Uchwała Nr XXXIX/251/2010 - Miejsko

Transkrypt

Uchwała Nr XXXIX/251/2010 - Miejsko

Załącznik
do Uchwały Nr XXX/X/251/2010
Rady Miejskiej Żarkach
z dnia 30.06.2010
GMINNA STRATEGIA
ROZWIAZYWANIA PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH
NA LATA 2010- 2020
Czerwiec 2010 rok
SPIS TREŚCI
Wstęp
.................................................................................................................................... str.4
I. Procedura tworzenia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych ................... str.5
1. Podstawa opracowania .......................................................................................... str. 5
2. Podstawy prawne .................................................................................................... str. 6
3. Wykorzystane materiały, dokumentacje ................................................................. str. 8
II. Charakterystyka przestrzenno – demograficzna i gospodarcza gminy Żarki .............................. str. 8
1. Historia i położenie gminy ....................................................................................... str. 8
2. Charakterystyka środowiska naturalnego i użytkowania gruntów rolnych.............. str.10
3. Sieć komunikacyjna gminy oraz zasoby mieszkaniowe ......................................... str.11
4. Gospodarka wodno – ściekowa oraz sieci – gazowa i elektryczna ........................ str.14
5. Struktura demograficzna gminy .............................................................................. str.15
6. Gospodarka............................................................................................................. str.17
III. Oświata i wychowanie oraz sport i rekreacja ............................................................................ str.18
1. Szkolnictwo ............................................................................................................ str.18
2. Sport i turystyka ...................................................................................................... str.20
IV. Instytucje i organizacje zajmujące się pomocą społeczną działające na terenie gminy ........... str.20
1. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Żarkach ..................................... str.20
2. Środowiskowy Dom Samopomocy w Żarkach ........................................................ str.21
3. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ................................. str.22
6. Służba zdrowia ........................................................................................................ str.24
7. Organizacje pozarządowe ...................................................................................... str.24
V. Problemy społeczne – ujęcie ogólne .......................................................................................... str.25
1. Główne problemy organizacji pomocy społecznej w gminie Żarki .......................... str.25
2. Główne problemy zarządzania sferą społeczną ..................................................... str.26
3. Grupy docelowe wymagające wsparcia w ramach pomocy społecznej ................. str.26
4. Identyfikacja podstawowych problemów społecznych ............................................ str.27
VI. Problemy społeczne w perspektywie Miejsko- Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarkach
................................................................................................................................ str.28
1. Kwestia osób bezrobotnych ze szczególnym uwzględnieniem osób długotrwale
pozostających poza rynkiem pracy ......................................................................... str.28
2.Kwestia osób niepełnosprawnych oraz przewlekle chorych .................................... str.30
3. Ubóstwo oraz marginalizacja i wykluczenie społeczne .......................................... str.32
4.Bezradność w prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz problemy opiekuńczo –
wychowawcze rodzin objętych pomocą społeczną .................................................. str.35
5.Problem uzależnień: alkoholizm i narkomania ......................................................... str.39
6. Bezdomność ........................................................................................................... str.41
7.Osoby w wieku podeszłym i sędziwym .................................................................... str.42
8. Świadczenia rodzinne i opiekuńcze , fundusz alimentacyjny……………………… str.44
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
2
VII. Formy świadczonej pomocy przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Żarkach str.44
1. Informacje ogólne.................................................................................................... str.44
2. Zasady udzielania świadczeń z pomocy społecznej............................................... str.45
3. Świadczenia pomocy społecznej ............................................................................ str.46
4. Działania dodatkowe prowadzone przez Miejsko- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
…………………………………………………………………………………………….. str.47
VIII. Analiza SWOT .......................................................................................................................... str.48
1. Wprowadzenie ........................................................................................................ str.48
2. Analiza SWOT......................................................................................................... str.49
IX. Misja i założenia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych ......................... str.52
X. Cele strategiczne ........................................................................................................................ str.55
XI. System monitorowania, promocja oraz finansowanie Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych .................................................................................................................................... str.72
1. Monitorowanie i finansowanie Strategii .................................................................. str.72
3
Wstęp
Strategia rozwiązywania problemów społecznych jest nie tylko wymogiem
prawnym, ale przede wszystkim użytecznym instrumentem pozwalającym na
strategiczne spojrzenie na zagadnienia polityki i integracji społecznej na poziomie
lokalnym. Stanowi on wyraz zintegrowanego planowania społecznego, wyznaczający
długofalowe cele polityki społecznej gminy.
Ze względu na zróżnicowany charakter problemów społecznych występujących na
poziomie lokalnym niezwykle ważne jest właściwe zdiagnozowanie przyczyn
poszczególnych zjawisk oraz wzajemnych zależności pomiędzy zidentyfikowanymi
problemami. Dogłębna i wieloaspektowa analiza pozwala nie tylko na lepsze
dopasowanie instrumentów wsparcia, ale również na zwiększenie kompleksowości
podejmowanych działań.
Formuła otwartego, ciągłego przewidywania i projektowania przyszłości
powinna stanowić przydatne pragmatyczne narzędzie regulacji rozwoju w sytuacji,
gdy nadmiar celów w stosunku do ograniczonych środków utrudnia podejmowanie
bieżących
i
przyszłych
decyzji.
Zmienność
uwarunkowań
zewnętrznych,
występowanie sprzeczności a nawet konfliktów interesów i dążeń różnych grup
społecznych narzuca konieczność przyjęcia negocjacyjnej formuły zarządzania
polityką społeczną. Istotą jej jest dochodzenie do porozumienia społecznego,
minimalizując sytuacje konfliktowe. Jest to, zatem formuła kształtowania strategii
elastycznych, otwartych i dynamicznych wobec przyszłości.
Cele integracji powinny być wyrazem dążeń i aspiracji społeczności lokalnej
zmierzających do rozwiązania zidentyfikowanych problemów, likwidacji barier i
zagrożeń oraz do wykorzystania wszelkich szans tkwiących w potencjale ludzkim i
materialnym dla przyszłej integracji. Strategia jest instrumentem umożliwiającym
podejmowanie decyzji zarówno w najbliższym okresie, jak i w odległej perspektywie.
Jako element żywy strategia będzie podlegać ciągłym zmianom, będą
pojawiać się nowe, ważne cele, a część, straci swoją aktualność. Ten ciągły proces
zmian jest jak najbardziej pożądany, ponieważ będzie on miernikiem działań i dążeń
społeczności lokalnej, grup społecznych oraz współdziałania instytucji i organizacji
zarówno administracji rządowej, samorządowej jak i organizacji pożytku publicznego
4
zajmujących się rozwiązywaniem problemów społecznych oraz szeroko rozumianą
integracją.
Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych służyć będzie jako
podstawa określająca kierunki zamierzeń rozwojowych w sektorze pomocy
społecznej, na terenie gminy Żarki w latach 2010 – 2020.
I . Procedura tworzenia Gminnej Strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych
1. Podstawa opracowania
Podstawę opracowania strategii stanowiły materiały źródłowe powstałe i
zgromadzone w wyniku pracy pracowników Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy
Społecznej, pracowników Referatu ds. pozyskiwania środków unijnych i krajowych, a
także w ramach Samodzielnego stanowiska ds. komunikacji społecznej w Urzędzie
Miasta i Gminy w Żarkach oraz materiały będące wynikiem badań różnych środowisk
i grup społecznych. W celu selekcji problemów uważanych przez mieszkańców za
najistotniejsze dokonano społecznych konsultacji środowiskowych. Realizacja zadań
postawionych przed pomocą społeczną, zarówno na poziomie społeczności lokalnej,
jak i na poziomie rodziny i jednostki, a także konieczność wypracowania
niekonwencjonalnych form pomocy, wymaga profesjonalnego i systemowego
diagnozowania problemów społecznych w skali gminy.
Diagnoza problemów społecznych występujących na terenie gminy Żarki została
sporządzona w oparciu o dane będące w dyspozycji Miejsko-Gminnego Ośrodka
Pomocy Społecznej w Żarkach, uzyskane w toku bieżącej jego działalności, dane
uzyskane z Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego, Powiatowego Urzędu Pracy w
Myszkowie, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie , Posterunku Policji w Żarkach
oraz instytucji i organizacji współpracujących z Miejsko- Gminnym Ośrodkiem
Pomocy Społecznej w Żarkach.
Przygotowano bardzo dobrej jakości analityczne materiały źródłowe, niezbędne
dla diagnozy sytuacji społecznej w gminie Żarki, co pozwoliło na wypracowanie
kierunków strategicznych działań odniesionych do rzeczywistych problemów
społeczności lokalnej i
wskazanie
skutecznych
kierunków działań
dla
ich
5
rozwiązania,
a
także
ustalenie
układu
współpracy
instytucjonalnej
dla
poszczególnych problemów społecznych. W oparciu o diagnozę sytuacji społecznej,
została opracowana strategia rozwiązywania problemów pomocy społecznej na
najbliższe lata, która jest rozwinięciem działań oraz założeń programowych
realizowanych w sferze pomocy społecznej w gminie Żarki. Sukcesywnie w toku prac
strategicznych następowało przeformułowanie roli i zadań Miejsko-Gminnego
Ośrodka Pomocy Społecznej, a także sposobów realizacji świadczonej pomocy.
Dokonano przejścia w ramach prac nad strategią od typu pomocy, którego
zasadniczą funkcją było udzielanie wsparcia materialnego, do modelu nastawionego
na wzmocnienie postaw aktywnych oraz wspieranie osób i rodzin zgłaszających się z
prośbą o pomoc w rozwiązywaniu problemów. Było to możliwe dzięki rozwojowi
różnego rodzaju usług w MGOPS w Żarkach w tym poradnictwa prawnego,
psychologicznego i pedagogicznego, terapii i wszechstronnej pracy socjalnej
świadczonych dla różnych grup osób i rodzin objętych pomocą społeczną. Dokument
jest syntezą wypracowanych kierunków strategicznych dla realizacji polityki
społecznej Gminy Żarki. W procesie monitoringu realizacji strategii, kierunki i
działania
powinny
być
aktualizowane
i
dostosowane
do
zmieniającej
się
rzeczywistości i otoczenia społeczno-gospodarczego. Przyjęcie strategii stanowi
proces otwierający długoterminowe planowanie polityki społecznej.
Strategia
jest
dokumentem
stanowiącym
podstawę
do
podejmowania
długofalowych zintegrowanych działań rozwojowych w sferze społecznej oraz
wdrażania rozwiązań w postaci programów lokalnych.
Cele i kierunki działań są zgodne ze wskazaniami innych dokumentów o
charakterze programowym z obszaru polityki społecznej.
2. Podstawy prawne
Zgodnie z Ustawą o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. (Dz. U. z 2009r
Nr 175 poz.1362 z późn. zm.) art. 17 ust.1 pkt.1 cytowanej ustawy wskazuje, że do
zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy opracowanie i realizacja
gminnej
strategii
rozwiązywania
problemów
społecznych,
ze
szczególnym
uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania
problemów alkoholowych oraz innych, których celem jest integracja osób i rodzin z
grup szczególnego ryzyka. Strategia winna być ponadto osadzona w pozostałych
6
aktach prawnych regulujących i odnoszących się do sytemu pomocy społecznej w
Polsce, a także w Unii Europejskiej.
Strategia jest spójna ze Strategią Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Żarki,
Strategią Rozwoju Powiatu Myszkowskiego oraz Strategią Polityki Społecznej
Województwa Śląskiego 2006-2020 oraz Krajowym Planem Działania na Rzecz
Integracji Społecznej.
Krajowy Plan Działania Na Rzecz Integracji Społecznej to program zmierzający
do poprawy przepisów społecznych i zwiększania poziomu ich realizacji. Jest to
również zasadniczy instrument osiągania integracji społecznej w europejskim modelu
polityki społecznej.
Na poziomie operacyjnym ważne jest, że polska polityka integracji społecznej
winna być realizowana we współpracy z szeroko rozumianymi partnerami
społecznymi.
Szczególnie
chodzi
tu
o
związki
pracodawców,
organizacje
pozarządowe oraz organizacje pożytku publicznego, samorządy lokalne oraz
instytucje oparte na przepisach dot. kościołów i związków wyznaniowych.
Niezależnie od stanu koniunktury gospodarczej oraz poziomu zamożności, państwo
nie jest w stanie zrealizować celów tej polityki bez partnerstwa z innymi instytucjami.
W polityce społecznej Unii Europejskiej, co ma ogromne znaczenie ze względu na
funkcjonowanie naszego kraju w tej strukturze, podstawę realizacji stanowią cele
odnoszące się do trzech obszarów:
polepszenia warunków życia, pracy i kształcenia;
prawa do zatrudnienia i prawa do wykształcenia;
stworzenia systemu zabezpieczenia społecznego.
Realizacja celów oparta jest na zasadach socjalnych wspólnoty:
 zasadzie subsydiarności,
 zasadzie osobistej wolności,
 zasadzie solidarności.
Szeroko akceptowanymi wartościami współczesnej polityki społecznej, które
powinny znaleźć ujęcie w strategii, są:
 bezpieczeństwo socjalne, tzw. gwarancja dochodów i usług na wypadek
pojawienia się tzw. ryzyka socjalnego ( choroba , bezrobocie , inwalidztwo ,
itp.);
7
 wiara w zasoby ludzkie, a więc inwestycje w człowieka, tzw. tworzenie
równych szans rozwoju dla ludzi;
 pokój społeczny, traktowany jako wartość podstawowa dla utrzymania
harmonijnej współpracy i współżycia między ludźmi ( redystrybucja
dochodu narodowego na rzecz grup upośledzonych jak i dialogu
społecznego);
 życie rodzinne – uznanie rodziny za podstawową grupę społeczną, oraz
polityki społecznej jako polityki prorodzinnej.
3. Wykorzystane materiały, dokumentacje
Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Żarki została
opracowana na podstawie dostępnych, dokumentów, opracowań i informacji o
charakterze analitycznym, diagnostycznym i strategicznym oraz na podstawie
zebranych danych statystycznych na potrzeby niniejszej strategii.
II. Charakterystyka przestrzenno – demograficzna i gospodarcza
gminy Żarki
1. Historia i położenie gminy
Najstarsze wzmianki historyczne o miejscowości Żarki pochodzą z wykazów
świętopietrza z lat 1373 – 1375, które to odnotowały istnienie kościoła w Żarkach.
Dalsze dzieje polityczne i gospodarcze Żarek i okolicy wiążą się z nazwiskami
właścicieli: Myszkowskich, Korycińskich, Męcińskich. Feudalny związek Żarek trwał
do listopada 1829 r. Wówczas zadłużone ziemie żareckie nabył przemysłowiec Piotr
Steinkeller, który w latach 1832-1835 zbudował Fabrykę Maszyn i Narzędzi,
cegielnię, cukrownię, browar, gorzelnię, młyn parowy. W 1836 r. Żarki zostały
siedzibą powiatu. Około 1852 r. zbudowano tutaj nowoczesną przędzalnię, jako
pierwsze miasto w Polsce – Żarki miały uliczne oświetlenie gazowe. Ominięte przez
uruchomioną w 1847 r. kolej warszawsko- wiedeńską systematycznie podupadały. W
okresie walk o wyzwolenie narodowe w 1831 r. i 1863 r. Żarki były miejscem
krwawych bitew powstańczych. W wyniku prześladowań caratu w 1870 r. utraciły
prawa miejskie i odzyskały je dopiero w 1949 r. Przed I wojną światową Żarki liczyły
8
ponad 6000 mieszkańców. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej znaczny
odsetek ludności (60 %) stanowili Żydzi.
W czasie II wojny światowej Niemcy utworzyli w mieście getto dla 3200 Żydów, które
w październiku 1942 r. zostało zlikwidowane. Materialnym dowodem bytności Żydów
w mieście jest odbudowana bożnica (użytkowana jako Dom Kultury) oraz
uporządkowany i odnowiony cmentarz żydowski przy ulicy Polnej, charakterystyczna
zabudowa w centrum miasteczka.
Żarki leżą na południu Polski w powiecie myszkowskim, w województwie śląskim,
w odległości 50 km na północny wschód od Katowic i 30 km od Częstochowy. Przez
miasto przebiega dogodne połączenie drogowe w kierunku Kielc, Częstochowy,
Katowic i Opola. W pobliżu Żarek przebiega linia kolejowa – trasa Katowice Warszawa w odległości 7km z przystankiem w Myszkowie oraz Centralna Magistrala
Kolejowa z przystankiem w Zawierciu w odległości 25 km.
Rysunek nr 1. Gmina Żarki na tle województwa śląskiego oraz powiatu myszkowskiego.
9
Miasto Żarki jest siedzibą gminy, która zajmuje powierzchnię 100,67 km2, co stanowi
0,83 % powierzchni województwa Śląskiego.
Przez gminę przechodzą drogi:
-
wojewódzkie – 27 km
-
powiatowe – 20 km
-
miejskie lokalne –25 km
-
gminne – 30 km
W skład gminy Żarki oprócz miasta Żarki wchodzi 10 sołectw: Czatachowa,
Jaroszów, Jaworznik, Kotowice, Ostrów, Przybynów, Suliszowice, Wysoka Lelowska,
Zaborze, Zawada.
Miasto podzielone jest na osiedla, które spełniają różne funkcje społeczno gospodarcze i cechują się odmiennymi warunkami zamieszkania i prowadzenia
działalności gospodarczej:
1. Osiedle Centrum
2. Osiedle Częstochowskie
3. Osiedle Olesiów
4. Osiedle 600-lecia
5. Osiedle Leśniów
2. Charakterystyka środowiska naturalnego i użytkowania gruntów rolnych
Żarki, wraz z całą gminą, z uwagi na atrakcyjny widokowo i turystycznie teren,
włączone zostały do obszaru Jurajskich Parków Krajobrazowych ”Orlich Gniazd‟‟ na
Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. W falisto-pagórkowatym krajobrazie dominują
wzniesienia porośnięte lasami i malownicze ostańce skalne. Na terenie Żarek
występują ciekawe i unikalne okazy fauny i flory. Od strony wschodniej i północnej na
wapiennym podłożu, między ostańcami rośnie unikatowy dziewięćsił bezłodygowy.
Niżej w ekosystemach łąkowych wczesną wiosną zakwitają przebiśniegi, zawilce i
sasanki łąkowe. To one dodają elegancji i piękna żareckiemu przedwiośniu. Na
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 10
wzniesieniu zwanym Mogiłką, leżącym między hubami kotowickimi, można podziwiać
fioletowe przylaszczki.
Lasy wokół miasteczka pełne są grzybów, owoców leśnych i zwierzyny. Szlaki
turystyczne piesze i rowerowe ułatwiają poruszanie się po okolicy.
3. Sieć komunikacyjna gminy oraz zasoby mieszkaniowe
Większość dróg i ulic wewnętrznych układu komunikacyjnego miasta już istnieje,
wymaga jednak modernizacji i doprowadzenia do pożądanych parametrów, a także
regulacji prawnych (zaliczenia do odpowiednich kategorii).
Podstawowy układ drogowy tworzą:
- drogi wojewódzkie:
Nr 793 Myszków – Żarki – Janów;
Nr 789 Koziegłowy – Żarki – Lelów:
Nr 792 Żarki – Kroczyce;
- drogi powiatowe
- drogi gminne
Trasy rowerowe i szlaki piesze
Dla gminy i miasta Żarki ważnym elementem jest prowadzenie ścieżek i tras
rowerowych o różnym znaczeniu bytowym, rekreacyjnym, edukacyjnym i innym.
Trasy rowerowe są powiązane z głównymi trasami zamieszczonymi w koncepcji dróg
rowerowych województwa śląskiego.
Przez teren gminy przebiegają trasy rowerowe:

Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd - (czerwony) - (Kraków-Częstochowa).
Przez gminę przebiega na odcinku 10 km przez: Przewodziszowice,
Czatachowa, Ostrężnik, Suliszowice, Zrębice.

