycypacyjny - dojrzałość podwładnych umiarkowana do wysokiej. Kierownik
rezygnuje ze stylu dyrektywnego. Nadal jednak kontroluje i udziela poparcia.
Styl zorientowany na dokonania - duża dojrzałość podwładnych, szerokie delegowanie
uprawnień, akcentowanie samodzielności.
5
172
Tamże, s.462-465.
Kierownik w myśl tej teorii powinien w sposób ciągły troszczyć się o rozwój swoich
podwładnych, pomagając im w osiąganiu coraz to wyższego stopnia dojrzałości. Pozwala to
mu na stopniową zmianę stylu kierowania. Zmiany zachowania wymagają od kierownika
elastyczności gdyż przyjmuje on różne style od skrajnie autokratycznego, poprzez
partycypacje, do pełnej delegacji uprawnień.
2.4. Model sytuacyjny E. Fiedlera6.
Fred Fiedler wprowadził tzw. zależnościowy model przywództwa. Jego teoria była
pierwszą, która nie skupiała się na osobie przywódcy, ale na czynnikach sytuacyjnych, które
wpływają na model kierowania.
Jego style przywództwa są zbliżone do stylów
zorientowanych na zadania i zorientowanych na pracowników. Według Fiedlera wybór stylu
kierowania zależy od takich czynników, jak:
•
stosunki między przywódcą a członkami (sympatia, szacunek itp.);
•
struktura zadania (jego jasność, możliwość osiągnięcia celu);
•
pozycja władcza przywódcy (pozycja).
Należy określić, czy sytuacja opisana w tych trzech wymiarach jest zła, czy też dobra.
Na podstawie tego dobieramy sposób kierowania. Jeśli sytuacja jest skrajnie dobra bądź
skrajnie zła, wtedy odpowiedni będzie autokratyczny styl kierowania, jeśli natomiast sytuacja
jest umiarkowanie dobra, bądź umiarkowanie zła (np. relacje między członkami grupy
a przywódcą są dobre, ale zadanie jest przedstawione niejasno), wtedy odpowiedni jest styl
demokratyczny.
Nie jest trudno określić, czy przywódca ma nastawienie autokratyczne, czy demokratyczne.
Jeśli najmniej lubianego współpracownika ocenia negatywnie (niski wskaźnik NLW), znaczy
to, że jego orientacja jest autokratyczna. Jeśli zaś wskaźnik NLW jest wysoki, wtedy mamy
do czynienia z orientacją demokratyczną. Gdy jest skrajnie niski, bądź skrajnie wysoki
wskaźnik NLW, wtedy odpowiedni jest styl autokratyczny.
Zarządzający firmą
Zarządzający w firmie mają bardzo ważną rolę, od nich zależy sytuacja firmy. Czy wypełniają
dobrze swoją rolę zaobserwować można po atmosferze w pracy, po obszarze, na jakim
6
173
Tamże, s. 466-467.
prowadzona jest działalność, poprzez rozpoznawanie
marki firmy na rynku, ale przede
wszystkim po wynikach finansowych.
Osoby kierujące organizacją nazywa się kierownikami, menedżerami, liderami. Terminów
tych używa się zamiennie, choć różnią się praktyką zarządzania.
Kierownik ma brzmienie raczej historyczne , oznacza oprócz wykonywania własnej pracy
w danej dziedzinie, kierowanie pracą ludzi wykonujących podobne zadania, czuwanie nad
procesami technologicznymi. Na tradycyjnym kierowniku spoczywa ciężar podejmowania
decyzji, wyznaczania osób, kierowania i przydzielania pracy.
Menedżer to osoba, która kieruje niekoniecznie dużym zespołem. Realizuje on cele
i prowadzi działania w oparciu o priorytety. Dzięki jego działaniu przedsiębiorstwo osiąga
zyski. Podstawą funkcjonowania biznesu jest więc dostarczanie klientom produktów i usług,
jednym słowem sprzedaż. Jest to możliwe dzięki umiejętności negocjacyjnych, które
powinien posiadać menedżer na wysokim poziomie. Menedżer zespołu powinien cechować
się też aktywnością, kreatywnością, komunikatywnością, umiejętnością nawiązywania
współpracy, zdolnością przekonywania i wiarygodnością.7
Praca lidera zespołu zbliżona jest do działań menedżera, bowiem też odpowiedzialny jest
za skuteczne wykorzystywanie ludzi i zasobów. Liderowi jednak przydziela się trzy nowe
funkcje: inicjatora, wzorca i trenera.8
Dotacje na finansowanie działalności, źródła finansowania:
Bezzwrotne dotacje z Powiatowych Urzędów Pracy;
Bezzwrotne dotacje w projektach realizowanych w ramach działania 6.2 POKL
„Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia”;
Dotacje bezzwrotne w ramach działania 312 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw
Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich;
Dotacje bezzwrotne z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
(PFRON);
Fundusze pożyczkowe i doręczeniowe;
Kredyty bankowe.
PRZYKŁADOWY BIZNESPLAN – ĆWICZENIA
7
A. Krajewska, Nowoczesne zarządzanie. Jak być liderem ?, w:Business Coaching, nr 2/2010(03), s.16-18.
8
Harrvard Business Essentials, Stwórz zespół z ikrą, przeł. J. Galek, Warszawa 2006, MT Biznes,s.54-55.
174
Informacje zawarte poniżej ukazują jak powinien wyglądać prawidłowo zbudowany biznesplan.
