Spis treści

Spis treści
WSTĘP
6
I. BUDOWA CHEMICZNA ORGANIZMÓW
1. Budowa chemiczna organizmów
1.1. Skład chemiczny organizmów
1.2. Rodzaje wiązań i oddziaływań chemicznych występujących w cząsteczkach biologicznych
1.3. Woda i sole mineralne
1.4. Związki organiczne: cukrowce (sacharydy)
1.5. Związki organiczne: tłuszcze (lipidy)
1.6. Związki organiczne: białka
1.7. Związki organiczne: kwasy nukleinowe
9
9
11
12
16
18
21
24
II. BUDOWA I FUNKCJONOWANIE KOMÓRKI
2. Budowa i funkcjonowanie komórki
2.1. Podstawowe cechy komórek
2.2. Składniki komórki
2.3. Podziały komórkowe
29
29
31
48
III. PRZEGLĄD RÓŻNORODNOŚCI ORGANIZMÓW – WIRUSY, BAKTERIE, PROTISTY
3. Wirusy – formy bezkomórkowe 3.1. Budowa wirionu 3.2. Namnażanie się wirusów
3.3. Pochodzenie i systematyka wirusów 3.4. Znaczenie wirusów w przyrodzie i dla człowieka 4. Bakterie – organizmy prokariotyczne
4.1. Budowa komórki bakteryjnej i jej formy morfologiczne 4.2. Czynności życiowe bakterii 4.3. Znaczenie prokariontów w przyrodzie 4.4. Znaczenie prokariontów w życiu i gospodarce człowieka 5. Protisty – organizmy eukariotyczne
5.1. Różnorodne formy protistów
5.2. Czynności życiowe protistów
5.3. Charakterystyka protistów roślinnych (glonów) 5.4. Protisty zwierzęce. Ważniejsze choroby wywoływane przez gatunki pasożytnicze
55
55
56
59
60
63
63
66
69
70
73
73
74
76
79
IV. PRZEGLĄD RÓŻNORODNOŚCI ORGANIZMÓW – ROŚLINY
6. Tkanki roślinne
6.1. Tkanki twórcze (merystematyczne)
6.2. Tkanki stałe 7. Pochodzenie roślin lądowych. Mszaki – rośliny z przewagą gametofitu
7.1. Teoria telomowa
7.2. Główne linie rozwojowe roślin lądowych
7.3. Mszaki
7.4. Występowanie i znaczenie mszaków
8. Paprotniki – rośliny z przewagą sporofitu
8.1. Charakterystyka poszczególnych grup paprotników
8.2. Cykle rozwojowe paprotników
8.3. Występowanie i znaczenie paprotników
85
85
86
97
98
99
100
104
106
106
107
111
3
9. Organy wegetatywne roślin nasiennych
9.1. Korzeń
9.2. Łodyga
9.3. Liść
10. Organy generatywne roślin nasiennych. Znaczenie
10.1. Porównanie nasiennych i paprotników
10.2. Cykl rozwojowy roślin nagonasiennych
10.3. Cykl rozwojowy roślin okrytonasiennych
10.4. Znaczenie roślin nasiennych
113
113
116
120
126
126
127
131
137
V. PRZEGLĄD RÓŻNORODNOŚCI ORGANIZMÓW – GRZYBY
11. Grzyby – organizmy beztkankowe
11.1. Podstawowe czynności życiowe grzybów 11.2. Klasyfikacja i cykle rozwojowe grzybów
11.3. Porosty – budowa i znaczenie
11.4. Znaczenie grzybów w przyrodzie i gospodarce człowieka 143
143
144
147
149
VI. PRZEGLĄD RÓŻNORODNOŚCI ORGANIZMÓW – ZWIERZĘTA
12. Tkanki zwierzęce
12.1. Charakterystyka tkanki nabłonkowej 12.2. Charakterystyka tkanki łącznej 12.3. Charakterystyka tkanki mięśniowej 12.4. Charakterystyka tkanki nerwowej 13. Zwierzęta – ogólna charakterystyka
13.1. Sposoby rozmnażania się i etapy rozwoju zarodkowego zwierząt 13.2. Główne linie rozwojowe zwierząt
155