Jurajski Szlak Rowerowy Z. Krasińskiego – (zielony) - 70 km (CzęstochowaMyszków)
Przez gminę przebiega na odcinku 10 km, ze Złotego Potoku przez Żarki do
Myszkowa.

Szlak - (czarny) Przez gminę przebiega na odcinku 11 km przez: Czatachowę,
Żarki, Żarki Letnisko.

Szlak - (czarny) Przez gminę przebiega na odcinku 1,5 km przez:
Przewodziszowice, Moczydło, Mirów, Bobolice, Hucisko.

Szlak im. K. Karlińskiego - (niebieski) Przez gminę przebiega na odcinku 6 km
przez Zaborze.

Szlak Edukacyjnych Zagród Agroturystycznych - (żółty) Przez gminę
przebiega na odcinku 29 km przez Ostrów, Przybynów, Jaroszów, Zaborze.

Szlak Maryjny;

Szlak Kultury Żydowskiej;
Poważnym problemem miasta jest skoncentrowanie ruchu – tak tranzytowego, jak
i wewnętrznego – wzdłuż głównego ciągu komunikacyjnego poprzez drogę
wojewódzką Nr 793. Usprawnienie tego ruchu nastąpi dzięki budowie obwodnicy,
która jest w trakcie realizacji .
W Żarkach zlokalizowanych jest ponad 1500 mieszkań, z czego ok. 1300 można
zaliczyć do kategorii mieszkań zamieszkałych stale (stanowiące w czasie spisu
miejsce faktycznego zamieszkania, co najmniej jednej osoby). Łączną powierzchnię
mieszkań w Żarkach można oszacować na ok. 106884 tys. m 2.
Jeżeli chodzi o wyposażenie mieszkań w podstawowe media, to można określić ten
stan, jako zadawalający. Ok. 95 % z nich jest zaopatrzonych w sieć wodociągową.
Należy podkreślić znaczną gazyfikację miasta. W mieszkaniach gdzie nie
doprowadzono przyłącza gazowego instalowane są butle gazowe. Większość
gospodarstw domowych posiada centralną instalację grzewczą. W kotłowniach
montowane są kotły spalające miał, węgiel, drzewo a także gaz, choć generalnie
odchodzi się od ogrzewania budynków gazem ze względu na wzrastające koszty,
wpływa to jednak niekorzystnie na stan środowiska naturalnego.
Żarki cechuje niski poziom wskaźnika aktywności budowlanej. Również ilość
wydanych zezwoleń na budowę ma tendencję spadkową. Powyższe dane świadczą,
że budownictwo mieszkaniowe jest jednym z poważniejszych problemów Żarek. Od
lat miasto nie prowadziło żadnych inwestycji w zakresie budowy mieszkań
komunalnych.
Na terenie Żarek inwestycji mieszkaniowych nie prowadzą także spółdzielnie
mieszkaniowe czy też inni administratorzy.
W Żarkach funkcjonują 4 wspólnoty mieszkaniowe – 3 - na Osiedlu Częstochowskim,
1 - przy ul. Myszkowskiej, administrujące byłymi, komunalnymi zasobami
mieszkaniowymi.
O nie najlepszej sytuacji mieszkaniowej w Żarkach i ogromnych potrzebach w tym
zakresie świadczy liczba osób, które oczekują na lokale komunalne.
Najatrakcyjniejszym rejonem miasta, w którym zrealizowano w ostatnich latach
najwięcej
prywatnych
inwestycji
budowlanych
są
Osiedla:
600
–
lecia,
Częstochowskie i Olesiów.
Domy wielorodzinne są natomiast zlokalizowane przede wszystkim na Osiedlu
Częstochowskim na terenie za szkołą podstawową oraz przy ul. Myszkowskiej na
terenie byłego POM-u.
Miejscowy plan przestrzennego zagospodarowania miasta uwzględnia możliwość
dalszej budowy mieszkań głównie w zabudowie jednorodzinnej na niektórych
obszarach miasta. Brakuje jednak uzbrojonych działek, które stanowiłyby potencjalne
zaplecze dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Powodem tego jest przede
wszystkim brak środków w budżecie miasta na ten cel.
Dużym ograniczeniem dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego są warunki
naturalne miasta otoczonego lasami i nieużytkami rolnymi.
Mówiąc o sytuacji budownictwa mieszkaniowego należy poruszyć jeszcze jeden
bardzo istotny aspekt związany z technicznym stanem budynków wielorodzinnych. W
większości są to obiekty kilkudziesięcioletnie. Mimo długiego okresu eksploatacji nie
były one poddawane poważniejszym pracom modernizacyjnym ani remontowym, co
jest w dużym stopniu odczuwane przez mieszkańców.
Podsumowując stan budownictwa mieszkaniowego w Żarkach należy podkreślić, że
podstawowy problem tkwi w braku mieszkań komunalnych lub innych lokali
czynszowych dla mniej zasobnych obywateli miasta.
W związku z powyższym konieczne jest podjęcie konkretnych działań, które by
zapewniły ludności miasta mieszkania komunalne. Ponadto konieczne będzie
podjęcie starań o poprawę stanu technicznego budynków już istniejących, poprzez
prowadzenie gruntownych prac remontowych. Powinno to mieć na celu nie tylko
poprawę stanu obiektów, ale także zapewnienie dobrych warunków do życia. Kwestia
ta jest tym bardziej istotna, że rozwój taniego budownictwa mieszkaniowego może
być jednym z ważniejszych kroków w kierunku poprawy sytuacji demograficznej
Żarek.
4. Gospodarka wodno - ściekowa oraz sieci - gazowa i elektryczna
Telekomunikacja
Na terenie Żarek istnieje dobrze rozwinięta sieć infrastruktury telekomunikacyjnej,
należąca
przede
stelefonizowania
wszystkim
do
Telekomunikacji
Polskiej
SA.
Wskaźnik
przekracza 90%. Ponadto gmina jest objęta zasięgiem telefonii
komórkowej operatorów: GSM Plus, Era GSM, Orange, Play.
Elektroenergetyka
Właścicielem sieci i urządzeń elektroenergetycznych na terenie miasta jest Zakład
Energetyczny w Myszkowie.
Energia elektryczna wykorzystywana jest do oświetlania i ogrzewania mieszkań oraz
do przygotowania ciepłej wody użytkowej Wykorzystanie energii elektrycznej do
wyżej
wymienionych
celów
jest
wysokie
w
związku
z
brakiem
systemu
ciepłowniczego w mieście.
Gazownictwo
Obecnie miasto jest w pełni zgazyfikowane. Właścicielem sieci i urządzeń
gazowniczych na terenie miasta jest Górnośląska Spółka Gazownicza z siedzibą w
Zabrzu. Długość sieci gazowej w gminie wynosi 100 km.
Gospodarka wodno – ściekowa
Zaopatrzenie miasta w wodę odbywa się z lokalnych sieci wodociągowych
bazujących na własnych ujęciach wód głębinowych
z utworów jurajskich.
Na terenach nie objętych zbiorowym systemem zaopatrzenia w wodę mieszkańcy
korzystają z własnych ujęć studziennych.
Łączna długość sieci wodociągowej wynosi 112,8 km. Wykonana została w latach
1959 - 2001 z rur stalowych, żeliwnych, PVC, PE oraz azbestowo-cementowych.
Stan techniczny sieci określa się ogólnie jako dobry, za wyjątkiem rurociągów
stalowych, które kwalifikuje się do wymiany.
Woda kierowana do sieci wodociągowej nie wymaga uzdatniania, jest regularnie
badana przez SANEPID. Pod względem fizykochemicznym i bakteriologicznym
odpowiada wymogom stawianym wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Obecnie występujące punktowe i obszarowe źródła zanieczyszczeń stanowią przede
wszystkim:

ścieki socjalno-bytowe z zabudowy mieszkaniowej,

ścieki deszczowe spływające z dróg, placów i stacji paliw,

zanieczyszczenia spływające z pól, szczególnie w okresach po nawożeniu
gruntów rolnych.
W mieście realizowany jest program budowy kanalizacji sanitarnej w ramach którego
prowadzona jest dalsza rozbudowa sieci kanalizacyjnej. Etap IV budowy kanalizacji
obejmuje niewielkie już obszary miasta dotąd nieskanalizowane oraz obszar
Wysokiej Lelowskiej. Zadanie to będzie realizowane w 2011 r. W 2010 z środków
unijnych zostanie sfinansowana kompostowania przy oczyszczalni ścieków.
Oczyszczalnie ścieków sanitarnych i kanalizacja sanitarna
Na terenie Żarek znajduje się mechaniczno – biologiczno - chemiczna oczyszczalnia
ścieków typ ARBF F300-1.D.1.
Całkowita długość sieci kanalizacji sanitarnej na terenie miasta wynosi ok. 36,9 km.
Na dzień dzisiejszy do kanalizacji sanitarnej jest przyłączonych 890 gospodarstw
domowych. Jest oczyszczonych około 460 m3/dobę ścieków.
Pozostała ilość ścieków sanitarnych na terenie gminy gromadzona jest w zbiornikach
bezodpływowych i okresowo wywożona wozami asenizacyjnymi do oczyszczalni.
5. Struktura demograficzna gminy
Według stanu na dzień 31 grudnia 2009 roku Gmina Żarki liczyła 8.426
mieszkańców (wg danych z GUS). W stosunku do 2008 roku liczba mieszkańców
wzrosła o 51 osób (tj. o - 1%), natomiast w stosunku do 2006 roku liczba
mieszkańców wzrosła o 121 osób (tj. o 1,01%). Pod względem gęstości zaludnienia
wynoszącej 84 osób/km2, obszar Gminy zalicza się do średnio zaludnionych terenów
województwa śląskiego. Na koniec analizowanego przedziału czasowego (2009 r.),
kobiety stanowiły 51,1%, a mężczyźni 48,9% ogólnej liczby ludności, co oznacza, że
na każdych 100 mężczyzn przypadało 101 kobiet.
Tabela 1. Liczba ludności Gminy Żarki wg płci – stan w dniu 31.12.2009
Wyszczególnienie
ogółem
mężczyźni
kobiety
J. m.
osoba
osoba
osoba
2006
8 305
4 080
4 225
2007
8 362
4 087
4 275
2008
8375
4 092
4 283
2009
8 426
4 122
4 304
Źródło: dane z Głównego Urzędu Statystycznego
Tabela 2. Liczba ludności Gminy Żarki wg faktycznego miejsca zamieszkania – stan
w dniu 31.12.2009
Wyszczególnienie
ogółem
miasto
wieś
J. m.
osoba
osoba
osoba
2006
8 305
4 473
3 832
2007
8 362
4 527
3 835
2008
8375
4 533
3 842
2009
8 426
4 560
3 866
Według danych Urzędu Gminy w Żarkach najwyższa liczba mieszkańców jest w
mieście i stanowi 54 ,1 % ogólnej liczby mieszkańców Gminy .
Tabela 3. Liczba ludności Gminy Żarki wg wieku i płci – stan w dniu 31.12.2009
Wiek
0-18
2006
1 862
2007
1 849
2008
1.834
2009
1 804
Kobiety
19-60
Mężczyźni
19-65
Kobiety
powyżej 60
Mężczyźni
Powyżej 65
Razem
2 459
2 508
2 508
2 516
2 747
2 776
2 791
2 830
857
861
873
900
380
368
369
376
8 305
8 362
8 375
8 426
Na postawie analizy struktury ludności Gminy Żarki, przedstawionej według wieku
(stan na dzień 31.12.2009 ). można stwierdzić, że największy odsetek ludności w
strukturze mieszkańców przypada dla osób z przedziału wiekowego 19-65 lat, a
najmniej liczną grupą wiekową są mężczyźni w wieku powyżej 65 roku życia (4 %
ogólnej liczby mieszkańców). Kobiety w wieku powyżej 60 lat stanowią 10 % ogólnej
liczby mieszkańców.
Tabela 4. Liczba urodzeń i zgonów– stan w dniu 31.12.2009
Zgony
ogółem w tym:
Mężczyźni
Kobiety
Urodzenia
2006
101
58
43
85
2007
92
52
40
90
2008
92
49
43
91
2009
76
43
33
92
W 2009 r w stosunku do 2006 r. zauważa się przyrost naturalny o 1,2 %, wzrosła
liczba osób w wieku aktywności zawodowej o 1 %, wzrosła także liczba ludności w
wieku
poprodukcyjnym
o
1,1%,
natomiast
liczba
ludności
w
wieku
przedprodukcyjnym zmniejszyła się o 1,1 %. Jak z powyższego wynika wydłuża się
linia życia mieszkańców gminy.
6. Gospodarka
Obserwuje się stały wzrost ilości podmiotów gospodarki narodowej. Na terenie
gminy według stanu na dzień 31.12.2009 r. zarejestrowanych było 603 podmiotów
gospodarczych, osiągając najwyższą wartość w całym analizowanym okresie.
Wykres 1. Liczba podmiotów gospodarki narodowej w Gminie Żarki – stan
na 31.12.2009r.
Wykres 1
700
600
500
400
300
200
100
0
531
590
603
2008
2009
451
2006
2007
Źródło: dane z Głównego Urzędu Statystycznego.
W strukturze własnościowej sektora prywatnego (2009 r.) dominują osoby
fizyczne
prowadzące
działalność
gospodarczą
(85,1%
podmiotów
sektora
prywatnego) Obserwuje się wzrost liczby osób fizycznych prowadzących działalność
gospodarczą i organizacji społecznych. Czynnych podmiotów jest jednak około 400,
pozostałe to podmioty , które zawiesiły bezterminowo działalność.
Biorąc pod uwagę poziom zatrudnienia najwięcej osób pracuje w sektorze
obuwniczym, jednakże praca w nich jest sezonowa. Wzrasta liczba zatrudnionych w
przemyśle piekarniczym. Na terenie gminy Żarki realizowanych jest wiele inwestycji
unijnych, w których pracę znajdują mieszkańcy naszej gminy.
III. Oświata i wychowanie oraz sport i rekreacja
1. Szkolnictwo
Na terenie gminy Żarki znajduje się 1 przedszkole, 4 szkoły podstawowe, 1
gimnazjum i 1 Niepubliczne Gimnazjum Prowadzone przez Zakład Doskonalenia
Zawodowego w Katowicach. Obwód szkolny obejmuje wszystkie wsie w granicach
administracyjnych gminy. Do placówek oświatowych dowożeni są uczniowie, kiedy
odległość do szkoły przekracza 4 km, dowozem łącznie objętych jest 327 uczniów.
Do szkół podstawowych w gminie Żarki uczęszcza łącznie 603 uczniów (stan na
koniec 2009 roku).
Tabela 5.Szkoły podstawowe – stan uczniów na 31.12.2009
Szkoła/liczba
2006
2007
2008
2009
S.P..Jaworznik
73
73
72
80
S.P.Przybynów
71
73
78
85
S.P.Żawada
86
85
62
84
SP Żarki
370
372
356
354
Razem
600
603
uczniów
568
603
Tabela 6.Gimnazjum – stan uczniów na 31.12.2009
Szkoła/liczba
2006
2007
2008
2009
318
317
289
272
uczniów
Gimnazjum
Tabela 7. Zespół Szkół w Żarkach– stan w dniu 31.12.2009
Wyszczególnienie
J. m.
2006
2007
2008
2009
Liceum
osoba
283
246
235
183
Technikum
osoba
283
309
312
294
Razem
osoba
566
555
547
477
Od 2008 r. zauważa
się tendencje spadkową młodzieży uczęszczającej do
gimnazjum i zespołu szkół w Żarkach, co spowodowane jest niżem demograficznym
w tych latach.
Wychowanie przedszkolne prowadzone jest w przedszkolu w Żarkach oraz
oddziałach
przedszkolnych
przy
szkołach
podstawowych.
Liczba
dzieci
uczęszczających do przedszkola w Żarkach w roku 2009 wynosiła 160. W stosunku
do 2006 roku liczba dzieci wzrosła o 26 osób.
Na terenie gminy znajduje się także Zespół Szkół im. Tadeusza Kościuszki w
Żarkach, w którym nauka odbywa się w liceum oraz technikum w zawodach;
handlowiec, hotelarz, informatyk, kelner, kucharz, usługi kosmetyczne. Ponadto w
Zakładzie Doskonalenia Zawodowego w Żarkach realizowana jest nauka w
Gimnazjum dla Dorosłych, Zasadniczej Szkole Zawodowej, Szkole Policealnej. Od
miesiąca października 2010r. planuje się uruchomienie Wyższej Szkoły Zarządzania.
W godzinach popołudniowych prowadzone są zajęcia dla dzieci i młodzieży w
świetlicy środowiskowej i 8 świetlicach wiejskich tj.
Kotowicach,
Jaworzniku,
Zaborzu, Przybynowie, Ostrowie, Wysokiej Lelowskiej, Zawadzie i Czatachowie.
Obecnie trwa przebudowa ośrodka kultury w Żarkach. Funkcje lokalnych
ośrodków kultury pełnią świetlice wiejskie oraz remizy OSP.
Na terenie Gminy Żarki działa Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna oraz
Filie Biblioteczne w Przybynowie i Kotowicach. W bibliotece głównej oraz każdej fili
znajdują się czytelnie. W bibliotekach organizowane są także cykliczne wystawy, na
których prezentowane są prace plastyczne mieszkańców gminy Żarki.
2. Sport i turystyka
Na terenie gminy działają trzy piłkarskie kluby sportowe: KS Kotowice, Orzeł
Przybynów, LKS Zieloni a także Uczniowskie Kluby Sportowe: „Lider” przy
Gimnazjum oraz „Champion” przy Szkole Podstawowej w Żarkach. Bardzo popularną
dyscypliną sportową w gminie jest siatkówka, dzięki prężnie działającemu
Żareckiemu Towarzystwu Siatkarskiemu. Działają amatorskie sekcje mężczyzn oraz
młodzieżowe. Corocznie rozgrywane są turnieje piłki siatkowej mężczyzn z udziałem
drużyn amatorskich z gminy Żarki oraz gmin sąsiednich .
Większość obiektów turystycznych (ośrodki wypoczynkowe) znajdują się w
Zaborzu.
Wzrasta
liczba
gospodarstwa
agroturystycznych:
w
Przybynowie,
Jaworzniku, Kotowicach, Ostrowie, Zaborzu. Odpowiednie zagospodarowanie
turystyczne na obszarze Gminy może pozwolić na rozwój turystyki krajoznawczej,
aktywnej i kulturowej. Potencjał turystyczno-krajobrazowy Gminy jest dosyć duży,
jednak do tej pory nie w pełni wykorzystywany.
IV. Instytucje i organizacje zajmujące się pomocą społeczną
działające na terenie gminy
1. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Żarkach
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Żarkach realizuje zadania z
zakresu pomocy osobom i rodzinom w celu przezwyciężenia trudnych sytuacji
życiowych, których nie są w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia,
zasoby i możliwości. Ośrodek wypełnia zadania pomocy społecznej określone w
ustawie o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. z późn. zm., ustawie o
świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. z późn. zm., ustawie o
postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej z dnia
22 kwietnia 2005r., oraz ustawie o przeciwdziałaniu przemocy z dnia 29 lipca 2005r,
a także ustawie o
przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. W
szczególności zadania realizowane są poprzez tworzenie warunków organizacyjnych
funkcjonowania pomocy społecznej, w tym poprzez rozbudowę niezbędnej
infrastruktury
socjalnej,
diagnozę,
analizę
i
ocenę
zjawisk
rodzących
zapotrzebowanie na świadczenia pomocy społecznej, przyznawanie i wypłacanie
przewidzianych
ustawą
świadczeń,
pobudzanie
społecznej
aktywności
w
zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin, pracę socjalną
rozumianą jako działalność zawodową mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we
wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie
poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków
sprzyjających temu celowi. Ośrodek Pomocy Społecznej wspiera i współdziała w
organizowaniu i tworzeniu lokalnego programu dla osób chorych w tym osób chorych
i zaburzonych psychicznie, niepełnosprawnych i w podeszłym wieku, realizuje
programy z zakresu przeciwdziałania przemocy i narkomanii, podejmując współpracę
z organizacjami pożytku publicznego i stowarzyszeniami, Kościołem katolickim i
innymi związkami wyznaniowymi, a także z osobami fizycznymi i prawnymi. Ponadto
pracownicy MOPS zajmują się tworzeniem i wdrażaniem projektów socjalnych i
programów dotyczących wsparcia i pomocy na rzecz rodzin niewydolnych
wychowawczo, ubogich oraz zagrożonych patologiami społecznymi i marginalizacją.
Realizowane są działania profilaktyczne wspólnie z GKPRPA oraz policją na rzecz
dzieci i młodzieży ze środowisk szczególnie narażonych na uzależnienia.
W strukturach MGOPS jest:
Dział Pomocy Środowiskowej
Dział Usług Opiekuńczych
Dział Finansowo – Księgowy
Dział Świadczeń Rodzinnych i Funduszu Alimentacyjnego
2. Środowiskowy Dom Samopomocy w Żarkach
Środowiskowy Dom Samopomocy w Żarkach jest placówką dziennego pobytu
dla osób upośledzonych umysłowo, niepełnosprawnych i chorych psychicznie.
Ośrodek wsparcia obejmuje pomocą osoby z terenu gminy Żarki oraz gmin
ościennych. Osoby korzystające z usług Środowiskowego Domu Samopomocy to
osoby z upośledzeniem umysłowym, osoby po leczeniu psychiatrycznym lub
wykazujące zaburzenia psychiatryczne, które wymagają wsparcia społecznego w
przystosowaniu do życia w rodzinie i środowisku lokalnym, a nie wymagają leczenia
szpitalnego. Tryb pracy ośrodka oraz warunki skierowania, odpłatność za pobyt oraz
zwolnienie z odpłatności określa Regulamin Środowiskowego Domu Samopomocy w
Żarkach. ŚDS przewidziany jest na prowadzenie zajęć dla 30 osób.
Środowiskowy Dom Samopomocy powstał w 2001 roku ze środków
przyznawanych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Zgodnie z art. 51 ust.
1, 2 i 4 ustawy o pomocy społecznej jest ośrodkiem wsparcia finansowanym w
ramach zadań zleconych. ŚDS planuje rozszerzyć działalność o rehabilitację dla
dzieci.
3. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych powołana została
na podstawie art. 41 ust. 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. nr 147 poz. 1231 z późn. zm.) Do
głównych
zadań
realizowanych
przez komisję
należy prowadzenie
działań
związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych, przemocy
domowej oraz narkomanii, a w szczególności:
 Zwiększenie
dostępności
do
pomocy
terapeutycznej
dla
osób
uzależnionych od alkoholu i narkotyków oraz członków ich rodzin
(współuzależnienie)
 Udzielanie rodzinom, w których występują problemy z uzależnieniami
(ze szczególnym naciskiem na problemy alkoholowe), pomocy
psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed
przemocą w rodzinie.
 Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej
skierowanej pośrednio i bezpośrednio do dzieci i młodzieży
 Wspomaganie działań instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych
służących
rozwiązywaniu
problemów
alkoholowych
i
przemocy
domowej
Do zadań GKRPA należy również przygotowywanie corocznego projektu
Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz
Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii, a także koordynacja oraz
czuwanie nad jego realizacją.
Na terenie gminy działa Punkt Konsultacyjny, z którego porad w 2009 r.
skorzystało 46 osób. Przy punkcie działa grupa AA, która spotyka się na mitingach
otwartych i zamkniętych.
Na terenie gminy znajduje się Posterunek Policji, który swoim zasięgiem
obejmuje gminę Żarki i Niegowa. Jednym z zadań realizowanych przez Policję jest
ochrona bezpieczeństwa i porządku w miejscach publicznych, jak również
podejmowanie interwencji domowych. Poniżej w tabeli zawarto dane na temat
przestępczości na terenie gminy Żarki.
Tabela 7 Liczba przestępstw na terenie gminy Żarki stan na 31.12.2009 .
Rodzaj przestępstw
Liczba przestępstw
2007
2008
2009
interwencja domowa
55
96
57
interwencje
7
12
10
domowe
przemoc domowa
osoby zatrzymane w izbie
32
48
30
miejscu
82
92
50
nietrzeźwi użytkownicy dróg
22
21
19
-
1
-
wytrzeźwień
interwencje
w
publicznym
osoby
pod
wpływem
narkotyków
Źródła : dane statystyczne z posterunku policji w Żarkach
Jak widać z zaprezentowanych danych w 2008 r. zwiększyła się liczba wykroczeń
w najbardziej uciążliwych społecznych kategoriach tj. interwencja domowa w tym
przemoc domowa i utrzymywała się w 2009 r. nadal na wysokim poziomie. Główną
przyczyną tego zjawiska jest alkohol. Realizując procedurę „Niebieskiej karty”
podejmowana jest współpraca z Policją, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie,
Prokuratorem Rejonowym i Sądem Rejonowym. W ramach realizacji procedury
Niebieskiej Karty kierowane są wnioski do Komisji Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych o wydanie skierowania na leczenie odwykowe sprawcy przemocy
domowej.
4. Służba zdrowia
W gminie Żarki funkcjonuje Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej
w Żarkach oraz Przychodnia Lekarska Medycyny Rodzinnej i Specjalistycznej
świadczące usługi dla ludności w zakresie opieki zdrowotnej. W miesiącu kwietniu
2010 r. został oddany do użytku nowy budynek Ośrodka Zdrowia (wybudowany ze
środków unijnych) . Ponadto w Żarkach funkcjonują dwie apteki oraz cztery gabinety
stomatologiczne. Pielęgniarka szkolna pełni dyżury w dane dni tygodnia w
poszczególnych szkołach na terenie gminy. Lecznictwo szpitalne, inspekcja sanitarna
oraz opieka psychiatryczna znajdują się w Myszkowie
5. Organizacje pozarządowe
W ewidencji Starostwa Powiatowego w Myszkowie znajduje się 20 organizacji i
stowarzyszeń. Poniżej zamieszczono najważniejsze organizacje pozarządowe
działające na terenie gminy Żarki (według strony internetowej http:zarki.bip.jur.pl ;

