syllabus przedmiotu jurysprudencja 2012

SYLLABUS PRZEDMIOTU JURYSPRUDENCJA RZYMSKA I JEJ WPŁYW NA KSZTAŁT PRAWOZNAWSTWA
EUROPEJSKIEGO
1.
Nazwa przedmiotu
2.
Nazwa jednostki
prowadzącej przedmiot
Imię i nazwisko osoby
(osób)
prowadzącej przedmiot
Formuła przedmiotu
Wymagania wstępne
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych
Liczba pkt ECTS
przypisana przedmiotowi
Forma i warunki
zaliczenia przedmiotu, w
tym zasady dopuszczenia
do egzaminu, zaliczenia z
przedmiotu, a także
formę i warunki
zaliczenia
poszczególnych form
zajęć, wchodzących w
zakres danego
przedmiotu
Szczegółowa treść
wykładu
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
20.
Wykaz literatury
podstawowej i
uzupełniającej,
obowiązującej do
zaliczenia danego
przedmiotu
Jurysprudencja rzymska i jej wpływ na kształt prawoznawstwa
europejskiego
Zakład Prawa Rzymskiego UJ
dr Paulina Święcicka
Wykłady
bez wymagań wstępnych
21 h (7 spotkań)
4
Egzamin pisemny w formie eseju, którego celem będzie sprawdzenie
znajomości treści wykładu, w tym w szczególności znaczenia
jurysprudencji rzymskiej i prawa jurysprudencyjnego dla formowania się
współczesnego prawoznawstwa w wymiarze europejskim.
Czas trwania egzaminu – 60 minut.
1. Wprowadzenie do przedmiotu: Jurysprudencja? O znaczeniu
pojęcia
2. Jurysprudencja rzymska jako unikatowy fenomen świata
starożytnego
3. Podstawowe cechy rzymskiej jurysprudencji
4. Pochodzenie społeczne i funkcje publiczne jurystów
5. Misja i zadania jurystów. Udzielanie porad prawnych
6. Nauczanie prawa
7. Piśmiennictwo jurystów
8. Metody prawniczego rozumowania w starożytności
9. W „poszukiwaniu 12. wielbłąda” – czyli prawo i filozofia w
praktyce starożytnej
10. Jurysprudencyjny dyskurs argumentacyjny – perspektywa
starożytna i perspektywa współczesna
11. Pojęcie „prawdy” – rzymska jurysprudencja a współczesny
dyskurs prawniczy
12. Prawo jurysprudencyjne
13. Szczególne znaczenie prawa jurysprudencyjnego oraz interpretacji
prawniczej w tworzeniu tzw. współczesnego soft law
14. Etos prawnika – starożytność, czasy nowożytne i współczesność
15. Prawnik w rzeczywistości pokodyfikacyjnej a interpretacja
historyczna rozwiązań prawnych – pojęcie i rola interpretacji
historycznej; miejsce dyrektywy „interpretacji historycznej”
wśród dyrektyw dokonywania wykładni w państwach
europejskich i pozaeuropejskich
Literatura podstawowa:
1.1.Literatura polskojęzyczna
1. Dajczak W., T. Giaro, F. Longchamps de Bérier, Prawo rzymskie.
U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2009 (i dalsze wydania)
– wybrane rozdziały
2. Giaro T., Cywilizacja prawa rzymskiego i problemy współczesnej
romanistyki, Acta Universitatis Wratislaviensis: Prawo CCCV:
Studia Historycznoprawne. Tom poświęcony pamięci Profesora
1
Edwarda Szymoszka, red. A. Konieczny, Wrocław 2008, s. 69–78
3. Giaro T., Interpretacja jako źródło prawa – dawniej i dziś, Studia
Prawnoustrojowe 7: Materiały z Ogólnopolskiego Zjazdu
Romanistów w Ostródzie 16–18 czerwca 2006, Olsztyn 2007, s.
243–253
4. Giaro T., Prawda dogmatyczna i „ponadczasowość”
jurysprudencji rzymskiej, CPH 40 (1988) 1, s. 1–31
5. Giaro T., Prawda i autorytet w jurysprudencji klasycznej, ZNUJ
125 (1989), s. 29–50
6. Kuryłowicz M., Wokół pojęcia aequitas w prawie rzymskim,
Studia Iuridica Lublinensia 15 (2011), s. 15–27
7. Litewski W., Jurysprudencja rzymska, Kraków 2000
8. Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa.
Prawo w toku przemian, Lexis Nexis, Warszawa 2003 (wyd. 3.)
