Inwazja turystyki - Green Pack Online
Transkrypt
Inwazja turystyki - Green Pack Online
1 Turystyka Inwazja turystyki autorzy: Anna Schindler, Kliment Mindjov MyÊl przewodnia Czas trwania Pora roku Miejsce Materia∏y Przedmioty Cele Metody JeÊli turyÊci nie majà dostatecznej ÊwiadomoÊci ekologicznej oraz odpowiedniego stosunku do przyrody, mogà zniszczyç Êrodowisko, w którym chcà wypoczywaç. Kilka godzin lekcyjnych poza szko∏à, 1 godzina lekcyjna w szkole Pogodny dzieƒ w czasie roku szkolnego, niezale˝nie od pory roku Góry, las, park, klasa Worki foliowe, kartki papieru, aparat fotograficzny, wycinki z gazet i reklam biur turystycznych Geografia, godzina wychowawcza, biologia • UÊwiadomienie uczniom, ˝e turystyka mo˝e szkodziç Êrodowisku. • Nabycie i utrwalenie nawyku chronienia Êrodowiska i sprzàtania po sobie. Wycieczka, obserwacja, dyskusja Wprowadzenie Jednà z najpopularniejszych form sp´dzania wolnego czasu jest turystyka – podró˝owanie i sp´dzanie weekendów oraz wakacji w miejscach uznanych przez wi´kszoÊç ludzi za szczególnie ciekawe i atrakcyjne ze wzgl´dów klimatycznych, krajobrazowych lub kulturalnych. Ruch turystyczny w naszym kraju koncentruje si´ przede wszystkim w kilkudziesi´ciu miejscowoÊciach górskich i nadmorskich oraz w kilku miastach o du˝ym znaczeniu historycznym. Powstajà tam sieci hoteli, domów wypoczynkowych, restauracji, jad∏odajni, Inwazja turystyki 137 1 Turystyka sklepów z pamiàtkami, ca∏a infrastruktura turystyczna. Na terenach nadmorskich i w górach prowadzi to do dewastacji Êrodowiska przyrodniczego w stopniu niejednokrotnie porównywalnym z jego degradacjà obserwowanà na obszarach miejskich. Turystyka masowa wymaga bowiem zwi´kszonej iloÊci energii elektrycznej, wody, produkcji dodatkowych towarów i us∏ug, lotnisk, dróg dojazdowych, parkingów, g´stszej sieci tras turystycznych, czego oczywistym skutkiem jest zwi´kszona emisja zanieczyszczeƒ, ha∏asu, degradacja krajobrazu (zob. Przypadki). Z powodu tych cech turystyk´ masowà okreÊla si´ jako turystyk´ agresywnà, a potocznie u˝ywane okreÊlenia typu „najazd” czy „inwazja hord” turystów odzwierciedlajà atmosfer´ panujàcà w sezonie urlopowym w uznanych za atrakcyjne miejscowoÊciach wypoczynkowych. W takiej sytuacji wydaje si´, ˝e nale˝y podjàç dzia∏ania zmierzajàce do rozproszenia ruchu turystycznego lub do kierowania masowej turystyki na tereny po∏o˝one w bezpiecznym oddaleniu od rejonów szczególnie cennych pod wzgl´dem przyrodniczym. Wykorzystaj dodatkowe informacje z CD-ROM-u, dzia∏ Turystyka. Przebieg zaj´ç Zorganizujcie wypraw´ na wieÊ w okolicy waszej miejscowoÊci. WyjaÊnij, ˝e ludzie potrzebujà wypoczynku na ∏onie natury, sp´dzajà wiele czasu i wydajà du˝o pieni´dzy na podró˝e oraz na odpoczynek. Co wi´cej, turystyka stanowi bardzo wa˝nà ga∏àê przemys∏u i dostarcza Êrodków utrzymania wielu mieszkaƒcom regionów turystycznych. Poka˝ jednak, ˝e t∏umy ludzi i brak Êwiadomego zachowania w stosunku do przyrody szkodzi Êrodowisku. 138 1 åwiczenie 1. • Zerwij êdêb∏o trawy i wyrzuç je, zgnieç i wyrzuç kawa∏ek papieru. Zapytaj uczniów o opini´ – czy te dzia∏ania majà wp∏yw na Êrodowisko. • PoproÊ uczniów, by rozeszli si´ we wszystkich kierunkach na odleg∏oÊç oko∏o 100 metrów i poszukali ró˝nych przyk∏adów zanieczyszczania Êrodowiska. • PoproÊ uczniów, by opisali wyniki swojej pracy. • Zapytaj, kto jest winny powstania tych zanieczyszczeƒ. • PoproÊ uczniów o zaproponowanie ró˝nych sposobów zapobiegania szkodom, jakie powodujà turyÊci. 