wpływ konteneryzacji na obniżkę kosztów opakowań ładunków

dr A.S. – SiZwMSTiL – wpływ konteneryzacji na obniżkę kosztów opakowań ładunków
W
organizacji procesu transportowego niezwykle istotnym jest właściwe
rozwiązanie problemu opakowań, który należy rozpatrywać zarówno od strony
ekonomicznej, jak i samej technologii prac ładunkowych, sposobu rozliczeń itd. O skali
tego problemu może świadczyć fakt, że w Polsce wartość produkcji przemysłu
wytwarzającego opakowania standardowe wynosi około 10 mld PLN rocznie, nie licząc
opakowań (np. drewnianych) sporządzanych doraźnie
przez nadawców i spedytorów.
Mając na uwadze, że koszt materiału
zużywanego na opakowania wynosi średnio około 80%
kosztów całego opakowania (przy produkcji masowej)
warto sobie uzmysłowić, jak olbrzymie oszczędności w
samym np. tylko drewnie powinno dać wprowadzenie
wielokrotnych opakowań zbiorczych w postaci
jednostek ładunkowych, jakimi są kontenery1.
Wagę zagadnienia spostrzegają również ekonomiści amerykańscy i brytyjscy: w
USA z każdego 1 USD wydatkowanego na produkcję towaru na opakowanie w
klasycznym systemie transportowym przeznaczone jest minimum 4%, natomiast w
Wielkiej Brytanii 25% importowanego drewna iglastego opuszcza ten kraj w postaci
opakowań.
Nic więc dziwnego, że stosunkowo dość wcześnie badacze problemów
gospodarczych oraz spedytorzy i przewoźnicy zorientowali się, że prawidłowe
opakowanie nie tylko obniża koszty transportu i przechowywania, ale również ułatwia i
przyspiesza manipulację oraz obrót ładunku. W ślad za tym spostrzeżeniem poszły
dalsze, a mianowicie, że przemyślane od strony przewozu i przeładunków opakowania:
1. ułatwiają pracę ładowaczom;
2. pozwalają na optymalne wykorzystanie powierzchni i przestrzeni ładunkowej
środków przewozowych;
3. obniżają procent uszkodzeń ładunków;
4. pozwalają na łączenie opakowań w większe
jednostki ładunkowe itd.
Stąd był już tylko jeden krok do paletyzacji i
konteneryzacji ładunków.
Okazało się w praktyce, że powszechne
zastosowanie znormalizowanych palet i kontenerów
w przewozach towarowych pozwoliło nie tylko na
poważne
zmniejszenie
(nawet
o
85-90%)
pracochłonności robót ładunkowych, ale również na
znaczne obniżenie wydatków na opakowania. Ma to
bezpośredni wpływ na kształtowanie się kosztów
1
Według opinii przedstawicieli przemysłu lekkiego Niemiec, zastosowanie specjalnych kontenerów do
przewozu gotowej konfekcji przyniosło obniżkę kosztów jej transportu o około 80%. Złożyły się na to: (1)
oszczędności w materiałach na opakowanie oraz (2) oszczędności na robociźnie przy produkcji opakowania oraz
ładowaniu konfekcji w opakowania jednostkowe. Do wyżej wymienionych efektów należy również dodać
bardzo istotny — chociaż trudny do ustalenia w postaci konkretnych oszczędności — czynnik, jakim była lepsza
kondycja konfekcji przewożonej w kontenerach.
Strona | 1
dr A.S. – SiZwMSTiL – wpływ konteneryzacji na obniżkę kosztów opakowań ładunków
przewozu, a pośrednio na kształtowanie się taryf przewozowych (np. wielu
przewoźników stosuje niewliczanie ciężaru kontenera do ciężaru ładunku brutto).
Ponieważ jednak większość oszczędności na opakowaniach w systemie kontenerowym
nie występuje bezpośrednio u przewoźnika, efekty z tego tytułu odbijają się korzystnie
przede wszystkim dla kieszeni nadawcy i częściowo spedytora.
