samorządowe założenia nowelizacji ustawy o planowaniu i

40-058 Katowice, ul. Stalmacha 17
tel.: (+32) 25-11-021, 25-11-241, fax: (+32) 25-10-985
www.silesia.org.pl, [email protected]
ZAŁĄCZNIK NR 1
DO STANOWISKA ZARZĄDU
ŚLĄSKIEGO ZWIĄZKU GMIN I POWIATÓW
Z DNIA 17 MARCA 2006 R.
SAMORZĄDOWE ZAŁOśENIA
NOWELIZACJI USTAWY O PLANOWANIU
I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM
ORAZ INNYCH USTAW
REGULUJĄCYCH WARUNKI INWESTYCJI INFRASTRUKTURALNYCH
1
SPIS TREŚCI
1.
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
Usprawnienie procesu tworzenia planów miejscowych
rola studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
spójność studium i planu miejscowego
nowe dokumenty planistyczne
uproszczenie procedur
strona 3
2.
2.1.
2.2.
2.3.
Odblokowanie terenów inwestycyjnych
skutki finansowe tworzenia planów miejscowych
zmiany procedur
tereny górnicze
strona 6
3.
3.1.
3.2.
Równe traktowanie podmiotów w planowaniu
egzekucja praw
egzekucja naleŜności
strona 10
4.
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
Ochrona ładu przestrzennego
spójność aktów prawnych
kompetencje organów
Miejskie Komisje Urbanistyczno – Architektoniczne
spójność decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu ze studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
strona 11
5.
5.1.
5.2.
5.3.
Propozycje zmiany zapisów ustaw
propozycje zmiany ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
propozycje zmiany ustawy Prawo geologiczne i górnicze
propozycje zmiany ustawy Prawo budowlane
strona 15
2
1.
Usprawnienie procesu tworzenia planów miejscowych
1.1.
rola studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Sporządzenie studium dla całej gminy wg nowej rozbudowanej procedury (zebranie i rozpatrzenie wniosków,
wyłoŜenie studium, dyskusja publiczna), w zasadzie prawie takiej samej jaka obowiązuje przy sporządzaniu
planu jest nieuzasadnione, zwłaszcza, Ŝe ,,studium" w dalszym ciągu nie ma rangi aktu prawa miejscowego.
Studium jako dokument określający politykę przestrzenną gminy (art. 9 ust 1) określa uwarunkowania i
kierunki rozwoju gminy i powinno być dokumentem, który moŜna na bieŜąco i w miarę szybko modyfikować i
dostosowywać do zmieniających się uwarunkowań gospodarczych.
Zmiana przepisów w tym zakresie pozwoli gminom na sprawne uchwalanie planów miejscowych i tym samym
sprawi, Ŝe kontrowersyjny, przepis umoŜliwiający wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania
terenu w sytuacji braku planu będzie moŜna uchylić. Ww. przepisy dotyczące wydawania decyzji o warunkach
zabudowy i zagospodarowania terenu (art. 4 ust.. 2) uchwalone przez ustawodawcę, w sposób nieuprawniony
ingerują w prawo własności. O fakcie tym samorządy informowały ustawodawcę w momencie prac nad
projektem obecnie obowiązującej ustawy.
Zakres ustaleń, zarówno studium jak i planów miejscowych, powinien być określany przez gminy w zaleŜności
od ich potrzeb. Nie moŜna teŜ wykluczyć uznania studium za dokument prawa miejscowego, co w obecnej
sytuacji mogłoby spowodować znaczące przyśpieszenie „pokrycia” gmin planami.
WNIOSEK: NaleŜy rozwaŜyć przywrócenie procedury sporządzania studium takiej, jaka obowiązywała w
ustawie o planowaniu przestrzennym z 1994r.
1.2.
spójność studium i planu miejscowego
Art. 9 ust.4 – ścisłe uzaleŜnienie planów miejscowych od studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego prowadzi do klinczu w sytuacji, gdy niezbędne jest inne rozwiązanie, róŜne
od zapisanego w studium. Uzyskanie spójności tych dokumentów wymaga najpierw zmiany studium, potem
planu, co w konsekwencji podwaŜa cały zamysł, bo trwa to za długo (ok. 3 lat). Ustawa powinna dopuścić
„rozluźnienie” zgodności planu i studium, pod określonymi warunkami.
W chwili obecnej „Plan miejscowy uchwala rada gminy po stwierdzeniu jego zgodności z ustaleniami
studium..." (art. .20 ust. 1 ww. ustawy), przy nieprzystawalności ustaleń tych dokumentów, opracowanych w
róŜnych skalach (studium: skala 1:20 000, plan: skala 1:2 000 lub 1:1 000), co powoduje konieczność
opracowywania karkołomnych interpretacji. W konsekwencji ten przepis naraŜa gminy na moŜliwość
odrzucenia planu przez wojewodę i niedopuszczenie do publikacji w Dzienniku Urzędowym Województwa: w
efekcie gmina pozostaje bez planu, bo większość gmin posiada „ studium " opracowane na bazie przepisów
ustawy z 1994 r.
WNIOSEK: PoŜądane jest przywrócenie przepisu z poprzedniej ustawy „o spójności planu ze studium" lub
stwierdzenie „o braku sprzeczności ze studium” zamiast dotychczasowego przepisu mówiącego „o zgodności
planu ze studium". Uwaga zgłaszana powszechnie. Dotyczy art. 9 ust. 4, art. 15. ust. 1, art. 20 ust.1.
1.3.
nowe dokumenty planistyczne
MoŜna rozwaŜyć wprowadzenie następujących rodzajów opracowań planistycznych:
1) planów kierunkowych, w postaci „studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gmin" jako dokumentu kierownictwa wewnętrznego gminy, o zakresie uzgodnień jak pierwotnie w ustawie z
roku 1994;
3
2) planów przeznaczenia terenów, dla całych obszarów gmin, jako pewnej formy planów miejscowych,
zwanych dawniej planami ogólnymi, w których ustalenia obejmowałyby:
- strefy przeznaczenia terenu,
- wskaźniki urbanistyczne,
- zasady obsługi inŜynieryjnej terenu i zaopatrzenia w media,
- zasady obsługi komunikacyjnej (obejmującej główny układ dróg publicznych – zbiorczych,
ekspresowych i autostrad oraz lotniska i porty),
- zasady ochrony i kształtowania środowiska,
- zasady gospodarowania odpadami,
- ustalenie obszarów prawnie chronionych,
- ustalenie obiektów i stref ochrony konserwatorskiej,
- ustalenie obszarów objętych ograniczeniami lub wykluczeniami moŜliwości zabudowy ze względu na
moŜliwość wystąpienia powodzi lub osuwisk,
- ustalenie terenów górniczych,
- inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym i lokalnym.
Zmiany tych planów mogłyby następować w odniesieniu do części terenów lub zakresu w zaleŜności od
potrzeb.
3) planów miejscowych zagospodarowania terenów, dla wybranych do realizacji w najbliŜszych latach
inwestycji lub obszarów, w trybie pełnej procedury i zgodnie z wymogami obecnej ustawy.
4) decyzji administracyjnych w przypadku braku planów miejscowych (rozwiązanie wyraźnie traktowane jako
tymczasowe do czasu opracowania planów miejscowych).
Wprowadzenie nowych dokumentów planistycznych pozwoli na elastyczne działanie gmin wszędzie tam,
gdzie konieczne jest stosowanie szybkich procedur lub zakres i koszt prac, przy ewentualnych zmianach, jest
niewspółmierny do wymaganych terminów ich wprowadzenia.
Zamiast regulacji stanowiących wytyczne do tworzenia zapisów planistycznych naleŜy wprowadzać standardy
zagospodarowania przestrzennego.
Nie naleŜy zatem rezygnować z postawienia tezy o potrzebie określenia całej problematyki planowania
przestrzennego. NaleŜy zapytać, czy dla realizacji celów gminy ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym jest niezbędna? Jej obserwowana drobiazgowość zapisów w połączeniu z ogólnikowością
samej koncepcji planowania przestrzennego prowadzi do sytuacji, w której naleŜy poszukiwać rozwiązań
zdecydowanie prostszych, gdzie to gminy będą decydowały, co jest dla nich najlepsze. Dotyczy to zarówno
kształtowania polityki przestrzennej na szczeblu podstawowym, jaki i kształtowania mechanizmów i
dokumentów niezbędnych do realizacji tego celu.
Rozpoczęcie prac nad zmianą systemu planowania przestrzennego pozwoli na zwiększenie podmiotowości
gmin w tym procesie.
1.4.
uproszczenie procedur
Koszty tworzenia nowych dokumentów planistycznych moŜna by obniŜyć, gdyby nie trzeba było mnoŜyć
opracowań towarzyszących planom. Ilość ta bardzo często jest bez związku z dokumentem podstawowym.
O zakresie wymaganych opracowań powinna decydować gmina a nie ustawa.
Uwzględnienie poniŜszych wniosków moŜe usprawnić i przyspieszyć czas niezbędny na sporządzenie planu.
JuŜ obecną ustawę moŜna usprawnić w tym zakresie poprzez:
1.4.1. Połączenie procedury opiniowania i uzgadniania projektu planu tj. czynności określonych w art. 17
punkt 6 i 7, zamiast jak wymaga ustawa wykonywania tych czynności kolejno.
1.4.2. WydłuŜenie czasu składania wniosków do planu np. do 45 dni od ogłoszenia o przystąpieniu do jego
sporządzania.
