mikroplanowanie

dr Maciej Borsa
MIKROPLANOWANIE:
WPROWADZENIE DO TEMATU
oraz WARUNKI KONKURSU PRAC STUDENCKICH
Mikroplanowanie
 Mikroplanowanie to kompleksowa metoda
planowania przekształceń przestrzennych,
włączająca lokalną społeczność w proces
decydowania i współudziału w przemianach
ściśle wyznaczonych, niewielkich obszarów.
 Mikroplanowanie reprezentuje podejście
oddolne do procesu planowania („bottom-up”).
Mikroplanowanie
 W teorii ekonomii pojęcie mikroplanowania
wprowadził m.in. Jan Tinbergen, holenderski
ekonomista specjalizujący się w badaniach
krajów rozwijających się, pierwszy laureat
Nagrody Nobla z dziedziny ekonomii (1969). W
jego ujęciu był to model planowania społecznogospodarczego, w którym plan w skali makro
stanowił syntezę mikroplanów. Był więc to
system planowania oddolnego, silnie
wspierający międzynarodową konkurencyjność
kraju.
Mikroplanowanie
 Mikroplanowanie, jako metoda poprawy stanu
przestrzeni i dostępu mieszkańców do usług,
stosowane było pierwotnie w tzw. „Krajach
Trzeciego Świata”, głównie w społecznościach
wiejskich i zmarginalizowanych dzielnicach miast.
Celem było włączenie lokalnych społeczności w
główny nurt programowania i działań władz
wyższego szczebla, m.in. w celu uzyskania dostępu
do źródeł finansowania. Metoda uświadamia
bowiem mieszkańcom skalę wydatków i konieczność
właściwego zaplanowania (koordynacji) niezbędnych
inwestycji, wzmacniając odpowiedzialność za własne
otoczenie.
Mikroplanowanie
 W latach 1980-tych rozwinięto w krajach
anglosaskich metodę sporządzania „Planów
społeczności lokalnych” (Community planning),
obejmującą bardziej kompleksowy sposób podejścia
do programowania i planowania rozwoju na szczeblu
lokalnym. Mikroplanowanie można uznać, za część
tej metody. W latach 1990-tych metoda
mikroplanowania, po doświadczeniach w krajach
rozwijających się została adaptowana do stosowania
także w krajach rozwiniętych. W pierwszej dekadzie
XXI wieku była stosowana z powodzeniem w wielu
krajach, w tym szczególnie w Indiach i Brazylii.
Podejmowane były też próby jej wdrożenia w Polsce.
Główne cechy współczesnego
mikroplanowania to:

przywiązywanie szczególnej uwagi do rozpoznania i zaspokojenia potrzeb
grup docelowych – mieszkańców, właścicieli, inwestorów, gości/klientów;

ukierunkowanie na szczegółowe rozpoznanie i uwzględnienie w
proponowanych rozwiązaniach specyfiki przekształcanego obszaru;

ograniczone ramy przestrzenno-czasowe proponowanych rozwiązań, co
predestynuje je do bezpośredniego finansowania w systemie projektowym
oraz stosowania partnerstwa publiczno-prywatnego;

zdecentralizowane podejście do procesu planistycznego – plany niższego
szczebla mają sugerować rozwiązania planom i działaniom wyższych
szczebli;

oparcie procesu projektowego na partnerstwie profesjonalnych planistów z
lokalną społecznością; sam proces planowania jest tak samo ważny jak jego
produkt;

w urbanistyce jest to narzędzie wspomagające tradycyjne metody
planowania przestrzennego, zwłaszcza na obszarach centrów miast lub
strefach koncentracji negatywnych zjawisk przestrzennych i społecznych.
Zalety mikroplanowania to przede
wszystkim:
 lepsze wykorzystanie zasobów;
 efektywniejszy rozwój;
 zwiększanie zaangażowania i odpowiedzialności
mieszkańców;
 usprawnianie organizacji i poprawa koordynacji
działań administracji publicznej, szczególnie na
najniższych szczeblach;
 bardziej unikalne (specyficzne) efekty działań
projektowych, prowadzące do bardziej
zindywidualizowanych i konkurencyjnych
rozwiązań.
KONCEPCJE STYMULUJĄCE
ROZWÓJ FUNKCJI
CENTROTWÓRCZYCH RYBNIKA
W REJONIE ULIC
SOBIESKIEGO-POWSTAŃCÓW
Konkurs prac studenckich
Konkurs prac studenckich
 Warunki
 zgoda na wykorzystanie wyników prac
w publikacjach i syntezach
 nagrody pieniężne:
 1 główna
 2 wyróżnienia
 (razem 1200 zł brutto)
Konkurs prac studenckich
 Zadania
 profilowanie