2 åwiczenie 2. • PoproÊ uczniów, by otworzyli plecaki i powiedzieli innym, co w nich majà. Zapytaj ich, jakich rzeczy nie b´dà potrzebowali po zakoƒczeniu podró˝y i co z nimi zamierzajà zrobiç. • PoproÊ uczniów, by zaobserwowali, jakie Êmieci mo˝na najcz´Êciej zauwa˝yç na wycieczce. Kto je wyrzuci∏? • Zaproponuj uczniom zebranie wszystkich Êmieci, które zauwa˝à po drodze. • Zaproponuj uczniom, by przed powrotem nape∏nili swoje worki Êmieciami pozostawionymi przez turystów, którzy byli w tym miejscu przed nimi. • Zapytaj uczniów, co zrobià z zebranymi Êmieciami, gdzie je wyrzucà. Czy mogliby je wyrzuciç do pojemników przed w∏asnym domem? WyjaÊnij im, ˝e m∏odzi ludzie z innych europejskich krajów cz´sto tak robià. 3 åwiczenie 3. • W czasie wyprawy w teren poleç uczniom, by obserwowali jego stan, stopieƒ zanieczyszczenia. Niech zrobià zdj´cia, narysujà najbardziej uderzajàce przyk∏ady. • Zaproponuj podj´cie dyskusji na temat dokonanych obserwacji i zorganizowanie wystawy, która zostanie zaprezentowana innym. • Przedyskutuj z uczniami pomys∏ wykonania tablic informacyjnych w punktach wyjÊcia na trasy turystyczne i umieszczenia na nich na przyk∏ad informacji o interesujàcych przyrodniczo miejscach, przystankach, sklepach czy restauracjach oraz innych informacji przydatnych turystom. 4 Zaprezentuj uczniom kilka najwa˝niejszych zagro˝eƒ obszarów chronionych, korzystajàc z informacji zamieszczonych poni˝ej. Podejmijcie dyskusj´ na temat mo˝liwych rozwiàzaƒ. Inwazja turystyki 5 1 Turystyka åwiczenie 4. Turystyka masowa, turystyka zagraniczna, agroturystyka. • Na tydzieƒ przed planowanymi zaj´ciami poproÊ uczniów, aby wyszukali w gazetach oferty turystyczne reklamujàce wyjazdy do znanych miejsc wypoczynkowych w kraju i za granicà. • Na lekcji przeanalizujcie zebrane oferty. Zwróçcie uwag´ na to, co jest uznawane w nich za atrakcyjne dla turystów. W jakim stopniu te atrakcje zwiàzane sà z regionem, a w jakim stanowià masowy standard, wyznaczany liczbà gwiazdek, parasoli, basenem? Zwróçcie uwag´ na to, jak ma∏o zró˝nicowane sà te propozycje. • Dokonajcie porównania turystyki masowej z agroturystykà. Mo˝ecie pos∏u˝yç si´ schematem Porównanie turystyki masowej z agroturystykà ze str. 141. • Przeprowadê burz´ mózgów na nast´pujàce tematy: – Jaki wp∏yw na Êrodowisko naturalne ma turystyka masowa, a jaki agroturystyka? – Co nale˝a∏oby zmieniç, aby turystyk´ masowà „ucywilizowaç” tak, by w mniejszym stopniu obcià˝a∏a Êrodowisko? Kontynuacja Podejmijcie dyskusj´ na temat przygotowania gazetki lub broszury z tekstami, fotografiami i rysunkami, które powsta∏y w wyniku zaj´ç. Inwazja turystyki 139 1 Turystyka Przypadki: CZY WIECIE, ˚E... Zagro˝enia obszarów chronionych • Przyroda na obszarach chronionych jest ju˝ obecnie bardzo zagro˝ona wzrastajàcà liczbà odwiedzajàcych, wymogami zwiàzanymi z wypoczynkiem na wolnym powietrzu i rozwojem zaplecza turystycznego. Typowymi tego przyk∏adami sà wielkie hotele na Pojezierzu Mazurskim i w Tatrach. • Szczególnie du˝a liczba odwiedzajàcych przypada na szczyt sezonu (np. do Ojcowa 60% wszystkich odwiedzajàcych przyje˝d˝a w ciàgu 3 miesi´cy letnich). • Wi´kszoÊç odwiedzajàcych tereny chronione to osoby przyje˝d˝ajàce samochodem na jeden