4
1.4.3. Skrócenie procedury rozpatrywania wniosków i uwag do planu
Byłoby korzystniejsze ze względu na wymagany czas procedur sporządzania planu formalne
rozpatrzenie wniosków do planu tylko raz – po wyłoŜeniu projektu planu miejscowego do publicznego
wglądu zgodnie z punktem 12 art. 17 ustawy. Rozpatrywane byłyby równocześnie wnioski zgłoszone
do planu oraz uwagi do wyłoŜonego projektu planu.
1.4.4. Zmianę art. 15 ust. 1 gdzie „Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt planu
miejscowego … zgodnie z zapisami „Studium ...” Proponujemy zapis: „sporządza projekt planu
miejscowego w sposób nie naruszający zasad i kierunków zagospodarowania przestrzennego
określonych w „Studium ...”.
Jest to istotna róŜnica, gdyŜ nie wszystkie „zapisy „Studium ...” w równym stopniu stanowią zasady i
kierunki zagospodarowania przestrzennego”.
ZastrzeŜenie to dotyczy wszystkich „Studiów ...” opracowanych przed wejściem w Ŝycie ustawy z dnia
27 marca 2003 r., a zapis o „zgodności” powoduje często konieczność pracochłonnej zmiany
„Studium ...” przy nieistotnych róŜnicach pomiędzy „Studium ...” a planem.
1.4.5. Dodanie punktu 3 do zapisu art. 15 ustawy, który pozwoliłby na dokonywanie zmian planu tylko w
wybranym zakresie.
Projekt zmiany zapisu punkt 15 ust. 3:
„Przy zmianie planu miejscowego zakres ustaleń art. 15 ust. 2 w zaleŜności od potrzeb”
Zapisy te przyspieszą i usprawnią realizację zmiany planu, gdzie zmiana obejmuje niewielki zakres
ustaleń, co wobec wymaganej szczegółowości zapisu ustaleń planu zdarza się często.
1.4.6. Dodanie do art. 9 ust. 3a i 3b o treści :
Punkt 3a: „Przy zmianie studium uwarunkowań naleŜy realizować zakres ustaleń art. 10 w zaleŜności
od potrzeb”.
Punkt 3b: „Przy zmianie „studium ...” dopuszcza się zmianę dla części obszaru gminy”
Zapis ten skróciłby procedurę zmian „Studium ...” i przyspieszył realizację planów miejscowych.
1.4.7. Zmianę zapisu art. 20 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, polegającą na
zniesieniu obowiązku opracowania załącznika dotyczącego wielkości i źródeł finansowania
planowanych inwestycji publicznych.
Rozstrzyganie o finansowaniu ustaleń planu powinno być zniesione poniewaŜ ustalenia planu nie
stanowią podstaw do sporządzenia prognozy skutków finansowych. Plan nie jest dokumentem
realizacyjnym a jedynie projekcją planistyczną i jako taki nie daje się bezpośrednio „wyliczyć”.
1.4.8. Doprecyzowanie art. 61 ust. 1 w zakresie ustalenia definicji „działki sąsiedniej”, gdyŜ w tej sprawie
funkcjonują rozstrzygnięcia regionalne.
1.4.9. Dodanie do art. 61 ust. 1 punktu 6) o treści: „decyzja jest zgodna z ustaleniami „Studium ...”
Rozwiązanie to byłoby konsekwencją realizacji zasad i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy przyjętych uchwałą rady gminy w ramach uchwalenia „Studium ....”. Obecnie ustalenia
„Studium ...” mogą być egzekwowane wyłącznie przy opracowaniu planu miejscowego. Wydanie
decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu niezgodnie z ustaleniami „Studium ...”
moŜe być w przyszłości kosztowne jeśli naruszeniu ulegnie np. rezerwowany przebieg drogi.
1.4.10. Usunięcie z art. 36 ust. 1 zapisu który mówi, Ŝe roszczenia mogą być wysuwane „jeśli korzystanie z
nieruchomości w sposób zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemoŜliwe lub
ograniczone” lub teŜ doprecyzowanie jak naleŜy rozumieć „dotychczasowe przeznaczenie” - czy
dotyczy to równieŜ przeznaczenia ustalonego planami sporządzanymi przed rokiem 1994 (które nie
skutkowały konsekwencjami finansowymi). Ustalenie to, jako podstawa roszczeń finansowych
powinno być ścisłe.
1.4.11. Zmianę art. 53 ust. 4 ustawy.
Zapis ten wymienia podmioty, które uzgadniają decyzje o warunkach zabudowy. NaleŜy ich
5
dokonywać w trybie art.106 kodeksu postępowania administracyjnego. W przypadku wielu gmin
organem uzgadniającym jest ten sam organ, który prowadzi postępowanie główne np. organ nadzoru
geologicznego czy zarządca drogi. Zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem w takiej sytuacji nie
powinno się stosować trybu art. 106 kpa, poniewaŜ stosuje się go gdy przepis prawa uzaleŜnia
wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ. NaleŜałoby więc wprowadzić odpowiednie
zmiany do ustawy.
1.4.12. Zmianę art.10 ust.2 pkt 8 ustawy.
W studium określa się w szczególności obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w tym m.in. obszary rozmieszczenia obiektów
handlowych o powierzchni sprzedaŜy powyŜej 2000 m2. Czy brak zapisu w studium o lokalizacji tego
typu obiektów jest podstawą do wydania odmownej decyzji o warunkach zabudowy (np. powołując się
na niespójność decyzji ze studium ), mimo spełnienia wszystkich warunków, określonych w art. 61
ust.1 ustawy ?
1.4.13. Zwiększenie jednoznaczności zapisu art.19 ust.1 oraz art. 28 ust. 2.
Kwestia oceny potrzeby dokonania powtórzenia określonych czynności zostaje pozostawiona
urzędnikowi. Ustawodawca powinien wprowadzać jak najmniej pojęć „nieostrych”, „niedookreślonych”,
powodujących duŜe trudności w ich stosowaniu w praktyce.
2.
Odblokowanie terenów inwestycyjnych
2.1.
skutki finansowe tworzenia planów miejscowych
1) Art. 20 ust. 1 – „zmuszanie” gmin do określania środków na realizację planów miejscowych byłoby
podstawowym hamulcem przy tworzeniu tych planów, gdyby gminy solidnie przestrzegały tego warunku. W
praktyce do uchwały dołącza się załącznik informujący jednozdaniowo, Ŝe inwestycje zapisane w planie będą
finansowane z budŜetu gminy. Sama zasada jest słuszna, ale powinna być realizowana takŜe innymi
metodami. NaleŜy zdecydować czy plany są rozwiązaniami docelowymi – nie realizowanymi w całości, jak
było to dotychczas - czy są planami realizacyjnymi, na które gmina musi mieć zarezerwowane środki.
Wnioskujemy, aby proponowany przez nas plan przeznaczenia terenów, siłą rzeczy stanowiący wieloletnią
projekcję rozwoju, nie był podstawą prognozowania kosztów. Natomiast podstawą taką mógłby być plan
miejscowy zagospodarowania terenów, w którym rozmieszczano by inwestycje realizowane w
przewidywalnym okresie (np. 5 lat ).
2) W trakcie prac nad nowelizacją ustawy naleŜy przeanalizować zapisy art. 36 i 37.
Obecnie wykonywane prognozy skutków finansowych nie mogą być wiarygodne, gdyŜ przewidywany w nich
zakres i czas realizacji są tylko wieloletnia hipotezą, nieprzystającą do obowiązujących przepisów o
gospodarce finansowej gminy. Obecny stan rzeczy daje moŜliwość podwaŜania merytorycznej zawartości
prognozy skutków finansowych, jak równieŜ zakres przyjmowanych w takiej prognozie hipotetycznych załoŜeń,
przybliŜeń i szacunków.
MoŜna zadać pytanie czemu zatem ma słuŜyć dokument, którego weryfikacja w momencie tworzenia nie jest
moŜliwa lub co najmniej mocno wątpliwa. Trzeba równieŜ rozwaŜyć, czy przyjęta konstrukcja wzajemnych
naleŜności oraz związane z tym terminy są realne i słuŜą rozwojowi gmin. NaleŜy zwrócić równieŜ uwagę na
róŜną jest sytuację właścicieli nieruchomości i gminy.
Gmina z tytułu art. 36 ust. 1–3 jest zagroŜona, bez ograniczenia czasowego, moŜliwością występowania
właścicieli o odszkodowania i zobowiązana do wypłaty odszkodowania w ciągu 6 miesięcy od dnia złoŜenia
wniosku (art. 37 ust. 9). W praktyce moŜe to nastąpić natychmiast po uprawomocnieniu się przyjętego planu
miejscowego lub moŜe być rozłoŜone na czas nieograniczony. Wysokość odszkodowania dotyczy 100%
obniŜenia wartości nieruchomości.
6
Dochodem gminy są środki pozyskiwane w oparciu o art. 36 ust. 4. Jednak ustawodawca ograniczył wysokość
tych środków do 30% wzrostu wartości nieruchomości oraz ograniczył okres do 5 lat od dnia obowiązywania
planu, w którym gmina ma moŜliwość ich pobierania (art. 37 ust. 4). Przy czym gmina moŜe pobrać tę opłatę
wyłącznie w momencie zbycia nieruchomości.
Nie wdając się w rozwaŜania czy ta asymetria jest zasadna i konstytucyjnie prawidłowa, trzeba powiedzieć, Ŝe
takie unormowania prawne w sposób zasadniczy rzutują na kształt prognozy skutków finansowych. A trzeba tu
dodać iŜ przyjęcie planu wraz z prognozą skutków finansowych powinno być traktowane jako zobowiązanie
budŜetowe w rozumieniu ustawy o finansach publicznych wszak realizacja zapisów art. 36 moŜe powodować
natychmiastowe skutki finansowe dla gmin w postaci wniosków o odszkodowania. Ponadto wydatki w zakresie
infrastruktury technicznej naleŜących do zadań własnych gminy są wprost wymienione w art. 20 ust. 1 jako te
które powinny mieć w ustaleniach planu zapisany sposób realizacji wraz z zasadami finansowania.