Wyszczególnione zostały elementy, które są bardzo ważne i muszą zostać precyzyjnie
scharakteryzowane.
Pismo przewodnie biznesplanu
Prezentuje biznesplan, wyjaśnia jego cel, podaje tytuł planu oraz opisuje główne dziedziny, na których
skoncentrował się autor planu.
Dodatkowo może zawierać takie elementy jak: geneza projektu (pomysł, historia, badania), zakres
opracowania, źródła informacji, zakres odpowiedzialności autorów.
Strona tytułowa
Znajduje się tutaj:
-
Tytuł planu
Nazwa, adres, numer telefonu firmy oraz twój
Data ukończenia planu
W nagłówku (który będzie widniał na wszystkich stronach) dobrze jest umieścić wersję biznesplanu,
a w stopce nazwę swojej firmy albo nazwę przedsięwzięcia.
Streszczenie projektu
Streszczenie powinno skrótowo zapoznać (nie więcej niż na jednej, dwóch stronach) potencjalnych
inwestorów z zawartością biznesplanu, zainteresować ich i zachęcić do zapoznania się z całością
dokumentu. W streszczeniu powinny być zawarte informacje o bieżącym stanie firmy oraz o jej
zamierzeniach na przyszłość.
Streszczenie obejmuje:
-
Cel sporządzenia planu i opis spodziewanych korzyści
Wysokość środków finansowych potrzebnych do osiągnięcia celu
Krótki opis produktu i rynku
Najważniejsze dane (projekcje) finansowe na 3-5 lat naprzód
Opis kadry menedżerskiej – szczególnie istotny w przypadku firm dopiero rozpoczynających
działalność jako czynnik zaufania do kompetencji, doświadczenia i być może etyki osób
zarządzających
Streszczenie, jako pierwsza informacja o projektowanych zamierzeniach, odgrywa bardzo istotną rolę,
dlatego warto je poddać ocenie fachowców.
175
Spis treści
Lista nagłówków rozdziałów i podrozdziałów planu.
Pozwala czytającemu na szybkie zorientowanie się w zakresie i układzie prezentowanego materiału.
1. Firma i branża
a. Historia i obecna sytuacja firmy
b. Wizja, misja i cele do osiągnięcia
c. Charakterystyka branży
d. Analiza strategiczna SWOT
2. Inwestycja
a. Zakres inwestycji
b. Źródło finansowania
3. Plan sprzedaży i marketingu
a. Oferowany produkt lub usługa
b. Analiza rynku
c. Strategia marketingowa
- Cena
- Promocja
- Dystrybucja
4. Plan zarządzania i działania
a. Działalność produkcyjna lub usługowa
b. Zarządzanie firmą
c. Harmonogram działań
5. Plan finansowy
a. Nakłady inwestycyjne i źródła finansowania
b. Aktualne dane finansowe
c. Prognozy finansowe
- Rachunek zysków i strat
- Przepływy pieniężne - cash flow
- Bilans
6. Podsumowanie i ocena ryzyka przedsięwzięcia
7. Załączniki
Ad.1. Firma i branża
a. Historia i obecna sytuacja firmy
176
Zaczynamy od jednostronicowej informacji o firmie, zawierającej następujące dane:
-
Nazwa firmy
Adres, telefon
Rodzaj prowadzonej działalności
Forma prawna (np. indywidualna działalność gospodarcza, spółka cywilna)
Główny oferowany produkt lub usługa
Posiadane znaki towarowe, patenty
Nazwiska założycieli, wspólników
Ile lat działa firma w biznesie
Obecny i zakładany udział w rynku
Wielkość aktualnie zainwestowanych środków i ich źródło
Wielkość potrzebnego dodatkowego finansowania
Proponowane terminy i sposób zwrotu dodatkowego finansowania
Wartość biznesu na pierwszy dzień działalności operacyjnej
Nazwiska świadczących usługi prawne, księgowe, doradcze
Teraz należy przedstawić historię firmy zamieszczając takie informacje jak:
-
Data i forma założenia firmy
Najważniejsze dane finansowe
Najbardziej znaczące osiągnięcia firmy (wyroby, nagrody itp.)
Dane o poprzednich i obecnych udziałowcach
Obecny stan prawny, organizacyjny i finansowy
b. Wizja, misja i cele do osiągnięcia
177
Sformułowanie wizji, misji i celów do osiągnięcia powinno wynikać z zaprezentowanej sytuacji firmy
w przeszłości. W przypadku podejmowania zupełnie nowych rodzajów działalności należy taką
decyzję uzasadnić. Wizję i misję należy sformułować w kilku zdaniach. Wizja określa jak twój biznes
będzie docelowo wyglądał. Wizja powinna określać wyidealizowany obraz twojej firmy przy
założeniu, że wszystkie cele zostaną osiągnięte a zadania zrealizowane.
Wizja powinna zawierać:
-
Nazwę twojego biznesu
Produkt lub usługę, które będziesz oferował
Docelowy rynek dla oferowanego produktu lub usługi.
Misja określa jak twój biznes będzie docelowo funkcjonował. Jest to jakby „super strategia” działania.
Misja opisuje:
-
Co twój biznes będzie oferował
Na jakim rynku będzie działał
Planowana lokalizacja biznesu
W jaki sposób twój biznes będzie wzrastał, będzie się rozwijał
Co odróżnia (będzie odróżniać) twój biznes od konkurencji.
Cele działania powinny określać co firma pragnie osiągnąć w ciągu najbliższych trzech do pięciu lat.
