Recenzja nr 1

..
Dr hab. med. RyszardGajdosz prof. nadzw.
Krak6w27.10.2014
Zaklad Ratownictwa Medycznego
Wydzial Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum
UniwersytetuJagiellof skiego.
OCENA
Rozprawy doktorskiej lek. med. Mariusza Chomoncika pt. ,.Ratownictwomedycznew Krajowym
SystemieRatowniczo-Gainiczym ze szczeg6lnymuwzglgdnieniemprogram6w nauczaniai procedur
ratowniczvch".
Rozprawadoktorska1ek.med. Mariusza Chomoncikawynika bezpoSrednioz Jegozainteresowanl
codziennejprakt)'ki, zwiqzanejz prac4w przestrzeniratownictwamedycznego.ale przedewszystkim
zainteresowalrtE dziedzin4medycyny umiejscowionej w Krajowym SystemieRatowniczo-GaSniczl'm
/KSRG/. Wiadomo, 2e szczeg6Iniew tej dziedziniemedycyny lekarz spotykasig z licznymi zagrozeniarr
j ezeli idzie o bezpieczeristwochorego.ZagroZeniate wynikaj4 z nagloScipowstaniachoroby lub urazn.
lzlantania.uszkodzenianarz4d6wwewngtrznych,oparzenia.zatrucial rozleglejpatologii nacz_vrl
u'iericowych"zaburzef'krzepnigcia,masywnejutraty krwi. niewydolnoScioddechowejpo zatrzynaniu
kr4Zeniaitp. Szczeg6lniejszego znaczenianabieraopracowaniestrategiiszkoleniai taktyki postqpo\ xnrir
lv takich przypadkach.szybko5cii zasadnoSciudzielaniaadekwatnejpomocy w tzw. ,,zlotej godzinie".
Zatem wszystkie inicjatywy badawczezmierzaj4cedo poszerzeniawiedzy o problemachzabezpieczenia
poraZonych.rannych i chorych w warunkachnaglo5ci,nalezypowita6 z rado5ci4.Doktorant ten wlainic
elementpracy lekarzapracujqcegow strukturachratownictwa medycznegoParistwoweStra21'PoZarnej
/PSP/zwi4zanychz medycyn4stan6wnaglych,postanowil w swojej pracy przedstawii. ocenii
dotychczasowestandardyi dokona6pr6by zaproponowaniazmian w aktualnieobowi4zuj4cych
procedurachratowniczych.Wedlug zamyslubadawczegoAutora, zmiany w obrqbieprocedurporvinnl'
skutkowai opracowaniembezpieczniejszychsposob6w organizacjii udzielaniapomocy w naglych
zdarzeniach.
Do5wiadczeniaAutora z pracy lekarskiejo charakterzeratowniczym,oraz badanianaukowe
zaowocowallrozprawqdoktorsk4.
\\razz przeirzystymi
Skladasiq na ni4 206 stronmaszynopisu.
tabelami.rycinami. ilustrac.jamii 107 pozi'cjami, zagranicznegoi krajowegopi5miennictwa.Obszerny'
ws1qp.kt6ry rozpoczy]rra
rozprawgwpror.l,adza
czytelnika w istotq problemu i podstawyteoretycznopraktycznepod.iEtychprzez Autora badari.W tym rozdzialeDoktorant przedstawiazalo2eniaratownictr,.a
medycznegow KSRM, przytaczajqcUstawQo PanstrvowymRatou'nictwieMedycznym. odpowiednie
Wytyczne, Rozporzqdzeniai inne akty prawne dotycz4ceanalizowanegolemalot.Prztiacza teZ procedurl
z zakresuratownictwa medycznegow KSRG obowi4zuj4cew konkretnym czasiei zakrestematyczny
kurs6w szkoleniowych.Przedstawianadto patofizjologiEnaglych zagroZei zdrowotnych,koncepcjgtzu'.
wst€pu,lek. Chornoncil
Na tle tego jasnonapisanego
,,zlotejgodziny"i elementylafcucharatunkowego.
odr.rosisig do zagadnief, problem6w i niedogodnoSciobecniefunkcjonuj4cegosystemupomocy doraZnej
w KSRG, okreSlaj4czalo1eniai cel pracy.
