FULL TEXT - Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

ZESZYTY TEORETYCZNE RACHUNKOWOŚCI, tom 54 (110), Warszawa 2010
Ujęcie przychodów według regulacji prawa
bilansowego i podatkowego w Polsce
Joanna Adamczuk,
Waldemar Szewc,
Katarzyna Ziółkowska 
Wstęp
Szybko następujące przemiany w gospodarce, których główną przyczyną
jest zarówno globalizacja, jak i akcesja oraz członkostwo w Unii Europejskiej, wpływają znacząco na proces ewolucji prawa krajowego. W tych warunkach występuje konieczność ciągłego dostosowywania przepisów wewnętrznych do wzorców międzynarodowych, przy czym czas na opracowanie nowych
uregulowań jest relatywnie krótki .
W efekcie ośrodki władzy odpowiedzialne za przygotowanie projektów, ich
uzgodnienie, a następnie wprowadzenie w życie, nie przeprowadzają właściwie
konsultacji społecznych, a także analiz międzygałęziowych. To z kolei powoduje merytoryczne oddalanie się poszczególnych działów prawa i wpływa na ich
pogłębiającą się autonomizację. Z reguły jest to zjawisko negatywne, rzutujące przede wszystkim na stosowanie przepisów w sferze gospodarczej, bowiem tam mamy do czynienia z najczęstszym ich stosowaniem.
Coraz trudniejsza staje się wykładnia i interpretacja, coraz więcej pojawia się luk, a także sprzeczności.

Autorzy są pracownikami A.F.O. Kancelaria Doradztwa Podatkowego we Wrocławiu.
5
1. Różnice w pojmowaniu przychodów w podejściu
podatkowym i bilansowym
Proces oddzielania od siebie poszczególnych gałęzi prawa i ich nadmiernej
autonomizacji stwarza problemy interpretacyjne, zwłaszcza w obszarze uregulowań podatkowych i rachunkowości. Wydaje się, że już dawno zapomniano
o bardzo istotnych zasadach towarzyszących tworzeniu tych przepisów.
Po pierwsze, obciążenia podatkowe wylicza się na podstawie składowych,
mających swoje źródło w teorii ekonomii, takich jak: przychód, koszt, środki
trwałe lub wartość dodana. Oddalanie się od znaczenia ekonomicznego tych
pojęć utrudnia, a w konsekwencji może wykluczyć stosowanie zasady równości
opodatkowania. Skoro obciążenia fiskalne oblicza się na podstawie prawidłowo
prowadzonych ksiąg rachunkowych, a występują tak znaczące różnice między
zyskiem księgowym a dochodem, prowadzi to często do sytuacji, w której podatnik legitymujący się wysoką rentownością płaci znacznie niższy podatek
dochodowy niż inny podatnik znajdujący się na skraju bankructwa, którego
powodem może być brak płynności lub dramatyczna zmiana rynkowa powodująca spadek wartości firmy.
Po drugie, semantyczna ewolucja zakresu definicyjnego w prawie podatkowym i rachunkowości przebiega w dwóch różnych kierunkach i tym samym
powoduje równocześnie zasadnicze zmiany w metodzie wykładni w obu tych
obszarach. Podczas gdy w pierwszym z nich dominuje wykładnia celowościowa, literalna i systematyczna , to w drugim zawsze jest istotna treść ekonomiczna, do której fiskalne uregulowania prawie wcale się już nie odnoszą.
Reasumując – taki kierunek ewolucji nie jest przyjazny podatnikom,
a w pierwszym rzędzie przedsiębiorcom.
Ciągle zwiększa się ryzyko polegające na odmiennej interpretacji przepisów przez służby skarbowe w stosunku do wykładni stosowanej w praktyce
gospodarczej, często bliższej ekonomicznemu podejściu właściwemu rachunkowości. Dobrym przykładem wielkości ekonomicznej, która jest całkowicie
odmiennie zdefiniowana w prawie podatkowym i bilansowym, jest przychód,
a więc kategoria niezwykle istotna zarówno dla ustalenia podstawy opodatkowania, jak i zysku księgowego.
