euro ekspresem
Transkrypt
euro ekspresem
EURO EKSPRESEM Biuletyn Banku BPH nt. funduszy Unii Europejskiej Wsparcie dla przedsiębiorstw po 2014 r. – Wędka zamiast ryb Według zapowiedzi Komisji Europejskiej w nowej perspektywie finansowej na lata 2014-2020 bezzwrotne dotacje dla MSP mają być, w dużym stopniu, zastąpione zwrotnymi mechanizmami wsparcia. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przewiduje, że nawet 80% funduszy unijnych dla przedsiębiorców może trafić na rynek w postaci instrumentów zwrotnych. W bieżącym wydaniu Biuletynu zamieszczamy krótki komentarz dotyczący przyczyny oraz oczekiwanych rezultatów tych zamierzeń. Pytania do ekspertów dotyczące dotacji na wdrożenie nowej technologii - kredyt technologiczny Bank BPH wspólnie z redakcją dwumiesięcznika Fundusze Europejskie zorganizował 19 maja br. czat w ramach „E-spotkań z Bankiem BPH” na temat znowelizowanych zasad udzielania kredytu technologicznego. Uczestnicy wirtualnego spotkania mogli zadawać pytania ekspertom z firmy konsultingowej ADM Consulting oraz Banku BPH. Zapraszamy do zapoznania się wybranymi pytaniami i odpowiedziami, które przybliżą Państwu ofertę kredytu technologicznego. Nabory wniosków o dotacje na inwestycje dla przedsiębiorstw Ponadto przybliżamy planowane w 2011 r. terminy naborów wniosków o dotacje na inwestycje dla przedsiębiorstw ze środków UE w ramach krajowych i regionalnych programów operacyjnych. Nr 5(62)2011 Spis treści: Wsparcie dla przedsiębiorstw po 2014 r. – Wędka zamiast ryb s. 2 Pytania do ekspertów dotyczące dotacji na wdrożenie nowej technologii - kredyt technologiczny s. 3-9 Nabory wniosków o dotacje na inwestycje dla przedsiębiorstw w ramach krajowych programów operacyjnych w 2011 r. s. 10 Nabory wniosków o dotacje na inwestycje dla przedsiębiorstw w ramach regionalnych programów operacyjnych w 2011 r. s. 11 Kontakt: Magdalena Typa tel. (22) 531 8611 Elżbieta Kolasińska tel. (22) 531 8718 Wsparcie dla przedsiębiorstw po 2014 r. – Wędka zamiast ryb Jest już niemal pewne, że Komisja Europejska w nowej perspektywie finansowej, po 2013 r., zmieni sposób wydawania funduszy unijnych przeznaczonych na wsparcie dla firm. tylko tam, gdzie rynek nie funkcjonuje. Wszędzie tam, gdzie rynek działa, lepszą formą wsparcia są instrumenty zwrotne. Bezzwrotny charakter środków pomocowych powoduje, że wspierane są projekty, które zostałaby zrealizowane bez wsparcia publicznego. Bezzwrotne dotacje dla przedsiębiorstw mają w dużym stopniu być zastąpione niskooprocentowanymi pożyczkami i poręczeniami kredytowymi. Swego czasu Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zapowiedziało, że nawet 80% środków przeznaczonych na rozwój przedsiębiorczości w Polsce, dostępne będzie w formie instrumentów inżynierii finansowej. Oczekiwane rezultaty Przyczyny zmiany W obowiązującym dziś systemie pomocowym w zasadzie nie sprawdza się wartości dodanej dla gospodarki projektów, które otrzymują wsparcie. Wśród beneficjentów programów, wspierających innowacyjną działalność znaleźć można innowacyjne sklepy spożywcze, bary, restauracje, domy weselne, fitness kluby, stacje benzynowe, hobbystyczne portale internetowe. Wartość dodana takich projektów nie wykracza poza rynek lokalny przez co nie przekładają się one na przyspieszenie tempa rozwoju gospodarki regionu i kraju. Brak jednoznacznego określenia sposobu oceny innowacyjności przełożył się na zbyt niskie zaangażowanie środków na rzeczywiście innowacyjne projekty. Dzisiaj funkcjonuje kilka odmiennych definicji oraz sposobów oceny tego terminu. Konieczne jest stworzenie wspólnej definicji dla wszystkich działań, w których innowacyjność, wykraczająca poza rynek lokalny powinna być jednym z kryteriów oceny projektów. Brak jednolitej definicji doprowadził do tego, że na liście dofinansowanych wynalazków znalazły się takie, które ograniczają się do wyprodukowania kostki brukowej w nowym kształcie czy ciasta drożdżowego w krótszym czasie. Ponadto dotacje bezzwrotne to instrument, który zawsze prowadzi do zaburzenia procesów rynkowych, więc powinien się pojawiać Zastąpienie dotacji, zwrotnymi instrumentami wsparcia powinno przyczynić się do zwiększenia efektywności wykorzystania środków publicznych. Pula pieniędzy w funduszach unijnych będzie mogła być zwielokrotniona dzięki temu, że będą to środki zwrotne. Najlepsze przedsiębiorstwa wypracują wysokie zwroty, z których kolejne projekty będą mogły być sfinansowane. Zmiana systemu stwarza szanse na dofinansowanie takich projektów, które są ekonomicznie uzasadnione i gwarantują, iż przyznane środki zostaną nie tylko zwrócone ale również pomnożone. Wynika to z faktu, że w przyznawaniu unijnych pożyczek i poręczeń uczestniczyć mają – także kapitałowo – pośrednicy finansowi i banki, a więc instytucje posiadające know-how nt. oceny projektów inwestycyjnych. Z założeń KE wynika, że jedno publiczne euro zaangażowane w instrumenty inżynierii finansowej może wygenerować 20 i więcej euro wartości dokonanych inwestycji. Instrumenty poręczeniowe oraz pożyczkowe zapewniają ciągły dostęp do finansowania. Dzięki wprowadzeniu ich na rynek nie dochodziłoby do sytuacji, w której w krótkim odstępie czasu mamy do czynienia ze spiętrzeniem na rynku dużej ilości dotacji unijnych dla przedsiębiorców, jak to miało miejsce w ostatnich dwóch latach, kiedy z obawy przed negatywnymi skutkami kryzysu ekonomicznego, instytucje wdrażające zdecydowały o rozdysponowaniu większości środków publicznych przeznaczonych na wsparcie firm. (mt) Pytania do ekspertów dotyczące dotacji na wdrożenie nowej technologii - kredyt technologiczny Termin e-spotkania: 19 maja 2011 r. Eksperci: Magdalena