Sformułowanie celów jest jakby drogowskazem dla zrealizowania misji. Osiąganie celów jest miarą
tego, że twój biznes posuwa się w dobrym kierunku.
Cele zwykle są mierzalne i mogą opisywać np.:
-
Zwrot z inwestycji
Pożądany udział (procentowy) w rynku
Spełnienie określonych założeń finansowych
Osiągnięcie kolejnych etapów procesu technologicznego
c. Charakterystyka branży
178
Należy podać ogólną charakterystykę branży, w tym opisać głównych producentów działających na
rynku. W miarę możliwości należy podać wyniki ich działalności, wielkość sprzedaży, wysokość
zysków i ewentualnie przyczyny opuszczenia rynku przez niektórych producentów.
Należy również podać wymagania stawiane produktowi, który zamierzamy wprowadzić na rynek (jest
on prawdopodobnie oferowany przez przedsiębiorstwa naszej branży):
-
Jakie potrzeby nabywców są tu zaspakajane
Opis zalet i słabych stron tych produktów
Cechy produktu lub udogodnienia w sprzedaży, które umożliwiają osiągnięcie na rynku pozycji
mocniejszej niż konkurencja
Możliwości ekspansji w produkcji i sprzedaży produktu
d. Analiza strategiczna SWOT
Należy podać silne i słabe strony naszej firmy uwzględniając takie czynniki jak:
-
Majątek trwały
Zasoby finansowe
Kadra menedżerska
Siła robocza
Zarządzanie zasobami ludzkimi
Cechy produktu
Promocja, dystrybucja
Następnie należy opisać szanse i zagrożenia płynące z rynku uwzględniając m.in.:
-
Czynniki polityczne
Czynniki prawne
Czynniki ekonomiczne
Czynniki społeczne
Czynniki etyczne
Czynniki technologiczne
Poziom rywalizacji pomiędzy aktualnymi konkurentami
Możliwość pojawienia się nowej konkurencji
Możliwość pojawienia się substytucyjnych wyrobów
Siła przetargowa dostawców
Siła przetargowa odbiorców
Relacje z bankiem obsługującym firmę
Teraz należy opisać wpływ wymienionych wyżej czynników, to jest silnych i słabych stron naszej
firmy oraz możliwości i zagrożeń płynących z rynku, na szanse realizacji całego przedsięwzięcia –
osiągnięcia celów i spełnienia oczekiwań właścicieli firmy. Mówiąc inaczej należy opisać pozycję
strategiczną naszej firmy.
Silne strony firmy:
179
Słabe strony firmy:
Szanse otoczenia rynkowego:
Zagrożenia otoczenia rynkowego:
Pozycja strategiczna firmy:
Ad. 2. Inwestycja
a. Zakres inwestycji
Należy scharakteryzować planowaną inwestycję (jeśli występuje).
Należy podać rzeczowy zakres inwestycji wraz z ewentualną listą potencjalnych dostawców
i wykonawców.
b. Źródło finansowania
Kluczowym elementem planowania inwestycji jest ustalenie źródeł i zasad jej finansowania.
Należy podać czy i w jakim zakresie inwestycja zostanie sfinansowana ze środków własnych, a w
jakiej wysokości potrzebne będą dodatkowe, zewnętrzne fundusze. Jeżeli zamierzamy zaciągnąć
kredyt, to należy podać na jakich warunkach może on zostać udzielony. Dodatkowo rozważa się tu
również celowość i możliwość korzystania z majątku na zasadzie leasingu, dzierżawy, użyczenia itp.
Syntezą planu inwestycji jest harmonogram inwestowania.
Założenia tutaj poczynione zostaną szczegółowo ujęte w planie finansowym.
Ad. 3. Plan sprzedaży i marketingu
a. Oferowany produkt lub usługa
Opisz w szczegółach produkt lub usługę, które chcesz sprzedawać, wskazując na wszelkie unikalne
cechy albo szczególne plusy czy zalety. Sprecyzuj w jaki sposób te szczególne cechy produktu lub
usługi dadzą Ci przewagę nad twoimi konkurentami (albo przynajmniej równy z nimi poziom). Wskaż
w jakim momencie rozwoju (produkcji) jest twój produkt: model, prototyp czy może gotowy do
sprzedaży w pełni przetestowany produkt. Dobrze byłoby dołączyć fotografię produktu (w ostatniej
sekcji biznesplanu – załączniki).
180
b. Analiza rynku
Analizując rynek chcemy uzyskać pewność, a także przekonać innych odbiorców biznesplanu, że
dogłębnie rozumiemy rynek na nasz produkt lub usługę, i że w związku z tym jesteśmy zdolni
konkurować na rynku z innymi przedsiębiorcami i osiągnąć założone parametry sprzedaży czyli
osiągnąć sukces rynkowy. Należy opisać rynek wraz z podziałem na segmenty oraz wskazać ten
segment (niszę rynkową), na którym chcemy się skoncentrować. Powinniśmy też zdecydować jaką
część tego segmentu chcemy opanować czyli pozyskać dla naszego produktu lub usługi.
