Pobierz PDF - Uniwersytet Jagielloński

Pobierz PDF - Uniwersytet Jagielloński

PRACE ORYGINALNE – ORIGINAL PAPERS
Janusz PACH1
Beata TOBIASZ-ADAMCZYK2
Piotr JAB£OÑSKI3
Piotr BRZYSKI2
El¿bieta KRAWCZYK1
Leszek SATORA4
Dorota TARGOSZ4
Jowanka MORAWSKA4
Uczelnie wolne od narkotyków – trendy
u¿ywania substancji psychoaktywnych przez
studentów krakowskich uczelni
Katedra Toksykologii Klinicznej
i Œrodowiskowej
Collegium Medicum
Uniwersytetu Jagielloñskiego, Kraków
1
Klinika Toksykologii
Kierownik: Prof. dr hab. n. med. Janusz Pach
Badania spo³eczne stanowi¹ cenne Ÿród³o informacji dla planowania i
rozwijania lokalnych strategii profilaktycznych. Analizie poddano rozpowszechnienie u¿ywania ró¿nych substancji psychoaktywnych wœród studentów pierwszego roku krakowskich
szkó³ wy¿szych, oraz wp³yw niektórych
czynników zwi¹zanych z ich u¿ywaniem. Badania przeprowadzono metod¹ audytoryjn¹, w czasie wyk³adu o
substancjach psychoaktywnych, za
pomoc¹ anonimowej ankiety udostêpnionej przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdzia³ania Narkomanii. 83,6% ankietowanych zetknê³o siê z za¿ywaniem
œrodków odurzaj¹cych, 38,3% badanych studentów ma za sob¹ inicjacjê
narkotykow¹, zaœ 61,9% orzek³o, ¿e na
zdobycie narkotyku potrzebuje mniej
ni¿ jeden dzieñ. Czêœciej siêgali po
narkotyki mê¿czyŸni ni¿ kobiety oraz
studenci, którzy bêd¹c na I roku studiów ukoñczyli 20 rok ¿ycia. Wiêksze
ryzyko u¿ycia narkotyków stwierdzono u studentów zamieszkuj¹cych w
czasie studiów w wynajmowanych
mieszkaniach oraz tych, których rodzice zarabiali razem wiêcej ni¿ 3500 PLN
brutto. Rzadziej siêga³y po narkotyki
osoby studiuj¹ce na kierunkach medycznych. Nasze obserwacje s¹ jednym z pierwszych Ÿróde³ informacji o
trendach w u¿ywaniu substancji psychoaktywnych przez krakowskich studentów. Wyniki badañ bêd¹ wykorzystane do opracowania standardów
profilaktycznych maj¹cych pomóc
szko³om wy¿szym w prowadzeniu skutecznych akcji antynarkotykowych
oraz w kszta³towaniu polityki prewencyjnej powo³anej w 2004 roku Krakowskiej Poradni Chorób Œrodowiskowych
dla Studentów Szkó³ Wy¿szych.
Social survey by questioning people is a significant source of information, valuable for planning and developing of prophylactic strategies. An
illicit drugs use among a first-year students of Kraków's universities and factors determining the usage were analysed. The research by completing the
questionnaire designed by National
Bureau for Drug Prevention, Poland
was performed in 725 a first-year students of six Kraków's universities. The
students were asked to complete the
questionnaire confidentially, while the
lecture on psychoactive substances.
83.6% of those polled know some students who use a drugs, 38.3% already
initiated into drugs, 61.9% reported
that they needed at least one day to
get drugs. The male students reach for
drugs more often then females, and
those first-year students being already
20 years old compared to the younger.
The greater risk was also noted among
students who rented a flat or when a
parents earned together more than
3500 PLN. The medical students
reached for drugs more rarely than the
others. Our survey is one of the first
source of information about trends in
the drugs usage by Kraków's students.
The results will help to develop a preventive standards and creation of effective anti-drugs campaign to be accomplished by college authorities and
the Kraków Environmental Diseases
Out-patient Clinic for students and
academic teachers. The clinic was organised in 2004.
Wstêp
Wed³ug najnowszych badañ epidemiologicznych oko³o 15% polskich 15-latków
pali marihuanê, lub u¿ywa innych przetworów konopi. Wœród 17-latków odsetek osób
u¿ywaj¹cych marihuanê wynosi 26% [8].
Wielkoœæ populacji m³odzie¿y w wieku 1517 lat siêgaj¹cej po marihuanê przynajmniej
raz w miesi¹cu szacuje siê na oko³o 10%
[1,2,4]. Jednoczeœnie coraz mniej nastolatków uznaje u¿ywanie przetworów konopi za
wysoce ryzykowne [7]. Zwiêksza siê natomiast œwiadomoœæ zagro¿eñ zwi¹zanych z
u¿ywaniem innych narkotyków. Populacja
studentów, studiów dziennych i wieczorowych, w Polsce liczy ponad 900 tysiêcy
Oœrodek Informacji Toksykologicznej
Kierownik: Dr n. biol. Dorota Targosz
4
Katedra Epidemiologii i Medycyny
Zapobiegawczej Collegium Medicum
Uniwersytetu Jagielloñskiego, Kraków
Kierownik:
Prof. dr hab. n. med. Beata Tobiasz-Adamczyk
2
Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdzia³ania
Narkomanii, Warszawa
Dyrektor: Piotr Jab³oñski
3
Dodatkowe s³owa kluczowe:
krakowskie uczelnie
studenci pierwszego roku
substancje uzale¿niaj¹ce
Additional key words:
Kraków universities
first-year students
drugs of abuse
Adres do korespondencji:
Prof. dr hab. Janusz Pach
Katedra Toksykologii Klinicznej
i Œrodowiskowej
Uniwersytet Jagielloñski, Collegium Medicum
Os. Z³otej Jesieni 1, 31-826 Kraków
342
The Drug Free Universities – trends in illicit drugs use
among the Kraków students
Przegl¹d Lekarski 2005 / 62 / 6
J. Pach i wsp.
osób. Jednoczeœnie stanowi¹ oni, nie
uwzglêdniaj¹c zaocznych, oko³o 22% populacji naszego kraju w przedziale wiekowym
19-24 lata [6]. Celem pracy by³a ocena zjawiska u¿ywania przez studentów krakowskich szkó³ wy¿szych substancji psychoaktywnych, oraz identyfikacja czynników wp³ywaj¹cych na rozmiary zjawiska. Naszym
zamiarem jest równie¿ opracowanie skutecznych sposobów zapobiegania negatywnym skutkom p³yn¹cym z nadu¿ywania substancji psychoaktywnych poprzez przygotowanie i prowadzenie akcji antynarkotykowych.
W naszych badaniach uwzglêdniono
substancje psychoaktywne z wy³¹czeniem
alkoholu.