Typa (MT), Bank BPH Elżbieta Kolasińska (EK), Bank BPH, Adrian Skrocki (AS), ADM Consulting. Pyt.: Jaka jest szansa na pozytywną ocenę zdolności kredytowej przez Bank w przypadku nowej spółki z o.o. (start-up), która od niedawna działa w Parku Technologicznym i została powołana celem przetestowania i komercjalizacji własnego patentu na wynalazek przyznany w zeszłym roku. Koszty kwalifikowane to 6,5 mln zł. Wynalazek ten to rewolucja na rynku budowlanym. MT: W przypadku kredytu technologicznego dopuszczamy finansowanie start-upów, pod warunkiem wniesienia wkładu własnego w wysokości 30% kosztów inwestycji, ustanowienia zabezpieczenia na przedmiocie inwestycji oraz w formie poręczenia BGK lub innego funduszu poręczeniowego. Pyt.: Na co może być przeznaczony taki kredyt? EK: Kredyt technologiczny może być przeznaczony na realizację nowej inwestycji technologicznej i uruchomienie w wyniku jej wdrożenia nowych lub ulepszonych towarów, procesów bądź usług. Nie ma ograniczeń co do rodzaju nowej technologii. Dofinansowanie mogą otrzymać podmioty z różnych branż poza podmiotami z rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa, rybołówstwa, wytwarzanie produktów mające imitować lub zastępować mleko i przetwory mleczne, włókien syntetycznych, górnictwa węgla, hutnictwa żelaza i stali oraz budownictwa okrętowego. Pyt.: Kiedy możemy spodziewać się aktualnej dokumentacji oraz wznowienia naboru wniosków? AS: W okolicach 2 czerwca należy spodziewać się aktualnych dokumentów i ogłoszenia konkursu. Pyt.: Mam pytanie dot. kwalifikowalności inwestycji do objęcia premią technologiczną. Efektem inwestycji technologicznej ma być produkcja biogazu (produkt będzie zasadniczo ulepszony). Czy taka inwestycja może być objęta kredytem technologicznym 4.3 POIG? AS: Co do zasady tak. Jeżeli udowodnimy wdrożenie nowej technologii (nie starszej niż 5 lat) a produkt finalny będzie ulepszony (znacząco) to nie widzę przeciwwskazań. Natomiast aby odpowiedzieć jednoznacznie potrzebne byłyby dodatkowe informacje uszczegóławiające. Pyt.: Czy podstawą do ubiegania się o KT jest posiadanie opracowania naukowego dla technologii, którą chcemy wdrożyć? AS: Tak. Jest to jedna z możliwości, tylko ważne aby opracowanie to zostało sporządzone w formie pracy badawczo-rozwojowej. EURO EKSPRESEM Pyt.: Czy jest szansa, że duży przedsiębiorca będzie mógł korzystać z tego wsparcia? Czy można przeznaczyć kredyt technologiczny na budowę czy tylko na rozbudowę? AS: Na dzień dzisiejszy regulamin nie przewiduje udziału firm z sektora tzw. „dużych firm” w konkursie. Odpowiadając na pytanie nr 2 – Tak, w ramach nowego konkursu będzie istniała możliwość dofinansowania budowy nieruchomości (jako koszt robót i materiałów budowlanych). Pyt.: Czy pojawiały się jakieś konkretne w zakresie terminu rozpoczęcia naboru? informacje MT: Tak - przewidywany termin ogłoszenia konkursu to 1 czerwca, a rozpoczęcie naboru wniosków 20 czerwca br. Pyt.: Nowa technologia jest w trakcie opracowywania. Wiem na pewno, że jednym z elementów służących jej wdrożeniu będzie budowa budynku, gdzie ta technologia będzie umieszczona i wykorzystywana. a) Czy na tym etapie mogę już przygotowywać dokumentację projektową pod budowę (badania geologiczne gruntu, zlecenie opracowania kosztorysu budowlanego, projektu budowlanego)? b) Czy te koszty będą mogły być potem refundowane w ramach projektu jako koszty przygotowawcze? c) Od kiedy można ponosić koszty przygotowawcze? d) Czy są ograniczenia kwotowe lub procentowe dotyczące wartości budowy w stosunku do wartości całego projektu? MT: a) tak, ale wówczas poniesione wydatki nie będą stanowiły kosztów kwalifikowanych; do objęcia wsparciem kwalifikują się tylko wydatki poniesione po złożeniu wniosku o premię do BGK; b) kwalifikowane mogą być tylko usługi doradcze niezbędne do realizacji inwestycji; w przypadku gdy planujecie Państwo zakup usług doradczych, BGK sugeruje każdorazowo na etapie przygotowania projektu weryfikować czy dane usługi faktycznie mogą stanowić koszt kwalifikowalny; c) koszty przygotowawcze mogą być ponoszone po rozpoczęciu okresu kwalifikowalności; czyli po dniu złożenia wniosku o premię do BGK; d) jedyne ograniczenie dotyczy zakupu gruntu; kwalifikowany koszt zakupu gruntu nie może przekroczyć 10% kosztów kwalifikowanych Pyt.: Czy w ramach kredytu technologicznego może być zakupiony środek trwały w postaci samochodu dostawczego, który będzie jednym z elementów wdrożenia nowej technologii? Czy są jakieś ograniczenia kwotowe lub procentowe? Nadmieniam, że firma nie jest firmą z sektora transportu i nie świadczy żadnych usług transportowych. AS: Jeżeli proces świadczenia usługi wymaga bezwzględnie zakupu środka transportu i będzie to wynikało z pracy badawczej bądź opracowań technologicznych to przy dobrym uzasadnieniu będziemy mogli go dofinansować. 