Untitled - Stowarzyszenie Aktywności Obywatelskiej Bona Fides

Zespół Stowarzyszenia Bona Fides to MY!
10 lat minęło...
Początki Bona Fides sięgają pierwszej połowy 2003 r. Wtedy Grzegorz Wójkowski - student
piątego roku socjologii na Uniwersytecie Śląskim namówił znajomych z uczelni oraz ze swojej
dzielnicy do założenia stowarzyszenia. Zaledwie kilka osób z grupy założycielskiej miało
doświadczenie w pracy wolontariackiej w innych organizacjach pozarządowych. Nikt nie wiedział
jednak jakie są możliwości ubiegania się o środki na prowadzenie działalności oraz jak pisać
projekty, a tym bardziej statut. Z tego względu, choć nieformalne działania Bona Fides rozpoczęły
się w maju, oficjalnie zarejestrowane zostało ono pół roku później – 11 grudnia 2003 r.
Początkowo nie było jasnej wizji czym stowarzyszenie ma się zajmować. Pierwsze lata działalności
upłynęły więc na poszukiwaniu obszaru, na którym chcielibyśmy się profesjonalnie skupić. W tym
czasie pracowaliśmy m.in. z dziećmi z rodzin wykluczonych społecznie w ramach programu
"Starszy Brat, Starsza Siostra", wydawaliśmy czasopismo dla dzieci „Ty i Ja”, prowadziliśmy Klub
Koleżeńskiej Pomocy „Praca”, który udzielał wsparcia osobom bezrobotnym, oraz Klub Integracji
Społecznej. Wiele z tych działań nie miałoby szans na powodzenie, gdyby nie zaangażowanie
Agnieszki Sęk.
W 2006 r. zaczęliśmy realizować projekty w ramach akcji „Wolontariat zagraniczny” programu
Młodzież w Działaniu. W pierwszym roku wysłaliśmy trzy osoby na wolontariat do Grecji i na
Łotwę. Do chwili obecnej wysłaliśmy kilkadziesiąt młodych osób do ponad 20 różnych krajów (m.in.
do Azerbejdżanu, Gruzji, Hiszpanii, Włoch, Niemiec, Islandii, Malty czy Rosji). Od kilku lat jesteśmy
także organizacją goszczącą dla wolontariuszy z innych państw. Jak dotąd gościliśmy 10 osób
z Armenii, Azerbejdżanu, Bułgarii, Gruzji, Hiszpanii, Rumunii i Ukrainy. Należy w tym miejscu
wspomnieć o Agacie Jagoda-Hacura. Bez niej te działania w ogóle by się nie rozpoczęły. Do
sukcesu wspomnianych projektów przyczyniły się również Agata Hofelmajer-Roś i Martyna Kudla
oraz Ewa Kozub i Natalia Podbielska - obecne koordynatorki.
Pierwsze działania strażnicze zaczęliśmy podejmować w 2005 r. Grzegorz Wójkowski, który
jednocześnie był członkiem Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich (SLLGO,
obecnie Sieć Obywatelska – Watchdog Polska), został konsultantem na obszar woj. śląskiego
projektu "Monitoring wspierający akcję Przejrzysta Polska" i wciągnął w te działania także inne
osoby ze stowarzyszenia. Początkowo działalność strażnicza była jedynie dodatkiem do innych
aktywności Bona Fides i dlatego były one realizowane pod nieformalną nazwą Katowicka Grupa
Obywatelska.
Przełomowym rokiem w historii Bona Fides był 2007. Przy wsparciu SLLGO przeprowadziliśmy
wtedy monitoring możliwości uczestniczenia mieszkańców Katowic w procesach decyzyjnych.
W ramach projektu opublikowany został raport: „Współpraca Urzędu Miasta Katowice
z mieszkańcami”, zawierający rekomendacje dotyczące zmian w lokalnym prawie i w praktyce.
W wyniku działalności rzeczniczej Bona Fides, udało się wpisać do Statutu Miasta mechanizm
inicjatywy uchwałodawczej mieszkańców (jak dotąd mieszkańcy czterokrotnie skorzystali z tej
możliwości) i wprowadzić głosowanie imienne radnych. Ponadto, we współpracy ze
Stowarzyszeniem Dom Aniołów Stróżów, przekonaliśmy katowicki urząd do utworzenia Referatu
ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi oraz do powoływania specjalnych zespołów
doradczych działających w poszczególnych obszarach pożytku publicznego (obecnie działa ok. 10
zespołów, m.in. ds. organizacji pozarządowych, budżetu obywatelskiego, edukacji czy ochrony
środowiska).
2007 był rokiem przełomowym nie tylko dlatego, że przeprowadziliśmy pierwszy profesjonalny
monitoring.
