Pomoc psychologiczno - pedagogiczna w pigułce

Uregulowania prawne – rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. dotyczące udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej
w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
•
Oferta pomocy psychologiczno-pedagogicznej "jak najbliżej ucznia", tzn. w środowisku jego nauczania i
wychowania - w przedszkolu, szkole, placówce i środowisku rodzinnym (poprzez działania wpierające
rodziców).
•
Umożliwienie organizowania tej pomocy w sposób uwzględniający specyfikę pracy przedszkola, szkoły,
placówki i pozytywnie zweryfikowane w praktyce już wcześniej stosowane w nich rozwiązania
organizacyjne.
•
Zapewnienie uczniom lepszej opieki poprzez większą elastyczność procedur i zmniejszenie ilości niezbędnej
dokumentacji.
Istotą pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniom ma być:
•
rozpoznawanie i zaspokajanie ich indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych;
•
rozpoznawanie ich indywidualnych możliwości psychofizycznych wynikających ze specjalnych potrzeb
edukacyjnych.
Uczeń z niepełnosprawnością
Uczeń z niepełnosprawnością to uczeń z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, który z uwagi na zaburzenia i odchylenia
rozwojowe o zróżnicowanej etiologii, wymaga zastosowania specjalnej organizacji procesu edukacyjnego w zakresie: organizacji
warunków technicznych, metod i środków stosowanych w procesie dydaktycznym, kształtowania relacji społecznych, współpracy
ze środowiskiem rodzinnym.
Specyficzne trudności w uczeniu się
Zgodnie z zapisem zawartym w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków i sposobu oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, przez
specyficzne trudności w uczeniu się, należy rozumieć: trudności w uczeniu się odnoszące się do uczniów w normie intelektualnej,
którzy mają trudności w przyswajaniu treści nauczania, wynikające ze specyfiki ich funkcjonowania percepcyjno-motorycznego i
poznawczego, nieuwarunkowane schorzeniami neurologicznymi. W szczególności chodzi tu o dysleksję, dysgrafię, dysortografię i
dyskalkulię.
Niepowodzenia edukacyjne
Wyraźne rozbieżności między celami edukacji a osiągnięciami szkolnymi uczniów oraz kształtowanie się negatywnego stosunku
wobec wymagań szkoły. Inaczej (J. Konopnicki), to stan, w jakim znalazło się dziecko na skutek niemożności sprostania
wymaganiom szkoły. Przejawy najbardziej ewidentne: drugoroczność, wieloroczność, wypadnięcie z systemu.
Choroba przewlekła
Za chorobę przewlekłą uznaje się takie zaburzenia i odchylenia od normy, które posiadają jedną lub więcej z następujących cech
charakterystycznych: są trwałe, spowodowane są przez nieodwracalne zmiany patologiczne, wymagają specjalnego postępowania
rehabilitacyjnego, wymagają długotrwałego leczenia, długiego nadzoru, obserwacji czy opieki .
Zaburzenie komunikacji językowej
Grupa ekspresji językowej - dzieci, którzy słyszą i rozumieją mowę, jednak nie mogą jej używać i do ekspresji potrzebują
alternatywnych form języka. Do tej grupy należeć mogą osoby z normą intelektualną, ale i z upośledzeniem umysłowym w stopniu
lekkim, umiarkowanym lub znacznym, z mózgowym porażeniem dziecięcym, z autyzmem, z całkowitą afazją ruchową wrodzoną
lub nabytą np. w konsekwencji wypadku.
Grupa języka alternatywnego - dzieci mają problem zarówno z rozumieniem mowy jak też z językową ekspresją werbalną. W celu
porozumiewania się z nimi językowo, trzeba ustanowić język alternatywny: formę komunikacji, dzięki której nauczą się rozumieć
przekaz innych i na bazie tej umiejętności same zaczną jej używać. Szczególnymi przedstawicielami tej grupy są niesłyszący, jednak
dla nich opracowano odrębne metody. Tu mówimy raczej o osobach, u których sam zmysł słuchu działa prawidłowo, a zaburzenia
rozumienia spowodowane są innymi czynnikami. Dotyczy to osób z autyzmem, z zaburzeniami przetwarzania słuchowego, jak np.
w afazji sensorycznej, w głębszym upośledzeniu umysłowym. W tej grupie są też uczniowie niesłyszący z niepełnosprawnością
ruchową, którzy nie mogą korzystać z tradycyjnych metod surdopedagogiki.