3 Pyt.: Pytanie dot. wkładu własnego - środków gwarantowanych przez Wnioskodawcę. Czy kredyt udzielony ze środków Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (w ramach programu POLSEF - Program finansowania rozwoju energii zrównoważonej w Polsce) może stanowić „środki gwarantowane przez Wnioskodawcę” w ramach 4.3. POIG Kredyt technologiczny? MT: W mojej ocenie tak. Zgodnie z zasadami kredytu technologicznego, wkład własny powinien pochodzić ze środków innych niż publiczne. Tymczasem zgodnie z interpretacją EBOiR środki przeznaczone na pożyczkę globalną w ramach Polseff dla Banków nie są środkami publicznymi w rozumieniu art. 107 TWE. Ale na wszelki wypadek sugerowałabym skierowanie bezpośrednio pytania do BGK i EBOiR. Pyt.: Czy ze względu na specyfikę projektu instytucja badawcza opracowująca nową technologię może być jednocześnie podmiotem zaangażowanym w jego wdrażanie (jako wykonawca)? Jak można to uzasadnić aby nie było problemów z rozliczeniem projektu? I czy w takiej sytuacji ta instytucja może wydać opinię po wdrożeniu nowej technologii? Oczywiście zakładam tu pełną procedurę przetargową, ale z analizy rynku wynika, że będzie problem z innymi dostawcami. AS: Co do zasady jednostka badawcza tworząca opracowanie (prace B+R) może uczestniczyć w ich wdrażaniu podczas inwestycji. Uzasadnienie należy oprzeć właśnie na specyfice projektu. Instytucja ta nie będzie jednak mogła zaopiniować technologii po wdrożeniu, gdyż nie będzie w tym wypadku instytucją bezstronną (a deklaracja bezstronności jest obowiązkowa). Pyt.: Czy istnieje możliwość takiego finansowania projektu, aby każdy zakup był płacony w proporcjach 25% wkład własny i 75% kredyt bankowy? Chodzi mi tu o możliwość uzyskania maksymalnej wartości premii technologicznej, gdyż w sytuacji, gdy najpierw jest wykorzystywany mój wkład własny a dopiero następnie kredyt, każda oszczędność uzyskana na etapie realizacji projektu powoduje zmniejszenie wysokości premii technologicznej i zwiększenie procentowego udziału środków własnych w finansowaniu projektu. MT: Tak, na etapie ubiegania się o kredyt można zawnioskować o proporcjonalne wnoszenie wkładu własnego. Jest to kwestia uzgodnień z bankiem finansującym projekt. Pyt.: Jak oceniana jest zdolność kredytowa starających się o kredyt technologiczny firm? MT: O ocenie zdolności kredytowej decyduje wiele czynników: bieżąca sytuacja ekonomiczna, zdolność do spłaty zadłużenia oraz przedstawione zabezpieczenia. Z uwagi na to, że dotacja w formie premii jest wypłacana jednorazowo po zakończeniu inwestycji, w trakcie oceny zdolności kredytowej nadajemy cesji z umowy o przyznaniu premii wagę ekonomiczną na potrzeby zabezpieczenia. W praktyce dla firm o dobrym standingu finansowym, premia może być jedynym zabezpieczeniem kredytu. EURO EKSPRESEM Pyt.: Czy do kredytu niezbędna jest opinia o innowacyjności? 2. Z kim się rozlicza premię z Bankiem czy z PARP? EK: Ad. 1. Do zaciągnięcia samego kredytu technologicznego nie jest wymagana opinia o nowej technologii. Jest to dokument wymagany jako jeden z załączników do wniosku o dofinansowanie, który przedsiębiorca składa razem z wnioskiem o kredyt technologiczny w banku kredytującym. Ad. 2. Premia jest rozliczana i wypłacana przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Jednak z uwagi na fakt, że zarówno cała dokumentacja jak i korespondencja odbywa się za pośrednictwem banku kredytującego, wniosek o wypłatę premii jest również składany za pośrednictwem banku kredytującego projekt. Premia jest wypłacana przez BGK bezpośrednio na rachunek spłaty kredytu, ponieważ może być przeznaczona jedynie na częściową spłatę kapitału kredytu technologicznego. Pyt.: Czy można oprogramowania? przeznaczyć kredyt na zakup licencji EK: Katalog kosztów kwalifikowanych dla kredytu technologicznego przewiduje możliwość zakupu wartości niematerialnych i prawnych, a więc tym samym sfinansowania zakupu licencji oprogramowania. Pyt.: Czy nowa technologia nie powinna być starsza niż 5 lat w skali ogólnopolskiej czy światowej? AS: Technologia musi być stosowana na świecie krócej niż 5 lat. Pyt.: Współwłaściciele spółki jawnej samodzielnie opracowali nowy sposób jednego z etapów procesu technologicznego - knowhow. Chcieliby wdrożyć własne know-how z pomocą kredytu technologicznego. W jaki sposób ująć w ewidencji wartości niematerialnych i prawnych (jeden z warunków rozliczenia kredytu technologicznego) własne know-how? MT: Z informacji udostępnionych na dzień dzisiejszy przez BGK, nieopatentowana wiedza techniczna jest jedną z akceptowalnych form nowej technologii; przy czym musi mieć ona postać know- how wiedzy technicznej; w najbliższych dniach BGK opublikuje szczegółowe wytyczne w jaki sposób udokumentować know-how; niezależnie od tego zgodnie z zasadami rachunkowości wycena wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych powinna być dokonana w oparciu o cenę, za którą ją nabyto lub koszt, po jakim została wytworzona. Dalsza wycena odbywa się wg wartości początkowej pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe oraz ewentualne odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Proponuję jednak zaczekać na szczegółowe wytyczne BGK w jaki sposób know-how powinno być ewidencjonowane i czy powinno być ujęte w aktywach firmy. Pyt.: A jeżeli technologia, którą zamierzamy wprowadzić jest nowa i brak jest opracowań naukowych na ten temat, to jakie są inne możliwości udokumentowania jej nowatorstwa? Czy wtedy jest szansa na przyznanie kredytu? AS: Jeżeli nie ma gotowych opracowań, to w takim wypadku powinniśmy zlecić jednostce B+R przeprowadzenie badań nad technologią. Wyniki tych badań, czyli również specyfikacja 4 techniczna będzie następnie poddana opinii ekspertów pod kątem ustalenia stopnia nowości technologicznej. Jeżeli przeprowadzimy prace projektowe w ten sposób, to szansa na uzyskanie kredytu technologicznego jest realna. Pyt.: Czy można przeznaczyć kredyt na budowę centrum hostingowego, z którego świadczone byłyby usługi dostarczania oprogramowania w trybie SaaS jako usługa? AS: Z mojego doświadczenia wynika, iż świadczenie usług w modelu SaaS jest znane dłużej niż 5 lat, tak więc może być problem z uzyskaniem opinii o nowej technologii, co jest obowiązkowe. Co do kosztów inwestycji, to jeżeli uda się udowodnić nowość technologiczną naszej usługi to budowa centrum hostingowego jako niezbędnego elementu procesu świadczenia usług mogłaby zostać dofinansowana. Pyt.: Czy kredyt