karta_informacyjna_przedsiewziecia

Karta informacyjna dla przedsięwzięcia
polegającego na budowie Elektrowni Wiatrowej
„Świecie”
GB Świecie 404 Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 81
02-001 Warszawa
Autorzy:
Mgr inż. Aneta Witulska
Mgr inż. Marcin Domański
11.07.2011
KARTA INFORMACYJNA PRZEDSIĘWZIĘCIA
zgodnie z art. 3 ust. 1 lit 5) ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227).
NAZWA PRZEDSIĘWZIĘCIA
Budowa elektrowni wiatrowej „Świecie
„Świecie”
Świecie”
zlokalizowanej w granicach
gminy Świecie nad Osą,
Osą,
powiat grudziądzki,
grudziądzki, województwo kujawskokujawskopomorskie.
pomorskie.
Kwalifikacja przedsięwzięcia
Inwestycja klasyfikowana jest zgodnie z §3 ust. 1 pkt. 6 b Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U.
z 2010 r., Nr 213, poz. 1397.), do instalacji wykorzystujących siłę wiatru do produkcji energii
o całkowitej wysokości nie niższej niż 30 m są przedsięwzięciem mogącym znacząco oddziaływać na
środowisko, dla którego sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko może
być wymagane. Zgodnie z §2 ust. 1 pkt. 6 stacje elektroenergetyczne lub napowietrzne linie
elektroenergetyczne, o napięciu znamionowym nie mniejszym niż 220 kV, o długości nie mniejszej niż
15 km zaliczane są do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko.
Zgodnie z prawem Polskim przedsięwzięcie jest przedsięwzięciem mogącym potencjalnie znacząco
oddziaływać na środowisko. Jego realizacja wymaga uzyskania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, a także może być wymagany proces i raport
oddziaływania na środowisko.
Niniejsza Karta Informacyjna Przedsięwzięcia przygotowana została zgodnie z „Wytycznymi
w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych” przygotowanymi przez
Fundację na Rzecz Energetyki Zrównoważonej we współpracy z Generalną Dyrekcją Ochrony
Środowiska.
1|Strona
Spis treści
1.
RODZAJ, SKALA I USYTUOWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA...................................................................................... 3
1.1.
Rodzaj i skala przedsięwzięcia ............................................................................................................... 3
1.2.
Lokalizacja przedsięwzięcia ................................................................................................................... 4
2. POWIERZCHNIA ZAJMOWANEJ NIERUCHOMOŚCI, A TAKŻE OBIEKTU BUDOWLANEGO ORAZ
DOTYCHCZASOWY SPOSÓB ICH WYKORZYSTANIA I POKRYCIE NIERUCHOMOŚCI SZATĄ ROŚLINNĄ..................... 6
2.1
Powierzchnia zajmowanego terenu oraz obiektu budowlanego .......................................................... 6
2.2
Dotychczasowy sposób wykorzystania terenu. ..................................................................................... 6
2.2.1.
Fauna i Flora terenu............................................................................................................................... 6
2.2.1.1.
Fauna ........................................................................................................................................ 6
2.2.1.2.
Flora.......................................................................................................................................... 7
3.
RODZAJ TECHNOLOGII.................................................................................................................................... 9
4.
EWENTUALNE WARIANTY PRZEDSIĘWZIĘCIA............................................................................................. 10
4.1.
Wariant „0” – odstąpienie od realizacji przedsięwzięcia..................................................................... 10
4.2.
Wariant 1 ............................................................................................................................................. 10
4.3.
Wariant 2 ............................................................................................................................................. 11
4.4.
WARIANT NAJKORZYSTNIEJSZY DLA ŚRODOWISKA WRAZ Z UZASADNIENIEM JEGO WYBORU.......... 11
5.
PRZEWIDYWANA ILOŚĆ WYKORZYSTYWANEJ WODY, SUROWCÓW, MATERIAŁÓW, PALIW ORAZ ENERGII ..
...................................................................................................................................................................... 13
6.
ROZWIĄZANIA CHRONIĄCE ŚRODOWISKO .................................................................................................. 14
6.1
Gospodarka wodno – ściekowa ........................................................................................................... 14
6.2
Gospodarka odpadami ........................................................................................................................ 16
6.3
Ochrona przed hałasem....................................................................................................................... 16
6.4
Ochrona powietrza .............................................................................................................................. 16
6.5
Ochrona przyrody ................................................................................................................................ 15
7. RODZAJE I PRZEWIDYWANE ILOŚCI WPROWADZANYCH DO ŚRODOWISKA SUBSTANCJI LUB ENERGII PRZY
ZASTOSOWANIU ROZWIĄZAŃ CHRONIĄCYCH ŚRODOWISKO .............................................................................. 17
8.
7.1.
Emisje do powietrza ............................................................................................................................ 17
7.2
Emisje hałasu ....................................................................................................................................... 19
7.3
Wytwarzanie odpadów........................................................................................................................ 23
7.4
Emisja do środowiska gruntowo-wodnego ......................................................................................... 25
7.5
Promieniowanie elektromagnetyczne................................................................................................. 26
7.6
Hałas w zakresie infradźwięków oraz drgań i wibracji………………………………………….………………………….26
MOŻLIWOŚĆ TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ................................................... 30
9. OBSZARY PODLEGAJĄCE OCHRONIE …………………….……….……………………………………………………………………………. 31
2|Strona
10. OBSZARY O KRAJOBRAZIE MAJĄCYM ZNACZENIE HISTORYCZNE, KULTUROWE LUB
ARCHEOLOGICZNE......................................................................................................................................... 37
1. RODZAJ, SKALA I USYTUOWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA
1.1. Rodzaj i skala przedsięwzięcia
Według planowanej inwestycji zakłada się budowę jednej elektrowni wiatrowej o następujących
parametrach:
Moc maksymalna: do 3 MW,
Średnica wirnika minimalna 90 m, maksymalna 115 m,
Wysokość wieży minimalna 80 m, maksymalna 130 m n.p.t.,
Całkowita wysokość konstrukcji: minimalna 125 m, maksymalna 190 m,
Prędkość wiatru włączenia turbiny: ok. 3-4 m/s, nominalna prędkość wiatru: ok 12 m/s,
prędkość wiatru wyłączenia: ok 25 m/s,
Zakres pracy w temperaturach: standardowo od -20°C do 40°C (opcja niskich temperatur
od -30°C do 40°C),
Obszar omiatania wirnika: od 6000 m2 do 10000 m2.
Oprócz elektrowni wiatrowej projektowane przedsięwzięcie tworzyć będą następujące, elementy
infrastruktury towarzyszącej:
•
kable energetyczne średniego napięcia – kable zostaną ułożone w wykopach o głębokości
około 1,2 m i szerokości około 1 m. w ten sposób turbina za pomocą kabli przyłączona
zostanie do istniejących napowietrznych linii średniego napięcia, bądź też do GPZ-tu (Główny
Punkt Zasilania) Operatora, jednakże rodzaj i forma przyłączenia wynikać będzie z decyzji
Operatora Sieci Przesyłowej,
•
linia światłowodowa położona zostanie w tych samych wykopach, co kable energetyczne oraz
studzienki rewizyjne,
•
infrastruktura telekomunikacyjna, która umożliwi nadzór eksploatacyjny,
•
utwardzona droga dojazdowa o szerokości około 6 m doprowadzona do turbiny z najbliższych
dróg już istniejących. Droga utwardzona tłuczniem lub płytami perforowanymi (może
zaistnieć konieczność dodatkowego utwardzenia drogi śródpolnej istniejącej). Droga ta
będzie utrzymywana w trakcie funkcjonowania elektrowni wiatrowej w celu umożliwienia
dojazdu do turbiny,
•
plac montażowy umożliwiający dowóz i montaż wielkogabarytowych elementów
konstrukcyjnych elektrowni. Plac utwardzony zostanie tłuczniem lub płytami perforowanymi
3|Strona
i zlokalizowany będzie przy turbinie zgodnie z wymogami producenta siłowni wiatrowych.
Plac manewrowy ma powierzchnię od ok. 2000 m2 do ok. 5000 m2. Powierzchnia zajęta pod
turbinę wraz z infrastrukturą towarzyszącą wyniesie ok. 0,2 – 1 ha w fazie eksploatacji.
Podana wartość nie uwzględnia obszaru, jaki zajmie wewnętrzna infrastruktura techniczna
turbiny
(tj.
kable
SN
i
linie
światłowodowe
położone
w gruncie na głębokości ok. 1,2 m), ani tymczasowych dróg dojazdowych, które to
tymczasowe drogi zostaną usunięte po wykonaniu prac montażowych.
Planowana turbina zostanie wyposażona w transformator, który będzie znajdował się
wewnątrz lub na zewnątrz turbiny (w zależności od rozwiązań technicznych producenta, którego
turbiny zostaną zamontowane). Przedsięwzięcie będzie wymagało również poprowadzenia
kablowych linii energetycznych, ułożonych w ziemi na głębokość około 1,2 m. W tym samym wykopie
będzie ułożona linia światłowodowa. Energia z elektrowni wiatrowej zostanie odprowadzona linią
napowietrzną lub kablową do GPZ (Główny Punkt Zasilający), lub bezpośrednio do sieci
elektroenergetycznej. Rodzaj przyłączenia zostanie wskazany przez Operatora sieci. Ponieważ na
dzień składania wniosku nie jest znane miejsce przyłączenia farmy wiatrowej, przyłącze takie zostanie
objęte odrębną procedurą, o ile przeprowadzenie takiej procedury będzie wymagane prawem.
Dojazd do działek odbywać się będzie po istniejących drogach gminnych, które zostaną
poszerzone i rozbudowane, jeżeli nastąpi taka potrzeba. Z uwagi na rozmieszczenie w terenie rolnym
przedsięwzięcie będzie wymagało wykonania nowej wewnętrznej drogi dojazdowej, która zgodnie
z Ustawą o drogach publicznych z dnia 21 marca 1985r. (Dz. U. 1985 Nr 14 poz. 60) nie jest drogą
publiczną oraz placu manewrowego, a także ułożenia kabli i światłowodu. Jednakże lokalizacja
turbiny nie spowoduje zmiany użytkowania przyległych gruntów.
1.2. Lokalizacja przedsięwzięcia
Planowane przedsięwzięcie usytuowane będzie w obrębie ewidencyjnym: Bursztynowo
w obszarze gminy Świecie nad Osą, powiat grudziądzki, województwo kujawsko-pomorskie.
Gmina Świecie nad Osą, znajduje się w północno-wschodniej części województwa kujawskopomorskiego, w powiecie grudziądzkim. Jest położona na pograniczu mezoregionów Pojezierza
Chełmińskiego, Iławskiego i Brodnickiego, w dorzeczu rzeki Osy, która jest główną osią odwadniającą
teren. Graniczy z gminami: od północy z gminą Łasin, od zachodu z gminą Gruta, natomiast od
południa z gminami: Radzyń Chełmiński, Książki oraz Jabłonowo Pomorskie, a od wschodniej strony
z gminą Biskupiec (województwo warmińsko – mazurskie).
Poniżej w Tabeli 1 zamieszczona została działka, dla której inwestor posiada tytuł prawny i na której
zlokalizowana będzie elektrownia wiatrowa.