Rozpoznanie rynku jest działaniem niezwykle skomplikowanym. Po pierwsze brak jest ogólnie
dostępnych i odpowiednio usystematyzowanych informacji o rynku (podczas gdy w krajach o
rozwiniętej gospodarce rynkowej takie informacje można uzyskać). Po drugie rynek bywa bardzo
zmienny, dynamiczny, a reakcje klientów są często nieoczekiwane, a zatem w dużej mierze
nieprzewidywalne. Niemniej jednak badanie rynku jest absolutnie niezbędne i należy podejść do tego
procesu z wielkim zaangażowaniem i odpowiedzialnością. Z braku danych statystycznych –
rządowych lub komercyjnych – najbardziej praktyczną metodą są własne obserwacje, badania,
rozmowy prowadzone ze sprzedawcami, dystrybutorami, klientami i potencjalnymi konkurentami.
Ta część biznesplanu jest prawdopodobnie najtrudniejsza do przeprowadzenia, a zarazem
najważniejsza. Prawie wszystkie pozostałe części biznesplanu w sposób pośredni lub bezpośredni
zależą od jakości analizy rynku, a co za tym idzie – od realności poczynionych na tej podstawie
prognoz sprzedaży naszego produktu lub usługi.
Analizując rynek powinniśmy wziąć pod uwagę następujące aspekty:
- Rynek docelowy i klienci docelowi
- Wielkość (pojemność) rynku i trendy rynkowe
- Konkurenci
- Prognozowana wielkość sprzedaży naszej firmy i nasz udział w rynku (%)
RYNEK DOCELOWY I KLIENCI DOCELOWI
Zidentyfikuj kim są twoi docelowi klienci: indywidualni konsumenci, przedsiębiorstwa, instytucje
edukacyjne lub opieki medycznej, rządowe, inne? Przeanalizuj czy docelowy rynek może być
podzielony na segmenty albo czy można z niego wydzielić grupy klientów o określonych
charakterystykach ze względu na lokalizację, wiek, wielkość, branżę przemysłową itp. Opisz profil
swoich klientów. Kim są i gdzie się znajdują? Jakie są powody, że mieliby oni dokonywać zakupu
twojego produktu lub usługi? Jakie korzyści odniosą dokonując zakupu u Ciebie zamiast u twojej
konkurencji? Jeżeli to możliwe wymień kilku głównych klientów albo (ewentualnie) listę złożonych
zamówień.s
181
WIELKOŚĆ (POJEMNOŚĆ) RYNKU I TRENDY RYNKOWE
Oceń jaka jest aktualna pojemność rynku na twój produkt lub usługę zarówno w sztukach jak i
wartościowo. W jaki sposób sprzedaż jest rozłożona pomiędzy wyodrębnione segmenty rynkowe? Czy
występuje zauważalna sezonowość sprzedaży (tygodniowa, miesięczna, według pory roku)? Spróbuj
opisać jak zmieniała się wielkość rynku w podziale na segmenty w ostatnich trzech latach. Wskaż
jakie są twoje oczekiwania co do zmian, co do trendów, które będzie można zaobserwować w
horyzoncie najbliższych trzech do pięciu lat. Dołącz analizę głównych czynników, które wpływały na
wzrost rynku w przeszłości; chodzi o trendy społeczne, ekonomiczne, przemysłowe, regulacji
prawnych, polityki rządowej, czynniki demograficzne. Jakie jest prawdopodobieństwo kontynuacji
tych trendów w przyszłości?
KONKURENCI
Zidentyfikuj głównych konkurentów. W stosunku do każdej z tych firm dokonaj realistycznego
oszacowania jej siły rynkowej, oferowanych produktów i usług. Porównaj te konkurencyjne do twoich
produkty lub usługi biorąc pod uwagę takie czynniki jak: cena, jakość, użyteczność, serwis
posprzedażowy, gwarancje itp.
Zaprezentuj swoją ocenę dotyczącą wymienionych konkurentów pod kątem ich udziału w każdym
segmencie rynku, zyskowności, sprzedaży, marketingu, dystrybucji, zdolności produkcyjnych. Jak
twoim zdaniem czynniki te będą się zmieniać w przyszłości?
NASZA PROGNOZOWANA SPRZEDAŻ I UDZIAŁ W RYNKU
Oceń jaką część rynku w poszczególnych segmentach jesteś w stanie obsługiwać w każdym kolejnym
roku, na trzy do pięciu lat naprzód. Prognoza na najbliższy rok powinna być zaprezentowana w
układzie miesięcznym, a dla kolejnych lat wystarczą wartości kwartalne. Najlepiej przedstawić liczby
w postaci tabelarycznej. Opisz jakie założenia przyjąłeś do sporządzenia powyższych prognoz
sprzedaży.
c. Strategia marketingowa
- Cena
- Promocja
- Dystrybucja
182
Twoja strategia marketingowa albo inaczej twój plan marketingowy opisuje w jaki sposób zamierzasz
osiągnąć cel, to jest uzyskać w przyszłości sprzedaż na prognozowanym poziomie wartościowym i
ilościowym. Plan marketingowy powinien odpowiedzieć na pytania:
- co trzeba zrobić
- kiedy trzeba zrobić
- w jaki sposób trzeba zrobić
- kto będzie realizował poszczególne zadania w zakresie strategii sprzedaży, polityki
cenowej,
promocji i dystrybucji.
CENA
Podsumuj ogólną charakterystykę finansową branży dla produktów lub usług, które chcesz
sprzedawać. Jaka jest typowa marża brutto? Jak się ona kształtuje wśród różnych firm branży?
Przedstaw szczegółową kalkulację ceny dla każdego swojego produktu lub usługi z podziałem na
koszty stałe (ponoszone niezależnie od poziomu sprzedaży), zmienne (w wysokości proporcjonalnej
do wielkości sprzedaży) i ewentualnie półzmienne (częściowo związane z wielkością sprzedaży).
