Badania przesiewowe w ocenie stanu odżywienia

LECZENIE ŻYWIENIOWE DLA ZESPOŁÓW ŻYWIENIOWYCH
Kurs pod patronatem POLSPEN. Gdynia, dnia 8.04.2015
Badania przesiewowe w ocenie stanu odżywienia
Sylwia Małgorzewicz
Katedra Żywienia Klinicznego
GUMed
Celem oceny stanu odżywienia jest:
 określenie stopnia i rodzaju niedożywienia,
 identyfikacja chorych zagrożonych powikłaniami,
 monitorowanie skuteczności leczenia żywieniowego.
 Pomiar stanu odżywienia pozwala na ocenę celowości i
efektywność wdrożonej terapii żywieniowej
Clin Nutr 2003, 22(3).
Niedożywienie jest istotnym problemem w praktyce klinicznej
• Pacjenci ambulatoryjni 1‐15 %
• Pacjenci przebywający w domach opieki 25‐60%
• Pacjenci hospitalizowani 35‐65 %
Konsekwencje niedożywienia
• Częstsze rehospitalizacje
• Większa ilość powikłań
• Dłuższy pobyt w szpitalu
• Większa śmiertelność
• Większe koszty leczenia
Stan odżywienia
rozpoznanie niedożywienia
badanie przesiewowe
ocena stanu odżywienia
Metody rekomendowane do oceny stanu odżywienia przez ASPEN oraz ESPEN Nutr Hosp. 2005;20(4).
• „złoty standard”?
• SGA Subjective Global Assessment
• NRS‐2002 Nutritional Risk Score
• Obie skale:
‐identyfikują pacjentów niedożywionych
‐duża zgodność wyników przy zastosowaniu obu skal
‐korelują z poziomem albuminy przewidywalność
przydatność
rzetelność
praktyczność
wnioski
SGA
NRS 2002
?
+
zbyteczne
informacje
+/- (trening)
+
+/-
+
subiektywna
ocena
realny skrining
+
NRS ‐2002 najlepszym narzędziem?
• skuteczność potwierdzona w badaniach klinicznych
• udowodniona przydatność w badaniach interwencyjnych
• prosty w użyciu (3 pytania)
• szybki
Związek pomiędzy oceną stanu odżywienia a powikłaniami
Nutr Clin Pract,2009;24(2):274‐80.
Praxis,2008,11;97(12).Vnitr Lek.2008;54(9):817‐20.
• NRS‐2002 lepiej niż SGA koreluje z wystąpieniem powikłań • Związek pomiędzy ilością dni hospitalizacji a liczbą punktów skali NRS‐2002
• Istnieje istotna korelacja pomiędzy stopniem ryzyka niedożywienia (NRS 2002), a śmiertelnością
Zalecenia ESPEN dotyczące przesiewowej oceny stanu odżywienia I
• Wszyscy pacjenci powinni być zbadani przy przyjęciu do szpitala
• Jeśli pacjent jest w grupie ryzyka, powinien być opracowany plan postępowania żywieniowego
• Konieczne jest dalsze monitorowanie wyników leczenia (postępowania)
• Konieczne jest przekazywanie informacji, gdy pacjent jest kierowany do dalszej opieki
Zalecenia ESPEN dotyczące przesiewowej oceny stanu odżywienia II
• Badanie przesiewowe jest szybką i prostą metodą możliwą do zastosowania przy przyjęciu pacjenta, badanie to musi odpowiedzieć na pytania:
• 1.Jeśli pacjent jest dobrze odżywiony, czy w czasie hospitalizacji może jego stan się zmienić i czy wymaga powtórnego badania?
• 2.Czy pacjent jest niedożywiony i wymaga leczenia ?
• 3.Czy pacjent jest niedożywiony, ale jego stan wymaga pilnego leczenia przed interwencją żywieniową* ?