Grupa wsparcia językowego - są w niej dzieci i młodzież, które rozumieją mowę i podejmują próby mówienia, jednak przekaz
werbalny nie jest zrozumiały i adekwatny do potrzeb oraz możliwości poznawczych i społecznych. Dla nich język alternatywny ma
stanowić uzupełnienie lub wsparcie języka mówionego. Dla tych, którzy wciąż uczą się mowy i języka (mają zajęcia logopedyczne
polegające na wywoływaniu i korygowaniu głosek, sylab, słów, zdań), ma stać się rusztowaniem dla tej umiejętności, ułatwić i
udrożnić naukę.
Niedostosowanie społeczne
Dzieci i młodzież niedostosowane społecznie pozostają w wyraźnej opozycji do wartości społecznych oraz norm obyczajowych,
moralnych i prawnych, a skutkiem ich zachowań jest szeroko rozumiana destrukcja istniejącego ładu społecznego. Dla dzieci i
młodzieży zagrożonych niedostosowaniem charakterystyczne są powtarzające się i utrwalone wzorce zachowań dyssocjalnych,
agresywnych lub buntowniczych, które mogą doprowadzić do przekroczeń norm społecznych i oczekiwań dla danego wieku.
Sytuacja traumatyczna
Stan psychiczny lub fizyczny wywołany działaniem realnie zagrażających zdrowiu i życiu czynników zewnętrznych (przyroda,
ludzie), prowadzący często do głębokich i długo utrzymujących się zmian w funkcjonowaniu człowieka. Zmiany te wyrażają się w
zaburzeniach somatycznych i psychicznych.
Sytuacja kryzysowa
Zbieg zdarzeń, okoliczności i zachowań, które zakłócają normalny tryb funkcjonowania człowieka. Sytuacja kryzysowa może być
spowodowana jednym zdarzeniem traumatycznym bądź ujawnić się jako konsekwencje długotrwałych minikryzysów (zaniedbań,
konfliktów) w sferze wychowawczej, edukacyjnej, psychologicznej, ekonomicznej, organizacyjnej.
Korzystanie z pomocy psychologiczno-pedagogiczna w szkole jest dobrowolne i nieodpłatne. Udzielana jest ona uczniom przede
wszystkim w trakcie bieżącej pracy z nimi.
Warto zauważyć, że katalog osób mogących udzielać uczniom w szkole pomocy psychologiczno-pedagogicznej nie ma charakteru
zamkniętego. W zależności więc od potrzeb mogą jej udzielać również inni specjaliści. To dyrektor placówki odpowiada za
organizację pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom, a pomoc ta musi być dostosowana do realnych potrzeb.
A oto wykaz innych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej:
LP.
Rodzaj zajęć
Odbiorcy zajęć
Podstawa udzielania
Prowadzący
pomocy
1.
Zajęcia rozwijające uzdolnienia
uczniowie szczególnie
rozpoznanie indywidualnej
nauczyciele,
uzdolnieni. Zajęcia te
potrzeby objęcia ucznia
wychowawcy grup
prowadzi się przy
taką formą pomocy.
wychowawczych i
wykorzystaniu aktywnych
specjaliści
metod pracy.
posiadający
Ilość
Czas
uczestników
trwania
do 8 uczniów.
45 minut.
do 8 uczniów.
45 minut.
do 5 uczniów.
60 minut.
do 4 uczniów.
60 minut.
kwalifikacje,
2.
Zajęcia dydaktyczno-
uczniowie mający trudności w
rozpoznanie indywidualnej
nauczyciele,
wyrównawcze
nauce w szczególności w
potrzeby objęcia ucznia
wychowawcy grup
spełnianiu wymagań
taką formą pomocy.
wychowawczych i
edukacyjnych wynikających z
specjaliści
podstawy programowej,
posiadający
kwalifikacje,
3.
Zajęcia korekcyjno-
uczniowie z zaburzeniami i
rozpoznanie indywidualnej
nauczyciele,
kompensacyjne
odchyleniami rozwojowymi
potrzeby objęcia ucznia
wychowawcy grup
lub specyficznymi
taką formą pomocy.
wychowawczych i
specjaliści
trudnościami w uczeniu się.
posiadający
kwalifikacje,
4.
Zajęcia logopedyczne
uczniowie z zaburzeniami
rozpoznanie indywidualnej
nauczyciele,
mowy, które powodują
potrzeby objęcia ucznia
wychowawcy grup
zaburzenia komunikacji
taką formą pomocy.
wychowawczych i
językowej oraz utrudniają
specjaliści
naukę.
posiadający
kwalifikacje,
5.
Zajęcia socjoterapeutyczne,
uczniowie z dysfunkcjami i
rozpoznanie indywidualnej
, wychowawcy grup
inne zajęcia o charakterze
zaburzeniami utrudniającymi
potrzeby objęcia ucznia
wychowawczych i
terapeutycznym
funkcjonowanie społeczne.
taką formą pomocy
specjaliści
do 10 uczniów.
