Zmiany prawa na rynku kapitałowym

NEWSLETTER
Nr 31, styczeń 2012
Wybrane aspekty związane z dopuszczaniem pełnomocnika
akcjonariusza do udziału w walnym zgromadzeniu spółki
akcyjnej
Uczestnictwo akcjonariusza spółki akcyjnej osobiście lub przez pełnomocnika w walnym zgromadzeniu
uregulowane jest przepisami Kodeksu spółek handlowych. W zakresie spółek publicznych, nowelizacją
z dnia 5 grudnia 2008 roku, wprowadzone zostały do Kodeksu spółek handlowych przepisy Dyrektywy
2007/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 lipca 2007 roku w sprawie wykonywania
niektórych praw akcjonariuszy spółek notowanych na rynku regulowanym.
Prawo uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu
pełnomocnictwa przez spółką publiczną
przez
pełnomocnika
oraz
weryfikacja
Zgodnie z art. 412 Kodeksu spółek handlowych, pełnomocnik jest uprawniony do wykonywania
wszelkich uprawnień akcjonariusza na walnym zgromadzeniu, chyba że co innego wynika z treści
pełnomocnictwa, może on również reprezentować więcej niż jednego akcjonariusza i głosować
odmiennie z akcji każdego akcjonariusza.
Pełnomocnictwo do uczestnictwa na walnym zgromadzeniu spółki publicznej powinno być udzielone
na piśmie lub w postaci elektronicznej, bez konieczności opatrzenia dokumentu pełnomocnictwa
bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego
certyfikatu. Należy zaznaczyć, że taka forma pełnomocnictwa jest zastrzeżona wyłącznie dla spółki
publicznej, w pozostałych spółkach akcyjnych dokument pełnomocnictwa wymaga formy pisemnej
pod rygorem nieważności. Dodatkowo, pełnomocnictwo w spółce akcyjnej niepublicznej może być
udzielone w formie elektronicznej, ale wyłącznie w przypadku opatrzenia go bezpiecznym podpisem
elektronicznym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
Ponadto, spółka publiczna jest zobowiązana do podjęcia odpowiednich działań, służących identyfikacji
akcjonariusza i pełnomocnika w celu weryfikacji ważności pełnomocnictwa udzielonego w postaci
elektronicznej. Kodeks spółek handlowych podkreśla jednak, iż działania takie powinny być
przeprowadzane proporcjonalnie do celu, a więc właściwie tylko wtedy gdy pełnomocnictwo budzi
wątpliwości natury formalnej.
Podkreślić należy, że Kodeks spółek handlowych nie nakłada konieczności takiej weryfikacji w
stosunku do pełnomocnictw dotyczących uczestnictwa na walnych Zgromadzeniach prywatnych
spółek akcyjnych.
Bezzasadność niedopuszczenia pełnomocnika – uchwała Sądu Najwyższego III CZP 68/11 z dnia 17
listopada 2011 r.
Mając na uwadze wątpliwości co do formy pełnomocnictwa uprawniającego do reprezentowania
akcjonariusza na walnym zgromadzeniu przedstawione powyżej, interesująca wydaje się być uchwała
Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku.
Na nadzwyczajnym walnym zgromadzeniu Huty Metali Szopienice S.A. („Spółka”) w dniu 30 listopada
2009 roku notarialne pełnomocnictwo do reprezentowania Skarbu Państwa, jednego z akcjonariuszy
Spółki, posiadał dyrektor delegatury Skarbu Państwa w Katowicach, który następnie udzielił
pełnomocnictwa substytucyjnego pełnomocnikowi, który stawił się na przedmiotowe walne
zgromadzenie Spółki. Pełnomocnik substytucyjny przedstawił kserokopię pełnomocnictwa
udzielonego przez Ministra Skarbu Państwa dyrektorowi delegatury Skarbu Państwa poświadczoną za
zgodność przez dyrektora delegatury Skarbu Państwa w Katowicach. Przewodniczący walnego
zgromadzenia Spółki zakwestionował jednak, zaraz po swoim wyborze, ważność udzielonego
pełnomocnictwa i wyznaczył pełnomocnikowi 15 minutowy termin na uzupełnienie braków
formalnych pełnomocnictwa. Wobec braku uzupełnienia braków formalnych w wyznaczonym
terminie, Przewodniczący walnego zgromadzenia nie dopuścił do udziału w walnym zgromadzeniu
Spółki pełnomocnika Skarbu Państwa. Skarb Państwa wystąpił do sądu przeciwko Spółce z żądaniem
stwierdzenia nieważności uchwał, lub ewentualnie ich uchylenia, powołując się na fakt bezzasadnego
NEWSLETTER
Nr 31, styczeń 2012
niedopuszczenia swojego pełnomocnika do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu Spółki w dniu 17
listopada 2009 roku.