Wskazanemu wcześniej procesowi merytorycznego i systematycznego oddalania się prawa daninowego od rachunkowości nie towarzyszą w wystarczającym stopniu wypełnianie luk interpretacyjnych i wyjaśnianie sprzeczności
w postaci profesjonalnych opracowań, interpretacji lub oficjalnych stanowisk
skarbowości. W praktyce mamy do czynienia z niżej podanymi problemami.
1. Przychód jest całkowicie odmiennie zdefiniowany w przepisach podatkowych i w ustawie o rachunkowości. Definicja podatkowa opiera się na katalogu wyjątków niezaliczanych do tej kategorii, natomiast w rachunkowości za przychód uznaje się osiągniecie korzyści ekonomicznych.
6
2. Interpretacje oraz orzecznictwo wyjaśnia związki prawa podatkowego i rachunkowości w sposób nieusystematyzowany, bez kreowania stałej metody
wykładni, jak również bez wyjaśniania związku przepisów obu gałęzi prawa. Wyroki lub oficjalne wypowiedzi skarbowości raz traktują uregulowania rachunkowości jako zupełnie nieistotne dla skutków podatkowych,
a w innych wypadkach te same uregulowania wpływają zasadniczo na rozstrzygnięcia podatkowe.
3. Zakres pojęciowy przychodów w obszarze podatkowym różni się znacząco
od podejścia stosowanego w rachunkowości . W szczególności skutkiem tych
różnic jest odmienne systematycznie i wartościowo ujmowanie zdarzeń,
które uwzględnia się w obu porządkach rozliczeniowych. Za przykład może
tu posłużyć otrzymanie nieodpłatnych świadczeń będących przychodem
podatkowym, ujmowane w księgach tylko jako zwiększenie kwoty podatku dochodowego.
Zasadniczym skutkiem takiego stanu rzeczy jest postępujące odrywanie
się stosowania i stanowienie prawa podatkowego od jego ekonomicznych źródeł. Główny nacisk kładzie się tu na zabezpieczenie realizacji budżetu, jako
głównego choć krótkookresowego celu polityki wewnętrznej. Z kolei zmiany
w prawie bilansowym zmierzają, być może nie zawsze w sposób przemyślany,
ku jak najlepszemu przedstawieniu ekonomicznych skutków realizowanych
działań i transakcji. Niestety, dzieje się to często w oderwaniu od ich źródeł
cywilnoprawnych, z zastosowaniem niewłaściwych narzędzi służących do
wyliczenia wartości ujmowanych w księgach. Zbyt dużą rolę przypisuje się
przewidywaniu i prognozowaniu, a znaczenie odpowiedniego doboru instrumentarium ekonometryczno-statystycznego nie jest jeszcze właściwie doceniane.
Pojawia się więc istotna luka między podejściem fiskalnym i rachunkowym
do zagadnienia przychodów. Ważnym jej uzupełnieniem powinno być praktyczne opracowanie pozwalające na inwentaryzację istniejących różnic oraz
takie usystematyzowanie ich skutków, aby materiał analityczny przełożyć na
powszechnie zrozumiałe i stosowane standardy. Autorzy artykułu, praktycznie
zajmujący się rozwiązywaniem tego typu problemów, pragną w nim przedstawić swój punkt widzenia, nie tylko na zagadnienie przychodów jako składowej zysku księgowego, ale również jako podstawy opodatkowania podatkiem
dochodowym.
Własne doświadczenia zostaną przedstawione w formie tabeli, pełniącej
w kancelarii rolę standardu wykonawczego.
