FULL TEXT - Medycyna Sportowa
Transkrypt
FULL TEXT - Medycyna Sportowa
1 ed . Krystyna Chromik1(A-G), Jarosław Fugiel2(B,D,E), Małgorzata Kołodziej2(B,C,D), Edyta Szczuka3(D,E,F) Zakład Antropologii Fizycznej, Katedra Motoryczności Sportowca, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Katedra Biostruktury, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu 3 Katedra Sportu Osób Niepełnosprawnych, Zespół Odnowy Biologicznej, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu 1 Faculty of Sport Sciences, The Department of Physical Anthropology, University School of Physical Education in Wrocław, Poland 2 Faculty of Physical Education, The Unit of Biostructure, University School of Physical Education in Wrocław, Poland 3 Faculty of Sport Sciences, Departament of Physical Culture of People with Disabilities, The University School of Physical Education in Wrocław, Poland tio np roh ibit 2 KSZTAŁT KRZYWIZN PRZEDNIO-TYLNYCH KRĘGOSŁUPA I BUDOWA SOMATYCZNA MŁODZIEŻY UPRAWIAJĄCEJ PIŁKĘ SIATKOWĄ ibu THE SHAPE OF FRONT-BACK CURVES OF THE SPINE AND SOMATIC CONDITIONS AT YOUNG ADOLESCENTS PLAYING THE VOLLEYBALL dis tr Słowa kluczowe: siatkówka, postawa ciała, posturometr-s Key words: volleyball, body posture, posturometr-s Streszczenie rso na lu This copy is for personal use only - distribution prohibited. se - on ly - Wstęp. Budowa somatyczna dzieci i młodzieży jest jednym z podstawowych kryteriów naboru do poszczególnych dyscyplin sportu. W przypadku siatkarzy zwraca się uwagę na wysokość ciała, smukłość sylwetki oraz proporcje długości tułowia do długości kończyn dolnych. Rozpoczęcie systematycznych treningów w okresie intensywnego wzrastania organizmu wiąże się z pewnymi zagrożeniami dla prawidłowego rozwoju. W siatkówce, w czasie lądowania po wyskoku, może dochodzić m.in. do przeciążeń kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej. Celem pracy jest ocena budowy somatycznej tułowia oraz ocena krzywizn kręgosłupa 13- i 14-letnich siatkarzy na tle nietrenujących rówieśników. Materiał i metody. Badania siatkarzy zostały przeprowadzone w trakcie zgrupowań kadry makroregionu dolnośląskiego odbywających się w Trzebnicy i w Miliczu w latach 1999-2004. Zbadano 89 chłopców i 126 dziewcząt. Budowę tułowia siatkarzy porównano do rówieśników z Wrocławia. Wyniki. Na podstawie analizy stwierdzono, że osoby trenujące siatkówkę charakteryzują się istotnie wyższymi wartościami bezwzględnymi parametrów tułowia, równocześnie proporcje ciała w obu badanych grupach są zbliżone. W przypadku krzywizn kręgosłupa zaobserwowano, że liczba postaw nieprawidłowych u siatkarzy jest podobna w porównaniu do populacji osób nietrenujących. Wnioski. Chłopcy i dziewczęta trenujący siatkówkę charakteryzują się wyższymi wartościami parametrów somatycznych w porównaniu do osób nietrenujących. Proporcje budowy ciała siatkarzy oraz chłopców i dziewcząt nietrenujących są zbliżone. Różnica dotyczy szerokości barków w stosunku do wysokości ciała. Osoby trenujące charakteryzują się większą szerokością górnej części tułowia niż rówieśnicy. Kształt krzywizn kręgosłupa chłopców trenujących siatkówkę nie różni się w porównaniu do rówieśników. Najczęściej występującym typem postawy u chłopców jest postawa typu kifotycznego. U dziewcząt trenujących siatkówkę nie stwierdzono typowej sylwetki charakterystycznej dla nietrenujących rówieśniczek. Częstość występowania wad postawy u młodych siatkarzy jest podobna w porównaniu do chłopców i dziewcząt nietrenujących. Summary 5724 6 0 30 is c Word count: Tables: Figures: References: y is - for pe Backgroung. Somatic features in children and young people are one of the basic criteria of selection for the particular sports disciplines. In case of volleyball players, the following features are considered: body height, slimness, and the correlation of the trunk length to the lower limbs length. The decision to take up systematic training during the period of intensive body growth may involve certain risks in the process of proper development. In volleyball, during a landing from a jump, some spine overloads in sagittal plane might be observed. The aim of this work is to assess somatic trunk parameters and spine curves in thirteen and fourteen-year-old volleyballball players compared to their non-training peers. Material and methods. The volleyball players were examined during the Lower Silesia macro-region team assembly in Trzebnica and Milicz in the years 1999-2004. 89 boys and 126 girls were examined. The trunk parameters in volleyball players were compared to those of their peers living in Wrocław. Results. On the basis of the analysis, it was assumed that volleyball players have significantly higher absolute values of their trunk parameters, at the same time, the body proportions in both groups are similar. In the case of spine curvatures, it was observed that the number of body posture disorders in volleyball players is similar to non-training individuals. Conclusions. In male and female young volleyball players higher levels of somatic parameters were observed when compared to their non-training peers. Body proportions in volleyball players compared to girls and boys who do not practice sports are similar. The difference concerns the shoulder width in relation to the body height. The upper part of a trunk in volleyball players is wider than in their non-training peers. The