W I instancji, Sąd Okręgowy, uchylił dwie uchwały podjęte przez nadzwyczajne walne zgromadzenie
Spółki w dniu 30 listopada 2009 roku. Stwierdził, iż pełnomocnictwo udzielone przedstawicielowi
Skarbu Państwa było nieprawidłowe ze względu na przedstawioną jedynie kserokopię dokumentu
pełnomocnictwa, poświadczoną za zgodność przez dyrektora delegatury Skarbu Państwa, do czego
ów dyrektor nie był uprawniony. Jednakże, mimo stwierdzenia takiej nieprawidłowości, Sąd
Okręgowy uznał, iż Przewodniczący walnego zgromadzenia niesłusznie nie dopuścił pełnomocnika do
udziału w walnym zgromadzeniu, powołując się na przesłankę niezgodności niedopuszczenia
pełnomocnika Skarbu Państwa z dobrymi obyczajami. Przewodniczący walnego zgromadzenia
powinien bowiem wyznaczyć wystarczająco długą przerwę (dłuższą niż 15 minut), która pozwoliłaby
pełnomocnikowi na uzupełnienie braków formalnych. Ponadto, o braku dobrych obyczajów świadczy
również fakt, iż niedopuszczony pełnomocnik (i) uczestniczył wielokrotnie we wcześniejszych walnych
zgromadzeniach Spółki, (ii) głosował wielokrotnie nad uchwałami Spółki, (iii) był znany
pełnomocnikowi drugiego znaczącego akcjonariusza Spółki, tj. Hutmen S.A.
Spółka zaskarżyła wyrok sądu I instancji. Sąd Apelacyjny, wobec niejasności przepisów dotyczących
pojęcia bezzasadności niedopuszczenia pełnomocnika do udziału w walnym zgromadzeniu, zwrócił się
z pytaniem prawnym do Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy uznał, zgadzając się z poglądem Sądu
Apelacyjnego, a także orzeczeniem sądu I instancji, iż w sporze pomiędzy Skarbem Państwa a Spółką
w związku z uczestnictwem Skarbu Państwa jako akcjonariusza w nadzwyczajnym walnym
zgromadzeniu Spółki z dnia 30 listopada 2009 roku, bezzasadnie niedopuszczonym do udziału w
walnym zgromadzeniu może być także akcjonariusz, którego pełnomocnikowi uniemożliwiono
wykazanie prawidłowości jego umocowania do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu. Taki
akcjonariusz może na tej podstawie domagać się uchylenia uchwał podjętych na walnym
zgromadzeniu.
Konkluzje
Kierując się wytycznymi Sądu Najwyższego, należałoby stwierdzić, iż w sytuacji gdy pełnomocnik
akcjonariusza legitymuje się wiarygodnym dokumentem uprawdopodabniającym istnienie
pełnomocnictwa, na spółce akcyjnej ciąży obowiązek umożliwienia pełnomocnikowi akcjonariusza
wykazania prawidłowości umocowania. W ramach lojalnego traktowania akcjonariuszy, osoba taka
powinna mieć realną możliwość uzupełnienia niezbędnej dokumentacji, koniecznej do stwierdzenia
prawidłowości pełnomocnictwa. W szczególności należy zwrócić uwagę, iż spółka akcyjna powinna
udostępnić akcjonariuszowi środki techniczne potrzebne do wykazania prawidłowości umocowania, a
także przeznaczyć wystarczającą ilość czasu na podjęcie tego typu działań. Zasadnym byłoby
zasugerowanie, że w przypadku zaistnienia takiej sytuacji, zachowanie spółki akcyjnej powinno być
racjonalne i nie powinno zmierzać uniemożliwienia przeprowadzenia obrad walnego zgromadzenia w
danym dniu.
Mając na uwadze fakt zbliżającego się „sezonu” walnych zgromadzeń spółek akcyjnych oraz powyższe
stanowisko Sądu Najwyższego wydaje się, że zarządy spółek akcyjnych winny być przygotowane w
razie zgłaszania wątpliwości co do osoby pełnomocnika na walne zgromadzenie.
Biuletyn jest przygotowywany przez Kancelarię GESSEL, KOZIOROWSKI Sp. k. Zawarte w nim informacje nie powinny być
traktowane jako doradztwo prawne. Jeżeli są Państwo zainteresowani pogłębioną analizą lub wyjaśnieniem szczegółów
zawartych w Newsletterze, prosimy o kontakt z Leszkiem Koziorowskim lub z prawnikami Kancelarii, z których usług zwykle
Państwo korzystają.
Rejestracja i kontakt. Jeżeli chcą Państwo regularnie otrzymywać Newsletter Kancelarii na swoją skrzynkę mailową, prosimy o
przesłanie informacji na adres [email protected]
GESSEL, KOZIOROWSKI Sp. k.
Kancelaria Prawna
ul. Sienna 39, 00-121 Warszawa
tel. (+48 22) 318 69 01, e-mail: [email protected]
www.gessel.pl