7
2. Definicja oraz systematyka przychodów
w aspekcie podatkowym i rachunkowym
Ustawa o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. nr 76, zwana dalej uor), jako
podstawowy akt prawny regulujący zasady polskiego prawa bilansowego,
określa jedynie definicję oraz podstawowe zasady obowiązujące przy rozpoznaniu, wycenie i ujmowaniu przychodów. Zdecydowanie szerzej zagadnienie to jest unormowane i omówione w Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości 18 „Przychody”. Oprócz definicji zbieżnej z zawartą w uor, standard zawiera rodzaje przychodów, opisuje sposób ustalania wysokości przychodów ze sprzedaży dóbr i usług, ustala warunki jakie muszą zostać spełnione, by powstałe korzyści ekonomiczne uznać za przychody, a także wskazuje zakres informacji, które powinny być ujawnione przez jednostki w swoich
sprawozdaniach finansowych.
Charakter oraz cechy interesującej nas kategorii wyjaśnia definicja zawarta
w art. 3 ust. 1 pkt 30 uor. Stanowi ona, że pod pojęciem przychodów i zysków rozumie się:
 uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym (do rozpoznania przychodów jest wystarczające uprawdopodobnienie ich powstania, nawet jeżeli w sensie cywilnoprawnym nie powstała jeszcze wierzytelność,
a świadczenie co do prawnych warunków jego realizacji, nie zostało całkowicie spełnione),
 korzyści ekonomicznych (podstawowym kryterium uznania zdarzenia za
przychód jest kryterium ekonomiczności, inne korzyści, np. społeczne,
socjalne, nie będą stanowić przychodu),
 o wiarygodnie określonej wartości (muszą istnieć dane, informacje i narzędzia wyceny pozwalające na określenie wartości przychodów),
 w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań (uznanie zdarzenia za przychód jest zdeterminowane tymi dwoma skutkami bilansowymi, jednocześnie zapis ten pozwala podzielić przychody na dwa typy):
 które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego
niedoboru (ta część definicji określa skutek powstania przychodu, co
oznacza, że zdarzenie nawet spełniające wcześniejsze kryteria, skutkiem których nie dojdzie do zwiększenia kapitałów, nie uznaje się za
przychody),
 w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub współwłaścicieli (wyłączenie to ma swoje źródło w historycznej zasadzie niezaliczania inwestycji kapitałowej, tj. zwiększenia kapitałów własnych, do
kategorii przychodu).
Ustawa o rachunkowości zawiera przepisy szczególne, ustanawiające uzupełnienia, zmiany kryteriów lub wyłączenia poszczególnych rodzajów zdarzeń
8
z obszaru przychodów. Najistotniejszym uściśleniem jest wyrażona w art. 6
ust. 1 zasada memoriału (uniezależnienie od terminu zapłaty). Ustęp 2 zaś
określa zasadę współmierności, która porządkuje zaliczanie przychodów do
poszczególnych okresów sprawozdawczych. Należy dodać, że kategoria ta służy
również jako kryterium wartościowe określające obowiązek prowadzenia
ksiąg rachunkowych (1 200 000 euro) oraz jedno z kryteriów obowiązkowego poddania ksiąg badaniu przez biegłego rewidenta (5 000 000 euro). Systematyka przychodów księgowych jest wzorowana na rodzajach działalności
jednostki. Zgodnie z załącznikami do uor (rachunek zysków i strat), możemy wymienić:
 przychody ze sprzedaży dotyczące działalności podstawowej (produktów,
towarów i materiałów) z uwzględnieniem różnicy stanu produktów,
 pozostałe przychody operacyjne (np. z działalności socjalnej, zbycie niefinansowych aktywów, odpis przedawnionych i umorzonych zobowiązań, dotacje, rozwiązanie rezerw, otrzymane odszkodowania, kary, darowizny),
 przychody finansowe (np. dywidendy, odsetki, zyski ze zbycia inwestycji),
 zyski nadzwyczajne.