technologiczny można przeznaczyć na działania związane z logistyką? (np. wyposażenie magazynów w nowoczesne linie produkcyjne?) AS: O ile proces logistyki będzie procesem stanowiącym nową technologię stosowaną krócej niż 5 lat, a jego wdrożenie wpłynie bezpośrednio na produkt końcowy (znacząca modyfikacja lub wprowadzenie nowego), to teoretycznie może być podstawą do wniosku o kredyt technologiczny (z zastrzeżeniem spełnienia pozostałych kryteriów). Pyt.: Witam, prowadzę małe przedsiębiorstwo. Jakie dokumenty trzeba przygotować, żeby ubiegać się o kredyt technologiczny? Jaki jest wymagany wkład własny? EK: Przedsiębiorca planujący ubiegać się o kredyt technologiczny musi złożyć w banku komercyjnym dwa wnioski: wnioski o kredyt technologiczny, a więc wniosek o kredyt inwestycyjny wg wzorów i załączników wymaganych przez bank kredytujący oraz wniosek o dofinansowanie wraz z wymaganymi załącznikami (m.in. biznes plan, opinia o nowej technologii, oświadczenie MSP) - jest to dokumentacja wymagana przez BGK i dostępna jest również na stronie internetowej BGK. Link do strony BGK z wzorami dokumentów obowiązujących w poprzednim konkursie http://www.bgk.com.pl/dokumentacja-konkursowa-obowiazujacaod-1-pazdziernika-2010. Kredyt technologiczny może być zaciągnięty na maksymalnie 75% wartości kosztów kwalifikowanych, zatem wymagany minimalny wkład własny do kredytu technologicznego to 25% wartości tych kosztów. Wkład własny może być sfinansowany np. innym kredytem inwestycyjnym. Przy czym należy rozróżnić wkład własny na potrzeby kredytu technologicznego wymagany zapisami ustawowymi a wkład własny wymagany od kredytobiorcy przez bank. Bank BPH oferuje możliwość sfinansowania do 90% wartości inwestycji, z czego 75% to kredyt technologiczny a 15% standardowy kredyt inwestycyjny. Pyt.: Chciałabym się dowiedzieć jakie działania gospodarki wyłączone są z kredytu technologicznego? AS: Pierwotna produkcja rolna, oraz sektory wrażliwe (m.in. górnictwo węgla, hutnictwo żelaza i stali, budownictwo okrętowe itp.). Pyt.: Czy mając rachunek w BGK możemy składać wniosek bezpośrednio przez BGK czy musi być to inny bank komercyjny? EK: Nabór wniosków o dofinansowanie jak i o kredyt technologiczny jest prowadzony jedynie przez banki komercyjne współpracujące z BGK w zakresie wdrażania kredytu technologicznego. W związku z tym wnioski muszą być składane w bankach komercyjnych. Pyt.: Czy kredyt technologiczny to usługa typowo bankowa, czy powiązana jest w jakiś sposób z funduszami unijnymi? AS: Jest to połączenie komercyjnego kredytu inwestycyjnego udzielanego przez banki prywatne (posiadające podpisaną umowę z BGK) i dotacji unijnej. Kredyt udzielany jest ze środków prywatnych banku a dotacja w formie premii spłacającej część naszego kredytu pochodzi ze źródeł UE. Pyt.: 1.Czy wystarczy do złożonej dokumentacji dołączyć jedną opinię o innowacyjności? 2.Czy jeśli innowacyjna technologia będzie zastosowana do świadczenia usługi już istniejącej to będzie to podstawa do przyznania kredytu? AS: 1. Tak. Do dokumentacji aplikacyjnej dołączamy 1 opinię o nowej technologii. 2. Jeżeli zastosowanie nowej technologii znacząco zmodyfikuje naszą dotychczasową usługę to jest to podstawa do aplikacji o kredyt technologiczny. Pyt.: Kredyt jest udzielany na wdrożenie technologii stosowanych nie dłużej niż 5 lat. W jaki sposób określa się ten czas? Czy jest to okres od wprowadzenia patentu? Czy może czas od pierwszego pojawienia się technologii w danym kraju? AS: Okres stosowania technologii na świecie określają jednostki badawczo-rozwojowe (wymienione w ustawie o finansowaniu nauki). Liczy się okres zastosowania technologii na świecie a nie jej opatentowania. Pyt.: Czy w ramach w/w działania można ubiegać się o zakup maszyny do produkcji nowych materiałów budowlanych? Do kogo mogę się zwrócić o konsultację, pomoc w przygotowaniu wniosku? AS: Jeżeli produkcja nowych materiałów odbywać się będzie w oparciu o nową technologię nie stosowaną dłużej niż 5 lat na świecie, a beneficjent posiada prawo do tej technologii w postaci pracy badawczo-rozwojowej bądź prawa własności przemysłowej lub nieopatentowanej wiedzy technicznej to tak. Oczywiście o ile produkt końcowy będzie nowy bądź zmodyfikowany. Jeżeli chodzi o konsultacje bądź pomoc w przygotowaniu wniosków to zapraszam do kontaktu bezpośredniego z naszą firmą bądź Bankiem Gospodarstwa Krajowego lub bankami udzielającymi kredyt technologiczny. Pyt.: Czy w takim razie KT może być przeznaczony na zakup usług związanych z realizacją projektu ulepszania własnego rozwiązania EURO EKSPRESEM 5 bez zakupu licencji obcych? Dotyczy to rozwoju usług związanych z oprogramowaniem. MT: Kredyt technologiczny może być przeznaczony na realizację inwestycji technologicznej. Inwestycja technologiczna powinna dotyczyć wdrożenia nowej technologii. Nowa technologia z kolei powinna mieć postać prawa własności przemysłowej lub usługi badawczo-rozwojowej lub nieopatentowanej wiedzy technicznej w formie know-how technicznego. Ponadto nowa technologia powinna umożliwiać wytwarzanie nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów i usług i nie jest stosowana na świecie dłużej niż 5 lat. Zatem zakup usług doradczych związanych z realizacją projektu inwestycyjnego jest możliwy i może stanowić koszt kwalifikowalny o ile są one niezbędne dla realizacji inwestycji technologicznej. Z przytoczonej definicji wynika, że projekt polegający tylko i wyłącznie na zakupie usług doradczych nie spełnia kryteriów dostępu. Pyt.: Prowadzę firmę produkującą okna - chcę wdrożyć nową technologię montażu słupków okiennych, która jest obecnie zgłoszona w Urzędu