Tabela 1. Wykaz działek, na których zlokalizowana jest inwestycja
Nr działki
86/3
Obręb
Bursztynowo
Gmina
Świecie nad Osą
uwagi
Lokalizacja turbiny
4|Strona
Należy zwrócić uwagę, iż przedstawiona powyżej działka nr 86/3 jest działką, na której planowane
jest zlokalizowanie turbiny. Natomiast kable linii SN jak i drogi dojazdowe mogą być prowadzone
również na innych działkach w zależności od wskazań Operatora sieci przesyłowej.
W załączniku do wniosku umieszczona została poświadczona przez właściwy organ kopia mapy
ewidencyjnej, obejmującej dany teren oraz obszar objęty oddziaływaniem planowanej inwestycji,
a także wypisy z ewidencji gruntów na działkę na której zlokalizowana zostanie turbina, jak również
działki sąsiednie objęte ewentualnym oddziaływaniem.
5|Strona
2. POWIERZCHNIA ZAJMOWANEJ NIERUCHOMOŚCI, A TAKŻE OBIEKTU
BUDOWLANEGO ORAZ DOTYCHCZASOWY SPOSÓB ICH
WYKORZYSTANIA I POKRYCIE NIERUCHOMOŚCI SZATĄ ROŚLINNĄ
2.1 Powierzchnia zajmowanego terenu oraz obiektu budowlanego
Planowana inwestycja obejmuje budowę jednej turbiny wiatrowej wraz z infrastrukturą
towarzyszącą. Pod jedną turbinę wiatrową wraz z drogami dojazdowymi oraz placami montażowymi
przewidziano powierzchnię maksymalnie do ok. 1 ha.
2.2
Dotychczasowy sposób wykorzystania terenu.
Gmina Świecie nad Osą zajmuje powierzchnię 9 467 ha1. W strukturze użytkowania gruntów
zdecydowanie przeważają użytki rolne, które łącznie zajmują 8095 ha, co stanowi aż 85,5 %
powierzchni gminy. Lasy i grunty leśne zajmują 766 ha (8,09 % powierzchni gminy),
a nieużytki to 261 ha (2,76 % powierzchni gminy). Gmina ta należy do jednych z najsłabiej zalesionych
w woj. Kujawsko-pomorskim.
Teren, na którym planowane jest przedsięwzięcie wykorzystywany jest obecnie, jako teren
rolniczy o dobrej, średniej i niskiej jakości gleb. Brak tu gleb grupy bonitacyjnej I, a dominujące są IIIb
(36 %) i IVa (32,13 %). Pozostałą cześć stanowią gleby IV-VI (11,91 %), II (3,91 %) oraz IIIa (19,57 %).
Przeważają grunty orne, na których prowadzona jest intensywna i zmechanizowana produkcja rolna.
Po zrealizowaniu przedsięwzięcia dotychczasowy charakter terenu nie ulegnie zmianie, również
w obrębie działek przyległych do planowanej inwestycji.
2.2.1. Fauna i Flora terenu
2.2.1.1. Fauna2
Na podstawie przeprowadzonego screeningu ekosystemów na omawianym terenie zaobserwowano
takie gatunki zwierząt, jak:
• Żuraw,
• Myszołów,
• Błotniak łąkowy,
• Bocian Biały,
• Czajka,
• Żaba trawna,
• Ropucha szara,
1
http://www.bip.swiecienadosa.lo.pl
2
Brzostek, G. i Majchak, M. Screening ekosystemów na obszarze planowanej lokalizacji parku elektrowni wiatrowych
Grudziądz. CDM Sp. z o.o., Warszawa 2010
6|Strona
A także ślady i tropy świadczące o bytowaniu:
• Dzika,
• Sarny,
• Lisa,
• Zająca.
Należy zwrócić uwagę, iż autorzy opracowania zalecili także przeprowadzenie monitoringów
ornitologicznego i chiropterologicznego, zgodnie z obowiązującymi wytycznymi PSEW z 2008roku.
Monitoring ornitologiczny dla terenu planowanego pod lokalizacje parku wiatrowego został
ukończony w październiku 2009 roku, natomiast monitoring chiropterologiczny terenu planowanej
inwestycji jest prowadzony od 1.08.2010r. zgodnie z wymogami „Tymczasowych wytycznych
dotyczących oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze” na zlecenie Inwestora.
Planowany czas zakończenia monitoringu to sierpień 2011 roku. Dotychczas monitoring
chiropterologiczny wykazał występowanie na terenie gminy Świecie nad Osą następujące gatunki
nietoperzy:
• mroczek późny (Eptesicus serotinus,
• karlik malutki (Pipistrellus nat husii),
• borowiec wielki (Nyct alus noctula),
• karlik w iększy(Pipist re llus pipist rellus),
• nocek (Myotis).
Aktywność tych ssaków w miejscach nasłuchowych oraz na przeprowadzonych transektach
określone zostały jako ‘o małej’ lub ‘średniej aktywności’. W obrębie planowanej turbiny spotkać
można Nocka (Myotis), jednak w raporcie chiropterologicznym nie stwierdzono żerowania, ani
wzmożonej aktywności podczas rozpadów kolonii rozrodczych. Jego obecność może być związana
z jeziorem, gdyż preferuje mozaikę terenową i lata dość nisko. Jednakże odległość planowanej
turbiny od jeziora (powyżej 250 m) i usytuowanie na wzniesieniu, ogranicza ryzyko kolizji nietoperza
z łopatami. Wg raportu chiropterologicznego wszystkie gatunki nietoperzy zaliczone do tej grupy
określa się jako gatunki niskiego ryzyka kolizji z turbinami elektrowni wiatrowych.3
2.2.1.2. Flora4
Według opracowania „Screening ekosystemów na obszarze planowanej lokalizacji parku
elektrowni wiatrowych (…)” [Brzostek G., 2010] na obszarze dominują zboża oraz miejscowymi
zadrzewieniami śródpolnymi. Do najcenniejszych przyrodniczo miejsc poza wymienionymi autor
zalicza również występujące w niewielkich ilościach zabagnienia, szuwary, zbiorniki wodne oraz
turzycowiska.
Przykładowe gatunki roślin stwierdzone podczas inwentaryzacji:
•
Pszenica
Triticum aestivum,
3
Popczyk, B. i Majchak, M. Inwentaryzacja Chiropterologiczna ternu projektowanej Farmy Wiatrowej Grudziądz. CDM Sp. z
o.o., Warszawa, marzec 2011
4
Brzostek, G. i Majchak, M. Screening ekosystemów na obszarze planowanej lokalizacji parku elektrowni wiatrowych
Grudziądz. CDM Sp. z o.o., Warszawa 2010
7|Strona
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Bodziszek drobny
Fiołek polny
Gwiazdnica pospolita
Klon jawor
Klon pospolity
Komosa biała
Maruna bezwonna
Niezapominajka polna
Powój polny
Rumianek pospolity
Skrzyp polny
Wiechlina zwyczajna
Życica trwała
Geranium pusillum,
Viola arvenssis ,
Stellaria media,
Acer pseudoplatanus,
Acer platanoides,
Chenopodium album,
Matricaria perforata,
Myosotis arvensis,
Convolvus arvensis,
Chamomilla recutita,
Equisetum arvense,
Poa trivia lis.,
Lolium perenne runo.
8|Strona
3. RODZAJ TECHNOLOGII
Planowane przedsięwzięcie polega na budowie elektrowni wiatrowej o maksymalnej mocy do 3
MW. Wysokość wieży turbiny będzie wynosiła od 80 do 130 m, natomiast łącznie z łopatami w stanie
wzniesionym wysokość całej konstrukcji nie przekroczy 190 m. n.p.t. Średnica wirnika turbiny będzie
wynosiła od 90 do 115 m.
Elektrownia wiatrowa składa się z czterech głównych modułów: fundamentu, wieży, gondoli oraz
wirnika. Fundament o boku około 20 m zbudowany jest z konstrukcji żelbetowej o objętości ok. 850
m3. Na fundamencie usadowiona jest wieża o wysokości od 80 do 130 m. Wieża ta jest w kształcie
stożka, w zależności od wybranego rozwiązania będzie stalowa, betonowa, lub betonowo - stalowa.
Całkowita masa pojedynczej turbiny będzie wynosiła około 500 ton. Na wieży usadowiona jest
obrotowa gondola, do której przymocowany jest trójpłatowy wirnik z systemem obracania gondoli
oraz zmiennym kątem nachylenia łopat. Do wirnika przytwierdzone są trzy łopaty o długości od 45 do
57,5 m. Startowa prędkość wiatru potrzebna do uruchomienia wirnika wynosi ok. 3-4 m/s, a prędkość
wyłączeniowa to około 25 m/s. Zakres temperaturowy pracy elektrowni wynosi od -20°C do 40°C,
przy opcji niskich temperatur -30°C do 40°C. Regulacja wszystkich funkcji turbiny odbywa się
z wykorzystaniem mikroprocesora i jest zdalnie monitorowana. Wszystkie elementy turbiny są
zabezpieczone przez korozją i innymi wpływami środowiska przy pomocy specjalnej powłoki
wielowarstwowej. Ponadto turbina wyposażona jest w system ochrony odgromowej.
Infrastruktura towarzysząca będąca infrastrukturą wewnętrzną dla turbiny wiatrowej składa się
z utwardzonych dróg dojazdowych o szerokości około 6 m doprowadzonych do planowanej turbiny
z najbliższych dróg już istniejących (może zaistnieć konieczność dodatkowego utwardzenia dróg
śródpolnych już istniejących), placów montażowych o powierzchni minimalnej 2000 m2, do
maksymalnie 5000 m2 zlokalizowanych przy turbinie zgodnie z wymogami producenta siłowni
wiatrowych, kabli SN, linii światłowodowych położonych ok. 1,2 m pod powierzchnią terenu oraz
studzienek rewizyjnych. Inwestycja wymagała będzie wybudowania przyłącza pomiędzy planowaną
turbiną a miejscem przyłączenia do sieci elektroenergetycznej Operatora Sieci Dystrybucyjnej lub
Przesyłowej (GPZ). Przyłącze takie zostanie jednak objęte odrębną procedurą, o ile przeprowadzenie
takiej procedury będzie wymagane prawem. Wskazana infrastruktura wewnętrzna na etapie prac
budowlanych zostanie powiększona o tymczasowe drogi i dojazd do turbiny, a także plac
manewrowy, Place manewrowy i montażowy są tworzone na etapie budowy na potrzeby pracy
dźwigów i po zamontowaniu turbiny teren będzie przywracany do stanu poprzedniego. Na etapie
eksploatacji pozostanie jedynie plac manewrowy pod turbiną pozwalający na zawrócenie samochodu
dostawczego oraz droga dojazdowa do turbiny.
9|Strona
4. EWENTUALNE WARIANTY PRZEDSIĘWZIĘCIA
PRZEDSIĘWZIĘCIA
4.1. Wariant „0” – odstąpienie od realizacji przedsięwzięcia
Wariant zerowy jest to wariant polegający na odstąpieniu od realizacji przedsięwzięcia,
czyli oznacza to, że teren będzie użytkowany jak dotychczas. Nie wystąpią nowe oddziaływania
na środowisko i tym samym żadne zmiany ilościowe i jakościowe nie będą miały miejsca. Wariant ten
uniemożliwia jednocześnie zapobieganie emisji do atmosfery znaczących ilości zanieczyszczeń, w tym
gazów cieplarnianych, będących wynikiem produkcji energii elektrycznej w oparciu o węgiel
kamienny. Gazy te przyczyniają się do degradacji środowiska m.in. poprzez kwaśne deszcze.