Podział ten zupełnie nie pokrywa się z systematyką podatkową. Charakterystyczne jest już archaiczne i prawie niespotykane poza naszym krajem
przyporządkowanie do tej kategorii różnicy stanu produktów.
Charakter pojęcia przychodów rachunkowych określonych w uor przedstawia tabela 1.
Tabela 1. Zakres definicyjny przychodów w ustawie o rachunkowości
Przesłanki / przyczyny
 uprawdopodobnione
powstanie
 korzyści ekonomiczne
Warunki
 wiarygodne
określenie
wartości
 zwiększenie wartości aktywów, lub
 zmniejszenie wartości zobowiązań
Skutek
 wzrost
lub zmniejszenie
niedoboru kapitału własnego, inny niż wniesienie
środków przez właścicieli
Źródło: opracowanie własne.
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (z 1992 r., zwana dalej
updp) nie zawiera definicji przychodów. W art. 10 ustawodawca wymienia
przychody z udziału w zyskach osób prawnych, natomiast art. 12 ust. 1
ustanawia katalog niezupełny różnych wartości będących interesującą nas
kategorią. Mamy tutaj raczej do czynienia z sytuacją definiowania negatywnego, bowiem ust. 4 wspomnianego artykułu wymienia te sytuacje w których przychód nie powstaje. Przepis ten nie zawiera więc ścisłej definicji
przychodu podatkowego. Przychodem jest wszystko co łączy się ze zwięk9
szeniem aktywów, zmniejszeniem pasywów oraz inne przysporzenia otrzymane jako darowizny lub po znacznie niższej wartości niż ich wartość rynkowa, z wyłączeniem enumeratywnie wymienionych zdarzeń.
Posługując się logiką definicji zawartej w uor możemy określić składowe
i ogólne zasady kwalifikacji. Tak więc przychód podatkowy:
 co do przesłanek powstania charakteryzuje się ścisłym związkiem z czynnością cywilnoprawną – powinno dojść do realizacji świadczenia, a w szczególności darowizny, wydania rzeczy, zbycia praw lub wykonania usługi,
 powstaje zarówno w razie osiągnięcia korzyści ekonomicznych, jak i w innych przypadkach,
 wycena, poza nielicznymi wyjątkami, opiera się na wartości rynkowej,
 jego powstanie jest związane ze zwiększeniem wartości aktywów lub
zmniejszeniem wartości zobowiązań (ale z uwzględnieniem licznych zwolnień i wyłączeń),
 może być czynny podatkowo lub nie wpływać na wielkość podstawy opodatkowania (zwolnienia),
 nie jest ściśle powiązany ze zwiększeniem kapitałów własnych,
 generalnie wniesienie środków przez udziałowców i właścicieli jest wyłączone z tej kategorii, poza wniesieniem aportu do spółki kapitałowej,
 poza różnicami kursowymi, odsetkami i świadczeniami nie będącymi usługą lub prawem stosuje się zasadę memoriału.
Taki sposób określania pojęć ekonomicznych może tworzyć trudności klasyfikacyjne i interpretacyjne. Należy bowiem stwierdzić, że ustawodawca definiuje przychód w sposób dorozumiany posługując się otwartym katalogiem
uzupełnień, a także kompletną listą wyłączeń. Oznacza to, że przy trudnościach interpretacyjnych należy zastosować wykładnię systemową zewnętrzną
i posłużyć się uregulowaniami uor. W praktyce dzieje się, niestety, inaczej,
często orzeczenia i interpretacje są oderwane od logiki ekonomicznej i zasad
rachunkowości.