Porównaj zaplanowane przez Ciebie ceny z tymi występującymi obecnie na rynku, w tym z cenami u
twoich głównych konkurentów. Czy twoja marża brutto jest wystarczająca, by pokryć koszty
transportu, sprzedaży, reklamy i promocji, czynszu, amortyzacji itd. – i jeszcze pozostanie jakaś część
na zysku dla Ciebie?
Zdecyduj czy twój produkt wyróżnia się wystarczająco spośród innych podobnych produktów –
chodzi tu o różne osoby z całego procesu dystrybucji; czy mają oni dostateczną motywację, aby
sprzedawać właśnie twój produkt a nie inne pochodzące od konkurencji.
Określ swoją politykę sprzedaży i ściągania należności. Czy jest ona typowa dla branży. Czy planujesz
i ewentualnie, w jakim zakresie sprzedaż za gotówkę, a jaka część sprzedaży będzie dokonywana z
odroczonym terminem zapłaty (czyli będziesz udzielać klientom tzw. kredytu kupieckiego), a może
zamierzasz stosować rabaty?
Wskaż jak duża sprzedaż jest potrzebna dla osiągnięcia tzw. punktu rentowności (równowagi) czyli
jak duża sprzedaż pokryje wszystkie twoje koszty.
PROMOCJA
Opisz w jaki sposób zamierzasz poinformować potencjalnych klientów o swoim produkcie lub
usłudze. Jakich klientów zamierzasz pozyskać? Czy planujesz skorzystać z agencji reklamowej?
Jakich mediów chcesz użyć: radio, telewizja, gazety, czasopisma, billboardy, broszury, pokazy itd. Ile
zamierzasz wydać na każde medium? Kiedy?
183
SPRZEDAŻ I DYSTRYBUCJA
Wskaż w jaki sposób zamierzasz prowadzić sprzedaż i dystrybucję. Czy planujesz zatrudnić własnych
sprzedawców na pensję lub prowizję, a może chcesz korzystać z agentów, hurtowników,
dystrybutorów, albo prowadzić sprzedaż i dystrybucję mniej tradycyjnymi kanałami takim jak oferty
listowe, pokazy u klienta, domy wysyłkowe, internet?
Jeżeli zamierzasz sprzedawać wykorzystując własne „środki sprzedażowe”, opisz jak duże one będą i
w jaki sposób zostaną zorganizowane. W jaki sposób sprzedawcy będą docierać do klientów, jak będą
rozliczani i wynagradzani. Czy jest to porównywalne do warunków typowych w branży.
Jeśli chcesz wykorzystać dystrybutorów i hurtowników, opisz w jaki sposób ich wybrałeś lub
wybierzesz, kim są (o ile to możliwe), na jakim obszarze będą działać, w jaki sposób będą zarabiać na
dystrybucji. Opisz też swoją politykę ściągania należności (terminy zapłaty) i inne specyficzne
warunki, np. rabaty, wyłączne prawa dystrybucyjne na danym obszarze, wspólne działania
promocyjne.
Ad. 4. Plan zarządzania i działania
a. Opis działalności produkcyjnej, usługowej, handlowej
184
Jeżeli twój produkt nie jest jeszcze gotowy, by go sprzedawać na rynku, opisz w jakim stadium
rozwoju się znajduje (np. model, prototyp). Jakie koszty trzeba jeszcze ponieść, aby stał się produktem
gotowym do sprzedaży? Ile to będzie wymagało czasu i jakich dodatkowych zasobów?
Teraz opisz szczegóły związane z prowadzeniem przez twoją firmę normalnej działalności
produkcyjnej, usługowej, handlowej. Jeżeli jest to działalność produkcyjna, to trzeba ująć informacje o
dostawcach i surowcach czy materiałach do produkcji.
Opisz w szczegółach takie aspekty jak:
-
Lokalizacja
Maszyny i wyposażenie
Plany i koszty produkcji
Siła robocza
Wymogi formalno-prawne
LOKALIZACJA
Opisz aktualną lub planowaną lokalizację swojego przedsiębiorstwa analizując jej zalety i wady pod
kątem kosztów i dostępności siły roboczej, bliskości i wygody dla klientów, dostępu do środków
komunikacji i transportu, zabezpieczenia w energię elektryczną i inne media, wreszcie spełnienia
określonych wymagań formalno-prawnych. Przeanalizuj charakterystykę lokalizacji ze względu na
wielkość rynku, natężenie ruchu (jeżeli potencjalni klienci przechodzą np. obok twojego sklepu) itp.
MASZYNY I WYPOSAŻENIE
Opisz aktualne lub planowane zasoby w zakresie niezbędnych maszyn i wyposażenia. Chodzi tu
również o niezbędną przestrzeń na cele produkcyjne, magazynowe, biurowe, handlowe. Czy
niezbędne wyposażenie będzie zakupione czy uzyskane w drodze leasingu? Jakie są koszty i czas ich
pozyskania?
PLANY I KOSZTY PRODUKCJI
Przeanalizuj koszty produkcji wyodrębniając koszty surowców, komponentów, siły roboczej i
pozostałe. Jaki jest wymagany poziom zapasów surowców, komponentów w zależności od wielkości
sprzedaży wyrobów gotowych? Jak będzie przejawiał się wpływ sezonowych zmian popytu na twoje
produkty?