155
157
162
163
167
167
171
VII. PRZEGLĄD RÓŻNORODNOŚCI ORGANIZMÓW – ZWIERZĘTA BEZKRĘGOWE
14. Gąbki
14.1. Budowa ciała gąbek 14.2. Czynności życiowe gąbek 14.3. Przegląd systematyczny gąbek
14.4. Znaczenie gąbek w przyrodzie i gospodarce człowieka
15. Parzydełkowce
15.1. Budowa i czynności życiowe parzydełkowców
15.2. Przegląd systematyczny gromad parzydełkowców
15.3. Znaczenie parzydełkowców w przyrodzie i gospodarce człowieka
16. Płazińce 16.1. Budowa ciała płazińców 16.2. Rozmnażanie się i rozwój płazińców 16.3. Przegląd systematyczny płazińców 16.4. Cykle rozwojowe wybranych gatunków płazińców 17. Nicienie
17.1. Budowa ciała nicieni
17.2. Rozmnażanie się i rozwój nicieni
17.3. Przegląd systematyczny nicieni
17.4. Cykle rozwojowe wybranych gatunków nicieni 18. Pierścienice
18.1. Budowa ciała pierścienic
18.2. Rozmnażanie się i rozwój pierścienic
18.3. Przegląd systematyczny pierścienic 18.4. Znaczenie pierścienic w przyrodzie i gospodarce człowieka 4
177
177
179
179
180
182
182
186
188
190
190
193
194
195
198
198
200
201
202
207
207
211
212
215
19. Stawonogi
19.1. Budowa ciała i funkcje życiowe stawonogów 19.2. Rozmnażanie się i rozwój stawonogów 19.3. Przegląd systematyczny stawonogów
19.4. Znaczenie stawonogów w przyrodzie i gospodarce człowieka 20. Mięczaki
20.1. Budowa ciała i funkcje życiowe mięczaków
20.2. Rozmnażanie się i rozwój mięczaków
20.3. Przegląd systematyczny mięczaków
20.4. Znaczenie mięczaków w przyrodzie i gospodarce człowieka
21. Szkarłupnie
21.1. Budowa ciała i funkcje życiowe szkarłupni
21.2. Rozmnażanie się i rozwój szkarłupni 21.3. Przegląd systematyczny szkarłupni
22. Ogólna charakterystyka strunowców
22.1. Charakterystyczne cechy strunowców 22.2. Przodkowie strunowców 22.3. Przegląd systematyczny strunowców 22.4. Charakterystyka bezczaszkowców na przykładzie lancetnika 217
217
225
226
233
238
238
242
242
245
249
249
252
252
255
255
256
257
258
VIII. PRZEGLĄD RÓŻNORODNOŚCI ORGANIZMÓW – ZWIERZĘTA KRĘGOWE
23. Ogólna charakterystyka kręgowców
23.1. Budowa ciała i funkcje życiowe kręgowców 24. Ryby
24.1. Budowa ciała i funkcje życiowe ryb 24.2. Przegląd systematyczny ryb
24.3. Znaczenie i ochrona ryb
25. Płazy
25.1. Budowa ciała i funkcje życiowe płazów 25.2. Przegląd systematyczny płazów
25.3. Znaczenie i ochrona płazów
26. Gady
26.1. Budowa ciała i funkcje życiowe gadów 26.2. Przegląd systematyczny gadów
26.3. Znaczenie i ochrona gadów
27. Ptaki
27.1. Budowa ciała i funkcje życiowe ptaków 27.2. Przegląd systematyczny ptaków
27.3. Znaczenie, ochrona i migracje ptaków 28. Ssaki
28.1. Budowa ciała i funkcje życiowe ssaków 28.2. Przegląd systematyczny ssaków
28.3. Znaczenie i ochrona ssaków
265
266
277
277
282
287
290
290
295
298
300
301
306
307
309
309
315
319
323
323
331
334
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
336
LITERATURA POMOCNICZA
362
INDEKS
363
5