spine shape in boys training volleyball does not differ when compared to that of their peers. The most common body posture type in boys is the kyphotic type. In girls who practice volleyball, no typical silhouette characteristic for their peers was observed. The frequency of body posture defects in young volleyball players is similar to that of non-training girls and boys. op This copy is for personal use only - distribution prohibited. Author’s Contribution A – Study Design B – Data Collection C – Statistical Analysis D – Data Interpretation E – Manuscript Preparation F – Literature Search G – Funds Collection This copy is for personal use only - distribution prohibited. - Zaangażowanie Autorów A – Przygotowanie projektu badawczego B – Zbieranie danych C – Analiza statystyczna D – Interpretacja danych E – Przygotowanie manuskryptu F – Opracowanie piśmiennictwa G – Pozyskanie funduszy Th Adres do korespondencji / Address for correspondence Krystyna Chromik al. I. J. Paderewskiego 35, 51-612 Wrocław, Poland, tel.+48 (0) 71/347 32 63, e-mail: [email protected] Otrzymano / Received Zaakceptowano / Accepted 04.04.2013 r. 09.08.2013 r. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Medycyna Sportowa / Polish J Sport Med © MEDSPORTPRESS, 2013; 4(4); Vol. 29, 279-287 ARTYKUŁ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE 279 Jednym z warunków osiągnięcia sukcesu w sporcie jest posiadanie specyficznej dla danej dyscypliny budowy somatycznej. Trenerzy w trakcie naboru zwracają uwagę na osoby charakteryzujące się ponadprzeciętnymi w stosunku do rówieśników parametrami morfo-funkcjonalnymi [1,2]. W przypadku siatkarzy zwraca się uwagę na wysokość ciała, smukłość sylwetki oraz proporcje długości tułowia do długości kończyn dolnych. W większości dyscyplin sportowych rozpoczęcie treningów następuje w okresie dynamicznych zmian związanych ze wzrastaniem organizmu. Z tego względu zwiększona aktywność fizyczna i duże obciążenia treningowe, oprócz wielu korzyści, mogą powodować zagrożenia dla prawidłowego rozwoju młodego organizmu. Mogą one wpływać niekorzystnie na jakość postawy ciała [3,4,5,6,7]. Określa się nawet, że treningi wyczynowe powinno się rozpocząć dopiero po zakończeniu wzrostu kostnego, a wcześniej należy prowadzić jedynie lżejsze formy ćwiczeń, które w mniejszym stopniu przeciążają kształtujący się jeszcze kręgosłup [8]. Z tego względu w ostatnich latach zmieniła się struktura obciążeń treningowych, wprowadzono większą ilość ćwiczeń ogólnorozwojowych [9]. Dotyczy to również siatkówki, w której mamy do czynienia z ruchami asymetrycznymi oraz obciążeniami kręgosłupa związanymi z reakcją podłoża w czasie lądowania po wyskoku. Czynności te mogą wpływać niekorzystnie na rozwój aparatu ruchu, w tym krzywizn kręgosłupa młodych zawodników [10,11]. W związku z tym istotne jest monitorowanie rozwoju organizmu młodego sportowca, co pozwala na racjonalne prowadzenie procesu kształcenia gracza. Jednym z istotnych elementów tego procesu jest obserwacja zmienności cech budowy ciała siatkarzy. Celem pracy jest ocena poziomu rozwoju wybranych cech somatycznych tułowia oraz kształtu krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej 13- i 14-letnich chłopców i dziewcząt uprawiających siatkówkę. Specific body built is one ne of the factors conditioning the success in particular sports. During the selection, coaches pay attention to individuals with higher than average morphofunctional parameters when compared to their peers. [1,2]. In the case of volleyball players, the following factors are taken into account: body height, slim silhouette, as well as the proportions of trunk and lower limbs length. In most sports, training starts in the period of dynamic changes connected with the body growth. This means that the increase in physical activity and intensive training, apart from numerous advantages, may be a threat to the correct development of young body. It can have a negative impact on the quality of body posture [3,4,5,6,7]. It is even claimed that competitive sports should be trained after the completion of the bone growth, and before this period, lighter forms of activities should be offered, not to overload the spine being still in the process of formation [8]. For this reason, in the last years, the structure of training loads was changed, more activities supporting the general development were introduced [9]. It also applies to the volleyball, where asymmetric movements are involved as well as the spine loading during a landing from a jump. Such activities may have a negative impact on the development of locomotive system, including spine curves in young players [10,11]. Hence, it is important to monitor the development of a young player’s body, which will let the rational training process of an individual. Observation of the body features variation in volleyball players is one of the important elements of this process. The aim of this work is to assess the level of development of the chosen somatic features and the spine curvature shapes in sagittal position, in thirteen and fourteen years old boys and girls who are early stage volleyball players. Materiał i metody rso na lu se on ly - dis tr ibu tio np roh ibit ed . Background op y is for pe Badania zawodników piłki siatkowej makroregionu dolnośląskiego przeprowadzono w latach 19992004 w Trzebnicy i Miliczu, w czasie zgrupowań