Jest sprawą oczywistą, iŜ powinien być przyjęty dla gmin mechanizm hamujący tendencje do przesadnego
rozwoju, nie liczącego się z ich moŜliwościami finansowymi.
NaleŜy jednak równocześnie zauwaŜyć iŜ po roku 1990 w samorządach nie obserwuje się powszechnych
tendencji do rozwoju ponad miarę. Władze gmin raczej hamują aspiracje właścicieli nieruchomości do
forsowania „uruchamiania” nowych terenów budowlanych bez uzasadnienia. Równocześnie w trakcie
opracowywania planów obserwuje się duŜą wraŜliwość na próby ograniczania prawa własności. W związku z
tym wprowadzanie pozorowanej ochrony tej własności jest działaniem szkodzącym rozwojowi.
NaleŜy zwrócić uwagę, iŜ plany miejscowe są z natury rzeczy projektami realizowanymi etapowo i długim
okrasie czasu. Takie powiązanie rozwiązań planów ze skutkami finansowymi dla gmin jak to przyjęto w
obowiązującej ustawie, jest właściwe dla planów wchodzących w fazę realizacji inwestycji a nie planowania
przestrzennego jako formy realizacji zasad ładu przestrzennego. Ogranicza gminom moŜliwość wieloletniego
planowania rozwoju.
PoniŜej przedstawiamy szczegółowe wnioski dotykające tej problematyki, przy czym wniosek ostatni jest
najdalej idący. Przedstawione wnioski dotyczą równieŜ zgłaszanych problemów związanych z „rentą
planistyczną”.
3) Odrębnym problemem jest ustawowe powiązanie decyzji wydawanych w sytuacji braku planu miejscowego
z problematyką „renty planistycznej”:
a) Wnioskujemy o doprecyzowanie pojęcia „dotychczasowe przeznaczenie” (czy np. dotyczy to równieŜ
przeznaczenia ustalonego planami sporządzanymi przed rokiem 1994, które jak wiadomo nie
skutkowały konsekwencjami finansowymi). Definicja ta, jako podstawa roszczeń finansowych powinna
być ścisła;
b) Wnioskujemy o określenie czytelnych zasad ustalania stawki jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu
wartości nieruchomości w wyniku wydania decyzji o ustaleniu warunków zabudowy lub decyzji o
lokalizacji inwestycji celu publicznego. Ustawa mówi, Ŝe przepisy te (art. 58 ust. 2 i art. 63 ust. 3)
stosuje się odpowiednio, natomiast w przepisach art. 54 i art. 64 ust. 1 mówiących o tym, co decyzje
te powinny zawierać nie wskazuje się wyraźnie, Ŝe w treści decyzji powinna znaleźć się wysokość
stawki od wzrostu wartości nieruchomości. WaŜny jest równieŜ aspekt ustalania tej stawki – opisany w
ustawie tryb „planistyczny” i dopuszczony „odpowiednio” tryb administracyjny;
c) Wnioskujemy o doprecyzowanie zapisów art. 20 dotyczących sposobu realizacji inwestycji z zakresu
infrastruktury oraz zasad ich finansowania i jednoznaczne określenie odpowiedzialnego za realizację
infrastruktury technicznej – mediów;
d) Wnosimy o wykreślenie z art. 37 ust. 3 słów „5 lat”;
e) Wnosimy o wykreślenie pkt 7 art. 37 oraz zmianę ust 8 i ust 9 w zakresie wydłuŜenia terminu
rozpatrzenia wniosku (art. 36 ust 1- 3), przynajmniej na dwa okresy budŜetowe. Równe traktowanie
podmiotów w zakresie obniŜenia lub wzrostu wartości nieruchomości, jednoznaczny zapis
pozwalający na skuteczną egzekucję opłaty planistycznej;
f) Wnioskujemy o uściślenie pojęcia „obniŜenie wartości nieruchomości” (wyłącznie do zmiany funkcji
terenu wyznaczonej w planie).
7
2.2.
zmiany procedur
Wnioskujemy o wprowadzenie symetrii dla gminy i innych uŜytkowników w zakresie rekompensat i
kosztów wynikających z art. 36 i art. 37 ustawy oraz uporządkowanie przepisów w tym zakresie.
UZASADNIENIE: Art. 36 i art. 37 regulują sprawę odszkodowań wynikających z obniŜenia wartości
nieruchomości w wyniku przyjętych rozwiązań w planie miejscowym oraz wpływu środków pienięŜnych dla
gmin z tytułu renty planistycznej. Artykuły te są podstawą do realizacji obowiązku wynikającego z art. 17 pkt.
5 (prognoza skutków finansowych).
Prognozę skutków finansowych naleŜy wykonać z uwzględnieniem art. 36, zatem z tego artykułu wynikają dla
gminy skutki finansowe przyjętych rozwiązań planu miejscowego. Skutki te dla budŜetu mogą być w wyniku
prognozy ocenione jako dochód, wydatek lub mogą być ocenione jako nie mające wpływu na budŜet gminy.
Gmina zobowiązana jest do wydatkowania środków na wypłaty odszkodowań lub wykupienia nieruchomości
(art. 36 ust.1 pkt. 1 i 2), bądź następuje uszczuplenie majątku gminy związane z zaoferowaniem działek
zamiennych (art. 36 ust. 2).
Natomiast dochody związane są z wpływem dla gmin wynikają z tzw. renty planistycznej (art. 36 ust. 4).
Wypłata odszkodowania nie jest ograniczona czasowo, jeśli odbywa się w oparciu o art. 36 ust. 1 i 2. Moment
regulowania tych zobowiązań nie jest w ustawie określony. Jedynie w art. 36 ust 3 powiedziano, Ŝe moŜe on
nastąpić w trakcie zbycia nieruchomości i na podstawie art. 37 ust. 3 określa na 5 lat okres w którym moŜna
otrzymać takie odszkodowania. Ustęp ten (art. 36 ust 3) jednak powiada, Ŝe moŜe to dotyczyć tych sytuacji,
gdy właściciel „nie skorzystał z praw, o których mowa w ust. 1 i 2”.
Wspomniany art. 37 w ustępie 1 i 3 szczegółowo reguluje zobowiązania (wydatki) gminy adresując je
jako realizację wyłącznie art. 36 ust. 3.
Przepisami ustawy „o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych
ustaw" dokonano zmian w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym m.in. w art. 36 ust. 4,
zastępując „sprzedaŜ" pojęciem ,,zbycie". W art. 37 ust.1, pozostawiono dotychczasowe pojęcie „sprzedaŜ",
które jako pojęcie o węŜszym zakresie, moŜe w konsekwencji, przy innej formie zbycia nieruchomości (np.
zamiany) pozbawić gminy dochodu z tytułu renty planistycznej. Prawdopodobnie jest to błąd legislacyjny, tym
nie mniej wymaga korekty.
Dodatkowo obciąŜa się gminę kosztami oszacowania nieruchomości w celu ustalenia wysokości renty
planistycznej (art. 37 ust. 7) przed zbyciem na wniosek właściciela. Istnieje bowiem zagroŜenie, iŜ właściciel
odstąpi od jej zbycia, a gmina poniesie koszty, których nikt nie zwraca.
W art. 37 ust. 11 zapisano obowiązek wykonania prognozy skutków finansowych przez osoby
uprawnione, dla których „stosuje się przepisy o gospodarce nieruchomościami’, co wskazuje na
rzeczoznawców majątkowych.
Obecny stan rzeczy powoduje z jednej strony moŜliwość podwaŜania merytorycznej zawartości
prognozy skutków finansowych (zakres przyjmowanych w takiej prognozie hipotetycznych załoŜeń, przybliŜeń
i szacunków pozwoli kaŜdy jej wynik podwaŜać).
MoŜna zadać pytanie, czemu zatem ma słuŜyć dokument, którego weryfikacja w momencie tworzenia nie jest
moŜliwa lub co najmniej mocno wątpliwa. Trzeba równieŜ rozwaŜyć czy przyjęta konstrukcja wzajemnych
naleŜności oraz związane z tym terminy są realne i słuŜą rozwojowi gmin.
Zapis w art. 36 ust. 1, który mówi, Ŝe roszczenia mogą być wysuwane, jeśli „...korzystanie z
nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało
się niemoŜliwe bądź istotnie ograniczone...” budzi wątpliwości zwłaszcza w zakresie ...dotychczasowego
przeznaczenia... NaleŜałoby go wykreślić lub teŜ doprecyzowanie jak naleŜy to rozumieć - czy dotyczy to
równieŜ przeznaczenia ustalonego planami sporządzanymi przed rokiem 1994 (które nie skutkowały
konsekwencjami finansowymi). Ustalenie to, jako podstawa roszczeń finansowych powinno być ścisłe.
8
2.3.
tereny górnicze
Wnioskujemy o zmianę art. 53 ustawy „Prawo geologiczne i górnicze”.