dzieƒ. Prowadzi to do problemów z parkowaniem, powstawaniem kilometrowych korków i powoduje zaÊmiecanie danego terenu. • Dzika przyroda przyciàga odwiedzajàcych. Powoduje to zak∏ócenia w ˝yciu dzikich zwierzàt (brak spokojnych ostoi do wychowania m∏odych) i prowadzi do zmniejszenia si´ ich liczby. • Erozja tras turystycznych i niszczenie roÊlinnoÊci powodowane spacerami czy jazdà rowerami górskimi stanowià kolejny powa˝ny problem. Przemys∏ turystyczny – liczby i fakty • Co roku turystyk´ zagranicznà uprawia ponad 500 milionów ludzi, czyli oko∏o 8% ludnoÊci Ziemi. • Prawie 7% ludnoÊci zatrudnione jest w turystyce. • Turystyka wytwarza oko∏o 6% Êwiatowego produktu brutto. Benidormizacja Tym terminem okreÊla si´ „patologicznà komercjalizacj´ spokojnych, ustronnych miejscowoÊci odznaczajàcych si´ wybitnymi walorami krajobrazowymi i klimatycznymi. Nazwa pochodzi od hiszpaƒskiej wioski rybackiej Benidorm w prowincji Alicante nad zatokà Costa Blanca Morza Âródziemnego, którà wymagania masowej turystyki przeobrazi∏y w urbanistyczno-wczasowiskowe monstrum z wysokoÊciowymi hotelami, centrum handlowym, barami, dyskotekami, stoiskami z fast food oraz do absurdu zat∏oczonà pla˝à”. Cytat za: W∏adys∏aw Kopaliƒski, S∏ownik wydarzeƒ i poj´ç XX wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999. 140 Inwazja turystyki Porównanie turystyki masowej z agroturystykà TURYSTYKA MASOWA Turystyka Karta pracy AGROTURYSTYKA Dojazd do miejsca wypoczynku Od kilkuset do kilku tysi´cy kilometrów Przewa˝nie kilkadziesiàt kilometrów Transport samolotem, samochodem, autobusem, pociàgiem Podró˝ samochodem, autobusem, pociàgiem Baza noclegowa Hotele cz´sto klimatyzowane, zakwaterowanie poza obszarem ˝ycia miejscowej ludnoÊci Zakwaterowanie w gospodarstwie rolnym Wy˝ywienie ˚ywnoÊç dowo˝ona do miejsca wypoczynku cz´sto z odleg∏ych regionów Cz´Êç ˝ywnoÊci produkowana na miejscu, bywa ˝e wed∏ug zasad rolnictwa ekologicznego, potrawy regionalne Przestrzeƒ, w której turyÊci si´ poruszajà Przestrzeƒ standaryzowana wed∏ug norm obowiàzujàcych w zabudowie miejskiej Najcenniejsze przyrodniczo obszary niszczone przez infrastruktur´ umo˝liwiajàcà przebywanie du˝ej iloÊci ludzi i uprawiania przez nich sportów powa˝nie naruszajàcych ekosystem (narciarstwo zjazdowe, wodne sporty motorowe) Ârodowisko wiejskie o lokalnym, cz´sto unikatowym charakterze przyrodniczym i kulturowym Formy sp´dzania wolnego czasu Wypoczynek bierny (np. opalanie si´ na pla˝y) albo doÊç ucià˝liwe dla Êrodowiska, zw∏aszcza w masowym wydaniu, sporty (narciarstwo, sporty wodne); cz´sto wzmo˝ona konsumpcja (lokale, dyskoteki) Rekreacja czynna, jazda rowerowa, konna, grzybobranie, zaj´cia gospodarcze Organizator W∏aÊcicielami hoteli i infrastruktury turystycznej sà w przewa˝ajàcej mierze du˝e korporacje. Miejscowa ludnoÊç ma ograniczony udzia∏ w zyskach. Z turystyki masowej utrzymujà si´ równie˝ agencje turystyczne. KorzyÊcià dla lokalnych mieszkaƒców sà miejsca pracy, jednak cz´Êciowo tylko sezonowe. Inwestor i w∏aÊciciel obiektu turystycznego, jakim jest gospodarstwo agroturystyczne, to gospodarz. Nie nast´puje odp∏yw zysków poza Êrodowisko lokalne. Kontakty z ludnoÊcià miejscowà TuryÊci traktowani sà jak klienci TuryÊci traktowani sà jak goÊcie Walory poznawcze Bli˝sze poznanie przyrody i zwyczajów ludnoÊci miejscowej DO LEKCJI Inwazja turystyki 141