Wykorzystanie elektrowni wiatrowych do produkcji energii ma zdecydowanie najmniej negatywny
wpływ na środowisko niż wykorzystanie innych źródeł wytwarzania energii (konwencjonalnych,
jądrowych, a nawet niektórych technologii odnawialnych), co jednak nie oznacza, że rozwój
energetyki wiatrowej – podobnie jak każda inna forma działalności człowieka – nie pozostawia
żadnego śladu w środowisku (Chylarecki, Pasławska i in., 2008).
Pamiętać jednak należy, że Polska jest objęta zobowiązaniem do znacznej redukcji emisji gazów
pochodzących z spalania paliw konwencjonalnych, budowa elektrowni wiatrowych jest dobrym
działaniem w tym kierunku. Analizując wpływ na środowisko pod względem ochrony atmosfery, nie
podejmowanie przedsięwzięcia wpłynie negatywnie na jej stan. Należy podkreślić fakt nadania
odnawialnym źródłom energii, w tym elektrowniom wiatrowym, poprzez Dyrektywę 2009/28/WE
statusu narzędzia służącego ochronie środowiska.
Cele Dyrektywy 2009/28/WE w sprawie promocji wykorzystania energii z OZE:
Osiągnięcie do roku 2020:
20% udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii w UE
− indywidualne określone dla każdego państwa UE docelowe całkowite udziały energii
odnawialnej w ogólnym zużyciu energii – dla Polski cel ten wynosi 15%.
4.2. Wariant 1
W wariancie tym zakłada się budowę turbiny wiatrowej o parametrach scharakteryzowanych
w punkcie 1 niniejszego dokumentu. Turbina zlokalizowana będzie w obrębie działki przedstawionej
w punkcie 2 Karty Informacyjnej Przedsięwzięcia. Wariant 1 - Realizacja budowy turbiny wiatrowej
o mocy do 3 MW obejmująca następujące elementy;
−
1 turbina wiatrowa o mocy do 3 MW,
−
kable energetyczne podziemne łączące elektrownie z GPZ (linia kablowa średniego
napięcia (SN) i światłowodu (linia telekomunikacyjna) w celu połączenia elektrowni
wiatrowych ze stacją transformatorową SN/WN),
−
drogi dojazdowe, plac manewrowy, składowy i montażowy,
10 | S t r o n a
−
zaplecze budowy.
Dokładna mapa ilustrująca Wariant 1 stanowi załącznik 1 do KIP. Poniżej przedstawiono mapę
przedstawiającą analizowany wariant w pomniejszeniu, Rys. 4-1.
Ryc. 2-1 Wariant 1 Przedsięwzięcia polegającego na budowie turbiny wiatrowej o mocy do 3 MW.
4.3. Wariant 2
W wariancie tym zakłada się budowę elektrowni wiatrowych o łącznej mocy do 9 MW
obejmująca następujące elementy;
−
3 turbiny wiatrowe o mocy do 3 MW,
−
linia kablowa średniego napięcia (SN) i światłowodu (linia telekomunikacyjna)
w celu połączenia elektrowni wiatrowych ze stacją transformatorową SN/WN),
−
drogi dojazdowe, palce manewrowe, składowe i montażowe,
−
zaplecze budowy.
4.4. Wariant najkorzystniejszy dla środowiska wraz z uzasadnieniem jego wyboru
Wariantem najkorzystniejszym dla środowiska jest realizacja Wariantu 1 - oznaczającego
przystąpienie do realizacji przedsięwzięcia, zgodnie z wymogami środowiskowymi, zapewniając
11 | S t r o n a
możliwie najmniejszy negatywny wpływ na środowisko. Zgodnie z Dyrektywą Parlamentu
Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r., w sprawie promowania stosowania
energii ze źródeł odnawialnych, źródła te otrzymują status narzędzi służących ochronie środowiska
poprzez wpływ na redukcję emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń emitowanych
do środowiska w celu uzyskania energii elektrycznej. Tym samym zaliczają instalację wytwarzającą
energię elektryczną ze źródeł odnawialnych do grupy narzędzi służących na równi z innymi
instalacjami redukującymi emisję zanieczyszczeń do środowiska, a tym samym znajdują uzasadnienie
w stwierdzeniu:
•
iż przedsięwzięcia mające na celu wykorzystanie Odnawialnych Źródeł Energii do produkcji
energii (elektrownie wiatrowe) służą ochronie środowiska, jako istotne narzędzia w pakiecie
środków koniecznych do redukcji emisji gazów cieplarnianych i spełnienia postanowień
Protokołu z Kioto w sprawie zmian klimatu.
Przedstawiona w Wariancie 1 lokalizacja planowanej elektrowni wiatrowej została wybrana
po przeprowadzeniu szczegółowych analiz takich jak roczny monitoring ornitologiczny
i przeprowadzany obecnie roczny monitoring chiropterologiczny, czy analiza akustyczna polegająca
na symulacji hałasu generowanego przez pracującą turbinę. Kryteriami wyboru Wariantu 1 była
również wielokryterialna analiza kosztów i korzyści.
Dodatkowo, proponowany wariant lokalizacyjny jest zasadny ze względu na znaczne
i wystarczające oddalenie od zabudowy powyżej (około 450 m do najbliższych zabudowań). Wariant
lokalizacyjny inny niż proponowany w obrębie działek, do których wnioskodawca posiada tytuł
prawny są praktycznie niemożliwe ze względów konieczności zachowania odpowiednich odległości
wież od istniejącej infrastruktury oraz odpowiednich odległości pomiędzy samymi wieżami. Inwestor
brał także pod uwagę inne warianty lokalizacji przedsięwzięcia, ale po przeprowadzonych analizach
wybrał wariant najkorzystniejszy dla środowiska. Ponadto planowana turbina powinna znajdować się
w pobliżu istniejącej już infrastruktury elektroenergetycznej i drogowej w celu minimalizacji kosztów,
a także minimalizacji przekształceń środowiska.
Reasumując, podczas wyboru Wariantu 1 brane były pod uwagę zarówno kryteria ekonomiczne jak
również aspekty środowiskowe i społeczne( zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju ).
12 | S t r o n a
5. PRZEWIDYWANA ILOŚĆ WYKORZYSTYWANEJ WODY, SUROWCÓW,
MATERIAŁÓW, PALIW ORAZ
ORAZ ENERGII
Turbina wiatrowa jest urządzeniem praktycznie bezobsługowym, wobec tego na etapie
eksploatacji nie będzie potrzeby korzystania z wody i innych surowców. Nie przewiduje się także
użycia paliw.
Na etapie budowy realizacja przedsięwzięcia będzie wymuszała wykorzystanie takich materiałów
jak woda, materiały naturalne, paliwa. Tabela 5-1 przedstawia szacunkowe ich zużycie na budowę
jednej elektrowni.
Tabela 5-1 Szacowane zużycie surowców, materiałów oraz paliw na etapie budowy
Surowiec/materiał
/paliwo
Beton
Stal
Olej napędowy
(transport)
Przybliżone zużycie materiałów
850 m3
50 Mg
5 750 m3
Turbina wiatrowa do swej pracy nie potrzebuje żadnych surowców. Podczas eksploatacji
jedynym zapotrzebowaniem, jakie może wystąpić dotyczy energii elektrycznej niezbędnej
do utrzymywania pracy silników azymutowania, sterowników, pomp hydraulicznych i oświetlenia
przy braku wiatru, a więc w chwili przestoju w pracy turbiny wiatrowej. Zapotrzebowanie to wynosi
ok. 0,05% produkcji energii elektrycznej, co daje roczne zapotrzebowanie dla jednej turbiny na
poziomie ok. 5 000 kWh rocznie.
13 | S t r o n a
6. ROZWIĄZANIA CHRONIĄCE ŚRODOWISKO
Elektrownie wiatrowe są budowlami proekologicznymi, wykorzystującymi siłę wiatru produkują
energię elektryczną. Energia wiatrowa jako „czysta energia” nie będzie powodować zanieczyszczenia
środowiska poprzez wprowadzanie do powietrza substancji zanieczyszczających. Elektrownie
konwencjonalne w celu wytworzenia energii elektrycznej emitują do środowiska dużą ilość gazów
cieplarnianych takich jak: dwutlenek siarki (SO2), tlenki azotu (NOx), tlenek węgla (CO), dwutlenek
węgla (CO2), przyczyniając się tym samym do powstawania kwaśnych deszczy, smogu i efektu
cieplarnianego. Ponadto pyły ze spalania paliw kopalnych zawierają metale ciężkie (np. ołów, cynk,
kadm), które wpływają niekorzystnie na przyrodę oraz człowieka (np. powodując anemię ołowiczą,
przenikanie przez łożysko i uszkodzenia płodu, zaburzenia budowy łańcucha kwasów nukleinowych).
Farma wiatrowa natomiast będzie przyczyniała się do redukcji emisji gazów cieplarnianych do
atmosfery i metali ciężkich, co będzie miało pozytywny wpływ na środowisko.
W celu zminimalizowania wpływu na ptaki i nietoperze wykonane zostały roczne monitoringi
ornitologiczne, a obecnie przeprowadzany jest dodatkowo roczny monitoring chiropterologiczny.
Lokalizacja turbiny nie jest przypadkowa i wynika z przeprowadzonych analiz.
Inwestycja będzie wykonana z wykorzystaniem turbiny wiatrowej wyposażonej w najnowsze
rozwiązania technologiczne i układy regulacji celem minimalizacji zagrożeń dla środowiska. W celu
minimalizacji negatywnego wpływu na awifaunę i wyeliminowania potencjalnych kolizji z ptakami
energia elektryczna z turbiny przekazywana będzie za pomocą linii kablowej podziemnej (SN).
Dodatkowo, turbina posadowiona będzie na cylindrycznej wieży, która nie będzie stwarzała
możliwości gniazdowania ptakom, a co za tym idzie nie będzie ich przyciągać. Po wybudowaniu
inwestycji zostanie zastosowane oświetlenie przeszkodowe turbiny.
Magazynowanie olejów, smarów i innych materiałów niezbędnych do bieżącej eksploatacji
i konserwacji sprzętu będzie miało miejsce poza terenem budowy (miejscem realizacji prac),
aby zminimalizować do minimum niebezpieczeństwo zanieczyszczenia poszczególnych komponentów
środowiska. W związku z powyższym zaplecze budowy (miejsce postoju transportu i maszyn
roboczych, materiały do eksploatacji i konserwacji sprzętu) powinno zostać zorganizowane na terenie
szczelnie utwardzonym, zabezpieczonym przed dostępem osób trzecich, zgodnie z zasadami BHP
i p-poż.
Bardzo ważnym aspektem mającym wpływ na środowisko jest fakt, iż planowana inwestycja nie
jest zlokalizowana na obszarach chronionych w myśl ustawy o ochronie przyrody.
6.1 Gospodarka wodno – ściekowa
Podczas realizacji przedsięwzięcia jedynymi powstającymi ściekami będą ścieki bytowe.