Tabela I
Charakterystyka spo³eczno-demograficzna badanej próby.
C echa
Wiek
M iejsce zam ieszkania
w czasie studiów
M iejsce pochodzenia
Wyniki
Wyniki badania wskazuj¹, ¿e 38,3% studentów ma za sob¹ inicjacjê narkotykow¹
(tabela III). Najbardziej rozpowszechnionym
narkotykiem wœród studentów pierwszych lat
studiów krakowskich uczelni wy¿szych okaza³y siê przetwory konopi indyjskich. 32,6%
respondentów chocia¿ raz w ¿yciu pali³o
marihuanê, natomiast 14,1% badanych pali³o haszysz. Drugim pod wzglêdem popularnoœci œrodkiem odurzaj¹cym jest amfetamina, do za¿ycia której przyzna³o siê 7,9%
badanych. 6,9% respondentów za¿ywa³o
leki nasenne i uspokajaj¹ce bez przepisu
lekarza. Pozosta³e substancje odurzaj¹ce s¹
zdecydowanie mniej popularne (tabela III).
Badanie wykaza³o istotne statystycznie
ró¿nice w liczbie osób maj¹cych za sob¹
inicjacjê narkotykow¹ wœród studentów poszczególnych uczelni (rycina 1). Najwy¿szy
odsetek takich osób (64,7%) notujemy na
uczelniach artystycznych, najni¿szy na medycznych i pedagogicznych. Interesuj¹ce
wnioski mo¿emy wyci¹gn¹æ z zestawienia
danych na temat liczby osób maj¹cych za
sob¹ inicjacjê z danymi na temat liczby osób
Przegl¹d Lekarski 2005 / 62 / 6
%
poni¿ej 20 lat
479
66,1
20 lat i w iêcej
246
33,9
dom rodzinny lub w ³asne m ieszkanie
283
39,1
m ieszkanie w y najm ow ane
254
35,1
akadem ik lub stancja
187
25,8
w ieœ
129
18,1
m iasto do 5 ty s. m ieszkañców
21
2,9
m iasto od 5 ty s. do 50 ty s. m ieszkañców
180
25,3
m iasto od 50 ty s. do 200 ty s. m ieszkañców
134
18,9
m iasto pow y ¿ej 200 ty s. m ieszkañców
248
34,8
nie
579
86,9
Materia³ i metody
Badanie zosta³o przeprowadzone za pomoc¹ anonimowej ankiety do samodzielnego wype³nienia, udostêpnionej przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdzia³ania
Narkomanii, s³u¿¹cej do badania wzorów za¿ywania
substancji psychoaktywnych przez studentów. Wœród
pytañ znajdowa³y siê dotycz¹ce: dostêpnoœci substancji
psychoaktywnych, gotowoœci do podjêcia eksperymentów z tymi œrodkami, oraz osobistych postaw wobec narkotyków, ich u¿ywania i szkodliwoœci. Analizowane odpowiedzi dotycz¹ substancji odurzaj¹cych z wy³¹czeniem
alkoholu. Ankieta mia³a charakter w pe³ni anonimowy i
by³a wype³niana samodzielnie przez studentów w formie audytoryjnej. Sposób organizacji badania by³ tak
dobrany, aby maksymalnie zwiêkszyæ poczucie anonimowoœci oraz zminimalizowaæ wp³yw pracowników uczelni.
Obliczenia statystyczne wykonano przy pomocy
programu statystycznego SPSS 12 PL dla Windows.
Wszystkie analizowane zmienne s¹ zmiennymi kategorycznymi, wobec tego do stwierdzenia istnienia zwi¹zku
miêdzy badanymi zmiennymi wykorzystano test niezale¿noœci chi-kwadrat, a do okreœlenia si³y tego zwi¹zku
wykorzystano wspó³czynnik korelacji V Cramera. Oceny
istotnoœci analizowanych zale¿noœci dokonano na poziomie p<0,05.
Badanie zosta³o przeprowadzone na próbie 725
studentów pierwszego roku 6 szkó³ wy¿szych, w wiêkszoœci (81% badanych) studiów dziennych. Badani podzieleni zostali wed³ug rodzaju studiów, 66,3% respondentów stanowi³y kobiety. Charakterystykê spo³ecznodemograficzn¹ badanej próby przedstawia tabela I.
Strukturê badanej próby wed³ug rodzaju studiów i p³ci
respondentów przedstawia tabela II.
N
Pracuje
tak
87
13,1
poni¿ej 2000 PLN
188
31,1
2001-3500 PLN
213
35,2
pow y ¿ej 3500 PLN
204
33,7
Zarobki rodziców
Tabela II
Struktura badanych ze wzglêdu na rodzaj studiów i p³eæ.
s tu d ia
psy chologiczne
p³eæ
m edy czne
sportow e
arty sty czne
pedagogiczne
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
k o b ie ta
110
77,5
154
68,8
149
57,1
16
47,1
52
81,3
m ê ¿c zy zn a
32
22,5
70
31,2
112
42,9
18
52,9
12
18,7
ogó³em
142
100
224
100
261
100
34
100
64
100
chi2= 30,5; df = 4; p < 0,05;
Tabela III
Odsetek studentów za¿ywaj¹cych substancje psychoaktywne kiedykolwiek w ¿yciu.
S u b s ta n c je p s y c h o a k ty w n e
% w s to s u n k u
d o za ¿y w a j¹ c y c h n a rk o ty k i
(n = 2 7 8 )
% w s to s u n k u
d o w s zy s tk ic h b a d a n y c h
(n = 7 2 5 )
Za¿y w a³ m arihuanê
84,9
32,6
Za¿y w a³ haszy sz
37
14,1
Za¿y w a³ am fetam inê
20,7
7,9
Za¿y w a³ œrodki nasenne i uspokajaj¹ce
bez przepisu lekarza
18
6,9
Za¿y w a³ grzy by halucy nogenne
9,1
3,4
Za¿y w a³ ecstazy
8,8
3,3
Za¿y w a³ LSD
6,5
2,5
Za¿y w a³ kleje, rozpuszczalniki
i inne substancje w ziew ne
2,9
1,1
Za¿y w a³ kokainê
2,2
0,8
Za¿y w a³ stery dy anaboliczne
1,5
0,6
Za¿y w a³ cracka
0,7
0,3
Za¿y w a³ heroinê
0,4
0
Za¿y w a³ tzw. polsk¹ heroinê, kom pot
0
0
O g ó ³ e m za ¿y w a j¹ c y n a rk o ty k i
100%
38,3%
deklaruj¹cych chêæ spróbowania narkotyku.