Wymień głównych dostawców surowców i komponentów. Czy istnieją inni potencjalni dostawcy?
Jakie są normalnie terminy dostaw po złożeniu zamówienia?
Opisz procedury kontrolne, które zminimalizują sprzedaż produktów wybrakowanych, co wiąże się z
ponoszeniem w przyszłości dodatkowych kosztów.
Biorąc pod uwagę dostępne maszyny i urządzenia – jakie są twoje zdolności produkcyjne? Czy mogą
być zwiększone i w jaki sposób? Jak szybko mogłoby to nastąpić i jakim kosztem?
185
SIŁA ROBOCZA
Ilu zatrudniasz obecnie lub planujesz zatrudnić pracowników i o jakich kwalifikacjach? Ile wynoszą
wynagrodzenia? Jakie są ewentualnie inne świadczenia na rzecz pracowników?
WYMOGI FORMALNO-PRAWNE
Wymień czy do prowadzenia twojej działalności konieczne jest spełnienie jakichś wymogów
formalnych i prawnych,
np. ze względu na ochronę środowiska czy konieczność uzyskania
zezwolenia lub koncesji.
b. Zarządzanie firmą
Kadra zarządzająca to klucz do sukcesu! Powinieneś opisać kto jest za co odpowiedzialny i jakie są
wymagane kwalifikacje.
Jeżeli będziesz prezentował biznesplan potencjalnym inwestorom, to wiedz, że zwykle przykładają oni
znaczącą wagę do opisu kadry zarządzającej, a chodzi tu o czynnik zaufania. Życiorysy zawodowe
można zamieścić w załącznikach.
W tym punkcie powinno się też podać listę wspólników (jeżeli twoja firma jest spółką) lub wskazać
właściciela /właścicieli.
Wymień nazwiska osób i nazwy firm, które świadczą dodatkowe usługi takie jak: księgowość, porady
prawne, porady biznesowe, usługi bankowe.
c. Harmonogram działań
Harmonogram działań jest to spis wszystkich czynności, jakie należy wykonać w związku z realizacją
przedsięwzięcia wraz z terminami rozpoczęcia, czasem trwania i terminami zakończenia tych
czynności. Terminy w pierwszym roku ujmuje się w układzie miesięcznym, w drugim – kwartalnie.
W takiej formie podaje się terminy planów opracowania wyrobu, produkcji, marketingu i sprzedaży.
Należy tez przemyśleć i wskazać jak będzie wyglądał harmonogram działań awaryjnych w przypadku,
gdy coś pójdzie nie tak jak zaplanowano.
Ad. 5. Plan finansowy
a. Nakłady inwestycyjne i źródła finansowania
Należy tutaj przedstawić w szczegółach wydatki inwestycyjne – kwoty i terminy w układzie
miesięcznym oraz źródła finansowania inwestycji, np. zaciągnięcie kredytu bankowego wraz z jego
późniejszą spłatą (kapitał i odsetki) – również w układzie miesięcznym, kwoty i terminy.
b. Aktualne dane finansowe
186
Jeżeli prowadzisz już działalność, to należy dołączyć sprawozdania finansowe:
- Bilans
- a jeżeli możliwe, to również Przepływy pieniężne
za obecny oraz dwa ostatnie lata działalności.
c. Prognozy finansowe
- Przepływy pieniężne - cash flow
- Bilans
187
To bardzo ważna część biznesplanu. Korzystając z analizy dokonanej w części opisowej biznesplanu,
zwanej analizą jakościową, musimy ją teraz przełożyć na analizę ilościową czyli konkretne projekcje
finansowe. W pierwszym roku projekcje powinny być przedstawione w układzie miesięcznym, a w
kolejnych latach w układzie kwartalnym. Należy sporządzić:
-
Rachunek zysków i strat
Przepływy pieniężne – cash flow
Bilans
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT
Wskazuje na twoje oczekiwania odnośnie wielkości zysku bądź straty, jakie biznes wygeneruje w
założonym horyzoncie czasowym. Rachunek dochodów powinien być oparty na realistycznych
założeniach odnośnie wielkości sprzedaży i wielkości kosztów.
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE – CASH FLOW
Prognoza przepływu środków pieniężnych jest uważana za najważniejszy dokument finansowy
ponieważ pokazuje wszystkie uzyskiwane wpływy i ponoszone wydatki w konkretnych momentach
czasowych. Typową sytuacją dla nowo powstałych firm, albo dla nowych przedsięwzięć w ramach
działających już firm, jest to, że zyski operacyjne są na początku niewystarczające, aby pokryć
operacyjne zapotrzebowanie na gotówkę. Wpływy gotówkowe ze sprzedaży uzyskujemy z
opóźnieniem, natomiast wydatki operacyjne (stałe) ponosimy na bieżąco.
W projekcji cash flow uwzględniamy naszą politykę należności (udzielanie kredytu kupieckiego) – ile
i co będziemy sprzedawać za gotówkę, a jaką część z oddalonym terminem zapłaty (np. 30 dni, 60
dni).
W projekcji cash flow uwzględniamy sposób regulowania naszych zobowiązań za zakupione surowce,
materiały, towary do dalszej odsprzedaży – musimy określić jaką część regulujemy gotówką przy
dokonywaniu zakupu, a ile będziemy zobowiązani zapłacić w późniejszym terminie (np. w ciągu 30
dni).