Kwestia zmiany art. 53 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku Prawo geologiczne i górnicze była wielokrotnie
podnoszona przez gminy górnicze Górnego Śląska, a dotycząca obowiązku (wynikającego z art. 14 ust. 7
ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) sporządzania planu miejscowego dla terenu
górniczego. Na postawie art. 62 ust. 2 dla tych terenów postępowanie w sprawie wydania decyzji o warunkach
zabudowy winno się zawiesić do czasu wykonania planu miejscowego. Jednocześnie art. 53 ust. 6 Prawa
geologicznego i górniczego pozwala w przypadku, gdy wpływy na środowisko są nieznaczne, by Rada Gminy
mogła podjąć uchwałę o odstąpieniu od sporządzenia planu.
Przedmiotowy zapis Prawa Geologicznego i Górniczego blokuje całkowicie inwestycje na terenie gmin
górniczych w przypadku braku planu miejscowego. „Odblokowanie” terenów poprzez podjęcie przez gminy
stosownej uchwały na podstawie art. 53 ust. 6 Prawa geologicznego i górniczego naraŜa gminy na koszt
wykonania odpowiedniego opracowania, dodatkowo brak jest określenia jednoznacznego w jakich sytuacjach
wpływ na środowisko są nieznaczne. Wielokrotnie występuje sytuacja, iŜ nakaz wykonania planu
miejscowego dotyczy terenów leśnych (obowiązek objęcia planem całego terenu górniczego), co dodatkowo
poddaje w wątpliwość celowość wydatkowania środków publicznych.
Z ustawy Prawo geologiczne i górnicze, wynika obowiązek finansowania bądź współfinansowania planów
przez przedsiębiorców górniczych. Przedsiębiorcy górniczy jednak nie chcą pokrywać kosztów sporządzania
projektu, do czego w art. 53 ust. 4 zobowiązuje ich ustawa. Dodatkowo gminy są obciąŜone konsekwencjami
wynikającymi z zastosowania art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Takie zapisy
wprowadzają nierówność gmin górniczych wobec innych gmin oraz powodują dla gmin powaŜne
konsekwencje finansowe w tym z przyczyn nieuregulowanych spraw odszkodowawczych związanych z
zabezpieczeniem budynków w przypadku uchwalenia takiego planu.
Opiniowanie kaŜdej inwestycji przez OUG, pozwoliłoby na wydawanie decyzji administracyjnych o warunkach
rozbudowy i zagospodarowania, tak samo jak miało to miejsce pod rządami poprzedniej ustawy (w
obowiązującej ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w oparciu o art. 53 ust. 4 pkt.4).
Temat jest szeroko znany i był wielokrotnie podnoszony przez gminy górnicze (np.: stanowisko Zarządu
Śląskiego Związku Gmin i Powiatów z dn. 30 stycznia 2004 r., stanowisko Prezydentów 19 Śląskich Miast na
Prawach Powiatu z dn. 3 lutego 2004 r., propozycje ze spotkania Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce,
które odbyło się z udziałem Posłów w Mikołowie w dn. 23 lutego 2004 r.).
Proponowana poniŜej zmiana przywróci moŜliwość inwestowania na terenach górniczych do czasu
uchwalenia planu i umoŜliwi tym samym wydawanie decyzji o warunkach zabudowy na terenach górniczych w
przypadku braku planu.
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym obliguje właściwy organ nadzoru górniczego
do opiniowania projektów decyzji o warunkach zabudowy natomiast nie zobowiązuje tego organu do
określenia czynników geologiczno – górniczych dla terenu górniczego w przypadku, gdy gmina dysponuje
miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, notabene opracowanego przed 2003 rokiem.
Wprowadzenie takich szczegółowych warunków do planu miejscowego bez regulacji konsekwencji opisanych
w art. 36,oraz świadomość zmieniających się w czasie warunków górniczych, wydaje się wątpliwe. NaleŜy
zatem przywrócić pierwotne brzmienie art. 146 prawa geologicznego i górniczego.
Jednocześnie naleŜy zaznaczyć, iŜ ustawa Prawo geologiczne i górnicze nie wyróŜnia sytuacji, gdy
zmiana planu górniczego następuje z powodów bezpośrednich potrzeb gminy. Ma to miejsce wtedy, gdy
zmiana planu tzw. „górniczego” jest niezbędna dla dalszego rozwoju gminy a nie dotyczy przypadków, które
zostały sprowokowane zmianą np. połoŜenia pól wydobywczych, techniki górniczej itp. Ustawa o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym nie uwzględnia bezpośrednio uregulowań prawa geologicznego i
górniczego. Nie odnosi się ani do kwestii granic takich planów, do ich problematyki ani do sposobu ich
finansowania. NaleŜy tę kwestię doprowadzić do zgodności.
9
3.
Równe traktowanie podmiotów w planowaniu
3.1.
egzekucja praw
1) Zniesienie obowiązku sporządzania planów miejscowych na terenach górniczych.
Ustawa doprowadziła do zapaści inwestycyjnej na terenach górniczych, dla których narzucono obowiązek
sporządzania planów. Zniesienie tego obowiązku i umoŜliwienie wydawania decyzji o warunkach zabudowy na
terenach górniczych w uzgodnieniu z właściwym urzędem górniczym, wyrówna szansę gmin górniczych
dotyczące moŜliwości inwestowania na ich terenie. Ponadto gminy górnicze naraŜono na ponoszenie kosztów
związanych z wykonaniem opracowań w przypadku podejmowania uchwał o odstąpieniu od obowiązku
sporządzania planu.
2) Doprowadzenie do spójności przepisu art. 37 ust l z pozostałymi przepisami ustawy mówiącymi o wzroście
lub obniŜeniu wartości nieruchomości, w związku z uchwaleniem planu miejscowego.
Przepisami ustawy „o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych
ustaw, " dokonano zmian w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, między innymi w art.
36 ust.4, zastępując „sprzedaŜ" pojęciem ,,zbycie" W art.37 ust. l, pozostawiono dotychczasowe pojęcie
„sprzedaŜ", które jako pojęcie o węŜszym zakresie, moŜe w konsekwencji, przy innej formie zbycia
nieruchomości (np. zamiany) pozbawić gminy dochodu z tytułu renty planistycznej. Prawdopodobnie jest to
błąd legislacyjny, tym nie mniej wymaga korekty.
3) Doprecyzowanie okresów przedawnienia bądź wskazanie, jakie przepisy mają zastosowanie do instytucji
przedawnienia.
Dotychczasowe przepisy określają jedynie zasadę, Ŝe zbycie nieruchomości przed upływem 5-ciu lat skutkuje
naliczeniem opłaty planistycznej. Wójt, burmistrz, prezydent miasta powinien niezwłocznie wszcząć
postępowanie i naliczyć wysokość opłaty planistycznej. Z róŜnych względów moŜe się zdarzyć, Ŝe decyzja
ustalająca wysokość opłaty zostanie wydana ze znacznym opóźnieniem. Ustawa nie zawiera regulacji, ani teŜ
stosownego odesłania do innych ustaw, kiedy następuje przedawnienie roszczenia gminy w stosunku do
zobowiązanego. Biorąc pod uwagę, Ŝe w kwestii tej nie ma jednoznacznego poglądu tak w doktrynie jak i w
orzecznictwie sądowo - administracyjnym — sprawa ta koniecznie wymaga uregulowania
4) Doprecyzowanie zapisów dotyczących terenów zamkniętych.
Rozstrzygnięć wymagają teŜ zapisy dotyczące terenów zamkniętych. Brak rozróŜnienia na tereny zamknięte
kolejowe i np. związane z obronnością kraju prowadzi do niepotrzebnego mnoŜenia procedur. Dodatkowo
prowadzi do blokowania procesów inwestycyjnych na duŜych obszarach, w tym takŜe centrów miast.
5) Zwiększenie uprawnień organu.
Obowiązująca ustawa nie daje uprawnień pracownikom organu do wejścia na teren w celu ustalenia jego
stanu faktycznego, co jest niezbędne do dokonania analizy, która jest podstawą do wydania decyzji o
warunkach zabudowy.
3.2.
egzekucja naleŜności
1) Wyrównania praw i naleŜności właścicieli gruntów i gminy sporządzającej plan.
Zapisy ustawy dotyczące kosztów odszkodowań za obniŜenie wartości nieruchomości i moŜliwości pobierania
renty planistycznej zdecydowanie faworyzują właścicieli nieruchomości. Gmina, która ponosi koszty
sporządzenia planu, moŜe nie tylko nie osiągnąć dochodów z faktu uchwalenia planu, ale wręcz ponieść
straty związane z wypłatą odszkodowań (wynoszących 100% obniŜenia wartości nieruchomości), natomiast
właściciele nieruchomości są ,,zagroŜeni” jedynie 5-cio letnim okresem zapłaty renty planistycznej w
przypadku zbycia nieruchomości (wynoszącej max. 30% wzrostu wartości nieruchomości). NaleŜy równieŜ
doprowadzić do zapisów, które pozwolą skutecznie egzekwować rentę planistyczną.
10
2) Wprowadzenie dodatkowych regulacji w ustawie z dnia 17 czerwca 1966r. "o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji," pozwalających na korzystanie z pomocy obcych państw - członków UE w zakresie egzekucji
zobowiązań wynikających z renty planistycznej, naleŜnych gminom.
Dotychczasowe przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji dotyczące udzielania pomocy
obcemu państwu oraz korzystania z jego pomocy przy dochodzeniu naleŜności pienięŜnych nie pozwalają na
stosowanie tego przepisu w odniesieniu do zobowiązań powstałych z renty planistycznej. W takiej sytuacji nie
jest moŜliwe wyegzekwowanie opłaty planistycznej od osób zamieszkałych na stałe poza granicami kraju,
które zbyty nieruchomość przed upływem 5-ciu lat, od dnia wejścia w Ŝycie miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego.
4.