Patentowym. Jeżeli uzyskam opinię od uczelni dotyczącą tej technologii to moja firma będzie mogła startować w tym działaniu? Przedmiotem inwestycji miałby wtedy być zakup maszyn, które trudno uznać za super innowacyjne, ale ich zakup jest niezbędny, żeby wdrożyć ten nowy pomysł. AS: Maszyny nie muszą być innowacyjne aby starać się o kredyt technologiczny. W przypadku tego programu liczy się technologia, czyli proces, sposób produkcji. Jeżeli firma opracowała własną technologię i zgłosiła ją w UP, to myślę że będzie istniała możliwość aplikacji o kredyt technologiczny - z zastrzeżeniem przygotowania odpowiednich dokumentów oraz stosownej opinii. Pyt.: Czy jest możliwość zakupu licencji oprogramowania, które będzie łącznie z naszą aplikacją udostępniane w trybie SaaS z naszego centrum hostingowego, czyli chciałabym uzyskać kredyt na zakup licencji, rozwój oprogramowania własnego i budowę centrum hostingowego. Czy to byłoby możliwe? AS: Jako koszt kwalifikowany tak. Jeżeli oprogramowanie zakupione zostanie w formie wartości niematerialnych i prawnych będzie amortyzowane zgodnie z przepisami, to może zostać uznane za koszt kwalifikowany (o ile jest niezbędny do wdrożenia nowej technologii). Pyt.: Czy jako przedsiębiorca mogę liczyć, że bank pomoże mi przejść przez procedurę aplikacyjną? Nie mam o niej pojęcia. MT: Tak - cała procedura aplikacyjna związana z wnioskiem o premię odbywa się za pośrednictwem banku kredytującego. Pyt.: Czy nowe produkty powinny być nowe w skali rynku czy przedsiębiorstwa? A jeśli w skali rynku to jak jest on definiowany, tj. jako rynek krajowy, światowy czy rynek na który będą one kierowane? MT: Definicja nowej technologii nie odnosi się do skali i wymiaru innowacyjności nowozaoferowanego produktu. Jedynie technologia EURO EKSPRESEM nie powinna być stosowana na świecie dłużej niż 5 lat. Zatem produkt będący efektem wdrożenia inwestycji technologicznej może być nowy jedynie w skali przedsiębiorstwa, ale technologia służąca jego wyprodukowaniu powinna być nowa w skali świata o okresie stosowania krótszym niż 5 lat. Pyt.: W ramach POIG 1.4-4.1 wdrożyliśmy innowacyjną technologię produkcji urządzeń w branży wodno - kanalizacyjnej. W ramach realizacji projektu zakupiliśmy środki trwałe w postaci maszyn i urządzeń. Linia produkcyjna i montażowa została umieszczona w hali firmy. Hala wymaga jednak przystosowania do produkcji, m. in. potrzebny jest zakup urządzeń do ogrzewania hali. Czy w ramach KT możemy sfinansować koszty adaptacji hali? Dodam, że wdrożenie urządzeń nastąpiło w roku 2011 i rozwiązanie jest nowością na rynku. AS: Nie istnieje możliwość zmodernizowania hali w ramach kredytu technologicznego bez wprowadzenia nowej technologii. Z postu wynika, iż technologia jest już wdrożona i dofinansowana tak więc modernizacja hali nie będzie stanowić inwestycji technologicznej czyli nie spełnia tzw. kryterium wejścia. Pyt.: Ile wynosi budżet kredytu technologicznego? EK: Kwota budżetu przeznaczonego na kredyt technologiczny na lata 2007-2013 wynosi 336 mln euro. Kwota budżetu przeznaczona na najbliższy konkurs, który będzie ogłoszony 1 czerwca br. to ok. 300 mln zł. Pyt.: Jaka jest maksymalna wartość kredytu dla MSP i jaki procent premii (dotacji)? EK: Zapisy Ustawy nie określają maksymalnej wartości kredytu technologicznego. Jedynym ograniczeniem co do wysokości kredytu jest zakaz finansowania dużych projektów, czyli takich których wartość przekracza równowartość 50 mln euro. Są natomiast ograniczenia wysokości kwoty premii technologicznej, która nie może być wyższa niż 4 mln zł. Poziom dofinansowania jest zgodny z mapą pomocy publicznej i może wynieść w zależności od wielkości przedsiębiorstwa i lokalizacji inwestycji od 40% do 70% całkowitych kosztów kwalifikowanych. Pyt.: Czy będzie szczegółowy zakres Biznes Planu, którego trzeba będzie się kurczowo trzymać? EK: BGK nie wymaga szczegółowego formularza biznes planu, jednak opracował wytyczne co taki dokument powinien zawierać. Wytyczne te są zawarte w instrukcji wypełniania wniosku o dofinansowanie (V. 7 Wytyczne do sporządzenia biznes planu inwestycji technologicznej), dostępnej na stronie BGK http://www.bgk.com.pl/dokumentacja-konkursowa-obowiazujacaod-1-pazdziernika-2010. Pyt.: Słyszałem, że przy kredycie technologicznym najpierw trzeba zaciągnąć kredyt a potem dostaje się częściowy zwrot inwestycji. Na jakich zasadach dostaje się zwrot, czy każdy z przedsiębiorców, który zaciągnął kredyt technologiczny ma szansę na zwrot? 6 AS: Tak. otrzymuje Pan kredyt technologiczny (inwestycyjny) a następnie premię technologiczną (spłatę części kapitału kredytu). Każdy z przedsiębiorców, którzy aplikowali o kredyt technologiczny i otrzymali promesę przyznania premii (BGK wydaje takie promesy przed uruchomieniem kredytu) w przypadku, gdy zrealizuje inwestycję zgodnie z zapisami wniosku o dofinansowanie oraz umowy o dofinansowanie otrzyma ustaloną w umowie premię. Ważne jest aby spełnić wszystkie zapisy dokumentacji i oczywiście wdrożyć nową technologię, która przekłada się na produkt końcowy. Pyt.: Czy banki współpracujące w zakresie kredytu posiadają bezpłatną usługę doradztwa, dzięki której przedsiębiorca będzie mógł zweryfikować swój wniosek? (chodzi o odpowiedź czy w praktyce ma szansę na otrzymanie kredytu, czy też nie). MT: Tak zapraszam [email protected]. do bezpośredniego kontaktu Pyt.: Jeżeli wielkość premii technologicznej po wejściu w życie nowelizacji daje możliwość refinansowania do 70% kosztów kwalifikowanych inwestycji technologicznej, to przy założeniu, że nie pojawią się koszty niekwalifikowane minimalny wkład własny beneficjenta wynosi nie 25 %, a 30 %? W