Olimpiada Historyczno-Prawna - Wydział Prawa i Administracji UW

Olimpiada Historyczno-Prawna
1) Do Olimpiady przystąpić może każdy student I roku studiów prawniczych (także
studenci MISH) zainteresowany historią prawa i ustroju.
2) Do wszystkich etapów Olimpiady Uczestnicy przygotowują się samodzielnie.
Pracownicy Instytutu Historii Prawa w tej materii konsultacji udzielać nie będą.
3) Na stronie internetowej Wydziału Prawa i Administracji UW przy ogłoszeniach
Instytutu Historii Prawa znajdują się 3 kazusy, po 1 z każdego przedmiotu (prawo
rzymskie, historia powszechna państwa i prawa, historia państwa i prawa
polskiego). Aby przystąpić do Olimpiady Studentka lub Student winni
samodzielnie rozwiązać wszystkie 3 kazusy. Rozwiązania każdego kazusu wraz z
uzasadnieniem, każde na osobnej kartce (w maszynopisie lub wydruku
komputerowym) o objętości nie przekraczającej 2700 znaków, należy złożyć do
sekretariatu Instytutu Historii Prawa (Collegium Iuridicum I, p. 26) do dnia 27
kwietnia br.
4) do dnia 4 maja br. komisja – złożona z przedstawicieli wszystkich
zakładów/katedr zakwalifikuje 25 % Autorek i Autorów najlepszych rozwiązań do
II etapu Olimpiady i poda je do wiadomości na stronie Instytutu.
W II etapie – który odbędzie się do dnia 11 maja br. – Uczestniczki i Uczestnicy
odpowiadać będą ustnie.
5) Wszyscy Uczestnicy II etapu otrzymają stosowne oceny z obydwu wybranych
przedmiotów (oceny dobre i wyższe zaliczać będą egzamin końcowy z tych
przedmiotów. Oczywiście: pod warunkiem zaliczenia ćwiczeń). Najlepsza dwójka
otrzyma oceny celujące i reprezentować będzie Wydział Prawa i Administracji UW
na Ogólnopolskiej Olimpiadzie Historyczno-Prawnej, która w tym roku odbędzie
się w: Warszawie w dniu 29 maja br.
Historia prawa i ustroju polskiego
Kazus:
1. Szlachcic Andrzej Miszewski postanowił szybko się wzbogacić na handlu zbożem: skupić plony od
okolicznej drobnej szlachty a następnie spławić je do Gdańska i tam sprzedać po dwukrotnie wyższej
cenie. W tym celu zaciągnął pożyczki pod zastaw swojej części wsi Miszewo Górne, leżącej w ziemi
płockiej: 5 lipca 1599 r. pożyczył od opata klasztoru w Czerwińsku 700 złotych; 8 lipca od
warszawskiego Żyda Izmaela 650 złotych, a 10 lipca od pisarza ziemskiego płockiego Pawła
Garwaskiego 750 złotych. Dwaj ostatni od razu wpisali zaciągnięte zobowiązania do miejscowych ksiąg
ziemskich: Izmael – warszawskich, a Paweł Garwaski - płockich. Opat czerwiński uczynił to podczas
swojej wizyty w Płocku tydzień po pożyczce – 12 lipca. Interes jednak się nie powiódł – w czasie
podróży tratwa Miszewskiego wywróciła się i całe zboże utonęło w wodach Wisły. Wierzyciele
postanowili odzyskać swoje pieniądze, lecz okazało się, że zastawiona nieruchomość jest warta tylko
1000 złotych. W jaki sposób wierzyciele zostaną zaspokojeni z nieruchomości? Jaki sąd i na jakiej
podstawie prawnej o tym zdecyduje? Odpowiedź uzasadnij.
Historia powszechna państwa i prawa
Kazus:
Dnia 1 marca 1881 r. członkowie organizacji „Narodna Wola” dokonali zamachu na cesarza Aleksandra
II. Napadu dokonano w Petersburgu, podczas przejazdu Aleksandra wzdłuż Kanału Katarzyny. Pierwszy
granat rzucony przez rosyjskiego studenta nie wyrządził władcy krzywdy. Natomiast drugi, zdetonowany
przez Polaka, zabił zarówno Aleksandra II, jak i samego zamachowca. Władze rosyjskie rozpoczęły
długie i gruntowne śledztwo przeciwko schwytanym organizatorom zamachu.
Określ ,
1. według jakiej kodyfikacji karnej odpowiadali zamachowcy?
2. jakiego rodzaju przestępstwa dopuścili się ?
3. jaką karę orzekł sąd ( wskaż odpowiedni przepis). Jaki to rodzaj kary w świetle przyjętej w
kodeksie klasyfikacji?