młodzików i młodziczek wytypowanych przez trenerów. Liczebność materiału przedstawia Tabela 1. U każdego zawodnika przeprowadzono pomiary podstawowych cech somatycznych, wykonane zgodnie z techniką Martina. Wysokość ciała zmierzono antropometrem z dokładnością do 0,1 cm. Masę ciała zmierzono na wadze lekarskiej z dokładnością do 0,1 kg. Obwody klatki piersiowej, pasa i bioder zmierzono taśmą mierniczą z dokładnością do 0,1 cm. Szerokość barków i bioder zmierzono cyrklem kabłąkowym z dokładnością do 0,1 cm. Na podstawie pomiarów wyliczono wskaźniki rozwojowe: Rohrera i BMI is c Tab. 1. Liczba chłopców i dziewcząt trenujących siatkówkę Tab. 1. The number of boys and girls – volleyball players Th This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. - Wstęp - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Chromik K. i wsp., Budowa somatyczna dzieci i młodzieży 280 Material and methods The assessment of volleyball players from the macro-region of Lower Silesia was conducted in the years 1999-2004 in Trzebnica and Milicz during the training camps of young players selected by the Central Polish Volleyball Organization coaches. The number of individuals assessed is presented in Table 1. The Martin’s technique was used to measure basic somatic features of each player. The body height was measured with the use of anthropometer with an accuracy of 0,1 cm. The body mass was measured with the use of medical scale with an accuracy of 0,1 kg. Chest, waist and hip girth was measured with the use of measuring band with an accuracy of 0,1 cm. Shoulder and hip width was measured with the use of bow compasses with an accuracy of 0,1 cm. On the - is c op y is for pe rso na lu se on ly - dis tr ibu tio np roh ibit ed . basis of the measurement, developmental indicator were calculated: Rohrer and BMI, as well as the following indicators: trunk length, hip-shoulder, shoulder width and hip width, Marty, chest flexibility. For the features and somatic indicators, average values and standard deviations were calculated. The results achieved were compared with the features and somatic indicators of peers in the population of Wrocław [12]. Additionally, the body posture of each player was assessed. The examination included measurement of spine curves in sagittal position and was conducted with the use of Posturometr-S device [13]. Before the measurement, appropriate bone points were marked on the skin of the examined players: • spinous processes ranging from the seventh cervical vertebrae to the fifth lumbar vertebrae (C7L5), • left and right acromion, • inferior angles of left and right scapula, • spina iliaca posterior superior of left and right iliac bone. The person examined stood backwards in a natural, habitual posture. During the recording, attention was paid to the equal loading on each lower limb and the Frankfurt plane position. On the basis of the examination, the following information concerning spine angles of particular spine parts was achieved: • alpha angle (α) – upper thoracic angle, • beta angle (β) – thoracic-lumbar angle, • gamma angle (γ) – lumbar angle. The way of signing the particular spine parts was based on the Zeyland-Malawka method [14], however, Wolański calculating modifications were allowed. The following angle features were used in calculations: • kyphosis angle (χ), χ = α + β, • lordosis angle (λ), λ = β + γ, • sum of the angles in particular vertebral parts (σ), σ = α + β + γ, • compensation indicator (μ), μ = χ – λ. The compensation indicator rate (μ) was used to define a posture as kyphotic (K), balanced (R) or lordotic (L). The posture types (I, II, III) were defined on the basis of thoracic kyphosis size (χ) for kyphotic type, angle sum (σ) in particular spine parts (α, β, γ) for balanced type, and sacrum lordosis size (λ) for lordotic type. The criteria used to classify the players into particular groups: • Kyphotic posture, when μ > 3° χ < 29° – KI, 29° ≤ χ ≤ 31° – KII, χ > 31° – KIII • Balanced posture, when -3° ≤ μ ≤ 3° σ < 33° – RI, 33° ≤ σ ≤ 41° – RII, σ > 41° – RIII • Lordotic posture, when μ < -3° λ < 25° – LI, 25° ≤ λ ≤ 29° – LII, λ > 29° – LIII The postures classified as correct were: balanced – R type II, kyphotic – K type I, lordotic – L type I. The postures classified as incorrect were: balanced – R type III, kyphotic – K type II and III, lordotic – L type II and III. Wyniki Results Na podstawie przeprowadzonej analizy dotyczącej budowy somatycznej osób uprawiających siatkówkę stwierdzono, że średnia wartość wysokości On the basis of the conducted analysis concerning somatic built of volleyball players, it was assumed that average body height in boys is significantly above Th This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. - oraz wskaźniki: długości tułowia, biodrowo-barkowy, szerokości barków i szerokości bioder, Marty, ruchomości klatki piersiowej. Dla cech i wskaźników somatycznych wyliczono wartości średnie i odchylenia standardowe. Uzyskane wyniki porównano do cech i wskaźników somatycznych rówieśników z populacji wrocławskiej [12]. Dodatkowo u każdego zawodnika przeprowadzono ocenę postawy ciała. Badanie obejmujące pomiar krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej wykonano z użyciem urządzenia Posturometr-s [13]. Przed pomiarem na skórze badanego zaznaczano odpowiednie punkty kostne: • wyrostki kolczyste od siódmego