W odróżnieniu od rachunku zysków i strat, w przepływach pieniężnych musimy pokazać cały proces
inwestycyjny czyli np. wydatki na zakup maszyny (lecz nie uwzględniamy późniejszej amortyzacji, bo
jest ona kosztem, ale nie jest przecież wydatkiem), a także uwzględniamy cały proces finansowy czyli
np. pozyskanie środków z tytułu przyznanego nam przez bank kredytu i późniejsze spłaty nie tylko
odsetek ale i rat kapitałowych.
188
BILANS
Bilans wskazuje jakie aktywa będą potrzebne (np. maszyny, urządzenia, wyposażenie, zapasy,
należności, gotówka) i w jakiej wysokości, aby z powodzeniem prowadzić działalność operacyjną na
założonym poziomie oraz w jaki sposób te aktywa będą sfinansowane (własny kapitał, kredyty,
pożyczki, zobowiązania u dostawców).
Ad. 6. Podsumowanie i ocena ryzyka przedsięwzięcia
W podsumowaniu biznesplanu należy skoncentrować się na tych zagrożeniach, które mogą
spowodować załamanie się całego przedsięwzięcia i doprowadzić tym samym do dotkliwych strat
finansowych. Należy oszacować skalę tych zagrożeń i zaproponować „plan awaryjny” łagodzący
niepożądane skutki.
Przedsięwzięcie biznesowe jest zwykle wrażliwe na:
W
Zachowania konkurencji (np. obniżenie cen, wprowadzenie atrakcyjniejszych produktów)
Zmiany popytu
Niedobór siły roboczej
Przekroczenie wielkości kosztów produkcji
Złe oszacowanie wielkości produkcji, sprzedaży, wyników finansowych
Złe zaplanowanie terminów wdrożenia kolejnych etapów przedsięwzięcia
Postęp techniczny
Zmiany polityki gospodarczej, taryf, kursów walutowych
Trudności w uzyskaniu kredytów
planie przeznaczonym dla inwestorów ukazanie możliwych zagrożeń oraz sposobów reagowania
jest zwykle przez tych inwestorów doceniane, bo świadczy o uczciwości i profesjonalizmie osób
prezentujących biznesplan.
1. Załączniki
W załącznikach zamieszcza się najczęściej:
-
Słownik używanych terminów
Harmonogram realizacji planu
Dane techniczne produktu
Badania rynku
Stan zapytań na oferowane wyroby oraz stan już złożonych zamówień
Życiorysy osób zarządzających
Tabela 1.
189
Nakłady w ramach przedsięwzięcia
Dla wniosku...................................
NAKŁADY
KWOTA
I. Wydatki w ramach pożyczki:
0
z tego:
–
–
–
–
–
–
–
II. Nakłady w ramach środków własnych:
0
z tego:
–
–
–
–
–
–
–
SUMA NAKŁADÓW (I+II)
0
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA:
1. Środki własne
2. Wnioskowana pożyczka
SUMA (1+2)
0
Tabela 2.
Planowane przepływy środków pieniężnych (I rok)
Dla wniosku...............................
190
MIESIĄCE
Wyszczególnienie
01/0 02/0 03/0 04/0 05/0 06/0 07/0 08/0 09/0 10/0 11/0 12/0
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
1. GOTÓWKA POCZĄTKOWA
WPŁYWY
2.01 wpływy z handlu
2.02 wpływy z produkcji
2.03 wpływy w usług
2.04 spłata należności
2.05 inne wpływy operacyjne
2. RAZEM WPŁYWY (2.01:2.05)
WYDATKI
3.01 zakupy towarów
3.02 zakupy surowców/materiałów
3.03 wynagrodzenia pracowników
3.04 narzuty na wynagrodzenia
3.05 czynsz
3.06 transport
3.07 energia, co, gaz, woda
3.08 usługi obce
3.09 podatki lokalne
3.10 reklama
3.11 ubezpieczenia rzeczowe
3.12 koszty administracyjne i
telekomunikacyjne
3.13 leasing
3.14 inne wydatki, ZUS właściciela(i)
3.15 odsetki od wnioskowanej pożyczki
3.16 odsetki od innych kredytów
3.17 podatek dochodowy
3. RAZEM WYDATKI (3.01:3.17)
4. Rozliczenia VAT
5. GOTÓWKA OPERACYJNA
(1+2-3-4)
191
INNE WYDATKI
6.01 zakupy inwestycyjne
6.02 spłata wnioskowanej pożyczki
6.03 spłata kredytów
długoterminowych
krótkoterminowych
6.05 zmniejszenia kapitału
6.06 dywidendy/wynagrodzenie
właściciela
6.07 inne
6. RAZEM INNE WYDATKI
(6.01:6.07)
INNE WPŁYWY
7.01 sprzedaż majątku trwałego
7.02 zwiększenie kapitału
7.03 wnioskowana pożyczka
7. RAZEM INNE WPŁYWY
(7.01:7.03)
8. GOTÓWKA KOŃCOWA (5-6+7)
Tabela 3.
Planowane przepływy środków pieniężnych (II i III rok)
Dla wniosku.......................
Wyszczególnienie
II ROK
III ROK
kwartał kwartał kwartał kwartał kwartał kwartał kwartał kwartał
1
2
3
4
1
2
3
4
WPŁYWY
192
WYDATKI
3.05 czynsz
3.06 transport
3.08 usługi obce
3.10 reklama
telekomunikacyjne
3.13 leasing
4. Rozliczenia VAT
(1+2-3-4)
INNE WYDATKI
długoterminowych
krótkoterminowych
właściciela
6.07 inne
193
(6.01:6.07)
INNE WPŁYWY
(7.01:7.03)
Tabela 4.