Ochrona ładu przestrzennego
4.1.
spójność aktów prawnych
1) Wnosi się o całościową regulację prawną gospodarki przestrzenią, która obecnie jest realizowana poprzez
przepisy róŜnych ustaw i aktów wykonawczych do tych ustaw i nie zawsze są to przepisy spójne.
Podstawą nowej ustawy „o gospodarce przestrzenią” powinny być w pierwszej kolejności doprowadzone do
spójności przepisy:
-
ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,
ustawy prawo budowlane,
ustawy o gospodarce nieruchomościami,
ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych,
ustawy prawo ochrony środowiska,
ustawy o ochronie przyrody,
ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
ustawy prawo geologiczne i górnicze,
ustawy prawo energetyczne,
ustawy o odpadach,
ustawy o drogach
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych
Konsolidacja tych ustaw powinna zaowocować jednolitą ustawą „Prawo gospodarowania przestrzenią” (lub
Kodeks Gospodarki Przestrzennej), zawierającą kompletny zbiór przepisów regulujących zagospodarowanie
przestrzenne
2) Wnosimy o wprowadzenie zapisu zawartego w projekcie ustawy Ministerstwa Infrastruktury z dnia 26 lipca
2004 roku dotyczącym zmiany ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz zmianie
niektórych innych ustaw. Art. 37 ust. 2 brzmiał następująco:
„Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej prowadzi i publikuje na
stronie internetowej aktualny rejestr obowiązujących przepisów związanych z gospodarką przestrzenną, a
szczególności określających normy i ograniczenia w zagospodarowywaniu terenów, ustanawiających
obowiązek sporządzenia planu miejscowego oraz uzgodnienia lub opiniowania aktów prawa miejscowego, a
takŜe ustanawiających właściwość organów w tym zakresie.”
PowyŜszy zapis jest niezwykle korzystny dla inwestorów i administracji dla jasnego, szybkiego i
pozbawionego wątpliwości prowadzenia postępowań w sprawie wydania decyzji administracyjnych i
sporządzania planów miejscowych.”
11
4.2.
kompetencje organów
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest związana z wieloma innymi ustawami. Jeden z
ostatnich projektów zmiany tej ustawy wskazał konieczność równoczesnej zmiany 19 innych ustaw. W takim
gąszczu zapisów prawnych nawet legislatorzy poruszają się niepewnie (stąd stosowanie bezpiecznika w
postaci wielokrotnych zapisów o odniesieniu do innych „przepisów odrębnych” i w konsekwencji przerzucenie
odpowiedzialności za konsekwencje „przeoczenia” jakiego powiązania z innymi przepisami na wydających
decyzje – szczegółowo sprawa opisana wyŜej)
PoniŜej wskazujemy na zasadnicze zmiany w zapisach innych ustaw, które w szczególny sposób utrudniają
realizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
1) Wnioskuje się o zmiany w ustawie prawo górnicze i geologiczne:
a) Art. 62 ust. 2 w związku z art. 53 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku Prawo geologiczne i górnicze:
Dotyczy wielokrotnie podnoszonego przez gminy górnicze Górnego Śląska problemu zapisanego w ww.
artykule dotyczącego obowiązku (wynikający z art. 14 ust. 7 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym) sporządzania planu miejscowego dla terenu górniczego. Na postawie art. 62 ust. 2 dla
tych terenów postępowanie w sprawie wydania decyzji o warunkach zabudowy winno się zawiesić do
czasu wykonania planu miejscowego. Taka sytuacja blokuje rozwój gmin.
Jednocześnie art. 53 ust. 6 Prawa geologicznego i górniczego pozwala w przypadku gdy wpływy na
środowisko są nieznaczne, by Rada Gminy mogła podjąć uchwałę o odstąpieniu od sporządzenia planu.
Występujące trudności.
Zapis Prawa Geologicznego i Górniczego blokuje całkowicie inwestycje na terenie gmin górniczych.
„Odblokowanie” terenów poprzez podjęcie przez gminy stosownej uchwały na podstawie art. 53 ust. 6
Prawa geologicznego i górniczego naraŜa gminy na koszt wykonania odpowiedniego opracowania.
Wielokrotnie występuje sytuacja, iŜ nakaz wykonania planu miejscowego dotyczy terenów leśnych
(obowiązek objęcia planem całego terenu górniczego), co dodatkowo poddaje w wątpliwość celowość
wydatkowania środków publicznych. Przedsiębiorcy górniczy nie chcą pokrywać kosztów sporządzania
projektu, do czego w art. 53 ust. 4 zobowiązuje ich ustawa Prawo geologiczne i górnicze. Dodatkowo
gminy są obciąŜone konsekwencjami wynikającymi z zastosowania art. 36 ustawy o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym. Takie zapisy wprowadzają nierówność gmin górniczych wobec innych
gmin oraz powodują dla gmin powaŜne konsekwencje finansowe.
Opiniowanie kaŜdej inwestycji przez OUG, pozwoliłoby na wydawanie decyzji administracyjnych o
warunkach rozbudowy i zagospodarowania, tak samo jak miało to miejsce pod rządami poprzedniej
ustawy (w obowiązującej ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w oparciu o art. 53
ust. 4 pkt.4).
Temat jest szeroko znany i był wielokrotnie podnoszony przez gminy górnicze (np.: stanowisko Zarządu
Śląskiego Związku Gmin i Powiatów z dn. 30 stycznia 2004 r., stanowisko Prezydentów 19 Śląskich Miast
na Prawach Powiatu z dn. 3 lutego 2004 r., propozycje ze spotkania Stowarzyszenia Gmin Górniczych w
Polsce, które odbyło się w Mikołowie w dn. 23 lutego 2004 r.).
b)
Z ustawy Prawo geologiczne i górnicze, wynika obowiązek finansowania bądź współfinansowania planów
przez przedsiębiorców górniczych. Ustawa górnicza nie wyróŜnia sytuacji, gdy zmiana planu górniczego
następuje z powodu bezpośrednich potrzeb gminy.
2) Wnioskuje się o zmianę ustawy Prawo ochrony środowiska
Brak spójności pomiędzy art. 50 ust. 2 pkt. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym a
ustawą Prawo Ochrony Środowiska. Wskazany przepis ustawy opizp mówi, Ŝe „nie wymagają ustalenia
lokalizacji celu publicznego roboty budowlane (remont, montaŜ lub przebudowa), jeŜeli nie powodują zmiany
12
sposobu zagospodarowania terenu (…) a takŜe nie są zaliczane do przedsięwzięć wymagających
przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko w rozumieniu przepisów o
ochronie środowiska (…)”.
Zmiana ustawy Prawo Ochrony Środowiska wykluczyła prowadzenie postępowania w sprawie oceny
oddziaływania na środowiska na etapie ustalania lokalizacji inwestycji celu publicznego lub warunków
zabudowy (bez względu na to czy inwestycja ta wymaga czy teŜ nie prowadzenia postępowania w sprawie
oddziaływania na środowisko).
Zatem akapit art. 50 ust. 2 pkt. 1 „a takŜe nie są zaliczane do przedsięwzięć wymagających przeprowadzenia
postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko” w świetle zmienionych zapisów ustawy Prawo
Ochrony Środowiska, powinien zostać usunięty.
3) Wnioskuje się o zmianę Ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych w celu przywrócenia uprawnień
gminy do prowadzenie polityki przestrzennej na własnym obszarze
Uproszczenie procedury wydawania decyzji w zakresie zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych
na cele nierolnicze i gruntów leśnych na cele nieleśne, wydawanych przez wojewodę i właściwego ministra poprzez zapewnienie moŜliwości podejmowania decyzji lokalnych.
Nowa ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie sprecyzowała zakresu gminy w
postępowaniu administracyjnym w przypadku, gdy gminy uchwaliły miejscowe plany. Spowodowane to zostało
zniesieniem decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego, w przypadku
obowiązywania miejscowych planów uchwalonych po 1.01 1995r., natomiast nie wprowadzono nic w zamian
oraz nie wprowadzono w prawie budowlanym jednoznacznych rozstrzygnięć uwzględniających takie sytuacje.
Wiele gmin uchwaliło plany w trybie jeszcze obowiązującej ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym
wywiązując się z narzuconych obowiązków. Nowa ustawa sprawia, Ŝe gminy, które wydały pieniądze na
opracowanie miejscowych planów przekazują nieodpłatnie do starostwa kopie planów i nie mają dalszej
kontroli nad realizacją kształtowania przestrzenią. Natomiast art. 3 ustawy mówi, Ŝe „Kształtowanie i
prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, …
naleŜy do zadań własnych gminy”, czyli powinna mieć kontrolę nad jej kształtowaniem zwłaszcza, gdy
planowane są do realizacji konkretne inwestycje. Fakt ten równieŜ potwierdza ustawa o samorządzie gminnym
(art. 7 ust. 1).
Zmiana ustawy Prawo budowlane w sposób jednoznaczny określiłaby kompetencje gminy w zakresie
kształtowania przestrzeni, a wynikające z ustawy o samorządzie gminnym.
Nastąpiła sytuacja niejednoznaczna, organ do którego naleŜą zadania własne związane z kształtowaniem
przestrzeni, zostaje pozbawiony narzędzi do jej realizacji. Co prawda art. 32 ust. 1 i 2 prawa budowlanego
mówi, Ŝe „pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego moŜe być wydane po uprzednim
uzyskaniu przez inwestora, wymaganych przepisami szczególnymi uzgodnień, pozwoleń lub opinii innych
organów”, ale brak jednoznacznych rozstrzygnięć w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
oraz treść art. 35 ust. 1 pkt. 1) i art. 81 ust. 1 pkt. 1a przekazuje ten zakres do starosty, bez konieczności
zasięgnięcia stanowiska gminy. Takie rozstrzygnięcia powodują brak spójności ustawy prawo budowlane oraz
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z ustawą o samorządzie gminnym.