9. Święcicka P., ‘Si de interpretatione iuris quaeratur... ‘? Refleksje
na temat granic prawniczej zasadności interpretacyjnej w
starożytnym Rzymie, w: Świat, Europa, Mała Ojczyzna. Studia
ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Grodziskiemu w 80-lecie
urodzin, red. M. Małecki, Bielsko-Biała 2009, s. 119–143
10. Święcicka P., Formalność topicznego myślenia. Problem “reguł
proceduralnych” dyskursu dogmatycznego rzymskich jurystów,
CPH 63 (2011) 2, s. 209–240
11. Święcicka P., Metody rozumowania prawniczego w starożytności,
Zeszyty Prawnicze TBSP Uniwersytetu Jagiellońskiego 11–12
(2004), s. 147–169
12. Święcicka P., Prawo jurysprudencyjne jako prawniczy dyskurs
argumentacyjny (zarys problematyki), ZP UKSW 11.1 (2011), ss.
317–338
13. Święcicka P., Dyskursywnie dialektyczne poznanie i rozwój prawa
w Rzymie republikańskim (Przyczynek do dalszych rozważań), w:
Consul est iuris et patriae defensor, Księga Pamiątkowa
dedykowana pamięci Doktora Andrzeja Kremera, red. F.
Longchamps de Bérier, R. Sarkowicz, M. Szpunar, Warszawa
2012, ss. 217–229
14. Święcicka P., Źródła prawa i ich obowiązywanie – współczesność
a prawo rzymskie, FP 4–5 (2011), ss. 65–84
1.2.Literatura obcojęzyczna
15. Bremer F.P., Iurisprudentiae Antihadrianae quae supersunt,
Lipsiae 1901, rist. L’Erma, Roma 1967, t. I–II
16. Bretone M., Diritto e pensiero giuridico romano, Firenze 1976
17. Bretone M., Il giureconsulto e la memoria, w: Questioni di
Giurispridenza Tardo-Repubblicana. Atti di un Seminario Firenze
27–28 Maggio 1983, Milano 1985, s. 1–28 [= Miscellanea: Il
giureconsulto e la memoria, Quaderni di storia 20 (1984), s. 223–
255]
18. Bretone M., Storia del diritto romano12, Roma–Bari 2008
19. Bretone M., Tecniche e ideologie dei giuristi romani2, Napoli
1982
20. Cannata C.A., Histoire de la Jurisprudence Européenne, vol. 1:
La jurisprudence romaine, Torino 1989
21. Schulz F., History of Roman Legal Science2, Oxford 1953
22. Schulz F., Principles of Roman Law, Oxford 1936
23. Senn F., Les origines de la notion de jurisprudence, Paris 1926
24. Święcicka P., Sinusoid of Legal History. Learning from Roman
Law – a fascinating challenge for our (post) modernity, w:
Turning Points and Break Lines. Jahrbuch Junge
Rechtsgeschichte 4, München 2009, s. 454–488
25. The Oxford Handbook of Jurisprudence and Philosophy of Law,
red. J. Coleman, S. Shapiro, Oxford University Press, Oxford
2
2002
26. Viehweg T., Topik und Jurisprudenz. Ein Beitrag zur
rechtswissenschaftlichen Grundlagenforschung, München 1954
27. Vonglis B., La lettre e l’esprit de la loi dans la jurisprudence
classique et la rhétorique, Paris 1968
Lektury dodatkowe:
28. Bretone M., Il giurisconsulto interprete della legge, Labeo 15
(1969) 3, s. 289–310
29. Bretone M., Il tecnica del responsio Serviano, Labeo 16 (1970), s.
7–16 [= Il responso nella scuola di Servio, w: Idem, Tecniche, s.
89–102
30. Coing H., Zur Methodik der republikanischen Jurisprudenz: Zur
Entstehung der grammatisch-logischen Auslegung, w: Studi in
onore di V. Arangio-Ruiz nel XLV anno del suo insegnamento,
vol. 1, Napoli, s. 365–388
31. Dworkin R., Hard Cases, Harvard Law Review 88 (1975), s.
1057–1109
32. Dworkin R., Is There Really No Wright Answer in Hard Cases?,
w: R. Dworkin, A Matter of Principle, ed. 9, Cambridge (Mass.) –
London 2000, s. 119–145
33. Giaro T., Dal soft law moderno al soft law antico, w: Soft law e
hard law nelle società postmoderne, red. A. Somma, Torino 2009,
s. 83–99
34. Giaro T., Das romanistische Induktionsproblem, RJ 10 (1991), s.
369–395
35. Giaro T., De Ponte oder De Monte? Banalitäten in den römischen
Jurisprudenz, Labeo 36 (1990) 2, s. 177–217
36. Giaro T., Die Illusion der Wissenschaftlichkeit, Index 22 (1994), s.
107–134
37. Giaro T., Diritto come prassi. Vicende del discorso
giurisprudenziale, w: Studi in onore di L. Labruna, vol. IV,
Napoli 2007, s. 2233–2261
38. Giaro T., Dogmatische Wahrheit und Zeitlosigkeit in der
römischen Jurisprudenz, BIDR 29 (1987), s. 1–108 (estratto)
39. Giaro T., Geltung und Fortgeltung des römischen Juristenrechts,
ZSS 100 (1994), s. 66–94
40. Giaro T., Kilka żywotów prawa rzymskiego zakończone jego
kodyfikacją, w: Prawo rzymskie a kultura prawna Europy, red. A.
