SDF - Natura 2000

NATURA 2000
STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH
DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY PTAKÓW (OSOP)
DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA
OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW)
I
DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW OCHRONY SIEDLISK (SOOS)
1. IDENTYFIKACJA OBSZARU
1.1. TYP
#1
1.2. KOD OBSZARU
1.3. DATA OPRACOWANIA 1.4. DATA AKTUALIZACJI
#
2009-04-21
1.6. INSTYTUCJA LUB OSOBA PRZYGOTOWUJĄCA WNIOSEK:
Wiesław Cyzman, Andrzej Przystalski, Krzysztof Kasprzyk, Tomasz Brauze
1.7. NAZWA OBSZARU:
Wydmy Kotliny Toruńskiej
1.8. WSKAZANE I ZAKLASYFIKOWANIE OBSZARU:
DATA ZAPROPONOWANIA JAKO OZW
DATA ZATWIERDZENIA JAKO OZW
#
DATA ZAKLASYFIKOWANIA JAKO OSOP
1#
DATA ZATWIERDZENIA JAKO SOOS
- pola oznaczone przedstawionym znakiem zostaną uzupełnione przed przekazaniem listy
proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty do Komisji Europejskiej, po uzyskaniu
zgody Rady Ministrów.
2. POŁOŻENIE OBSZARU
2.1. POŁOŻENIE CENTRALNEGO PUNKTU OBSZARU
DŁUGOŚĆ GEOGRAFICZNA
#
SZEROKOŚĆ GEOGRAFICZNA
#
2.2. POWIERZCHNIA (ha):
2.3. DŁUGOŚĆ OBSZARU (km):
5289,9
2.4. WYSOKOŚĆ (m):
MINIMALNA
#
ŚREDNIA
#
MAKSYMALNA
#
2.5. REGION ADMINISTRACYJNY (NUTS, POZIOM 3):
KOD
#
NAZWA
#
% POKRYCIA
#
2.6. REGION BIOGEOGRAFICZNY
ANATOLIJSKI
MAKARONEZYJSKI
ALPEJSKI
ARKTYCZNY
ŚRÓDZIEMNOMORSKI
ATLANTYCKI
PANNOŃSKI
BOREALNY
CZARNOMORSKI
KONTYNENTALNY
STEPOWY
3. INFORMACJA PRZYRODNICZA
3.1. Typy SIEDLISK znajdujące się na terenie obszaru Natura 2000 oraz ocena znaczenia
obszaru dla tych siedlisk:
Typy SIEDLISK wymienione w Załączniku I:
Kod
% pokrycia
Reprezentatywność
4030
2330
6120
9170
91I0
15,09
13,58
0,45
0,06
0,02
B
B
D
D
D
Względna
powierzchnia
B
B
Stan zachowania
Ocena ogólna
B
B
B
B
3.2 GATUNKI objęte artykułem 4 of Dyrektywy 79/409/EWG oraz wymienione w
Załączniku II Dyrektywy 92/43/EWG oraz ocean znaczenia obszaru dla tych gatunków:
3.2.a. PTAKI wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG
Kod
Nazwa
Osiadła
POPULACJA
Migrująca
Lęgowa
Zimująca
OCENA ZNACZENIA OBSZARU
Migrująca
Populacja
St. zach.
Izolacja
Ogólnie
3.2.b. Regularnie występujące PTAKI MIGRUJĄCE nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady
79/409/EWG
Kod
Nazwa
Osiadła
POPULACJA
Migrująca
Lęgowa
Zimująca
OCENA ZNACZENIA OBSZARU
Migrująca
Populacja
St. zach.
Izolacja
Ogólnie
3.2.c. SSAKI wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG
Kod
Nazwa
1352 Canis lupus
Osiadła
POPULACJA
Przebywająca okresowo
Lęgowa
Zimująca Migrująca
R
OCENA ZNACZENIA OBSZARU
Populacja
C
St. zach.
Izolacja
A
Ogólnie
C
B
3.2.d. PŁAZY I GADY wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG
Kod
Nazwa
Osiadła
POPULACJA
Przebywająca okresowo
Lęgowa
Zimująca Migrująca
OCENA ZNACZENIA OBSZARU
Populacja
St. zach.
Izolacja
Ogólnie
3.2.e. RYBY wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG
Kod
Nazwa
Osiadła
POPULACJA
Przebywająca okresowo
Lęgowa
Zimująca Migrująca
OCENA ZNACZENIA OBSZARU
Populacja
St. zach.