Dodatkową sytuacją jest wykonywanie tych czynności przez starostwo w kontekście zgodności z art. 4 ust. 6 –
zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin.
Sejm ma prawo zmienić te kompetencje, ale uchwalane przepisy powinny być spójne.
Art. 34 ust. 1 nie stanowi, iŜ projekt ma spełniać ustalenia wynikające z miejscowego planu, a tylko decyzji o
warunkach zabudowy. JeŜeli inwestycja jest sprzeczna z planem to natychmiast naleŜy wydać decyzję
odmowną, a nie postanowienie o którym mowa w art. 35 ust. 3, poniwaŜ będzie to inna inwestycja (np.
wnioskodawca składa wniosek o pozwolenie na budowę warsztatu na terenie przeznaczonym w planie tylko
pod zabudowę mieszkaniową).
13
Biorąc pod uwagę, iŜ w przypadkach legalizacji tzw. „samowoli budowlanej” uwzględniono konieczność
stanowiska gminy w formie zaświadczenia (art. 48 ust.3 pkt. 1 oraz art. 49b ust. 2 ppkt 3), naleŜałoby
domniemywać, iŜ powyŜsza kwestia została jedynie przeoczona.
Jest to głos w powyŜszej sprawie wszystkich gmin, które nie mają zakresu zadań związanych z wydawaniem
pozwoleń na budowę, a Sejm pozbawił nawet moŜliwości prowadzenia tego zakresu – art. 82a.
4.3.
Miejskie Komisje Urbanistyczno – Architektoniczne
Wnioskujemy o doprecyzowanie przepisów o powoływaniu komisji urbanistyczno-architektonicznych.
Art.8 ust. 3 – dla odpowiednich komisji architektoniczno–urbanistycznych ustawa nie delegowała do
regulaminów sposobu finansowania ich prac, jedynie moŜliwość określenia organizacji i trybu działania.
Utrudnia to, zgodne z przepisami, ich funkcjonowanie. Usytuowanie komisji w procesie planowania wymaga
powtórnego zdefiniowania, gdyŜ praktyka pokazuje, Ŝe nie zawsze spełniają one oczekiwania prezydentów,
burmistrzów i wójtów.
4.4.
spójność decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu ze studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Procedura wydawania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzji o warunkach zabudowy
uruchamiana w przypadku braku planu miejscowego winna być stosowana w sytuacjach szczególnych.
Procedura ta nie moŜe być traktowana jako zamienna w stosunku do planu miejscowego. Obecna procedura
wydawania decyzji nie mieści się w standardach zasad konstytucyjnych (ochrona prawa własności,
uspołecznienie wydawania decyzji, wyłączenie rad gmin z prawa do stanowienia prawa miejscowego), choć
zakres tematyczny jak i obowiązek przeprowadzenia analiz wskazują na to, Ŝe decyzja w swej części
merytorycznej i prawnej staje się quasi-planem.
Niezbędnym warunkiem uprawomocnienia decyzji wzizt jest doprowadzenie do jej ulokowania w systemie
decyzji planistycznych w gminie poprzez wprowadzenie obowiązku spójności lub zgodności decyzji o
warunkach zabudowy ze „studium.”
Uzasadnienie: Biorąc pod uwagę, Ŝe zgodnie z ustawą uchwalane plany miejscowe muszą być zgodne ze
studium, tym bardziej uzasadnione jest badanie zgodności, czy teŜ spójności ze studium w przypadku
wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. JeŜeli studium nie przewiduje
wnioskowanej inwestycji na danym obszarze (terenie,) powinna być wydana decyzja odmowna i taki przepis
definitywny powinien znaleźć się w ustawie. W przeciwnym wypadku organ wydający decyzję jest pozbawiony
instrumentów prawnych gwarantujących zapewnienie kontynuacji funkcji na danym terenie, zwłaszcza, Ŝe
pojęcie tzw. Dobrego sąsiedztwa, jest pojęciem nieprecyzyjnym.
Niezbędne jest skorygowanie przepisów dotyczących wzizt poprzez:
a) Uproszczenie procedury wydawania decyzji dla celów publicznych, bez wielostopniowości postępowania
(np. tak, jak w przypadku ustawy o budowie dróg krajowych i autostrad), czy teŜ ze skróconymi, w
porównaniu do kodeksu postępowania administracyjnego, terminami załatwiania spraw;
b) Wprowadzenie definicji działki sąsiedzkiej, z określeniem parametrów przestrzennych, oraz z
uwzględnieniem konieczności precyzyjnej interpretacji tej definicji;
c) Decyzje o warunkach zabudowy nie określają okresu ich obowiązywania – brak w przepisach takiego
warunku. Powoduje to „blokowanie” terenu w dłuŜszym okresie czasu oraz konieczność wygaszania
decyzji w przypadku uchwalenia planu - patrz art.65 upzp;
d) Ustalenia wzoru decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w celu ujednolicenia zasad i
samej procedury ich wydawania;
e) Określenia czytelnych zasad naliczania stawki jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości
nieruchomości w przypadku gdy jej wartość wzrasta w wyniku wydania decyzji o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu.
14
Wnosimy o ustalenie zamkniętego katalogu cech, które pozwalają wydawać wzizt w myśl art.61.
Rozdz.5 ustawy – idea lokalizacji i inwestycji celu publicznego i ustalania warunków zabudowy w odniesieniu
do innych inwestycji została w praktyce wypaczona poprzez dopuszczenie przez SKO takiej interpretacji art.
61, Ŝe nie sposób odmówić wydania decyzji nawet, gdy naruszone są warunki ust. 1. i w sytuacji
nieposzanowania zasad racjonalnej polityki przestrzennej w gminie. Obowiązują tu zasady „prawa
powielaczowego” nie mającego umocowania w zapisie samego prawa.
NaleŜy doprecyzować, w jaki sposób i kto powinien ustalić zakres uzgodnień w zakresie infrastruktury
technicznej przy wydawaniu wzizt:
Art. 61 pkt 3 w powiązaniu z pkt 5
Punkt 3 stanowi, decyzja moŜe być wydana, jeŜeli istniejące lub projektowane uzbrojenie jest wystarczające
dla zamierzenia budowlanego.
Punkt 5 stanowi, Ŝe punkt 3 uznaje się za spełniony, jeŜeli wykonanie uzbrojenia zostanie zagwarantowane w
drodze umowy zawartej między właściwą jednostką organizacyjną a inwestorem – właściciele sieci nie chcą
zawierać umów, jeŜeli inwestor nie jest właścicielem terenu, a nie trzeba być właścicielem terenu Ŝeby
otrzymać decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
5.
Propozycje zmiany zapisów ustaw
5.1 Propozycje zmiany ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Propozycja brzmienia:
Art. 9 ust. 4:
„Zasady i kierunki zagospodarowania przestrzennego określone w studium są wiąŜące dla organów gminy
przy sporządzaniu planów miejscowych i określeniu sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy
terenu w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu w przypadku braku planu.”
Propozycja brzmienia:
Art. 14 ust. 5:
„Przed podjęciem uchwały, o której mowa w ust. 1, wójt, burmistrz albo prezydent miasta wykonuje analizy
dotyczące zasadności przystąpienia do sporządzenia planu, przygotowuje ekofizjografię i materiały
geodezyjne do opracowania planu oraz ustala niezbędny zakres prac planistycznych.”
Propozycja brzmienia:
Art. 15 ust. 1:
„Wójt, burmistrz, albo prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego, zawierający część tekstową i
graficzną, przy uwzględnieniu zasad i kierunków zagospodarowania przestrzennego określonych w studium
oraz przepisów odrębnych, odnoszących się do obszaru objętego planem.”
Propozycja brzmienia:
Art. 17 pkt 4):
„sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą oddziaływania na środowisko, uwzględniając zasady
i kierunki zagospodarowania przestrzennego określone w studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy”
15
Propozycja brzmienia:
Art. 20 ust. 1:
,,Plan miejscowy uchwala rada gminy, rozstrzygając jednocześnie o sposobie rozpatrzenia uwag do projektu
planu. Część tekstowa planu stanowi treść uchwały, część graficzna oraz wymagane rozstrzygnięcia
stanowią załączniki do uchwały.”
Alternatywna propozycja brzmienia Art. 20 ust. 1:
„Plan miejscowy uchwala rada gminy, po stwierdzeniu, Ŝe projekt planu nie narusza zasad i kierunków
zagospodarowania przestrzennego określonych w studium, rozstrzygając jednocześnie o sposobie
rozpatrzenia uwag do projektu planu. Część tekstową planu stanowi treść uchwały, część graficzna
rozstrzygnięcia stanowią załączniki do uchwały.”
Propozycja brzmienia:
Art. 53 ust.3:
„Właściwy organ w postępowaniu związanym z wydaniem decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu
publicznego dokonuje analizy:
1) warunków i zasad zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy, wynikających ze studium i z
przepisów odrębnych;
2) stanu faktycznego i prawnego terenu, na którym przewiduje się realizację inwestycji.”
Propozycja brzmienia:
Art. 54 pkt. 2:
„Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego określa:
1) rodzaj inwestycji;
2) warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy wynikające ze studium
i z przepisów odrębnych, a w szczególności w zakresie:
a) warunków i wymagań ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, … ” dalej bez zmian
Propozycja brzmienia:
Art. 56:
„Nie moŜna odmówić ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego, jeŜeli zamierzenia inwestycyjne jest
zgodne ze studium i przepisami odrębnymi.”