Systematyka przychodów podatkowych funkcjonuje w updp również w sposób dorozumiany. Możemy tu wyróżnić następujące grupy:
 przychody z udziałów w zyskach osób prawnych,
 przychody z udziału w zyskach spółek niebędących osobami prawnymi,
 przychody dorozumiane (brak definicji powinien w tym wypadku skutkować zastosowaniem uregulowań uor),
 otrzymane pieniądze, wartości pieniężne i różnice kursowe, z wyjątkiem
sytuacji określonych w wyłączeniach,
 otrzymane nieodpłatnie i częściowo odpłatne świadczenia,
 wartość umorzonych lub przeterminowanych zobowiązań,
 korekty, w tym zwrot zaktualizowanych lub odpisanych wierzytelności oraz
rezerw,
 zwrot wydatków zaliczonych uprzednio do kosztów podatkowych,
 wkłady rzeczowe (aporty) do spółek kapitałowych,
 wartość korekty podatku od towarów i usług z tytułu zmiany proporcji,
10
przychody z rewaloryzowanych pożyczek i kredytów,
pozostałe.
Różnice w warstwie definicyjnej i systematyce podatkowego i rachunkowego ujęcia przychodów są zestawione w tabeli 2.


Tabela 2. Podstawowe różnice między podatkowym a bilansowym ujęciem
przychodów
Zakres
Ujęcie w rachunkowości
Rozpoznanie
uprawdopodobnienie
Przesłanki
Wartość
Warunki
korzyść ekonomiczna
określona wiarygodnie
zwiększenie aktywów, zmniejszenie zobowiązań
przyrost kapitałów własnych
poza wkładami wspólników
brak wyraźnego określenia
Skutki
Wyłączenia
i zwolnienia
Ujęcie podatkowe
z reguły czynność cywilnoprawna
każda korzyść
rynkowa
dorozumiane – ogólnie przysporzenia
wyłączenie wkładu wspólników
poza aportem
liczne wyłączenia i zwolnienia
Źródło: opracowanie własne.
3. Tabele porównawcze różnic między podatkowym
a bilansowym ujęciem przychodów
Różnica w podejściu podatkowym i rachunkowym w przepisach powoduje
w licznych sytuacjach problemy związane z prawidłową kwalifikacją przychodów.
Poza licznymi problemami interpretacyjnymi powstałymi na gruncie
orzecznictwa i wyjaśnień Ministra Finansów, daje się odczuć brak opracowań ułatwiających prawidłowe rozpoznawanie i ujmowanie tej kategorii
rachunku zysków i strat. Przykładem praktycznego narzędzia, które może
pomóc zakwalifikować dany rodzaj przychodu rachunkowego i podatkowego, mogą być niżej przedstawione tabele analityczne nr 3 i 4.
11
12
Otrzymane nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy.
2.
7.
6.
5.
4.
3.
Otrzymane pieniądze, wartości pieniężne,
w tym różnice kursowe
1.
Jeśli jest związane z korzyściami ekonomicznymi.
Pozostałe przychody operacyjne.
Ujecie księgowe
Przychód w momencie otrzymania, ale jeśli
chodzi o środki trwałe, to przychód jest
rozłożony stosownie do upływu czasu, na
który jest przewidziana amortyzacja (uzasadnienie – ekonomiczne zużycie).
Pozostałe przychody operacyjne.
Otrzymane nieodpłatnie lub częściowo od- Przychód w momencie otrzymania, jeśli
płatnie prawa lub usługi.
jest wiarygodnie wyceniony.
Wartość innych nieodpłatnych lub częściowo Tylko skutki podatkowe.
odpłatnych świadczeń.
Wartość umorzonych lub przedawnionych Z dniem umorzenia lub przedawnienia.
zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych Pozostałe przychody operacyjne.
pożyczek i kredytów (z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy).
Wartość umorzonych lub przedawnionych Z dniem przedawnienia.
środków na rachunkach bankowych – w bankach.
Wartość zwróconych wierzytelności, które Kasowo, bez skutków przy ustaniu przeuprzednio zostały odpisane jako nieściągal- słanek podatkowych.
ne lub umorzone i zaliczone do kosztów Pozostałe przychody operacyjne.
uzyskania przychodów (lub równowartość
odpisów aktualizujących należności, uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania przyczyn, dla
których dokonano tych odpisów).
