Etap_1_badan_terenowych-Iwiecino

Transkrypt

Etap_1_badan_terenowych-Iwiecino
Ewidencja i waloryzacja zasobów rozwojowych wsi Iwięcino
Iwięcino – wieś końca świata
Specjalizacja wiąże się ze znajdującym się w iwięcińskim kościele malowidłem „Sąd
Ostateczny”. Będzie się ona opierać na różnorodnych interpretacjach terminu
„koniec świata” i zagadnieniach z tym związanych (np. koniec świata rolniczego,
historycznego, przyrodniczego). W ramach tworzenia produktu wsi mieszkańcy
przygotowani zostaną do prowadzenia zajęć edukacyjnych nt. astronomii, historii i
końca świata rolniczego, języka niemieckiego i różnic międzykulturowych przygotują
również „podwórzec czasu” oraz zajęcia artystyczne z wykorzystaniem między
innymi słomy, siana, trzciny czy kamienia.
1. Przebieg badań
Badania prowadzone w Iwięcinie służyły ewidencji zasobów, które mogą okazać się
przydatne przy tworzeniu usług i produktów związanych z zagadnieniem końca
świata.
1
Piątek 16. IX
Pierwszy dzień pobytu w Iwięcinie poświęcony był stworzeniu ogólnego obrazu
miejscowości i jej mieszkańców.
n Wyprawa w poszukiwaniu innych światów
Pierwsza wycieczka po wsi. Przewodnikami byli młodzi mieszkańcy
Iwięcina. Celem wyprawy, było poszukiwanie „innych światów” czyli próba
spojrzenia na Iwięcino z nowej strony.
n Użycie imaginoskopów
Używaliśmy w tym celu wspólnie przygotowanych imagineskopów. Ten
tajemniczy instrument badawczy jest prostym do skonstruowania
urządzeniem optycznym, które zwiększa wyobraźnię spoglądającego
przezeń obserwatora.
2
Sobota 17. IX
n Wyprawa na koniec świata
1
Ewidencja i waloryzacja zasobów rozwojowych wsi Iwięcino
Zdecydowaliśmy się na tę wyprawę korzystając z doświadczeń zebranych
poprzedniego dnia. Powołane zostały trzy drużyny badawcze: d. s. końca
świata w historii (świat niemiecki); d. s. końca świata w przyrodzie i d. s.
końca świata rolniczego.
n Powstaje przewodnik po końcach świata w Iwięcinie
Po powrocie z badań terenowych każda z ekip badawczych
zrelacjonowała pozostałym przebieg swojej podróży i opowiedziała o
dokonanych odkryciach. Po podsumowaniu wydarzeń dnia rozegraliśmy
mecz we frisbee.
n Wspólne granie - muzyka z końca świata
Dzień zakończyliśmy ogniskiem i wspólnym graniem „muzyki z końca
świata”. Posłużyły nam do tego etniczne instrumenty afrykańskie.
Warsztaty muzyki afrykańskiej prowadzili Wojtek Tężycki z Koszalina i
Wojtek Lewandowski z Iwięcina
3
Niedziela 18. IX
n Msza święta
Niedziela była dniem podsumowań. Rozpoczęła się od Mszy Świętej w
zatłoczonym Iwięcińskim Kościele. Podczas mszy odczytany został list
duszpasterski od księdza Henryka Romanika.
n Spotkania z mieszkańcami Iwięcina i okolic
Miłą gościną i cennymi informacjami zaszczycili nas w Iwięcine Państwo
Drojman i Pan Socha, a w pobliskim Rzepkowie – Państwo Tomasik.
2. Końce świata w Iwięcinie
Ewidencja końców świata w Iwięcinie objęła ślady tego zjawiska, które udało się
zaobserwować w przestrzeni społeczno – kulturowej wsi.
2
Ewidencja i waloryzacja zasobów rozwojowych wsi Iwięcino
1
Ślady końca świata w historii
n Pomnik końca świata
Obelisk umieszczony w pobliżu kościoła, przy wjeździe od strony
Koszalina, przeżył już kilka końców świata. Ustawiony został po I wojnie
światowej na cześć niemieckich żołnierzy. W 1945 roku umieszczono na
nim Orła Białego i napis „Bóg, Ojczyzna”. Pomnik jest świadkiem
przemijających epok historycznych.
n Kościół i cmentarz
Te dwa miejsca do 1945 roku służyły gminie ewangelickiej. Wraz z
odejściem ludności niemieckiej, stały się świadkami dawnych czasów i
końca świata niemieckiego na tych ziemiach.