60 minut.
nauczyciele,
Brak informacji w
Brak
wychowawcy grup
rozporządzeniu
Inf.
wg potrzeb
wg
posiadający
kwalifikacje
odpowiednie do
rodzaju
prowadzonych zajęć
6.
Zajęcia związane z wyborem
uczniowie gimnazjum i szkół
kierunku kształcenia i zawodu
ponadgimnazjalnych.
Rozporządzenie
oraz planowaniem kształcenia i
wychowawczych i
kariery zawodowej
specjaliści. W
przypadku braku
doradcy zawodowego
w szkole lub
placówce dyrektor
wyznacza
nauczyciela
planującego i
realizującego zadania
z zakresu doradztwa
edukacyjnozawodowego.
7.
Warsztaty, porady i konsultacje
uczniowie, rodzice,
nauczyciele
potrzeba
nauczyciele,
wychowawcy grup
wychowawczych i
specjaliści.
potrzeb
Osobą, do której należy planowanie i koordynowanie udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest
wychowawca.
1. Niezwłoczne udzielenie uczniowi tej pomocy w zakresie swoich kompetencji i prowadzonych przez siebie zajęć w
trakcie bieżącej pracy z uczniem.
2. Poinformowanie o tym fakcie wychowawcy klasy ( w naszej szkole przyjęta jest forma pisemna, wg obowiązującego
wzoru).
1. Wychowawca – jeśli stwierdzi taką potrzebę – informuje innych nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych lub
specjalistów o potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną w trakcie ich bieżącej pracy z uczniem.
2. W przypadku stwierdzenia, że konieczne jest objęcie ucznia dodatkową pomocą (klasa terapeutyczna, zajęcia specjalistyczne)
wychowawca planuje i koordynuje udzielanie tej pomocy, w tym ustala:
o
formy udzielania tej pomocy
o
okres ich udzielania,
o
wymiar godzin, w których poszczególne formy będą realizowane.
Planując udzielanie uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej wychowawca klasy współpracuje z rodzicami ucznia lub z
nim samym, jeśli jest pełnoletni, a także – w zależności od potrzeb – z innymi nauczycielami, wychowawcami grup
wychowawczych i specjalistami prowadzącymi zajęcia z uczniem, poradnią lub innymi osobami, z inicjatywy których pomoc
psychologiczno-pedagogiczna może być uczniowi udzielana .
O potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną informuje się jego rodziców albo jego samego – jeśli jest
już pełnoletni. Natomiast o ustalonych dla niego formach i okresie udzielania tej pomocy, a także wymiarze godzin, w
których poszczególne formy będą realizowane, rodzice ucznia lub pełnoletni uczeń informowani są pisemnie ( w szkole przyjeta
forma kontraktu pomocowego).
Nad tym punktem – planowania przez wychowawcę form, okresu i wymiaru godzin zajęć specjalistycznych – warto się chwilę
zatrzymać.
Możliwość zaspokojenia rzeczywistych potrzeb uczniów w kwestii pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest iluzoryczna.
Oczywiście wychowawca, nauczyciele, specjaliści mogą zaplanować określone zajęcia specjalistyczne dla uczniów ale to dyrektor
ustala wymiar godzin poszczególnych form udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, biorąc pod uwagę bardzo
ograniczoną ilość godzin, które może przeznaczyć na ich realizację. Będą to przede wszystkim:
•
godziny przeznaczone w arkuszu organizacji na zajęcia z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
•
godziny do dyspozycji dyrektora (popularnie zwane „godzinami karcianymi”).
W praktyce, takie zajęcia jak korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne czy socjoterapeutyczne, będzie można organizować
głównie w ramach „godzin karcianych”, wykorzystując (w dosłownym znaczeniu tego słowa) pracujących już w szkole
nauczycieli posiadających dodatkowe uprawnienia (np. polonista – logopeda, pedagog szkolny –terapeuta itd.).
Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści udzielający uczniowi pomocy psychologiczno pedagogicznej
prowadzą dokumentację zgodną z wytycznymi zawartymi w rozporządzeniu MENiS z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie
sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności
wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji.
Dokumentacja ta, to dziennik zajęć ( w naszej szkole dokument przygotowany przez dyrektora szkoły). W szkole forma
dokumentowania pomocy jest także przyjęty kontrakt pomocowy, prowadzony przez wychowawcę klasy.
Opracowanie przygotował pedagog szkolny – Marlena Działabij Drupka, wykorzystując materiał ze strony http://pedagogszkolny.pl/viewpage.php?page_id=10
oraz przyjęte zasady pracy w LO w Czerwieńsku