Za\oZeniai cel pracy zredagowanes4 precyzyjnie,zadwyb6r tematunie budzi zastrzeZefi.Podjgty
problem badawczy,o okreSlonejwarloici praktycznej,uwa'zamze wszechmiar za slr"rszny
i ci4gle
aktuah-ry.
ajego wartoSinaleZypodkreSliiw aspekciezwiqkszeniabezpieczeirstwa
chorych.kt6rzy nagle
zale2li siEw staniezagro2eniaZycia.PracEzaliczam do gatunku istotnychzagadnierlmedycznycho duZc'j
wadzepraktycznej.W pracy tej kladzie siq duzy nacisk na rozeznaniei por6wnanieze u,sp6lczesr.rymi
zdobyczani nauk medycznychodpowiednichprocedur.oraz konieczno3ciich modyfikacji.
Material badawczystanowily dokumentyregulujqceorganizacjgi funkcjonowanieratownictwa
medycznegow KSRG ze specjalnymuwzglEdnieniemprogram6wnauczaniaoraz procedurz zakresu
ratownictwamedycznegoobowiqzuj4cychaktualniejak i w nieodleglejprzeszloSci.Recenzowanapraca
doktorskaniejest typowym opracowaniembadan'czymw sensieuzyskaniakonkretnychwynik6w. zaterr
brakjest zazwyczajspotykanegorozdziahr.,Wyniki badan".Ocenianapracajest dokumentem
analityczno-badawczym,w zwi4zku z tym propozycjezmian w procedurach/a wiEc wyniki badan/Autor
umieScilw rozdziale,.Dyskusja".Autor dol4czyl obiektywny i wywaZonykomentarzwlasny, kt6ry to
komentarz -niezale2nieod innych walor6w pracy- uwazamza wazneosi4gniqcieAutora.
Rozdzial ,.Dyskusja"czlta sig z przyjemnodciqjest to bowiemjasne i precyzyjne
ustosunkowaniesiEAutora do wlasnej pracy. Wyczuwa siQtutaj dystanslek. Chomoncikawobec
wlasnegowkladu pracy, pokorg w stosunkudo niedostatk6wnaszejwiedzy i powSci4gliwoScw
formulowaniukonkluzji i uo96lniei.NiezaleZnieod powy2szegostwierdzenia.
Autor cechqiesiq
odwag4w formulowaniu swoich postulat6wi przedstawianiuspornychtemat6w.kt6re wg Jego
opinii powinny byi dyskutowanei modyfikowane. W tym rozdzialeDoktorant dokonal
por6wnawczejanalizy dotychczasobowi4zuj4cychdokument6w.program6w ksztalceniai procedur
ratowniczychz kontretnymi propozycjamidokonaniakorekt w tychze dokumentach.Analizala
obejmuje m.in. zakresinterwencji ratowniczych,dzialaniaw sytuacjachkryzysowych i programy
szkolenia.Pragngzwr6ci6 uwagEna niekt6re propozycjezmian w odpowiednichprocedurach
proponowaneprzez Doktoranta.Bardzo istotnewydai4 sig bf i propozycjewprowadzenia
konkretnej farmakoterapiijak np. stosowznieplyn6w infuzyjnych, Srodk6wprzeciwb6lowych,
opatrunk6whydrozelowychczy rozdzieleniaw procedurachgrupowych noworodk6w od niemowlqt
i dzieci starszych.Interesuj4ces4propozycjezmian w sekwencjimedycznychdzialair
ratowniczych,obra2eriglowy, klatki piersiowej, miednicy, uszkodzenkrggoslupaa takZerozleglych
zraniei, amputacjiurazowych,oparzeri,zahu6 wziewnych i stan6wdrgawkowych. W Sladza tymi
propozycjami Autor przekonujedo przeorganizowaniatematycznegozakresuszkolerii programow
natczania z zakresukwalifikowanej pierwszejpomocy. cojest logiczn4 konsekwencj4
proponowanych
zmianproceduralnych.
Propozycjeautorskielek. Chomoncikaz pewnoSci4
spotkaj4siEz pewn4 opozycj4 ze strony innych autor6w czy autorltet6$' w tej dziedzinie
nredycyny.poniewaZn'szelkie zmiany w utartych schematachpostEpowania/szczegolnierv stanach
zagro2eniaZycial mog4 by6 ryzykowne. Bowiem wspomnianezmiany musz4uwzglqdniai EBM.
opinie i Wltyczne Er-rropejskiej
Rady Resuscytacji/ERC/, muszqnadtobyi uzgadnianew szerokich
gremiacheksperckichi aprobowanepnez odpowiednieTowarzystwaNaukowe, a w adekwatnym
wymiaze podlegai legalizacji. Jednakw celu optymalizacji postgpowaniaratowniczegor.r.rusz4
po.jawiai sig propozycjedo dalszegoprocedowanialub odrzuceniai ra,tym zakresiepodkreSlam
zaslugiDoktoranta.Te propozycjewydajE siEby6 godneprzynajmniej rozwaZeniai dalsze.jocen1.