Rodzaj przychodu
Lp.
Tabela 3. Ujęcie bilansowe przychodów podatkowych
Kasowo, z wyłączeniem
podatku VAT.
Z dniem przedawnienia.
Przychód w momencie
otrzymania.
W momencie otrzymania świadczenia.
Wartość z należnym
VAT.
Jeśli nie jest ze źródeł
uprzednio zarachowanych jako przychód należny.
Przychód w momencie
otrzymania.
Skutki podatkowe
Skutek na gruncie prawa podatkowego – przesłanki ustawowe.
Skutek
cywilnoprawny.
Skutek
cywilnoprawny.
Skutek
cywilnoprawny.
Skutek
cywilnoprawny.
Skutek
cywilnoprawny.
Wyjątki
art. 12 ust. 4
updop.
Uwagi
13
Naliczony podatek od towarów i usług lub
zwrócony podatek akcyzowy, w tej części,
w której podatek uprzednio został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów).
Nominalna wartość udziałów (akcji) w spółce kapitałowej albo wkładów spółdzielni
objętych w zamian za wkład niepieniężny
w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub
jego zorganizowana część.
Wynagrodzenie podatnika otrzymane w wyniku umorzenia udziałów (akcji) objętych
w zamian za wkład niepieniężny w postaci
przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej
części.
Przychody osiągnięte w związku ze zwrotem lub otrzymaniem pożyczki (kredytu),
jeśli pożyczka (kredyt) była waloryzowana
kursem waluty obcej w przypadku gdy:
a) pożyczkodawca (kredytodawca) otrzymuje
środki pieniężne stanowiące spłatę kapitału w wyżej wysokości od kwoty udzielonej pożyczki (kredytu) – w wysokości
różnicy między kwotą zwróconego kapitału a kwotą udzielonej pożyczki
(kredytu),
b) pożyczkobiorca (kredytobiorca) zwraca
tytułem spłaty pożyczki (kredytu) środki
pieniężne stanowiące spłatę kapitału
w wysokości niższej od kwoty otrzymanej
pożyczki (kredytu) – w wysokości różnicy
między kwotą otrzymanej pożyczki
(kredytu) a kwotą zwróconego kapitału.
8.
11.
10.
9.
Rodzaj przychodu
Lp.
Kasowo – w momencie spłaty lub otrzymania.
Przychody finansowe.
jw.
Tylko skutki podatkowe.
Kasowo, lub przy zmianie kwalifikacji
podatku naliczonego.
Pozostałe przychody operacyjne.
Ujecie księgowe
Kasowo – w momencie
zapłaty.
Kasowo.
W dniu rejestracji
spółki
lub
wpisu
zmiany do rejestru.
Po zwrocie akcyzy lub
nabyciu prawa do odliczenia VAT.
Skutki podatkowe
Skutki zgodnie
z umową.
Skutki zgodnie
z KSH.
Skutki na podstawie przepisów KSH.
Skutki według
ustawy o akcyzie
i ustawy o VAT.
Uwagi
c.d. tabeli 3.
14
Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym,
uważa się także należne przychody, choćby
nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane,
po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
12.
Źródło: opracowanie własne.
Rodzaj przychodu
Lp.
Kwalifikacja według systematyki określonej w uor.
Ujecie księgowe
Określenie zasady memoriałowej.
Skutki podatkowe
Wyłączenie
zwrotu towarów, bonifikat
i skont.
Uwagi
c.d. tabeli 3.
15
Pozostałe przychody operacyjne
Dywidendy i udziały w zyskach
Odsetki
Zysk ze zbycia inwestycji
Aktualizacja wartości inwestycji
Różnice kursowe
5.
6.
7.
8.
9.
Źródło: opracowanie własne.
11.
10.
4.
3.