Propozycja brzmienia:
Art. 61 ust.1 pkt. 5):
„5) decyzja jest zgodna (lub spójna) ze studium i z przepisami odrębnymi.”
Propozycja brzmienia
Art. 17 pkt. 5):
„5) sporządza wykaz inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej, które naleŜą do zadań własnych gminy
oraz wykaz nieruchomości, na których wywołane zostaną skutki o których mowa w art. 36 .”
16
Propozycja brzmienia
Art. 36 ust 1:
„JeŜeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej
części w dotychczasowy sposób stało się niemoŜliwe bądź istotne ograniczone, właściciel albo uŜytkownik
wieczysty nieruchomości moŜe, z zastrzeŜeniem ust. 2 Ŝądać od gminy:
a) odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo
b) wykupienia nieruchomości lub jej części.”
Propozycja brzmienia
Art. 37:
ust. 1: „Wysokość odszkodowania z tytułu obniŜenia wartości nieruchomości, o której mowa w art. 36 ust. 1 
3 , oraz wysokość opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, o której mowa w art. 36 ust. 4, ustala się na
dzień jej zbycia. ObniŜenie oraz wzrost wartości nieruchomości stanowią róŜnice miedzy wartością
nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu obowiązującego po uchwaleniu lub
zmianie planu miejscowego a jej wartością, określoną przy uwzględnieniu faktycznego sposobu
wykorzystywania nieruchomości przed uchwaleniem planu.”
ust. 3: „Roszczenia, o których mowa w art. 36 ust. 1 - 3, moŜna zgłaszać w terminie 5 lat od dnia, w którym
plan miejscowy albo jego zmiany stały się obowiązujące.
Propozycje brzmienia:
Art. 37 ust. 6:
„Wójt, burmistrz albo prezydent miasta ustala opłatę, o której mowa w art. 36 ust. 4, w drodze decyzji,
bezzwłocznie po otrzymaniu wypisu z aktu notarialnego, o którym mowa w ust. 5, lecz nie później niŜ w
terminie okresu obowiązywania moŜliwości naliczenia opłaty.”
Propozycje brzmienia:
Art. 37 ust. 7:
„Właściciel albo uŜytkownik wieczysty nieruchomości, której wartość wzrosła w związku z uchwaleniem lub
zmianą planu miejscowego, przed jej zbyciem moŜe Ŝądać od wójta, burmistrza albo prezydenta miasta
ustalenia, w drodze decyzji, wysokości opłaty, o której mowa w art. 36 ust. 4. Koszty sporządzenia tej decyzji
ponosi wnioskodawca, w przypadku rezygnacji zbycia nieruchomości.”
Propozycje brzmienia:
Art. 37 ust. 9:
„Wykonanie obowiązku wynikającego z roszczeń, o których mowa w art. 36 ust. 1 - 3, powinno nastąpić w
terminie 12 miesięcy od dnia złoŜenia wniosku, chyba, Ŝe strony postanowią inaczej. W przypadku ...” dalej
bez zmian
Propozycja brzmienia:
Art. 2 pkt 20:
„działka sąsiednia” – naleŜy przez to rozumieć nieruchomość lub działkę podziału geodezyjnego, której co
najmniej jedna granica jest równocześnie granicą działki budowlanej o której mowa w pkt 12).”
Uzasadnienie: NaleŜy doprecyzować definicję „działki sąsiedniej”, gdyŜ w tej sprawie funkcjonują
rozstrzygnięcia regionalne.
17
Propozycja brzmienia:
Art. 9 ust. 3:
„Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy. Dopuszcza się zmianę studium
dla części obszaru gminy lub teŜ dla części zakresu ustaleń. Dla zmiany studium określa się obszar i zakres,
o którym mowa w art. 10 ust 2, w zaleŜności od potrzeb.”
Uzasadnienie: Zapis ten skróciłby procedurę zmian „Studium ...” i przyspieszył realizację planów
miejscowych.
Propozycja wykreślenia:
Art. 10 ust. 3:
Uzasadnienie: wprowadzono w ustawie nieuzasadniony obowiązek przystąpienia do sporządzenia planu, a
przecieŜ i tak nie daje gwarancji na opracowanie tego planu w krótkim czasie. Wystarczy zapis art. 14 ust. 7.
Zgodnie z art. 102 ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, iŜ nie moŜna dokonać scalenia i podziału
bez planu miejscowego, a o jego rozpoczęciu decyduje gmina lub właściciel nieruchomości.
Propozycja brzmienia:
Art. 15 ust. 4:
,,Dla zmiany planu miejscowego określa się zakres o którym mowa w ust. 2 w zaleŜności od potrzeb.”
Uzasadnienie: Dopuszczenie takiej moŜliwości przyspieszą i usprawnią realizację zmiany planu, gdzie
zmiana obejmuje niewielki zakres ustaleń, co wobec wymaganej szczegółowości zapisu ustaleń planu zdarza
się często.
Propozycja brzmienia:
Art. 16 ust.1:
„Plan miejscowy sporządza się z wykorzystaniem urzędowych kopii map zasadniczych albo w przypadku ich
braku map ewidencyjnych gruntów (katastralnych), gromadzonych w państwowym zasobie geodezyjnym i
kartograficznym, w formie analogowej lub cyfrowej”.
Propozycja brzmienia:
Art. 32 ust. 3: (wykreślono: oraz art. 16 ust. 1)
Przy podejmowaniu uchwały, o której mowa w ust. 2, rada gminy bierze pod uwagę w szczególności
zgodność studium albo planu miejscowego z wymogami wynikającymi z przepisów art. 10 ust. 1 i 2 oraz art.
15.”
Uzasadnienie: Narzucona skala opracowania planu miejscowego w ustawie powoduje, iŜ plany opracowuje
się dla małych fragmentów obszaru gminy, a nie dla całej jednostki administracyjnej. Plany nie są planami
realizacyjnymi, w oparciu o który inwestor rozpoczyna realizacje inwestycji. Art. 16 ust 2 odsyła do ministra
właściwego konieczność opracowania rozporządzenia, który tam określa skalę i winien przeanalizować
zasadność opracowywania planów w skali 1:1000, czy teŜ określić odstępstwo. Wykreślenie warunku skali
powinno nastąpić równieŜ w art. 32 ust. 3. Część gmin bowiem opracowała plany w innych skalach niŜ
określa lub dopuszcza art. 16 ust. 1 dla całej jednostki administracyjnej gminy w skali np. 1:5000. Czy zatem
będzie musiała opracować nowe uprzednio dzieląc gminę na mniejsze fragmenty gminy? Mając na względzie
powyŜsze uzasadniona jest potrzeba wykreślenia elementów skali z ustawy.
18
Propozycja zmiany
art. 17 pkt. 3) i pkt 12):
wykreślić pkt 3) i połączyć z pkt 12):
12) ,,rozpatruje wnioski o których mowa w pkt 1 i uwagi o których mowa w pkt 11, w terminie nie dłuŜszym
niŜ 21 dni od dnia upływu określonego terminu o którym mowa w pkt 11”
Uzasadnienie: Połączenie rozpatrywania wniosków i uwag po wyłoŜeniu projektu planu miejscowego do
publicznego wglądu byłoby korzystniejsze ze względu na wymagany czas formalnych procedur sporządzania
planu formalne.
Rozpatrywane byłyby równocześnie wnioski zgłoszone do planu oraz uwagi do wyłoŜonego projektu planu.
Taka moŜliwość pozwoliłaby na merytoryczne uzasadnienie dla wniosków, które nie zostały uwzględnione w
projekcie planu. Rozpatrywanie wniosków do planu w momencie gdy jeszcze nie jest gotowy projekt planu nie
ma uzasadnienia i podstaw ich rozstrzygania.
Propozycja brzmienia:
Art. 20 ust.1: (przedstawiona równieŜ we wniosku 1)
„Plan miejscowy uchwala rada gminy, rozstrzygając jednocześnie o sposobie rozpatrzenia uwag do projektu
planu. Część tekstowa planu stanowi treść uchwały, część graficzna oraz wymagane rozstrzygnięcia
stanowią załączniki do uchwały.”
Uzasadnienie: Zmuszanie gmin do określania środków na realizację zadań inwestycyjnych z zakresu
infrastruktury technicznej, które naleŜą do zadań własnych gminy byłoby podstawowym hamulcem przy
tworzeniu tych planów, gdyby gminy solidnie przestrzegały tego warunku. W praktyce do uchwały dołącza się
załącznik informujący jednozdaniowo, Ŝe wymienione inwestycje zapisane w planie będą finansowane z
budŜetu gminy. Art. 15 ust. 2 pkt 10) wprowadza obowiązek uwzględnienia w planie zasad modernizacji,
rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury technicznej. Natomiast ich realizacja wynika z
innych obowiązujących ustaw tzw. branŜowych typu Prawo energetyczne czy teŜ ustawa o zbiorowym
zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Błędne wydaje się powiązanie róŜnych dziedzin
działania samorządu gminnego oraz jednostek organizacyjnych z nią związanych lub działających
niezaleŜnie, uchwałą której głównym celem ustanowienie aktu prawa miejscowego w zakresie przeznaczenia
i warunków zagospodarowania i zabudowy terenu.
Ustawodawca wprowadzając ten przepis do końca nie zdecydował czy plany są rozwiązaniami docelowymi
określającym zasady kształtowania polityki przestrzennej czy teŜ planami realizacyjnymi ( biorąc pod uwagę
równieŜ skalę), na które gmina musi mieć zarezerwowane środki.