W przypadku cmentarza podkreśla to fakt usytuowania polskich i
niemieckich mogił w obrębie jednego ogrodzenia. Jest tam też studnia –
metafora niezgłębionej przestrzeni czasu.
W Iwięcińskim kościele odbywają się co 2 lata nabożeństwa z udziałem
pastora ewangelickiego. Po prawej stronie ołtarza jest też tablica z
nazwiskami ewangelickich proboszczów – dawnych gospodarzy świątyni.
n Architektura wsi
Domy w Iwięcinie są w większości poniemieckie. Część z gospodarstw
jest odnawiana z dbałością o zachowanie tradycyjnego charakteru
lokalnej architektury.
Symbolem końca świata pruskiej arystokracji i końca świata PGR - ów jest
zrujnowany pałac w Rzepkowie.
n Grodzisko w lesie w pobliżu leśniczówki
W lesie, w pobliżu leśniczówki Bielkowo, znajduje się grodzisko. Jest
widoczne jako kwadrat obwałowań 50m. na 50m. W całości porośnięte
jest zaroślami. Wykopaliska archeologiczne nie są w tym miejscu
prowadzone(zostały przerwane).
3
Ewidencja i waloryzacja zasobów rozwojowych wsi Iwięcino
2
Ślady końca świata w przyrodzie
n Koniec epoki lodowcowej
Ostatnie zlodowacenie miało na tym terenie miejsce ok. 10000 lat temu.
Śladami końca świata epoki lodowcowej są liczne głazy narzutowe.
Zostały one przywleczone przez lodowiec ze Skandynawii. Zostały
wykorzystane przy budowie kościoła i otaczającego go muru. Niektórzy
mieszkańcy kolekcjonują szczególnie piękne ich okazy. Największe
znajdują się przy leśniczówce Bielkowo i w gospodarstwie pana Sochy.
Legenda głosi, że te wielkie kamienie zostały tu porozrzucane przez
samego diabła! Na niektórych widać jeszcze ślady pazurów.
n Flora
Charakterystyczne dla terenu Iwięcina jest występowanie turzycy.
Pochodzi ona z końca świata – z odległej Skandynawii i nie występuje w
Polsce nigdzie indziej.
Obecnie w świecie flory dokonuje się swoisty koniec świata – wymierają
jesiony. Może to być spowodowane stosowaniem na polach chemicznych
środków ochrony roślin, widać tu związek z końcem tradycyjnego
rolnictwa.
§
Meteoryt
Podobno gdzieś na pola pod Iwięcinem spadł meteoryt. Narobił huku i
błysku.
Prawdziwy,
czy
nie,
wzbudził
wśród
mieszkańców
zainteresowanie problematyką ciał niebieskich.
3
Koniec świata rolniczego
n Poniemieckie maszyny rolnicze
W gospodarstwach w Iwięcinie do dzisiaj znajdują się liczne
poniemieckie maszyny rolnicze. Szczególnie duży ich zbiór znajduje
się u Państwa Tomasik w Rzepkowie – są tam specjalnie
wyeksponowane i konserwowane, a ich kolekcja (towarzysząca
zbiorom marynistycznym) wciąż się powiększa.
4
Ewidencja i waloryzacja zasobów rozwojowych wsi Iwięcino
Dawne urządzenia do prac polowych i gospodarczych można też znaleźć
w obejściu Pana Sochy i u Państwa Drojmanów.
n Dawne metody rolnicze
Używane dawniej maszyny świadczą o końcu świata pewnych technologii
rolniczych. Na przykład pług do podorywki świadczy o stosowaniu
mechanicznej metody plewienia. Ręczna pralka i magiel to świadek
czasów sprzed automatów.
Sprzed końca świata dawnych metod upraw, pochodzą przedwojenne
odmiany drzew owocowych, w sadzie u pana Sochy. Na drodze szczepień
powstaje tam rodzaj banku genetycznego, w którym na jednym pniu
rośnie i owocuje nawet pięć odmian jabłoni!