Stowarzyszenie
Absolwentów i Przyjaciół Zespołu Szkół im. T. Kościuszki w
Żarkach

Obywatelski Komitet Pamięci Narodowej w Żarkach

Stowarzyszenie „Pomocna Dłoń” w Żarkach

Stowarzyszenie Ochotnicza Straż Pożarna w Żarkach

Stowarzyszenie Ochotnicza Straż Pożarna w Przybynowie

Stowarzyszenie Ochotnicza Straż Pożarna w Czatachowie

Klub Sportowy „Zieloni” Żarki

Klub Sportowy „Orzeł” Przybynów

Klub Sportowy Kotowice

Żareckie Towarzystwo Siatkarskie w Żarkach
V. Problemy społeczne – ujęcie ogólne
1. Główne problemy organizacji pomocy społecznej w gminie Żarki
Główne problemy występujące w sferze organizacji systemu pomocy
społecznej w gminie Żarki to:
1. Skomplikowana procedura weryfikacji projektów systemowych dotyczących
rozwiązywania problemów i negatywnych zjawisk społecznych.
2. Konieczność wzmocnienia partnerstwa i współpracy organizacji oraz
instytucji działających w gminie.
3. Utrwalony
model
kulturowy
i
wychowawczy
niepromujący
postaw
aktywnych wśród społeczności lokalnej
4. Stereotypy
zwłaszcza
dotyczące
uzależnień
funkcjonujące
w
społeczeństwie
5. Niewielka liczba liderów społecznych inicjujących działania na szczeblu
gminnym i samorządowym.
6. Niska świadomość społeczna i zaangażowanie społeczne mieszkańców
7. Zwiększenie liczby osób długotrwale bezrobotnych i pogarszanie się
sytuacji materialnej części społeczeństwa w związku z nasilającym się
zjawiskiem rozwarstwienia i pauperyzacji społeczeństwa.
8. Zwiększenie liczby osób i rodzin z problemami uzależnień.
9. Nie wystarczająco rozwinięta sieć infrastruktury socjalnej oraz brak
powszechności zatrudnienia socjalnego
10. Brak
długofalowych
i
długoterminowych
programów
dotyczących
profilaktyki wśród dzieci i młodzieży w połączeniu z niewystarczającą ofertą
zajęć
pozalekcyjnych,
wyrównawczych,
rekreacyjno-sportowych
i
socjoterapeutycznych.
2. Główne problemy zarządzania sferą społeczną
1. Konieczność umocnienia instytucji na rzecz rozwoju współpracy lokalnej,
regionalnej i europejskiej
2. Wdrożenie systemu organizacyjnego dla wspierania inicjatyw obywatelskich
3. Konieczność
efektywniejszego
wykorzystania
istniejącej
infrastruktury
technicznej i społecznej
4. Konieczność zapewnienia jednostce organizacyjnej pomocy społecznej
właściwej bazy lokalowej, zaopatrzenia w sprzęt i niezbędne środki finansowe,
w tym zasoby kadrowe, uwzględniając dodatkowe zadania nakładane na
pomoc społeczną w związku z nowymi aktami prawnymi oraz przystąpienie do
programów funduszy unijnych.
5. Umożliwienie podnoszenia pracownikom kwalifikacji, pogłębiania wiedzy,
nabywanie nowych doświadczeń i ich wymianę.
3. Grupy docelowe wymagające wsparcia w ramach pomocy społecznej
Proces rozwiązywania problemów społecznych nie może odbywać się bez
udziału lokalnej społeczności. Oznacza to konieczność partnerstwa sektora
publicznego ze społeczeństwem, a w ich ramach inicjowanie i podejmowanie
społecznego dialogu. Jednym z rezultatów tak pojmowanego procesu integracji
społecznej jest identyfikacja grup społecznych wymagających wsparcia w ramach
pomocy społecznej. W gminie Żarki są to:
 Osoby długotrwale bezrobotne, zwłaszcza osoby z rodzin dotkniętych
podwójnym bezrobociem, bez prawa do zasiłku; oraz kobiety w wieku po 40
roku życia, należy podjąć działania zmierzające do ponownego włączenia ich
w życie gminy, a zwłaszcza przywrócenia na rynek pracy,
 Osoby niepełnosprawne i chore psychicznie - na terenie gminy należy
przeciwdziałać wykluczeniu i marginalizacji społecznej poprzez włączanie
niepełnosprawnych w życie społeczno- gospodarcze gminy oraz poszerzanie
różnych form wsparcia środowiskowego i konsultacji psychologicznych i
psychiatrycznych
 Osoby starsze – zwłaszcza w wieku sędziwym, osoby samotne, szczególnie
narażone na marginalizacje i wykluczenie społeczne – należy podjąć działania
zmierzające do zmiany wizerunku człowieka starego jako jednostki czynnej
społecznie oraz poszerzyć formy wsparcia środowiskowego
 Osoby
uzależnione
oraz
współuzależnione
od
alkoholu
i
środków
psychoaktywnych – konieczne jest rozwijanie programów profilaktycznych dla
osób i rodzin osób uzależnionych oraz podniesienie świadomości członków
rodzin dot. problemem współuzależnienia oraz jego negatywnych skutków
 Dzieci i młodzież z rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz
marginalizacją ze szczególnym uwzględnieniem rodzin patologicznych –
należy rozszerzyć oferty świetlic środowiskowych i
oraz wdrażać nowe
projekty i programy z zakresu terapii i psychoterapii oraz profilaktyki
środowiskowej.
4. Identyfikacja podstawowych problemów społecznych
W toku konsultacji społecznych i warsztatów strategicznych oraz ankietowania
mieszkańców dokonano identyfikacji podstawowych problemów społecznych w
gminie Żarki, są to:
 Wysoka
stopa
bezrobocia
w tym
długotrwałego
bezrobocia
i
jego
niekorzystna struktura
 Brak odpowiednich kwalifikacji zawodowych ludności i ich niedostosowanie do
zmieniających się wymogów rynku pracy
 Niskie dochody ludności i znaczny w nich udział pomocy socjalnej
 Odpływ ludności do miast oraz za granicę, zwłaszcza w obrębie grup najlepiej
wykształconych,
 Niekorzystne zmiany struktury demograficznej (starzenie się ludności, nie
wysoki przyrost naturalny),
 Zbyt mała liczba i niewielkie znaczenie organizacji pozarządowych,
 Niewystarczająca aktywność lokalnej społeczności, patologie społeczne .
VI.
Problemy społeczne w perspektywie Miejsko-Gminnego
Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarkach
1. Kwestia osób bezrobotnych ze szczególnym uwzględnieniem osób
długotrwale pozostających poza rynkiem pracy
Statystyki dotyczące bezrobocia w znacznym stopniu zniekształcają obraz
zjawiska ze względu na duży stopień tzw. bezrobocia utajonego oraz powszechności
„ pracy na czarno „‟. Bezrobocie powoduje, iż standard życia wielu rodzin stale się
obniża w związku, z czym rozszerzania się obszaru patologii społecznej.
Bezrobotnym zgodnie z definicją ustawową jest osoba pozostająca bez pracy,
ale jednocześnie zdolna i gotowa do jej podjęcia w pełnym wymiarze czasu pracy.
Bezrobocie, przyczyniając się do zubożenia materialnego, w bezpośredni sposób
wpływa na poziom życia rodzin, wywierając negatywne skutki zwłaszcza w postaci:
dezintegracji rodziny,
zmniejszenia
siły
wsparcia
emocjonalnego
i
solidarności
pomiędzy
członkami rodziny,
zwiększenia ryzyka zaistnienia patologii życia społecznego.
Długookresowe bezrobocie ma wpływ na ekonomiczną i psychospołeczną sferę
życia człowieka bezrobotnego oraz jego rodzinę. Jednym z pierwszych skutków
utraty pracy jest obniżenie standardu życia rodziny, także wtedy, gdy otrzymywane
są świadczenia kompensujące płacę. Sytuacja materialna osób dotkniętych
bezrobociem zależy od ich standardu życia w czasie zatrudnienia, a zwłaszcza od
posiadanych dóbr trwałego użytku, oszczędności i długów. Trudności finansowe w
takich rodzinach prowadzą do drastycznych ograniczeń wydatków nawet na
podstawowe potrzeby bytowe.
Problem bezrobocia dotyczy nie tylko osoby nim dotkniętej, lecz także całej
rodziny. Pogorszenie funkcjonowania rodziny jest proporcjonalne do okresu
pozostawania bez pracy, i może przejawiać się problemami i kryzysem w rodzinie, a
nawet doprowadzić do jej rozpadu. Pojawia się także groźba przyjmowania przez
dzieci negatywnych wzorców osobowych, a w konsekwencji „dziedziczenia statusu
osoby bezrobotnej.
Duża
liczba
grupy
osób
bezrobotnych
i
długotrwale
bezrobotnych
świadczeniobiorców pomocy społecznej łączy się ze wzrostem zadań i wydatków
oraz koniecznością dostosowania dotychczasowych form działania do nowych
potrzeb. Podstawowe znaczenie w pomocy w wychodzeniu z bezrobocia ma praca
socjalna oraz działania środowiskowe dotyczące aktywizacji osób bezrobotnych.
Praca socjalna prowadzona przez pracowników socjalnych to między innymi pomoc
w planowaniu nowych koncepcji życia zawodowego, rozbudzanie motywacji do
działania ukierunkowanego na zatrudnienie, jak również technika kontaktu
socjalnego, która pozwala na to, by pomoc uzależniona była od współpracy
bezrobotnego i stymulowała aktywność osoby bezrobotnej i jego rodziny.
Niepokojący jest wpływ bezrobocia na zachowania patologiczne. Szczególnie
niebezpiecznym zjawiskiem staje się alkoholizm i przemoc w rodzinie. Długie
pozostawanie bez pracy może powodować procesy dezintegracji życia rodzinnego.
Przymusowa bezczynność zawodowa i nieuregulowany tryb życia wyzwalają
zachowania
społecznie
nieakceptowane,
skierowane
na
rodzinę
i
lokalne
środowisko. Negatywne emocje związane z sytuacją bezrobocia przenoszone są na
najbliższych, na środowisko rodzinne. Długotrwałe bezrobocie, z jego negatywnymi
konsekwencjami psychospołecznymi, wymaga odpowiednich form oddziaływań
pomocy społecznej oraz instytucji bezrobotnych organizacji zajmujących się
reintegracją zawodową.
Liczba bezrobotnych w Gminie, zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie
Pracy w Myszkowie wyniosła na koniec 2009 roku 548 osób. Wskaźnik bezrobocia
rejestrowanego na dzień 31.12.2009 roku wynosił 17,0% w kraju 11.9%. Liczba
bezrobotnych na koniec 2009 roku była o 27 osób wyższa niż w roku 2008 oraz o
135 osób (tj. o 5%) niższa, niż na początku analizowanego okresu.
Tabela 4. Liczba bezrobotnych, ludności w wieku produkcyjnym i wskaźnika bezrobocia. Ujęcie
dynamiczne w latach 2006- 2009 w Gminie Żarki
Stan
na
31.12
ogółem
bezrobotni
rok
2006
rok
2007
rok
2008
rok
2009
w tym
Wskaźnik bezrobocia
rejestrowanego w gminie*
kobiety
mężczyźni
683
352
331
z prawem do
zasiłku
139
589
303
286
112
15,5%
521
284
237
104
15,0%
548
255
293
169
17,0%
18,4%
* - wskaźnik bezrobocia rejestrowanego tj. procentowy udział bezrobotnych w liczbie ludności w wieku
produkcyjnym
Źródło: dane z Powiatowego Urzędu Pracy w Myszkowie
Na koniec 2009 roku pracy nie miało 284 kobiet i 293 mężczyzn. Wśród
zarejestrowanych osób bezrobotnych 46,6% stanowiły kobiety, których sytuacja na
rynku pracy jest specyficzna (zróżnicowanie wiekowe, wykształcenie, stan cywilny) i
tym samym trudniejsza niż mężczyzn. Z prawem do zasiłku, na koniec 2009 roku
pozostawały
169
osoby
bezrobotne.
Na
podstawie
danych
statystycznych
stwierdzono, iż według stanu na 31.12.2009 roku liczba osób bezrobotnych w
odniesieniu do całkowitej liczby mieszkańców Gminy (dane z Urzędu Gminy) wynosi
6,5%.
Na dzień 32.12.2009 r. w PUP było zarejestrowanych
31 kobiet w wieku
powyżej 50 roku życia , oraz 67 mężczyzn (dane PUP) Wśród osób bezrobotnych
167 osób jest bez kwalifikacji zawodowych.
Bezrobocie jest jednym z przesłanek do ubiegania się o przyznanie pomocy
społecznej, wymienionej w art. 7 pkt 4 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca
2004 roku. W 2009 roku w Miejsko- Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w
Żarkach z powodu bezrobocia pomocą społeczną objętych było 111 rodzin w tym
341 osób w rodzinach co daje 1,3 % mieszkańców gminy.
Tabela 5. Liczba rodzin i osób korzystających z pomocy społecznej z tytułu bezrobocia
w latach 2006 - 2009.
Stan na 31.12.
2006
2007
2008
2009
Liczba rodzin
180
139
115
111
Liczba os .w rodzinach
673
489
384
341
(Źródło: dane Miejsko- Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarkach)
2. Kwestia osób niepełnosprawnych oraz przewlekle chorych.
Problem niepełnosprawności istniał od zawsze. Kulturę i serce narodu, od
niepamiętnych czasów, oceniano po stosunku danej społeczności do osób starych,
chorych i niepełnosprawnych.
Za niepełnosprawne uznaje się, zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
osoby, dotknięte trwałą lub okresową niezdolności do pełnienia ról społecznych z
powodu
stałego
lub
długotrwałego
naruszenia
sprawności
organizmu,
w
związane
z
szczególności powodującą niezdolność do pracy.
Osoby
niepełnosprawne
napotykają
liczne
przeszkody
samodzielnym funkcjonowaniem. Są to problemy spotykane w życiu codziennym,
rodzinie, pracy, urzędach, na ulicy, przybierające postać barier: architektonicznych,
psychicznych,
materialnych,
prawnych
czy
społecznych.
Od
stopnia
niepełnosprawności zależy czy osoba niepełnosprawna osiągnie odpowiednie
wykształcenie, uzyska zatrudnienie, zapewni sobie materialne warunki życia, dostęp
do infrastruktury medycznej i rehabilitacyjnej, do systemu edukacji i kultury.
Obok tych utrudnień osoba niepełnosprawna musi pokonać funkcjonujące
nadal w społeczeństwie bariery świadomościowe bierność, niezrozumienie, niechęć i
niewiedzę.
Na
podobne
problemy
napotykają
osoby
długotrwale
chore,
które
w okresie choroby mają ograniczone możliwości wypełniania swych ról społecznych,
a nawet rodzinnych.
Problem osób niepełnosprawnych w naszej gminie jest bliski zarówno
pracownikom samorządowym jak i społeczności lokalnej. Wiedze na temat
niepełnosprawności oraz działania integrujące środowisko lokalne z osobami
niepełnosprawnymi propaguje Środowiskowy Dom Samopomocy Żarkach
Niepełnosprawność oraz długotrwała choroba znajdują się w katalogu
przesłanek do udzielenia pomocy społecznej, zgodnie z art. 7 pkt. 5 i 6 ustawy o
pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. Tylko w 2009 roku z pomocy społecznej z
tego tytułu skorzystało z powodu niepełnosprawności 138 rodzin, w tym 322 osób,
oraz z powodu długotrwałej choroby - 169 rodzin w tym 387 osoby. Łącznie
świadczeniobiorcy ubiegający się o pomoc społeczną z tytułu niepełnosprawności i
długotrwałej choroby stanowią 39.27% ogólnej liczby objętej pomocą tut. ośrodka.
Tabela 6. Liczba rodzin i osób korzystających z pomocy społecznej z tytułu
niepełnosprawności w latach 2006 - 2009
Stan na dzień 31.12.
2006
2007
2008
2009
Liczba rodzin
148
147
146
138
Liczba osób w rodzinach
395
384
362
322
Źródło: dane Miejsko- Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarkach
Tabela 7. Liczba rodzin i osób korzystających z pomocy społecznej z tytułu
długotrwałej choroby w latach 2006 - 2009.
2006
2007
2008
2009
Liczba rodzin
117
169
175
169
294
432
425
387
Szczególna forma pomocy finansowej dla osób niepełnosprawnych jest
zasiłek stały przyznawany w oparciu o art. 37 ust. 1 i 2 cyt. ustawy, który
przyznawany jest pełnoletniej osobie samotnej lub pełnoletniej osobie w rodzinie,
całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej
dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie jest niższy niż kryterium dochodowe
osoby samotnej lub niższy niż kryterium dochodowe rodziny. Z tego typu świadczeń
w 2009 roku skorzystało łącznie 66 zasiłkobiorców , co daje 16,2% z ogólnej liczby
zasiłkobiorców korzystających z pomocy społecznej.
Tabela 8. Liczba zasiłkobiorców oraz liczba osób w rodzinach korzystających z
zasiłku stałego w latach 2006 - 2009.
2006
2007
2008
2009
Liczba rodzin
65
64
62
66
140
129
114
111
Źródło: dane Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarkach
3. Ubóstwo oraz marginalizacja i wykluczenie społeczne