(analiza: jaki jest zadany obszar oraz
jakie pełni i jakie może pełnić funkcje?)
mapowanie
idea projektowa
koncepcja wdrażania
prezentacja, rozmowa z mieszkańcami
Profilowanie
 Delimitacja (określenie granic mikroobszaru)
 Analiza głównych problemów mikroobszaru:
 lista problemów (wariant 1)
 drzewo zależności (wariant 2)
 należy uwzględnić:
 stan funkcjonalny – wewnętrzny (jakie są jego strefy,
pełniące różne funkcje) oraz powiązania zewnętrzne (jaką
funkcję pełni obszar w tej części miasta)
 stan techniczny
 stan własności (prywatne vs. publiczne)
 stan społeczny
 status ekonomiczny
 Określenie możliwości i kierunków przekształceń
Profilowanie
 drzewo zależności:
 korona - skutki
 pień - problemy
 korzenie - przyczyny
Drzewo zależności nie definiuje samych problemów, traktując je jako splot różnych
zależności. Jego analiza skupia się na oddzieleniu przyczyn negatywnych zjawisk
występujących na mikroobszarze od ich skutków. Tylko przyczyny wymagają bowiem
interwencji. Problem widziany więc powinien być przez pryzmat przyczyn.
Mapowanie - format
 sporządzenie mapy w skali
1:200, pokazującej główne
problemy i zasadnicze
idee przekształceń
obszaru
 rysunek odręczny na
podkładzie powiększonej
mapy (5-cio krotnie)
 opisy pismem technicznym
lub wklejane z wydruku
komputerowego (czcionka
min. 12 punktów)
Mapowanie - zagadnienia
 Stan funkcjonalny – wewnętrzny oraz kierunki powiązań






zewnętrznych (wejścia itp. ale też kolizje funkcjonalne)
Stan techniczny
Stan własności
Stan społeczny
Status ekonomiczny
Poszczególne projektowane elementy koncepcji
zagospodarowania (rozmieszczenie, podmiot realizujący –
właściciel / gmina)
Strefy działań: (1) miasto, (2) inwestorzy prywatni
Opis idei projektowej
 Skrót analizy funkcjonalnej (wewnętrzne i zewnętrzne,




konflikty, kolizje), technicznej, własnościowej, społecznej i
ekonomicznej
Opis pomysłu na nowe funkcje i rolę w mieście
Opis koncepcji (idei) zagospodarowania z podziałem na
podmioty realizujące (prywatny właściciel / gmina)
Opis działań wdrożeniowych: (1) miasto, (2) inwestorzy
prywatni – wymienić
Opis ostatecznego rezultatu – czym proponowana idea
projektowa wzbogaci dzielnicę lub miasto
Sposób prezentacji (format)
 pojedyncza plansza prezentacyjna 50 x 70 cm
(bez marginesów 477 x 682 mm) w układzie
pionowym , oprawiona w ramkę dostarczoną
przez organizatorów konkursu
 teczka materiałów źródłowych
 pliki graficzne i tekstowe
Plansza prezentacyjna




szerokość 477 mm
wysokość 682 mm
rozmiar papieru 500 x 700
tabliczka informacyjna
przylega do lewego
górnego rogu
 pozostałe elementy –
wymiary w zależności od
potrzeb
 rysunki i teksty wypełniają
całą powierzchnię planszy
Harmonogram
 środa 13 kwietnia 2011r.:
 rozdanie podkładów mapowych i wybór tematów;
 wskazanie dostępu do mapy własnościowej w Internecie
– odróżnienie własności prywatnej od publicznej i podział
zadań na sektor prywatny i publiczny;
 nawiązanie współpracy z władzami miasta i
organizacjami pozarządowymi;
 przygotowanie techniczne i merytoryczne konkursu.
Harmonogram
 poniedziałek 23 maja 2011r. 10:45-15:10:
 przegląd i dyskusja nad profilem prac i proponowanymi




wnioskami projektowymi; wskazanie nowych tematów;
prezentacja założeń i ogłoszenie konkursu;
omówienie formatu (sposobu prezentacji) i przekazanie
wskazówek do dalszych działań;
rekonesans terenowy;
lista zaproszonych na 8 czerwca.
Harmonogram
 środa 25 maja 2011r. 9:50-17:00:
 przegląd stanu zaawansowania prac (drzewo zależności,
mapowanie problemu) i konsultowanie dalszych działań
(do 13:00 – z udziałem przedstawiciela TUP – W.
Chmielewski, Ł. Pomykoł);
 prace w terenie – co zabrać?
 spotkanie operacyjne o godz. 14:00
Harmonogram
 czwartek 26 maja 2011r. 16:00-17:30:
 prezentacja założeń konkursu na posiedzeniu Komisji
Rady Miasta i Młodzieżowej Rady Miasta (bez udziału
studentów).
 poniedziałek 30 maja 2011r. 9:50-17:00:
 prezentacja i zatwierdzenie koncepcji projektowych
Harmonogram
 środa 8 czerwca 2011r. 9:50-17:00:
 oddanie prac, konkursowe prezentacje
 15:30 – rejon ulic Sobieskiego-Powstańców (w zależności
od warunków pogodowych) – podsumowanie z udziałem
zaproszonych gości
 czerwiec-lipiec 2011: podsumowanie i synteza prac
Harmonogram
 lipiec-sierpień 2011:
 prace w dzielnicach z Młodzieżową Radą Miasta,
 „wakacje dla Rybnika”,
 „Tydzień planowania” – impreza towarzysząca
konferencji prezydencyjnej i inicjatywie 100Miast;
 promocja Centrum Wiedzy o Mieście
dr Maciej Borsa
http:// www.m-borsa.net/mikroplanRybnik.pdf
http://www.communityplanning.net
DZIĘKUJĘ