Pracownicy mogą korzystać z przenośnych, szczelnych węzłów sanitarnych, z których ścieki będą
odbierane przez podmioty mające do tego wymagane zezwolenia.
14 | S t r o n a
Rozwiązanie takie pozwoli na niepowstawanie nowych źródeł emisji ścieków.
15 | S t r o n a
6.2
Gospodarka odpadami
Zarówno na etapie realizacji jak i eksploatacji będą powstawały odpady. W czasie budowy będą
to głównie odpady - zgodnie z rozporządzeniem Ministra środowiska w sprawie katalogu odpadów
z dnia 27 września 2001r.[Dz. U. z 2001r., Nr 112, poz. 1206] - z grupy 17 (odpady z budów,
remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej włączając glebę i ziemię
z terenów zanieczyszczonych). W czasie eksploatacji oraz budowy powstaną spore ilości odpadów
z grup 13 (oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw z wyłączeniem olejów jadalnych i grup 05, 12, 19)
oraz grupy 15 (odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne
i ubrania ochronne nieujęte w innych grupach).
Gospodarka odpadowa będzie prowadzona zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami
prawa.
6.3
Ochrona przed hałasem
Na etapie realizacji przedsięwzięcia głównym źródłem hałasu będą maszyny budowlane
oraz transportowe wykorzystywane w czasie prac. Należy zwrócić uwagę, iż dzięki znacznej odległości
placu budowy od zabudowy podwyższony poziom emisji hałasu będzie miał niewielkie, a właściwie
marginalne znaczenie i będzie ograniczony w czasie tylko do okresu budowy turbiny wiatrowej.
W czasie eksploatacji turbina wiatrowa będzie nowym źródłem hałasu. Jednakże
umiejscowienie turbiny w znacznej odległości od zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej jak
i wielorodzinnej zaowocuje tym, iż normy hałasowe wynoszące: odpowiednio 40 dB i 45 dB dla pory
nocnej zostaną zachowane [Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku z dnia 14 czerwca 2007r. [Dz. U. 2007, Nr 120, poz. 826].
6.4
Ochrona powietrza
Na etapie eksploatacji emisje do powietrza nie będą występowały, jednakże w czasie budowy
pojawią się emisje zanieczyszczeń o charakterze punktowym wynikające ze spalania oleju
napędowego w maszynach budowlanych. Będzie to oddziaływanie, które ustanie po zakończeniu
prac budowlanych.
6.5 Ochrona przyrody
Realizacje inwestycji poprzedza wykonany roczny monitoring ornitologiczny (zakończony
w sierpniu 2009 roku) i prowadzany obecnie roczny monitoring chiropterologiczny, a także wykonana
już analiza wpływu przedsięwzięcia na florę i faunę oraz obszary chronione. Istotnym jest fakt, iż
przedsięwzięcie realizowane będzie na terenach to umożliwiających. Zgodnie z opracowaniem
[Brzostek G., 2010] powstanie elektrowni wiatrowych w obrębie wskazanej przez Inwestora działki
nie powinno mieć negatywnego wpływu na ekosystem.
16 | S t r o n a
7. RODZAJE I PRZEWIDYWANE ILOŚCI WPROWADZANYCH DO
ŚRODOWISKA SUBSTANCJI LUB ENERGII PRZY ZASTOSOWANIU
ROZWIĄZAŃ CHRONIĄCYCH ŚRODOWISKO
7.1. Emisje do powietrza
Faza realizacji
Uciążliwość projektowanej turbiny wiatrowej, pod względem zanieczyszczeń emitowanych do
powietrza atmosferycznego związana będzie przede wszystkim z emisją par węglowodorów
powstających wskutek spalania paliw w silnikach samochodowych (E-1).
Wykorzystanie samochodów ciężarowych do transportu niezbędnych elementów oraz praca
maszyn budowlanych i spalanie przez nie paliw będzie miało wpływ na jakość powietrza (spaliny, pył)
na terenie lokalizacji planowanej turbiny wiatrowej oraz na terenach sąsiadujących z trasami
przejazdów. Oddziaływanie to będzie jednak okresowe, ograniczone czasem trwania prac
budowlanych oraz punktowe.
Czynników wpływających na wielkość emisji szkodliwych gazów oraz pyłów do atmosfery na
etapie budowy famy jest bardzo wiele. Począwszy od rodzaju wykorzystywanego sprzętu
budowlanego, poprzez jego stan techniczny, moc, rodzaj prowadzonych robót czy w końcu
warunków meteorologicznych. Wychodząc z tego założenia, można stwierdzić, iż przeprowadzenie
takiej analizy jest niezmiernie trudne, a wyniki mogą być jedynie szacunkowe.
Założenia do obliczeń:
a) SOz – 0,02g/kg przy całkowitym spalaniu, uznając największe, dopuszczalne stężenie siarki w ON
wg Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 09.12.2008 w sprawie wymagań jakościowych dla
paliw ciekłych. Dz. U., 2008, nr 221, poz. 1441,
b) Emisja N02 oraz pyłu zawieszonego PM10 (EMEP/CORINAIR Emission Inventory Guidebook –
December 2006),
c) Czas trwania robót to około 10 dni,
d) Ciężar właściwy oleju napędowego 0,825kg/dm3,
e) Koparka oraz ładowarka – spalanie średnie 15 l/h,
f) Spycharka oraz samochody ciężarowe 20 l/h,
g) Efektywny czas pracy koparki, ładowarki oraz spycharki to ok. 25%, natomiast samochodu
ciężarowego około 10%.
Bazując na powyższych założeniach oraz poniższym wzorze, można określić przykładowe zużycie
paliwa, a co za tym idzie określić średnie ilości emisji gazów oraz pyłów do atmosfery.
17 | S t r o n a
Eimax=wi ∙ γ ∙ ∑nk=1
Gdzie:
Wi – emisja jednostkowa z silnika spalinowego
– ciężar oleju napędowego
Zk – zużycie paliwa przypadające na urządzenie na godzinę
tk – efektywny czas pracy urządzenia
W wyniku obliczeń, można oszacować iż średnia emisja poszczególnych gazów oraz pyłu wyniesie
około:
NO2
SO2
Pył PM 10
583.770 g/h
0,239 g/h
27.394 g/h
Utrzymywanie porządku oraz systematyczne czyszczenie terenu planowanej inwestycji spowoduje
ograniczenie emisji wtórnej. 5
Faza eksploatacji
Elektrownia wiatrowa jest instalacją bezemisyjną, która nie powoduje uwalniania
zanieczyszczeń do powietrza w związku z jej eksploatacją. Raz na miesiąc lub raz na kilka miesięcy
przywidziana jest wizyta ekipy serwisowej. Wiązać się to będzie z emisją do powietrza związków
pochodzących ze spalania paliw w silnikach samochodowych oraz pylenia. Zjawisko to będzie
regularne, acz mało uciążliwe i krótkotrwałe. Inne niekorzystne efekty transportu to przedostawanie
się do gleb paliw i olejów wskutek nieszczelności układów, jak również innych płynów
eksploatacyjnych. Będzie to jednak miało marginalny wpływ na środowisko.
Faza likwidacji
Likwidacja przedsięwzięcia będzie polegać na demontażu turbiny oraz rekultywacji terenu,
który był przez nią, a także przez infrastrukturę dodatkową (tj. place, drogi, fundamenty) zajmowany.
Rekultywacja będzie miała na celu przywrócenie środowiska glebowego do stanu przedrealizacyjnego
i będzie polegać na uzupełnieniu ubytków mas ziemnych powstałych w wyniku prowadzenia
wykopów oraz fundamentowania.
Transport odpadów z demontażu turbiny oraz infrastruktury dodatkowej będzie niekorzystnie
wpływać na środowisko poprzez emisje substancji do powietrza, jednak w sposób analogiczny do fazy
realizacji.
5
Obliczone według wytycznych z ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i
innych substancji oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18.06.2009 roku w sprawie wzorów wykazów zawierających
informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat, a wysokość stawek opłat za
korzystanie ze środowiska na rok 2011 została ogłoszona w obwieszczeniu Ministra Środowiska z dnia 4 października 2010 r.
(M. P. Nr 74, poz. 945)
18 | S t r o n a
Proces spalania paliw powoduje emisje:
−
Substancji nie mających szkodliwego działania (O2, N2, H2),
−
Substancji o braku bezpośredniego szkodliwego działania (CO2, CH4, NH3, N2O),
−
Substancje o negatywnym wpływie na zdrowie organizmów (CO, NOx, CxHx, PM, SOx
metale ciężkie).
Można jednak założyć, że pogorszenie warunków aerosanitarnych, będzie ograniczone
terytorialnie oraz krótkotrwałe (ograniczone w znaczącej większości do okresu budowy i likwidacji)
i nie wpłynie na ogólny poziom zanieczyszczenia powietrza.
Szacuje się, że wywiezienie odpadów powstałych podczas likwidacji turbiny wymagać będzie
7-8 kursów samochodu ciężarowego. Do tego celu zostanie najęta firma świadcząca usługi zbierania
oraz transportu odpadów posiadająca niezbędne zezwolenia.
7.2 Emisje hałasu
Faza budowy
Zjawiskiem niepożądanym, ściśle jednak związanym z ruchem pojazdów samochodowych jest
hałas drogowy. W zależności od poziomu, hałas ten może być odbierany jako :
nieuciążliwy
Leq
< 52 dB(A)
średnio uciążliwy
52 dB(A)
<
Leq
< 62 dB(A)
uciążliwy
62 dB(A)
<
Leq
< 70 dB(A)
Leq
> 70 dB(A)
bardzo uciążliwy
W myśl obowiązujących przepisów prawnych dopuszczalne wartości poziomu hałasu ściśle
zależą od charakteru terenu i są związane ze stałym przebywaniem ludzi na tych terenach. Na
podstawie zapisów Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U Nr 120, poz. 826) dla obszaru objętego
oddziaływaniem akustycznym dopuszczalny poziom hałasu od instalacji i pozostałych obiektów i grup
źródeł hałasu w zależności od przeznaczenia terenu wynosi:
19 | S t r o n a
Tabela 7-1 Dopuszczalny poziom hałasu w zależności od przeznaczenia terenu.
Lp.
1.
2.
Dopuszczalny poziom hałasu wyrażone
równoważnym poziomem dźwięku A w dB
Instalacje i pozostałe obiekty
i grupy źródeł hałasu
Przeznaczenie terenu
a)
Tereny
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej
b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub
wczasowym pobytem dzieci i młodzieży
c) Tereny domów opieki społecznej
d) Tereny szpitali w miastach
a)
Tereny
zabudowy
mieszkaniowej
wielorodzinnej i
zamieszkania zbiorowego
b) Tereny zabudowy zagrodowej
c) Tereny rekreacyjno- wypoczynkowe
d) Tereny mieszkaniowo- usługowe
pora dnia – przedział czasu
odniesienia równy 8
najmniej korzystnym
godzinom dnia kolejno po
sobie następującym
pora nocy –
przedział czasu
odniesienia równy 1
najmniej korzystnej
godzinie nocy
50
40
55
45
W okresie przebudowy wystąpią okresowo oddziaływania akustyczne oraz wibracyjne
związane z pracą ciężkich maszyn i pojazdów transportowych. Oddziaływania te zgodnie
z obowiązującymi przepisami nie podlegają normowaniu. Ich przestrzenny zasięg można określić na
około 100 m od zgrupowania pracujących maszyn drogowych i sprzętu budowlanego. Prace będą
jednak prowadzone z dala (w odległości większej niż 100 m) od zabudowy.
