w. 1 w. 2 * dom Ojca οἰκίᾳ τοῦ πατρός

A – 05. Niedz. Wielkanocna – J 14,1-12
KONTEKST: Ew. Jana
1 cz. Ew. 1-12 objawienie siĊ JX (JX objawia swoją Boską naturĊ w symbolach
chleba, Ğwiatáa, wody, w wypowiedziach objawieniowych „Ja Jestem”, w znakach,
w otwieraniu oczu na sprawy nadprzyrodzone, ĩydzi nie dochodzą jednak do
widzenia chwaáy JX)
2 cz. Ew. 13,31-16,33 nauczanie JX, mowy do uczniów – gáĊbsze objawienie
zakoĔczone wyznaniem wiary „Wierzymy, Īe od Boga wyszedáeĞ…” 16,30
Uczniowie nie dochodzą jeszcze do peánej wiary.
14,1-16,33 – mowa po wieczerzy (myĞli, zagadnienia powtarzają siĊ… - jakby zebrane
w caáoĞü). Atmosfera bliskiego rozstania, nasycona miáoĞcią i serdecznoĞcią. Jest to mowa
poĪegnalna, peána zachĊt, pouczeĔ, wskazaĔ, zwierzeĔ, spojrzeĔ w przyszáoĞü. JX pragnie
wyjaĞniü swoim koniecznoĞü i znaczenie zbliĪających siĊ wydarzeĔ. OdejĞcie JX napeáni
uczniów grozą i niepewnoĞcią.
Trzy mowy poĪegnalne:
1.
uczniowie po odejĞciu JX opuszczeni i osieroceni ĺ Paraklet, który przyjdzie
przezwyciĊĪa smutek i poczucie opuszczenia oraz przypomina wszystko co JX
powiedziaá.
2.
15,1-16,4a odzwierciedlenie konfliktu miĊdzy chrzeĞcijaĔstwem a judaizmem –
odbicie sytuacji oficjalnego wykluczenia chrzeĞcijan z synagogi (70 r.)
3.
16,4b-33 rozbudowanie 1. i 2. oraz peána synteza nauki o Duchu Paraklecie.
Paraklet doprowadza do peánej prawdy.
poprzedzający: lekcja o byciu sáugą (13,1-12) i lekcja o miáoĞci (13,13-17) wzajemnej.
Teraz JX wezwie do zaufania (14,1-12) - to zaufanie jest potrzebne by nie poddaü siĊ
zamĊtowi, wątpliwoĞciom. Jakby wezwanie „Wytrwajcie trzy dni”.
Klamra tekstu: przykazanie wiary, w Boga, w Jezusa ww. 1. 11
w. 1
* trwoĪyü siĊ Θ΅ΕΣΗΗΝ – poruszaü, mąciü, wzburzaü, doznawaü niepokoju, zamieszania;
nie trwóĪcie siĊ – formuáa zachĊty. Trwoga mogáa páynąü z faktu, Īe Piotr siĊ zaprze a cóĪ
dopiero oni skoro i Piotr. App lĊkali siĊ, Īe wbrew swojej woli zaprą siĊ Mistrza.
* wierzcie Δ΍ΗΘΉϾΉΘΉ w Boga ĺ JX nakazuje w tej sytuacji wierzyü:
1.
2.
rozkazuje wierzcie
oznajmia wierzcie
ĺ u Jana nie istnieje wiara w Boga bez wiary w Chrystusa.
ĺ JX ukazuje sposób dojĞcia do domu Ojca ĺ wydaje siĊ, Īe jest to wiara… - tymczasem JX
wskazuje na siebie. Bo wiara to nie doktryna lecz wiĊĨ. Przedmiotem wiary jest JX ĺ to ta
wiara prowadzi do Īycia J 20,31
w. 2
* dom Ojca ΓϢΎϟθȱΘΓІȱΔ΅ΘΕϱΖ
1.
2.