kręgu szyjnego do pierwszego segmentu lędźwiowego (L7-L5), • wyrostki barkowe lewy i prawy, • kąty dolne łopatek lewy i prawy, • kolce biodrowe tylne górne lewy i prawy. Osoba badana stała tyłem w pozycji swobodnej, nawykowej, w trakcie rejestracji zwrócono uwagę na równomierne obciążenie kończyn dolnych oraz ustawienie w pozycji „frankfurckiej”. Na podstawie badania uzyskano informację o wielkości kątów nachylenia poszczególnych odcinków kręgosłupa: • kąt alfa (α) – nachylenie kręgosłupa w odcinku piersiowym górnym, • kąt beta (β) – nachylenie kręgosłupa w odcinku piersiowo-lędźwiowym, • kąt gamma (γ) – nachylenie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Oznaczenie nachylenia poszczególnych odcinków przyjęto za Zeyland-Malawką, uwzględniając także jej modyfikacje do obliczeń Wolańskiego [14]. Wymienione cechy kątowe posłużyły do obliczenia: • kąta kifozy (χ), χ = α + β, • kąta lordozy (λ), λ = β + γ, • sumy kątów w poszczególnych odcinkach (σ), σ = α + β + γ, • wskaźnika kompensacji (μ), μ = χ – λ. Wielkość wskaźnika kompensacji (μ) posłużyła do określenia postawy jako kifotycznej (K), równoważnej (R) lub lordotycznej (L). Typy postawy (I, II, III) zostały określone na podstawie wielkości kifozy piersiowej (χ) dla typu kifotycznego, sumy kątów (σ) w poszczególnych odcinkach (α, β, γ) dla postawy równoważnej oraz wielkości lordozy lędźwiowej (λ) dla typu lordotycznego. Kryteria, według których zakwalifikowano badanych do poszczególnych grup: • Postawy kifotyczne, gdy μ > 3° χ < 29° – KI, 29° ≤ χ ≤ 31° – KII, χ > 31° – KIII • Postawy równoważne, gdy -3° ≤ μ ≤ 3° σ < 33° – RI, 33° ≤ σ ≤ 41° – RII, σ > 41° – RIII • Postawy lordotyczne, gdy μ < -3° λ < 25° – LI, 25° ≤ λ ≤ 29° – LII, λ > 29° – LIII Do postaw prawidłowych zaliczono postawy równoważne – R typu I i II, kifotyczną – K typu I, lordotyczną – L typu I. Do postaw nieprawidłowych zaliczono postawy: równoważne – R typu III, kifotyczną – K typu II i III, lordotyczną – L typu II i III. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Chromik K. et al., Somatic features in children and young people 281 dis tr ibu tio np roh ibit ed . average than in their peers living in Wrocław. The difference in the examined period was 17-22 cm. In case of body mass, also significantly higher rates were noted in both age groups practicing sports. In this case, the difference was 14-18 kg. Higher values of the analysed features did not influence their heightweight proportions. There are no significant differences between male volleyball players and their peers living in Wrocław. The slim silhouette is characteristic for the volleyball players (Tab. 4). The average values of the features examined are presented in Table 2. In groups of girls, the similar situation was observed. Thirteen and fourteen years old female volleyball players have significantly higher rates of body height and mass than their female peers living in Wrocław. The differences in the examined period are: 12-13 cm and about 5 kg. Rohrer indicator in both groups have similar values, which gives evidence to slim silhouettes in both volleyball players and nonplayers (Tab. 3,4). Similarly as in case of basic somatic features, the trunk parameters – shoulder, hip and chest width, as well as chest, waist and hip girth values are higher in volleyball boys (Tab. 2). Statistically significant differences concern each parameter and appear in both ly - Tab. 2. Charakterystyka budowy somatycznej siatkarzy i chłopców nietrenujących Tab. 2. Characteristics of somatic build of volleyball players boys and boys not trained on This copy is for personal use only - distribution prohibited. - ciała chłopców jest istotnie wyższa niż rówieśników z Wrocławia. Różnica ta w analizowanym okresie wynosi od 17 do 22 cm. W przypadku masy ciała również zanotowano istotnie wyższe wartości cechy u sportowców w obu grupach wieku. W tym przypadku różnica wynosi od 14 do 18 kg. Wyższe wartości analizowanych cech somatycznych nie wpłynęły na proporcje wagowo-wzrostowe. Chłopcy trenujący siatkówkę nie różnią się istotnie od rówieśników z Wrocławia i charakteryzują się smukłą sylwetką ciała (Tab. 4). Średnie wartości analizowanych cech i wskaźników somatycznych zostały zawarte w Tabeli 2. W grupach dziewcząt stwierdzono podobną sytuację. 13- i 14-letnie siatkarki charakteryzują się istotnie wyższymi wartościami wysokości i masy ciała niż dziewczęta z Wrocławia. Różnice wysokości ciała wynoszą w tym okresie od 12 do 13 cm oraz masy ciała ok. 5 kg. Wskaźnik Rohrera w obu grupach przyjmuje zbliżone wartości, świadcząc o smukłej sylwetce osób nietrenujących oraz trenujących siatkówkę (Tab. 3,4). Tak jak podstawowe cechy somatyczne, również parametry tułowia – szerokość barków, bioder i klatki piersiowej oraz obwody klatki piersiowej, pasa i bioder wykazują wyższe wartości u chłopców trenujących siatkówkę (Tab. 2). Różnice istotne statystycz- - Th is c op y is This copy is for personal use only - distribution prohibited. - for pe rso na lu This copy is for personal use only - distribution prohibited. se - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Chromik K. i wsp., Budowa somatyczna dzieci i młodzieży 282 - on ly - dis tr ibu This copy is for personal use only - distribution prohibited. rso na lu se - pe for y is op is c Th This copy is for personal use only - distribution prohibited. - nie dotyczą