Ubóstwo jest jednym z najbardziej znaczących składników warunkujących
patologię życia społecznego w sensie najbardziej dramatycznym: egzystencjalnym,
instytucjonalnym i politycznym. Jest składnikiem o tyle niebezpiecznym, że zwiększa
dystans pomiędzy poszczególnymi warstwami społecznymi, powoduje niemożność
zaspokojenia potrzeb, co często prowadzi do frustracji. Ubóstwo jest jednym z
najbardziej znaczących składników warunkujących patologię życia społecznego.
"Ubóstwo” - to termin, który funkcjonuje w świadomości społecznej jako brak
dostatecznych środków materialnych do życia, jako bieda, niedostatek. Idąc dalej ubóstwo można zdefiniować także jako "stan poniżej pewnego zmiennego w czasie
progu dochodowego lub progu realizacji potrzeb w odniesieniu do jednostki, rodziny
lub grupy społecznej” (T. Pilch, I. Lepalczyk, "Pedagogika społeczna”). Ubóstwo jest
składnikiem o tyle niebezpiecznym, że zwiększa dystans pomiędzy poszczególnymi
warstwami społecznymi, powoduje niemożność zaspokojenia potrzeb, co często
prowadzi do frustracji. Pojęcie ubóstwa powstałego na drodze indywidualnych
sytuacji życiowych obejmuje takie aspekty jak:
o bezrobocie
o niepełnosprawność
wszelkiego
rodzaju,
fizyczna,
psychiczna,
umysłowa
o długotrwała, przewlekła choroba
o rodziny niepełne, samotnie wychowujące dzieci
o wielodzietność (wg statystyk GUS rodziny ubogie są większe od
pozostałych, a ich średnia wielkość wynosi 4,3 osoby)
o uzależnienia (zwłaszcza narkomania i alkoholizm)
o samotność ( zjawisko szczególnie częste wśród emerytów i rencistów
posiadających niskie uposażenia finansowe).
Warto też zauważyć, że w wielu przypadkach problemy te nie występują
pojedynczo, ale zespołowo, nawarstwiają się, stawiając jednostkę w bardzo nie
korzystnej sytuacji materialno - bytowej i społecznej.
Zjawisko wykluczenia społecznego jest trudno definiowalne. Mamy, bowiem
do czynienia z wieloma nakładającymi się wymiarami. Wykluczenie społeczne to
sytuacja uniemożliwiająca lub w sposób znaczny utrudniająca jednostce (osobie) lub
grupie zgodnie z prawem pełnienie ról społecznych, korzystanie z dóbr publicznych
infrastruktury społecznej - gromadzenie zasobów i zdobywanie dochodów w godny
sposób.
Wykluczenie społeczne to brak lub ograniczenie możliwości uczestniczenia,
wpływania i korzystania z podstawowych instytucji publicznych i organizacji, które
powinny być dostępne dla wszystkich, a w szczególności osób ubogich. Dotyczy
osób i rodzin czy też grup ludności, które:
 żyją w niekorzystnych warunkach materialnych (ubóstwo)
 nie posiadają odpowiednich kwalifikacji umożliwiających im wejście na
rynek pracy, założenie rodziny, czy też utrudniają dostosowanie się do
zmieniających się warunków społeczno- ekonomicznych
 posiadają
cechy
utrudniające
im
korzystanie
z
powszechnych
(codziennych) zasobów społecznych na skutek niepełnosprawności,
uzależnienia,
długotrwałej
choroby,
uzależnień,
czy
innych
cech
indywidualnych
 są przedmiotem niszczącego działania innych osób: przemocy, szantażu,
agresji
Proces wykluczania
może być: dynamiczny, wielowymiarowy
Przejawy wykluczenia
bezdomność, samotność, bierność, nieprzestrzeganie
norm współżycia
Skutki dla osób zagrożonych
wykluczeniem
deprywacja potrzeb, bezradność, osłabienie więzi
rodzinnych, rozpad rodziny, izolacja,
marginalizacja, utrata poczucia własnej tożsamości i celu
w życiu (tzw.„zatracenie siebie”)
Skutki dla społeczeństwa w
tym społeczeństwa lokalnego
ograniczenie demokracji, zagrożenie demokracji,
ekstremalne nierówności, pojawienie się podklas
Grupy wrażliwe na wykluczenie społeczne to:
dzieci i młodzież ze środowisk zaniedbanych
dzieci wychowujące się poza rodziną
kobiety samotnie wychowujące dzieci
ofiary patologii życia rodzinnego
osoby bezrobotne w tym długotrwale bezrobotne
osoby o niskich kwalifikacjach
osoby żyjące w bardzo trudnych warunkach mieszkaniowych
niepełnosprawni i osoby przewlekle chore
osoby chorujące psychicznie
osoby samotne w podeszłym wieku
osoby opuszczające zakłady karne
bezdomni
osoby uzależnione od narkotyków i alkoholu
członkowie rodzin osób uzależnionych/ osoby współuzależnione
imigranci (szczególnie utrzymujący się z nielegalnej pracy
Podstawowym czynnikiem ubóstwa, a zarazem wykluczenia społecznego jest
bezrobocie - szczególnie długotrwałe tzw. długookresowe, powyżej 1 roku czasu,
szczególnie narażone są tu tzw. grupy wrażliwe. Grupy wrażliwe to: młodzież, osoby
niepełnosprawne, osoby o niskich kwalifikacjach (brak wykształcenia) kobiety,
szczególnie po 40 roku życia oraz osoby w wieku nie mobilnym). Konsekwencją
braku pracy jest zubożenie i nie uczestnictwo w życiu społecznym, ale również
ograniczony dostęp do zabezpieczenia dochodowego w przyszłości. Praca jest,
bowiem źródłem ubezpieczenia społecznego: na okres niezdolności do pracy oraz
starość.
Długotrwała choroba i niepełnosprawność stanowią w Polsce bardzo istotny
czynnik wykluczenia społecznego, chociaż nie zawsze ubóstwa. Mimo formalnie
istniejącego powszechnego systemu opieki zdrowotnej, istnieje ryzyko wykluczenie
z powodu deficytów funkcjonowania ochrony zdrowia.
Z powodu ubóstwa w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w
Żarkach w 2009 roku korzystało z pomocy społecznej 82 rodzin w tym 179 osób w
rodzinach, co stanowi 2,1 % mieszkańców gminy.
pomocy z powodu ubóstwa w latach 2006 - 2009.
2006
2007
2008
Liczba rodzin
139
143
89
82
382
421
221
179
2009
4. Bezradność w prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz problemy
opiekuńczo – wychowawcze rodzin objętych pomocą społeczną
Bezradność
wynikająca
z
zaburzenia
równowagi
systemu
rodzinnego
przejawiającego się trudnościami we własnym wypełnianiu ról społecznych przez
poszczególnych członków rodziny często jest przyczyną złego funkcjonowania
rodziny. Objawia się to problemami w pełnieniu ról rodzicielskich i problemami
wychowawczymi
związanymi
z
prezentowaniem
przez
dzieci
agresywnych
zachowań, łamaniem obyczajów i norm społecznych. Wszelka pomoc w takim
przypadku powinna zmierzać do udzielania rodzinie wsparcia w odbudowie
prawidłowych relacji i umacniania własnych postaw rodzicielskich. Warunkiem
powodzenia jest możliwie jak najwcześniejsze udzielenie pomocy oraz stosowanie
działań profilaktyczno-ochronnych.
Znaczącą część klientów MOPS stanowią rodziny z trudnościami opiekuńczowychowawczymi. Najczęściej niezaradność rodziny w opiece i wychowaniu własnych
dzieci łączy się z innymi dysfunkcjami takimi jak: uzależnienie od środków
psychoaktywnych, przemoc domowa, zaburzenia równowagi systemu rodzinnego w
sytuacjach kryzysowych, problemy w pełnieniu ról rodzicielskich, małżeńskich,
zawodowych wyrażające się m. in. w postaci niedojrzałości emocjonalnej,
problemach we współżyciu z ludźmi, trudnościach adaptacyjnych, nie zaradności w
prowadzeniu gospodarstwa domowego, problemy wychowawcze w środowisku
rodzinnym,
szkolnym
ujawniające
się
w postaci zachowań buntowniczych,
agresywnych, konfliktowych, łamania przez dzieci i młodzież panujących obyczajów,
norm, wartości.
Środowisko rodzinne jest pierwszym środowiskiem wychowawczym w życiu
dziecka. Tu nawiązuje ono pierwsze kontakty z innymi ludźmi i zdobywa pierwsze
doświadczenia z dziedziny współżycia społecznego. Na środowisko rodzinne
składają się: struktura rodziny, atmosfera wychowawcza w domu, warunki materialne
i zdrowotne, stopień wykształcenia rodziców i ogólna struktura środowiska.
Zaburzona struktura rodziny, często spotykana wśród świadczeniobiorców ośrodka,
niekorzystnie wpływa na sytuację dziecka, na jego więź z rodziną. Rodziny świadczeniobiorcy ośrodka odznaczają się często zaburzoną strukturą w postaci
nieustabilizowanych
formalnie
i
społecznie
związków,
rozkładem
pożycia
małżeńskiego, częstymi zmianami partnerów, występuje w nich przemoc skierowana
na partnera lub dzieci.
W
rodzinach
zaburzonych
rodzicom
brakuje
umiejętności
tworzenia
właściwego klimatu życia rodzinnego, rozładowywania napięć powstałych poza
domem,
właściwych
wzorców
komunikacji
i
dawania
rodzinie
poczucia
bezpieczeństwa, obdarzania dzieci uwagą. Rodziny te często żyją w takich
społecznościach, które nie chcą ingerować w życie innych lub nie potrafią pomóc
gdyż same nie posiadają właściwych wzorców. W wielu sytuacjach dzieci
pochodzące z tych rodzin pozostawione są same sobie, większość wolnego czasu
spędzają wśród rówieśników na podwórku, częściej pojawiają się u nich problemy w
szkole (mniej czasu poświęcają przygotowywaniu się do lekcji, przeżywają więcej
porażek szkolnych w efekcie, czego rezygnują z podejmowania wysiłku w
zdobywaniu wiedzy), w takiej sytuacji rodzice nie pomagają, lecz podwyższają
wymagania w stosunku do ocen i zachowania dziecka lub też w ogóle przestają się
nim interesować. Dzieci odrzucane przez środowisko rodzinne szukają akceptacji
wśród rówieśników, łączą się w grupy subkulturowe, zaczynają wagarować, uciekać
z domu i popadać w konflikt z prawem.
Problemy opiekuńczo - wychowawcze, przemoc w rodzinie, konflikty
międzypokoleniowe wielokrotnie są przyczyną umieszczania dzieci i młodzieży w
placówkach opiekuńczo - wychowawczych lub resocjalizacyjnych, a dla dorosłych
ofiar przemocy domowej są powodem szukania schronienia i porad w placówkach i
organizacjach „pomocowych”. Rodzina dysfunkcyjna nie jest w stanie spełnić swoich
podstawowych zadań, gdyż:
 nie realizuje właściwie funkcji opiekuńczo-wychowawczej
 nie zaspokaja potrzeb materialnych i duchowych
 nie przekazuje właściwych społecznie wzorów postępowania norm i
zasad współżycia społecznego
Praca z rodziną problemową winna zmierzać do uwzględnienia indywidualnych
problemów jej członków, a także do naprawy różnych systemów, których rodzina jest
częścią składową:
 system oświatowy
 system społeczności sąsiedzkiej
 system społeczności zawodowej
 system społeczności lokalnej
W 2009 roku z pomocy społecznej tut. ośrodka skorzystało łącznie 258 rodzin,
w tym 1002 osoby w rodzinach, z czego 20 rodziny zdiagnozowano jako rodziny
niepełne oraz jako 10 rodziny wielodzietne, co stanowiło 11,6% rodzin korzystających
z pomocy społecznej.
Tabela 10. Liczba rodzin oraz liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy
z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo- wychowawczych i prowadzenia
gospodarstwa domowego w latach 2006 - 2009.
Stan na dzień
31.12.
Rodziny bezradnie w sprawach opiekuńczo wychowawczych i
w prowadzeniu gospodarstwa domowego
Ogólna liczba
Rodziny samotnie
Rodziny wielodzietne
wychowujące dzieci
2006 rok
21
13
8
2007rok
26
20
6
2008 rok
23
15
8
2009 rok
30
20
10
(Źródło: dane Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarkach)
Uwzględniając dobro dziecka i rodziny
ze szczegolnym naciskiem na
problemy rodzin wielodzietnych i dysfunkcyjnych opracowano Lokalny Program
Pomocy Społecznej, który zawiera szereg kompleksowych rozwiązań. Szczególny
nacisk przy tworzeniu systemu położono na:
●
stworzenie kompleksowej polityki lokalnej na rzecz wzmacniania i integracji
rodziny
●
przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu rodzin
●
przeciwdziałanie patologiom społecznym występującym w rodzinie ze
szczególnym naciskiem na przemoc i alkoholizm
●
poprawa jakości życia, zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego rodzin
●
wzmocnienie roli rodziny oraz prawidłowego wypełniania obowiązków
opiekuńczo wychowawczych względem dzieci i młodzieży
●
poszukiwanie nowatorskich rozwiązań oraz podejmowanie działań w pracy z
dzieckiem i rodziną
●
propagowanie
i
promowanie
wartości
rodzinnych
oraz
rodziny
jako
podstawowego środowiska do prawidłowego wychowania i funkcjonowania
dziecka
●
zapobieganie
i
przeciwdziałanie
różnym
formom
niedostosowania
społecznego dzieci i młodzieży
●
wspieranie i pomoc rodzinom z dziećmi, które stwarzają problemy opiekuńczowychowawcze oraz są zagrożone patologiami społecznymi.
5. Problem uzależnień: alkoholizm i narkomania
Alkoholizm jest zjawiskiem, które dotyka bardzo wielu mieszkańców naszej gminy
w różnym wieku, niezależnie od miejsca zamieszkania, płci, wykształcenia.
Alkoholicy to ludzie, którzy nie są w stanie konsekwentnie kontrolować swojego picia
przez dłuższy czas i którzy nie mogą ręczyć za swe zachowanie po tym jak zaczną
pić. Jest to choroba, którą można zatrzymać, ale nie wyleczyć. Potrafimy
zaproponować sposoby i środki, które będą sprzyjać całkowitej abstynencji osoby
uzależnionej i rekonstrukcji jej sposobu życia. Nie znamy dotąd sposobu, aby osoba
uzależniona powróciła do kontrolowanego picia. Dlatego mówimy „trzeźwy alkoholik„,
a nie „były alkoholik”. Proces uzależnienia jest nieodwracalny, co nie oznacza braku
możliwości powrotu do trzeźwego życia. Nie wystarczy jednak w tym celu przestać
pić. Leczenie jest długotrwałym procesem, tak jak długotrwałym procesem jest rozwój
uzależnienia.
Alkoholizm jest szczególnie drastycznym problemem w naszym kraju. Każdy
człowiek
doświadczający
picia
ma
prawo
do
pomocy
prawnej,
socjalnej,
psychologicznej i medycznej, bez naruszenia jego godności osobistej.
Nadużywanie
alkoholu
jest
przyczyną
powstawania
innych
zdrowotnych oraz problemów materialnych, zawodowych i
problemów:
wychowawczych.
Powoduje zaburzenie relacji między członkami rodziny. Alkohol często bywa
przyczyną agresji, stosowania przemocy wobec członków rodziny, stosowania
niewłaściwych metod wychowawczych wobec dzieci, kryzysu a nawet rozpadu
rodziny.
W rodzinach długotrwale nadużywających alkoholu wzorzec picia powielają
dzieci. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt wzrastania liczby osób uzależnionych i
obniżania się wieku osób sięgających po alkohol. Coraz częściej interwencje w
leczeniu alkoholizmu rozpoczyna się od nieuzależnionych członków rodzin
uwikłanych w problem alkoholowy. Zgodnie z zapisami ustawy o wychowaniu w
trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi - udzielanie pomocy rodzinom, w których
występują problemy alkoholowe, a w szczególności ochrona przed przemocą w
rodzinie należy do zadań własnych gminy.
Narkomania - potoczne określenie odnoszące się do uzależnienia od
substancji
chemicznych
wpływających
na
czynność
mózgu.
Narkomania
charakteryzuje się:
tzw. głodem narkotycznym
przymusem zażywania środków odurzających
chęcią zdobycia narkotyku za wszelką cenę i wszystkimi sposobami
Od początku lat dziewięćdziesiątych obserwujemy w naszym kraju znaczny
wzrost rozmiarów problemu narkotyków. Szybko zwiększało się rozpowszechnienie
eksperymentalnego i okazjonalnego używania substancji nielegalnych wśród
młodzieży. Pojawiły się pierwsze sygnały zainteresowania narkotykami wśród
dorosłych. Rosły w znacznym tempie wskaźniki narkomanii rozumianej jako
regularne używanie narkotyków powodujące poważne problemy. Zwiększała się
podaż narkotyków na nielegalnym rynku i w ślad za tym ich dostępność. Wraz ze