ΓϢΎϱΖ - dom, uĪywany równieĪ w odniesieniu powiązania ze Ğwiątynią jako miejscem
przebywania Boga z ludĨmi
ΓϢΎϟθ - dom, ale ani w tradycji biblijnej ani pozabiblijnej nie ma konotacji ze Ğwiątynią –
termin ten kieruje uwagĊ nie na miejsce geograf. lecz relacje miĊdzyosobowe „dom
Boga” = relacja intymna osobowa z Bogiem.
* mieszkanieȱΐΓΑφ
1.
2.
przebywanie, pozostawanie
mieszkanie
ĺ Syn stale przebywa
- wiele mieszkaĔ ĺ wiele relacji osobowych (Ojciec, Syn, uczniowie, inni wierzący)
od JX, który jest Bramą (J 10,1-10) do nowej Ğwiątyni ĺ „miejsca”, przestrzeni wiĊzi,
komunikacji z Bogiem J 4,10. 10,7n ĺ to miejsce znajduje siĊ gdziekolwiek.
OPRACOWAŁ
ks. Piotr Domaros
w. 3
* znowu powrócĊ ΔΣΏ΍Αȱ σΕΛΓΐ΅΍ ĺ powrót JX w Paraklecie – paruzja (w koncepcji Jana
paruzja to czas Ducha ĝwiĊtego – aktualizacja krzyĪa Chrystusowego)
!*
zabiorĊ was do siebie
1.
2.
3.
dotyczy paruzji (w dziaáaniach KoĞcioáa)
mówi o Ğmierci uczniów (tam przecieĪ poszedá JX)
mówi o uczcie sakramentalnej (tu jest obecny)
w. 4-5
wyodrĊbnienie osoby – u Jana sáuĪy wyraĪeniu wątpliwoĞci lub niewiary
ĺ chrzeĞcijanie są przeĞladowani, wyrzucani z synagogi ĺ rodzą siĊ wątpliwoĞci, co do
sáusznoĞci obranej drogi
ĺ trzeba bezwzglĊdnie przylgnąü do Jezusa
w. 5 Tomasz zadaje jakby 2 pytania:
1.
2.
dot. miejsca dokąd JX idzie
dot. drogi, która do tego miejsca prowadzi
JX odpowiada odwrotnie: Jestem drogą i ona prowadzi do miejsca.
w. 6-7
jest to równieĪ odpow. na pytanie z 13,33 i 36
* drogą, prawdą i Īyciem – JX koncentruje uwagĊ na sobie ĺ poĞrednio odpowiada na
pierwsze pytanie: znacie dostĊp do Ojca
- motyw drogi áączy siĊ z tematem odejĞcia ĺ krzyĪa – umierając na krzyĪu jest On drogą
ĺ pojĊcie drogi ma charakter chrystologiczny, skupia jak soczewka na Chrystusie J 14,6b –
„przez Chrystusa”
Droga – teksty Īydowskie ĺ sprawiedliwy sposób postĊpowania
ĺ Izajasz – droga powrotna do Nowej Jerozolimy, przez
pustyniĊ (J 1,23)
Ojciec jest miejscem, do którego zmierzam
Ja zaĞ jestem drogą, którą wy moĪecie tam dojĞü
ST – jest tylko jeden Bóg i jedna wáaĞciwa droga – Jego Prawo
NT – Jezus stwierdza Īe jest jedyną drogą
ĺ pojĊcie prawdy wiąĪe siĊ z pojĊciem:
- starotestamentalnym: wiernoĞü Boga swemu ludowi
- hellenistycznym: boska rzeczywistoĞü (obecna w osobie Jezusa)
tytuá, przymiot Boga
JX jest ucieleĞnieniem prawdy, tzn. ĺ BoĪej wiernoĞci przymierzu (J 1,17)
ĺ pojĊcie Īycia ĺ Ojciec ma w sobie i Syn ma w sobie J 5,26, w Nim byáo Īycie J 1,4
tu termin Īycie jest symbolem prawdy, jako wskazanie przeznaczenia dla uczniów
! ĺ prawda = wiernoĞü Boga przymierzu ĺ efekt Īycie (przymierze to Īyciodajna umowa)
ĺ Jezus nie jest tylko przewodnikiem do zbawienia ĺ jest Ĩródáem Īycia i prawdy
w. 7
w. 8
kto przyjmuje objawienie Syna zna Ojca
Filip (11 razy u Jana)
1.