Na uczelniach, gdzie liczba osób przyznaj¹cych, ¿e spróbowa³o jakiœ œrodek odurzaj¹cy jest ni¿sza, wiêcej badanych deklaruje
chêæ za¿ycia jakiegoœ narkotyku, zaœ tam
gdzie odsetek osób maj¹cych inicjacjê jest
wy¿szy, chêæ za¿ywania jest mniejsza, przy
czym zale¿noœæ miedzy rodzajem uczelni a
faktem spróbowania narkotyków jest silniejsza ni¿ miêdzy rodzajem uczelni a chêci¹
ich za¿ycia (rycina 1).
W zwi¹zku z tym, ¿e badani s¹ studentami pierwszego roku, najistotniejsze jest
poznanie rodzaju narkotyków za¿ywanych
343
Tabela IV
Czy uwa¿asz, ¿e potrzebowa³(a)byœ n a zdobycie jakiegokolwiek œrodka odurzaj¹cego nie wiêcej ni¿ dzieñ?
n ie
P ro fil u c ze ln i
tru d n o p o w ie d zie æ
ta k
%
%
%
psy chologiczne
18,3
16,9
64,8
m edy czne
25,3
19,8
54,8
sportow e
13,3
18,0
68,8
arty sty czne
11,8
26,5
61,8
pedagogiczne
25,4
22,2
52,4
chi = 18,0; df = 8; p < 0,05; V Cramera= 0,11
2
Tabela V
Powód decyzji o spróbowaniu substancji psychoaktywnej (inicjacja).
Pow ody
%
z ciekaw oœci, aby zobaczy æ jak to jest
89,2
dla przy jem noœci, aby siê odprê¿y æ
24,6
aby prze¿y æ coœ niezw y k³ego
14,9
aby nie odstaw aæ od grupy
5,8
bo chcia³em /am zapom nieæ o problem ach
5,4
bo nie m ia³em /am nic innego do roboty
4,3
z pow odu którego nie pam iêta
3,3
aby dodaæ sobie œm ia³oœci, odw agi
2,5
bo m usia³em /am czegoœ du¿o i szy bko siê nauczy æ
2,5
¿eby zw róciæ na siebie uw agê otoczenia
1,4
z innego pow odu
1,4
osoby po inicjacji*
osoby deklaruj¹ce chêæ**
70
64,7
60
50,0
49,3
50
45,6
42,5
42,3
40
%
27,7
30
29,1
28,6
23,4
20
10
0
psychologiczne
medyczne
sportowe
artystyczne
artstyczne
pedagogiczne
Rycina 1
U¿ycie substancji psychoaktywnych a chêæ za¿ywania w zale¿noœci od uczelni,
* chi2=33,5, df = 4, p < 0,05; V Cramera=0,22; ** chi2=21,4, df = 4, p < 0,05; V Cramera=0,17
w ci¹gu ostatniego miesi¹ca przez osoby
maj¹ce za sob¹ inicjacjê narkotyków. Najczêœciej u¿ywanym w ci¹gu ostatniego miesi¹ca narkotykiem jest marihuana za¿ywana przez 11,9% studentów. Drug¹ pozycjê
zajmuj¹ œrodki nasenne i uspakajaj¹ce
(2,2%). Haszysz za¿ywa 1,9% osób spoœród
badanych. Znacz¹co spad³ odsetek osób
siêgaj¹cych w ostatnim miesi¹cu po amfetaminê (1,0%) i grzyby halucynogenne
344
(0,3%) w porównaniu z wczeœniejszym okresem (rycina 2).
Studentów zapytano równie¿ o ocenê
dostêpnoœci substancji psychoaktywnych.
Wyniki wskazuj¹ na ³atwoœæ dostêpu do
œrodków odurzaj¹cych w œrodowisku akademickim. Ponad po³owa badanych jest
przekonana, ¿e potrzebuje na ich zdobycie
mniej ni¿ jeden dzieñ. Dostêpnoœæ ta jest
ró¿nie postrzegana przez studentów poPrzegl¹d Lekarski 2005 / 62 / 6
szczególnych uczelni. Najwiêkszy odsetek
osób oceniaj¹cych, ¿e potrzebuj¹ mniej ni¿
jeden dzieñ na zdobycie jakiegokolwiek
œrodka odurzaj¹cego stanowi¹ studenci
uczelni o profilu sportowym (ró¿nice istotne
statystycznie) (tabela IV).
W obszarze naszych zainteresowañ
znalaz³y siê równie¿ powody i okolicznoœci,
w których studenci siêgaj¹ po substancje
psychoaktywne. G³ównym powodem pierwszego siêgniêcia po substancje psychoaktywne jest ciekawoœæ doznañ, jakie dany
narkotyk wywo³uje – taki powód podaje
89,2% studentów, którzy za¿yli kiedykolwiek
inn¹ ni¿ alkohol substancjê odurzaj¹c¹ (tabela V). Najwiêkszy procent osób (86%)
spróbowa³ substancji psychoaktywnej po raz
pierwszy bêd¹c poczêstowanym przez znajomego (tabela VI).
PóŸniejsze u¿ywanie œrodków odurzaj¹cych najczêœciej dyktowane jest potrzeb¹
odczuwania przyjemnoœci (72,4%) i odprê¿enia (55%). Dla poprawy funkcji uczenia
po narkotyk siêga 5,8% studentów (tabela
VII). 15,4% studentów maj¹cych doœwiadczenie za¿ywania œrodków psychoaktywnych przyznaje, ¿e zdarzy³o siê im byæ pod
wp³ywem tych œrodków na zajêciach, a 4,9%
badanych pisa³o w takim stanie egzamin.
Najczêœciej wskazywan¹ okolicznoœci¹
siêgania po œrodki psychoaktywne s¹ prywatki (65,3%) i wyjazdy ze znajomymi
(49%). Do za¿ycia œrodka odurzaj¹cego w
czasie sesji przyznaj¹cych siê zaledwie
5,2% osób (tabela VIII). 48,3% badanych
zaopatruje siê w œrodki odurzaj¹ce na prywatkach dostaj¹c je za darmo (54,2%).
Badaniu poddano równie¿ opinie studentów dotycz¹ce popularnoœci u¿ywania
substancji psychoaktywnych w œrodowisku
akademickim. Wyniki wskazuj¹ na to, ¿e
obecnoϾ tego zjawiska jest dostrzegana
przez studentów. Godne uwagi jest niezdecydowanie respondentów w kwestii uznania substancji psychoaktywnych jako elementu ¿ycia studenckiego (82,7%) podczas
gdy a¿ 83,6% badanych przyznaje, ¿e zna
studentów siêgaj¹cych po nie (tabela IX).
Z badania wynika, ¿e 88,9% badanych
pamiêta, ¿e w szkole podstawowej lub œredniej przekazywano informacje na temat
œrodków odurzaj¹cych (nie uwzglêdniaj¹c
alkoholu) i konsekwencjach ich za¿ywania.