Rzeczywisty poziom hałasu może dochodzić do 90-105 dB. Będzie to jednak zjawisko obserwowane
jedynie podczas trwania robót ziemno-montażowych i całkowicie ustąpi po ich zakończeniu.
Najważniejszymi czynnikami generującymi dźwięk w samochodach spalinowych są:
1. Napęd (wliczając w to silnik i skrzynie biegów/mechanizm różnicowy),
2. Wzajemne oddziaływanie opony/droga (nazwane jako hałas toczny).
Hałas opony/droga rośnie logarytmicznie w stosunku do wzrostu prędkości: mamy wzrost hałasu
o 12 dB przy podwojeniu prędkości (Steven, 2005)6
Biorąc pod uwagę, że drogą dojazdową do inwestycji jest droga ziemna, która zostanie
zmodernizowana, przejazd po niej odbywać się będzie z niewielką prędkością (około 30 – 40 km/h).
6
http://www.silence-ip.org/site/
20 | S t r o n a
Ryc. 7-1 Porównanie poziomu hałasu, jaki wywołuje przejazd samochodu osobowego i ciężarowego w zależności od
prędkości.
Tabela 7-2 Urządzenia emitujące hałas na etapie budowy (realizacji)
Rodzaj urządzenia (źródła hałasu)
Poziom mocy akustycznej A (dB)
Samochody ciężarowe
Maszyny budowlane
Sprężarki
Agregaty spawalnicze
Zmechanizowane ręczne kruszarki betonu i młoty o
masie:
• m<20 kg
88
89 - 107
101 - 104
100 - 101
•
20<=m<35 kg
•
m>35 kg
Koparki, spycharki, ładowarki
108
111
114
106-110
Oddziaływanie hałasu na etapie realizacji określono w oparciu o wyniki pomiarów zawarte
w bazie danych Database for prediction of Noise on construction and open sites, opracowanej przez
Helpworth Acoustics na zlecenie DEFRA (Departament for Environment, Food and Rural Affairs).
Wyniki pomiarów hałasu scharakteryzowane są ekwiwalentnymi poziomami hałasu zmierzonymi
w odległości 10 m od źródeł hałasu, a prowadzone były w terenie przy placach budów, gdzie trwały
różnego typu operacje budowlane. Na podstawie tych danych można stwierdzić, że w odległości 10 m
21 | S t r o n a
od pracującego sprzętu budowlanego hałas kształtuje się najczęściej na poziomie 70-80 dB,
sporadycznie osiągając wartość 85 dB.
Zasięg pogorszenia klimatu akustycznego (zasięg hałasu większego niż 60 dB) można określić
na 100-150 m od zgrupowania maszyn i sprzętu budowlanego, który w tym przypadku będzie
pracował w odległości większej niż 100-150 m od zabudowań (ok. 450 m i więcej).
Faza eksploatacji
Hałas emitowany podczas pracy turbiny wiatrowej może być uciążliwy dla człowieka, jako
jeden z czynników mających niekorzystny wpływ na środowisko. Źródłem hałasu są głównie łopaty
wirnika, które napotykając opór w postaci powietrza przyczyniają się do emisji hałasu. Pracująca
turbina generuje hałas:
1. Mechaniczny – generowany przez pracujący mechanizm turbiny,
2. Aerodynamiczny – obracające się łopaty pokonując opory powietrza generują hałas.
Planowana turbina w zależności od wybranego modelu będzie charakteryzować się maksymalną
mocą akustyczną od 104-109 dB.
Jak wynika z wielu przeprowadzonych dotychczas analiz i pomiarów, poziom hałasu w odległości 400
m od pracujących siłowni nie przekracza 45 dB (A). Poniżej na Rys. 7-2 , przedstawiona została analiza
akustyczna wykonana dla planowanej turbiny wiatrowej zlokalizowanej na działce 86/3 obręb
Bursztynowo.
Ryc. 7-2 Hałas turbiny wiatrowej na tle innych źródeł hałasu (wartości wyrażone w [dB]).
22 | S t r o n a
Faza Likwidacji
Uciążliwości wibracyjno-akustyczne związane z demontażem turbiny oraz transportem
powstałych odpadów można utożsamić z etapem budowy opisanych powyżej. Rzeczywisty poziom
hałasu może dochodzić do 90-105dB(A). Będzie to jednak zjawisko obserwowane jedynie podczas
trwania robót rozbiórkowych i całkowicie ustąpi po ich zakończeniu. Ich przestrzenny zasięg można
określić na około 100 m od zgrupowania pracujących maszyn drogowych i sprzętu budowlanego.
Prace będą jednak prowadzone z dala (w odległości większej niż 100 m) od zabudowy.
7.3 Wytwarzanie odpadów
Wytwarzanie odpadów – etap budowy
W trakcie budowy elektrowni wiatrowej i niezbędnej infrastruktury towarzyszącej, powstaną
odpady budowlane zakwalifikowane zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27
września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206) do grupy 17: odpady
z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając
glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych) jako:
odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastruktury drogowej z grupy 17 01,
gleba i ziemia (bez zanieczyszczeń substancjami niebezpiecznymi) z grupy 17 05,
inne odpady z budowy z grupy 17 09.
Szacuje się, że masa wytworzonych odpadów wyniesie:
odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastruktury drogowej z grupy 17 01 –
poniżej 100 Mg,
gleba i ziemia (bez zanieczyszczeń substancjami niebezpiecznymi) z grupy 17 05 ok. 2000 m3,
inne odpady z budowy z grupy 17 09 – poniżej 10 Mg.
Wytwarzanie odpadów – etap eksploatacji
Praktycznie jedynym zużywającym się w trakcie eksploatacji urządzeń materiałem,
wymagającym wymiany podczas obsługi serwisowej, będą oleje przekładniowe i hydrauliczne.
Według klasyfikacji zgodnej z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r.
w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. 2001 Nr 112, poz. 1206), oleje przekładniowe zostały
sklasyfikowane jako odpad o kodzie:
23 | S t r o n a
Tabela 7-3 Rodzaje odpadów wytwarzanych na etapie eksploatacji
L.p.
Kod
Rodzaj odpadu
1.
13 01 10*
Mineralne oleje hydrauliczne niezawierające związków
chlorowcoorganicznych
2.
13 02 05*
Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające
związków chlorowcoorganicznych
Pojedyncza elektrownia wiatrowa zawiera około 360 dm3 (tj. około 315 kg) oleju
przekładniowego oraz około 300 dm3 (tj. 265 kg) oleju hydraulicznego. Olej przekładniowy
wymieniany jest zależnie od wyników przeprowadzonej kontroli (częstotliwość wymiany zależna jest
od intensywności pracy siłowni). Olej hydrauliczny wymienia się średnio raz na 5 lat (w zależności od
intensywności pracy siłowni). Usługę polegającą na wymianie oleju przekładniowego zarządzający
farmą wiatrową będzie zlecać zewnętrznemu podmiotowi, posiadającemu odpowiednie zezwolenia,
a także zaplecze techniczne.
Wytwarzanie odpadów - etap likwidacji
Ewentualna likwidacja elektrowni wiatrowej wiąże się z usunięciem całej konstrukcji
(zezłomowaniem), łącznie z częścią fundamentów (zlikwidowanie poprzez rozbicie i wywiezienie na
składowisko lub przekazanie osobom fizycznym zgodnie z ustawą o odpadach). Inwestor zwróci
szczególną uwagę, aby likwidacja przedsięwzięcia przywróciła pierwotny krajobraz i jego rolnicze
wartości (ze stanu przed rozpoczęciem inwestycji). Poprzez przywrócenie pierwotnego stanu
krajobrazu rozumie się wykonanie kompleksowej rekultywacji terenu (uzupełnianie ubytków mas
ziemnych glebą).
Przewidywany rodzaj i ilość odpadów powstających na etapie likwidacji (według klasyfikacji
zgodnej z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu
odpadów Dz. U. 2001 Nr 112, poz. 1206):
Tabela 7-4 Przewidywany rodzaj i ilość odpadów powstających na etapie likwidacji
L.p.
Kod
Rodzaj odpadu
Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem
olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19)
13 01
Odpadowe oleje hydrauliczne
1
13 01 10
Mineralne oleje hydrauliczne niezawierające związków
chlorowcoorganicznych
2
13 01 11* Syntetyczne oleje hydrauliczne
Przewidywana
ilość [Mg]
13
0,5
0,5
24 | S t r o n a
15
15 02
3
15 02 03
16
16 02
4
16 02 09*
5
16 02 14
17
17 01
6
17 01 01
8
17 01 81
9
17 01 82
17 04
10 17 04 05
11 17 04 07
12 17 04 11
17 05
17 09
13 17 05 04
14
17 09 04
Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania,
materiały filtracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych
grupach
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i
ubrania ochronne
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np.
szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w
15 02 02
Odpady nie ujęte w innych grupach
Odpady urządzeń elektrycznych i elektronicznych
Transformatory i kondensatory zawierające PCB
Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02
13
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów
budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając
glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych)
Odpady materiałów i elementów budowlanych oraz
infrastruktury drogowej (np. beton, cegły, płyty, ceramika)
Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów
Odpady z remontów i przebudowy dróg
Inne nie wymienione odpady
Odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali
Żelazo i stal
Mieszaniny metali
Kable inne niż wymienione w 17 04 10
Gleba i ziemia (włączając glebę i ziemię z terenów
zanieczyszczonych oraz urobek z pogłębiania)
Inne odpady z budowy, remontów i demontażu
Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17
05 03
Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne
niż wymienione w 17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03
0,02
0,04
6
900
150
5
3500
10
2
60
50
7.4 Emisja do środowiska gruntowo-wodnego
Faza realizacji
Ścieki socjalno – bytowe – ze względu na brak kanalizacji sanitarnej ścieki socjalno – bytowe
odprowadzane będą do szczelnego zbiornika bezodpływowego tzw.”Toi Toi” a następnie wywożone
do gminnej oczyszczalni ścieków przez firmy posiadające stosowne zezwolenia. Przewidywana ilość
ścieków socjalno – bytowych wyniesie ok. 0,3 m3/dobę (w czasie realizacji powstawania parku
elektrowni wiatrowych).
25 | S t r o n a
Ścieki opadowe - z terenów utwardzonych (stanowiących fundamenty ok. 20 m) będą odprowadzane
bezpośrednio do gruntu. Spływ wody opadowej z wyżej wymienionej powierzchni przekształconej
antropogenicznie nie będzie negatywnie oddziaływać na środowisko gleby oraz wód gruntowych.
Faza eksploatacji
W trakcie eksploatacji odprowadzane będą jedynie ścieki opadowe z powierzchni zajętej przez
elektrownie. Jakość odprowadzanych wód będzie na poziomie tła. Pod transformatorami znajdować
się będą misy olejowe, które na wypadek wystąpienia poważnych awarii będą w stanie zatrzymać
wydostający się do środowiska gruntowo-wodnego olej.
Faza likwidacji
Analogicznie do fazy realizacji.