akcent apologetyczny przeciwko nurtom wizjonerskim w koĞciele pierwotnym
2.
naiwny heretyk chrzeĞcijaĔski który potrzebuje wizji i wielkiego Boga
3.
echo starotestamentalnych poszukiwaĔ teofanii (Wj 33,18; Ez 6,1)
w. 9
* widzieü (tu perfectum – czas przeszáy dokonany) – nie jest to narracja lecz zwrot ten ma
charakter paradygmatyczny (wzorzec) – táumaczenie w czasie teraĨniejszym jest bardziej
uzasadnione: Kto Mnie widzi, widzi i Ojca
u Jana są 4 czasowniki o znaczeniu widzieü:
1.
ΌΉΝΕνΝ oglądam, przyglądam siĊ czemuĞ, kontemplujĊ
2.
3.
4.
ΌΉΣΓΐ΅΍ patrzĊ, oglądam
ΆΏνΔΝ mam zdolnoĞü widzenia, zauwaĪam
ϳΕΣΝ
widzĊ, dostrzegam, spostrzegam
Czasowniki 1 i 4 mają szczególną rolĊ.
* ΌΉΝΕνΝ - oznacza kontemplacjĊ, zauwaĪanie spraw dostĊpnych tylko dla wierzących
(JX kroczy po wodzie 6,19, zbawcze patrzenie na Syna przez wiarĊ 6,40; i inne 12,45;
20,6; 2,23)
* ϳΕΣΝ
- sens chrystologiczny (gáównie w perfectum) czynnoĞü raczej trwająca
w skutkach teraĨniejszoĞci (tzw. perfectum theologicum)
Tylko JX widzi i kontempluje Boga (1,18) ĺ widziaá i widzi Ojca (6,46) i moĪe to objawiü – to
On jest kwalifikowanym Ğwiadkiem Boga.
ĺ JX domaga siĊ gáĊbszego wnikniĊcia w tajemnice swojej Osoby.
dokonuje siĊ to przez:
- odniesienie Jego osoby do zbawczych planów Boga
- poprzez osobiste spotkanie z Bogiem w Jego osobie
ĺ J 1,39: chodĨcie i zobaczcie ĺ osobiste spotkanie i widzenie
ĺ proces dojrzewania duchowego (9,39 Ğlepy urodzony – stan czáowieka na ziemi)
w. 10
formuáa wzajemnej immanencji (pozostawania w czymĞ wewnątrz)
- trwaáe przebywanie Ojca w JX ĺ Jego dziaáanie jest objawieniem dzieá Ojca
dalszy ciąg odpowiedzi na pytanie Filipa; sáowa są potwierdzone czynami, dzieáami
ĺ to, co mówi Jx jest godne wiary.
w. 12
* amen, amen – uroczysta formuáa, Īe wierzący w Niego bĊdą dokonywali takich dzieá
i wiĊkszych
- gdy odejdzie, w sferze BoĪej bĊdzie mógá w nowy sposób wspomagaü uczniów
* wiĊksze dzieáa
ĺ dzieáem Jezusa jest – zbawienie Ğwiata!
ĺ zapoczątkowanie wyzwolenia czáowieka z grzechu i komunikowanie mu Īycia wiecznego
przez znaki
ĺ dzieáa uczniów – wiĊkszy zasiĊg i podjĊcie nowych zadaĔ dla zbawienia Ğwiata
ĺ od uczniów JX oczekuje kontynuacji dzieáa zbawczego.