każdego parametru i pojawiają się w obu grupach wieku. Również dziewczęta trenujące siatkówkę charakteryzują się istotnie wyższymi wartościami analizowanych parametrów w porównaniu do osób nietrenujących (Tab. 3,4). Wskaźniki szerokości barków i szerokości bioder ukazały odmienną sytuację. O ile pierwszy z nich wskazuje na stosunkowo większą szerokość barków w odniesieniu do wysokości ciała u siatkarzy, to wskaźnik szerokości bioder nie różnicuje obu analizowanych grup chłopców. Ta zależność wystąpiła również w grupach dziewcząt (Tab. 3). Świadczy to o stosunkowo większej szerokości górnej części tułowia niż obręczy biodrowej u osób trenujących siatkówkę. Wskaźniki ruchomości klatki piersiowej oraz Marty nie różnicują chłopców i dziewcząt trenujących siatkówkę w porównaniu do rówieśników z Wrocławia. Świadczy to o zbliżonych proporcjach i amplitudzie ruchomości klatki piersiowej w tym wieku u osób trenujących i nietrenujących (Tab. 2-4). Na podstawie przeprowadzonej analizy dotyczącej kształtu kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej zaobserwowano, że wśród chłopców trenujących siatkówkę najczęściej występującym typem postawy age groups. Also volleyball girls have significantly higher values of the analyzed parameters compared to non-training individuals. (Tab. 3,4). However, in case of shoulder and hip width indicators, the situation appeared to be different. As far as the first of them shows relevantly higher rate of shoulder width vs. body height in volleyball players, the hip width does not differentiate both groups of boys. The same relation was observed in the groups of girls (Tab. 3). This means relatively higher rates of upper trunk width than hip girth in volleyball players. Chest flexibility and Marty indicators do not differentiate young volleyball players and their non-training peers living in Wrocław. This gives evidence to the similar proportions and chest flexibility amplitude in training and non-training individuals of this age group (Tab. 2-4). On the basis of the conducted analysis concerning spine shape in sagittal position, it was observed that in the group of thirteen years old volleyball boys, the dominating body posture was K II type – 43,7%. Another common type was K I – 37,5%. In the group of fourteen years old boys, the most frequent body posture types were K I – 43,8% and K II – 23,3 % (Tab. 5). - This copy is for personal use only - distribution prohibited. ed . tio np roh ibit Tab. 3. Charakterystyka budowy somatycznej siatkarek i dziewcząt nietrenujących Tab. 3. Characteristics of somatic build of volleyball players girls and girls not trained - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Chromik K. et al., Somatic features in children and young people 283 The correct body posture type was observed in 43,8% of the examined thirteen-year-old volleyball players, and in 61,7% of fourteen-year olds. Among incorrect postures, the most frequent were kiphotic type II and balanced type II and III (Tab. 6). In volleyball girls, no significant differentiation was observed in the frequency of particular posture types. L II and R III, as well as K I and K II posture types in 13 and 14-year-old girls were equally common (Tab. 5). Tab. 4. Wartość testu t-Studenta siatkarzy oraz chłopców i dziewcząt nietrenujących Tab. 4. Values of t-test volleyball players and boys and girls not trained - on ly - dis tr ibu This copy is for personal use only - distribution prohibited. se - for pe rso na lu This copy is for personal use only - distribution prohibited. - Th is c op y is Tab. 5. Liczba chłopców i dziewcząt w poszczególnych typach postawy Tab. 5. The numbers of boys and girls in different types of posture - This copy is for personal use only - distribution prohibited. tio np roh ibit ed . u chłopców 13-letnich był typ KII – 43,7%. Równie często występował typ KI – 37,5%. W grupie 14-letnich chłopców najczęściej występującym typem postawy był typ KI – 43,8% i KII – 23,3% (Tab. 5). Prawidłowy typ postawy ciała u siatkarzy w wieku 13 lat występuje u 43,8%, a w wieku 14 lat u 61,7% badanych. Wśród postaw nieprawidłowych częściej występowały postawy kifotyczne typu II i równoważne typu II i III (Tab. 6). - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Chromik K. i wsp., Budowa somatyczna dzieci i młodzieży 284 - ed . tio np roh ibit The correct body posture type was observed in 40% of the examined thirteen-year-old volleyball girls, and in 44,7% of fourteen-year-olds. Among incorrect postures, the most frequent were lordotic type II and balanced type III and kyphotic type II (Tab. 6). While comparing both sex groups, it was observed that body posture of volleyball players was incorrect in 46,1% of the examined boys and in 57,7% if the examined girls. At the same time, it was observed that the dominant incorrect body posture in boys was of kyphotic type, but there was no clearly dominant body posture type in volleyball girls. Dyskusja Discussion dis tr ly on se According to the expectations, the average values of body height and mass as well as trunk parameters are higher in volleyball boys and girls [2,10]. The somatic build is one of most important criteria taking into account during the sports group selection, at the same time higher than average values of those parameters stand for a better chance of achieving high sports level in volleyball. While