nowym konkursie prawdopodobnie pojawi się już wzór formularza biznesplanu do wypełnienia, który będzie obowiązywał wszystkich wnioskodawców. Pyt.: Jakie informacje powinien zawierać biznesplan inwestycji technologicznej? AS: Biznes plan zawiera informacje o beneficjencie oraz projekcie planowanym do realizacji. Jest swojego rodzaju uzupełnieniem i rozszerzeniem wniosku o dofinansowanie. W biznesplanie opisujemy również plan marketingowy przedsięwzięcia oraz przedstawiamy analizę finansową oraz analizę opłacalności. Pyt.: Czy odsetki od kredytu technologiczne, które nie podlegają umorzeniu mogą być spłacane po 31 grudnia 2015? MT: Tak - premia jest przeznaczona tylko i wyłącznie na spłatę kapitału kredytu technologicznego. Odsetki w całości są spłacane ze środków własnych przedsiębiorcy i mogą być spłacane po 2015 r. zgodnie z indywidualnie ustalonym harmonogramem spłaty kredytu. Pyt.: Czy istnieje gdzieś kompendium wiedzy o tej formie dotacji? Przyznam, że brakuje mi jakiegoś biuletynu, broszury, która opisuje generalne zasady korzystania z niego. AS: Należy zadać pytanie o jakim wkładzie własnym mówimy. Czy wkład własny odnosimy do kredytu czy do projektu? Jeżeli mowa o wkładzie własnym do kredytu, to nie może on być mniejszy niż 25% - bank może sfinansować maksymalnie 75% inwestycji technologicznej. MT: Zapraszam do odwiedzenia naszej strony poświęconej kredytowi technologicznemu http://www.bph.pl/pl/przydatne_informacje/ue/oferta_banku/kredyt _technolog/kredyt_technolog oraz bezpośredniego kontaktu po czacie pod adresem [email protected] - prześlę Pani kompendium wiedzy o kredycie technologicznym. Pyt.: Czy jest jakaś różnica między kredytem technologicznym a premią? Czy wszyscy przedsiębiorcy, którzy otrzymają kredyt technologiczny, otrzymają też zwrot w postaci premii? Pyt.: Czy procedura udzielenia kredytu bankowego na sfinansowanie inwestycji w ramach premii technologicznej jest standardowa? MT: Kredyt technologiczny jest udzielany przez bank komercyjny współpracujący z BGK, natomiast premia technologiczna jest przyznawana przez BGK. Warunkiem podpisania umowy kredytu technologicznego jest przyznanie przez BGK promesy premii technologicznej. Z kolei warunkiem podpisania umowy o przyznaniu premii technologicznej jest podpisanie umowy kredytu technologicznego. W skrajnych sytuacjach może się tak zdarzyć, że pomimo udzielenie kredytu technologicznego i podpisania umowy o przyznaniu premii, BGK odmówi wypłaty premii. Stanie się to wtedy gdy inwestycja zostanie zrealizowana niezgodnie z postanowieniami umowy dotacji np.: beneficjent poniesie nieprzewidziane w umowie lub terminie innym niż zakładany w umowie okres realizacji projektu. W praktyce taka sytuacja nie powinna się zdarzyć, dlatego, że Bank komercyjny na etapie realizacji inwestycji monitoruje czy kredyt jest przeznaczony na finansowanie wydatków zgodnie z zakładanym planem. MT: Nie jest standardowa, a wynika to z umowy jaką podpisaliśmy z BGK. W pierwszym etapie Wnioskodawca składa wniosek o udzielenie kredytu technologicznego oraz wniosek o udzielenie premii technologicznej do banku komercyjnego. Następnie jako Bank komercyjny weryfikujemy wniosek pod względem formalnym, oceniamy zdolność kredytową i przyznajemy promesę kredytu technologicznego lub podpisujemy umowę kredytu. Następnie w imieniu wnioskodawcy przekazujemy kompletny wniosek o premię wraz z promesą kredytu technologicznego do BGK. BGK ocenia wniosek formalnie i merytorycznie i ewentualnie za pośrednictwem Banku BPH, wzywa wnioskodawcę do usunięcia nieprawidłowości. BGK rozpatruje zgodność wniosku o przyznanie premii technologicznej z przepisami ustawy i jeśli wszystko jest prawidłowo przyznaje promesę premii technologicznej najpóźniej do końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym został złożony kompletny wniosek o premię. Wówczas Bank BPH podpisuje umowę kredytu technologicznego i przesyła kopię umowy kredytu technologicznego do BGK. Następnie BGK zawiera umowę wypłatę premii technologicznej. Warto zauważyć, że dzięki nowelizacji ustawy, przedsiębiorca może rozpocząć realizację inwestycji po złożeniu przez nasz Bank wniosku o premię do BGK. Pyt.: Czy biznesplan ma być przygotowany na jakimś określonym formularzu? AS: W ostatnim konkursie BGK nie zastosował określonego formularza. Przygotowano jedynie wytyczne jakie elementy musi zawierać każdy biznes plan jednak forma pozostała dowolna. EURO EKSPRESEM 7 Pyt.: Czy wiadomo już jak BGK interpretuje pojęcie „nieopatentowanej wiedzy technicznej” i jakie dokumenty miałyby poświadczać, że beneficjent taką wiedzą dysponuje? AS: Na dzień dzisiejszy BGK nie opublikował jeszcze definicji „nieopatentowanej wiedzy technicznej”. Z deklaracji pracowników Banku wynika, iż przed ogłoszeniem konkursu na stronie BGK pojawi się informacja jak interpretować finalnie w/w zapis oraz jakie dokumenty będą potrzebne na udowodnienia jego posiadania. Pyt.: Jednym z dokumentów, który trzeba dołączyć do wniosku jest opinia o nowej technologii. Kto wystawia taką opinię? Skąd ją pozyskać? AS: Opinię sporządzać mogą jedynie podmioty posiadające status Jednostki Badawczo Rozwojowej (JBR) zgodnie z ustawą o finansowaniu nauki. Są to m.in. Uczelnie Wyższe, NOT'y; Stowarzyszenie Inżynierów i Mechaników Polskich. Każdy beneficjent musi indywidualnie zgłosić się do w/w podmiotów w celu przygotowania opinii. Pyt.: Przeczytałam, że premia technologiczna wyliczana będzie od całości wydatków kwalifikowanych. Co to oznacza w praktyce? Jakie wydatki należą do kwalifikowanych i na jakiej zasadzie wyliczana będzie premia? AS: W praktyce oznacza to tyle, że nasza premia wyliczana