Tekst listu OSAS do Komisarz Praw Człowieka Rady Europy

Warsaw, 9th February 2016
Dear Mr Commissioner,
We would like to begin with an explanation that National Society of Judicial Assistants is a Polish nongovernmental organisation associating individuals who practise the profession of a law clerk. Judicial
assistants are qualified lawyers, helping the judges in their everyday work, especially with administration of
justice and drafting of legal opinions.
We take this opportunity to present some remarks to the Commissioner for Human Rights. In the first place,
we would like to address the issue of Polish signature to the Protocol No. 12 to the Convention for the
Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms.
By now, Poland has not ratified this important act of international law. The protocol lays down a general
prohibition of discrimination and in this sense, it greatly broadens the scope of protection of human rights
and cognition of the European Court of Human Rights. We do support the view of F. A. von Hayek, that ‘Any
kind of discrimination — be it on grounds of religion, political opinion, race, or whatever it is — seems to be
incompatible with the idea of freedom under the law’ (Conversation with Systematic Liberalism, ‘Forum’
September 1961, en.wikiquote.org/wiki/Friedrich_Hayek). Having in mind the connection between equality
before the law, stipulated in the preamble of the Protocol No. 12, and the idea of freedom under the law, we
believe it is appropriate to draw your attention to a worrying lack of ratification of the Protocol No. 12 by
many of the European Union member states.
Moreover, basing on the actual political events, we would like to interest you in the problem of insufficient
judicial control over the activity of secret service. Due to an amendment to the Polish police law, the scope
of surveillance of citizens is discussed, especially when internet data is taken into consideration. In our
opinion, these matters should be dealt with by a specialized judicial body. Everyone should have a right to
make a complaint, if they suspect that their right to privacy was infringed. An example of such a body is the
British Investigatory Powers Tribunal. The internet and telecommunication data is easy to control, but it does
not excuse the easiness with which these measures are used. It is important to remember that most of citizens
are enjoying the presumption of innocence. As it is hard to imagine thorough censorship of traditional
correspondence, the same standard should apply to communication by electronic means. Current judicial
control of secret service is illusory, because it is hard to verify the presented documentation, but also due to
the fact that it is only an ex-post control.
We are grateful that we could present our views.
Yours sincerely
on behalf of Ogólnopolskie Stowarzyszenie Asystentów Sędziów
Andrzej Sobótka
POLISH VERSION
Warszawa, dnia 9 lutego 2016 r.
Szanowny Panie Komisarzu,
Na wstępie pragniemy wyjaśnić, że Ogólnopolskie Stowarzyszenie Asystentów Sędziów jest polską
organizacją pozarządową, zrzeszającą osoby wykonujące zawód asystenta sędziego. Asystenci sędziów to
wykwalifikowani prawnicy, którzy pomagają sędziom w ich codziennej pracy, zwłaszcza przy administracji
sądowej i sporządzaniu uzasadnień orzeczeń.
Korzystając z możliwości przedstawienia Panu Komisarzowi Praw Człowieka Rady Europy kilku uwag,
chcielibyśmy w pierwszej kolejności odnieść się do problemu przystąpienia Polski do Protokołu nr 12 do
Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950 r.
Polska dotychczas nie ratyfikowała tego ważnego aktu prawa międzynarodowego. Jak wiadomo, ustanawia on
ogólny zakaz dyskryminacji i w tym sensie, znacznie poszerza ochronę praw jednostek oraz kognicję
Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Podzielamy przekonanie wypowiedziane przez F.A. von Hayeka,
że "Żaden rodzaj dyskryminacji - czy to z uwagi na wyznanie, przekonania polityczne, rasę lub jakąkolwiek
inną okoliczność - wydaje się nie do pogodzenia z ideą wolności w ramach prawa" (Conversation with
Systematic Liberalism, „Forum” Wrzesień 1961, cyt. za: en.wikiquote.org/wiki/Friedrich_Hayek). Z uwagi na
ścisły związek równości wobec prawa, której poparcie zadeklarowano w preambule do Protokołu 12, oraz
idei wolności w ramach prawa, uważamy za stosowne zwrócenie uwagi Pana Komisarza na niepokojące
zjawisko braku ratyfikacji tego aktu przez znaczną część krajów należących do Unii Europejskiej.
Ponadto, na kanwie bieżących wydarzeń politycznych, chcielibyśmy zainteresować Pana Komisarza
problemem niedostatecznych mechanizmów sądowej kontroli działania służb specjalnych. W związku z
nowelizacją ustawy o Policji, w Polsce dyskutowana jest kwestia zakresu inwigilacji obywateli, zwłaszcza
jeśli chodzi o dane internetowe. W naszej ocenie, tą problematyką powinien zajmować się wyspecjalizowany
organ o charakterze sądowym, do którego każdy może wnieść skargę, jeśli podejrzewa, że naruszono jego
prawo do prywatności. Przykładem takiego organu w europejskim kręgu kulturowym jest Investigatory
Powers Tribunal, działający w Wielkiej Brytanii. Stoimy na stanowisku, że łatwość kontroli Internetu i
danych telekomunikacyjnych nie usprawiedliwia częstego sięgania po te środki, zwłaszcza jeśli chodzi o
obywateli, wobec których w całej rozciągłości zastosowanie ma reguła domniemania niewinności. Podobnie,
jak nie do pomyślenia jest prewencyjna kontrola tradycyjnej korespondencji, tak też wysokim standardem
sądowej ochrony powinna być otoczono komunikacja elektroniczna. Obecna sądowa kontrola pracy służb
specjalnych jest iluzoryczna, z uwagi na brak odpowiednich narzędzi do weryfikacji przedstawianych
dokumentów oraz jej tylko następczy – a nie uprzedni – charakter.
Dziękujemy za możliwość skrótowego przedstawienia naszego poglądu.
Z wyrazami szacunku,
w imieniu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Asystentów Sędziów
Andrzej Sobótka.