docErgonomia – wprowadzenie
download 
Reklamacja Transkrypt
Ergonomia – wprowadzenie
Ergonomia – wprowadzenie Tomasz Poskrobko Ergonomia jako nauka • Ergonomia wchodzi w skład grupy nauk o pracy, do której zalicza się m.in. – – – – – – prakseologię, organizację i zarządzanie, socjologię pracy, fizjologię psychologię działy ekonomii szczegółowej (ekonomika przemysłu, transportu i łączności, rolnictwa, handlu i usług, przedsiębiorstw, pracy…) Ergonomia jako nauka • Ergonomia koncentruje się przede wszystkim na zagadnieniach dotyczących układu człowiek ↔ praca (człowiek – maszyna – środowisko) Ergonomia - definicje • Ergonomia jest -nauką zajmującą się ludźmi w procesie pracy. Celem tej nauki jest optymalizacja pracy poprzez coraz lepsze projektowanie czynności roboczych, maszyn i urządzeń, stanowisk pracy oraz materialnych warunków pracy (A. Gilpin) • Ergonomia jest kompleksową nauką empiryczną, ukierunkowaną na wieloaspektowe poznanie układu człowiek-praca i opracowanie dyrektyw dla urzeczywistnienia w praktyce obustronnego dostosowania elementów układu celem zapewnienia mu możliwie optymalnych warunków funkcjonowania (S. Kamiński) • Ergonomia określa stosunki powstające między człowiekiem a jego zajęciem, sprzętem i środowiskiem w najszerszym tego słowa znaczeniu, włączając w to sytuacje związane z pracą, zabawą, rekreacją i podróżą (Międzynarodowe Stowarzyszenie Ergonomiczne) Ergonomia - definicje 1. prowadzenie badań nad dostosowaniem rzeczowych składników układu „człowiek— praca" do naturalnych ograniczeń psychosomatycznych pracownika, 2. dążenie do zapewnienia tą drogą możliwie wysokiej sprawności człowieka, 3. charakter zapobiegawczy ergonomii, jej dążenie do eliminowania wszelkich zagrożeń zdrowia, 4. dążenie do optymalnego ukształtowania biologicznego kosztu wykonywania pracy. Źródło: J. Olszewski, Podstawy ergonomii i fizjologii pracy Ergonomia – ujęcie systemowe • Teoria systemów to sposób poznawania i analizowania prawidłowości rządzących złożonymi rzeczami i zjawiskami • System to wyodrębniony zbiór elementów (materialnych lub abstrakcyjnych): – wzajemnie powiązanych, – rozważany jako całość z określonego punktu widzenia. • Wyodrębnione elementy stanowiące system mają takie właściwości, których nie mają inne elementy nie włączone do systemu. • Model systemu – uproszczone, rzeczywiste lub zminiaturyzowane odzwierciedlenie rzeczywistości. Układ człowiek ↔ praca • Elementarny system człowiek ↔ praca przyjęto dla systemu złożonego z jednego człowieka oraz określonej liczby i rodzajów środków technicznych, którymi on posługuje się przy wykonywaniu zaplanowanego zadania w określonym czasie i w określony sposób. • Elementarność systemu - jako cecha jego struktury - polega na tym, że pozbawienie go dowolnego elementu narusza jego zdolność do wykonywania zaplanowanych zadań. Układ człowiek ↔ praca Podstawowe cechy układu człowiek↔praca : • realizuje celowe działanie • może współpracować z innymi systemami • może składać się z podsystemów • stwarza warunki działania sobie i innym systemom, przeciwdziałając występującym zakłóceniom • może się zmieniać i doskonalić (rozwijać się) • trwa w czasie i ma skończoną trwałość • zużywa się i wymaga odnowy itd. Układ człowiek ↔ praca • Elementarne systemy człowiek-praca mogą różnić się znacznie pod względem np.: – zakresu i stopnia trudności (lub złożoności) wykonywanych zadań – intensywności wpływu na otoczenie (zwłaszcza na czynniki środowiska fizycznego, chemicznego i biologicznego) – siły powiązań z innymi systemami elementarnymi – znaczenia dla działania nadsystemu itp. Układ człowiek ↔ praca Warunki • Warunki materialne • Środowisko pracy • Powiązania człowiekmaszyna • Ochrona pracy Czas • • • • Cykliczność Długość Pora dnia Przerwy Rodzaj pracy • Obciążenie fizyczne/psychiczne • Dynamika pracy • Pozycja ciała Ergonomia Korekcyjna Koncepcyjna Ergonomia koncepcyjna • Ma na celu stosowanie ergonomicznie prawidłowych rozwiązań już w fazie przygotowywania projektów Układ człowiek ↔ praca maszyna funkcje człowiek człowiek funkcje maszyna funkcje człowiek maszyna Ergonomia koncepcyjna - przykłady Ergonomia korekcyjna Obejmuje następujące obszary: • poprawę parametrów materialnych warunków pracy (zmniejszenie hałasu, drgań, poprawa oświetlenia, mikroklimatu); • wyeliminowanie nadmiernych obciążeń fizycznych i psychicznych (mechanizacja i automatyzacja ciężkich prac fizycznych, poprawa pozycji przy pracy, poprawa organizacyjnotechnicznych warunków odbioru informacji, usprawnienia w organizacji pracy). Ergonomia korekcyjna - przykład Ergonomia korekcyjna a koncepcyjna Obszary zastosowań ergonomii • ergonomia wyrobów masowego użytku • ergonomia osób niepełnosprawnych o osób w starszym wieku • ergonomia stanowiska pracy Ergonomia wyrobów masowego użytku Ergonomia osób niepełnosprawnych Ergonomia osób niepełnosprawnych