będzie od 100% kosztów kwalifikowanych a nie jak to było do tej pory od wartości kredytu (który mógł stanowić maksymalnie 75% kosztów kwalifikowanych). Dla przykładu: jeżeli w nowym konkursie zrealizujemy inwestycję technologiczną w kwocie 1 mln zł (koszty kwalifikowane) to dofinansowanie będzie liczone od całej kwoty. We wcześniejszym konkursie, przy tym samym założeniu 1 mln kosztów projektu, dotacja wyliczana była od wartości kredytu, czyli w naszym przypadku od kwoty maksymalnej 750 000 zł. Czyli zmiana jest skierowana na zwiększenie wsparcia dla beneficjentów. Dokładny katalog wydatków kwalifikowanych znajduje się w nowelizacji rozporządzenia o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej. Do tego katalogu należą m. in. - zakup środków trwałych (nowych i używanych); zakupy gruntu i nieruchomości, zakupy robót i materiałów budowlanych czy wartości niematerialnych i prawnych. Premia wyliczana będzie w zależności od wielkości przedsiębiorstwa i lokalizacji inwestycji. Pyt.: Czy kredyt technologiczny można przeznaczyć na działania związane z logistyką (np. wyposażenie magazynów w nowoczesne linie produkcyjne lub budowę centrów logistycznych) np. na terenie Parków Technologicznych? AS: Wszystko zależy od tego jak wspomniane linie produkcyjne wpłyną na proces technologiczny oraz czy ich wykorzystanie (sposób ich użycia) stanowi nową technologię wpływającą na produkt bądź usługę. Przy tak małej ilości informacji nie mogę jednoznacznie stwierdzić czy będzie się to kwalifikowało do dofinansowania. Pyt.: Czy zakup linii produkcyjnej wykorzystującej nowe opatentowane rozwiązania techniczne, nie starsze niż 5 lat EURO EKSPRESEM umożliwiające dzięki tym rozwiązaniom większą efektywność wytwarzania produktu można traktować jako jednocześnie zakup i wdrożenie nowej technologii? Innymi słowy czy innowacyjność technologiczna samych zakupionych maszyn/urządzeń może być podstawą do ubiegania się o KT? AS: Nie. Innowacyjność urządzeń nie będzie podstawą do uznania projektu za inwestycję technologiczną. Innowacyjna maszyna może być wykorzystana w projekcie, jednak poza tym będziemy potrzebowali pracy B+R, prawa do patentu czy wzoru przemysłowego, który odnosi się do naszej technologii (procesu). To właśnie nasz proces (jego zmiana) będzie poddana zaopiniowaniu przez JBR czy stanowi nową technologię nie starszą niż 5 lat. Pyt.: Po uzyskaniu premii technologicznej będzie ona zwracana w wysokości do 70%, ale jeśli po zakończeniu inwestycji firma spłaci już większą część, to premia ta pokryje tylko pozostałą część kredytu, czy całe 70% i nadwyżka zostanie zwrócona przedsiębiorcy? EK: W przypadku gdy kwota premii będzie wyższa niż kwota kapitału kredytu pozostałego do spłacenia, to przedsiębiorca nie otrzyma nadwyżki dofinansowania, ponieważ premia jest przeznaczona wyłącznie na częściową spłatę kapitału kredytu. Pyt.: Czy w porównaniu z innymi programami oferującymi dotacje na inwestycje dla firm, kredyt technologiczny jest atrakcyjniejszy dla przedsiębiorców? Jeżeli tak, to dlaczego? MT: Pytanie jest dosyć przewrotne. Jeszcze do niedawna był to instrument zdecydowanie mniej atrakcyjny od innych dostępnych form wsparcia. Wynikało to z definicji nowej technologii, zawężonego katalogu kosztów kwalifikowalnych, sposobu liczenia i wypłaty premii. Wszystkie te rozwiązania były mniej korzystne niż te obowiązujące w innych schematach wsparcia. Po nowelizacji ustawy, która zniwelowała te różnice, w obecnej chwili bez wahania powiem, że jest to instrument atrakcyjny a może nawet atrakcyjniejszy niż inne programy. Po pierwsze dlatego, że w innych schematach wsparcia dostępne środki są na wyczerpaniu lub już zostały wyczerpane, po drugie dlatego , że w nowej perspektywie finansowej po 2013 r. KE zamierza odejść od bezzwrotnych dotacji na rzecz instrumentów odnawialnych podobnych do kredytu technologicznego. Poza tym czynnikiem, który czyni ten instrument atrakcyjnym jest szybka i sprawna ocena wniosków przez BGK która trwa od 3 do 6 m-cy. Tak krótki czas oceny wniosków jest rzadko spotykany w innych programach. Pyt.: Czy na zdolność kredytową bank będzie również patrzył przez pryzmat posiadanych przez firmę ewentualnych poręczeń kredytowych, czy tylko sprawozdanie finansowe? MT: Ocena zdolności kredytowej bazuje na sprawozdaniach finansowych oraz informacjach dodatkowych i objaśnieniach do tych sprawozdań, gdzie powinny być ujawnione zobowiązania warunkowe tj. poręczenia. Pyt.: Jaka dokładnie jest rola banku w kredycie technologicznym? 8 MT: Udzielenie kredytu technologicznego, złożenie wniosku o premię i zapewnienie kontaktu pomiędzy BGK a wnioskodawcą przez cały czas trwania procedury aplikacyjnej, a później realizacji inwestycji technologicznej, aż do momentu wypłaty premii. Pyt.: Czy Bank pomaga wnioskodawcy przy pisaniu wniosku o kredyt i premię, czy tylko weryfikuje je i ewentualnie po pozytywnym rozpatrzeniu przesyła do BGK? MT: Jako Bank pomagamy, ale nie piszemy wniosków o kredyt i premię. Nie możemy z jednej strony tworzyć dokumentów, które później mielibyśmy oceniać, to byłby konflikt interesów. Ale przez cały czas przygotowania dokumentacji służymy pomocą, udzielamy wyjaśnień, jeśli sami czegoś nie wiemy kontaktujemy się z BGK z prośbą o precyzyjne informacje. Pyt.: Jak długo trwa proces rozpatrywania wniosku od momentu złożenia wniosku o kredyt do momentu podpisania umowy?? AS: Teoretycznie ok. 3 miesięcy, jednak w praktyce zależy to od jakości przygotowanej dokumentacji. Zdarzały się projekty których ocena trwała tylko 2 miesiące, jednak na całą procedurę powinniśmy założyć około 4-6 miesięcy (od pierwszej rozmowy z bankiem do