W pobliżu gospodarstwa Pana Sochy znajduje się Górka Wiatraczna na
której stał młyn wiatrowy. Zawalił się podczas „apokaliptycznego” sztormu
na Bałtyku, kilka lat po zakończeniu II Wojny Światowej. Zachowały się po
nim fundamenty i piwnica.
3. Kościół
Kościół w Iwięcinie stanowi obiekt dumy mieszkańców. Został zbudowany przez
Cystersów z Bukowa Morskiego pod koniec XIV w. Dawniej otoczony był
cmentarzem, po którym pozostał mur z trzema bramami, dla mieszkańców: Iwięcina,
Wierciszewa i Bielkowa. Charakterystycznym elementem krajobrazu wsi jest wieża
kościelna pochylona lekko ku zachodowi – to z tej strony najsilniej wieje. Wnętrze
kościoła podlega renowacji. Obecnie odnowiony został ołtarz. Wnętrze świątyni to
przestrzeń sacrum – wyjęta z ram ziemskiego czasu i przemijania, może dlatego
zachowało się tam tak wiele śladów dawnych czasów, końców i początków
kolejnych światów na tych ziemiach.
O Końcu i Początku opowiada obraz pokrywający strop kościoła. Polichromia ta
powstała w XVII w. Jej fundatorami byli: Katarzyna Maria von Bulgrin (dziedziczka z
Rzepkowa) oraz pastor Malichius. Tematem malowidła jest Dzień Pański. Ma ono
5
Ewidencja i waloryzacja zasobów rozwojowych wsi Iwięcino
strukturę cykliczną. Przedstawia cykl życia na wsi, zamyka się w ramach czasowych
od świtu do zmierzchu i opowiada historię zbawienia od stworzenia do końca świata.
Postacie charakterystyczne w tym przedstawieniu to diabły: diabeł z twarzą
ówczesnego wójta, wyjątkowo nie lubianego we wsi; oraz diabełek pomorski, z
rybim ogonem. W części poświęconej sądowi ostatecznemu można też zobaczyć
nieszczęsne dusze potępione (płci żeńskiej) tonące w piekielnym ogniu.
4. Inicjatywy lokalne
1
Renowacja zabytków
Dzięki staraniom 28-osobowej Rady Parafialnej, powstałej 1 sierpnia 1999
roku, przez sześć lat jej działalności udało się pozyskać środki na kwotę ponad
250 tys. zł. Odrestaurowano m.in. zabytkową ambonę, chrzcielnicę, tablicę
inskrypcyjną a w końcu 2005 roku ołtarz główny.
Wszystkie prace (renowacja ambony, chrzcielnicy, tablicy inskrypcyjnej)
zostały wykonane w Pracowni Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki w
Szczecinie przez mgr Tadeusza Makulca i zostały uzgodnione z Wojewódzkim
Oddziałem Służby Ochrony Zabytków w Szczecinie Delegatura w Koszalinie
2
Kajaki i żagle
Dyrektor szkoły w Iwięcinie, Pan Włodzimierz Zimnowłodzki od wielu lat
organizuje wyprawy kajakowe i żeglarskie na rzece Unieść. Uczestniczą w nich
członkowie Szkolnego Klubu Kajakarskiego.
3
60-lecie osadnictwa 1945 – 2005
W ramach obchodów 60–lecia osadnictwa, z inicjatywy Pana Andrzeja
Dębowskiego, powstało monograficzne opracowanie dotyczące historii
Iwięcina. W zbieranie i opracowywanie materiałów do tej książki zaangażowało
się wielu mieszkańców wsi.
Żywe są kontakty z dawnymi mieszkańcami Iwięcina – co 2 lata odbywają się
zjazdy wysiedleńców.
4
Budowa remizy - świetlicy
Siłami mieszkańców, w centrum wsi powstaje remiza OSP, która ma pełnić
również rolę świetlicy wiejskiej.
5
„Koniec świata w Iwięcinie”
6
Ewidencja i waloryzacja zasobów rozwojowych wsi Iwięcino
W 2002 roku został wydany album „Koniec świata w Iwięcinie” z poezją
księdza Henryka Romanika i fotografiami Zdzisława Pacholskiego.
7