co najmniej w aspekciewykorzystaniaprzez ratownik6w medycznychPSP i KSRG. Obiektywny
komentarzautorski w stosunkudo powyZszychproblem6wjest dodatkowym walorem tej ciekawej
badawczoi praktycznie pracy. Z obowi4zku recenzentaprzedstawiamswoje nieliczne uwagi
krytyczne: we wstqpie- istniej4 powt6rzeniapodanychwczesnejinformacji, rozbudor.l'anyopis
/cytacje/ tre6ci ksztalcenia,obowi4zk6w koordynatoraRM PSP itp. brak czg6cicytacji w opisie
treici ksztalcenia,w bibliografii- zbyt czesteposilkowanie siEstronamiWeb, pomylki literowe np.
w nazwiskachautor6w /"DziaI" powinno byi,,Dziak" /ostatniauwaga dotyczy pojedynczych
blqd6w edytorskich,literowych szczeg6lniew nazwachanglojqzycznych.Zwracamjednak uwagq,
Ze poryZsze niedoci4gnigcianie obniZaj4w spos6bzasadniczywartoScipracy, kt6fa jest
niew4tpliwie prac4nowatorsk4i mo2ebyi praktyczniebardzoprzydatn4 bowiem stanowirzeteln4
retrospektywnqanalizEwaZnegoproblemu medycznego.Dorobek tego opracowaniamo2e s1u2y6
odpowiednim osobom,decyduj4cymo obliczu polskiegoratownictwa,w doskonaleniute.ize
dziaialnoSci,za kt6r4jest odpowiedzialnePafistwo.Zmiany w procedurachi dokumentach
szkoleniowychmuszquwzglEdniai aktualneosi4gnigcianauk medycznych,postgpyw leczeniu
zabiegowym,farmakoterapiii -jak konkluduje Autor- wymagaj4zmian legislacyjnych
Pracgkofcz4 wywa2one i poprawnewnioski, stanowi4jednoczeSnie
pr6bEsyntetycznejodpowiedzi na
pytania i w4tpliwoScizawartew zaloZeniachi celu pracy. Uzyskaneprzez Doktorantawyniki naIeZyuznt
za waznei zadowalajqce.Dokonal On bowiem analitycznejoceny aktualnieobowi4zu.japego
w Polsce
prawnegozakresupomocy w przypadkachnagtych.ale do znanejnam wiedzy o sposobach
funkcjonowaniaratownictwa w kraju, dodal nowe dowody i postulaty,potwierdzajqcekoniecznoSi
dokonaniaodpowiednichzmian w systemieratownict\ a medycznego.ChodzrprzecieZo doskonalenie
jakoSci r.r'tyrnzakresie,lepszewykorzystanieSrodk6wfinansowychi co najwaZniejsze,o bezpieczeristwc
zdrowotne spoleczenstwa.
Rozprawanapisanajestpoprawnym i zrozumiatymjgzykiem, zai pod wzglgdemfachowym ze
znawstwemprzedmiotu.Jako recenzentprzypomnpjednak o potrzebiepoprawieniadrobnych
niedoci4gniEijEzykowych i edltorskich w ostatecznejwersji pracy. Pracajest praktycznynrrozwiqzanien
stosunkowokonkretnegoproblemu badawczego,ale wymagaj4cegowrEczbenedyktyfiskiejpracl i
calkowicie spelniawymaganiastawianeprzed tego rodzaju opracowaniami.
W podsumowaniustwierdzam,2erozprawadoktorskalek. Mariusza Chomoncika,stanowi samodzielne
rozwi4zanieproblemu naukowego,dowodzi opanowaniawarsztatubadawczegoi spelniawymagania
Ustawy o stopniachi tytule naukowymi tytule naukowym w zakresiesztuki z dnia 14 marca2033 lDz.U.
Nr 65 poz.595/z p6Zniejszymizmianamiz dnia 18 marca2011 /Dz.U. Nr 84 poz.455l. Mam zatem
zaszczTfiprzedstawii Wysokiej RadzieNaukowej Instytutu ,,CentrumMatki Polkf'w {,odzi wniosek o
dopuszczenieKandydatado dalszychetap6wprzewodudoktorskiego.
,A
r;
//='Lt:"n
i./
,
/' L'
t1.-t
(:'
<
,
Dr hab. med. RyszardGajdoszprof. nadzw.