Izolacja
Ogólnie
3.2.f. BEZKRĘGOWCE wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG
Kod
Nazwa
Osiadła
POPULACJA
Przebywająca okresowo
Lęgowa
Zimująca Migrująca
OCENA ZNACZENIA OBSZARU
Populacja
St. zach.
3.2.g. ROŚLINY wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG
OCENA ZNACZENIA OBSZARU
Kod
Nazwa
POPULACJA
Populacja
St. zach.
Izolacja
Ogólnie
Izolacja
Ogólnie
3.3 Pozostałe ważne gatunki roślin i zwierząt
B
M
A
GRUPA
R F
I
P
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
P
P
P
P
P
P
P
P
NAZWA NAUKOWA
Argiope bruennichi
Eresus moravicus
Philaeus chrysops
Formica polyctena
Bombus lapidarius
Bombus terrestris
Psophus stridulus
Lixus cylindricus
Scolia hirta
Stizus perissii
Zygaena cynarae
Macaria carbonaria
Oedipoda caerulescens
Gnorimus variabilis
Typhoeus typhoeus
Eoferreola rhombica
Poecilagenia rubricans
Bembecinus tridens
Bembix rostrata
Euchreus purpuratus
Melitaea didyma
Hipparchia statilinus
Papilio machaon
Eumerus tricolor
Spilomyia diophtalma
Germaria angustata
Melisoneura leucoptera
Tifolium lupinaster
Oxytropis pilosa
Arctostaphylos uva-ursi
Aster amellus
Inula hirta
Epipactis atrorubens
Pulsatilla pratensis
Carlina acaulis
(B=ptaki, M=ssaki, A=płazy, R=gady, F=ryby, I=bezkręgowce, P=rośliny)
POPULACJA
MOTYWACJA
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
C
A, D
A, D
A, D
A, D
D
D
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
D
D
D
D
D
D
D
D
4. OPIS OBSZARU
4.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OBSZARU:
Dodatkowa charakterystyka obszaru:
Ostoja obejmuje duży, w dużej części nie zalesiony fragment Kotliny Toruńsko
Bydgoskiej. Znajduje się tu jeden z większych śródlądowych obszarów wydmowych Polski.
Na obraz morfologiczny Kotliny składają się przede wszystkim, poza terasami i krawędziami
różnego wieku, liczne pagórkowate formy, podłużne wały, najczęściej łukowatego kształtu
pochodzenia eolicznego. Kształty tych form oraz kształty wydm łukowo parabolicznych, o
lepiej lub gorzej wymodelowanych ramionach, oraz nachylenie zboczy wykazują, że główną
siłą modelującą wydmy w Kotlinie były wiatry z kierunku zachodniego. Koncentracja wydm
w części środkowej i wschodniej wskazuje na przemieszczanie utworów eolicznych z
zachodu ku wschodowi. Na tym obszarze można wyróżnić zarysowujące się pola wydmowe o
kształtach zbliżonych do elipsy, ściętej od strony zachodniej. Przedstawiają one dzisiaj na
ogół formy zamarłe, najczęściej pokryte lasem sosnowym, rzadziej wrzosowiskami. W
różnych częściach Kotliny nagromadzone wydmy tworzą sześć większych pól wydmowych.
Opisywana ostoja obejmuje w dużej części pole IV toruńsko-aleksandrowsko-gniewkowskie,
położone na lewym brzegu pradoliny pomiędzy rzekami Zieloną i Tonczyną (współczesna
nazwa Tążyna). Wschodnią jego granicę stanowi Wisła, a południową krawędź wysoczyzny
na odcinku Aleksandrów – Gniewkowo. Utwory eoliczne w tej części Kotliny występują
głównie na górnym, środkowym (V, VI) i dolnym tarasie, a w mniejszych zespołach spotkać
je można i na terasie nadzalewowej – II (w Nieszawce i na Rudaku koło Torunia).
Ogólnie na opisywanym terenie przeważają wydmy o wysokościach względnych
wahających się od 10 m do 25 m – największa kulminacja ok. 45 m, a położone są na
wyższych poziomach dolinnych i na wysoczyźnie morenowej. Wydmy znajdujące się na
tarasach nadzalewowych z reguły są mniejsze, a ich wysokości względne osiągają najwyżej
10 m.
Ostoja w całości leży na terenie OChK „Obszar wydm śródlądowych na południe od
Torunia”, który w 99,4 % pokryty jest lasami i wrzosowiskami. Cała powierzchnia leśna
znajduje się w strefie „lasów ochronnych wokół Torunia”, stanowiących jego południowe
„zielone płuca”.