Dębiński, M. Jońca, Lublin 2008, s. 16–27
41. Giaro T., L’argumentation dogmatique et l’argumentation
scientifique, RJ 13 (1994), s. 271–304
42. Giaro T., L’art de comparer les cas, SDHI 40 (1994), s. 507–531
43. Giaro T., Römische Rechtswahrheiten. Ein Gedankenexperiment,
Frankfurt am Main 2007
44. Giaro T., Rzymskie prawdy prawnicze. Eksperyment myślowy, w:
Aurea Praxis Aurea Theoria. Księga Pamiątkowa Ku Czci
Profesora Tadeusza Erecińskiego, t. I, Warszawa 2011, s.
45. Giaro T., Über methodologische Werkmittel der Romanistik, ZSS
105 (1988), s. 181–263
46. Giaro T., w: Brill’s New Pauly, vol. 6, s.v. Interpretatio, szp. 866
47. Gizbert-Studnicki T., Podstawy argumentacji prawniczej, Acta
Universitatis Wratislaviensis–Prawo, 1772 (1995), s. 35-43
48. Jastrzębski R., Wykładnia historyczna we współczesnej
judykaturze, Przegląd Sądowy 1 (2010), s. 91–111
49. Kunkel W., Die Römischen Juristen. Herkunft und soziale
Stellung2 (Vortw. D. Liebs), Köln-Weimar-Wien 2001, s. 38–61
50. Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej i orzecznictwie
sądów polskich, red. W. Wołodkiewicz, J. Krzynówek, Warszawa
2000
3
51. Leksykon współczesnej teorii i filozofii prawa, red. J. Zajadło, CH
Beck, Warszawa 2007
52. Longchamps de Bérier F., Wobec dekodyfikacji: tradycja
romanistyczna i prawo kanoniczne, w: Studia Historycznoprawne.
Tom poświęcony pamięci prof. Edwarda Szymoszka, red. A.
Konieczny, Wrocław 2008, s. 179-188
53. Mantovani D., Iuris scientia e honores. Contributo allo studio dei
fattori sociali nella formazione giurisprudenziale dei romani, w:
Nozione formazione e interpretazione dell diritto dall’età romana
alle esperienze moderne. Ricerche dedicate al Professor F. Gallo,
vol. 1, Napoli 1997, s. 617–680
54. Monateri P.G., Black Gaius. A Quest for the Multicultural Origins
of the `Western Legal Traditions`, Hastings Law Journal 51
(2000), s. 479–555
55. Otto G., Dialektik und Jurisprudenz. Untersuchungen zur
Methode der Glossatoren, Frankfurt am Main 1971
56. Senn F., De la justice et du droit, Paris 1927
57. Silli P., Equità (Storia del Diritto), w: Digesto, vol. 7: Civile,
Torino 1991, s. 3–46 (estratto)
58. Stelmach J., Kodeks argumentacyjny dla prawników, Kraków
2003
59. Święcicka P., Latinitas i greckie humaniora. O sceptycyzmie
Rzymian okresu republikańskiego wobec greckich obyczajów,
myśli naukowej i kultury słowa, w: Ochrona bezpieczeństwa i
porządku publicznego w prawie rzymskim, red. K. Amielańczyk,
A. Dębiński, D. Słapek, Lublin 2010, s. 247–261
60. Święcicka P., Réflexions sur la structure de l’argumentation
juridique basée sur la naturalis ratio s’après les jurists romains,
[w:] Droit naturel et droits de l’homme, Actes des Journées
internationals de la Société d’Histoire du Droit, Grenoble-Vizille,
27–30 mai 2009, éd. M. Mathieu, Grenoble 2011, s. 55–85
61. Sykuna S., Trudne przypadki, w: J. Zajadło (red.), Leksykon
współczesnej teorii i filozofii prawa, Warszawa 2007
62. Szymanek K., K.A. Wieczorek, A.S. Wójcik, Sztuka
argumentacji. Ćwiczenia w badaniu argumentów, Warszawa 2005
63. Talamanca M., Dévéloppements socio-économiques et
jurisprudence romaine à la fin de la République, w: Studi in onore
di C. Sanfilippo, vol. 7, s. 773–791
64. Vander Waerdt P.A., Philosophical Influence on Roman
Jurisprudence? The Case of Stoicism and Natural Law, ANRW
36 (1994), s. 4851–4900
65. Westbrook R., The Early History of Law: A Theoretical Essay,
ZSS 127 (2010), s. 1–20
66. Wojciechowski B., Rozstrzyganie tzw. trudnych przypadków
poprzez odwołanie się do odpowiedzialności moralnej, Studia
prawno-Ekonomiczne 70 (2004), s. 9–26
4