57,7% badanych podaje, ¿e ich rodzice/
opiekunowie kiedykolwiek rozmawiali z nimi
na temat œrodków odurzaj¹cych.
Ocenie poddano równie¿ opinie studentów na temat szkodliwoœci (zdrowotnych i
innych) u¿ywania poszczególnych substancji odurzaj¹cych z okreœlon¹ czêstotliwoœci¹.
Za najbardziej szkodliwe badani uznali za¿ywanie tzw. twardych narkotyków oraz regularne (codzienne) spo¿ywanie alkoholu i
THC. Palenie marihuany lub haszyszu od
czasu do czasu za szkodliwe uzna³o 81,1%
badanych, podczas gdy spróbowanie THC
mo¿e byæ zagra¿aj¹ce zdaniem po³owy respondentów. Co 5 student nie ma pewnoœci, czy marihuana jest narkotykiem, a
32,6% respondentów akceptuje palenie
marihuany od czasu do czasu. Analiza wykaza³a istotne statystycznie ró¿nice w ocenie szkodliwoœci substancji odurzaj¹cych
dokonanej przez kobiety i przez mê¿czyzn
(tabela X). Kobiety znacznie wy¿ej oceniaj¹
J. Pach i wsp.
marihuana
haszysz
amfetamina
leki
grzyby halucynogenne
35
30
25
20
%
15
10
5
0
kiedykolwiek w ¿yciu
w ostatnim roku
w ostatnim miesi¹cu
Rycina 2
U¿ywanie najpopularniejszych substancji psychoaktywnych w ci¹gu ¿ycia, w czasie ostatniego roku i
ostatniego miesi¹ca.
Tabela VI
Sposób, w jaki wszed³ w posiadanie narkotyku po
raz pierwszy.
Tabela VIII
Okolicznoœci siêgania po substancje psychoaktywne.
O k o lic zn o œ c i
%
podczas im prez dom ow y ch
65,3
w trakcie w y jazdów ze znajom y m i
49
S posób
%
zosta³em /am poczêstow any
przez znajom ego/¹
86,0
kupi³em /am
8,3
w klubach/dy skotekach
34,7
nie pam iêtam
2,5
podczas im prez w akadem iku
18,7
dosta³em /am za darm o od dealera
1,8
15,6
inna sy tuacja
0,7
podczas nauki w trakcie roku
akadem ickiego
trudno pow iedzieæ
0,7
gdy by ³em /am sam /a
w dom u/akadem iku
11,2
w inny ch sy tuacjach
7,6
podczas nauki w trakcie sesji
5,2
podczas zajêæ/w y k³adu lub egzam inu
5,2
Tabela VII
Powody u¿ywania œrodków odurzaj¹cych.
Pow ody
%
dla przy jem noœci
72,4
aby siê odprê¿y æ
55
aby prze¿y æ coœ niezw y k³ego
38,1
bo chcia³em /am zapom nieæ o
problem ach
21,2
¿eby m ieæ w iêcej energii do pracy
17,7
bo nie m ia³em /am nic innego do roboty
14,2
aby nie odstaw aæ od grupy
13,1
aby dodaæ sobie œm ia³oœci, odw agi
12,3
¿eby zw róciæ na siebie uw agê
otoczenia
8,5
z innego pow odu
7,7
bo m usia³em /am czegoœ du¿o i szy bko
siê nauczy æ
5,8
¿eby nie spaæ
5,8
¿eby nie jeœæ
5,4
szkodliwoœæ spo¿ywania alkoholu kilka razy
w miesi¹cu, upijania siê od czasu do czasu
oraz codziennie oraz za¿ywania substancji
wytwarzanych z konopi indyjskich. W kwestii szkodliwoœci pozosta³ych substancji baPrzegl¹d Lekarski 2005 / 62 / 6
dani obu p³ci mieli podobne zdanie.
Z pomoc¹ modelu wielowymiarowej regresji logistycznej okreœlono czynniki spo³eczno-demograficzne istotnie warunkuj¹ce
siêgniecie po narkotyki przez studentów
pierwszego roku krakowskich szkó³ wy¿szych. Istotnie czêœciej siêgali po narkotyki mê¿czyŸni ni¿ kobiety oraz studenci, którzy bêd¹c na I roku studiów mieli ukoñczony 20 rok ¿ycia. Wiêksze ryzyko u¿ycia narkotyków stwierdzono tak¿e u studentów zamieszkuj¹cych w czasie studiów w wynajmowanych mieszkaniach oraz tych, których
rodzice zarabiali razem wiêcej ni¿ 3500 PLN
brutto. Istotnie rzadziej ni¿ studenci innych
uczelni siêgali po narkotyki studenci uczelni medycznych (tabela XI).
Dyskusja
Stosowanie edukacji normatywnej oraz
pozytywne modelowanie zachowañ m³odzie¿y s¹ istotnymi strategiami w edukacyjnych i œrodowiskowych programach profilaktycznych. W przypadku substancji psychoaktywnych du¿e znaczenie maj¹ wczeœniejsze doœwiadczenia, które wp³ywaj¹ na
intencje ich u¿ywania w przysz³oœci, przez
co w³aœciwie dobrane programy profilaktyczne zdecydowanie ograniczaj¹ u¿ywanie substancji psychoaktywnych wœród m³odzie¿y
[4,5].
Dla uczniów krakowskich szkó³ œrednich
alkohol i œrodki odurzaj¹ce nie stanowi¹
atrakcyjnego komponentu dobrej zabawy.
Uzale¿nienie od alkoholu i narkotyków jest
³¹czone najczêœciej z chorob¹ i nieumiejêtnoœci¹ radzenia sobie z trudnymi sytuacjami w ¿yciu, jako dopuszczalne sposoby postêpowania z osobami uzale¿nionymi dominuje leczenie w specjalistycznych instytucjach [7]. Krakowscy licealiœci wymieniaj¹
trzy g³ówne krêgi spo³eczne, z których wywodz¹ siê znani im konsumenci narkotyków.
Pierwszym z nich jest œrodowisko macierzystej klasy lub szko³y, drugim - zbiorczo potraktowani przedstawiciele innych œrodowisk
tj. bliscy, znajomi i przyjaciele, osoby z s¹siedztwa, znajomi z innych szkó³, trzecim
natomiast - osoby poznane przypadkowo na
dyskotekach, w kawiarniach lub na prywatkach. Nikt natomiast nie wskaza³ na przedstawiciela bli¿szej lub dalszej rodziny [7].
Niestety w ocenie niektórych nastolatków,
marihuana jest zupe³nie niegroŸnym narkotykiem, natomiast heroina lub kokaina to jedne z najniebezpieczniejszych narkotyków [6].