W krajobrazie centralnej części ostoi dominują wrzosowiska i murawy pokrywające
wydmy. Urozmaicają go różnowiekowe, kształtujące się spontanicznie bory sosnowe oraz
„laski” brzozowe i brzozowo-sosnowe, niekiedy z domieszka osiki. W miejscach
żyźniejszych spotyka się także niewielkie fragmenty dąbrów. Od wschodu, zachodu i północy
opisywany teren graniczy z lasami gospodarczymi, w których dominują zbiorowiska borowe.
Od strony południowej ostoja częściowo obejmuje strefę krawędziową Wysoczyzny
Kujawskiej. Siedliska są tu żyźniejsze i wśród nasadzeń sosnowych spotyka się także
niewielkie fragmenty lasów grądowych i dąbrów świetlistych.
W trakcie inwentaryzacji siedlisk w Lasach w granicach obszaru stwierdzono
występowanie następujących: 2330 śródlądowe wydmy z otwartymi murawami ze szczotlicha
i mietlica - około 900 ha, 6120 ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion
glaucae)* -
około 30 ha, 4030 suche wrzosowiska -około 1000 ha
oraz 9170 grąd
subkontynentalny - około 4,5 ha) i 91I0 ciepłolubne dąbrowy -około 1,5 ha. Na mapie
zaznaczono jedynie duże płaty wrzosowisk i wydm śródlądowych, dlatego ich powierzchnia
liczona z mapy jest mniejsza.
4.2. WARTOŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE:
Planowany obszar SOO jest ważnym ogniwem naturalnego korytarza ekologicznego o
znaczeniu międzynarodowym. W północnej Polsce jest to jeden z dwóch najważniejszych
szlaków przemieszczeń dużych ssaków drapieżnych i ssaków kopytnych. Oznaczony, jako
Korytarz Północno-Centralny jest szlakiem dyspersji wilka z silnych populacji wschodniej
Polski i Białorusi w kierunku zachodnim. O funkcjonowaniu tego połączenia świadczą coraz
silniejsza lokalna populacja tego drapieżnika w nadleśnictwie Dobrzejewice (wschodnia
część) i na terenie Puszczy Bydgoskiej (zachodnia część), w nadleśnictwach Gniewkowo,
Cierpiszewo i Solec Kujawski. Na proponowanym obszarze potwierdzono rozród wilka, a
jego populację określa się na minimum 9 osobników.
4.3. ZAGROŻENIA:
Obszar projektowanej ostoi wilka jest w niewielkim stopniu narażony na ingerencję
człowieka. Z uwagi na wykorzystywanie obszaru przez wojsko proponowany do objęcia
ochroną teren jest zamknięty dla ludzi. Nie jest również na nim prowadzona intensywna
gospodarka leśna. Wykorzystywanie przez wojsko jest okresowe i dotyczy jedynie jego
fragmentów.
4.4. STATUS OCHRONY:
Projektowany obszar jest objęty ochroną jako Obszar Chronionego Krajobrazu Wydm
Śródlądowych na południe od Torunia. Zajmuje obszar 15697,2 ha. Utworzony został
rozporządzeniem Wojewody Toruńskiego nr 21/92 z dnia 10 grudnia 1992 r.
4.5. STRUKTURA WŁASNOŚCI:
Własność skarbu państwa.
4.6. DOKUMENTACJA – ŹRÓDŁA DANYCH:
Buchalczyk T., 1992, Wilk, Canis lapus (Linne, 1758). W: Głowaciński Z. (red.) Polska
czerwona księga zwierząt. PWRiL, Warszawa: 73-76.
Cyzman W., Wincenciak A., Ponikiewska A., 2007, Sprawozdanie z inwentaryzacji siedlisk i gatunków
roślin z listy Natura 2000 w Nadleśnictwie Gniewkowo, Archiwum Nadleśnictwa Gniewkowo,
Cyzman W. (kier. zespołu), Gugnacka-Fiodor W., Hołownia I., Adamska E., Przystalski A., Krawczyk
K., Buszko J., Pawlikowski T., Maciejewski K., Deptuła M., Zielski A., Dorożyński R., Marszelewski
W., Stetkiewicz A., Erdman J., 1998, Program ochrony przyrody, - stan na 1998. 01. 01, Nadleśnictwo
Gniewkowo, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu
Jędrzejewski W., Nowak S., Schmidt K., Jędrzejewska B., 2002, Wilk i Ryś w Polsce wyniki inwentaryzacji w 2001 roku. Kosmos 51 (4): 491-499.