comparing proportions of body build in volleyball players and their peers lining in Wrocław, it was observed that they are similar, which gives evidence to similar body build type in volleyball players and non-training individuals, although, in volleyball players slimmer silhouette is described. However, the significant difference appears in case of shoulder width indicator. Probably, higher rates of this indicator, meaning relatively wider upper trunk part when compared to non-training individuals, are beneficial to the players’ future higher results in sports. Regular sports training starts in the period of dynamic changes connected with the body growth and puberty in children and youth. Too much hard training at such early ages or the use of inappropriate loads, may threaten young people’s health and cause postural defects [6,15,16,17,18,19]. At the same time, the correct spine functioning and its flexibility are inevitable for each player and they co-influence sports results [20]. During the athletes examinations, spine curvature disorders were often observed [21]. It may result from the overloading of movement system in the period when the bone and joint systems are not fully developed yet. Probably, the deepening of spine curvatures is common in sports in which base impact on lower limbs and hip joints is very strong [8]. Volleyball is c op y is for pe rso na lu Zgodnie z oczekiwaniami, średnie wartości wysokości i masy ciała oraz parametrów tułowia przyjmują wyższy poziom u chłopców i dziewcząt uprawiających siatkówkę [2,10]. Budowa somatyczna jest jednym z ważniejszych kryteriów branych pod uwagę przy naborze do grup sportowych, równocześnie ponadprzeciętne wartości tych parametrów dają większe szanse na osiągnięcie wysokiego poziomu sportowego w siatkówce. Porównując proporcje budowy ciała osób trenujących do rówieśników z Wrocławia stwierdzono, że są one zbliżone, świadcząc o podobnym typie budowy ciała siatkarzy i osób nietrenujących, ale siatkarze charakteryzują się bardziej smukłą sylwetką. Istotna różnica pojawiła się natomiast w przypadku wskaźnika szerokości barków. Prawdopodobnie wyższe wartości tego wskaźnika, wskazujące na stosunkowo szerszą górną część tułowia w porównaniu do proporcji tułowia osób nietrenujących, są korzystniejsze do osiągnięcia wyższego poziomu sportowego. Rozpoczęcie systematycznych treningów sportowych przypada w okresie dynamicznych zmian związanych z dojrzewaniem organizmu dzieci i młodzieży. Zbyt intensywny trening w tym wieku lub stosowanie nieprawidłowych obciążeń może stanowić zagrożenia zdrowotne dla młodego organizmu oraz prowadzić do wystąpienia wad postawy ciała [6,15,16,17, 18,19]. Równocześnie właściwe funkcjonowanie kręgosłupa i jego sprawność są niezbędne dla każdego zawodnika oraz współdecydują o wyniku sportowym [20]. W badaniach sportowców często obserwowano nieprawidłowe ukształtowanie krzywizn kręgosłupa [21]. Może to wynikać z dużych obciążeń aparatu ruchu w okresie, kiedy układ kostny i stawowy nie są jeszcze w pełni ukształtowane. Pogłębienie krzywizn kręgosłupa występuje najprawdopodobniej w dyscypli- ibu U dziewcząt trenujących siatkówkę nie było wyraźnego zróżnicowania częstości występowania poszczególnych typów postawy. W wieku 13 i 14- lat, typy postawy LII i RIII oraz KI i KII pojawiły się w podobnej ilości (Tab. 5). Prawidłowy typ postawy ciała u siatkarek w wieku 13 lat występuje u 40%, a w wieku 14 lat u 44,7% badanych. Wśród postaw nieprawidłowych częściej występowały postawy lordotyczne typu II, równoważne typu III i kifotyczne typu II (Tab. 6). Porównując grupy płci zaobserwowano, że u chłopców trenujących siatkówkę, 46,1% zawodników charakteryzuje się nieprawidłową postawą ciała. U dziewcząt odsetek ten jest większy i wynosi 57,7%. Jednocześnie zaobserwowano, że u chłopców trenujących, wśród postaw nieprawidłowych najczęściej występowały postawy kifotyczne, a u dziewcząt trenujących nie było wyraźnej dominacji żadnego z typów postawy. Th This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. - Tab. 6. Częstość występowania typów postawy ciała w grupie siatkarzy (chłopców i dziewcząt) Tab. 6. The incidence of postural category in the group of volleyball players (boys and girls) - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Chromik K. et al., Somatic features in children and young people 285 se on ly - dis tr ibu tio np roh ibit ed . belongs to this group. The number of correct postures in 13 years old volleyball boys is similar to their peers training other sports or non-training individuals. However, in 14 years old volleyball players the number of correct body postures was higher when compared to boys practicing other sports, and lower in comparison with non-training individuals [22,23,24,25]. In 13 years old volleyball girls, the percentage of individuals with a correct body posture is lower than in their non-training peers, and higher than in girls practicing other sports. 