Wed³ug Sieros³awskiego 41% studentów kszta³c¹cych siê w systemie dziennym
i wieczorowym mia³o kontakt z substancjami psychoaktywnymi. Ponad 22% z nich za¿ywa³o narkotyki w ci¹gu ostatniego roku, a
blisko 12% przyjmowa³o je w ostatnim miesi¹cu. Wyniki badañ wskazuj¹, ¿e ponad 379
tysiêcy studentów u¿ywa³o narkotyków, z
czego 200 tysiêcy jest zagro¿onych uzale¿nieniem, a ponad 105 tysiêcy wykazuje cechy uzale¿nienia. Powy¿sze wyniki wskazuj¹ na du¿e zagro¿enie substancjami psychoaktywnymi m³odzie¿y akademickiej [6]. Pozytywnym zjawiskiem jest fakt i¿ 80% studentów opowiada siê za prowadzeniem
przez szko³y wy¿sze skutecznej polityki antynarkotykowej. Blisko taki sam wskaŸnik
79,8% respondentów opowiedzia³o siê za
zorganizowaniem na terenie uczelni punktów, w których udzielano by informacji i pomocy osobom uzale¿nionym.
73,2% respondentów uwa¿a, ¿e osoby
u¿ywaj¹ce narkotyków powinny ponosiæ
konsekwencje. Niepokoj¹cy jest równie¿ fakt
traktowania przetworów konopi indyjskich
jako niegroŸnego specyfiku, ich popularnoœæ
oraz bardzo liberalne podejœcie do u¿ywania.
Ró¿nice pomiêdzy osobami z ró¿nych
uczelni krakowskich maj¹cych za sob¹ inicjacjê narkotykow¹ (rycina 2) sugeruj¹, ¿e
dla uczelni artystycznych nale¿y opracowaæ
i wprowadziæ intensywny i skuteczny program profilaktyczny. Innym niepokoj¹cym
zjawiskiem jest sposób inicjacji narkotykowej, do której dochodzi najczêœciej w wyniku czêstowania przez znajomego, podczas
spotkañ towarzyskich.
Wydaje siê jednak, ¿e potwierdzenie jednorazowego za¿ycia któregoœ ze œrodków
nie oznacza u¿ywania go aktualnie, sugeruje to ¿e najistotniejsze jest dla nas poznanie rodzaju narkotyków za¿ywanych w ci¹gu ostatniego miesi¹ca przez osoby maj¹ce za sob¹ inicjacjê narkotykow¹. A¿ 83,6%
345
Tabela IX
Opinie studentów dotycz¹ce powszechnoœci u¿ywania substancji psychoaktywnych w œrodowisku
studenckim.
TAK
N IE
T R U D N O P O W IE D Z IE Æ
%
%
%
Zjaw isko u¿y w ania doty czy w ielu osób
41,6
40,8
17,6
Posiadanie znajom y ch za¿y w aj¹cy ch
83,6
–
16,4
Œrodki odurzaj¹ce jako elem ent ¿y cia studenckiego
7,7
9,5
82,7
Otrzy m ana w ci¹gu ostatnich 6 m ies. propozy cji
za¿y cia jakiegokolw iek œrodka
40
60
–
P y ta n ie
Tabela X
Szkodliwoœæ za¿ywania substancji odurzaj¹cych w opinii studentów wg p³ci.
S u b s ta n c ja i c zê s to œ æ je j za ¿y w a n ia
M ê ¿ c z y Ÿ n i [% ]
K o b ie ty [% ]
pal¹ papierosy od czasu do czasu
73,8
70,3
pij¹ alkohol raz - dw a razy na rok
12,7
12,5
pij¹ alkohol kilka razy w m iesi¹cu
44,3
53
pij¹ alkohol (praw ie) codziennie
96,6
98,6
upijaj¹ siê od czasu do czasu 2)
66,7
80,1
95,1
99,8
41,1
55,1
pal¹ m arihuanê lub haszy sz od czasu do czasu
5)
71,7
85,8
pal¹ m arihuanê lub haszy sz (praw ie) codziennie
6)
upijaj¹ siê (praw ie) codziennie
1)
3)
spróbow ali m arihuany raz - dw a razy
4)
95,6
98,6
spróbow ali któregoœ z tzw. narkoty ków tw ardy ch raz-dw a razy
90,6
91,8
za¿y w aj¹ który œ z narkoty ków tw ardy ch od czasu do czasu
98,5
99
za¿y w aj¹ który œ z narkoty ków tw ardy ch regularnie
98,5
99,3
1) chi = 4,10, df = 1, p < 0,05; V Cramera = 0,08; 2) chi = 13,5, df = 1, p < 0,05; V Cramera = 0,15;
3) chi2= 16,9, df = 1, p < 0,05; V Cramera = 0,17; 4) chi2= 10,6, df = 1, p < 0,05; V Cramera = 0,13;
5) chi2= 17,8, df = 1, p < 0,05; V Cramera = 0,17; 6) chi2= 5,21, df = 1, p < 0,05; V Cramera = 0,09
2
2
pewna, czy marihuana jest narkotykiem.
Niepokoj¹cym zjawiskiem obserwowanym w USA jest moda na „tanie” narkotyki
pochodzenia roœlinnego pozyskiwane z takich roœlin jak bieluñ Datura sp. które ciesz¹ siê rosn¹c¹ popularnoœci¹ szczególnie
wœród m³odzie¿y [3]. Mo¿liwoœæ pojawienia
siê podobnego zjawiska wœród polskich studentów jest wielce prawdopodobna, tym
bardziej ¿e bieluñ jest roœlin¹ wystêpuj¹c¹
w du¿ych iloœciach na terenie ca³ego kraju.
Wnioski
Wyniki naszych badañ sk³aniaj¹ do bezwzglêdnego podjêcia skutecznych dzia³añ,
oraz opracowania programów profilaktycznych uwzglêdniaj¹cych specyfikê poszczególnych uczelni i œrodowisk studenckich.
Prowadzone dzia³ania powinny uwzglêdniaæ
nie tylko narkotyki, ale równie¿ leki nasenne i uspokajaj¹ce, które zajmuj¹ drug¹ pozycjê pod wzglêdem u¿ywania w okresie
studiowania. Wydaje siê koniecznoœci¹ jak
najszybsze zorganizowanie studenckich
punktów konsultacyjnych, oraz bie¿¹ce
opracowywanie strategii ich dzia³ania.
Wszystkie proponowane i podejmowane
dzia³ania musz¹ funkcjonowaæ w oparciu o
ci¹g³y monitoring zjawiska popularnoœci poszczególnych substancji psychoaktywnych
wœród studentów. Jesteœmy przekonani, ¿e
tylko takie kompleksowe podejœcie do problemu uzale¿nieñ wœród studentów bêdzie
skutecznie zmniejsza³o to niekorzystne zjawisko. Innym niezwykle korzystnym elementem jest wymiana doœwiadczeñ i wspólne akcje prowadzone w ramach ogólnopolskiej akcji „Uczelnie Wolne od Uzale¿nieñ”.