wzrostem ilościowym następowały zmiany jakościowe. Polska „scena leków” zaczęła
upodabniać się do zachodnioeuropejskich. Pojawiły się na szerszą skalę nowe,
charakterystyczne dla krajów zachodnich substancje i nowe wzory ich używania,
które choć pod pewnymi względami są mniej destruktywne, sprzyjają rozwojowi
problemu. Nowe środki takie jak: amfetamina, heroina w odmianie do palenia czy
halucynogeny, a przede wszystkim przetwory konopi, nie kojarzą się w świadomości
młodych
ludzi
z
narkomanią
i
jej
ciemnymi
stronami.
.Łatwości sięgnięcia po nowe środki sprzyja nie tylko ich „image” oraz wzrost ich
dostępności, ale również mniej inwazyjne sposoby przyjmowania.
Według szacunkowych danych uzyskanych w szkołach, skala problemu
narkomanii wśród młodzieży na terenie województwa śląskiego sięga ok. 10% całej
populacji. Dotyczy to zarówno pojedynczych prób, jak i systematycznego „kontaktu”.
Jednym z najczęściej stosowanych działań mających na celu przeciwdziałanie
alkoholizmowi i narkomanii i ich ograniczenie jest profilaktyka, która ma na celu
m.in. informowanie o ich szkodliwych następstwach. Tymczasem w wielu
przypadkach powoduje ono tylko rozbudzenie ciekawości młodzieży na skutek
tendencyjnych informacji i ich nadawców. Tylko właściwie dobrane programy
profilaktyczne mogą się przyczynić do odrzucenia niewłaściwych zachowań. Powinny
one ukazywać postawy społecznie akceptowane, wzorce alternatywne wobec
subkultury alkoholowej i narkomańskiej. Wobec tego programy profilaktyczne nie
powinny się koncentrować na straszeniu i proponowaniu abstynencji, ale na
informowaniu
o
mechanizmach
uzależnienia,
na
rozwijaniu
umiejętności
odpowiedzialnego podejmowania decyzji, a także umiejętności radzenia sobie w
trudnych sytuacjach życiowych oraz na sprzyjaniu rozwojowi osobowości.
Jednym z powodów korzystania z pomocy społecznej są również uzależnienia
od alkoholu oraz od narkotyków. W 2009 roku z tego tytułu pomocą społeczną
objętych było 35 rodzin w tym 91 osób.
pomocy z powodu uzależnień w latach 2006 - 2009.
2006
2007
2008
Liczba rodzin
28
29
39
2009
35
61
77
95
91
Źródło: dane Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarkach.
6. Bezdomność
Bezdomność, z uwagi na skalę zjawiska, jego złożone przyczyny oraz
szczególnie dotkliwe społeczno - ekonomiczne skutki, jest kwestią społeczną o
znaczeniu i zasięgu globalnym, mającym specyficzne, regionalne i lokalne
uwarunkowania.
Bezdomność warunkują liczne przyczyny, do których należy zaliczyć przede
wszystkim:
 rozpad rodziny - a więc zerwanie więzi formalnych, psychologicznych i
społecznych oraz brak możliwości spełniania przez rodzinę jej podstawowych
funkcji
 pogłębiające się ubóstwo pewnych warstw społecznych
 eksmisje - prawny nakaz opuszczenia lokalu, spowodowany w większości
przypadków zadłużeniem z tytułu opłat czynszowych
 opuszczenie zakładu karnego przy jednoczesnym braku możliwości powrotu
do mieszkania
 brak stałych dochodów i stałego źródła utrzymania
 przemoc w rodzinie
 konflikty spowodowane brakiem tolerancji społecznej
 uzależnienia
 brak schronienia spowodowany: opuszczeniem Domu Dziecka, opuszczeniem
szpitala psychiatrycznego
 uchodźstwo
Działania o charakterze profilaktycznym w gminie winny być skierowane między
innymi do następujących osób i grup społecznych:
 osób i rodzin zagrożonych eksmisją
 wychowanków opuszczających Domy Dziecka
 byłych więźniów i osób opuszczających zakłady karne
 środowisk patologicznych
 innych grup szczególnie zagrożonych bezdomnością.
Zapewnienie schronienia należy do zadań własnych gminy o charakterze
obowiązkowym i wynika z art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12
marca 2004 roku. MOPS Żarki bezdomnych z terenu gminy umieszcza w schronisku
dla bezdomnych prowadzonym przez Stowarzyszenie Dobroczynne w Myszkowie.
W 2009 roku z formy pomocy w postaci miejsca w schronisku skorzystały 9 osoby.
Tabela 12. Liczba zasiłkobiorców korzystających z
pomocy z powodu
bezdomności w latach 2006 - 2009.
Stan na dzień 31.12.2009.
2006
2007
2008
2009
Liczba osób
4
6
5
9
Źródło: dane Miejsko- Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarkach
7.Osoby w wieku podeszłym i sędziwym
Jednym z celów polityki społecznej realizowanych przez Ośrodek Pomocy
Społecznej jest ułatwienie funkcjonowania w środowisku lokalnym osób starszych. Z
danych demograficznych wynika, że społeczeństwo naszej gminy starzeje się i
proces będzie narastał. W 2009 roku na 8426 mieszkańców gminy przypadało 1276
osób w wieku podeszłym, w tym 376 mężczyzn po 65 roku życia oraz 900 kobiet po
60 roku życia, co stanowi 15,1 % mieszkańców gminy.
W przyszłości szczególną uwagę będzie należało zwrócić na pomoc i
aktywizację osób „złotego wieku”. Należy dołożyć wszelkich starań, aby ograniczyć
marginalizację i wykluczenie tej kategorii mieszkańców z życia społecznego.
Działania w głównej mierze należy ukierunkować na wsparcie osób starszych w
środowisku zamieszkania, oferując szeroki wachlarz usług socjalnych, gdyż zmiany
związane z wiekiem prowadzą do ograniczenia samodzielności, utraty poczucia
bezpieczeństwa i wynikającej z niej niemożności podejmowania samodzielnych
decyzji. Zawęża się własny horyzont patrzenia na świat, zmniejsza się sprawność
intelektualna, stary człowiek czuje się zagubiony. Bardzo często poczucie zagubienia
wynika po prostu z lęku, trosk i osamotnienia.
MOPS zapewnia osobom samotnym, przewlekle chorym, które nie są w stanie
samodzielnie funkcjonować usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania .Ta forma
pomocy pozwala pozostać osobie starszej w jej naturalnym środowisku. Usługi
opiekuńcze są finansowane ze środków własnych gminy zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt
11 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. gdyż są zadaniem własnym
gminy o charakterze obowiązkowym. Ponadto realizowane są usługi opiekuńcze dla
osób
z zaburzeniami psychicznymi finansowane z środków budżetu państwa
zgodnie z art.128 ust.1pkt 3 .
Tabela 13. Liczba środowisk objętych pomocą w postaci usług opiekuńczych
w latach 2006 - 2009.
Stan na dzień 31.12. –liczba osób
2006
2007
2008
2009
Liczba osób samotnych
22
24
28
20
5
6
4
11
27
30
32
31
ogółem
Źródło: dane Miejsko -Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarkach.
8. Świadczenia rodzinne i opiekuńcze , fundusz alimentacyjny
Tabela 14. Kwota wydatków – stan na dzień 31.12.2009
2006
2007
2008
2009
Zasiłki rodzinne
815 177
988 568
893 048
865 617
Dodatki do zasiłków rodzinnych
732 982
772 571
726 554
712 808
Zasiłki pielęgnacyjne
324 846
391 986
432 225
544 833
Świadczenie pielęgnacyjne
122 640
126 420
122 346
137 102
Zaliczka alimentacyjna
175 866
165 774
119 108
Fundusz alimentacyjny
Jednorazowa zapomoga z tytułu
53 050
285 271
77 000
75 000
86 000
90 000
2.248 511
2.520 319
2. 432 331
2.635 631
urodzenia dziecka
Kwota wydatków
Źródło: dane Miejsko -Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarkach
Jak wynika z wyżej przedstawionego wykresu wydatki na świadczenia rodzinne
w latach
2006-2009 wzrosły
i tak w 2007 roku wydatki wzrosły 1,1
% w
stosunku do 2006r , a 2008 zmniejszyły się o 1 % w stosunku do roku 2007 w
związku z migracją rodzin za granicę oraz niżem demograficznym. Od 2006 roku
zwiększyła się kwota wypłaconych
świadczeń pielęgnacyjnych. Liczba
wypłaconych zasiłków pielęgnacyjnych z każdym rokiem znacznie się zwiększa
co wskazuje na rosnący problem niepełnosprawności wśród mieszkańców gminy .
VII.
Formy świadczonej pomocy przez Miejsko- Gminny Ośrodek
Pomocy Społecznej w Żarkach
1. Informacje ogólne
Celem pomocy społecznej jest zaspokajanie niezbędnych potrzeb życiowych
osób i rodzin oraz umożliwienie im bytowania w warunkach odpowiadających
godności człowieka. Prawo do świadczeń z pomocy społecznej uwarunkowane jest
wykazaniem się własną aktywnością w zakresie zaspokajania swych potrzeb
życiowych. Pomoc społeczna nie może stanowić stałego źródła utrzymania,
zwłaszcza, jeśli chodzi o osoby, które mają wszelkie warunki ku temu, aby podjąć
pracę.
Adresatami
pomocy
społecznej
są
obywatele
Polski
i
cudzoziemcy
posiadających prawo stałego pobytu lub status uchodźcy, zamieszkujący i
przebywający na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.
Osoby i rodziny, które korzystają z pomocy społecznej obowiązane są do
współudziału w rozwiązywaniu swoich trudnych sytuacji życiowych przy wsparciu ze
strony pracownika socjalnego.
Wysoce niepokojące jest także trwałe uzależnienie się od pomocy społecznej
i niechęć do podejmowania osobistej odpowiedzialności za los własny i własnej
rodziny, prowadzący do wykorzystania pomocy społecznej i instytucji gminnych, jako
naturalnego i należnego sposobu świadczeń ze strony społeczeństwa.
Jednym z głównych celów prowadzonej polityki społecznej powinno być,
zatem wyrobienie umiejętności społecznych w takim zakresie, aby mieszkańcy
potrafili samodzielnie rozwiązywać pojawiające się przed nimi problemy i zagrożenia,
a instytucje państwowe i organizacje samorządowe winny pełnić wobec jednostek,
rodzin jedynie rolę pomocniczą.
2. Zasady udzielania świadczeń z pomocy społecznej
Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje zgodnie z
art. 8 ust. 1 pkt. 1, 2, 3 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku:
osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty
477 złotych miesięcznie
osobie w rodzinie, w której dochód na osobę w rodzinie nie przekracza
kwoty 351 złotych miesięcznie
rodzinie,
której
dochód
nie
przekracza
sumy
kwot
kryterium
dochodowego na osobę w rodzinie, przy jednoczesnym wystąpieniu co
najmniej jednego z powodów wymienionych w art.7 pkt.2-15 ustawy o
pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku lub innych okoliczności
uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.
.
Pomocy społecznej na zasadach określonych w ustawie udziela się osobom
i rodzinom, w szczególności z powodu: ubóstwa, sieroctwa, bezdomności,
bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby, przemocy w
rodzinie, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradności w
sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego,
zwłaszcza w rodzinach niepełnych i wielodzietnych, braku umiejętności w
przystosowaniu
do
życia
młodzieży
opuszczającej
placówki
opiekuńczo
–
wychowawcze, trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy,
trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego, alkoholizmu
lub narkomanii, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej lub
ekologicznej.
3. Świadczenia pomocy społecznej
Zgodnie z zapisem art.36 ustawy o pomocy społecznej, świadczeniami z
pomocy społecznej są: świadczenia pieniężne i świadczenia niepieniężne.
W 2009 roku w ramach realizacji zadań własnych z pomocy społecznej
skorzystało 258 rodzin, w tym 709 osób.
Wartość przyznanych świadczeń to
409 610 zł. w tym z zasiłków okresowych skorzystało 106 rodzin w tym 366 osób na
łączną kwotę 169 441 zł, a z zasiłków celowych i pomocy w naturze – 141 rodzin w
tym 371 osoby na łączną kwotę 76 246 zł. Natomiast pracą socjalną było objętych
295 rodzin w tym 873 osób.
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej szczególny nacisk kładzie na
realizację
wieloletniego
rządowego
programu
dożywiania”,. Dożywianiem w szkołach
„Pomoc państwa
objętych było 176 dzieci,
w zakresie
Łączna liczba
sfinansowanych posiłków to 18522 a średnia wartość posiłku 2,76 zł. Koszt realizacji
wieloletniego programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” w ramach
przyznanej dotacji z budżetu państwa wyn.36.000 zł , natomiast z zadań własnych
36183 zł.
Świadczenia rzeczowe to nie tylko pomoc w formie dożywiania dzieci w
szkołach, to także przyznawane świadczenia w naturze/ żywność lub leki dla tych
osób i rodzin, gdzie zachodzi podejrzenie o zmarnotrawieniu przyznanej pomocy
finansowej lub wykorzystania jej niezgodnie z przeznaczeniem np. na zakup
alkoholu.
Pomoc w naturze to także paczki mikołajkowe dla dzieci z rodzin problemowych .
4. Działania
dodatkowe
prowadzone
przez
Miejsko-Gminny
Ośrodek Pomocy Społecznej
Ośrodek
Pomocy
Społecznej
prowadzi
szereg
działań
pomocowych,
aktywizacyjnych i integracyjnych zarówno w stosunku do rodzin i osób objętych
pomocą społeczną, jak i grup narażonych na marginalizację, wykluczenie oraz
patologie społeczne, a także na rzecz społeczności lokalnej:
na rzecz rodzin i osób z
problemem przemocy
domowej, alkoholizmu i
narkomanii
współpraca z GKRPA oraz Poradnią PsychologicznoPedagogiczną w Myszkowie, Dzielnicowym .Stała
współpraca z Punktem Konsultacyjnym , prowadzenie
Niebieskich kart dla rodzin i osób z problemem przemocy ,
zorganizowanie
akcji „Dobry wieczór”– wizyty i
monitorowanie środowisk dysfunkcjonalnych.
na rzecz aktywizacji osób
„Praca zamiast zasiłek" aktywizacja osób bezrobotnych w
bezrobotnych
ramach prac społecznie użytecznych
na rzecz rodzin zagrożonych Realizacja Projektu współfinansowanego ze środków
ubóstwem marginalizacją i Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu
wykluczeniem społ.
Społecznego pt.”Aktywna integracja społeczna i zawodowa
osób bezrobotnych na terenie gminy Żarki” .
na rzecz dzieci i młodzieży z
współpraca z GKRPA w Żarkach - realizacja programów
rodzin dysfunkcyjnych
wypoczynku letniego z programem socjoterapeutycznym –
„Lato 2009 w Władysławowie “.
realizacja
projektów
socjalnych
i
wycieczek
krajoznawczych do Parku Miniatur w Inwałdzie , Jaskini
Raj ,Parku Wodnego w Tarnowskich Górach, Skansenu
Górniczego”Królowa Luiza” oraz zajęć dla dzieci i
młodzieży z rodzin dysfunkcjonalnych w ramach
wzmacniania 3 świetlic „Nasza Świetlica-Akademia Nauki
Przygody ,Nasza Świetlica w Zawadzie uczy i bawi,
Przystań na Wysokiej”, oraz nowopowstałej świetlicy”
Nasza świetlica w Ostrowie-okno na świat”
na rzecz dzieci i młodzież z
Współpraca z GKRPA- zorganizowanie i dostarczenie
rodzin dysfunkcyjnych
paczek dla dzieci z rodzin problemowych pt.
„Mikołajkowe niespodzianki”
na rzecz osoby w wieku
podeszłym i sędziwym
na rzecz osób
niepełnosprawnych,
psychicznie chorych,
upośledzonych i członków
ich rodziny
integracja rodzin wielopokoleniowych, Wigilia dla osób
samotnych i niepełnosprawnych przy współpracy
młodzieży zrzeszonej w kole Caritas przy Zespole Szkół w
Żarkach oraz oo Paulinów .
opracowanie i realizacja programu „Oparcie społeczne dla
osób niepełnosprawnych i ich rodzin” – 3 –dniowa
wycieczka do Krakowa i okolic .
VIII. Analiza SWOT
1. Wprowadzenie
Analiza SWOT stanowi kompleksowe narzędzie pomocnicze pozwalające
pogłębić ocenę otoczenia planowanego przedsięwzięcia, a także wewnętrznych
aspektów warunkujących jego powodzenie. Z oczywistych względów w niniejszej
analizie zdefiniowano jedynie czynniki mające kluczowe znaczenie dla polityki
społecznej samorządu gminy Żarki.