Jędrzejewski W., Nowak S., Stachura K., Skierczyński M., Mysłajek R. W., Niedziałkowski
K., Jędrzejewska B., Wójcik J., M., Zalewska H., Pilot M. 2005. Projekt korytarzy
ekologicznych łączących Europejską Sieć Natura 2000 w Polsce. Opracowanie wykonane
dla Ministerstwa Środowiska Umowa nr 13/N/2004 z dn. 29 XII 2004 r.) w ramach
realizacji programu Phare PL0105.02 „Wdrażanie Europejskiej Sieci Ekologicznej na
terenie Polski”. ZBS Białowieża. s. 84.
Przystalski A. 2004. Kręgowce województwa kujawsko-pomorskiego. W: Raport o stanie
przyrody województwa kujawsko-pomorskiego. Dąbrowski M., Leszczyńska-Deja K.,
Machnikowski M., Smoleński P. (red.), Bydgoszcz,
5. STATUS OCHRONY OBSZARU ORAZ POWIĄZANIA Z OSTOJAMI
CORINE BIOTOPES
5.1. Istniejące FORMY OCHRONY na poziomie krajowym i regionalnym:
Obszar Chronionego Krajobrazu Wydm Śródlądowych na południe od Torunia.
5.2. POWIĄZANIA OPISANEGO OBSZARU Z ISTNIEJĄCYMI FORMAMI OCHRONY:
wyznaczonymi na poziomie krajowym i regionalnym:
Od zachodu graniczy z Obszarem Chronionego Krajobrazu Wydm kotliny ToruńskoBydgoskiej części zachodniej utworzonego Rozporządzeniem nr 9 Wojewody Bydgoskiego z
dnia 14 czerwca 1991 roku w sprawie utworzenia 22 obszarów krajobrazu chronionego w
województwie bydgoskim. Od północy i wschodu sąsiaduje z Obszarem Natura 2000 PLB
040003 Dolina Dolnej Wisły, zaklasyfikowanego jako OSO 15. 04. 2004 r.
wyznaczonymi na poziomie międzynarodowym:
PLB040003 Dolina Dolnej Wisły
5.3. POWIĄZANIA OPISANEGO OBSZARU Z OSTOJAMI CORINE BIOTOPES:
KOD OSTOI CORINE
RODZAJ RELACJI
% POKRYCIA
6. DZIAŁALNOŚĆ CZŁOWIEKA NA TERENIE OBSZARU I W JEGO
OTOCZENIU I INNE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA TEN OBSZAR
6.1. GŁÓWNE CZYNNIKI I RODZAJE DZIAŁALNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ PROCENT
POWIERZCHNI OBSZARU IM PODLEGAJĄCY:
na terenie obszaru
KOD
INTENSYWNOŚĆ
% OBSZARU
WPŁYW
160
180
C
C
100
2
+
+
KOD
INTENSYWNOŚĆ
% OBSZARU
WPŁYW
100
120
170
210
220
230
400
502
503
623
C
C
C
C
C
B
C
B
C
C
20
20
20
30
30
50
25
60
25
30
0
0
0
0
0
0
-
poza obszarem
7. DOKUMENTACJA KARTOGRAFICZNA
Mapy fizyczne obszaru:
Mapy istniejących obszarów chronionych wymienionych w punkcie 5:
Zdjęcia lotnicze obszaru:
8. DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA
NUMER
MIEJSCE
1
Poligon artyleryjski
2
Poligon artyleryjski
3
4
5
Poligon artyleryjski
Poligon artyleryjski
Poligon artyleryjski
6
7
8
9
Poligon artyleryjski
Poligon artyleryjski
Poligon artyleryjski
Wydmy Kotliny Toruoskiej
TEMAT
Wrzosowisko
Murawy i wrzosowiska na wydmach
poligonu
Sukcesja lasu na wydmach
Sukcesja lasu brzozowego
Typowy
krajobraz
poligonu
artyleryjskiego
Tropy wilka
Wydmy
Wydmy poligonu artyleryjskiego
Nora wilka
PRAWA AUTORSKIE
Tomasz Brauze
Tomasz Brauze
DATA
12.04.2005
20.04.2005
Tomasz Brauze
Tomasz Brauze
Tomasz Brauze
20.04.2005
09.06.2005
09.06.2005
Tomasz Brauze
Tomasz Brauze
Tomasz Brauze
Tomasz Brauze
10.06.2005
20.04.2005
12.04.2005
04.05.2006