7.5 Promieniowanie elektromagnetyczne
Na etapie eksploatacji farmy wiatrowej, w związku z produkcją i przesyłem energii elektrycznej,
występowało będzie promieniowanie elektromagnetyczne niejonizujące.
Jest to promieniowanie powstające za każdym razem, kiedy przez przewodnik przepływa prąd
elektryczny. Wszystkie prądy zmienne przepływające przez przewodnik generują promieniowanie
elektromagnetyczne, od napowietrznych linii przesyłowych, po urządzenia domowe. Ludzie są, więc
narażeni na pola elektromagnetyczne o większym lub mniejszym nasileniu podczas całego swojego
życia. Siła promieniowania elektromagnetycznego jest wprost proporcjonalna do napięcia prądu
przepływającego przez przewodnik. Zakopane w ziemi kable emitują mniej promieniowania
elektromagnetycznego od napowietrznych (wynika to z ich konstrukcji). Najprostszym sposobem na
zmniejszenie negatywnego oddziaływania pola elektromagnetycznego jest zwiększenie dystansu od
jego źródła (Australian Wind Energy Association).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów dotrzymywania tych poziomów
(Dz. U. Nr 192, poz. 1883), dla pól o częstotliwości 50 Hz określa dopuszczalne poziomy
promieniowania elektromagnetycznego wynoszące 1 kV/m (składowa elektryczna) oraz 60 A/m
(składowa magnetyczna). Zasięg oddziaływania składowych elektrycznej i magnetycznej pola
elektromagnetycznego jest zależny od: napięcia, prądu płynącego w przewodzie, przekroju
przewodów fazowych, układu przewodów fazowych oraz wysokości zawieszenia przewodów
nad powierzchnią terenu.
W przypadku farm wiatrowych źródłem promieniowania elektromagnetycznego są:
−
stacje transformatorowe WN/SN,
−
linie wysokiego napięcia.
Promieniowanie to generowane przez pracujące siłownie wiatrowe nie będzie jednak wykraczać
poza sam przewód podziemny w przypadku linii SN (średniego napięcia). Natomiast generator
i transformator jest ekranowany wewnątrz gondoli warstwą przewodnika, ponadto będzie znajdował
26 | S t r o n a
się na dużej wysokości (około 100 m) i z racji braku oddziaływania (na wysokości 1,8 m
promieniowanie elektromagnetyczne ma wartość tła), jest pomijany w analizach. Takie rozwiązania
konstrukcyjne gwarantują brak wystąpienia oddziaływań mających negatywny wpływ na zdrowie
ludzi (National Radiological Protection Board, UK).
7.6 Hałas w zakresie infradźwięków oraz drgań i wibracji
Infradźwięki są falami dźwiękowymi charakteryzujących się znacznymi długościami (>17 m) oraz
niskimi częstotliwościami (do 20 Hz). Są niesłyszalne dla ludzkiego ucha, aczkolwiek przy wysokich
poziomach ciśnienia akustycznego są odbierane przez ludzkie ucho oraz układ przedsionkowy.
Infradźwięki mogą rozchodzić się na znaczne odległości i charakteryzują się słabym tłumieniem przez
na przykład ekrany akustyczne.
W środowisku można wyróżnić dwa rodzaje źródeł infradźwięków – pochodzenia naturalnego
oraz sztucznego. Do naturalnych źródeł należy zaliczyć powszechnie występujące:
−
silny wiatr,
−
szum drzew,
−
szum morza,
−
odgłosy piorunów,
−
tornada,
−
trzęsienia ziemi,
−
odgłosy wulkanów;
Do sztucznych źródeł należy zaliczyć chociażby:
−
pojazdy samochodowe,
−
samoloty,
−
głośniki,
−
sprężarki tłokowe,
−
pompy próżniowe oraz gazowe,
−
turbodmuchawy,
−
elektrownie wiatrowe,
−
urządzenia chłodzące oraz ogrzewające powietrze.
Jak można zauważyć, urządzenia te występują dosyć powszechnie zarówno w środowisku
naturalnym, jak i użytkowym człowieka.
Oddziaływanie infradźwięków na człowieka
Infradźwięki o określonym wysokim poziome ciśnienia akustycznego mogą wykazywać
uciążliwości na zdrowie ludzkie w postaci poczucia zmęczenia, dyskomfortu, senności, rozdrażnienia,
zaburzenia równowagi, sprawności psychomotorycznej czy zaburzeniami czynności fizjologicznych.
27 | S t r o n a
Możliwe jest również odczuwanie powyżej poziomu 100 dB uczucie wewnętrznego wibrowania
(zjawisko rezonansu struktur i narządów wewnętrznych). Jeżeli takie symptomy są opisywane
w nawiązaniu do zjawiska oddziaływania infradźwięków, to najczęściej są one odczuwane
i opisywane przez odbiorców w sposób bardzo subiektywny i często mogą być mylone zwykłym
zespołem rozdrażnienia. Niezaprzeczalny jest jednak fakt występowania określonych objawów
w wyniku oddziaływania infradźwięków na zdrowie ludzkie, jednak należy pamiętać, iż aby taka
zależność miała miejsce poziom ciśnienia akustycznego musi być odpowiednio wysoki (140-150 dB).
Oceniając ewentualny wpływ infradźwięków emitowanych przez turbiny wiatrowe na
zdrowie i życie ludzkie należy uwzględniać wiele czynników, takich jak chociażby poziom ciśnienia
akustycznego hałasu infradźwiękowego generowanego przez środowisko i dopiero posiadając tę
wiedzę podejmować próbę oceny zagrożenia tego typu emisji.
W wyniku przeprowadzonych analiz przez Biuro Analiz Technicznych w Koszalinie (dr inż.
Ryszard Ingielewicz oraz dr inż. Adam Zagubień) na temat pomiarów terenowych w zakresie
infradźwięków na pracującej farmie wiatrowej wynika, iż w odległości 500 m od turbiny poziom
hałasu infradźwiękowego pochodzący od pracy elektrowni wiatrowej (80,1 dBG) i poziom tła
akustycznego (77,9 dBG) są na bardzo zbliżonym poziomie, a ta nieznaczna różnica rzędu około 2 dBG
pomiędzy emisjami pochodzącymi ze środowiska naturalnego a tymi od pracującej turbiny wiatrowej
może pomóc skutecznie wykluczyć turbiny wiatrowe z kręgu niebezpiecznych źródeł infradźwięków.
Ważnym źródłem informacji w kwestii infradźwięków jest opublikowany w 2009 roku raport
„Wind Turbine Sound and Health effects. An Expert Panel Review” stworzony przez takie naukowe
autorytety jak Colby, D. W., Dobie, R. Leventhall, G., Lipscomb, D. M., Mc Cunney, R. J., Seilo, M.T.,
Sondergaard, B. przy wsparciu Amerykańskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej oraz
Kanadyjskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej.
Ogólne wnioski pochodzące z wyżej wymienionego raportu wyglądają następująco:
−
poziom hałasu emitowanego przez turbiny wiatrowe jest niewystarczający aby wprowadzić
ciało ludzkie w wibracje wywoływane przez dźwięk o częstotliwości rezonansu (powyżej
100dB),
−
utrata lub uszkodzenie słuchu przez hałas pochodzący od turbin wiatrowych jest niemożliwy,
bowiem poziom ciśnienia akustycznego mogący wywołać taki efekt wynosi 85 dB,
a elektrownie wiatrowe nie przekracza tego poziomu.
−
wyniki badań twierdzą, iż infradźwięki emitowane na poziomie
40-120 dB nie mają
negatywnego wpływu na zdrowie i życie,
−
bardzo często objawy powszechnie wstępujące takie jak uczucie niepokoju, depresja,
bezsenność, bóle głowy, mdłości czy kłopoty z koncentracją są błędnie utożsamiane
z turbinami wiatrowymi na zasadzie tzw. Efektu nocebo. Nie ma naukowo potwierdzonych
badań iż objawy tak ogólne i częste występują z większą częstotliwością u ludzi mieszkających
w pobliżu farm wiatrowych. Często, objawy takie związane są z negatywnym nastawieniem
do turbiny wiatrowej czy jej brakiem akceptacji w najbliższym otoczeniu,
28 | S t r o n a
−
brak
jest
dowodów
i
badań
potwierdzających
zjawisko
występowania
choroby
wibroakustycznej w wyniku pracy turbin wiatrowych. Testy przeprowadzone na zwierzętach
pokazały że zachorowania miały miejsce dopiero po nieprzerwanej 13 tygodniowej ekspozycji
na infradźwięki emitowane na poziomie ok. 100 dB, czyli o około 50-60 dB więcej niż
w przypadku emisji pochodzącej z turbin wiatrowych. Dodatkowo choroba wibroakustyczna
jest często mylona z zespołem rozdrażnienia, którego nie można wiązać jedynie z obecnością
lub brakiem turbin wiatrowych.
Bazując na istniejących raportach oraz prowadzonych badaniach naukowych trudno jest znaleźć
zależność pomiędzy infradźwiękami emitowanymi przez turbiny wiatrowe oraz ich negatywnym
wpływem na zdrowie i życie ludzi. Większość niepokojów w tej tematyce odnosi się ogólnie do
wszystkich znanych symptomów powodowanych przez infradźwięki, bez dodatkowej informacji od
jakich poziomów hałasu tę szkodliwość faktycznie można zaobserwować. Poziomy hałasu
infradźwiękowego emitowane przez turbiny wiatrowe są znacząco niższe (niższe o 50-60 dB) od tych,
które mogą powodować schorzenia bądź jakikolwiek dyskomfort.
Ponieważ planowana turbina znajdować się będzie w odległości minimum ok. 450 m od
istniejących zabudowań, należy stwierdzić, iż nie dojdzie do negatywnego oddziaływania na ludzi lub
zwierząt w zakresie hałasu lub infradźwięków.
29 | S t r o n a
8. MOŻLIWOŚĆ TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA
ŚRODOWISKO
Termin oddziaływanie transgraniczne zdefiniowane zostało m.in. w Konwencji Helsińskiej (17
marca 1992 r.). Zgodnie z definicją, oddziaływanie transgraniczne oznacza „jakiekolwiek
oddziaływanie powodujące znaczne szkodliwe skutki w środowisku na obszarze podlegającym
jurysdykcji jednej Strony (...), spowodowane ludzką działalnością, której fizyczny początek ma miejsce
całkowicie lub częściowo na obszarze podlegającym jurysdykcji innej Strony; przez takie
oddziaływanie w środowisku rozumie się wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo człowieka, florę, faunę,
gleby, powietrze, wody, klimat, krajobraz, zabytki historyczne i inne struktury fizyczne lub interakcje
między tymi czynnikami, a także wpływ na spuściznę kulturową lub warunki społeczno-gospodarcze
zmiany tych czynników”.
Turbina wiatrowa zlokalizowana będzie w północno-wschodniej części województwa kujawsko pomorskiego, około 145 km w linii prostej od granicy z Federacją Rosyjską (ryc. 8-1).
30 | S t r o n a
Ryc. 8-1 Lokalizacja elektrowni wiatrowej w gm. Świecie nad Osą względem Granicy Państwa (rys. Ultimate Projekt).
Oddziaływanie elektrowni wiatrowej na poszczególne elementy środowiska, m.in. klimat
akustyczny, krajobraz, jakość powietrza atmosferycznego, florę i faunę mieć będzie charakter lokalny.