*(Istnieją trudności w zakwalifikowaniu pacjenta do grupy chorych niedożywionych)
Zalecenia NFZ
• Subiektywna ocena stanu odżywienia SGA
• Ocena ryzyka związanego ze stanem odżywienia (Nutritional risk
score, NRS)
• Karta kwalifikacji dorosłych do leczenia żywieniowego
• Karta leczenia żywieniowego dorosłych
Przesiewowa ocena stanu odżywienia
Na podstawie Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 15 września 2011 r. ze zmianami wprowadzonymi 3 listopada 2011, oraz 6 listopada 2012
po § 5 dodaje się § 5a w brzmieniu: „§ 5a. 1. Świadczeniodawca udzielający świadczeń w trybie hospitalizacji i hospitalizacji planowej, poddaje wszystkich świadczeniobiorców przyjmowanych do leczenia, z wyłączeniem szpitalnego oddziału ratunkowego, przesiewowej ocenie stanu odżywienia (SGA lub NRS 2002– u dorosłych, na siatkach wzrastania u dzieci i młodzieży), zgodnie z zasadami określonymi w „Standardach żywienia pozajelitowego i żywienia dojelitowego” Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego i Dojelitowego lub, w przypadku dzieci, zgodnie z zasadami określonymi przez Polskie Towarzystwo Żywienia Klinicznego Dzieci. Ocena żywieniowa
Ust. 3‐4 uchylone Rozp. MZ 3 list. 2011
2. Świadczeniobiorcy, u których stwierdzono na podstawie oceny, o której mowa w ust. 1, zwiększone ryzyko związane ze stanem odżywienia, powinni być poddani ocenie żywieniowej. 3. Świadczeniodawca udzielający świadczeń w trybie hospitalizacji i hospitalizacji planowej, prowadzący leczenie żywieniowe, jest obowiązany do formalnego powołania zespołu żywieniowego oraz stosowania zasad, o których mowa w ust. 1. 4. W skład zespołu żywieniowego, o którym mowa w ust. 3, wchodzą, co najmniej: lekarz, pielęgniarka, farmaceuta i dietetyk, którzy posiadają zaświadczenia o ukończeniu kursu z zakresu żywienia pozajelitowego i dojelitowego.”;
Przesiewowa ocena stanu odżywienia Ust. 1a‐1b Rozp. MZ 6 list. 2012
W § 5a po ust. 1 dodaje się ust. 1a-1c w brzmieniu
„1a. U świadczeniobiorców objętych powtarzalną hospitalizacją przesiewowa
ocena stanu odżywienia, o której mowa w ust. 1, jest dokonywana w czasie
pierwszej hospitalizacji, a następnie nie rzadziej niż co 14 dni.
1b. U świadczeniobiorców poddanych hospitalizacji i hospitalizacji planowej
trwającej jeden dzień przesiewowa ocena stanu odżywienia jest
dokonywana w przypadku spadku masy ciała w okresie ostatnich 6
miesięcy przekraczającego 5% zwykłej masy ciała.
1c. Przesiewowa ocena stanu odżywienia nie jest dokonywana w oddziałach
okulistycznych, otolaryngologicznych, alergologicznych oraz ortopedii
traumatologii narządu ruchu, jeżeli hospitalizacja trwa krócej niż 3 dni.”
17
SGA 1/2
18
SGA 2/2
19
Karta Kwalifikacji Dorosłych Do Leczenia Żywieniowego 1/3
Karta Kwalifikacji Dorosłych Do Leczenia Żywieniowego 2/3
Karta Kwalifikacji Dorosłych Do Leczenia Żywieniowego 3/3
Karta leczenia żywieniowego dorosłych
Karta Leczenia Żywieniowego Dorosłych 2/3
Karta Leczenia Żywieniowego Dorosłych 3/3
Narzędzia do oceny stanu odżywienia ABCD
• Antropometria
• Badania laboratoryjne
• Clinical assessment (ocena kliniczna)
• Dieta ‐ocena