Rehabilitacja po operacji kręgosłupa.

Rehabilitacja po operacji kręgosłupa.
U wielu pacjentów zmiany w kręgosłupie posunięte są tak daleko, iż
wymagają interwencji chirurgicznej. Ważne jest, żeby pamiętać, że wraz z
operacją nie kończy się postępowanie fizjoterapeutyczne – przeciwnie –
fizjoterapia pozwoli nam szybciej wrócić do pełni sprawności. Właściwa
rehabilitacja po operacji kręgosłupa ma kluczowe znaczenie dla długofalowych
rezultatów działań chirurgicznych.
Opisane w artykule wskazówki dotyczące prowadzenia pacjenta po zabiegu mają
charakter ogólny, ostateczne decyzje dotyczące postępowania rehabilitacyjnego
po operacji podejmują lekarz w porozumieniu z fizjoterapeutą. Nie wykonuj z
własnej inicjatywy żadnych ćwiczeń, które nie zostały zalecone przez osoby
nadzorujące Twój powrót do zdrowia. Dobór technik, ćwiczeń i kolejność ich
wprowadzania zależą głównie od schorzenia, rodzaju operacji oraz tempa
powrotu do zdrowia.
Większość zabiegów chirurgicznych kończy się sukcesem, tzn. zmniejszeniem
bólu i powrotem do pełni sprawności. Znaczna poprawa odczuwalna jest już po
przebudzeniu z narkozy, ale kompleksowa rehabilitacja po operacji kręgosłupa i
wysiłek w nią włożony zaprocentuje znakomitymi wynikami. Ważne, by starać się
jak najszybciej podjąć rehabilitację i wykonywanie zwykłych czynności,
jednocześnie pamiętając o ochronie kręgosłupa i zwiększaniu aktywności powoli,
ale systematycznie. W zależności od techniki operacyjnej pacjent spędza w
szpitali od 1-2 dób w przypadku zabiegów małoinwazyjnych do nawet kilku
tygodni w przypadku poważniejszych zabiegów.
Jeśli lekarz nie ma zastrzeżeń i nie istnieją przeciwwskazania (ból pooperacyjny),
to chory może już na drugi dzień po zabiegu próbować siadać. Twój
fizjoterapeuta powinien Cię dokładnie poinstruować, jak robić to bezpiecznie i bez
bólu. Należy położyć na to nacisk szczególnie w przypadku problemów z
żylakami, ponieważ zbyt długi przebywanie w jednej pozycji grozi zakrzepami.
Kiedy zostaniesz wypisany, otrzymasz 2 egzemplarze karty informacyjnej,
zwolnienie lekarskie i recepty na niezbędne leki (w tym przeciwbólowe). Nie
powinieneś czuć bólu, który uniemożliwia Ci normalne funkcjonowanie. Gdyby
jednak ilość przyjmowanych leków była niewystarczająca, skontaktuj się ze
lekarzem. W karcie znajdziesz także zalecenia pooperacyjne. Pierwsza kontrola
następuje około dziesięciu dni po operacji. Jeśli założono szwy wymagające
wyjęcia, właśnie wtedy to następuje.
Powrót do domu
Utrzymuj opatrunek czysty i suchy, nie mocz go w kąpieli. Możesz brać krótki
prysznic od 4-5 doby po operacji. Zmieniaj opatrunek co 2-3 dni. Jeżeli
zauważysz jakiekolwiek zmiany w obrębie rany (zaczerwienienie, pogrubienie),
skontaktuj się z lekarzem.
Jeszcze przed operacją zadbaj o to, by Twój dom był dla Ciebie przyjazny, kiedy
wrócisz po zabiegu. Przemyśl, co może utrudniać swobodne poruszanie się: usuń
wszystkie przedmioty, które mogą spowodować potknięcie się, poślizgnięcie i w
konsekwencji upadek. Zapewnij sobie łatwy dostęp do potrzebnych rzeczy
(ubrania i środki higieny przenieś na półki nie wymagające schylania się i
sięgania wysoko), a także wsparcie bliskich osób. Zwróć szczególną uwagę na
łazienkę. Usuń niebezpieczne dywaniki łazienkowe, spraw sobie maty
antypoślizgowe na podłogę i do wanny czy kabiny prysznicowej. Jeśli Twoja
operacja będzie wymagała dłuższej rekonwalescencji, przemyśl, czy nie warto
zamontować uchwytów czy relingów (przy wannie, toalecie). Zadbaj wcześniej o
to, by mieć myjkę lub gąbkę na długiej rączce – będziesz mógł samodzielnie
dbać o higienę. Jeśli czujesz się niepewnie – stosuj w wannie ławeczkę do kąpieli,
nie zamykaj drzwi na klucz i zadbaj o to, żeby w domu był ktoś, kto przybiegnie
na pomoc w razie upadku albo sytuacji, w której sam nie będziesz mógł sobie
poradzić. Jeśli po zabiegu nie możesz się schylać, zapytaj swojego fizjoterapeutę
o sprzęt pomocny przy korzystaniu z toalety.