Próg słyszalności dla hałasu generowanego przez siłownie projektowanej farmy wiatrowej wyniesie
nie więcej niż ok. 500 m. Biorąc pod uwagę warunki terenowe charakterystyczne dla analizowanego
obszaru oraz specyfikacje techniczną (wysokość nie przekroczy 187,5 m), dostrzeżenie turbiny
możliwe będzie przy dobrej widoczności z około 5 - 7 km. Energia pozyskiwana z zamiany energii
kinetycznej wiatru na energię mechaniczną (i dalej na elektryczność) jest relatywnie nowym
sposobem pozyskiwania energii, niepowodującym zanieczyszczeń do atmosfery.
Technologia projektowanej turbiny wiatrowej jest inwestycją o efektywnie wytwarzanej oraz
wykorzystanej energii, niepowodującą oddziaływania transgranicznego. Wpływ na krajobraz, klimat
akustyczny, jakość powietrza oraz pozostałe elementy krajobrazu będzie miał charakter lokalny
i z racji oddalenia Granicy Państwa o ok. 145 km w linii prostej, zamknie się na obszarze Polski.
31 | S t r o n a
9. OBSZARY PODLEGAJĄCE OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY
Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 ROKU O OCHRONIE PRZYRODY
ZNAJDUJĄCE SIĘ W ZASIĘGU ZNACZĄCEGO ODDZIAŁYWANIA
PRZEDSIEWZIĘCIA
Przedsięwzięcie polegające na budowie elektrowni wiatrowej ma charakter lokalny i dotyczy
obszaru posadowienia elektrowni oraz obszarów w najbliższym sąsiedztwie. Teren na którym planuje
się budowę siłowni wiatrowych nie znajduje się w bliskim sąsiedztwie obszarów objętych ochroną na
podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody, która obejmuje:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Parki narodowe,
Parki krajobrazowe,
Obszary chronionego krajobrazu,
Rezerwaty przyrody,
Natura 2000,
Pomniki przyrody,
Użytki ekologiczne,
Stanowiska dokumentacyjne,
Zespoły przyrodniczo – krajobrazowe.
Natomiast najcenniejsze, dla gminy Świecie nad Osą, przyrodniczo miejsca takie jak: występujące
w niewielkich ilościach zabagnienia, szuwary, zbiorniki wodne oraz turzycowiska, są bezpiecznych
i odpowiednich odległościach od planowanych turbin wiatrowych.
W okolicach planowanego przedsięwzięcia występują formy przyrodnicze objęte ochroną prawną,
jednakże ze względu na dużą odległość budowa i eksploatacja farmy wiatrowej nie będzie miała
negatywnego wpływu.
Obszar Natura 2000 PLH040033 „Dolina Osy”
Również na północ od granic gminy Książki znajduje się Rezerwat krajobrazowy „Dolina Osy”,
który umiejscowiony jest na obszarze trzech gmin: Rogoźno, Gruta i Łasin. Został on uznany
Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 czerwca 1994
r. (Monitor Polski nr 35, poz. 299). Powierzchnia rezerwatu wynosi 665,12 ha i obejmuje oddziały
leśne Nadleśnictwa Jamy. Zarządzają nim Lasy Państwowe oraz Wojewódzki Zarząd Melioracji
i Urządzeń Wodnych we Włocławku. Typ krajobrazu cechujący obszar jest młodoglacjalny, miejscami
o stromych zboczach, co bardzo urozmaica rzeźbę terenu ukazując duże deniwelacje i kręte koryto
rzeki Osy. Obszar tworzą gliny morenowe, piaski gliniaste, utwory deluwialne – gliniasto piaszczyste,
namuły, piaski fluwialne i torfy. Wyróżnia się tu następujące zespoły roślinne: grąd subkontynentalny,
grąd zboczowy, żyzna buczyna niżowa i łęg jesionowo – olszowy. Rezerwat porasta także rzadko
spotykana w północnej części Polski dąbrowa świetlista. Można tu również spotkać takie gatunki
32 | S t r o n a
roślinne, jak m.in.: czosnek niedźwiedzi, lilia złotogłów, wawrzynek wilczełko, kruszczyk szerokolistny,
czy gnieźnik leśny. Na szczególną uwagę zasługują liczne stanowiska lęgowe ptaków, gdyż teren
rezerwatu obejmuje około 59 gatunków ptaków, np. czapla siwa (kilkadziesiąt par), bocian czarny,
myszołów, orlik krzykliwy. Wśród zwierząt dominują aktualnie daniele (ok. 200 osobników), spotkać
można również borsuki. Na terenie rezerwatu znajduje się dużo drzew uznanych za pomniki przyrody,
do najcenniejszych należą dwa dęby szypułkowe „Adam i Ewa”, mające ok. 380 lat. Na terenie
rezerwatu zabrania się m.in.: wycinania drzew i pobierania ubytków drzewnych, zbioru owoców,
nasion i ziół, pozyskiwania żywicy, niszczenia gleby oraz wznoszenia budowli.
Rezerwat krajobrazowy „Dolina Osy” znajduje się w odległości około 8,6 km w kierunku
północno - zachodnim od planowanej turbiny wiatrowej, natomiast jej lokalizacja nie wpłynie
negatywnie na cenne elementy przyrody Rezerwatu.
Natura 2000: Rezerwat przyrody „Rogoźno Zamek”7
Rezerwat leśny „Rogoźno Zamek” znajdujący się na obszarze gminy Rogoźno jest zarządzany
przez Lasy Państwowe. Został uznany za rezerwat Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu
Drzewnego z dnia 6 września 1974 r. (Monitor Polski nr 25, poz. 130). Powierzchnia rezerwatu wynosi
28,39 ha (EMPEKO, 2008) i obejmuje oddziały leśne Nadleśnictwa Jamy. Typ krajobrazu jest glacjalny,
o równinach i wzniesieniach morenowych stref zboczowych. Rzeźbę terenu cechują strome,
miejscami urwiste zbocza, dolinki oraz nisze źródliskowe. Pod względem geologicznym występują tu
gliny zwałowe i piaski wodnolodowcowe fazy leszczyńskiej. W rezerwacie występują takie zespoły
roślinne, jak grąd subkontynentalny, grąd zboczowy, łęg jesionowo-olszowy, a także szuwar kłociowy.
Wśród interesujących gatunków roślinnych na obszarze rezerwatu można spotkać m.in.: jarząb
brekinia, pluskwica europejska, porzeczka czarna, czy skrzyp olbrzymi. Na tym terenie przyrodniczym
zabrania się m.in.: wycinania drzew i pobierania ubytków drzewnych, zbioru owoców, nasion i ziół,
pozyskiwania żywicy, niszczenia gleby oraz wznoszenia budowli.
Rezerwat znajduje się w odległości około 15,1 km w kierunku północno - zachodnim od
planowanej inwestycji. Lokalizacja turbiny „Świecie” nie wpłynie negatywnie na obszar rezerwatu
„Rogoźno Zamek”.
Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków „Dolina Dolnej Wisły” PLB 040003
Odcinek doliny Wisły w jej dolnym biegu, od Włocławka do Przegaliny, jest obszarem
Specjalnej Ochrony Ptaków „Dolina Dolnej Wisły” PLB 040003. Rzeka przepływa przez kilka dużych
miast, jak: Toruń, Bydgoszcz, Grudziądz, Tczew, zachowując naturalny charakter i dynamikę rzeki
swobodnie płynącej. Wisła płynie w dużym stopniu naturalnym korytem, z licznymi namuliskami,
łachami piaszczystymi i wysepkami, natomiast w jej dolinie zachowane są starorzecza
i niewielkie torfowiska niskie. Brzegi Wisły pokryte są mozaiką zarośli wierzbowych i lasów łęgowych,
a także pól uprawnych i pastwisk. Miejscami dolinę ograniczają wysokie skarpy, na których utrzymują
się murawy kserotermiczne i grądy zboczowe.
W ostoi ptasiej, o randze europejskiej E 39, występują co najmniej 44 gatunki ptaków z
Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK), a gniazduje ok.180
7
Raport ze screeningu ornitologicznego dla parku elektrowni wiatrowych „Grudziądz” EMPEKO, Poznań 2008
33 | S t r o n a
gatunków ptaków. Jest to bardzo ważna ostoja dla ptaków migrujących i zimujących, a także istotny
teren zimowania bielika (C2).
W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących
gatunków ptaków: nurogęś, ohar (PCK),rybitwa białoczelna (PCK), rybitwa rzeczna, zimorodek,
ostrygojad (PCK). W stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występuje derkacz, mewa czarnogłowa
oraz sieweczka rzeczna. W okresie wędrówek ptaki wodno-błotne występują w koncentracjach do 50
000 osobników (C4). W okresie zimy występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C2 i
C3) następujących gatunków ptaków: bielik, gągoł, nurogęś, również stosunkowo licznie (C7)
występuje bielaczek. Ogółem ptaki wodno-błotne występują w koncentracjach do 40 000 osobników
(C4). Jednakże awifauna obszaru nie jest dostatecznie poznana.
Ryc. 9-1 Fragment obszaru NATURA 2000 „Dolina Dolnej Wisły” położony ok. 19,9 km na zachód od planowanej farmy
wiatrowej „Świecie”. Źródło: http://natura2000.gdos.gov.pl
Ponadto na obszarze „Doliny Dolnej Wisły” występuje bogata fauna innych zwierząt
kręgowych oraz silnie zróżnicowana flora, np. rośliny naczyniowe (ok.1350 gatunków) z licznymi
gatunkami zagrożonymi i prawnie chronionymi, a także różne typy łęgów oraz cenne murawy
kserotermiczne.
Granica Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków „Dolina Dolnej Wisły” przebiega w odległości
około 19,9 km w kierunku zachodnim od granicy planowanej turbiny wiatrowej. Lokalizacja farmy
wiatrowej „Świecie” nie wpłynie negatywnie na integralność obszaru NATURA 2000 „Dolina Dolnej
Wisły PLB 040003” i gatunki w nim występujące.
34 | S t r o n a
Brodnicki Park Krajobrazowy
Brodnicki Park Krajobrazowy został utworzony8 w 1985 r. i zajmuje powierzchnię 16 685 ha.
Ponad 60% powierzchni Parku to lasy, natomiast wody zajmują powierzchnię około 10%. Obszar ten
zajmuje centralną, najbardziej wartościową pod względem przyrodniczym i kulturowym część
Pojezierza Brodnickiego. Krajobraz Parku charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem. Dominuje
polodowcowa rzeźba z pagórkowatymi obszarami wysoczyzny morenowej i płaskimi powierzchniami
sandrowymi, które porośnięte są lasami. Teren Parku rozcinają dwa ciągi rynien polodowcowych
z licznymi jeziorami rynnowymi, natomiast elementem łączącym są dwie rzeki: Skarlanka i Struga
Brodnicka. Na obszarze Brodnickiego Parku Krajobrazowego znajduje się ponad 40 jezior, z czego 7
jest o powierzchni ponad 100 ha. Do największych z nich zalicza się: Wielkie Partęczyny (324 ha),
Bachotek (211 ha), Sosno (188 ha), Łąkorz (162 ha), Głowińskie (131 ha), Zbiczno (129 ha) i Ciche (111
ha). Większość jezior na terenie Parku to jeziora rynnowe o wąskim, wydłużonym kształcie otoczone
stromymi zalesionymi brzegami. Lasy występujące na tym terenie to przede wszystkim bory sosnowe
i mieszane. Mniejsze powierzchnie zajmują lasy liściaste, takie jak grądy, łęgi, olsy. Bardzo duży udział
(37 %) mają tutaj lasy ochronne, drzewostany nasienne i ostoje zwierzyny. Typową cechą
Brodnickiego Parku Krajobrazowego jest występowanie naturalnych zbiorowisk torfowiskowych,
szuwarowych i wodnych. Flora Parku cechuje się dużym bogactwem i różnorodnością gatunków.