Zestawienie przepływów środków pieniężnych (lata: I, II, III)
Dla wniosku.................
Wyszczególnienie
średni miesiąc
I rok
średni miesiąc
II rok
średni miesiąc
III rok
w I roku
kredytowania
w II roku
kredytowania
w III roku
kredytowania
WPŁYWY
WYDATKI
3.05 czynsz
3.06 transport
3.08 usługi obce
194
3.10 reklama
telekomunikacyjne
3.13 leasing
4. Rozliczenia VAT
(1+2-3-4)
INNE WYDATKI
6.01 zakupy inwestycyjne
długoterminowych
krótkoterminowych
właściciela
6.07 inne
(6.01:6.07)
INNE WPŁYWY
(7.01:7.03)
195
Tabela 5.
Rachunek wyników
Dla wniosku...........................................
Wyszczególnienie
średni
I rok
średni
II rok
średni
III rok
miesiąc w I kredytowan miesiąc w kredytowan miesiąc w kredytowan
roku
ia
II roku
ia
III roku
ia
PRZYCHODY (brutto)
01 z działalności handlowej
02 z działalności produkcyjnej
03 z działalności usługowej
04 inne
1. RAZEM PRZYCHODY (01:04)
KOSZTY (brutto)
01 zakupy towarów
02 zakupy surowców/materiałów
03 wynagrodzenia pracowników
04 narzuty na wynagrodzenia
05 czynsz
06 transport
07 energia, co, gaz, woda
08 usługi obce (np. remonty)
09 podatki lokalne (od nieruchomości)
10 reklama
11 ubezpieczenia majątkowe
12 koszty administracyjne i
telekomunikacyjne
13 leasing
14 amortyzacja
15 ZUS właściciela(i)
16 odsetki od wnioskowanej pożyczki
17 odsetki od innych kredytów
18 inne koszty
2. RAZEM KOSZTY (01:18)
196
3. zmiany stanu produktów (+-)
(zwiększenia+ zmniejszenia-)
4. rozliczenia VAT
5. KOSZTY UZYSKANIA
PRZYCHODÓW
(2-3+4)
6. ZYSK BRUTTO (1-5)
7. PODATEK DOCHODOWY
8. ZYSK NETTO (6-7)
SPŁATA KREDYTÓW I POŻYCZEK
A. spłata wnioskowanej pożyczki
B. spłata kredytów długoterminowych
C. spłata kredytów krótkoterminowych
9. ZYSK PO SPŁACIE
KREDYTÓW
I POŻYCZEK (8-A-B-C)
D. odpis na cele konsumpcyjne
E. odpis na cele rozwojowe
10. ZYSK POZOSTAŁY (9-D-E)
Tabela 6.
Bilans
Dla wniosku...........................................
WYSZCZEGÓLNIENIE
Stan na
Stan na dzień Stan na dzień
Stan na
Stan na
koniec II
koniec II
przed
z pożyczką koniec I roku
pożyczką
pożyczkoweg
roku
roku
o
pożyczkoweg pożyczkoweg
o
o
MAJĄTEK PRZEDSIĘBIORSTWA
I. MAJĄTEK TRWAŁY
1. Grunty i tereny
2. Budynki i budowle
3. Maszyny i urządzenia
4. Środki transportu
6. Inwestycje
7. Wartości niematerialne i prawne
8. Finansowe składniki majątku
197
II MAJĄTEK OBROTOWY
1. Towary
2. Surowce. Materiały
3. Wyroby gotowe
4. Produkcja niezakończona
5. Należności do odbioru
6. Środki pieniężne (kasa + bank)
7. Krótkoterminowe papiery
wartościowe
8. Rozliczenia międzyokresowe
(czynne)
III. RAZEM AKYWA (I+II)
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
I. KAPITAŁY WŁASNE (1:3)
1. Kapitał podstawowy
2. Zysk (strata) z lat ubiegłych
3. Zysk (strata) roku obrotowego
II. KREDYTY I POŻYCZKI (1:3)
1. Wnioskowana pożyczka
(warunkowo)
2. Pozostałe kredyty i pożyczki
(długoterminowe)
3. Pozostałe kredyty i pożyczki
(krótkoterminowe)
III. ZOBOWIĄZANIA (1:5)
1. Zobowiązania wobec dostawców
2. Zobowiązania wobec pracowników
3. Zobowiązania wobec budżetu i ZUS
4. Zobowiązania wekslowe
5. Rozliczenia międzyokresowe
(bierne)
IV. RAZEM PASYWA (I+II+III)
198

Poradnik cz 2 - Fundacja Ekspert

Transkrypt

Podobne dokumenty

Generuj PDF - Komenda Miejska Policji w Rudzie Śląskiej

Seniorzy uczcili rocznicę katastrofy smoleńskiej

Seniorzy czytają dzieciom

IV TURYSTYCZNY RAJD SAMOCHODOWY ,,REPORTER” Seniorzy

NADAL AKTYWNI I POTRZEBNI Program „Nadal aktywni i potrzebni”

Kinoteatr Rialto

Lędzińscy seniorzy w akcji - Miejski Ośrodek Kultury w Lędzinach

Wojkowiccy Seniorzy w akcji!

Jesień życia jest piękna! - Caritas Diecezji Sandomierskiej