4.
według jakich przepisów proceduralnych aresztowani byli sądzeni?
5. jak kara spotkałaby zamachowców, gdyby doszło tylko do usiłowania popełnienia przestępstwa?
Prawo rzymskie
Kazus:
D.46.3.98.8 (Paulus, 15 quaestionum): … pars enim insulae area est, et quidem maxima, cui etiam superficies
cedit…
(Paulus):.. grunt jest częścią kamienicy, i to najważniejszą, taką za którą idzie również to, co jest trwale
związane z jego powierzchnią…
D.7.4.5.2 (Ulpianus, 17 ad Sabinum): Rei mutatione interire usum fructum placet: veluti usus fructus mihi
aedium legatus est, aedes corruerunt vel exustae sunt: sine dubio extinguitur. An et areae? Certissimum est
exustis aedibus nec areae nec caementorum usum fructum deberi. et ita et Iulianus;
(Ulpian): Uznano, że użytkowanie wygasa poprzez zmianę rzeczy: jeśli np. zostało mi zapisane użytkowanie
budynków, które zawaliły się bądź spłonęły: <użytkowanie> bez wątpienia wygasa. Czy także w odniesieniu do
gruntu? Z pewnością po spaleniu budynków nie należy się użytkowanie ani gruntu, ani cementu. I tak twierdzi
Julian.
D.7.1.36 pr. (Africanus, 5 Quaestionum): Qui usum fructum aerae legaverat, insulam ibi aedificavit: ea vivo eo
decidit vel deusta est: usum fructum deberi existimavit. contra autem non idem iuris esse, si insulae usu fructu
legato aerea, deinde insula facta sit. idemque esse, et si scyphorum usus fructus legatus sit, deinde massa facta,
iterum scyphi: licet enim pristina qualitas scyphorum restituta sit, non tamen illos esse, quorum usu fructus
legatus sit.
(Africanus): Ktoś zapisał legatem użytkowanie gruntu, a następnie postawił na nim kamienicę, która zawaliła
się lub spłonęła jeszcze za jego życia: uznał, że użytkowanie się należy. Przeciwnie jednak, jeśli zapisano
użytkowanie kamienicy, która została <rozebrana> do gruntu, a następnie <ponownie> wybudowano <na nim>
kamienicę, wówczas nie obowiązuje to samo prawo. Tak samo, jeśli zapisano użytkowanie kielichów, z których
następnie zrobiono masę, a później znowu kielichy: choć bowiem przywrócono dawną postać kielichów, nie są to
jednak te same kielichy, których użytkowanie zapisano.
1.
Scharakteryzuj krótko instytucję użytkowania.
2.
Załóżmy, że X zapisał Y-kowi użytkowanie kamienicy, i ta zawaliła się jeszcze za życia testatora i
nigdy nie została odbudowana. Czy Y po śmierci X-a może czegokolwiek żądać od jego
spadkobierców?
3.
Jak wyglądałoby rozstrzygnięcie kazusu opisanego w pkt 1, gdyby legat dotyczył własności
gruntu, nie zaś jego użytkowania? Uzasadnij.
4.
Załóżmy, że Y miał zastaw umowny na kamienicy będącej własnością X-a. W czasie trwania
zastawu kamienica zawaliła się i pobudowano na jej miejscu nową. Czy prawo zastawu wygasło?
Uzasadnij.
5.
Jakie są ogólne reguły wygaśnięcia praw rzeczowych?
6.
Czy reguły wygaśnięcia użytkowania są dokładnie takie same? Czy mógłbyś/mogłabyś określić,
jakich sytuacji dotyczy ewentualna różnica?
7.
Jak sądzisz, czy można wytłumaczyć taką różnicę? (porównaj w tym kontekście funkcję
użytkowania z funkcją zastawu).
8.
Jaki jest podstawowy argument, który skłonił Africanus do uznania, że użytkowanie kamienicy
nie należy się legatariuszowi, mimo że kamienica, której dotyczył legat użytkowania, została
odbudowana na tym samym gruncie, jeszcze za życia testatora?
9.
Jak Africanus rozstrzyga kazus, w którym X zapisuje Y-owi użytkowanie gruntu, następnie
buduje na nim kamienicę, która zawala się jeszcze przed śmercią testatora?
10. Czy rozstrzygnięcie byloby inne, gdyby kamienica nadal stała na gruncie, w chwili śmierci
testatora?
Jak wytłumaczysz różnicę między rozstrzygnięciem kazusu opisanego w pkt. 9, a rozwiązaniem poprzedniego (pkt 8), w
którym przedmiotem legatu użytkowania była kamienica, rozebrana i ponownie odbudowana?