Występuje tu ok. 950 gatunków roślin naczyniowych, z czego wiele z nich to gatunki objęte ochroną
całkowitą lub częściową, a także gatunki reliktowe. Rośnie tutaj m in. storczyk obuwik pospolity, lilia
złotogłów, kłoć wiechowata, 3 gatunki rosiczek, bagno zwyczajne, żurawina drobnolistkowa, bażyna
czarna. Bardzo liczna i cenna jest tu również fauna. Do występujących tu chronionych i rzadkich
gatunków można zaliczyć: bielika, orlika krzykliwego, bociana czarnego, bąka, kilka gatunków
perkozów, żurawia, a także wydrę i bobra europejskiego. Czasami spotkać można reintrodukowanego
przez dyrekcję Parku sokoła wędrownego. Najcenniejsze obszary Brodnickiego Parku
Krajobrazowego chroni 8 rezerwatów przyrody: 3 rezerwaty leśne "Mieliwo", "Retno" i "Las Cielęta",
3 rezerwaty torfowiskowe "Stręszek", "Okonek" i "Żurawie Bagno", oraz 2 rezerwaty florystyczne
"Wyspa na jeziorze Wielkie Partęczyny" i "Bachotek".
Granica Brodnickiego Parku Krajobrazowego przebiega w odległości około 20 km w kierunku
południowo – wschodnim od planowanej turbiny wiatrowej. Farma wiatrowa nie będzie miała
negatywnego wpływu na chroniony obszar.
Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Ostoja Brodnicka” PLH 040036
Ostoja Brodnicka obejmuje silnie zróżnicowane tereny krajobrazu młodoglacjalnego
z licznymi jeziorami i torfowiskami oraz nielicznymi rzekami. Wykształciły się tutaj m.in. rozmaite
formy rzeźby - pagórkowata lub pofalowana wysoczyzna morenowa, płaskie lub faliste powierzchnie
sandru, wzgórza kemowe, wcięte w powierzchnie sandru rynny subglacjalne, obniżenia wytopiskowe.
Teren w znacznym stopniu jest pokryty lasami. Jeziora cechują się z reguły czystą wodą, powierzchnią
powyżej 100 ha i znaczną głębokością, nawet do ok. 40 m. Dominują akweny eutroficzne, a także
spotyka się jeziora mezotroficzne i dystroficzne. Znajdują się tu różnego typu torfowiska - wysokie,
8
http://www.bpk.brodnica.net/index.php
35 | S t r o n a
przejściowe, nakredowe oraz mechowiska. Często torfowiska rozwijają się wokół dystroficznych
jezior, a otoczone są przez bagienne lasy - bory bagienne i brzeziny bagienne. Na żyznym podłożu
występują płaty łęgów jesionowo-olszowych, rzadziej wiązowo-jesionowych. Na tym terenie
dominują grądy i bory mieszane, choć spotyka się też fitocenozy buczyn. Natomiast rzadko występują
łąki i pastwiska. Występuje tu 17 typów siedlisk wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady
92/43/EWG. Są tu dobrze zachowane, o cechach naturalnych, ekosystemy wodne i bagienne, z
licznymi i różnorodnymi zbiorowiskami roślinności wodnej, szuwarowej i torfowiskowej. Cenne są
także niektóre fragmenty roślinności leśnej, m.in. bory i brzeziny bagienne, mniejsze znaczenie
natomiast mają lasy bukowe, np. w rezerwacie "Mieliwo". Liczne i bogate są populacje rzadkich
gatunków flory wodnej i torfowiskowej (4 gatunki z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej), w tym
bardzo bogate stanowisko zastępcze aldrowandy pęcherzykowatej. Na uwagę zasługuje stanowisko
obuwika na wyspie na jeziorze Wielkie Partęczyny. Nieco mniejsze znaczenie ma obszar dla ochrony
fauny, choć znane są stanowiska 3 gatunków z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.
Obszar w większości leżący na terenie Brodnickiego Parku Krajobrazowego (16 685 ha; 1985
r.). Ostoja Brodnicka w najbliżej położonym punkcie znajduje się około 20 km na południowy wschód od planowanej farmy wiatrowej „Świecie”, a lokalizacja turbiny wiatrowej nie będzie miała
negatywnego wpływu na przyrodę.
Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Dolina Osy” PLH 040033
Cały obszar podlega ochronie. Na jego terenie w całości leżą dwa rezerwaty : rezerwat
krajobrazowy "Dolina Osy" (665,12 ha; 1994 r.) oraz rezerwat leśny "Rogóźno - Zamek"(28,39 ha;
1974 r.). Część ostoi, którą nie obejmują rezerwaty podlega ochronie w formie obszaru chronionego
krajobrazu "Doliny Osy i Gardęgi".
Projektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Dolina Osy” leży w odległości 8,6 km na
północny – zachód od planowanej turbiny wiatrowej, tak więc inwestycja nie będzie miała wpływu
na ten obszar.
Obszar Chronionego Krajobrazu „Obszar kompleksu torfowiskowo-jeziorno-leśnego ZgniłkaWieczno-Wronie”
W północno-centralnej części gminy zlokalizowany jest OCHK, który chroni największy
kompleks torfowiskowy na tym obszarze. Dodatkowo można w nim odnaleźć szereg bardzo rzadkich
gatunków roślin oraz zwierząt, czy też największe w Pojezierzu Chełmińskim jezioro – Wieczno,
będące miejscem lęgowym ptactwa. Głównym celem ochrony obszaru jest racjonalizacja gospodarki
leśnej w celu zachowania bioróżnorodności siedlisk jak również zachowaniem w stanie
nienaruszonym terenów podmokłych a w tym torfowisk i obszarów wodno-błotnych.
Rezerwat Wronie
Rezerwat utworzony na mocy zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia
11.10.1978. Celem ochrony w rezerwacie jest zespół roślinny żyznej buczyny niżowej, gdzie las tworzy
buk z domieszką dębu szypułkowego. Dodatkowo, można tu znaleźć perłówkę jednokwiatową, czy
zawilca gajowego z gajowcem żółtym. Jednakże rezerwat ten znajduje się 15,1 km od planowanej
turbiny, która nie będzie oddziaływała negatywnie na ten teren.
36 | S t r o n a
Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy w Słupie
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy wyznacza sie w celu ochrony wyjątkowo cennych
fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego dla zachowania jego wartości estetycznych. Tak
wiec, w zespołach przyrodniczo-krajobrazowych chroni się przede wszystkim: konfiguracje terenu,
stosunki wodne, charakter i skład gatunkowy drzewostanu oraz występujące na tym terenie zabytki
kultury. Zespół Przyrodniczo Krajobrazowy „SłupskiGródek nad Osa”, o powierzchni 4,78 ha,
obejmuje pododdziały leśne obrębu Jamy – 241r i 241p, położony jest na terenie wsi Słupski Młyn w
Gminie Gruta. Obejmuje on fragment drzewostanu porastającego krawędź wysoczyzny,
poprzecinanej licznymi jarami. W drzewostanie występuje sosna, dąb i lipa w wieku ok. 120 lat. Na
terenie zespołu znajduje sie grodzisko, zamieszkałe od X do początków XIII wieku oraz od XIV do
początków XV wieku.
Z powodu odległości wynoszącej 8,4 km, nie stwierdza się, by planowana farma wiatrowa
„Świecie” oddziaływała negatywnie na Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Słupski Gródek nad Osa”.
Pomniki Przyrody na terenie gminy Świecie nad Osą
Obszar gminy, pozbawiony większych kompleksów leśnych, nie obfituje również
w osobliwości przyrodnicze. Chronione są pojedyncze drzewa lub ich skupiska. Pomnikami przyrody
na terenie gminy są głównie dęby i platany.
Wszystkie wymienione wyżej obszary chronione znajdują się poza zasięgiem oddziaływania
projektowanego przedsięwzięcia.
37 | S t r o n a
10. OBSZARY O KRAJOBRAZIE MAJĄCYM ZNACZENIE HISTORYCZNE,
KULTUROWE LUB ARCHEOLOGICZNE
Na terenie gminy Świecie nad Osą znajdują się obszary o krajobrazie mającym znaczenie
historyczne oraz kulturowym:
We wsi Świecie nad Osą znajduje się świątynia p.w. św. Maksymiliana Kolbe zbudowana w latach
1984 – 1988 z użyciem bloczków gazobetonowych na planie zbliżonym do koła, z małą wieżą
i stożkowym dachem, pokrytym płytkami z eternitu. Wyposażenie wnętrza jest współczesne.
Dwór w Świeciu nad Osą (dom nr 35), z pierwszej połowy XIX w., znajduje się w zniszczonym parku
na zachód od doskonale widocznego nad wsią grodziska.
Drugi dwór w Świeciu nad Osą został zbudowany w połowie XIX w. i usytuowany jest w kierunku
południowo-wschodnim od grodziska na wyraźnym wniesieniu.
W pobliżu wsi Świecie nad Osą znajduje się średniowieczne grodzisko z XI i XII w. Mieści się ono na
wzgórzu będącym wysuniętym cyplem wysoczyzny. Obejmuje część wyższą, będącą zapewne
pozostałością po grodzie, otoczoną od strony północnej i północno-wschodnim wałem o wysokości
do 2,5 m oraz część niższą - pozostałość po podgrodziu, na którym znajdują się resztki grobowca.
Całość o powierzchni, około 5800 m² , od strony wschodniej i południowej jest otoczona wałem
i fosą. 9
We wsi Bursztynowo znajduje się Kościół św. Andrzeja Boboli. Parafię założyli razem z wsią
Krzyżacy przed 1312 r. Od początku należała do dekanatu radzyńskiego. Kościół był najpierw
drewniany, wzniesiony na miejscu obecnego cmentarza, miał wezwanie św. Wawrzyńca. Przechodził
razem z okolicą różnorakie doświadczenia – kilkakrotnie niszczał i był na nowo wznoszony. 31 maja
1938 r. przystąpiono do budowy nowego kościoła, który wzniesiono po drugiej stronie drogi
publicznej naprzeciw cmentarza parafialnego, w stylu neoromańskim. Od 1995 r. trwa kompleksowy
remont kościoła, plebanii oraz cmentarza.9
Wszystkie powyższe elementy historyczno – kulturowe znajdują się w znacznych odległościach
(3-6,5 km) od planowanej turbiny wiatrowej w obrębie geodezyjnym Bursztynowo, więc
planowane przedsięwzięcie nie powinno negatywnie oddziaływać na powyższe elementy, również
poprzez ewentualne negatywne oddziaływania wizualne.
9
9
http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/
http://www.diecezja.torun.pl/
38 | S t r o n a
39 | S t r o n a