podpisania umowy o premię). Pyt.: Czy zdolność kredytowa jest brana pod uwagę tylko przez bank kredytujący czy też przez BGK. Czy stowarzyszenie wpisane do rejestru przedsiębiorców może wystąpić z wnioskiem EK: Posiadanie zdolności kredytowej jest wymogiem ustawowym do ubiegania się o kredyt technologiczny. Ocena taka jest dokonywana przez bank kredytujący. Oczywiście negatywna weryfikacja wnioskodawcy pod kątem zdolności kredytowej wyklucza go z możliwości ubiegania o kredyt i premię technologiczną. Pyt.: 1. Czy w kredycie technologicznym kredytobiorca jest zobowiązany do informacji i promocji dotacji tak jak jest to w przypadku programów UE? 2. Czy dokonując zakupów MSP muszą stosować ustawę Prawo zamówień publicznych lub zasadę EURO EKSPRESEM konkurencyjności od dostawców)? (czyli zbierać 3 konkurencyjne ofert AS: Tak - musimy promować projekt zgodnie z zasadami UE. Jest to działanie realizowane w ramach PO IG czyli programu unijnego więc nałożone są na nas te same obowiązki promocyjne. Co do PZP, to o ile nasz podmiot innymi przepisami nie jest do tego zobligowany, to nie stosujemy, natomiast obowiązuje nas zasada konkurencyjności - zgodnie z wytycznymi . Pyt.: Czy opinia o innowacyjności ma dotyczyć towaru/usługi czy technologii? AS: Opinie o nowej technologii jak sama nazwa wskazuje dotyczy planowanej do wdrożenia technologii produkcji bądź świadczenia usług. Dodatkowo w jej treści muszą zostać zawarte informacje dotyczące pozytywnego wpływu w/w technologii na produkt/usługę. Pyt.: Istnieje dużo definicji odnośnie nowej technologii, natomiast trudno mi zrozumieć pojęcie innowacyjnych usług. EK: Wynikiem wdrożenia nowej technologii, w przypadku kredytu technologicznego mają być m.in. nowe bądź też ulepszone usługi. Co do definicji nowej technologii należy posiłkować się definicją zawartą w Ustawie o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, na mocy której wdrażany jest kredyt technologiczny. Pyt.: A co jeśli nowa technologia zawarta jest w samochodzie czy będzie kwalifikowany zakup samochodu? (czyszczenie kanalizacji) AS: Jeżeli technologia będzie dobrze zbadana i opisana, a Państwa firma nie prowadzi działalności transportowej (PKD/EKD w KRS bądź REGON) to myślę że byłaby szansa na uzasadnienie w/w wydatku. Jednak wszystko zależy od specyfiki nowej technologii. Pytania i odpowiedzi pochodzą z zapisu e-spotkań z Bankiem BPH. Pełen zapis czatu znajduje się na stronie: http://www.bph.pl/pl/przydatne_informacje/ue/czaty 9 Nabory wniosków o dotacje na inwestycje dla przedsiębiorstw w ramach krajowych programów operacyjnych w 2011 r. PROGRAM NR DZIAŁANIA Innowacyjna Gospodarka Infrastruktura i Środowisko Program Rozwoju Obszarów Wiejskich EURO EKSPRESEM TYTUŁ DZIAŁANIA TERMINY 1.4 Wsparcie projektów celowych 29 VIII – 30 IX 3.1 Inicjowanie działalności innowacyjnej Uzależniony od pozyskania dodatkowych środków 4.3 Kredyt technologiczny 4.5.2 Wsparcie inwestycji w sektorze usług nowoczesnych VI Przeprowadzenie konkursu w 2011 r. jest uwarunkowane dostępnością środków przeznaczonych na działanie 5.1 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym 19 IX – 30 XI 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej ogłoszenie 8.2 Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B 3 -28 X 8.4 Zapewnienie dostępu do internetu na etapie ostatniej mili 20 VI – 2 IX, 17 X – 30 XII 4.1 Wsparcie systemów zarządzania środowiskowego III kw. 1.2.3 Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej II poł. 3.1.1 Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej II poł. 3.1.2 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw II poł. 9 V – 3 VI 10 Nabory wniosków o dotacje na inwestycje dla przedsiębiorstw w ramach regionalnych programów operacyjnych w 2011 r. PROGRAM NR DZIAŁANIA TYTUŁ DZIAŁANIA TERMINY 5.1 Odnawialne źródła energii ogłoszenie 30 VI 5.3 Ciepłownictwo i kogeneracja VII Wsparcie inwestycji mikro przedsiębiorstw VI 1.2 Dotacje inwestycyjne dla mikroprzedsiębiorstw XII 1.3 Dotacje inwestycyjne dla małych i średnich przedsiębiorstw V 1.4 Dotacje inwestycyjne w zakresie dostosowania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska oraz w zakresie odnawialnych źródeł energii IX (schemat A) 3.2 Podnoszenie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw 20 VI – 27 VII 3.3 Rozwój B+R w przedsiębiorstwach ogłoszenie 23 V – 30 VI 3.6 Rozwój mikro i małych przedsiębiorstw Dolnośląskie Kujawskopomorskie Lubelskie Łódzkie Małopolskie 5.2.1 2.1.A Bezpośrednie wsparcie inwestycji w MŚP 27 VI – 29 VIII VII – VIII (średnie) XI – XII (mikro) 1.8 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT) VI 2.3 Technologie informacyjne i komunikacyjne dla MSP VI - VIII 1.4 Wsparcie inwestycyjne przedsiębiorstw ogłoszenie 20 IV – 8 VII 5.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska Mazowieckie Podlaskie 1.2.4 Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa ogłoszenie Śląskie VII – VII, IX – X 15 IV (typ projektów nr 8) 7 IX – 7 XII 5.3 Czyste powietrze i odnawialne źródła energii ogłoszenie 6 IV – 6 VI 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw ogłoszenie 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej 6 VI – 8 VII Budowa i rozbudowa klastrów o znaczeniu lokalnym i regionalnym ogłoszenie 2 V – 5 VII Od 1 X 2009 Świętokrzyskie Warmińskomazurskie Zachodniopomorskie 1.1.4 4.1 Energia odnawialna i zarządzanie energią ogłoszenie 15 IV – 30 V Publikacja dostępna wyłącznie w wersji elektronicznej pod adresem: http://www.bph.pl/pl/przydatne_informacje/ue/biuletyn Zamówienie elektronicznej subskrypcji: [email protected] Tekst ukończono 27 maja 2011 r. EURO EKSPRESEM 11