Artykuł Rafała Bryka został opublikowany w

Poniedziałek
◊ ekonomia.rp.pl
B9
30 listopada 2015
COP21
Kluczowe Kioto
Pierwsza COP miała miejsce w
Berlinie w 1995 r., jednak najważniejsze ustalenia zostały poczynione
podczas trzeciego spotkania (COP3)
w Kyoto (Protokół z Kioto), COP11 w
Montrealu (pierwsze spotkanie po
COP3 w sprawie Protokołu z Kioto)
oraz COP17 w Durbanie (utworzenie
Funduszu Klimatycznego).
W 2015 r. COP21 – znana również
jako Konferencja Klimatyczna w Paryżu – będzie miała na celu ustalenie
pierwszych prawnie wiążących
energii elektrycznej, ceny tej energii
są jednymi z najniższych w Europie.
Jak to się dzieje, że w Polsce mówi się
o bardzo wysokich kosztach gospodarki niskoemisyjnej skutkujących
wzrostem cen energii, natomiast we
Francji udało się pogodzić niskoemisyjność z tanią energią?
Odpowiedź na to pytanie tkwi we
francuskim miksie energetycznym.
Tam 75 proc. energii elektrycznej
produkowane jest przez elektrownie
jądrowe, 17 proc. pochodzi z odnawialnych źródeł energii (OZE) i jedynie 8 proc. z paliw kopalnych. Sytuacja w Polsce diametralnie różni się
od tej we Francji, bo niemal 90 proc.
energii wytwarzane jest poprzez
spalanie węgla kamiennego i brunat-
REKLAMA
<\t>
zanieczyszczeń w postaci tlenków
siarki, tlenków azotu, pyłów, metali
ciężkich. To tworzenie nowych miejsc
pracy i bardzo silny bodziec dla
rozwoju całej gospodarki.
Pokrycie podstawowego zapotrzebowania na energię elektryczną
przez energetykę jądrową stanowi
nie tylko gwarancję stabilnych dostaw energii, ale również znaczne
obniżenie emisyjności całego sektora. Wysoka koncentracja energii w
paliwie oznacza znikomą ilość odpadów oraz łatwość ich przechowywania. Co więcej, w perspektywie rozwoju reaktorów prędkich (IV generacji) istnieje możliwość dalszego
wykorzystania zużytego paliwa oraz
jego powielania jako wtórnego źródła
od paliw kopalnych
RAFAŁ BRYK
Niskoemisyjna energetyka będzie wspierać
rozwój gospodarki. Pod warunkiem,
że nastąpi w tej dziedzinie
zwrot Polski ku innowacyjności.
nego. Wobec takiej struktury produkcji, a także zaawansowanego
wieku polskich jednostek wytwórczych i wysokiej emisyjności gospodarki, Polska z niepokojem przyjmuje wszelkie sugestie na temat zaostrzenia norm emisyjnych. Przez to
postrzegana jest w środowisku międzynarodowym jako państwo przeciwdziałające staraniom na rzecz
ochrony klimatu.
Z perspektywy polskiego rządu
przeciwdziałanie zaostrzaniu polityki klimatycznej wydaje się uzasadnione, jednak w parze z tymi działaniami powinien pójść zdecydowany,
Źródła niskoemisyjne to wciąż niewielki
rynek w Polsce, co oznacza duży potencjał
do rozwoju i tworzenia nowych miejsc pracy
światowych decyzji dotyczących
ochrony klimatu. Jej postanowienia
mają służyć utrzymaniu globalnego
wzrostu temperatury poniżej 2°C.
Miejsce wybrane na tę przełomową konferencję wydaje się nieprzypadkowe. Francja to sztandarowy
przykład gospodarki niskoemisyjnej
w energetyce. Co więcej, pomimo tak
przyjaznej dla środowiska produkcji
skie koszty zmienne, co w długiej
perspektywie czasowej – po amortyzacji kosztów kapitałowych – prowadzi do produkcji taniej energii.