Analizę SWOT oparto na wyodrębnionych czynnikach mających wpływ na
rozwój sfery społecznej. Treść analizy jest z natury szersza niż wyspecyfikowane
czynniki rozwojowe, gdyż obejmuje ona również nie tylko pola działań polityki
społecznej, lecz również uwzględnia efekty tych działań np. stan rozwoju systemu
opieki społecznej, w tym poziom rozwoju instytucji realizujących politykę społeczną
władz samorządowych. W zasadzie nie można bezpośrednio planować z poziomu
władz lokalnych wszystkich kierunków działań w polityce społecznej z uwagi na silny
związek tej sfery z polityką centralną państwa, ale uwzględniać należy czynniki
stymulujące do rozwiązywania problemów społecznych na terenie gminy. Stąd np.
jako szansę uwzględniono zainteresowanie władz (na poziomie deklaratywnym i
popartym konkretnymi rozwiązaniami prawnymi, praktycznymi). Wnioskowanie szans
i zagrożeń w przedstawionej powyżej części dokumentu oparte zostało na
zestawieniu mocnych i słabych stron. Innymi słowy szanse i zagrożenia stanowią
pochodną wielu czynników. Są też obciążone pewnym subiektywnym podejściem do
oceny, osób i grup środowiskowych, uczestników procesu konsultacji społecznych,
co zawsze jest nieuniknione w przypadku konieczności wyboru kluczowych
czynników dla rozwoju danej sfery, w warunkach istnienia wielu kryteriów oceny.
Mocne cechy polityki społecznej gminy są czynnikami pozytywnymi z punktu
możliwości rozwoju społeczno-gospodarczego wywołanego m.in. realizacją strategii
społecznej gminy i działań dla aktywizacji społecznej i gospodarczej mieszkańców.
Rozwój jest tu traktowany jako wszelkie pozytywne zmiany w systemie opieki
społecznej wywołane podjęciem działań zawartych w Strategii.
2. Analiza SWOT
W oparciu o diagnozę sytuacji społecznej w gminie Żarki można wskazać
najważniejsze dla lokalnej społeczności problemy.
ANALIZA SWOT
UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE
Słabe strony
Mocne strony
o bogactwo, różnorodność i wysoka
jakość zasobów przyrodniczych i
krajobrazowych
o bardzo
dobre
warunki
hydrograficzne tworzące warunki
do wykorzystania ich w turystyce.
o stowarzyszenia
działające
w
gminie
o rozwinięty
system
oświaty
podstawowej i ponadpodstawowej
o dobra współpraca z jednostkami
samorządu terytorialnego
o promowanie
gminy
poprzez
imprezy lokalne i ponadlokalne
o współpraca organizacji i gmin w
Związku Gmin Jurajskich , Śląskim
Związku
Gmin
i
Powiatów
,Stowarzyszeniu
Partnerstwa
Północnej Jury ,Częstochowskiej
Organizacji Turystycznej
o znaczne
wewnętrzne
rezerwy
rozwojowe
poszczególnych
miejscowości - przeznaczenie na
cele inwestycyjne
o rozwój infrastruktury w zakresie
pomocy społecznej – realizacja
nowych zadań
o rozwój
niematerialnych
form
pomocy,
ze
szczególnym
uwzględnieniem przeciwdziałania
wykluczeniu społecznemu.
o Opracowany Lokalny Program
Pomocy Społecznej
o opracowanie i realizacja gminnego
programu
“Zachowaj
trzeźwy
umysł"
o realizacja
programów
finansowanych przez MPiPS w
zakresie wspierania aktywności
osób chorych psychicznie oraz
rodzin i dzieci zagrożonych
wykluczeniem społecznym
o realizacja projektów i programów
socjalnych z zakresu pomocy i
aktywizacji rodzin korzystających z
pomocy społ. oraz osób w wieku
o wysoki poziom bezrobocia w tym
długotrwałego bezrobocia
o wysoki poziom bezrobocia wśród
osób po 40 roku życia, zwłaszcza
wśród kobiet
o niskie
kwalifikacje
oraz
brak
wykształcenia osób bezrobotnych
o brak
form
aktywizacji
osób
długotrwale bezrobotnych
o niski poziom przedsiębiorczości
o mała aktywność społeczna
o brak liderów społecznych
o starzenie się społeczeństwa
o niewystarczająca
infrastruktura,
placówek stacjonarnych dla osób
“złotego wieku”.
o słabo
rozwinięta
infrastruktura
turystyczna
i
baza
sportoworekreacyjna
o występowanie patologii społecznych
o odpływ młodzieży do większych
miast
o brak mieszkań socjalnych
o brak zorganizowanego wolontariatu
o brak dużych zakładów pracy
o przemoc w rodzinach
o brak programów dla sprawców
przemocy
o brak ośrodka interwencji kryzysowej
dla ofiar przemocy
o bezradność
opiekuńczowychowawcza w wielu rodzinach
oraz w prowadzeniu gospodarstwa
domowego
o narastająca przestępczość, przemoc
i agresja dzieci i młodzieży
o niewystarczająca ilość miejsc w
ogniskach przedszkolnych
o nowe zadania gmin zlecane bez
pokrycia finansowego ze środków
centralnych
o wzrastająca
liczba
osób
z
zaburzeniami
i
chorobami
psychicznymi
o brak mieszkań chronionych
o wandalizm
o alkoholizm w wielu rodzinach
podeszłym
o udział gminy w
projekcie
„Integracja społeczna i zawodowa
osób bezrobotnych na terenie
gminy Żarki” w ramach programu
Operacyjnego
Kapitał
Ludzki,
priorytet VII.
o
o
o
.
o
o
korzystających z pomocy społecznej
alkoholizm wśród dzieci i młodzieży
niewystarczające środki finansowe
przeznaczane
na
programy
profilaktyczne oraz wypoczynek
dzieci i młodzieży z rodzin
patologicznych
wyuczona
bezradność
i
roszczeniowość postaw wśród osób
i rodzin korzystających z pomocy
społecznej
niewystarczające zasoby w zakresie
profilaktyki i ochrony zdrowia
brak
koordynacji
współpracy
jednostek
samorządowych
z
organizacjami pozarządowymi
UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE
Szanse
Zagrożenia
położenie geograficzne
bliskość atrakcji turystycznych
walory
przyrodniczo
–
krajobrazowe
kontakty z gminami partnerskimi
możliwość
pozyskiwania
dodatkowych środków (fundusze
unijne),
rozwój infrastruktury społecznej i
technicznej
możliwość
zlecania
zadań
organizacjom pozarządowym z
zakresu pomocy społecznej
nowy okres finansowania UE
2007-2013 i potencjalne środki na
inwestycje i rozwój gminy
możliwość pozyskania funduszy w
ramach programów rządowych
rezerwy na rynku pracy i tania siła
robocza
stosunkowo
niska
inflacja
i
oprocentowanie kredytów
odległość od dużych aglomeracji
konkurencja
turystyczna
gmin
ościennych
niedostosowanie szkolnego systemu
do potrzeb lokalnego rynku pracy
brak programów aktywizacji osób
długotrwale bezrobotnych po 40
roku życia
niewystarczające
nakłady
na
dofinansowanie
zatrudnienia
stażystów i absolwentów
niewystarczające
środki
przekazywane na integrację i
reintegracje zawodową – roboty
publiczne,
prace
społecznie
użyteczne
zły stan techniczny gminnej i
powiatowej
infrastruktury
komunikacyjnej.
brak środków na budownictwo
społeczne
emigracja poza gminę i z Polski
najbardziej
wykształconych
i
przedsiębiorczych osób w związku z
ograniczonymi
możliwościami
uzyskania
pracy,
prowadzenia
własnej działalności gospodarczej i
niskimi zarobkami
brak
zainteresowania
wśród
znacznej części mieszkańców gminy
prowadzeniem
działalności
gospodarczej na własny rachunek
brak środków finansowych na
realizację ustawowych zadań
brak
środków
lub
wysokie
oprocentowanie
kredytów
na
inwestycje i rozwój miejsc pracy.
ugruntowanie postaw wyuczonej
bezradności oraz braku aktywności
zawodowej wśród osób i rodzin
korzystających z pomocy społecznej
wzrost patologii dzieci i młodzieży
oraz propagowanie negatywnych
wzorców zachowań w skali kraju
wzrost przestępczości nieletnich
zachwianie tradycyjnego modelu
rodziny, wzrost rodzin niepełnych,
samotnie wychowujących dzieci
IX. Misja i założenia Gminnej Strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych
W celu zapobiegania problemom społecznym występującym na terenie gminy
wytyczono główne kierunki realizacji zadań instytucji i organizacji zajmujących się
pomocą społeczną, między innymi jest to opracowanie nowych szczegółowych
programów, a przede wszystkim stworzenie zintegrowanego systemu wsparcia
dotyczącego:
pomocy osobom długotrwale bezrobotnym
wsparcia rodzin wielodzietnych i samotnie wychowujących dzieci
opieki nad dziećmi i młodzieżą ze szczególnym uwzględnieniem środowisk
zagrożonych uzależnieniami
pomocy rodzinie w kryzysie i przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
wsparcia
osób
niepełnosprawnych
i
upośledzonych
i
z
zaburzeniami
psychicznymi oraz ich rodzin
kompleksowej pomocy osobom starszym, chorym i niesprawnym z powodu wieku
pomoc
osobom
i
rodzinom
zagrożonych
ubóstwem,
marginalizacją
i
wykluczeniem społecznym
wsparcia dla osób bezdomnych
kształcenie kadry pracowników służb społecznych
Założeniem strategii jest ukształtowanie sprawnego systemu polityki społecznej
(socjalnej) w oparciu o rolę instytucji oraz organizacji pozarządowych, wspieranie
rozwoju tych organizacji w ramach nowoczesnego modelu pomocy społecznej
zarówno instytucjonalnej, jak i pozarządowej.
Cele pośrednie:
Podjęcie kompleksowych działań na rzecz umocnienia roli rodziny.
Realizacja Programu pomocy dziecku i rodzinie.
Promocja zdrowego stylu życia.
Poprawa
stanu
zdrowia
mieszkańców
oraz
wzrost
odpowiedzialności za zdrowie własne i innych.
Pomoc
osobom
niepełnosprawnym,
osobom
z zaburzeniami
psychicznymi oraz innych potrzebujących pomocy, a także ich
rodzinom
Prewencja,
profilaktyka
oraz
skuteczna
walka
z
wszelkimi
przejawami patologii społecznych.
Organizacja czasu wolnego (pozaszkolnego) dla młodzieży.
Rozwój systemu edukacji oraz poprawa dostępu do edukacji.
Tworzenie warunków do kształcenia młodzieży upośledzonej
umysłowo
oraz
kształcenia
integracyjnego
młodzieży
niepełnosprawnej fizycznie.
Zapewnienie bezpieczeństwa poprzez minimalizowanie zagrożeń
kryminalnych i społecznych.
Cele operacyjne:
Realizacja kompleksowych projektów ukierunkowanych na reintegrację
społeczną i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu.
Realizacja kompleksowego programu profilaktyki prorodzinnej.
Wsparcie finansowe najuboższych rodzin.
Organizowanie specjalistycznego poradnictwa dla rodzin, młodzieży i dzieci
nieprzystosowanych społecznie.
Kontynuowanie działalności świetlic środowiskowych i ŚDS
Zapewnienie
osobom
niepełnosprawnym
możliwość
udziału
w
życiu
publicznym.
Utworzenie sieci wsparcia społecznego organizacji i instytucji
Poprawa warunków infrastrukturalnych działania MOPS: poszerzenie oferty
pomocowej i wsparcia środowiskowego
Wspieranie organizacji zajmujących się przeciwdziałaniu marginalizacji i
wykluczeniu społ.
Wspieranie
świetlic
socjoterapeutycznych
oraz
organizacji
i
ruchów
samopomocowych..
Opracowanie gminnego programu w zakresie zapobiegania bezrobociu,
łagodzenia jego skutków oraz aktywizacji zawodowej bezrobotnych.
Wprowadzanie zachęt dla inwestorów oraz tworzenie odpowiedniego klimatu
do rozwoju przedsiębiorczości lokalnej
Organizowanie
specjalistycznego
poradnictwa
oraz
warsztatów
pracy
socjalnej dla ośrodka pomocy społecznej.
Wspieranie tworzenia funduszy stypendialnych dla młodzieży najbardziej
uzdolnionej, niepełnosprawnej i pochodzącej z rodzin ubogich.
Rozbudowa zaplecza sportowo-rekreacyjno przy szkołach i świetlicach
wiejskich
Adaptacja szkół do potrzeb niepełnosprawnej fizycznie młodzieży, tworzenie
klas integracyjnych; przygotowanie kadry nauczycielskiej do prowadzenia klas
integracyjnych; rozwój kształcenia zawodowego osób niepełnosprawnych.
Powiększenie zasobów mieszkaniowych
Tworzenie warunków do powstania pozalekcyjnych klubów zainteresowań, kół
zainteresowań w oparciu o bazę szkolną i świetlice wiejskie.
Profilaktyka poprzez zwiększenie świadomości prawnej społeczeństwa oraz
wiedzy o możliwościach unikania zagrożeń.
Główne cele i kierunki zapobiegania zagrożeniom społecznym
Warunkami zasadniczymi osiągnięcia celów i kierunków określonych w
Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych, co jest szczególnie
ważne w sferze pomocy społecznej mieszkańcom, są zgoda polityczna oraz
partnerski dialog i akceptacja społeczna.
Główne cele i kierunki zapobiegania zagrożeniom społecznym to:
1. systematyczne diagnozowanie
2. okresowy monitoring i kontrola
3. subsydiarność, pomocniczość świadczeń
4. kompleksowość rozwiązań
5. wyznaczenie standardów usług socjalnych
6. korzystanie z doświadczeń samorządów partnerskich gmin powiatu
7. konsekwencja i długotrwałość działania
8. indywidualizacja metod i środków
9. zachowanie współuczestnictwa i pełnoprawności klientów
10. prowadzenie konkretnych programów i projektów
11. zdobywanie środków pozabudżetowych
12. pozyskiwanie środków w ramach funduszy z Unii Europejskiej
13. propagowanie sponsoringu i działalności charytatywnej
14. szeroka i różnorodna informacja oraz poradnictwo
15. nacisk na profilaktykę i zapobieganie
16. współpraca samorządów powiatu
17. rozwinięcie form pomocy środowiskowej
18. polityka parorodzinna
19. decentralizacja działań zakładająca wzmocnienie aktywności społecznej, tj.
różnego
rodzaju
inicjatyw
obywatelskich,
funkcjonowania
organizacji
pozarządowych i wolontariatu;
20. aktywne uczestnictwo mediów.
Misja:
Systemowe podejście do rozwiązywania problemów społecznych w celu
przeciwdziałania marginalizacji, wykluczeniu i patologiom społecznym oraz
poprawy jakości życia mieszkańców gminy.
X. Cele strategiczne
Określony
w
niniejszej
Strategii
Systemy
Rozwiązywania
Problemów
Społecznych, wskazują cele szczegółowe oraz plan działania służący ich osiągnięciu.
Cele szczegółowe zostały odniesione do poszczególnych zidentyfikowanych
problemów społecznych. Określonym działaniom podporządkowano instrumenty
realizacyjne w postaci określania czasu realizacji, źródeł potencjalnego finansowania
oraz
odpowiedzialnych
za
poszczególne
działania.
Przyczyni
się
to
do
uszczegółowienia sposobu wdrażania strategii.
Problem:
Istnienie znacznego poziomu bezrobocia na terenie gminy Żarki, który
pogłębia obszary społeczne zagrożone ubóstwem oraz marginalizacją i
wykluczeniem.
Cel strategiczny 1
System wsparcia osób i ich rodzin dotkniętych bezrobociem i zagrożonych
długoterminowym pozostaniem bez pracy.
Celem planowanych działań w ramach Strategii jest wspieranie bezrobotnych
w poszukiwaniu pracy oraz przeciwdziałanie i eliminowanie negatywnych skutków
psychospołecznych bezrobocia. Adresatem programu jest grupa osób bezrobotnych
z terenu gminy, które są podopiecznymi pomocy społecznej i wykazują aktywność w
poszukiwaniu zatrudnienia.
Cele szczegółowe:
1. Wspieranie bezrobotnego w trakcie poszukiwania zatrudnienia
2.
Przeciwdziałanie
uzależnieniu
świadczeniobiorców od
instytucji
pomocy
społecznej.
3. Pobudzanie aktywności bezrobotnych w działaniach służących ich
usamodzielnieniu.
4. Niwelowanie psychospołecznych skutków bezrobocia osób pozostających bez
pracy i ich rodzin.
5.Rozwiązywanie problemu bezrobocia systemowo, czyli z uwzględnieniem pomocy
dla rodziny bezrobotnego.
6. Budowanie sieci współpracy między instytucjami i organizacjami pozarządowymi
działającymi na rzecz rozwiązywania problemów bezrobocia.
Kierunki działania :
1. Stała współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie monitorowania i
rozwiązywania zjawiska bezrobocia na terenie gminy:
a. organizacja prac interwencyjnych i robót publicznych
b. organizacja prac społecznie użytecznych
c. promowanie klubów pracy i szkoleń zawodowych
d. zdobywanie środków pozabudżetowych w tym z funduszy unijnych na