Tabela XI
Ryzyko siêgniêcia po narkotyki przez studentów 1. roku studiów - model wielowymiarowej regresji logistycznej.
C zy n n ik i
E xp B
P³eæ: kobieta v s m ê¿czy zna
0,46
0,31
95% P U
0,66
Wiek 20 lat i w iêcej v s w iek poni¿ej 20 lat
1,58
1,07
2,31
Stan cy w ilny : ¿onaty /m ê¿atka v s pozostali
1,47
0,67
3,25
Uczelnia: UJ
1
CM UJ
0,37
0,21
0,64
AWF
1,01
0,59
1,72
ASP
1,47
0,65
3,30
AP
0,56
0,25
1,26
Studia zaoczne lub w ieczorow e
1,45
0,85
2,45
M iejsce zam ieszkania na studiach: dom rodzinny
1,00
M iejsce zam ieszkania na studiach: w y najm ow ane m ieszkanie
1,59
1,02
2,48
M iejsce zam ieszkania na studiach: akadem ik
1,20
0,75
1,92
Zarobki rodziców : poni¿ej 2000 PLN
1,00
Zarobki rodziców : 2000 PLN do 3500 PLN
1,30
0,83
2,04
Zarobki rodziców : pow y ¿ej 3500 PLN
2,51
1,54
4,08
Student pracuje
1,62
0,98
2,67
Wy kszta³cenie ojca w y ¿sze
1,21
0,83
1,78
respondentów zetknê³o siê z za¿ywaniem
œrodków odurzaj¹cych wœród znajomych
studentów, 40% w ci¹gu ostatnich 6 miesiêcy dosta³o propozycjê za¿ycia narkotyku. Dodatkowo 61,9% badanych potrzebu346
je mniej ni¿ jeden dzieñ na zdobycie œrodka
u¿ywki. Studenci maj¹cy za sob¹ inicjacjê
narkotykow¹ stanowi¹ 38,3%, prawie po³owa (46,9%) akceptuje spróbowanie marihuany, zaœ co pi¹ta przebadana osoba nie jest
Przegl¹d Lekarski 2005 / 62 / 6
[English version]
Introduction
According to latest epidemiological examination near 15% of fifteen-year-old and
26% of seventeen-year-old in Poland smoke marijuana or use other Cannabis products [8]. Of them, 10% use it at least once
a month [1,2,4]. More and more teenagers
do not perceive Cannabis products as very
risky [7], however awareness of other drug
abuse constantly increase. There are over
900 thousands people in Polish students population on full-time and evening courses,
but not on the external study. The students
account for near 22% of the 19-24 years
population in Poland [6]. The aim of the study was to assess the use of illicit drug
among a first-year students of Kraków's universities, and identify the factors influencing
the usage. Elaboration of effective preventive interventions and anti-drug campaign
was also intended.
Material and methods
The research by completing the questionnaire designed by National Bureau for Drug Prevention, Poland
was performed. The students were asked to complete
the questionnaire confidentially while the lecture on psychoactive substances. Technical organisation of the survey guaranteed enlarged filling of anonymity and no impact of academic teachers or workers.
J. Pach et
i wsp.
al.
Table I
Socio-demographic characteristics of examined sample.
Parameter
N
under 20
479
66.1
20 or m ore
246
33.9
Fam ily hom e or ow n flat
283
39.1
Age (y ears)
Dw elling place
Cam e from
%
Rented flat
254
35.1
Students house or lodgings
187
25.8
Village
129
18.1
Tow n: up to 5 thousands inhabitants
21
2.9
Tow n: 5 to 50 thousands inhabitants
180
25.3
Tow n: 50 to 200 thousands inhabitants
134
18.9
Tow n: m ore than 200 thousands inhabitants
248
34.8
no
579
86.9
y es
87
13.1
Less than 2000 PLN
188
31.1
2001-3500 PLN
213
35.2
M ore than 3500 PLN
204
33.7
Work
M onthly incom e
of parents
Table II
Structure of examined sample considering gender and kind of study profile.
p r o file
g en d er
p s y c h o lo g y
med ic al
s p o rt
n
%
n
%
n
Female
110
77.5
154
68.8
Male
32
22.5
70
31.2
To tal
142
100
224
100
arts
%
n
149
57.1
112
42.9
261
100
p ed ag o g ic
%
N
%
16
47.1
52
81.3
18
52.9
12
18.7
34
100
64
100
chi = 30.5; df = 4; p < 0.05;
2
Table III
Percentage of students who have ever used the drug.
Ps y c h o ac tiv e s u b s tan c e
% o f s tu d en ts w h o
u s e d ru g s (N=278)
% o f s amp le ex amin ed
(n = 725)
M arijuana
84.9
32.6
Hashish
37
14.1
Am phetam ine
20.7
7.9
Sleeping pills or tranquillizers (not prescribed by doctor)
18
6.9
Hallucinogenic m ushroom s
9.1
3.4
Ecstasy
8.8
3.3
LSD
6.5
2.5
Glues, solv ents or other inhalants
2.9
1.1
Cocaine
2.2
0.8
Anabolic steroids
1.5
0.6
Crack
0.7
0.3
Heroin
0.4
0
Polish heroin "kom pot"
0
0
To tal
100%
38.3%
The questionnaire that covers demographics and
drug use including an access to illicit drugs, personal
attitude to drug use, knowledge of risk factors, had the
freedom to add additional personal comments. Ethanol
was not included in the survey. All statistical analyses
were performed using SPSS 12 PL for Windows. As the
category variables were analysed chi2 and V Cramer correlation coefficient tests were applied. Statistical significance was set at p<0.05.
Przegl¹d Lekarski 2005 / 62 / 6
725 a first-year students of six Kraków universities
completed the questionnaire. Of them, 81% attended fulltime courses. Women accounted for 66.3% of the total.
Socio-demographic characteristics of the whole group is
presented in table I. The gender of the students examined
considering the kind of college is presented in table II.
Results
Of the 725 students, 38.3% have alre-
ady initiated into drugs (table III). Cannabis
products followed by amphetamine were the
most popular 32.6% of responders smoked
marijuana, and 14.1% smoked hashish at
least once. The amphetamine use was reported by 7.9% of the total. The self-administration of sleeping pills and tranquillizers
was reported by 6.9% of questioned students. The rest of substances listed in table
III were not so popular. The significant difference between number of those students
who already initiated into drugs with respect
to kind of college was seen (fig. 1). The highest percentage (64.7%) was noted on the
art studies, the lowest among medical and
pedagogy students. The opposite relationship between the number of students after
drug initiation and those who declare that
they want to do it was noted with respect to
the kind of college. In those colleges with a
higher number of students who already initiated into drugs, the number of students
who would like to try the drug was lower.