Różnica stanu produktów
Przychody netto ze sprzedaży
produktów
Przychody netto ze sprzedaży
towarów i materiałów
Zysk ze zbycia niefinansowych
aktywów trwałych
Dotacje
1.
2.
Rodzaj przychodu
Lp.
Na koniec okresu sprawozdawczego lub roku bilansowego
Memoriałowo
Przychody pomniejszone o koszty
Pozostałe przychody operacyjne
lub przychody podstawowe
Memoriałowo lub po wystąpieniu przesłanek określonych
prawem
Przychód finansowy
Memoriałowo
Przychody pomniejszone o koszty
Na koniec roku bilansowego
Memoriałowo
Memoriałowo
Skutki księgowe
Tabela 4. Ujęcie podatkowe przychodów rachunkowych
Brak ścisłej zasady kwalifikacji podatkowej
Kasowo
Kasowo
Kasowo
Odrębnie przychody, odrębnie
koszty
Nie występuje
Generalnie memoriałowo
Odrębnie przychody, odrębnie
koszty
Zwolnienie od podatku
Memoriałowo
Memoriałowo
Ujęcie podatkowe
Jeśli wynika z polityki rachunkowości
Wyjątek, jeśli chodzi o różnice
kursowe, przychody są równe
po stronie podatkowej i księgowej tylko dla tych podmiotów,
które wybrały rozliczanie różnic
kursowych metodą bilansową
Nie określono w prawie podatkowym
Np. rozwiązane rezerwy nie
stanowią przychodu w myśl
updp
Określone w art. 10 updp
Również skapitalizowane
Wartość rynkowa
Memoriałowo
Różnice w momencie powstania
jw.
Uwagi
Podsumowanie
Nie można przewidzieć, do czego w przyszłości doprowadzi odmienny kierunek ewolucji prawa podatkowego i bilansowego. Trudno zgodzić się z poglądami wyrażającymi konieczność takiego procesu. W wielu krajach Unii
Europejskiej, a na pewno w Niemczech, gdzie przepisy o rachunkowości są
składową Kodeksu handlowego, uregulowania podatkowe stanowią uzupełnienie standardów prawa bilansowego. Wydaje się, że takie rozwiązanie jest
prostsze i bardziej zrozumiałe dla odbiorców tych uregulowań. W Polsce,
pomimo pogłębiającego się braku koordynacji w procesie legislacyjnym,
w sprawach podatkowych wyroki sądów administracyjnych coraz częściej
odnoszą się do przepisów prawa bilansowego. W ocenie autorów niniejszego
artykułu jest to kierunek jak najbardziej słuszny.
Literatura
Kaźmierski A., Wawrzyńczak-Jędryka B. (red.), (2007), Podatki 2007, Wolters
Kluwer, Warszawa.
Kiziukiewicz T. (red.), (2006), Komentarz do ustawy o rachunkowości, Lewis Nexis,
Warszawa.
Modzelewski W. (red.), (2002), Komentarz do ustawy o podatku dochodowym od
osób prawnych, Instytut Studiów Podatkowych, Warszawa.
Nowak E. (red.), (1996), Leksykon rachunkowości, PWN, Warszawa.
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Dz.U.
Nr 54, poz. 654, z późn. zmianami.
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz.U. z 2002 r. nr 76 poz. 694,
z późn. zmianami.
Streszczenie
W artykule zamieszczono:
objaśnienie różnic w pojmowaniu przychodów w podejściu podatkowym i bilansowym,
 definicję oraz systematykę przychodów w aspekcie podatkowym i ujęciu rachunkowości,
 tabele porównawcze różnic między podatkowym a bilansowym ujęciem przychodów.

16
Summary
Recognition of income according to accounting law
and tax law in Poland
The article addresses issues relating to:
1) the differences in viewing income in tax law and accounting law in Poland – an
overview,
2) definition and classification of income under the tax and the accounting approach,
3) analytical tables showing differences between the accounting treatment of income
and the tax approach.
17