aktywizacje i reintegracje osób bezrobotnych zagrożonych marginalizacją i
wykluczeniem społecznym.
2. Objęcie pracą socjalną osób długotrwale bezrobotnych, tak by zachęcać je do
systematycznego poszukiwania stałej pracy. W szczególności należy dążyć do
udzielania osobom bezrobotnym wszechstronnej pomocy w zakresie: poradnictwa, i
wsparcia oraz zapoznania z aktywnymi technikami poszukiwania pracy.
3. Praca socjalna na bazie kontraktów socjalnych
4. Praca socjalna z indywidualnym przypadkiem, rodziną oraz grupą.
5. Objęcie pomocą materialną rodzin dotkniętych problemem bezrobocia
6. Objęcie pomocą w szerokim zakresie w tym pomocą w naturze w postaci gorących
posiłków dzieci z rodzin osób pozostających bez zatrudnienia.
7. Dofinansowanie szkoleń zawodowych oraz badań lekarskich osób bezrobotnych
8. Tworzenie na terenie gminy sprzyjającego klimatu dla potencjalnych inwestorów,
mogących tworzyć nowe miejsca pracy.
9. Promowanie na terenie gminy nowatorskich działań zmierzających do aktywizacji
osób bezrobotnych /np. Spółdzielnie socjalne lub Klubu Integracji Społecznej/
10.
Współudział
w
programach
realizowanych
z
Europejskiego
Funduszu
Społecznego przez instytucje rynku pracy np. WUP
11.Bieżący monitoring ofert programowych i ewentualne opracowanie projektów
mających na celu rozwiązywanie problemu bezrobocia w szczególności wśród kobiet
i osób długotrwale bezrobotnych.
Podmioty i źródła finansowania w celu przeciwdziałania bezrobociu
CELE DZIAŁANIA
1.
Realizacja zadań
ustawowych
przypisanych
samorządowi
gminy
Diagnozowanie
problemu
Zorganizowanie
systemu działań
wspierających
osoby bezrobotne
Pomoc finansowa
oraz praca socjalna
z osobami
bezrobotnymi
iczłonakmi ich
rodzin
CZAS
REALIZACJI
2.
Praca ciągła
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
3.
Budżet Gminy
Budżet Państwa
Fundusze i
inicjatywy UE
Europeksl
Studium
Potrzeb
Analizy
Budżet Powiatu
prawozdania
Praca
ciągła
Budżet Powiatu
Budżet Gminy
Praca ciągła
Budżet Gminy
Środki z budżetu
państwa
PODMIOT
KOORDYNUJĄCY
4.
4. Urząd
Powiatowy
Pracy
Urząd Gminy
MOPS
Powiatowy Urząd
Pracy
MOPS
Powiatowy Urząd
Pracy
Powiatowy Urząd
Pracy
MOPS
Problem:
Dysfunkcje opiekuńczo – wychowawcze oraz bezradność w prowadzeniu
gospodarstwa domowego w rodzinach wymagających profesjonalnej pomocy
w rozwiązywaniu pojawiających się trudności
Cele strategiczny 2
.Budowa zintegrowanego systemu pomocy rodzinie dysfunkcyjnej
Cele szczegółowe
1. Pozostanie dziecka w rodzinie biologicznej:
pomoc rodzinom niewydolnym wychowawczo w przezwyciężaniu problemów
opiekuńczo – wychowawczych poprzez odtworzenie, wzmocnienie funkcji
rodziny oraz ról rodzinnych
zapewnienie dzieciom i młodzieży odpowiednich warunków do życia i rozwoju
zgodnie z ich potrzebami i przysługującymi im prawami
pomoc młodzieży w życiowym usamodzielnieniu poprzez nabycie umiejętności
społecznych umożliwiających prawidłową adaptację społeczną oraz integrację
ze środowiskiem
przeciwdziałanie
szerzeniu
się
postaw
destrukcyjnych
,
agresywnych
aspołecznych w środowisku dzieci i młodzieży
2. Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom pozbawionym częściowo lub
całkowicie opieki rodziców z zachowaniem priorytetu prorodzinnych form opieki
zastępczej :
zagwarantowanie dzieciom i młodzieży właściwych warunków opiekuńczo wychowawczych poprzez umieszczenie w placówkach opieki najbardziej
zbliżonych do środowiska rodzinnego lub formach instytucjonalnych
odpowiednio do diagnozy dziecka , na czas kryzysu rodziny naturalnej
reintegracja rodziny poprzez ponowne podjęcie funkcji opiekuńczo –
wychowawczych przez rodzinę naturalną dziecka po przezwyciężeniu
problemów życiowych stanowiących przyczynę umieszczenia dziecka poza
rodziną oraz odtworzenie i wzmocnienie funkcji rodziny naturalnej.
3. Aktywne rozwiązywanie problemów opiekuńczo-wychowawczych:
objęcie opieką psychologiczną i pedagogiczną członków rodziny
mediacje – oferta wsparcia środowiskowego dla rodzin dysfunkcyjnych
zagrożonych rozpadem
wsparcie instytucjonalne rodzin dysfunkcycjnych
długofalowa praca socjalna na bazie kontraktu socjalnego
Kierunki działania :
1.Systematyczna praca socjalna z rodzinami z problemem opiekuńczo –
wychowawczym polegająca na:
diagnozie deficytów w zakresie pełnienia ról rodzicielskich , wydolności
opiekuńczo – wychowawczej , zaniedbań względem dzieci
diagnozie – ocenie sytuacji dziecka w rodzinie , środowisku szkolnym ,
rówieśniczym.
opracowaniu i realizacji projektów socjalnych i programów dot. wspierania
rodziny w kryzysie ze szczególnym naciskiem na rodziny niewydolne
wychowawczo
2.Pomoc materialna dla rodzin pozostających w trudnej sytuacji finansowej
realizowana przez Miejsko- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej:
z systemu pomocy społecznej
z systemu świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego
z systemu dodatków mieszkaniowych
3. Systematyczna współpraca z istniejącymi w powiecie jednostkami zapewniającymi
opiekę dla dzieci i młodzieży.
4. Systematyczna współpraca z wymiarem sprawiedliwości właściwym ze względu na
położenie gminy , w szczególności:
sądem rodzinnym
kuratorami sądowymi dla dzieci i młodzieży.
5. Współpraca z organizacjami pozarządowymi promującymi rodzinne formy opieki
zastępczej.
6. Współuczestnictwo w kampaniach medialnych i informacyjnych organizowanych
przez inne podmioty pomocy społecznej ( PCPR , PCK, PARPA, OPS-y, inne
7.Systematyczne współdziałanie Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej z
placówkami oświatowymi w celu bieżącej analizy sytuacji dzieci i młodzieży
uczęszczającej się, a w szczególności przeciwdziałanie pojawiającym się
patologiom,
8.Wspieranie działań mających na celu utworzenie na terenie gminy świetlic
środowiskowych i socjoterapeutycznych oraz ognisk przedszkolnych.
Podmioty i źródła finansowania pomocy na rzecz rodzin niewydolnych
opiekuńczo oraz bezradnych w prowadzeniu gospodarstwa domowego
CELE
DZIAŁANIA
1.
Realizacja zadań
ustawowych
CZAS
REALIZACJI
2.
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
3.
PODMIOT
KOORDYNUJĄCY
4.
Praca ciągła
Budżet gminy
Miejsko –Gminny
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH
Budżet państwa
Ośrodek Pomocy
Społecznej
60
Diagnozowanie
problemu
bezradności
wychowawczych
Baza danych
MOPS
dane placówek
oświatowych
Koordynacja
działań w zakresie
bezradności
Zorganizowanie
systemu działań
wspierających
Budżet gminy
MOPS
Placówki
oświatowe
Praca ciągła
Budżet gminy
Budżet państwa
fundusze UE
Miejsko-Gminny
Ośrodek Pomocy
Społecznej
Praca ciągła
Budżet gminy
Budżet Państwa
Środki UE
Organizacje
i stowarzyszenia
Miejsko-Gminny
Ośrodek Pomocy
Społecznej
Problem:
Nasilający się problem przemocy rodzinnej oraz rozpadu rodziny.
Cel strategiczny 3
Utworzenie systemu pomocy rodzinie w kryzysie i przeciwdziałania przemocy
domowej
Przestępczość kryminalna jako przejaw patologii społecznej definiuje art. 207 par.
1 K.K,: „przemoc w rodzinie to zamierzone, wykorzystujące przewagę sił działanie
przeciwko członkowi rodziny, naruszające prawa i dobra osobiste, powodujące
cierpienie i szkody”. Przemoc w rodzinie jest przestępstwem.
Wszystkich zainteresowanych ideą pomagania ofiarom przemocy domowej oraz
przeciwdziałaniu temu zjawisku skupia ogólnopolskie porozumienie osób, organizacji
i instytucji pomagającym ofiarom przemocy w rodzinie „NIEBIESKA LINIA„ powołane
do życia w grudniu 1996 r. podczas 3 Ogólnopolskiej Konferencji „Przeciw przemocy„
Ośrodek od 2005 roku realizuje we współpracy z GKRPA program dla rodzin i
osób z problemem przemocy domowej. W gminie działa także Punkt Konsultacyjny
który świadczy pomoc ofiarom przemocy .
Istnieje ogólnopolska procedura interwencji wobec przemocy domowej
program „Bezpieczeństwo w rodzinie NIEBIESKA KARTA. Pracownicy socjalni
współdziałając
z
policją
i
kuratorami
odbywają
wspólną
wizytę
w
domu
pokrzywdzonych, opracowują plan pomocy i uruchamiają lokalny system wsparcia.
Bardzo trudno jest określić zakres występowania skali zjawiska przemocy
gdyż jest ono powiązane z innymi patologiami (alkoholizmem, bezrobociem,
ubóstwem i bezradnością). Barierą do postawienia pełnej diagnozy sytuacji jest niska
świadomość
społeczna
przejawów
przemocy
oraz
niechęć
środowiska
do
ingerowania w sprawy rodzinne innych.
Cele szczegółowe:
1. Zapobieganie oraz powstrzymywanie zjawiska przemocy w rodzinie.
2. Zapewnienie bezpieczeństwa ofierze i tworzenie warunków kontroli
społecznej w sytuacjach przemocy.
3. Wspieranie osób i rodzin w rozwiązywaniu sytuacji kryzysowych i
problemu przemocy.
4. Przeciwdziałanie rozpadowi rodziny w sytuacjach kryzysu i przemocy.
5. Pomoc pedagogiczno – psychologiczna dzieciom i młodzieży z rodzin
zagrożonych przemocą
6. Upowszechnianie informacji o problemie przemocy rodzinnej oraz o
możliwościach uzyskania pomocy
Kierunki działań:
1.Opracowanie i realizacja programów odnoszących się do przeciwdziałania
przemocy o zasięgu lokalnym
2.Organizowanie poradnictwa psychologicznego, pedagogicznego, prawnego i
socjalnego.
3.Organizowanie
terapii
indywidualnej
i
grupowej
oraz
terapii
rodzinnej,
mediacje.
4.Organizowanie grup wsparcia dla osób dorosłych.
5.Prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych dla dzieci i młodzieży.
6.Pośrednictwo w kontaktach z instytucjami wspierającymi rodziny.
7.Zapewnienie ofiarom przemocy domowej schronienia w OIK-ach i partycypowanie
w kosztach pobytu .
8.Pozyskanie mieszkań socjalnych na terenie gminy dla ofiar przemocy
9.Działalność
edukacyjna
w
zakresie
pogłębiania
wiedzy
merytorycznej
i
umiejętności interpersonalnych w celu zapewnienia klientom profesjonalnej pomocy
zgodnie z aktualnie obowiązującymi standardami – edukacja pracowników socjalnych
i członków GKRPA.
10.Współpraca służb i organizacji zajmujących się zjawiskiem przemocy domowej –
utworzenie zespołu interdyscyplinarnego do celów interwencji kryzysowej.
Podmioty i źródła finansowania pomocy na rzecz rodzin w kryzysie z
problemem przemocy są zbieżne z określonymi w celu strategicznym nr 2
Problem:
Sytuacja osób niepełnosprawnych i chorych psychicznie na terenie gminy
wymaga działań z zakresu rehabilitacji leczniczej, zawodowej oraz reintegracji
społecznej.
Cel strategiczny 4
Zintegrowany system pomocy i wsparcia środowiskowego na rzecz osób
niepełnosprawnych i chorych psychicznie oraz członków ich rodzin
Rehabilitacja
szczególności
osób
niepełnosprawnych
organizacyjnych,
leczniczych,
oznacza
zespół
psychologicznych,
działań,
w
technicznych,
szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy
aktywnym
uczestnictwie
tych
osób,
możliwie
najwyższego
poziomu
ich
funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej.
Cele szczegółowe:
1. Zapobieganie skutkom niepełnosprawności poprzez zapewnienie
osobom uprawnionym łatwego dostępu do usług specjalistycznych i
rehabilitacyjnych.
2. Podejmowanie działań zmierzających do ograniczenia skutków
niepełnosprawności poprzez rehabilitację dzieci i młodzieży z różnymi
rodzajami niepełnosprawności.
3. Podejmowanie działań zmierzających do poszerzenia oferty wsparcia
środowiskowego
i
tzw.
psychiatrii
środowiskowej
dla
osób
zaburzonych i chorych psychicznie
4. Wyrabianie
zaradności
osobistej
i
pobudzanie
do
aktywności
społecznej osób niepełnosprawnych i chorych psychicznie
5. Stwarzanie odpowiednich warunków do zachowania samodzielności
życiowej osób niepełnosprawnych intelektualnie i fizycznie oraz osób
psychicznie chorych
6. Podejmowanie działań prowadzonych przez instytucje, organizacje
oraz grupy społeczne mających na celu wsparcie członków rodzin
osób chorych psychicznie i zaburzonych.
7. Likwidacja
barier
w
szczególności
architektonicznych,
urbanistycznych, transportowych, technicznych w komunikowaniu się i
dostępie do informacji i usług specjalistycznych.
8. Wspieranie rodzin, w których występuje problem niepełnosprawności
w szczególności rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym i dzieckiem
wychowywanym przez rodziców niepełnosprawnych.
9. Wspieranie rodzin, w których występuje problem choroby psychicznej
oraz zaburzeń psychicznych
10. Współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie i PFRON w
celu
pozyskania
środków
finansowych
na
zakupu
sprzętu
rehabilitacyjnego, turnusów rehabilitacyjnych, gminnych programów
osłonowych dla osób niepełnosprawnych., środków transportu .
11. Propagowanie i promowanie działalności Środowiskowego Domu
Samopomocy w Żarkach jako ośrodka wsparcia dziennego dla osób
niepełnosprawnych, chorych psychicznie i upośledzonych, w tym
integracyjnych imprez o zasięgu gminnym i powiatowym
12. Zagospodarowanie
terenu
wokół
Środowiskowego
Domu
i wyposażenie w sprzęt rekreacyjno- sportowy,
Samopomocy
zapewnienie transportu dla potrzeb osób niepełnosprawnych.
13. Pozyskanie od sponsorów specjalistycznego sprzętu do rehabilitacji
oraz drobnych pomocniczych przyrządów dla osób niepełnosprawnych
i wypożyczanie ich (wózki inwalidzkie, kule i balkoniki.)
14. Zwiększenie dostępu do informacji o instytucjach i organizacjach
zajmujących się pomocą na rzecz osób chorych psychicznie i
niepełnosprawnych
Kierunki działania:
1. Rozwój pracy socjalnej na rzecz integracji osób chorych psychicznie i
niepełnosprawnych środowiskiem - edukacja kadry pomocy społecznej.
2. Zwiększenie dostępu do poradnictwa specjalistycznego psychologicznego,
psychiatrycznego, socjoterapeutycznego, zawodowego i socjalnego w tym:
o inspirowanie i tworzenie grup samopomocowych integrujących
osoby niepełnosprawne i chore psychiczne
o zapewnienie
usług
opiekuńczych
i
specjalistycznych
usług
opiekuńczych oraz w razie potrzeb usług specjalistycznych dla
osób z zaburzeniami psychicznymi
3. Utworzenie mieszkań chronionych.
4. Współpraca z organizacjami pozarządowymi świadczącymi usługi na rzecz
osób niepełnosprawnych i chorych psychicznie
5.Rozwijanie
działalności
Środowiskowego
Domu
Samopomocy
oraz
poszerzanie oferowanej pomocy oraz wsparcia środowiskowego
6. Propagowanie idei wolontariatu i zatrudnienia socjalnego na rzecz osób
niepełnosprawnych.
Podmioty realizacji i źródła finansowania
niepełnosprawnych i chorych psychicznie
1.
Podmioty realizujące strategię w tym zakresie to:
pomocy
na
rzecz
osób
 Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Żarkach
 Środowiskowy Dom Samopomocy w Żarkach
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej
 Przychodnia Lekarska Medycyny Rodzinnej i Specjalistycznej
 Poradnia Zdrowia Psychicznego w Myszkowie
 Odział Psychiatryczny ZOZ w Lublincu
 Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Myszkowie
 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Myszkowie
 Organizacje
pozarządowe
działające
na
rzecz
osób
niepełnosprawnych.i chorych psychicznie
Problem:
Duża liczba osób samotnych, przewlekle chorych i starszych na terenie gminy.
