Zaproszenie

Uniwersytet
Warszawski
INSTYTUT
DZIENNIKARSTWA
00-927 Warszawa, ul. Nowy Świat 69, telefon/fax: 826-93-66
e-mail: [email protected]
II Ogólnopolska Konferencja Metodologiczna Medioznawców
„Interdyscyplinarne horyzonty badań mediów"
18 listopada 2011 r.
Uniwersytet Warszawski
d. Centrum Informatyczne UW
Badania mediów zogniskowane wokół klasycznej triady NADAWCA – PRZEKAZ –
OBDIORCA od zawsze miały charakter interdyscyplinarny. Wynika to wprost z szerokich
zainteresowań mediów, które przedstawiając i wyjaśniając swoim odbiorcom otaczającą ich
rzeczywistość, starają się tworzyć koherentny obraz świata przedstawionego, w którym nie
brakuje informacji i opinii o społeczeństwie, polityce, ekonomii, kulturze, prawie czy
psychologii. Wydaje się więc, iż szeroko pojęte media (od słowa pisanego, przez film, radio,
telewizję, po Internet i media społecznościowe) w dzisiejszych czasach stanowią najbardziej
eklektyczny przedmiot badań, zaś nauka o komunikowaniu jest najbardziej interdyscyplinarną
z dziedzin.
Warto przypomnieć, że „ojcowie założyciele” medioznawstwa patrzyli na badania nad
komunikacją z różnych perspektyw, korzystali z różnych instrumentów badawczych, które
pozwalały im zbliżyć się do sedna relacji, jakie mają miejsce pomiędzy nadawcą, przekazem i
odbiorcą. Paul Lazarfeld i Elihu Katz to socjolodzy, Harold D. Laswell politolog, Kurt Lewin,
Carl Hovland i Charles Osgood to psycholodzy, Claude E. Shannon był zaś matematykiem.
Tylko Wilbur Schramm określał się wprost przedstawicielem „science of communication”,
przez co zwykło nazywać się go „ojcem badań nad komunikacją”1.
1
R. M. Everett. The Department of Communication at Michigan State University as a Seed Institution for
Communication Study, „ Communication Studies” t. 52, nr 1, 2001, s. 234–248.
Polski medioznawca, Tomasz Goban-Klas, już w latach 70. ubiegłego wieku,
rozwijając
poniekąd
koncepcję
Ireny
Tetelowskiej2,
wyraźnie
wskazywał
na
interdyscyplinarne korzenie, które legły u podstaw medioznawstwa (zob. rys. 1)3.
Rys. 1 Interdyscyplinarność studiów nad komunikowaniem
Antropologia (społeczna i filozoficzna)
Socjologia
Psychologia
Semiotyka
Historia
Nauka o łączności
Politologia
Komunikowanie
bezpośrednie
Ekonomia
Nauka o
komunikowaniu
Komunikowanie
masowe
Prawo
Cybernetyka
Komunikowanie
instytucjonalne
Estetyka
Teoria literatury
T. Goban-Klas, Komunikowanie masowe. Zarys problematyki socjologicznej, Kraków 1978 [za:] tenże, Media i
komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, Warszawa 2009, s. 105.
Przywołane początki nauki o komunikowaniu przesądzają fakt, iż kolejna, już II
Ogólnopolska Konferencja Metodologiczna Medioznawców winna być, w naszej opinii,
poświęcona
właśnie
tej
perspektywie
oglądu
medioznawstwa,
jako
dyscypliny
wielowymiarowej, korzystającej z rozlicznych technik badawczych w imię lepszego
zrozumienia przedmiotu badawczego.
Organizatorzy stoją na stanowisku, że również współcześnie badacze z innych niż
medioznawstwo dyscyplin wnoszą do refleksji nad mediami nowe, cenne koncepcje i
podejścia badawcze, oczywiste dla osoby z zewnątrz, ale trudne do uchwycenia dla
naukowców wyspecjalizowanych w badaniu mediów. Jednocześnie, należy zauważyć, że
badacze z różnorodnych dyscyplin obejmują w swoich rozważaniach inne poziomy i wymiary
komunikacji oraz samych mediów. Począwszy od refleksji teoretycznej na poziomie
makro, jaką prezentuje m.in. Manuel Castells, traktując media, a nawet całe systemy
medialne, jako elementy mozaiki instytucji i grup tworzących globalny system społeczny,
2
I. Tetelowska, Szkice prasoznawcze, Kraków 1972, s. 70 i n.
T. Goban-Klas, Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, Warszawa
2009, s. 105.