Ważnym atutem rozwoju energetyki jądrowej i OZE jest redukcja ryzyka
politycznego. Brak odejścia od paliw
kopalnych może doprowadzić do
sytuacji, w której ceny energii elektrycznej w Polsce byłyby ustalane w
Brukseli lub Moskwie. Wynikałoby to
z zaostrzania polityki klimatycznej
UE, co implikuje wzrost cen uprawnień do emisji CO2, oraz z cen gazu
dyktowanych przez Rosję w razie
braku dywersyfikacji dostaw.
Rozbudowa polskich mocy wytwórczych w oparciu o źródła niskoemisyjne daje liczne korzyści zarów-
Odejść
MATERIAŁY PRASOWE
P
rzeciwdziałanie zmianom
klimatu jest największym
wyzwaniem w zakresie
ochrony środowiska, przed
jakim stoi społeczność międzynarodowa. Najnowszy raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu
(IPCC) wskazuje, że w głównej mierze
odpowiedzialna za zmiany jest rosnąca koncentracja gazów cieplarnianych, które są efektem działalności
człowieka. Wskutek tej działalności
rośnie średnia temperatura oceanów
i powierzchni ziemi, podnosi się poziom wód i coraz częściej występują
ekstremalne zjawiska pogodowe. Te
niepożądane zmiany w skali globalnej wymagają działań prewencyjnych
o zasięgu międzynarodowym.
Międzynarodowa odpowiedź polityczna na zmiany klimatu została
zainicjowana przez Konferencję Narodów Zjednoczonych na temat
Środowiska i Rozwoju, tzw. Szczytu
Ziemi 1992. Przyjęto wówczas dokumenty określające fundamentalne
zasady polityki społeczno-gospodarczej, nakazujące implementację zasad ochrony środowiska. Jednym z
uchwalonych dokumentów jest Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmiany klimatu
(UNFCCC lub FCCC).
FCCC jest umową określającą założenia współpracy międzynarodowej, dotyczącej ograniczenia emisji
gazów cieplarnianych oraz wpływu
człowieka na środowisko naturalne.
Konwencja ma obecnie niemal ogólnoświatowy zasięg w postaci 195 zaangażowanych państw.
W ramach FCCC corocznie odbywają się Konferencje Narodów
Zjednoczonych w sprawie zmiany
klimatu. Pełnią one rolę formalnego
spotkania członków FCCC, tzw. Conferences of the Parties (COP). Głównym celem spotkań jest przegląd i
ocena implementacji konwencji.
acz rozsądny zwrot ku gospodarce
niskoemisyjnej. Wysoka kapitałochłonność inwestycji w niskoemisyjne źródła może zniechęcić potencjalnych inwestorów, jednak rolą państwa jest zapewnienie warunków dla
rozwoju „czystych” technologii.
Należy podkreślić, że wysokie
koszty inwestycyjne niskoemisyjnych
źródeł są kompensowane przez ni-
no w sferze ochrony klimatu, jak i dla
całej gospodarki. Rozwój najbardziej
stabilnych mocy wytwórczych, jakimi
są bloki jądrowe, i uzupełnienie
miksu energetycznego o odnawialne
źródła energii i bloki gazowo-parowe
gwarantuje bezpieczeństwo energetyczne i stabilność dostaw energii.
Ponadto źródła niskoemisyjne to
wciąż niewielki rynek w Polsce, co
oznacza duży potencjał dla rozwoju
i tworzenia nowych miejsc pracy.
Jądrowe wyzwanie
Budowa elektrowni jądrowej stanowi największe wyzwanie, przed
jakim stoi Polska u progu XXI wieku,
jednak niesie ono z sobą wiele korzyści dla gospodarki zarówno w skali
krajowej, jak i lokalnej. OZE również
stanowią możliwość rozwoju dla
polskich przedsiębiorstw. Nie bez
znaczenia jest też postęp polskiego
sektora badań i rozwoju. Dzięki
wdrożeniu niskoemisyjnych źródeł,
opartych na najnowszej technologii i
zaangażowaniu w ten proces polskich
uczelni, poziom szkolnictwa wyższego może się zdecydowanie poprawić.
Te i wiele innych korzyści można
osiągnąć poprzez działania na rzecz
ochrony klimatu. Oznacza to wyjątkową okazję do realizacji pewnych
celów bez rezygnacji z innych. Zatem
gospodarka niskoemisyjna to brak
energii. W długiej perspektywie
czasowej oznacza to praktycznie
uniezależnienie od paliw kopalnych
oraz pozbycie się widma wyczerpujących się zasobów naturalnych.