Correlation between the kind of studies and
the number of first-year students who already initiated into drugs was much more
stronger than between those students who
did not do it yet (fig. 1).
Marijuana followed by sleeping pills and
tranquillizers were most commonly used within past 30 days by first – year students
who already initiated into drugs (11.9% and
2.2% respectively). Hashish was used by
1.9% of the students. There were statistically significant declines in number of students who used amphetamine (1%) and hallucinogenic mushrooms (0.3%) within past
30 days compared to use within past 12
months or ever in the life.
The students were asked to assess the
easy of access to the illicit drugs. Of the 725
students, 61.9% believe they need at least
one day to reach the drug. Such belief is
dependent on the studies profile and this
was significantly strongest among the sport
profile students (table IV).
Questions about the situation and reasons for the first contact with drugs were
also asked. A curiosity of effects and sensation, reported by 89.2% of the students,
was the main reason for the first experience with drug (table V); most of them (86%)
were offered by a friend (table VI).
Generally, the needs for filling a pleasure (72.4%) and relaxing (55%) are the common reasons for drug use. Of the 725 students, 5.8% use an illicit drug to reinforce
the learning function (table VII).
15.4% of the students admitted being
under the influence of drugs while attending
classes, and 4.9% while writing exam. Party at someone else's home (65.3%) and private trips with friends (49%) were common
social settings to drug-taking. Only 5.2% of
the students confirm that they take psychoactive drug during the examination session
(table VIII). Of the students, 48.3% get illicit
drugs during the party, often (54.2%) for free.
82.7% of those polled knows some students
who use drugs, however as much as 83.6%
answer that it is difficult to say if a drug –
taking is indeed a component of student's
life (table IX).
The survey indicate that 88.9% of the
total sample remembers that they were edu347
Table VI
How did you get a drug for the first time?
Table IV
Would you need more than one day to get a drug?
No
Stu d ies p ro file
Diffic u lt to s ay
Yes
Ho w d id y o u g et?
%
86.0
%
%
%
I w as offered by a friend
psy chology
18.3
16.9
64.8
I bought it
8.3
m edical
25.3
19.8
54.8
I don't rem em ber
2.5
1.8
sport
13.3
18.0
68.8
I'v e got for free from dealer
arts
11.8
26.5
61.8
Other situation
0.7
pedagogic
25.4
22.2
52.4
Difficult to say
0.7
chi =18.0; df = 8; p<0.05; V Cramera=0.11
2
Table V
Reason for initiation into drugs.
Reas o n
%
Interesting to experience it
89.2
For pleasure and relaxation
24.6
To experience som ething special
14.9
Not to com e off from groups
5.8
I w onted to forget problem s
5.4
I had nothing else to do
4.3
I don't rem em ber
3.3
On courage
2.5
I had to learn m uch and quickly
2.5
To becam e interesting for
1.4
Other reason
1.4
students who already initiated*
those who want to do it**
70
64,7
60
50,0
49,3
50
45,6
42,5
42,3
40
%
27,7
30
29,1
28,6
23,4
20
10
0
psychology
medical
sport
arts
pedagogic
Figure 1
Percentage of students who have already initiated into drugs vs. those who want to it considering the studies
profile.
* chi2=33.5, df = 4, p<0.05; V Cramera=0,22
** chi2=21.4, df = 4, p<0.05; V Cramera=0,17
cated about consequences of drug abuse
by teachers both of primary and secondary
schools; 57.7% reported to be ever informed by parents/caregivers.
Level of concern about harmful effect of
regular drug use on physical or psychological health was also evaluated. A hard narcotics and daily use of ethanol and THC
were perceived as the most harmful. Marijuana or hashish occasionally are perceived
348
to by risky by 81.1%, and THC by fifty percent of the students. One in five the students
is not sure that amphetamine is a really narcotic, and 32.6% of them accept marijuana.
A significant gender differences were noted
(table X). The females more than male students perceive alcohol drinking (few times
per month, get drunk time to time, and every day) and use of cannabis products as risky behaviour. No gender difference conPrzegl¹d Lekarski 2005 / 62 / 6
cerning the other drugs was found.
The male students reach for drugs more
often then females, and those a first-year
students being already 20 compared to the
younger. The greater risk was also noted
among students who rented a flat or when
a parents earned together more than 3500
PLN (gross) per month. The medical students reached for drugs more rarely than
the others (table XI).
Discussion
A normative education and positive modelling of adolescent behaviour are significant strategies in educational and environmental preventive programmes. A knowledge about history of first contact with psychoactive substances is necessary to introduce properly fitted programmes potent to limit illicit drug use among adolescents [4,5].
Kraków's secondary schools pupils do
not perceive alcohol or/and drug abuse as
an element of fun bur rather as escape from
facing life's crises and/or disease that should be treated in specialised institutions [7].
A three social groups of drug users are indicated by the pupils. The first consist of school and class friends, the second one of
friends from other schools, neighbours, and
third of people met on disco, pubs, and party at someone else's home. No one has indicated on family member [7]. Sadly, marijuana is perceived as completely safe drug
by some of the secondary school pupils and
fortunately heroin or cocaine as the most of
risky one by the most of them [6].
According to Sieros³awski of all students
(full-time and evening courses), 41% had a
contact with psychoactive substances. More
than 22% had taken drugs in the last one
year interval, and almost 12% of them in over
a one-month period. Of those 379 thousands
of students who had used a drugs, 105 thousand are drug dependent and 200 thousands are at risk of dependency. A cannabis products perceived as not at risky, their
popularity and general acceptance for their
use are also concerned [6].
80% of the students admitted accepting
effective anti-drug campaign and 79.8% of
the students organising an information
stands to provide help and drug related information at the colleges. 73.2% of the responders believe that students who use a
drug should take the consequences.
Significant difference between number
of those students who already initiated drug
use with respect to kind of college was seen.
The highest percentage was noted on the
art study. An intensive and effective preventive programme dedicated to those students
J. Pach et
i wsp.
al.
Table VII
Reasons for drug use.
Table IX
Dissemination of drug use among students according to their opinion.