Jak możesz sobie sam pomóc?
Zimne okłady – zalecane w pierwszych dniach po zabiegu, ponieważ obkurcza
naczynia krwionośne i zmniejsza ewentualne zapalenie i ból
pooperacyjny. Ciepłe okłady – powodują rozszerzenie naczyń i zwiększają
przepływ krwi, co pomaga w dotlenieniu i odżywieniu naruszonych struktur, a w
konsekwencji polepsza gojenie.
Odpoczynek i relaks. Słuchaj zaleceń lekarza dotyczących stosowania pomocy
ortopedycznych (kołnierz, gorset itp.), nie forsuj się. Postaraj się o dobry nastrój
– opanowanie stresu wpływa na zmniejszenie napięć i bólu, a w konsekwencji
szybszego powrotu do zdrowia.
Dbaj o właściwą pozycję. Jeśli nie dbałeś o to przed operacją, pamiętaj o tym
teraz – zniwelujesz prawdopodobieństwo nawrotu choroby, a ponadto
zmniejszysz ból. W początkowej fazie po operacji w domu będziesz sam
wyczuwał w jakiej pozycji jest Ci najwygodniej, ale warto skonsultować ją z
fizjoterapeutą, żeby zbyt długie przebywanie w jednej pozycji nie wpłynęło na
przykurcze i zaniki mięśni. Podtrzymuj kręgosłup i kończyny – możesz użyć
poduszek lub specjalnych wałków, żeby zmniejszyć ucisk w miejscu zabiegu.
Właściwy wzorzec ruchu. Poruszaj się ostrożnie, ale nie unikaj ruchów
operowanej okolicy, żeby nie dopuścić do wykształcenia nieprawidłowego wzorca
ruchu i nadmiernego obciążenia innych struktur.
Jak leżeć? Unikając pozycji związanych ze skręceniem czy zgięciem kręgosłupa,
na twardym materacu. Podpieraj się poduszkami w razie konieczności, nie
dopuszczaj do „zwisania” kończyn. Wstając, przetocz się na bok i usiądź
ostrożnie, spuszczając nogi z łóżka, podpierając się ręką i pilnując, by Twoja
postawa była symetryczna, a kręgosłup unieruchomiony. Przewracając się,
usztywnij całe ciało, nie „zostawiaj” np. bioder w poprzedniej pozycji. Zasady te
pozwalają na zmniejszenie obciążenia kręgosłupa. Jeśli chcesz się położyć,
postępuj dokładnie odwrotnie: usiądź, połóż się ostrożnie na boku podpierając się
ręką i podciągając nogi i przetocz się na plecy.
Jak siedzieć?
Tak jak przed operacją powinieneś był siedzieć – z prostym kręgosłupem,
podpartym w okolicy lędźwiowej, na twardym krześle, unikając garbienia się.
Sofy i fotele z miękkim obiciem omijaj z daleka. Pamiętaj, żeby nie siedzieć zbyt
długo – na początku najwyżej 3-40 minut. Potem wstań, przejdź się i zrób
ostrożnie kilka ćwiczeń rozluźniających (zaleci Ci je fizjoterapeuta lub lekarz).
Jak się schylić?
Jeśli już lekarz pozwoli Ci na schylanie się (jest to niewskazane w pierwszym
okresie po operacji), utrzymuj proste i usztywnione plecy, zginaj się w stawach
biodrowych. Rób to tylko w uzasadnionych przypadkach: jeśli już musisz coś
podnieść z podłogi, przykucnij i trzymaj przedmiot blisko ciała (nie w
wyciągniętych rękach!).
Ćwiczenia fizyczne
Ćwiczenia po operacji możesz wykonywać sam, ale tylko te, które zaleci Ci lekarz
lub fizjoterapeuta i tylko w określonej przez niego częstotliwości i ilości
powtórzeń. Z pewnością otrzymasz dokładne instrukcje, jak ćwiczyć samodzielnie
w domu.
Zaufaj lekarzowi, a nie doprowadzisz do bolesnych przeciążeń i szybko wrócisz
do pełnej sprawności.
Rehabilitacja po operacji wymaga Twojego pełnego zaangażowania. Otrzymasz
kompletny plan usprawniania do samodzielnej realizacji. Do pracy zawodowej
będziesz mógł wrócić już kilka tygodni po zabiegu, ale jeszcze długo będziesz
musiał zachowywać równowagę między wysiłkiem, odpoczynkiem i aktywnością.