Wart podkreślenia jest również
niski koszt paliwa jądrowego i kierunki jego dostaw. Stanowi on zaledwie 5–10 proc. ceny energii elektrycznej, co oznacza znikomy wpływ
fluktuacji kosztu surowca na cenę
energii. Ponadto paliwo jądrowe
pochodzi z krajów stabilnych politycznie (Kanada, Australia), więc ryzyko polityczne praktycznie nie istnieje.
Odnawialne źródła energii, stanowiące uzupełnienie dla energetyki
jądrowej, to możliwość rozwoju innych dziedzin niskoemisyjnej branży
energetycznej. OZE – podobnie jak
energetyka jądrowa – produkuje
znikomą ilość odpadów, a dodatkowo
może stać się sektorem działalności
dla małych i średnich przedsiębiorców. Ponadto źródła energii oparte
na technologiach OZE mogą stanowić
rozwój energetyki prosumenckiej. W
krajach Europy Zachodniej i Południowej wiele gospodarstw domowych wyposażonych jest w małe panele fotowoltaiczne lub turbiny
wiatrowe produkujące energię na
swoje potrzeby. Gospodarstwo jest
podłączone do sieci, dzięki czemu w
razie braku produkcji ze względu na
panujące warunki klimatyczne po-
biera energię z sieci, a w przypadku
nadwyżki sprzedaje ją do systemu.
Nie ulega wątpliwości, że źródła
niskoemisyjne mają swoje wady. W
przypadku elektrowni jądrowej są to
wysokie koszty kapitałowe, a w przypadku OZE oprócz wysokich kosztów
jest to też brak możliwości sterowania źródłem.
Problem kapitałochłonności może
zostać rozwiązany przez wprowadzenie odpowiednich mechanizmów finansowych, natomiast w przypadku
braku możliwości sterowania mocą,
receptą może być wprowadzenie
wysokosprawnych bloków gazowo-parowych. Ze względu na swoją
specyfikę techniczną bloki te nie są
czasochłonne w budowie i są łatwe w
Trzymanie się
paliw kopalnych
mogłoby
doprowadzić
do tego, że ceny
energii w Polsce
byłyby ustalane
w Brukseli
lub Moskwie
sterowaniu. Dzięki temu można
szybko kompensować braki oraz
nadwyżki energii w systemie elektroenergetycznym.
Potrzebna debata publiczna
W przededniu konferencji klimatycznej COP21 oraz w kontekście
stanu polskiego sektora energetycznego temat rozwoju tej branży powinien stanowić dominujący przedmiot
debaty publicznej. Gospodarz tegorocznej konferencji jest najlepszym
przykładem połączenia niskoemisyjnej gospodarki, niedrogiej energii
oraz bezpieczeństwa jej dostaw. Dla
powtórzenia w Polsce francuskiego
sukcesu należałoby podjąć trudne,
jednak – jak widać – opłacalne, decyzje. Pierwszym krokiem mającym na
celu ułatwienie tych decyzji wydaje
się edukacja. Uświadamianie społeczeństwa zarówno co do zmian klimatu, korzyści płynących z ochrony
środowiska, jak i charakterystyki
poszczególnych źródeł energii oraz
czysto pragmatycznych profitów
wydaje się kluczowe dla zapewnienia
bezpieczeństwa energetycznego.
Autor jest studentem V roku Politechniki
Warszawskiej na kierunku Energetyka.
Zdobył I miejsce w konkursie „Dbajmy o
Ziemię, chrońmy klimat. Różne źródła
energii niskoemisyjnej w przededniu
konferencji klimatycznej COP21 w Paryżu”
zorganizowanym przez AREVA
Przedstawicielstwo w Polsce. Patronem
medialnym konkursu jest dziennik
„Rzeczpospolita”, a partnerami: Ambasada
Francji w Polsce, CEA oraz EDF. Konkurs
został zrealizowany pod patronatem
sekretarza stanu w Ministerstwie
Środowiska Marcina Korolca.
0785621/A/OSTOM