14 years old girls from the compared groups have similar number of the correct postures [22,23,24,25]. The lack of similarity in the number of incorrect postures in boys and girls living in different environments might prove that the early sports specialization in the group of volleyball players did not have a negative impact on the body posture. For each sex group, different percentage of incorrect body postures was observed, with disorders in girls. In boys, kyphotic postures were observed more often. The results are similar to those presented by other authors [10,26]. In girls, no characteristic body posture was noted, and lordotic body types observed in other authors’ examinations, were equally common as balanced and kyphotic in our group of volleyball girls [27,28]. The results gathered indicate the need of research aiming at skeletal changes observation. Special attention should be paid to early specialization sports groups in which overload of movement system might occur due to hard training [29]. The results show that body posture disorders in children practicing sports are more common than in non-training individuals [16,24,30]. This is the reason why training loads should be carefully selected for children and youth, no to cause threats to the correct development of their movement system. lu rso na Wnioski is c op y is for pe 1. Chłopcy i dziewczęta trenujący siatkówkę charakteryzują się wysokimi wartościami parametrów somatycznych, istotnie wyższymi w porównaniu do osób nietrenujących. 2. Proporcje budowy ciała nie różnicują siatkarzy i młodzieży nietrenującej, dotyczy to grup chłopców i dziewcząt. Różnice między grupami występują jedynie w szerokości barków w stosunku do wysokości ciała. Osoby trenujące charakteryzują się większą szerokością górnej części tułowia niż rówieśnicy. 3. Kształt krzywizn kręgosłupa chłopców trenujących siatkówkę nie różni się w porównaniu do rówieśników. Najczęściej występującym typem postawy u chłopców jest postawa typu kifotycznego. Najczęściej występująca u dziewcząt nietrenujących postawa lordotyczna nie jest typowa dla dziewcząt trenujących siatkówkę. Równie często występują u nich typy równoważne i kifotyczne. 4. Częstość występowania wad postawy u młodych siatkarzy jest podobna jak u chłopców i dziewcząt nietrenujących. Th This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. - nach, w których dochodzi do silnego oddziaływania podłoża na kończyny dolne i stawy biodrowe [8]. Do tej grupy należy również siatkówka. Liczba postaw prawidłowych u 13-letnich chłopców trenujących siatkówkę jest zbliżona do rówieśników z innych dyscyplin sportu oraz osób nietrenujących. Natomiast 14letni siatkarze charakteryzowali się większą liczbą postaw prawidłowych w porównaniu do osób z innych dyscyplin oraz niższą od osób nietrenujących [22,23, 24,25]. U 13-letnich dziewcząt trenujących siatkówkę odsetek osób z prawidłową postawą ciała jest niższy niż u rówieśniczek nietrenujących oraz wyższy w porównaniu do dziewcząt z innych dyscyplin sportu. Dziewczęta 14-letnie z porównywanych grup charakteryzują się podobną liczbą postaw prawidłowych [22,23,24,25]. Brak jednorodnych różnic w ilości postaw nieprawidłowych chłopców i dziewcząt z różnych środowisk może świadczyć o tym, że wczesna specjalizacja sportowa w grupie siatkarzy nie wpłynęła na pogorszenie się postawy ciała. W grupach płci zaobserwowano odmienny odsetek postaw nieprawidłowych, ich większa liczba występuje u dziewcząt. U chłopców częściej obserwowano postawy kifotyczne. Jest to zgodne z wynikami uzyskanymi przez innych autorów [8,26]. U dziewcząt nie zanotowano charakterystycznego typu postawy ciała, a postawy lordotyczne stwierdzane w badaniach innych autorów, w badanej grupie siatkarek występowały z częstością podobną do postaw równoważnych i kifotycznych [27,28]. Zgromadzone wyniki wskazują na potrzebę prowadzenia badań mających na celu obserwację zmian w obrębie szkieletu. Szczególną uwagę należy zwrócić na grupy młodzieży uprawiającej sport zawodniczo, w których poprzez zwiększone obciążenia treningowe może dochodzić do przeciążeń narządu ruchu [29]. Wyniki badań wskazują, że dzieci trenujące charakteryzują się gorszą postawą ciała niż osoby nietrenujące [16,24,30]. Z tego powodu należy odpowiednio dobierać obciążenia treningowe dla dzieci i młodzieży, aby nie powodować zagrożeń dla prawidłowego rozwoju układu ruchu. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Chromik K. i wsp., Budowa somatyczna dzieci i młodzieży 286 Conclusion 1. In male and female young volleyball players higher levels of somatic parameters were observed, statistically significance when compared to their nontraining peers 2. Body proportions in volleyball players compared to boys and girls who do not practice sports do not differ. The difference concerns the shoulder width in relation to the body height. The upper part of a trunk in volleyball players is wider than in their non-training peers. 3. The spine shape in boys training volleyball does not differ when compared to that of their peers. The most common body posture type in boys is the kyphotic type. In girls who practice volleyball, no typical lordotic type of the spine for their peers was observed. 4. The frequency of body posture defects in young volleyball players is similar to that of non-training girls and boys. - ed . is c op y is for pe rso na lu se on ly - dis tr ibu tio np roh ibit 1. Pietraszewska J. Budowa somatyczna i skład tkankowy młodych sportowców. W: Malinowski A, Tatarczuk J, Asienkiewicz R. Ontogeneza i promocja zdrowia w aspekcie medycyny, antropologii i wychowania fizycznego. Uniwersytet Zielonogórski 2002; 353-8. 2. Superlak E, Wołyniec J. Zależność pomiędzy dyspozycjami motorycznymi a cechami budowy ciała u młodych siatkarzy. W: Kuder A, Perkowski K, Śledziewski D. Kierunki doskonalenia treningu i walki sportowej: diagnostyka. PTNKF 2007; 4: 53-6. 