3
poprzez próby syntezy wiedzy na temat organizacji, procesów i zjawisk przebiegających w
poszczególnych redakcjach (np. koncepcja gate-keepingu Kurta Lewina), a kończąc na
badaniach na temat poszczególnych przekazów i efektów ich oddziaływania (studia
przypadków).
Dlatego też chcielibyśmy zaprosić na Uniwersytet Warszawski, wszystkich
teoretyków i badaczy mediów różnych dyscyplin naukowych z całej Polski w celu wspólnych
rozważań natury metodologicznej nad szeroko pojętą komunikacją oraz podmiotami,
biorącymi w niej udział i ją kształtującymi.
Bazując na powyższych spostrzeżeniach planujemy wyodrębnić w planie konferencji
trzy grupy tematyczne, odpowiadające trzem poziomom refleksji metodologicznej: makro,
mezo i mikro.
Pierwsza z trzech części konferencji będzie poświęcona badaniom w perspektywie
makro – systemowej. Znalazłyby się w niej referaty, które w sposób całościowy próbują
uchwycić teleologiczne i funkcjonalne sedno analizowanych dzisiaj systemów medialnych
oraz ich pozycji względem pozostałych systemów – politycznego, kulturowego,
ekonomicznego.
W części drugiej uwaga uczestników zostałaby skupiona na kwestiach, które, w
przyjętej konwencji, określono mianem poziomu mezo, pośredniego, syntetyzującego
wyniki badań, jednak nie poruszających kwestii systemowych. W tej części organizatorzy
konferencji widzieliby tych badaczy, którzy starają się wyjaśnić ich wyniki poprzez tworzenie
modeli, typologii czy wreszcie diagnozowanie dotychczas nieokreślonych zjawisk i
prawidłowości funkcjonowania mediów.
Trzecia część konferencji kierować będzie uwagę na kwestie bardziej szczegółowe,
specyficzne – poziom mikro, a więc analiza konkretnych studiów przypadków, które
niczym soczewka pozwalają dostrzec kluczowe elementy większej całości, które z
perspektywy mezo czy makro mogą zostać zlekceważone.
Z punktu widzenia założonej tematyki rozważania nad każdym z wyróżnionych
poziomów dotyczyć będą przede wszystkim zagadnień metodologicznych. Podobnie jak w
przypadku I Ogólnopolskiej Konferencji Metodologicznej Medioznawców pt. „Zawartość
mediów
–
metody,
badania,
postulaty”4
intencją
organizatorów
jest
stworzenie
metodologicznego forum badaczy z całej Polski, którzy, prowadząc różne projekty badawcze,
nieustannie borykają się z problemami i wątpliwościami natury metodologicznej. Mamy
4
Publikacja pokonferencyjna z I Ogólnopolskiej Konferencji Metodologicznej Medioznawców będzie dostępna
w końcu II kwartału 2011 r.
nadzieję,
że
II
Ogólnopolska
Konferencja
Metodologiczna
Medioznawców
pt.
„Interdyscyplinarne horyzonty badania mediów” stanie się, tak jak w zeszły roku, okazją do
dyskusji owocnej w liczne wnioski i postulaty dotyczące metod i technik badawczych.
Prosimy, aby formularze zgłoszeniowe przesyłać do 1 czerwca 2011 r. Ze względu na
fakt, iż konferencja jest jednodniowa, zgłoszone referaty zostaną poddane konkursowi. Do 30
czerwca 2011 r. komitet organizacyjny zdecyduje o tym, które referaty zostaną wygłoszone
18 listopada 2011 r. Niedoszli prelegenci będą mieli również szansę, aby złożyć swój tekst do
publikacji pokonferencyjnej, którą organizatorzy przewidują na przełom drugiego i trzeciego
kwartału 2012 r. 1 października 2011 r. zostanie również ogłoszony na stronie internetowej
Instytut Dziennikarstwa UW (zakładka – Badania naukowe\ Konferencje ID UW) plan
konferencji. Zgłoszenia prosimy przesyłać na adres: [email protected].
Serdecznie zapraszamy do stolicy Polski!
Dyrektor Instytutu Dziennikarstwa UW
Marek Jabłonowski
Kontakt w sprawach dotyczących
Ogólnopolskich Konferencji Metodologicznych Medioznawców
Tomasz Gackowski
asystent ds. naukowo-badawczych
Instytut Dziennikarstwa
Uniwersytetu Warszawskiego
[email protected]