Cel strategiczny 5
Zintegrowany system pomocy i wsparcia środowiskowego osobom w wieku
podeszłym i sędziwym oraz niesprawnym z racji wieku.
Cele szczegółowe:
1. Stworzenie odpowiednich form opieki osobom wymagającym wsparcia
środowiskowego.
2. Aktywizowanie osób starszych do udziału w życiu społecznym i
kulturalnym gminy
3. Utworzenie Klubu Seniora jako ośrodka wsparcia typu dziennego o
charakterze gminnym dla osób starszych
4. Aktywizacja rodzin na rzecz zapewniania opieki swoim najbliższym,
wymagającym pomocy w postaci usług opiekuńczych
5. Współpraca z organizacjami pozarządowymi w tworzeniu lokalnych
sieci wsparcia.
6. Usprawnianie osób starszych i niepełnosprawnych z powodu wieku.
7. Zmiana stereotypu człowieka starego jako jednostki biernej społecznie.
8. Uwrażliwienie społeczności lokalnej na potrzeby osób starszych
9. Rozwijanie usług opiekuńczych w szczególności poprzez podnoszenie
kwalifikacji kadry , co ma bezpośredni wpływ na jakość świadczonych
usług,
1. Utrzymanie osób starszych i niepełnosprawnych wymagających opieki
w ich miejscu zamieszkania i środowisku poprzez:
-
wizyty w środowisku pracowników socjalnych i propagowanie
aktywnego i zdrowego trybu życia
-
ułatwianie kontaktów z placówkami służby zdrowia poprzez działania
pracowników socjalnych i pielęgniarki środowiskowe
-
podejmowanie działań mających na celu większe zaangażowanie
rodziny w sprawowaniu opieki nad osobami wymagającymi tej formy
pomocy
-
pośrednictwo w organizowaniu usług opiekuńczych przez rodziny osób
wymagających pomocy w tej formie.
2. Wspieranie i finansowanie działalności Klubu Seniora „Złoty wiek”
Podmioty realizujące system pomocy na rzecz osób w podeszłym i sędziwym
wieku
Podmioty zaangażowane w realizację strategii to:
 Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Żarkach
 Środowiskowy Dom Samopomocy w Żarkach
 Urząd Gminy w Żarkach
 Stowarzyszenia i organizacje działające na rzecz osób samotnych, chorych i
niepełnosprawnych z racji wieku
Problem:
Powiększająca się liczba rodzin z problem uzależnień i współuzależnienia
oraz psychospołeczne skutki nadużywania alkoholu
Cel strategiczny 6
Program systemowy pomocy osobom i rodzinom z problem uzależnień z
uwzględnieniem uzależnień dzieci i młodzieży
.
Cele szczegółowe:
1. Realizacja zadań przewidziane ustawą o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz przeciwdziałaniu narkomanii
 zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej
dla osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków
 udzielanie rodzinom, w których występują problemy uzależnień w w
szczególności problemy alkoholowe, pomocy psychologicznej i
prawnej, ochrony przed przemocą w rodzinie
 prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej
w
zakresie
problemów
rozwiązywania
przeciwdziałania
narkomanii,
w
alkoholowych
szczególności
dla
dzieci
i
i
młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a
także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w
pozalekcyjnych programach opiekuńczo – wychowawczych i
socjoterapeutycznych
2. Wypracowanie
modelu
wspólnego
oddziaływania
pracowników
socjalnych, kuratorów i terapeutów na rodziny dotknięte problemem
alkoholowym
3. Wypracowanie
i
doskonalenie
form
pracy
z
podopiecznym
uzależnionym w celu mobilizacji go do podjęcia leczenia odwykowego;
4. Ochrona dzieci przed skutkami alkoholizmu rodziców
5. Wypracowanie
form
współpracy
z
lokalnymi
instytucjami
i
organizacjami pomagającymi osobom uzależnionym i ich rodzinom.
6. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych,
służącej rozwiązywaniu problemów uzależnień.
7. Wspieranie
zatrudnienia
socjalnego
poprzez
organizowanie
i
finansowanie centrów i klubów integracji społecznej
1. Organizowanie grup wsparcia dla osób uzależnionych oraz ich rodzin.
2. Rozwijanie działalności klubu abstynenta „Jurajskie orły”
3. Prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych i profilaktycznych dla dzieci i
młodzieży.
4. Organizowanie
szkoleń
i
konferencji
dla
pracowników
służb
społecznych, członków GKRPA, pedagogów, kuratorów socjalnych
policji.
5. Zaspokajanie socjalnych i bytowych potrzeb dzieci i młodzieży z rodzin
dotkniętych problemem uzależnień:
6. pomoc w postaci gorącego posiłku (pełnego obiadu) w szkole
7. pomoc w postaci wyposażenia w artykuły szkolne i odzież,
8. finansowanie wypoczynku letniego i zimowego, wycieczek szkolnych,
9. likwidacja barier komunikacyjnych umożliwiająca dzieciom korzystanie
z zajęć w świetlicach..
Szczegółowe kierunki w zakresie profilaktyki i łagodzenia skutków uzależnień
zawarte są w Gminnym Programie Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
opracowanym corocznie przez członków GKRPA.
Podmioty i źródła finansowania pomocy na rzecz osób dotkniętych
problemem uzależnień
 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Żarkach
 Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Żarkach
 Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
 Sąd Rodzinny
 Klub Abstynenta „Jurajskie orły”
 Szkoły podstawowe i ponadgimnazjalne na terenie gminy
 Stowarzyszenia i organizacje działające na rzecz profilaktyki uzależnień
CELE
DZIAŁANIA
CZAS
REALIZACJI
2.
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
3.
PODMIOT
KOORDYNUJĄCY
4.
4.
Praca ciągła
Budżet gminy
Budżet państwa
GKRPA
MOPS
1.
Realizacja zadań
ustawowych
przypisanych
samorządowi
miasta
Diagnozowanie
problemu
alkoholizmu
Program
Rozwiązywania
Budżet gminy
GKRPA
Problemów
Alkoholowych
69
Zorganizowanie i
prowadzenie
sieciowego
systemu działań
wspierających
rozwiązywanie
prob. uzależnień
Praca ciągła
Budżet gminy
Budżet państwa
GKRPA
MOPS
Problem:
Utrwalanie i powiększanie się zjawiska bezdomności na terenie gminy
Cel strategiczny 7
System pomocy osobom bezdomnym na terenie gminy Żarki
Głównymi założeniami systemu w zakresie walki z bezdomnością powinno być:
o zapobieganie dalszemu rozwojowi tego zjawiska w gminie Żarki
o udzielanie kompleksowej pomocy osobom bezdomnym
Cele szczegółowe:
1. Zaspokajanie niezbędnych potrzeb bytowych osób bezdomnych
2. Rozwiązywanie indywidualnych problemów, które stały się przyczyną
powstania bezdomności.
3. Nabycie
przez
osoby
bezdomne
umiejętności
społecznych
niezbędnych do samodzielnego funkcjonowania w środowisku.
4. Odtworzenie w możliwym zakresie zerwanych więzi rodzinnych.
5. Zapobieganie degradacji biologicznej i społecznej osób bezdomnych,
dające szansę usamodzielnienia
Kierunki działań:
1.
Stała współpraca z Chrześcijańskim Stowarzyszeniem Dobroczynnym
w Myszkowie prowadzącym schronisko „Dom Nadziei” przeznaczone
dla osób bezdomnych .
2. Rozwój zatrudnienia socjalnego osób wychodzących z bezdomności i
zagrożonych wykluczeniem społecznym w ramach prac społecznie
użytecznych i robot publicznych .
3. Utworzenie warunków zapobiegania bezdomności w rodzinie poprzez
walkę z uzależnieniami, zapobieganie powstania zaległości w opłatach
mieszkaniowych prowadzących do eksmisji poprzez system dopłat do
utrzymania lokali mieszkalnych dla osób i rodzin korzystających z
pomocy społecznej .
4. Praca socjalna z osobami bezdomnymi w oparciu o kontrakt socjalny.
5. Opracowanie i realizacja indywidualnych programów wychodzenia z
bezdomności dla osób bezdomnych z terenu gminy.
6. Organizowanie dostępu do specjalistów: psycholog, psychiatra,
terapeuta uzależnień, prawnik, pomoc socjalna, służba zdrowia.
7. Realizacja programów terapeutycznych dla osób uzależnionych.
8. Udzielanie pomocy rzeczowej oraz pomocy finansowej na zakup
żywności, środków czystości i odzieży osobom bezdomnym.
9. Udzielanie pomocy w postaci w naturze w postaci gorących posiłków
na podstawie rządowego programu „Pomoc państwa w zakresie
dożywiania”
10. Udzielanie pomocy w załatwianiu formalności związanych ze staraniem
się o dodatek mieszkaniowy,
Podmioty i źródła finansowania realizacji działania zapobieganie bezdomności
-
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
-
Schronisko dla Bezdomnych
-
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Problemów
w
Żarkach
Problem
Wypalenie zawodowe pracowników „służb pomocowych” na wskutek
złożoności problemów społecznych.
Cel strategiczny 8:
System kształcenia pracowników
podejmowanych działań
służb
społecznych
oraz
kooperacja
Podstawowym założeniem systemu winno być stworzenie odpowiednich warunków
do podnoszenia kwalifikacji pracowników służb społecznych.
Kierunki działań:
1. Analiza sytuacji i potrzeb służb społecznych w zakresie kształcenia
profesjonalnego
i
podnoszenia
kwalifikacji
zawodowych
i
specjalistycznych.
2. Doskonalenie
zawodowe
pracowników
pomocy
społecznej
ze
szczególnym naciskiem na pracę z tzw. „trudnym klientem”
3. Przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego.
4. Promocja
kształcenia
ustawicznego
i
podnoszenia
kwalifikacji
zawodowych służb społecznych gminy Żarki.
5. Organizowanie integracyjnych warsztatów i szkoleń dla pracowników
służb „pomocowych”, w tym pracowników socjalnych, członków
GKRPA, kuratorów, funkcjonariuszy policji/ dzielnicowych, pedagogów
szkolnych.
6. Powoływanie zespołów interdyscyplinarnych w celu podejmowania
wspólnych działań służb „pomocowych” na rzecz przeciwdziałania
problemom społecznym ze szczególnym naciskiem na problem
uzależnień i przemocy w rodzinie.
XI. System monitorowania, promocja oraz finansowanie Strategii
Rozwiązywania Problemów Społecznych
1. Monitorowanie i finansowanie strategii
Przewidziane źródła finansowania strategii to:
środki własne samorządu
środki z budżetu państwa
środki innych partnerów przedsięwzięcia
środki funduszy krajowych (np. Fundusz Ochrony Środowiska)
środki strukturalne Unii Europejskiej.
Możliwości zewnętrznego wsparcia finansowego rozwoju gminy zależeć będą od
następujących czynników:
wielkość środków przeznaczonych przez Unię Europejską na wsparcie
rozwoju społecznego w Polsce
zasady podziału środków unijnych pomiędzy poszczególne województwa w
ramach Narodowego Planu Rozwoju 2007-2013.
potencjał absorpcyjny poszczególnych organizacji społecznych i instytucji
zdolność przygotowanie i realizacji konkretnych projektów dla gminy Żarki w
sferze społecznej
budowa partnerstwa podmiotów uczestniczących w unijnych programach i
procesie wdrażania strategii
rezerwy w budżecie miasta środków na promocję i przygotowanie projektów
rozwojowych
W Unii Europejskiej pomoc stosowana jest w formie polityki strukturalnych. Polska
jako członek Unii Europejskiej korzystać z możliwości wspierania wysiłku lokalnych
władz samorządowych na rzecz rozwoju społecznego w programach:
o Zintegrowany
Program
Operacyjny
Rozwoju
Regionalnego
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
o Sektorowy
Program
Operacyjny
„Rozwój
Zasobów
Ludzkich”
z Europejskiego Funduszu Społecznego
o Inicjatywa INTERREG
o Inicjatywa Wspólnotowa EQUAL
Pozyskanie i skuteczne zarządzanie środkami Unii Europejskiej wymaga:
dokładnej orientacji w problemach i potrzebach gospodarczo-społecznych
gminy czy regionu
współpracy pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego różnych szczebli
oraz
współpracy
pomiędzy
samorządem
lokalnym
a
instytucjami
i
organizacjami pozarządowymi, (partnerstwo)
systematycznego śledzenia ogłaszanych w programach Unii Europejskiej
warunków dla poszczególnych projektów
umiejętności przygotowania projektów, wypełniania wniosków podlegających
procedurom unijnym
umiejętności celowego wykorzystania środków budżetu lokalnego
umiejętności skutecznego argumentowania i przekonania w procesie
zwracania się o pomoc finansową
włączenie realizacji projektów pomocowych w całokształt działań władz
gminy, powiatu czy organizacji pozarządowych z terenu gminy.
Zagrożeniem dla pełnego wykorzystania środków pomocowych UE może być
niedostatek środków budżetu gminy na montaż finansowy. Kluczowe znaczenie
będzie miała zdolność gminy do generowania, planowania i prowadzenia projektów w
ramach współpracy z UE oraz realizacji inicjatyw i inwestycji, spełniających unijne
kryteria celowości i efektywności.
o Promocja
Gminnej
Strategii
Rozwiązywania
problemów
Społecznych
CELE
DZIAŁANIA
CZAS
REALIZACJI
2.
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
3.
PODMIOT
KOORDYNUJĄCY
4.
Praca ciągła
Budżet gminy
Budżet państwa
Środki UE
MOPS
1.
Uzyskiwanie
akceptacji dla
zmian w pomocy
społecznej
Promowanie
Integracji
Społecznej
Organizacja
spotkań z
przedstawicielami
społ. lokalnej
Współpraca z
mediami
Opracowanie
programów
informacyjnych
(ulotki, poradnik)
Praca ciągła
Budżet gminy
Budżet państwa
Środki EFS
Praca ciągła
Budżet giasta
Środki UE
Praca ciągła
Budżet giasta
Urząd Gminy
MOPS
Urząd Gminy
MOPS
Organizacje
społeczne
Urząd Gminy
MOPS
Praca ciągła
Budżet gminy
Urząd Gminy
Środki EFS
MOPS
74
Podsumownie
Realizacja Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych będzie
miała wpływ na wdrożenie w gminie Żarki nowoczesnego modelu polityki społecznej.
Strategia kierunkuje działania władz samorządowych i instytucji opieki społecznej, w
tym Miejsko- Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej na pełnienie aktywnej roli w
budowaniu nowoczesnego systemu opieki społecznej. Zorientowanie strategii na
wybranych grupach socjalnych przez pryzmat działań strukturalnych, inwestycyjnych,
rozwojowych, jest najlepszą możliwością poprawy sytuacji wielu osób i rodzin, a
także zaktywizowania wielu grup podlegających wykluczeniu społecznemu.
Celem Strategii są systemowe działania długofalowe, polegające na inwestycji
w kapitał ludzki, poprawę sytuacji materialnej, działania na rzecz poprawy rynku
zatrudnienia, systemu edukacji, mające powiązania ze wzrostem przedsiębiorczości.
Strategia jest, zatem instrumentem nowoczesnej polityki społecznej wdrażanej na
poziomie lokalnym przez władze samorządowe gminy, aktywizujące organizacje,
instytucje i środowiska działające w obszarze pomocy społecznej oraz rozwoju
gospodarczego i społecznego.
Kierunki działań poszczególnych systemów zawartych w strategii, pozwalają
na
dotarcie
do
najbardziej potrzebujących
grup
społecznych,
zagrożonych
marginalizacją i wykluczeniem społecznym. Strategia oparta jest na partnerstwie
lokalnym, jako zasadzie rozwiązywania problemów społecznych mieszkańców gminy,
co pozwala na rozwój i pogłębianie współpracy pomiędzy instytucjami, organizacjami
i samorządem.
Opracował :Kierownik Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Żarkach
Teresa Kowacka

Uchwała Nr XXXIX/251/2010 - Miejsko

Transkrypt

Podobne dokumenty

Wieczór wspomnień

załączniki ofertowy nr 1

Regulamin VIII Międzypowiatowego Konkursu Języka Angielskiego

Lampka nocna EGLO Girasole 85325

Obudowa metalowa szafa 56x42x20 cm z zamkem

stwierdzające nieważność uchwały Nr XI/68/2015 Rady Miejskiej w

Generuj PDF - Komenda Powiatowa Policji w Myszkowie

Stary Młyn – Jedyne takie muzeum!