Interesujące są poglądy i
elementy analizy związane z
kształtowaniem się konkretnych
efektów
ekonomicznych
w
związku
z
wprowadzeniem
kontenera, jako opakowania
wielokrotnego,
stanowiącego
zamkniętą i zwartą jednostkę
ładunkową oraz mikrojednostkę
magazynową. Warto się z nimi
zapoznać bliżej, aby móc pełniej
ocenić
dodatnie
cechy
konteneryzacji, chociażby od
strony oszczędności deficytowego drewna lub różnych metali
zużywanych na opakowania jednostkowe.
Według poglądów amerykańskich oraz na podstawie danych statystycznych
zastąpienie klasycznych drewnianych skrzyń ładunkowych kontenerami powinno dać
oszczędność w wysokości
około 1 USD na każdym 1
m3 ładunku. Tak więc
każdorazowy
przewóz
ładunku w kontenerze
1C-ISO (20' = 20 t) o
pojemności
wnętrza
3
około 30 m przynosi w
rezultacie
konkretny
efekt ekonomiczny —
tylko
w
wyniku
oszczędności
na
opakowaniach
jednostkowych rzędu 30
USD
u
nadawcy
(producenta), który korzysta z kontenera.
Według danych publikowanych w Niemczech przewóz ładunków w kontenerach
daje oszczędności rzędu 0,08 m3 drewna na każdym 1 m3 ładunku przewiezionego
wewnątrz kontenera. Tak więc każdorazowy przewóz ładunku w jednym kontenerze
1C-ISO (20' = 20 t) daje naszym zachodnim sąsiadom realną oszczędność około 2,4 m3
drewna.
Strona | 2
dr A.S. – SiZwMSTiL – wpływ konteneryzacji na obniżkę kosztów opakowań ładunków
Tabela 1
Zestawienie zużycia podstawowych materiałów na opakowania w
zależności od przyjętej technologii obsługi ładunków
Materiał
na opakowania
ładunków
Jedn.
miary
Rodzaj opakowań
jednostkowe
Stal
Drewno
tys. t
Efekty ekonomiczne w wyniku
wprowadzenia paletyzacji i
konteneryzacji związane z
oszczędnościami na
opakowaniach
palety i kontenery
w ciągu
1 roku
po 8
latach
w ciągu
1 roku
po 8
latach
średnia
oszczędność w
ciągu 1 roku
okres zwrotu
nakładów na
paletyzację
i
konteneryzację
w latach
375
3000
100
800
275
2,9
3100
1500
2,1
tys. m3 1887,5 15000 387,5
Źródło: Opracowanie własne.
Według polskich badaczy oszczędność na opakowaniach jednostkowych, przy
zastosowaniu kontenerów szeregu wymiarowego ISO, kształtować się powinna
przeciętnie w wysokości 360 PLN na każdej tonie ładunku przewożonego w kontenerze.
Tak więc każdorazowy przewóz
ładunku w kontenerze 1C-ISO (20'
= 20 t) może przynieść dla
nadawcy
(producenta)
w
poszczególnych
ogniwach
gospodarki
narodowej
oszczędności rzędu 4300—4500
PLN, przyjmując średni stopień
napełnienia
kontenera
na
poziomie około 60%. Przewiduje
się ponadto, że obsługa każdych 5
mln ton skonteneryzowanego
ładunku
w
przewozach
wewnątrzkrajowych i 1 mln ton
ładunków skonteneryzowanych w
przewozach międzynarodowych
przynieść powinna oszczędność rzędu 930 tys. m3 w drewnie oraz 2,8 mln PLN.
Przy tradycyjnym systemie produkcji opakowań jednostkowych i bez
zastosowania palet i kontenerów do procesu transportowego oszczędności tego
rzędu nie mogłyby wystąpić.
Strona | 3