Wtedy
też
postanowiliśmy
skupić
się
na
działalności
strażniczej
i rzeczniczej. Była to ważna, ale jednocześnie trudna decyzja, poprzedzona wieloma miesiącami
dyskusji i rozterek. Co więcej, decyzja ta pociągała za sobą konieczność rezygnacji z aplikowania
o granty z Urzędu Miasta Katowice, które wówczas stanowiło największe źródło pozyskiwania
finansów na projekty. Od tamtej pory stowarzyszenie, aby otrzymać dotację musiało konkurować
z innymi organizacjami pozarządowymi z całej Polski.
Musieliśmy zrezygnować również
z realizacji dotychczasowych projektów (głównie "Starszy Brat, Starsza Siostra"). Warto podkreślić,
że w tamtym okresie mogliśmy liczyć na ogromne wsparcie moralne i merytoryczne ze strony
SLLGO, a szczególnie jego ówczesnej prezeski Katarzyny Batko-Tołuć, dyrektora programowego
Ryszarda Skrzypca i Dariusza Kraszewskiego - koordynatora projektu dotyczącego monitoringu
katowickiego magistratu. Patrząc z perspektywy lat, jesteśmy przekonani, że była to słuszna
decyzja.
Jeszcze pod koniec 2007 r. rozpoczęliśmy realizację projektu „Przyjazny BIP”, w ramach którego
przeprowadziliśmy monitoring Biuletynów Informacji Publicznej we wszystkich 167 urzędach gmin
i miast woj. śląskiego. Projekt zakończył się dużym sukcesem, a po publikacji raportu
zawierającego rekomendacje aż 63 jednostki wprowadziły zmiany w swoich biuletynach.
Monitorowaliśmy również funkcjonowanie sądów, prokuratur, jednostek pomocniczych czy procesu
konsultacji społecznych w Katowicach. Aktualnie prowadzimy stały monitoring katowickich radnych
oraz wszystkich 167 urzędów gmin w woj. śląskim. Ponadto niesiemy pomoc prawną i obywatelską
lokalnym organizacjom pozarządowym, które w swoich gminach i miastach realizują projekty
mające na celu zwiększenie udziału mieszkańców w procesie podejmowania ważnych decyzji.
Dzięki naszym działaniom śląskie urzędy stają są bardziej przejrzyste i bardziej odpowiadają na
rzeczywiste potrzeby mieszkańców. Warto podkreślić, iż duży wpływ na realizację projektów
strażniczych miały Joanna Podgórska-Rykała, Karolina Skórka, Katarzyna Jochymczyk, Ewa
Cofur-Machura, Małgorzata Skorupska i Anna Zetelman.
Ważną datą w naszej dziesięcioletniej historii jest 2011 r. Za sprawą Dagmary Kubik, obecnej
wiceprezeski stowarzyszenia, i przy dużym wsparciu przyjaciół z Europejskiej Sieci Organizatorów
Społecznościowych na katowickim Osiedlu Ścigały rozpoczęliśmy jako pierwsi w Polsce pracę ze
społecznością lokalną, przy wykorzystaniu metody organizowania społecznościowego. Był to dla
nas znaczący moment. Jak dotąd to my sami prowadziliśmy dialog z urzędnikami
i przekonywaliśmy ich, jakie zmiany warto wprowadzić, aby zwiększyć przejrzystość wydatkowania
środków publicznych i uczestnictwo mieszkańców miast i gmin w procesie podejmowania ważnych
decyzji. Poprzez metodę organizowania społecznościowego udało nam się oddać głos samym
mieszkańcom. Dzięki zaangażowaniu organizatorek społecznościowych - Wiolety Hutniczak
i Iwony Nowak, na Osiedlu Kukuczki i Osiedlu Paderewskiego powstały także nieformalne grupy
mieszkańców, które przy naszym wsparciu potrafią skutecznie rozwiązywać swoje lokalne
problemy.
Pierwsze 2,5 roku pracy metodą organizowania społecznościowego pokazuje, że tą drogą udaje
się skutecznie angażować do działania mieszkańców, którzy następnie krok po kroku potrafią
zmieniać swoje osiedla w miejsca bardziej przyjazne do życia. Działalność strażnicza utwierdziła
nas z kolei w przekonaniu, że można wpływać na funkcjonowanie śląskich urzędów, które w
porównaniu do urzędów z innych województw (np. małopolskiego, opolskiego) wydają się być
najbardziej transparentne w całym kraju. Stąd w kolejne dziesięciolecie wchodzimy przekonani, że
należy skoncentrować się na tych dwóch obszarach, gdyż jedynie poprzez działalność długofalową
można doprowadzić do trwałej zmiany społecznej.
Przed nami jeszcze wiele wyzwań i kolejnych ambitnych zadań. Podsumowując minione 10 lat
pragniemy natomiast serdecznie podziękować za wieloletnie wsparcie i pomoc wszystkim naszym
przyjaciołom, współpracownikom, instytucjom i organizacjom, krajowym i międzynarodowym, bez
których nasza praca nie byłaby możliwa. Trzymajcie za nas kciuki przez kolejne lata!
Zespół Stowarzyszenia Aktywności Obywatelskiej Bona Fides