3. Hawrylak A, Skolimowski T, Barczyk K, Bieć E. Assymetry of trunk in athletes of different kind of sports. Pol J Sports Med 2001; 17: 232-5. 4. Hawrylak A, Barczyk K, Giemza Cz, Wójtowicz D, Brodziński M. Shaping the lordosis-kyphosis and lumbar spine mobility in the students the University School of Physical Education in Wrocław. Pol J Sports Med 2008; 24 (4): 240-6. 5. Sławińska T, Rożek K, Ignasiak Z. Body asymmetry within trunk at children of early sports specialization. sportowej. Pol J Sports Med 2006; 22 (2): 97-100. 6. Vařeková R, Vařeka I, Janura M, Svoboda Z, Elfmark M. Evaluation of Postural Asymmetry and Gross Joint Mobility in Elite Female Volleyball Athletes. JHK 2011; 29: 5-13. 7. Yoo JC, Suh SW, Jung BJ, et al. Asymmetric exercise and scoliosis: A study of volleyball athletes. J Korean Orthop Assoc 2001; 36 (5): 455-60. 8. Uetake T, Ohtsuki F, Okajimas. Sagittal configuration of spinal curvature line in sportsmen using Moire technique. Folia Anat. Jpn 1993; 70 (2-3): 91-103. 9. Starosta W. Krytycznie o doborze dzieci do sportu. W: Aktualne problemy sportu dzieci i młodzieży. Instytut Sportu, Warszawa 1995. 10. Grabara M, Hadzik A. Postawa ciała dziewcząt trenujących siatkówkę. Wychowanie Fizyczne i Sport 2009a; 53 (4): 211-16. 11. Henne S. Volleyball and physiotherapy. Part I: Thoracic vertebral column. Coach 1999; 1: 28-31. 12. Fugiel J. Dynamika rozwoju wybranych cech morfofunkcjonalnych tułowia dzieci i młodzieży. Studia i Monografie. AWF, Wrocław 2002, 60. 13. Śliwa W. Urządzenie diagnostyczno-pomiarowe posturometr-S. W: Inżynieria ortopedyczna i protetyczna. IOP '97. I Sympozjum. Materiały, Białystok, 23-25 czerwca 1997, Białystok. 14. Zeyland-Malawka E. Klasyfikacja i ocena postawy ciała w modyfikacji metody Wolańskiego i Nowojorskiego Testu Klasyfikacyjnego. Fizjoterapia 1999; 7 (4): 52-5. 15. Malina RM, Spirduso WW, Tate C, Baylor AM. Age at menarche and selected menstrual charac-teristics in athletes at different competitive levels and in different sports. Med Sci Sports 1978; 10 (3): 218-22. 16. Willner S, Johnson B. Thoracic kyphosis and lumbar lordosis during the growth-period in chil-dren. A. Pediatr. Scand 1983; 72: 873-8. 17. Ziemilska A (red.). Sport dzieci i młodzieży szkolnej i problemy zdrowotne. AWF, Warszawa 1984. 18. Ziemilska A. Sport dzieci i młodzieży – uwarunkowania i konsekwencje. AWF, Warszawa 1987. 19. Kugler A, Krüger-Franke M, Reininger S, Trouillier HH, Rosemeyer B. Muscular imbalance and shoulder pain in volleyball attackers. Brit J Sport Med 1996; 30: 256-9. 20. Lennard T, Crabtree H. Sportowe urazy kręgosłupa. Elservier 2005; 3-7. 21. Wojtys EM, Ashton-Miller JA, Huston LJ, Moga PJ. The assotiation between athletic training time and the sagittal curvature of the immature spine. Am J Sports Med 2000; 28 (4): 490-8. 22. Burdukiewicz A, Chromik K, Śliwa W. Postawa ciała dziewcząt i chłopców z okolic Rabki. W: Zagórski J, Popławska H, Skład M (EDS). Uwarunkowania rozwoju dzieci i młodzieży wiejskiej. Lublin: Inst Med. Wsi 2004: 427-36. 23. Śliwa W, Chlebicka E, Chromik K. Ocena postawy ciała jako jedno z kryteriów naboru młodzieży do szkoły mistrzostwa sportowego w piłce siatkowej. W: Erdmann WS, Aschenbrenner P, Dancewicz D (EDS). Biomechanics 2004. Proceedings of the international conference, Gdańsk, 9-11 September 2004, Wrocław, Oficyna Wydaw. PWroc. 2004: 445-8, (Acta of Bioengineering and Biomechanics; vol. 6 suppl. 1). 24. Górniak K. Rozwój biologiczny dzieci wiejskich z wadami postawy ciała. Studia i Monografie, AWF, Warszawa 2006; 106. 25. Fugiel J, Sławińska T. Postawa ciała dzieci wczesnej specjalizacji sportowej. Antropomotoryka 2011; 21 (53): 79-83. 26. Fleck SJ, Case S, Puhl J, P. Van Handle. Physical and physiological characteristics of elite women volleyball players. Can J Appl Sci 1985; 10: 122-6. 27. Adamczak I. Analiza częstości występowania wad postawy ciała dzieci i młodzieży w wieku 7–15 lat wybranych miejscowościach w województwie kujawsko-pomorskim. Scripta Periodica, III (2), supl. 1, 2000: 185-91. 28. Górniak K. Postawa ciała dziewcząt chłopców wiejskich. W: Skład M. (red) Wybrane wskaźniki rozwoju biologicznego dziewcząt i chłopców wiejskich z Podlasia. IWFiS, Biała Podlaska, 2000: 303-36. 29. Seminati E, Minetti A. Overuse in volleyball training/practice: A review on shoulder and spine-related injuries. European Journal Of Sport Science 2013; 13 (6): 732-43. 30. Totuszyński J, Ficek JK, Wiatr A, Bienek T, Rokicki W, Fojt E, Markiewicz-Łoskot G,. Szewieczek J. Wpływ ukierunkowanej aktywności fizycznej na postawę ciała i odchylenia w pozostałych elementach narządu ruchu. W: Prozdrowotne wychowanie fizyczne i sport dzieci i młodzieży. Warszawa: Instytut Sportu, 1995: 144-5. Th This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. - Piśmiennictwo/References - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Chromik K. et al., Somatic features in children and young people 287 288 - is c Th op y is - lu rso na pe se This copy is for personal use only - distribution prohibited. for This copy is for personal use only - distribution prohibited. ly - - ed . This copy is for personal use only - distribution prohibited. tio np roh ibit ibu dis tr This copy is for personal use only - distribution prohibited. on -