Propozycja zmiany
art. 31 ust. 2
Wykreślenie słów ,,… lub planu miejscowego...”
Propozycja zmiany
art. 32 ust. 2 pkt.2a:
a)
„określenie przez właściwe jednostki organizacyjne warunków zapotrzebowania w wodę, energie oraz
sposobu odprowadzania lub oczyszczania ścieków, a takŜe innych warunków w zaleŜności od potrzeb
w zakresie infrastruktury technicznej, a w razie potrzeby równieŜ sposobu unieszkodliwiania odpadów.”
19
Propozycja zmiany
art. 54 poprzez wprowadzenie dodatkowego pkt 4:
4) propozycja zmiany art. 60 ust. 5:
Ustala się termin obowiązywania decyzji wzizt na okres 3 lat.
Propozycja zmiany art. 51 ust.4:
Ustala się termin obowiązywania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego na okres 3 lat.
Decyzje o warunkach zabudowy nie określają okresu ich obowiązywania - brak w przepisach takiego
warunku. Powoduje to „blokowanie” terenu w dłuŜszym okresie czasu oraz konieczność wygaszania decyzji w
przypadku uchwalenia planu, a czasem moŜna przeoczyć, jeŜeli wydaje się duŜą ilość tych decyzji. W
poprzedniej ustawie wymagane było określenie terminu waŜności decyzji.
Propozycja zmiany
art. 61 ust. 5:
„Warunek, o którym mowa w ust. 1 pkt. 3, uznaje się za spełniony, jeŜeli wykonanie uzbrojenia terenu
zostanie zagwarantowany na podstawie dołączonych do wniosku warunków technicznych określonych przez
właściwe jednostki organizacyjne w zakresie infrastruktury technicznej.”
Uzasadnienie: Art. 61ust. 1 pkt. 3 mówi, Ŝe decyzja moŜe być wydana, jeŜeli istniejące lub projektowane
uzbrojenie jest wystarczające dla zamierzenia budowlanego.
Ust. 5 art. 61 mówi, Ŝe ust. 1 pkt 3 uznaje się za spełniony, jeŜeli wykonanie uzbrojenia terenu zostanie
zagwarantowane w drodze umowy zawartej między właściwą jednostką organizacyjną a inwestorem.
Właściciele sieci nie chcą zawierać umów, jeŜeli inwestor nie jest właścicielem terenu, a nie trzeba być
właścicielem terenu Ŝeby otrzymać decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Uzyskanie
warunków przez inwestora w tej sytuacji jest wystarczające.
Propozycja uzupełnienia art. 61 o nowy ustęp
art. 61 ust. 8:
„Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej prowadzi i publikuje na
stronie internetowej aktualny rejestr obowiązujących przepisów związanych z gospodarką przestrzenną, a w
szczególności określających normy i ograniczenia w zagospodarowywaniu terenów, ustanawiających
obowiązek sporządzenia planu miejscowego oraz uzgodnienia lub opiniowania aktów prawa miejscowego, a
takŜe ustanawiających właściwość organów w tym zakresie.”
Uzasadnienie: Ustawa zupełnie enigmatycznie traktuje określenie „przepisy odrębne”. Brak wyjaśnień czy teŜ
uszczegółowienia pozwala (np. organom odwoławczym) na dowolne traktowanie tego typu określenia.
Pojawia się moŜliwość stosowania tzw. „uznaniowości urzędniczej” przy wydawaniu decyzji
administracyjnych.
Nieprecyzyjność definicji pojęcia „przepisy odrębne” pozwala na podwaŜanie decyzji w oparciu o podnoszony
zarzut niedopełnienia postępowania polegający na braku odniesienia się do innych przepisów odrębnych
rzekomo nie ujętych w zaskarŜonej decyzji.
Równocześnie nie określa się związku tych przepisów z merytoryczną zawartością decyzji.
W projekcie ustawy Ministerstwa Infrastruktury z dnia 26 lipca 2004 roku dotyczącym zmiany ustawy o
planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz zmianie niektórych innych ustaw art. 37 ust. 2 brzmiał
według załączonej propozycji.
PowyŜszy zapis jest niezwykle korzystny dla inwestorów i administracji dla jasnego, szybkiego i
pozbawionego wątpliwości prowadzenia postępowań w sprawie wydania decyzji administracyjnych i
20
sporządzania planów miejscowych.
W późniejszych projektach zapis ten zniknął. Dlatego teŜ istnieje uzasadniona przesłanka jego
wprowadzenia.
Propozycja zmiany
art. 62 ust. 1:
„Postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia warunków zabudowy moŜna zawiesić na czas nie
dłuŜszy niŜ 24 miesięcy od dnia złoŜenia wniosku o ustalenie warunków zabudowy. Wójt....” (dalej bez zmian)
5.2 Propozycje zmiany ustawy Prawo geologiczne i górnicze:
Propozycja zmiany
art. 53 :
ust. 1: „W celu określenia zasad zagospodarowania terenu górniczego gmina moŜe sporządzić miejscowy
plan zagospodarowania przestrzennego w trybie określonym odrębnymi przepisami, jeŜeli ustawa nie stanowi
inaczej.”
ust. 6: „Zakres planu, o którym mowa w ust. 1, określa się w zaleŜności od potrzeb. Plan ten sporządza się w
granicach administracyjnych gminy.”
Przywrócenie pierwotnego brzmienia art. 146:
„W przypadku braku planu o którym mowa w art. 53:
1) udzielenie zezwolenia na wzniesienie lub przebudowę w granicach terenu górniczego trwałych
budowli i urządzeń nie wchodzących w skład zakładu górniczego moŜe nastąpić tylko po uzgodnieniu
z właściwym organem państwowego nadzoru górniczego, na wniosek wójta, burmistrza albo
prezydenta. Zezwolenie dokonuje się w trybie art. 106 Kodeksu postępowania administracyjnego;
2) pozostają w mocy decyzje o ustanowieniu filarów ochronnych oraz zezwolenia na eksploatację w
granicach tych filarów, wydane na podstawie dotychczasowych przepisów.”
5.3. Propozycje zmiany ustawy „Prawo budowlane”:
Propozycja brzmienia
Art. 30 ust. 2:
„W zgłoszeniu naleŜy określić rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich
rozpoczęcia. Do zgłoszenia naleŜy dołączyć oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust.4 pkt. 2, uzgodnienie
organu wydającego decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w zakresie zgodności z
obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu, jeŜeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym oraz, w zaleŜności od potrzeb, odpowiednie szkice lub rysunki, a takŜe pozwolenia,
uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami. W razie konieczności uzupełnienia zgłoszenia
właściwy organ nakłada, w drodze postanowienia, na zgłaszającego obowiązek uzupełnienia, w określonym
terminie, brakujących dokumentów, a w przypadku ich nie uzupełnienia – wnosi sprzeciw, w drodze decyzji.”
21
Propozycja nowelizacji art. 30 ust. 2 ustawy Prawo budowlane w zakresie obowiązku dołączenia do
zgłoszenia robót budowlanych, nie wymagających uzyskania pozwolenia na budowę, decyzji o warunkach
zabudowy i zagospodarowania terenu, jeŜeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o zagospodarowaniu
przestrzennym jest kontrowersyjna. Art. 50 ust. 2 ustawy o planowaniu ... stanowi bowiem, Ŝe nie wymagają
decyzji o ustaleniu lokalizacji celu publicznego (przepis ten ma zastosowanie odpowiednio do decyzji o
warunkach zabudowy) m.in. roboty budowlane nie wymagające pozwolenia na budowę. Dokonując wykładni
językowej tej regulacji naleŜałoby stwierdzić, Ŝe wszystkie roboty budowlane objęte jedynie obowiązkiem ich
zgłoszenia, nie wymagają wcześniejszego uzyskania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania
terenu. W związku z powyŜszym bezzasadne jest wprowadzenie obowiązku dołączenia do zgłoszenia decyzji
lokalizacyjnej.
W projektach zmian do art. 30 ust. 2, art. 30 ust. 2 pkt 3 oraz art. 34 ust. 1 ustawy Prawo budowlane mowa
jest o uzgodnieniu organu wydającego decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w
zakresie zgodności planowanej inwestycji z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.
NaleŜałoby wprowadzić do ustawy Prawo budowlane i ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym zapisy regulujące następujące kwestie:
a) w jakiej formie uzgodnienie to ma być dokonane (np. zaświadczenie, postanowienie, opinia);
b) czy w przypadku jeŜeli organ właściwy do wydania pozwolenia na budowę jest równieŜ organem
wydającym decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, inwestor powinien równieŜ
przedstawić przedmiotowe uzgodnienie;
c) na podstawie jakich dokumentów organ ma dokonać uzgodnienia w zakresie zgodności z planem (np.
koncepcja, projekt budowlany). Odpowiednie zapisy powinny zostać umieszczone w ustawie o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym.
Propozycja brzmienia:
Art. 33 ust. 2 pkt 3:
3) „decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeŜeli jest ona wymagana zgodnie z
przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym lub uzgodnienie organu wydającego decyzje o
warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w zakresie zgodności planowanej inwestycji z miejscowym
planem zagospodarowania przestrzennego”
Propozycja brzmienia:
Art. 34 ust. 1:
„Projekt budowlany powinien spełniać wymagania wynikające z miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego określone w uzgodnieniu organu wydającego decyzję o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu lub określone w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeŜeli
jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.”
opracował
arch. Teobald Jałyński
tel (032) 61 81 625
[email protected]
22