Reas o n s
%
For pleasure
72.4
Q u e s tio n
Ye s
No
D iffic u lt to s a y
%
%
%
For relaxing
55
Drug use concern m any people
41.6
40.8
17.6
To experience som ething special
38.1
I know som e students w ho use drugs
83.6
–
16.4
To forget problem s
21.2
Drugs as an elem ent of student's life
7.7
9.5
82.7
To hav e m ore of energy to w ork
17.7
Proposal of try ing som e drug w ithin past 6 m onths
40
60
–
I had nothing else to do
14.2
Not to com e off from groups
13.1
On courage
12.3
To becam e interesting for m y
colleagues
S u b s ta n c e a n d fre q u e n c y o f u s in g
M a le s [% ]
F e m a le s [% ]
8.5
Occasional cigarette sm oking
73.8
70.3
7.7
Drinking - once or tw ice per y ear
12.7
12.5
I had to learn m uch and quickly
5.8
Drinking - few tim es per m onth
44.3
53
Not to sleep
5.8
Regular drinking - alm ost ev ery day
96.6
98.6
5.4
Getting drunk - occasionally
66.7
80.1
95.1
99.8
Other reason
Not to eat
Table VIII
Circumstances of reaching for psychoactive agents.
Circ u ms tan c es
%
Party at som eone else's hom e
65.3
Journey w ith colleagues
49
Pubs/disco
34.7
Party in students house
18.7
While learning
15.6
Alone at hom e/students house
11.2
Other situation
7.6
During an exam session
5.2
While lecture/practice or exam ination
5.2
should be designed and implemented. The
way of initiation into drugs is also alarming.
Most of the students are offered by friend
during the party at someone else's home.
A one-time experience with drug reported does not mean a drug use, thus a most
important is to recognise the kind and pattern of drug use within past month by the
students who have already initiated into
drugs. As much as 83.6% of those polled
know some students who use a drugs, 40%
were offered a drug within 6 months. Easy
of access to drug is reported by 61.9% of
the students. 38.3% of the students has already initiated into drugs. One in five the
students is not sure that marijuana is a really narcotic, and 32.6% of them accept the
marijuana smoking.
The fashion for "cheap" narcotics derived from plants (for instance Datura sp.) and
their growing popularity especially among
adolescent is observed in USA [3]. Considering the fact, that Datura sp. are widely
cultivated in Poland as a decorative plant
such popularity can be also expected in
Poland.
Conclusions
An effective and drug preventive strategies considering specifics of universities and
Przegl¹d Lekarski 2005 / 62 / 6
Table X
Risky behaviour in students opinion considering
gender.
1)
2)
Getting drunk - alm ost ev ery day
To try m arijuana once or tw ice
3)
41.1
55.1
71.7
85.8
M arijuana or hashish - alm ost ev ery day 6)
95.6
98.6
To try a "hard" narcotics - once or tw ice
90.6
91.8
Hard narcotics - occasionally
98.5
99
Hard narcotics - regular use
98.5
99.3
M arijuana - occasionally
4)
5)
1) chi2=4.10, df =1, p<0.05; V Cramera=0.08; 2) chi2=13.5, df=1, p<0.05; V Cramera=0.15;
3) chi2=16.9, df =1, p<0.05; V Cramera=0.17; 4) chi2=10.6, df=1, p<0.05; V Cramera=0.13;
5) chi2=17.8, df=1, p<0.05; V Cramera=0.17; 6) chi2=5,21, df=1, p<0.05; V Cramera=0.09
Table XI
Predictors of reaching for narcotics by the first - year students in multidimensional logistic regression model.
Pred ic to rs
Ex p B
Gender: fem ale v s. m ale
0.46
0.31
95% PU
0.66
Age: 20 or m ore v s. under 20 y ears
1.58
1.07
2.31
M arital status: m arried v s. others
1.47
0.67
3.25
College: Jagiellonian Univ ersity
1
M edical College
0.37
0.21
0.64
Academ y of Phy sical Education
1.01
0.59
1.72
Academ y of Fine Arts
1.47
0.65
3.30
Pedagogical Univ ersity
0.56
0.25
1.26
External and ev ening courses
1.45
0.85
2.45
Dw elling place: fam ily hom e
1.00
Dw elling place: rented flat
1.59
1.02
2.48
0.75
1.92
Dw elling place: student house
1.20
Parental incom e: below 2000 PLN per m onth
1.00
Parental incom e: 2000 to 3500 PLN
1.30
0.83
2.04
Parental incom e: m ore than 3500 PLN
2.51
1.54
4.08
Student w orks
1.62
0.98
2.67
Father education - univ ersity
1.21
0.83
1.78
students groups should be designed and
implemented. The measures should consider not only illegal drugs but also tranquillizers and sleeping pills being a second of
specifics used by students. A consultative
points for students should be organised at
universities and anti drug campaign should
be designed as soon as possible. All proposed measures must consider monitoring of
illicit drug popularity. We are convinced that
comprehensive strategy is only way to prevent and limit the drug use among the stu-
349
marijuana
hashish
amphetamine
pharmaceuticals
hallucinogenic mushrooms
Figure 2
History of drug use (ever, within past year, within
past month).
35
30
25
20
%
15
10
5
0
ever
within past year
dents. This should be completed by common measures and exchange of experiences to be held as part of nationwide campaign "Drug - Free Universities".
Piœmiennictwo/References
1. Ka³a M.: Analiza toksykologiczna œrodków uzale¿niaj¹cych. Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz
S¹dowych, Kraków 2000.
2. Kocoñ K., Okulicz-Kozaryn K., Pisarska A.: Adolescents opinion about drugs: Results of qualitative
study. Alkoholizm i Narkomania (Alcohol and Drug
Abuse) 2004, 17, 45.
350
within past month
3. Krenzelok E.: Alternatives to the Traditional Substances of Abuse in U.S. Adolescents. Przegl. Lek.
2005 (in press).
4. Ostaszewski K.: Trends in psychoactive substances
use among adolescents. The Mokotów Study - continuation. Alkoholizm i Narkomania (Alcohol and Drug
Abuse) 2001, 14, 387.
5. Pisarska A., Borucka A., Okulicz-Kozaryn K.,
Bobrowski K.: The consumption of alcohol in declarations of youths aged 13-15. Alkoholizm I
Narkomania (Alcohol and Drug Abuse) 2002, 15, 395.
6. Sieros³awski J.: Raport z badania ankietowego na
temat u¿ywania substancji psychoaktywnych przez
Przegl¹d Lekarski 2005 / 62 / 6
studentów; Studenci 2004. Pracowania Badañ
Spo³ecznych. Warszawa 2004.
7. Stanek L.: M³odzie¿ krakowskich szkó³ œrednich
wobec alkoholizmu i narkomanii jako wspó³czesnych
zagro¿eñ zdrowia. Praca Doktorska, Akademia Wychowani Fizycznego w Krakowie 2003.
8. Woynarowska B., Mazur J.: Psychoactive substance
use and other risk behaviours among adolescents
11-15-years-olds in Poland 2002. Alkoholizm i
Narkomania (Alcohol and Drug Abuse) 2003, 16, 155.
J. Pach et
i wsp.
al.